BỘ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ngth«n
viÖn KHKT n«ng l©m nghiÖp miÒn nói phÝa b¾c
b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc
hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh
b»ng gi©m cµnh vµ ph¸t triÓn hai gièng chÌ
chÊt l−îng cao phóc v©n tiªn vµ keo am tÝch
M∙ sè: kc 06.DA 19 NN
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. nguyÔn v¨n thiÖp
6804
17/4/2008
HÀ NỘI - 2007
Danh s¸ch c¸ nh©n tham gia thùc hiÖn dù ¸n
TT
Hä vµ tªn
C¬ quan c«ng t¸c
Chøc danh
ViÖn KHKTNLN
miÒn nói phÝa B¾c
Chñ nhiÖm dù
¸n
1
TS. NguyÔn V¨n ThiÖp
2
TS. NguyÔn V¨n T¹o
ViÖn KHNN ViÖt Nam
Céng t¸c viªn
3
TS. §inh ThÞ Ngä
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
4
ThS. NguyÔn V¨n Niªn
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
5
TS. NguyÔn V¨n Toµn
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
6
ThS. Ngô Xuân Cường
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
7
PGS.TS. NguyÔn V¨n
Hïng
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
8
KS. NguyÔn ThÞ Thu Hµ
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
9
KS. TrÞnh ThÞ Kim Mü
ViÖn KHKTNLN miÒn
nói phÝa B¾c
Céng t¸c viªn
10
KS. §ç ThÞ Tr©m
ViÖn KHKTNLN MN Céng t¸c viªn
phÝa B¾c
1
Bµi tãm t¾t
Hai gièng chÌ Phóc V©n Tiªn (PVT) vµ Keo Am TÝch (KAT) lµ nh÷ng
gièng cã chÊt l−îng tèt nhËp néi tõ n¨m 2001 ®· cã thêi gian kh¶o nghiÖm ë
c¸c vïng chÌ chÝnh cña ViÖt Nam vµ ®· ®−îc Bé NN & PTNT c«ng nhËn
gièng t¹m thêi n¨m 2003 vµ cho phÐp trång thö trªn diÖn réng.
Dù ¸n triÓn khai nh»m hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh b»ng
ph−¬ng ph¸p gi©m cµnh vµ kü thuËt th©m canh cho hai gièng chÌ míi, gãp
phÇn ph¸t triÓn hai gièng chÌ PVT vµ KAT ë mét sè vïng sinh th¸i thÝch hîp;
®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n vµ n«ng d©n thµnh th¹o vÒ quy
tr×nh c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m cµnh vµ th©m
canh hai gièng chÌ míi.
KÕt qu¶ ®· x¸c ®Þnh ®−îc thêi vô ®Ó hom thÝch hîp nhÊt vµo løa h¸i
chÝnh th¸ng 8 hµng n¨m. Thêi gian nu«i hom trªn v−ên c©y mÑ 3 th¸ng, c¾m
hom vµo th¸ng 11-12. Trong qu¸ tr×nh nu«i hom th−êng xuyªn bÊm tØa, t¹o
t¸n, ®iÒu chØnh cµnh chÌ gièng ®Ó thu ®−îc nh÷ng hom khoÎ m¹nh. X¸c ®Þnh
®−îc liÒu l−îng, tû lÖ c¸c lo¹i ph©n, thêi kú vµ ph−¬ng ph¸p bãn ph©n cho
v−ên c©y mÑ. Nghiªn cøu kü thuËt ®iÒu chØnh ®é Èm thÝch hîp cho tõng giai
®o¹n c©y con trong v−ên −¬m, thiÕt bÞ, ph−¬ng ph¸p t−íi. Nghiªn cøu ®iÒu
chØnh ¸nh s¸ng, dïng l−íi ®en thay thÕ vËt liÖu giµn che b»ng phªn nøa ®· gãp
phÇn lµm gi¶m gi¸ thµnh, chñ ®éng ®iÒu chØnh c−êng ®é ¸nh s¸ng trùc x¹ phï
hîp víi yªu cÇu cña tõng giai ®o¹n c©y con. TiÕn hµnh ph©n lo¹i c©y con vµo
thêi ®iÓm sím, thÝch hîp sÏ t¹o cho c©y ®ång ®Òu vµ t¨ng tû lÖ xuÊt v−ên. X¸c
®Þnh ®−îc liÒu l−îng vµ tû lÖ c¸c lo¹i ph©n kho¸ng cho tõng thêi kú c©y con
trong v−ên −¬m: 2 th¸ng ®Çu kh«ng bãn ph©n, tõ sau th¸ng thø 2 b¾t ®Çu bãn,
lÇn ®Çu bãn l−îng Ýt, hoµ lo·ng råi t−íi, nh÷ng lÇn sau t¨ng dÇn. Cã thÓ bæ
sung dinh d−ìng b»ng c¸ch hoµ tan ph©n bãn nång ®é 1% phun ®Òu lªn mÆt
luèng sau ®ã phun l¹i b»ng n−íc l·.
Dù ¸n còng ®· ®iÒu tra sinh tr−ëng, biÖn ph¸p kü thuËt ®· ¸p dông ë
mét sè vïng s¶n xuÊt, ®· thö nghiÖm c¸c c¸c kü thuËt th©m canh hai gièng
chÌ PVT vµ KAT. KÕt qu¶ ®· x¸c ®Þnh ®−îc mËt ®é trång ë vïng Phó Thä víi
2
gièng PVT tõ 2,0-2,2 v¹n c©y/ha, víi gièng KAT tõ 2,2-2,5 v¹n c©y/ha. ë
nh÷ng vïng m−a nhiÒu vµ cã c¸c ®iÒu kiÖn thÝch hîp h¬n nh− Qu¶ng Ninh,
mËt ®é trång cho c¶ hai gièng tõ 2,2-2,3 v¹n c©y/ha. §èn t¹o h×nh cho chÌ
PVT cã thÓ ¸p dông lÇn thø nhÊt ®èn th©n chÝnh cao 25 cm, cµnh bªn cao 40
cm; lÇn thø hai ®èn cao 40 cm. §èi víi chÌ KAT, lÇn thø nhÊt ®èn th©n chÝnh
cao 20 cm, cµnh bªn cao 35 cm; lÇn thø hai ®èn cao 35 cm. N¨m thø 3 ®Õn
n¨m thø 5 ®èn n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc 5 cm.
Bãn ph©n: t¨ng c−êng bãn ph©n h÷u c¬, bãn c©n ®èi NPK, bãn nhiÒu ®ît
trong n¨m lµm t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l−îng chÌ cña hai gièng míi. Thùc hiÖn
tñ r¸c gi÷ Èm n−¬ng chÌ, t−íi n−íc ë thêi kú kh« h¹n, phßng trõ s©u bÖnh kÞp
thêi lµ nh÷ng yÕu tè cho chÌ sinh tr−ëng ph¸t triÓn tèt vµ t¨ng n¨ng suÊt.
Dù ¸n ®· ®µo t¹o ®−îc 388 c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n vµ n«ng d©n
thµnh th¹o lµm v−ên −¬m nh©n gièng v« tÝnh vµ th©m canh 2 gièng chÌ míi
t¹i c¸c vïng triÓn khai Dù ¸n. Gãp phÇn quan träng nh©n nhanh, cung cÊp
gièng tèt cho s¶n xuÊt.
Trong thêi gian triÓn khai Dù ¸n, ®· x©y dùng ®−îc 6 v−ên −¬m chÝnh
vµ hµng chôc v−ên −¬m nhá t¹i c¸c hé gia ®×nh ë c¸c vïng triÓn khai dù ¸n
s¶n xuÊt vµ tiªu thô hÕt 9,04 triÖu bÇu chÌ, trång 5 ha m« h×nh hai gièng míi,
thu håi vèn ®Çy ®ñ.
3
Môc lôc
Néi dung
Trang
Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn Dù ¸n
1
Bµi tãm t¾t
2
Môc lôc
4
1. Th«ng tin tæng qu¸t vÒ dù ¸n
6
1.1. Tæng quan chung
6
1.2. Môc tiªu
8
1.3. Néi dung thùc hiÖn
8
1.3.1. Nghiªn cøu Hoµn thiÖn c«ng nghÖ gi©m hom
8
1.3.2. Nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh th©m canh
10
1.4. S¶n phÈm
10
1.5. Kinh phÝ thùc hiÖn Dù ¸n
10
1.6. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi cña Dù ¸n
10
1.7. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.
10
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ thùc hiÖn dù ¸n
11
3. KÕt qu¶ thùc hiÖn
13
3.1. Nghiªn cøu Hoµn thiÖn c«ng nghÖ gi©m hom
13
3.1.1. Kü thuËt nu«i hom gièng trªn v−ên c©y mÑ
13
3.1.2. Hoµn thiÖn kü thuËt v−ên −¬m.
16
3.1.3. KÕt qu¶ x©y dùng hÖ thèng v−ên −¬m.
22
3.2. Nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh th©m canh
26
3.2.1. Lµm ®Êt, bãn ph©n lãt
26
3.2.2. MËt ®é vµ trång chÌ
26
3.2.3. Kü thuËt ®èn, h¸i
27
3.2.4. Bãn ph©n cho chÌ
29
3.2.5. Kü thuËt gi÷ Èm, t−íi n−íc cho chÌ
31
31
3.2.6. Phßng trõ s©u bÖnh, cá d¹i
31
3.4. X©y dùng m« h×nh
4
3.5. KÕt qu¶ ®µo t¹o cña Dù ¸n.
32
3.6. KÕt qu¶ thùc hiÖn kinh phÝ Dù ¸n
32
4. §¸nh gi¸ HiÖu qu¶
34
4.1. HiÖu qu¶ kinh tÕ
34
4.2. Hiªu qu¶ x· héi
35
4. kÕt luËn vµ ®Ò nghÞ
35
Tµi liÖu tham kh¶o
37
Phô lôc
39
C¨n cø ®Ó x©y dùng quy tr×nh
40
Nh÷ng ®iÓm bæ sung trong quy tr×nh
40
Quy tr×nh nh©n gièng v« tÝnh chÌ PVT b»ng gi©m cµnh
42
Quy tr×nh nh©n gièng v« tÝnh chÌ KAT b»ng gi©m cµnh
50
Quy tr×nh trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch gièng chÌ PVT
57
Quy tr×nh trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch gièng chÌ KAT
68
5
Tªn Dù ¸n SXTN:
“Hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m cµnh vµ
ph¸t triÓn hai gièng chÌ chÊt l−îng cao Phóc V©n tiªn vµ keo
am tÝch ”
M∙ sè: KC.06.DA.19.NN
Chñ nhiÖm Dù ¸n SXTN: TS. NguyÔn V¨n ThiÖp
C¬ quan chñ tr×: ViÖn Khoa häc kü thuËt n«ng l©m nghiÖp miÒn nói phÝa B¾c,
Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn n«ng th«n
1. Th«ng tin tæng qu¸t vÒ dù ¸n:
1.1. Tæng quan chung.
C©y chÌ cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi vïng trung du miÒn nói ViÖt Nam,
chóng cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng, ph¸t triÓn tèt trong ®iÒu kiÖn cña vïng ®Êt
dèc, ®em l¹i nguån thu nhËp quan träng gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ dÇn
tiÕn tíi lµm giµu cho nh©n d©n trong vïng. §ång thêi, c©y chÌ cßn cã vai trß
to lín trong viÖc che phñ ®Êt trèng ®åi nói träc vµ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i,
mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ang rÊt ®−îc quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta
hiÖn nay. ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch cô thÓ cho ph¸t triÓn c©y chÌ. Mét
sè tØnh vïng trung du miÒn nói phÝa B¾c ®· coi c©y chÌ lµ c©y kinh tÕ mòi
nhän. V× vËy, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, diÖn tÝch, s¶n l−îng, kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña ngµnh chÌ ®· t¨ng nhanh.
Tuy vËy, n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng chÌ n−íc ta thÊp h¬n nhiÒu n−íc trªn
thÕ giíi vµ trong khu vùc. Kh¾c phôc tån t¹i ®ã, chóng ta ®ang nç lùc nghiªn
cøu vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt chÌ. Mét trong nh÷ng
gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ lµ ph¶i ®Èy m¹nh thay ®æi c¬ cÊu gièng chÌ theo h−íng
chØ trång míi vµ thay thÕ c¸c n−¬ng chÌ cò kÐm hiÖu qu¶ b»ng c¸c gièng cã
chÊt l−îng tèt, nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m hom. §ã lµ ph−¬ng ph¸p tiÕn bé
vµ hÖ sè nh©n gièng lín, gi÷ nguyªn ®Æc tÝnh c©y mÑ, n−¬ng chÌ ®ång ®Òu,
n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng tèt. Hai gièng chÌ Phóc v©n tiªn (PVT) vµ Keo am
tÝch (KAT) lµ nh÷ng gièng chÌ nhËp néi cã chÊt l−îng tèt, ®· cã thêi gian
kh¶o nghiÖm ë c¸c vïng chÌ chÝnh cña ViÖt Nam vµ ®· ®−îc Bé NN & PTNT
cho phÐp trång thö trªn diÖn réng [1,2,3,4,5,6]. Tuy nhiªn, diÖn tÝch cña hai
6
gièng nµy cßn h¹n chÕ, kü thuËt nh©n gièng ch−a ®−îc hoµn thiÖn, nªn hiÖu
qu¶ nh©n gièng ch−a cao. V× vËy, më réng qui m« nh©n gièng vµ m« h×nh
th©m canh ®Ó hoµn thiÖn quy tr×nh nh©n trång hai gièng chÌ míi PVT vµ KAT
lµ cÇn thiÕt trong ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn chÌ.
Gièng chÌ Phóc V©n Tiªn thuéc hÖ v« tÝnh, lµ gièng lai gi÷a Phóc §Ønh
§¹i B¹ch Trµ vµ V©n Nam, sinh tr−ëng m¹nh, n¨ng suÊt cao, ë tuæi 3 ®¹t 4,0
tÊn/ha. Gi©m hom cã tû lÖ sèng cao 80-90%. Gièng Keo Am TÝch lµ gièng v«
tÝnh cã nguån gèc ë Phóc KiÕn Trung Quèc, sinh tr−ëng kh¸, n¨ng suÊt ë tuæi
3 ®¹t tõ 3,7-4,0 tÊn/ha, chÕ biÕn chÌ xanh chÊt l−îng rÊt cao.
Ph−¬ng ph¸p nh©n gièng v« tÝnh chÌ b»ng gi©m hom ®−îc sö dông phæ
biÕn v× gi¸ thµnh rÎ, dÔ ¸p dông [15]. C©y chÌ v« tÝnh trång víi mËt ®é thÝch
hîp, ph©n bãn ®Çy ®ñ, chÕ ®é ch¨m sãc phï hîp ®èi víi c¸c gièng sÏ cã hiÖu
qu¶ tèt. Víi c¸c gièng chÌ xanh chÊt l−îng cao Trung Quèc, NhËt B¶n trång
tõ 2,5-3,0 v¹n c©y/ha. Ph©n h÷u c¬ bãn lãt víi l−îng lín. NhËt B¶n ngoµi bãn
lãt, cßn phñ mét líp ph©n h÷u c¬ dµy 5-10 cm trªn mÆt. ¸p dông c«ng nghÖ
t−íi ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nhu cÇu n−íc cña c©y chÌ [16,17,19].
ë n−íc ta, kü thuËt nh©n gièng v« tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m hom ®·
®−îc nghiªn cøu vµ ¸p dông trong s¶n xuÊt. Kü thuËt gi©m hom ngµy cµng
hoµn thiÖn cho c¸c gièng chÌ kh¸c nhau vµ ®−îc ¸p dông réng r·i, ®Æc biÖt sau
khi ra ®êi gièng chÌ míi PH1 cã n¨ng suÊt cao, sinh tr−ëng khoÎ vµ gièng chÌ
LDP1 ®−îc c«ng nhËn lµ gièng quèc gia, c¸c hé ë kh¾p c¸c vïng chÌ ®Òu cã
kh¶ n¨ng lµm v−ên −¬m nh©n gièng [11,12,14]. Còng bëi vËy mµ hiÖn nay,
hÇu hÕt c¸c n−¬ng chÌ trång míi ®−îc trång b»ng c©y chÌ nh©n gièng v« tÝnh.
Cã thÓ nãi kü thuËt nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m hom ®· t¹o ra b−íc nh¶y
vät vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng ®èi víi ngµnh chÌ ViÖt Nam trong
nh÷ng n¨m võa qua.
MÆc dï ph−¬ng ph¸p nh©n gièng b»ng gi©m hom ®· trë thµnh phæ biÕn,
nh−ng kü thuËt gi©m hom kh«ng thÓ ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c gièng chÌ,
mµ nã ®ßi hái mçi gièng chÌ kh¸c nhau cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh kü thuËt
7
phï hîp th× míi cã thÓ n©ng cao tû lÖ sèng cña c©y con trong v−ên −¬m vµ t¹o
cho c¸c c©y gièng cã søc sinh tr−ëng m¹nh. Hai gièng chÌ Phóc Viªn Tiªn vµ
Keo Am TÝch ®· ®−îc trång kh¶o nghiÖm ë c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau, ®Òu
thÓ hiÖn kh¶ n¨ng thÝch øng tèt, sinh tr−ëng m¹nh, mËt ®é bóp dµy, n¨ng suÊt
cao, trong ®iÒu kiÖn th©m canh 3 tuæi cã thÓ cho n¨ng suÊt tõ 3-4 tÊn bóp/ha.
Gièng Phóc V©n Tiªn chÕ biÕn chÌ xanh chÊt l−îng kh¸ cao, c¸nh nhá, xo¨n,
ch¾c, mÆt hµng ®Ñp. ChÌ ®en lµm tõ gièng nµy còng rÊt tèt. Gièng Keo Am
TÝch chÕ biÕn chÌ xanh chÊt l−îng rÊt cao [2,3,4,5].
Hai gièng chÌ trªn ®ang lµ nh÷ng gièng cã nhiÒu triÓn väng ®−îc s¶n
xuÊt mong ®îi. Mét sè c¬ së ®· thö nghiÖm nh©n gièng nh»m sím ph¸t triÓn
c¸c gièng nµy, nh−ng tû lÖ xuÊt v−ên ®¹t ®−îc rÊt thÊp. Do vËy, hoµn thiÖn
c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m cµnh vµ ph¸t triÓn hai gièng chÌ
Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch sÏ cã t¸c ®éng trùc tiÕp thóc ®Èy ph¸t triÓn
nhanh hai gièng chÌ ra s¶n xuÊt, gãp phÇn thay ®æi c¬ cÊu gièng chÌ hiÖn nay.
1.2. Môc tiªu
Hoµn thiÖn quy tr×nh gi©m cµnh vµ kü thuËt th©m canh hai gièng chÌ
Phóc V©n Tiªn, Keo Am TÝch phôc vô më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt hµng ho¸.
1.3. Néi dung thùc hiÖn
1.3.1. Nghiªn cøu Hoµn thiÖn c«ng nghÖ gi©m hom
a- Hoµn thiÖn kü thuËt ch¨m sãc v−ên gièng gèc vµ nu«i hom nh»m t¨ng
hÖ sè nh©n gièng, t¨ng sè l−îng hom trªn n−¬ng chÌ gièng.
- X¸c ®Þnh tiªu chuÈn lùa chän v−ên gièng gèc;
- X¸c ®Þnh tiªu chuÈn cµnh vµ hom gièng.
- Kü thuËt nu«i hom: x¸c ®Þnh thêi vô ®Ó hom; bãn ph©n, ch¨m sãc
v−ên chÌ ®Ó hom gièng.
b- Hoµn thiÖn kü thuËt v−ên −¬m gåm c¸c néi dung:
- Kü thuËt x©y dùng v−ên −¬m
- Kü thuËt ®iÒu chØnh ®é Èm, ¸nh s¸ng cña v−ên −¬m.
- Kü thuËt bãn ph©n v« c¬ cho v−ên −¬m
- Kü thuËt ph©n lo¹i c©y, luyÖn c©y tr−íc khi xuÊt v−ên.
8
- X©y dùng quy tr×nh kü thuËt v−ên −¬m.
c- X©y dùng hÖ thèng v−ên −¬m
- Kh¶o s¸t ®Þa bµn x©y dùng v−ên −¬m
- X©y dùng v−ên −¬m
- S¶n xuÊt thö nghiÖm bÇu chÌ gièng
C¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ hoµn thiÖn c«ng nghÖ gi©m hom
Qui tr×nh c«ng nghÖ sÏ t¸c ®éng chñ yÕu trong Dù ¸n.
X¸c ®Þnh sè l−îng
cµnh hîp lý trªn t¸n
c©y chÌ gièng
§iÒu chØnh
giµn che
Tû lÖ, liÒu l−îng,
chñng lo¹i ph©n
bãn hîp lý
Kü thuËt nu«i hom gièng
trªn v−ên gièng gèc
L−îng n−íc
t−íi
§iÒu chØnh Èm ®é tèi −u
Ph©n lo¹i
sím
Thêi gian ®iÒu
chØnh
§iÒu chØnh ¸nh s¸ng tèi −u
Cung cÊp dinh d−ìng
hîp lý
Tæng kÕt c¸c thùc
nghiÖm
Tæng kÕt kinh
nghiÖm s¶n xuÊt
§µo t¹o
Hoµn thiÖn qui tr×nh
Tiªu chuÈn ho¸ chÊt l−îng c©y chÌ gièng khi xuÊt v−ên: Tû lÖ xuÊt
v−ên, chiÒu cao c©y, sè l¸, ®−êng kÝnh th©n, møc ®é s©u bÖnh.
9
1.3.2. Nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh th©m canh
- Kü thuËt lµm ®Êt, bãn ph©n lãt.
- MËt ®é vµ kü thuËt trång.
- Kü thuËt ®èn, h¸i.
- Kü thuËt bãn ph©n
- Phßng trõ cá d¹i vµ s©u bÖnh
1.4. S¶n phÈm
- 2 qui tr×nh kü thuËt nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m cµnh vµ 2 quy tr×nh
th©m canh hai gièng chÌ Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch.
- M« h×nh v−ên −¬m nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m cµnh (h¹ gi¸ thµnh
25%) qui m« 3 triÖu bÇu t¹i ViÖn Khoa häc kü thuËt n«ng l©m nghiÖp miÒn
nói phÝa B¾c (n¨m 2005-2007).
Liªn kÕt víi c¸c ®Þa ph−¬ng s¶n xuÊt 6 triÖu bÇu.
- M« h×nh th©m canh 5 ha hai gièng míi t¹i ViÖn.
- ChÕ biÕn 100 kg chÌ xanh tõ bóp chÌ cña hai gièng chÌ míi.
- §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt (300 ng−êi) trªn ®Þa bµn
c¸c tØnh thµnh th¹o vÒ nh©n gièng v« tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m hom vµ
th©m canh hai gièng chÌ PVT vµ KAT.
1.5. Kinh phÝ thùc hiÖn Dù ¸n
Tæng kinh phÝ thùc hiÖn dù ¸n 5.549.777.960 ®ång; Kinh phÝ hç trî tõ
Ng©n s¸ch Nhµ n−íc 1.600 triÖu ®ång; Kinh phÝ thu håi tr¶ l¹i ng©n s¸ch nhµ
n−íc lµ 948 triÖu ®ång (b»ng 60% gi¸ trÞ Hîp ®ång).
1.6. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x∙ héi cña Dù ¸n
1.7. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.
10
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ thùc hiÖn dù ¸n
- Nghiªn cøu, hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n gièng v« tÝnh b»ng gi©m hom
hai gièng chÌ Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch trªn c¬ së triÓn khai dù ¸n s¶n
xuÊt víi quy m« lín vÒ sè l−îng bÇu chÌ gièng ë mét sè vïng kh¸c nhau. M«
h×nh v−ên −¬m t¹i ViÖn víi trang thiÕt bÞ tèt, ®éi ngò chuyªn gia vµ kü thuËt
thµnh th¹o vÒ gièng vµ nh©n gièng chÌ, nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt 3 triÖu bÇu h¹
gi¸ thµnh 25%.
- Tæ chøc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm, thö nghiÖm c¸c c¸c yÕu tè kü thuËt
chÝnh t¸c ®éng lªn c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bÇu chÌ gièng nh−: t¸c
®éng vµo v−ên c©y mÑ ®Ó cung cÊp hom gièng tèt cho c¸c v−ên −¬m cña dù
¸n; ®iÒu chØnh ®é Èm, ¸nh s¸ng, cung cÊp dinh d−ìng, qu¶n lý v−ên vµ phßng
trõ s©u bÖnh ®Ó cã c©y chÌ gièng ®ñ tiªu chuÈn vµ ®¹t tû lÖ xuÊt v−ên cao.
- Tæ chøc x©y dùng v−ên −¬m ë ViÖn vµ c¸c ®Þa ph−¬ng, s¶n xuÊt 9
triÖu bÇu cung cÊp cho s¶n xuÊt.
- Nghiªn cøu, hoµn thiÖn quy tr×nh th©m canh hai gièng chÌ Phóc V©n
Tiªn vµ Keo Am TÝch t¹i ViÖn trªn c¬ së trång m« h×nh 5 ha; tiÕn hµnh c¸c thÝ
nghiÖm, thö nghiÖm vÒ t¸c ®éng kü thuËt lªn c©y chÌ, tæng hîp c¸c chØ tiªu
cÊu thµnh n−¬ng chÌ tèt, n¨ng suÊt cao kÕt hîp víi ®iÒu tra c¸c chØ tiªu ngoµi
s¶n xuÊt ®Ó x©y dùng quy tr×nh th©m canh cho hai gièng chÌ míi.
- §µo t¹o, tËp huÊn cho c¸n bé, n«ng d©n c¸c vïng dù ¸n vÒ kü thuËt
nh©n gièng vµ th©m canh, qu¶ng b¸ vÒ tÝnh −u viÖt cña hai gièng chÌ míi phôc
vô më réng s¶n xuÊt.
Ph−¬ng ¸n triÓn khai dù ¸n:
§Ó ®¹t ®−îc môc tiªu s¶n xuÊt 6 triÖu bÇu hai gièng chÌ míi ë ®iÒu kiÖn
s¶n xuÊt b×nh th−êng cña dù ¸n, ph¶i phèi hîp vµ liªn kÕt víi mét sè c¬ së s¶n
xuÊt nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu:
- Cã mÆt b»ng ®Ó x©y dùng v−ên −¬m, cã lùc l−îng lao ®éng t¹i chç ®Ó
tiÕn hµnh s¶n xuÊt v× s¶n xuÊt 1 triÖu bÇu cÇn tõ 8-10 lao ®éng trùc tiÕp ch¨m
sãc th−êng xuyªn, ®Æc biÖt nh÷ng giai ®o¹n cã tÝnh thêi vô cao nh− kh©u vµo
11
bÇu ®Êt vµ c¾m hom, ph©n lo¹i cÇn cã 20-30 lao ®éng/ ngµy ®Ó s¶n xuÊt mét
triÖu bÇu.
- C¸c c¬ së liªn kÕt s¶n xuÊt sÏ ®Çu t− thªm vèn ®Ó s¶n xuÊt.
- Nh÷ng ®¬n vÞ liªn kÕt s¶n xuÊt sÏ lµ n¬i øng dông trång c¸c gièng
PVT vµ KAT, v× thÕ sÏ gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn bÇu, tõ ®ã sÏ gi¶m chi phÝ
trång chÌ míi.
- C¸n bé ViÖn tæ chøc bè trÝ c¸c thùc nghiÖm vµ kh¶o nghiÖm ®Ó kÕt
luËn c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt, tæng kÕt vµ biªn so¹n quy tr×nh.
ViÖn KHKT n«ng l©m nghiÖp miÒn nói phÝa B¾c chuÈn bÞ ®Çy ®ñ hom
gièng gèc, x©y dùng c¸c ®Þnh møc vËt t− kü thuËt vµ tæ chøc ®éi ngò c¸n bé
cã ®ñ tr×nh ®é vÒ qu¶n lý vµ chuyªn m«n kü thuËt vµ ®éi ngò c«ng nh©n lµnh
nghÒ ®Ó tæ chøc vµ triÓn khai nh©n gièng ë c¸c ®iÓm liªn kÕt s¶n xuÊt.
Ph−¬ng ¸n s¶n phÈm qu¶ Dù ¸n
Nh÷ng c¬ së phèi hîp triÓn khai Dù ¸n lµ nh÷ng ®¬n vÞ tiÕp nhËn s¶n
phÈm, lµ kh¸ch hµng, lµ thÞ tr−êng cho s¶n phÈm cña Dù ¸n. C¸c c¬ quan phèi
hîp triÓn khai Dù ¸n ®Òu ®· cã ®¬n ®Æt hµng tiÕp nhËn s¶n phÈm 2 gièng chÌ
Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch.
12
3. KÕt qu¶ thùc hiÖn
3.1. Nghiªn cøu Hoµn thiÖn c«ng nghÖ gi©m hom
3.1.1. Kü thuËt nu«i hom gièng trªn v−ên c©y mÑ.
3.1.1.1. X¸c ®Þnh tiªu chuÈn lùa chän v−ên gièng gèc.
§· lùa chän vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu t¹i c¸c v−ên gièng gèc Phóc V©n
Tiªn vµ Keo Am TÝch lµ nh÷ng n−¬ng chÌ kinh doanh cã tuæi vµ cÊp n¨ng suÊt
kh¸c nhau. Theo dâi c¸c chØ tiªu nghiªn cøu, kÕt qu¶ cho thÊy: v−ên chÌ lÊy
hom gièng tèt nhÊt lµ sau 5 tuæi, khi c©y chÌ ®· ph¸t triÓn æn ®Þnh. Cã thÓ x©y
dùng v−ên chuyªn s¶n xuÊt hom gièng, khi kh«ng cã nhu cÇu ®Ó gièng n÷a th×
chuyÓn sang thu h¸i bóp. Trong n¨m, v−ên chÌ cã thÓ thu h¸i bóp vµo thêi
®iÓm kh«ng ®Ó hom, vµ thêi gian nu«i hom gièng th× kh«ng h¸i bóp (¶nh 1).
Sè l−îng hom c¸c gièng ®¹t ®−îc nh− sau:
ChÌ PVT 4-5 tuæi: 100-200 hom/c©y, t−¬ng ®−¬ng 2,0-3,5 triÖu hom/ha.
ChÌ KAT 4-5 tuæi: 70-150 hom/c©y, t−¬ng ®−¬ng 1,5-3,0 triÖu hom/ha.
3.1.1.2. Kü thuËt nu«i hom.
a) X¸c ®Þnh thêi vô ®Ó hom.
Cã thÓ nu«i hom chÌ gièng PVT vµ KAT quanh n¨m, nh−ng th−êng
nu«i hom vµo 2 thêi vô chÝnh lµ vô ®«ng xu©n vµ vô hÌ thu. Thêi gian nu«i
cµnh chÌ thµnh hom ®ñ tiªu chuÈn gi©m tõ 2,5 ®Õn 3 th¸ng.
- Nu«i hom −¬m vô ®«ng xu©n: §ît sinh tr−ëng thø 3 cña bóp chÌ vµo
cuèi th¸ng 7 ®Õn th¸ng 8 hµng n¨m kh«ng h¸i vµ ®Ó sinh tr−ëng tù nhiªn. Khi
nh÷ng cµnh chÌ chÝnh trong ®ît sinh tr−ëng ®−îc 5-8 l¸ thËt, tiÕn hµnh h¸i bóp
ë nh÷ng cµnh chÌ sinh tr−ëng yÕu, ë mÐp t¸n, cµnh t¨m h−¬ng, nh÷ng cµnh
chÌ sinh tr−ëng sau, chØ gi÷ l¹i trªn mÆt t¸n chÌ kho¶ng 10-20 cµnh chÌ sinh
tr−ëng khoÎ, ph©n bè ®Òu trªn mÆt t¸n chÌ, ®Ó tiÕp tôc nu«i hom (n−¬ng chÌ
gièng gèc 4-5 tuæi). Tr−íc khi thu ho¹ch hom 10 -15 ngµy, tiÕn hµnh bÊm
ngän ®Ó kÝch thÝch cho mÇm n¸ch s½n sµng ho¹t ®éng vµ c¸c hom cã ®é chÝn
sinh lý ®ång ®Òu.
- Nu«i hom −¬m vô hÌ thu: §ît sinh tr−ëng thø nhÊt cña bóp chÌ vµo
th¸ng 3 - 4 hµng n¨m kh«ng h¸i ®Ó nu«i hom, ¸p dông kü thuËt ®iÒu chØnh
13
cµnh chÌ gièng ®Ó lÊy hom t−¬ng tù nh− vô ®«ng xu©n. Thêi gian nu«i hom
ng¾n h¬n kho¶ng 75-90 ngµy.
B¶ng 1 lµ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm vÒ thêi vô nu«i hom tíi sinh tr−ëng ph¸t
triÓn hom chÌ trong v−ên −¬m sau khi c¾m.
B¶ng 1. ¶nh h−ëng cña thêi vô nu«i hom ®Õn sinh tr−ëng ph¸t triÓn
hom chÌ hom PVT vµ KAT n¨m 2005 ë Phó Hé
Gièng chÌ Thêi vô
Tỷ lệ sống
(%)
Bật chồi
(%)
Ph©n ho¸ rễ
(%)
Phóc
V©n
Tiªn
Th¸ng 8
98.2
84.7
76.4
Th¸ng 4
89.0
88.5
81.2
Keo
Am
TÝch
Th¸ng 8
96.1
81.4
72.0
Th¸ng 4
78.2
79.1
72.6
Ghi chó: kÕt qu¶ 1,5 th¸ng sau khi c¾m hom
Tõ kÕt qu¶ thùc tÕ thÊy thêi vô nu«i hom b¾t ®Çu tõ th¸ng 7-8, ®· cho
nh÷ng hom chÌ tèt, khi −¬m tû lÖ hom n¶y mÇm cao, sinh tr−ëng tèt, tû lÖ
sèng ®¹t trªn 98%. Thêi vô b¾t ®Çu nu«i hom tõ th¸ng 3 - 4 mÆc dï hom chÌ
to khoÎ nh−ng khi −¬m, tû lÖ chÕt cao h¬n, cã kÕt qu¶ nh− vËy cã thÓ do nhiÖt
®é mïa hÌ cao, nãng Èm lµm cho hom chÌ chÕt nhiÒu h¬n.
b) Bãn ph©n, ch¨m sãc v−ên chÌ ®Ó hom gièng.
V−ên gièng gèc ®Ó lÊy hom cÇn ®−îc ch¨m sãc chu ®¸o, lu«n s¹ch cá,
s¹ch s©u bÖnh, khi trång míi bãn lãt 30 - 60 tÊn ph©n h÷u c¬ vµ 800 -1000 kg
Super L©n cho 1 ha. Hµng n¨m bãn c©n ®èi N:P:K, liÒu l−îng, thêi kú vµ
ph−¬ng ph¸p bãn ph©n kho¸ng t−¬ng tù nh− n−¬ng chÌ h¸i bóp.
Kü thuËt ®èn h¸i chÌ kiÕn thiÕt c¬ b¶n ¸p dông nh− n−¬ng chÌ h¸i bóp.
§Ó chuÈn bÞ nu«i hom gièng cho n¨m sau, cuèi n¨m tr−íc khi ®Ó hom
bãn ph©n chuång hoai môc 15-20 tÊn/ha. Tr−íc khi ®Ó hom 2 tuÇn cÇn bãn bæ
sung v« c¬. Víi thêi vô nu«i hom tõ th¸ng 7 - 8, bãn theo quy tr×nh ë c¸c lÇn
bãn th¸ng 2,4 vµ 6 (bãn ph©n v« c¬ víi tû lÖ NPK lµ 3:1:1, th¸ng 2: 40%,
14
th¸ng 4: 30%, th¸ng 6: 20%). Tõ th¸ng 8-10 bãn theo sinh tr−ëng vµ mµu s¾c
l¸ cña tõng gièng. Cã thÓ ¸p dông l−îng bãn nh− sau: ®¹m urª 10-12g; Kali
Clorua 10-15g; Super L©n 20-25 g/c©y. Tuú theo tuæi, n¨ng suÊt vµ t×nh h×nh
thùc tÕ cña n−¬ng chÌ ®Ó tÝnh to¸n l−îng ph©n bãn bæ sung cho hîp lý ®¶m
b¶o cung cÊp ®ñ dinh d−ìng nu«i hom gièng sinh tr−ëng tèt. B¶ng 2 lµ kÕt qu¶
thö nghiÖm bãn t¨ng ph©n h÷u c¬, l©n vµ kali.
B¶ng 2. Ph©n bãn vµ sinh tr−ëng ph¸t, triÓn cña hom chÌ
gièng PVT vµ KAT n¨m 2005 ë phó Hé
Gièng chÌ C«ng thøc
Tỷ lệ sống
(%)
Bật chồi
(%)
Ph©n ho¸ rễ
(%)
Phóc
V©n
Tiªn
CT1
98.2
84.7
76.4
CT2
72.6
78.6
74.2
Keo
Am
TÝch
CT1
96.1
81.4
72.0
CT2
68.1
74.3
69.0
Ghi chó: kÕt qu¶ 1,5 th¸ng sau khi c¾m hom
CT1. Bãn 30 tấn phân HC + 3:2:3 (120N + 80P + 120K)
CT2. Bón bình thường 3:1:1 (120N + 40P + 40K )
Râ rµng lµ khi t¨ng l−îng l©n vµ kai ®· lµm t¨ng tû lÖ sèng, tû lÖ bËt
chåi vµ tû lÖ ra rÔ cña hom chÌ. KÕt qña phï hîp víi nh÷ng nghiªn cøu vÒ sinh
lý, dinh d−ìng ®èi víi c©y chÌ [17,18,20]. Tõ ®ã thÊy r»ng ®èi víi hai gièng
chÌ Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch nãi riªng vµ c¸c gièng chÌ kh¸c nãi
chung, khi nu«i hom cÇn chó ý bãn l©n vµ kali hîp lý sÏ n©ng cao chÊt l−îng
hom chÌ gièng.
3.1.1.3. Hoµn thiÖn c¸c tiªu chuÈn cµnh vµ hom chÌ gièng.
Hom gièng chÌ Phóc V©n Tiªn vµ Keo Am TÝch cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau
vÒ qu¸ tr×nh chÝn sinh lý, qu¸ tr×nh chuyÓn mµu n©u cña cµnh hom nhanh h¬n
c¸c gièng phæ biÕn kh¸c.
15
B¶ng 3. Tiªu chuÈn chÊt l−îng hom chÌ gièng PVT vµ KAT
T
ChØ tiªu
T
§¬n vÞ
Hom lo¹i 1
Hom lo¹i 2
tÝnh
PVT
KAT
PVT
KAT
1
ChiÒu dµi hom
cm
3,5 - 4,5
3,0 - 4,0
3,5 - 4,5
3,0 - 4,0
2
§−êng kÝnh hom
mm
3,0 - 3,5
2,5 - 3,0
2,5 - 3,0
2,0 - 2,5
3
§é dµi mÇm n¸ch
mm
<5
<5
< 10
< 10
4
DiÖn tÝch l¸
cm2
> 20
> 15
> 18
> 15
Träng l−îng hom hom/kg 800 - 900
800 - 1000
900-1100 1000-1200
§Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng hom chÌ tèt, khi c¾t cÇn chän cµnh khoÎ, kh«ng
bÞ s©u bÖnh, c¾t vµo s¸ng sím hoÆc chiÒu tèi, qu¸ tr×nh vËn chuyÓn kh«ng ®Ó
lµm dËp n¸t cµnh, l¸ chÌ. B¶o qu¶n cµnh chÌ n¬i r©m m¸t, th−êng xuyªn phun
Èm n¬i ®Ó hom vµ cµnh hom, ®¶m b¶o ®é Èm kh«ng khÝ trªn 90%, kh«ng ®Ó
®äng n−íc trªn nÒn n¬i b¶o qu¶n hom.
Nªn tiÕn hµnh c¾t hom ngay, dông cô c¾t hom b»ng kÐo s¾c, vÕt c¾t cÇn
gän, kh«ng ®−îc dËp x−íc. Tiªu chuÈn hom gièng: cã 1 mÇm n¸ch dµi kh«ng
qu¸ 1 cm (kh«ng ng¾t ngän), vÕt c¾t trªn vµ d−íi theo mÆt chiÕu bªn cña hom
cã d¹ng h×nh thang c©n.
Khi vËn chuyÓn hom ®i xa cÇn b¶o qu¶n hom trong tói Polyethylen cã
kÝch th−íc réng 80 cm, cao 100-120 cm (chøa ®−îc 3000 - 4000 hom/tói),
phun Èm, buéc kÝn miÖng tói.
3.1.2. Hoµn thiÖn kü thuËt v−ên −¬m.
C¸c néi dung kü thuËt v−ên −¬m cã nhiÒu kh©u, ®èi víi hai gièng chÌ
míi PVT vµ KAT, dù ¸n tiÕp tôc nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c néi dung sau ®©y:
§iÒu chØnh ®é Èm, ¸nh s¸ng, dinh d−ìng lµ nh÷ng kh©u mµ hai gièng chÌ míi
yªu cÇu kh¸c biÖt so víi quy tr×nh ¸p dông cho c¸c gièng chÌ ®ang phæ biÕn
trong s¶n xuÊt (¶nh 2).
16
¶nh 1. V−ên gièng gèc Phóc V©n Tiªn
¶nh 2. V−ên −¬m gièng chÌ PVT vµ KAT
¶nh 3. T−íi v−ên −¬m chÌ PVT vµ KAT
17
3.1.2.1. §iÒu chØnh ®é Èm.
Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh, sau c¾m hom 15 ®Õn 30 ngµy
hom h×nh thµnh m« sÑo, sau 45 - 60 ngµy th× hom ra rÔ [7,11]. Giai ®o¹n ®Çu
sau 15 ngµy, hom chÌ võa t¸ch ra khái c©y mÑ sèng tù lËp, yªu cÇu ®é Èm
kh«ng khÝ 80 - 90%, ®é Èm ®Êt 80%, v−ên −¬m cÇn che kÝn c¶ xung quanh.
NÕu trêi kh«ng m−a, mçi ngµy t−íi 2 lÇn, l−îng n−íc t−íi 1,5-2,0 lÝt/m2, dïng
èng n−íc cã l¾p vßi « doa trùc tiÕp tõ m¸y b¬m ®iÖn c«ng suÊt 0,2-0,7kw hoÆc
tõ bÓ tù ch¶y ®Ó t−íi (¶nh 3).
Giai ®o¹n tõ 15 - 30 ngµy, l−îng n−íc t−íi 1,5 lÝt/m2, tõ 1-2 ngµy t−íi 1
lÇn, ®¶m b¶o ®é Èm ®Êt 75 - 80%.
Giai ®o¹n tõ 30 - 60 ngµy, rÔ b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, tõ 2-3
ngµy t−íi 1 lÇn, l−îng n−íc t−íi 1,5 - 2,0 lÝt/m2 bÇu, ®¶m b¶o ®é Èm ®Êt
75 - 80%.
Giai ®o¹n tõ 60 - 90 ngµy: Bé rÔ c©y con trong v−ên −¬m b¾t ®Çu ph¸t
triÓn m¹nh, kÕt hîp bãn thóc ph©n kho¸ng, cÇn duy tr× l−îng n−íc th−êng
xuyªn ®Çy ®ñ ®Ó c©y ph¸t triÓn tèt. Tõ 2-3 ngµy t−íi 1 lÇn, t−íi 1,5 - 2,0 lÝt/m2,
®¶m b¶o ®é Èm ®Êt 75 - 80%.
Giai ®o¹n tõ 90 - 120 ngµy, ®é Èm ®Êt cÇn ®¶m b¶o 70 - 80%, th−êng
cø 2-3 ngµy t−íi 1 lÇn, l−îng n−íc t−íi 2 lÝt/m2 bÇu. Tuú theo ®iÒu kiÖn thêi
tiÕt mµ ®iÒu chØnh sè lÇn t−íi hîp lý .
Giai ®o¹n tõ 120 - 180 ngµy: Th«ng th−êng, chiÒu cao c©y con ®¹t tõ 15
- 30 cm, ®· ph¸t triÓn hoµn chØnh, mét sè c©y ®· ®ñ tiªu chuÈn xuÊt v−ên.
§¶m b¶o ®é Èm ®Êt ë ph¹m vi 70 - 75%, tõ 2-3 ngµy t−íi 1 lÇn, l−îng n−íc
t−íi 3 lÝt/m2.
Trong thùc tÕ, sè lÇn t−íi n−íc cÇn linh ®éng tuú theo ®iÒu kiÖn thêi
tiÕt, trêi m−a kh«ng cÇn t−íi, nÕu hanh kh«, t¨ng thªm sè lÇn t−íi, ®¶m b¶o ®ñ
®é Èm ®Ó c©y chÌ con sinh tr−ëng tèt. NÕu cã m−a kÐo dµi, ®é Èm cao, më
giµn che cho v−ên th«ng tho¸ng. Giai ®o¹n ®Çu kh«ng ®Ó v−ên −¬m qu¸ Èm
sÏ lµm h¹n chÕ ph©n ho¸ rÔ cña hom chÌ.
18
3.1.2.2. §iÒu chØnh ¸nh s¸ng
§iÒu tiÕt c−êng ®é chiÕu s¸ng ë tõng thêi kú cÇn c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn
¸nh s¸ng tù nhiªn m¹nh hay yÕu, lo¹i vËt liÖu che s¸ng, c¸c giai ®o¹n ph¸t
triÓn c©y con trong v−ên −¬m... KÕt qu¶ nghiªn cøu hoµn thiÖn c«ng nghÖ ®iÒu
chØnh ¸nh s¸ng cho thÊy:
* Sö dông vËt liÖu giµn che b»ng l−íi ®en thay cho giµn che b»ng phªn
nøa ®· lµm gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh, dÔ ®iÒu tiÕt ¸nh s¸ng, t¹o cho c©y con sinh
tr−ëng tèt h¬n (¶nh 4).
Vô ®«ng xu©n: Sau 60 ngµy c¾m hom chØ ®Ó 15 - 20% ¸nh s¸ng trùc x¹,
ë giai ®o¹n nµy che kÝn c¶ trªn m¸i vµ xung quanh, chØ më xung quanh khi
trêi r©m. Tõ 60 - 90 ngµy më hÕt xung quanh giµn che. Tõ 90 - 120 ngµy më
l−íi che m¸i 30% ë phÝa r·nh. Tõ 150 - 180 ngµy më l−íi che 50% diÖn tÝch,
më lu©n phiªn trªn diÖn tÝch che ®Ó c©y con thÝch nghi dÇn víi ®iÒu kiÖn ¸nh
s¸ng tù nhiªn. Sau 180 ngµy më toµn bé l−íi che phÝa trªn vµ xung quanh.
§èi víi vô hÌ thu: Th−êng b¾t ®Çu vµo cuèi th¸ng 6 hoÆc th¸ng 7 hµng
n¨m, thêi gian c©y con trong v−ên −¬m kÐo dµi ®Õn gi÷a n¨m sau. Bëi vËy,
thêi kú tõ c¾m hom ®Õn khi ra rÔ ph¸t triÓn thµnh c©y con hoµn chØnh trïng
víi giai ®o¹n nhiÖt ®é cao, c−êng ®é ¸nh s¸ng m¹nh, Èm ®é cao cÇn gi÷ cho
¸nh s¸ng võa ph¶i. Giai ®o¹n tõ lóc c¾m hom ®Õn 30 ngµy tuæi, che kÝn phÝa
trªn giµn, xung quanh v−ên −¬m b»ng l−íi ®en tõ 7 giê s¸ng ®Õn 17 giê chiÒu
(che kÝn hoµn toµn xung quanh v−ên −¬m c¶ ngµy). Thêi kú ®−îc 30 - 60
ngµy, th−êng vµo th¸ng 8 - 9 hµng n¨m, c−êng ®é chiÕu s¸ng m¹nh, cÇn che
kÝn phÝa trªn giµn, che xung quanh tõ 8 giê ®Õn 16 giê, tr−íc 8 giê s¸ng vµ sau
4 giê chiÒu më l−íi che xung quanh. Giai ®o¹n tõ 60 - 90 ngµy, che kÝn phÝa
trªn giµn, che xung quanh tõ 10 giê s¸ng ®Õn 15 giê chiÒu. Tõ 90 - 120 ngµy
sau c¾m hom, phÝa trªn giµn më l−íi che m¸i 20 - 30% ë phÝa r·nh tuú theo
c−êng ®é ¸nh s¸ng trong ngµy ®Ó ®iÒu chØnh cho hîp lý. Tõ 150 - 180 ngµy
më l−íi che 50% diÖn tÝch, më lu©n phiªn trªn diÖn tÝch che. Sau 180 ngµy më
toµn bé l−íi che phÝa trªn vµ che xung quanh.
19
- Xem thêm -