Tài liệu Hoàn thiện cơ chế tài chính của tổng công ty thăm dò khai thác dầu khí

1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Æt ra yªu cÇu cÊp b¸ch cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ víi c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc. Sau h¬n 10 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc ®· ph¸t huy ®îc vai trß quan träng ®èi víi t¨ng trëng kinh tÕ, gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù khëi s¾c cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ nh÷ng ®ãng gãp ®ã cha t¬ng xøng víi tiÒm lùc hiÖn cã vµ nh÷ng u ®·i mµ Nhµ níc dµnh cho doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña sù kÐm hiÖu qu¶ ®ã lµ do c¸c Tæng c«ng ty gÆp khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ vÒ lîi Ých khi thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ChÝnh phñ vµ c¸c môc tiªu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp; hÖ thèng qu¶n lý gi¸m s¸t trong viÖc sö dông tµi s¶n cña Nhµ níc cha hiÖu qu¶. VÊn ®Ò ®îc ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc sù cã bíc chuyÓn biÕn vÒ chÊt, sö dông cã hiÖu qu¶, tËn dông tèi ®a c¸c nguån lùc s½n cã, còng nh nh÷ng u ®·i mµ Nhµ níc dµnh cho. Mét trong nh÷ng m« h×nh kinh doanh hiÖn ®¹i mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. ChÝnh v× thÕ, chñ tr¬ng cña ChÝnh phñ lµ ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn ®æi c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc sang ho¹t ®éng theo m« h×nh nµy. Cïng trong xu thÕ ®ã, Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ còng ®îc chuyÓn ®æi sang ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. §Ó t¨ng cêng søc m¹nh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña m« h×nh nµy, nhiÒu vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ®îc nghiªn cøu gi¶i quyÕt, trong ®ã ®Æc biÖt quan träng lµ x©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh theo m« h×nh míi. Xuất phát từ những ý týởng trên, “Hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí” được t¸c gi¶ chọn làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ, víi hy väng cã thÓ gãp phÇn hoµn thiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi m« h×nh c«ng ty, n©ng cao søc c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 2 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thời gian vừa qua liên quan đến đề tài đã có một số công trình nghiên cứu đề cập đến, như: “C¬ chÕ tµi chÝnh trong m« h×nh tæng c«ng ty, tËp ®oµn kinh tÕ” Nxb Tµi chÝnh; §Ò ¸n ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh gi¸o dôc 2009 - 2014; “§æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam”, LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ Høa ThÞ Phóc Trang, §¹i häc Kinh tÕ TP HCM. “Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh trong c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc theo m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ ë ViÖt Nam” (2008), LuËn ¸n TiÕn sü cña t¸c gi¶ Phïng ThÕ TÝnh, Häc viÖn Tµi chÝnh. “C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn ë Tæng c«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam theo híng TËp ®oµn kinh tÕ” (2005), LuËn ¸n TiÕn sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ NguyÔn Ngäc Sù, Häc viÖn Tµi chÝnh. “Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam theo híng TËp ®oµn kinh tÕ” (2006), LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Mai Hoa, Häc viÖn Tµi chÝnh. “§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty X©y dùng C«ng tr×nh Giao th«ng 8 theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con” (2007), LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ TrÇn VÜnh Hng, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. “Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi phßng chèng ma tóy c«ng an ViÖt Nam” (2007), LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ Bïi Xu©n S¬n, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. “Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n tõ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng (lÊy vÝ dô ë tØnh Th¸i Nguyªn)” (2007), LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ Ph¹m Thanh S¬n, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. “§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty C¬ khÝ Hång Hµ theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con” (2008), LuËn v¨n Th¹c sü kinh tÕ cña t¸c gi¶ Phan Ph¹m Hµ, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n v.v… Tuy nhiªn, cha cã c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo ®Ò cËp ®Õn “Hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí”, nªn viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy cßn rÊt cÇn thiÕt. 3. Mục đích của luận vãn Phân tích lý luận về hoàn thiện cơ chế tài chính, khảo sát thực trạng cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí và đề xuất những giải pháp đồng bộ nhằm hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm 3 dò Khai thác Dầu khí. 4. Ðối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí Việt Nam (PVEP). - Phạm vi nghiên cứu: Dầu khí là ngành công nghiệp tổng hợp, bao gồm các khâu tìm kiếm, Thăm dò và khai thác (Upstream); vận chuyển, chế biến và phân phối sản phẩm dầu khí (Downstream). Tuy nhiên, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu về hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí Việt Nam (PVEP) từ năm 2007 đến năm 2009. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp tư duy logic và phương pháp duy vật biện chứng làm phương tiện nghiên cứu. Ðặt nghiên cứu cơ chế tài chính trong trạng thái vận động, trong điều kiện cụ thể của thế giới, các nước khu vực vµ Việt Nam theo thời gian. Sử dụng phương pháp quy nạp, so sánh, ph©n tÝch, tæng hîp, chứng minh bằng thực tiễn để minh họa cho các giải pháp đưa ra. 6. Những đóng đóng góp của luận văn - Góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận về cơ chế tài chính Tæng c«ng ty trong m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. - Phân tích, đánh giá thực trạng cơ chế tài chính của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí, từ đó rút ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. - Đề xuất quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện c¬ chÕ tµi chÝnh của Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí. 7. Kết cấu của luận văn 4 Ngoài phần mở đầu, kết luận vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luận văn được gồm 3 chương: Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh trong tæng c«ng ty nhµ níc theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c¬ chÕ tµi chÝnh cña T«ng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ. Ch¬ng 3: §Þnh híng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ. 5 Ch¬ng 1 c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh trong tæng c«ng ty nhµ níc theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con 1.1 Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty nhµ níc theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con 1.1.1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc 1.1.1.1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®· chøng minh sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Theo ®ã, c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn theo híng chuyªn m«n hãa, hiÖp t¸c hãa, tËp trung hãa vµ liªn hîp s¶n xuÊt. Sau n¨m 1986, khi kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc th× c¸c h×nh thøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty nhµ níc còng dÇn ®îc thay ®æi, nhÊt lµ khi chÝnh phñ ban hµnh QuyÕt ®Þnh 90, 91/TTg ngµy 7/3/1994 vÒ viÖc tiÕp tôc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ níc vµ thÝ ®iÓm thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, Tæng c«ng ty khi ®ã ®· ra ®êi thay thÕ cho tªn gäi c¸c XÝ nghiÖp liªn hîp (XNLH), Liªn hîp c¸c xÝ nghiÖp (LHCXN) trong c¸c n¨m tríc ®ã. Theo LuËt doanh nghiÖp nhµ níc ban hµnh n¨m 1995, kh¸i niÖm Tæng c«ng ty ®îc hiÓu “lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cã quy m« lín ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së liªn kÕt cña nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn, cã mèi liªn hÖ g¾n bã víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, c«ng nghÖ, cung øng, tiªu thô, dÞch vô, th«ng tin, ®µo t¹o, nghiªn cøu, tiÕp thÞ, ho¹t ®éng kinh doanh trong mét sè ngµnh, lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ”. Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nhËn thøc vÒ Tæng c«ng ty trong LuËt doanh nghiÖp nhµ níc n¨m 2003 (cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2004) ®· cã nh÷ng thay ®æi. Theo ®ã “Tæng c«ng ty nhµ níc lµ h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ trªn c¬ së tù ®Çu t, gãp vèn gi÷a c¸c c«ng ty nhµ níc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së tæ chøc vµ liªn kÕt c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã mèi quan hÖ g¾n bã víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, c«ng nghÖ, thÞ trêng vµ c¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c, ho¹t ®éng trong cïng mét hoÆc mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ - kü thuËt chÝnh nh»m t¨ng cêng kh¶ n¨ng kinh doanh vµ thùc hiÖn lîi Ých cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ toµn Tæng c«ng ty”. 6 Nh vËy, theo Lô©t doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn hµnh, Tæng c«ng ty nhµ níc cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Tæng c«ng ty nhµ níc lµ mét h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ trªn c¬ së tù ®Çu t, tù gãp vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®îc nhµ níc giao vèn, tµi nguyªn, ®Êt ®ai vµ c¸c nguån lùc kh¸c th«ng qua C«ng ty mÑ, cã tr¸ch nhiÖm sö dông cã hiÖu qu¶, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn ®îc giao, cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn nhµ níc do Tæng c«ng ty qu¶n lý. - Tæng c«ng ty cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, h¹ch to¸n phô thuéc vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ mÆt lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, kü thuËt - c«ng nghÖ, ch¬ng tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn, ®µo t¹o kü n¨ng qu¶n lý, c¸c dÞch vô vÒ cung øng vËn chuyÓn, tiªu thô, th«ng tin thÞ trêng. - Tæng c«ng ty giao vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c cho ®¬n vÞ thµnh viªn trªn c¬ së vèn vµ nguån lùc nhµ níc ®· giao cho Tæng c«ng ty, phï hîp víi nhiÖm vô kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ thµnh viªn. - Môc tiªu cña Tæng c«ng ty lµ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¬ së phèi hîp, liªn kÕt vµ sö dông hîp lý mäi nguån lùc cña doanh nghiÖp thµnh viªn. 1.1.1.2 Ph©n lo¹i c¸c Tæng c«ng ty * Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt chuyªn m«n hãa - Tæng c«ng ty chuyªn ngµnh lµ Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo híng chuyªn m«n hãa trong tõng ngµnh kinh tÕ - kü thuËt, c¸c c«ng ty thµnh viªn ho¹t ®éng trong cïng mét ngµnh hÑp, hay cïng s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, phèi hîp chÆt chÏ víi nhau ®Ó khai th¸c thÕ m¹nh chuyªn m«n. ë nhãm nµy cã c¸c Tæng c«ng ty nh: Tæng c«ng ty Than, Tæng c«ng ty ChÌ, Tæng c«ng ty DÇu khÝ, Tæng c«ng ty DÖt may, Tæng c«ng ty ThÐp ... - Tæng c«ng ty ®a ngµnh lµ Tæng c«ng ty kinh doanh nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau, song vÉn cã mét ngµnh, mét lÜnh vùc kinh doanh h¹t nh©n. C¸c ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc kinh doanh t¹o thµnh mét kiÓu cÊu tróc 3 líp : líp trong cïng lµ ngµnh h¹t nh©n cña Tæng c«ng ty, líp thø 2 gåm nh÷ng ngµnh cã liªn quan mËt thiÕt vÒ c«ng nghÖ hoÆc thÞ trêng víi ngµnh h¹t nh©n, líp ngoµi cïng lµ c¸c ngµnh ®îc më réng, Ýt liªn quan ®Õn h¹t nh©n. * Ph©n lo¹i theo h×nh thøc liªn kÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn - Tæng c«ng ty liªn kÕt theo chiÒu ngang: bao gåm c¸c c«ng ty ®éc lËp 7 vµ cã cïng mét lo¹i s¶n phÈm, mét lÜnh vùc kinh doanh liªn kÕt víi nhau. NhiÒu nhµ kinh tÕ cho r»ng, tæng c«ng ty liªn kÕt theo chiÒu ngang ®îc ghÐp nèi theo kiÓu c¬ häc, kh«ng dùa trªn c¬ së thèng nhÊt vÒ kü thuËt c«ng nghÖ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, viÖc s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cïng mét lo¹i s¶n phÈm, cïng mét thÞ trêng tiªu thô cã thÓ ®em l¹i lîi Ých lín h¬n nhê lîi thÕ vÒ quy m«. - Tæng c«ng ty liªn kÕt theo chiÒu däc lµ m« h×nh c«ng ty liªn kÕt theo kiÓu cung øng - s¶n xuÊt. Th«ng thêng nã bao gåm c¸c c«ng ty thµnh viªn trong cïng mét khèi ngµnh kinh tÕ kü thuËt, cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong viÖc sö dông c¸c s¶n phÈm, dÞch vô ®Çu ra cña tõng doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cuèi cïng. Tæng c«ng ty §iÖn lùc, Tæng c«ng ty Bu chÝnh viÔn th«ng, Tæng c«ng ty Hµng kh«ng... thuéc m« h×nh nµy. - Tæng c«ng ty liªn kÕt hçn hîp lµ h×nh thøc liªn kÕt cã sù kÕt hîp gi÷a liªn kÕt theo chiÒu däc vµ liªn kÕt theo chiÒu ngang, nã bao gåm c¸c c«ng ty cã thÓ thuéc cïng mét ngµnh hoÆc nhiÒu ngµnh kh¸c nhau song cã sù liªn kÕt, hç trî hoÆc bæ sung cho nhau. C¸c Tæng c«ng ty theo m« h×nh nµy thêng cã quy m« lín, kinh doanh ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. Tæng c«ng ty C«ng nghiÖp Hµng h¶i ViÖt Nam, Tæng c«ng ty Tµu thuû ViÖt Nam, Tæng c«ng ty Cao su ViÖt Nam... thuéc m« h×nh nµy. * Ph©n lo¹i theo quy m«, c¸c Tæng c«ng ty ë ViÖt Nam ®îc chia thµnh: - Tæng c«ng ty 90 lµ nh÷ng Tæng c«ng ty ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh 90/Q§-TTg ngµy 07/-3/1994 cña Thñ tíng chÝnh phñ. C¸c Tæng c«ng ty nµy cã quy m« t¬ng ®èi lín (ph¶i cã Ýt nhÊt 5 ®¬n vÞ thµnh viªn vµ cã vèn ph¸p ®Þnh trªn 500 tû VN§). Mét sè ngµnh ®Æc thï vèn ph¸p ®Þnh cã thÓ thÊp h¬n song tèi thiÓu ph¶i cã 100 tû VN§. - Tæng c«ng ty 91 lµ nh÷ng Tæng c«ng ty ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 91/Q§-TTg ngµy 07/03/1994 cña Thñ tø¬ng chÝnh phñ. Theo ®ã c¸c thµnh viªn cña tæng c«ng ty 91do Thñ tíng chÝnh phñ chØ ®Þnh, qui m« cña Tæng c«ng ty 91 ph¶i cã sè vèn trªn 1.000 tû VN§ víi Ýt nhÊt 7 ®¬n vÞ thµnh viªn. * Ph©n lo¹i theo LuËt DNNN ban hµnh n¨m 2003, c¸c Tæng c«ng ty ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i: - Tæng c«ng ty do Nhµ níc quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ thµnh lËp lµ h×nh thøc liªn kÕt vµ tËp hîp c¸c c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cã t c¸ch ph¸p nh©n, ho¹t ®éng trong mét hoÆc mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ - kü thuËt chÝnh, nh»m t¨ng cêng tÝch tô, tËp trung vèn vµ chuyªn m«n hãa kinh doanh cña c¸c 8 ®¬n vÞ thµnh viªn vµ toµn Tæng c«ng ty. - Tæng c«ng ty do c¸c c«ng ty tù ®Çu t vµ thµnh lËp: lµ h×nh thøc liªn kÕt th«ng qua ®Çu t, gãp vèn cña c«ng ty nhµ níc quy m« lín do Nhµ níc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, trong ®ã c«ng ty nhµ níc gi÷ quyÒn chi phèi doanh nghiÖp kh¸c. - Tæng c«ng ty ®Çu t vµ kinh doanh vèn nhµ níc lµ Tæng c«ng ty ®îc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô cña chñ së h÷u ®èi víi c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nhµ níc mét thµnh viªn chuyÓn ®æi tõ c¸c c«ng ty nhµ níc ®éc lËp vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét hµnh viªn do m×nh thµnh lËp; thùc hiÖn chøc n¨ng ®Çu t vµ kinh doanh vèn Nhµ níc vµ quyÒn, nghÜa vô chñ së h÷u ®èi víi cæ phÇn, vèn gãp cña Nhµ níc t¹i c¸c doanh nhgiÖp ®· chuyÓn ®æi së h÷u hoÆc h×nh thøc ph¸p lý tõ c¸c c«ng ty nhµ níc ®éc lËp. 1.1.2 Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con 1.1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ C«ng ty mÑ - C«ng ty con LÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa trªn thÕ giíi ®· chøng minh, tõ nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt ban ®Çu, tr¶i qua c¸c giai ®o¹n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së tÝch tô vµ tËp trung vèn theo híng tèi u hãa, ®Õn nay trªn thÕ giíi ®· xuÊt hiÖn vµ tån t¹i c¸c m« h×nh kinh tÕ kh¸c nhau trong nhiÒu lÜnh vù s¶n xuÊt kinh doanh. Vµ mét trong sè nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶ ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi lµ m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. Thùc tÕ hiÖn nay tån t¹i nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. T¸c gi¶ Hå Xu©n Hïng cho r»ng: “C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ mét nhãm c¸c c«ng ty trong ®ã cã mét c«ng ty mÑ cã quyÒn së h÷u trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp c¸c c«ng ty trong nhãm. Trong c¬ cÊu nhãm nh vËy, c¸c c«ng ty con cã thÓ trë thµnh c«ng ty cæ phÇn trong tËp ®oµn, cã thÓ tù thùc hiÖn ho¹t ®éng, hoÆc chØ ho¹t ®éng nh lµ mét bé phËn së h÷u cæ phÇn trong tËp ®oµn, trong ®ã tËp ®oµn còng nh toµn bé ho¹t ®éng ®Òu cã tÝnh quèc tÞch v× nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau” (Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 193, ngµy 28/09/2005). T¸c gi¶ Hoµng Ngäc Minh “C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ mét thùc thÓ kinh tÕ cã sù liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn vµ c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ víi nhau vÒ c«ng nghÖ vµ lîi Ých. Trong ®ã c«ng ty con chÞu sù kiÓm so¸t vµ chi phèi cña c«ng ty mÑ v× c«ng ty mÑ chiÕm h¬n 50% vèn cæ phÇn” (Nguån: T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi , sè 6 -2002) Theo ®Þnh nghÜa t¹i LuËt DNNN 2003 (®iÒu 47, kho¶n 2) th×: “C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ h×nh thøc liªn kÕt th«ng qua ®Çu t, gãp vèn cña c«ng ty nhµ níc 9 quy m« lín do nhµ níc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, trong ®ã c«ng ty nhµ níc gi÷ quyÒn chi phèi c¸c doanh nghiÖp kh¸c”. Theo NghÞ ®Þnh 153/2004/N§-CP ngµy 09/09/2004 híng dÉn thùc hiÖn luËt DNNN n¨m 2003 x¸c ®Þnh: Tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty me - c«ng ty con lµ h×nh thøc liªn kÕt vµ chi phèi lÉn nhau b»ng ®Çu t, gãp vèn, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, th¬ng hiÖu hoÆc thÞ trêng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n, trong ®ã cã mét c«ng ty nhµ níc gi÷ quyÒn chi phèi c¸c doanh nghiÖp kh¸c (gäi t¾t lµ c«ng ty mÑ) vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn kh¸c bÞ c«ng ty mÑ chi phèi (gäi t¾t lµ c«ng ty con) hoÆc cã mét phÇn vèn gãp kh«ng chi phèi cña c«ng ty mÑ (gäi t¾t lµ c«ng ty liªn kÕt). Tõ nh÷ng quan ®iÓm trªn, t¸c gi¶ cho r»ng: C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn lµ c¸c doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp, cã mèi quan hÖ víi nhau vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ, thÞ trêng vµ lîi Ých thuéc c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, th¬ng m¹i, dÞch vô, tµi chÝnh ... ho¹t ®éng trong cïng mét ngµnh hay nhiÒu ngµnh kh¸c nhau, trong ph¹m vi mét quèc gia hay nhiÒu quèc gia nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n lµ võa kinh doanh, võa liªn kÕt kinh tÕ víi môc ®Ých t¨ng cêng tÝch tô vèn, tËp trung s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tèi ®a hãa lîi nhuËn. Nh vËy, m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - VÒ ®Þa vÞ ph¸p lý: C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ m« h×nh liªn kÕt chÆt chÏ vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con, gi÷a c¸c c«ng ty con víi nhau. Kh¸c víi m« h×nh tæng c«ng ty nhµ níc hiÖn nay c¶ tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn ®Òu lµ ph¸p nh©n kinh tÕ, cßn trong m« h×nh míi c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n, nhng tæ hîp C«ng ty mÑ - C«ng ty con kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n. - VÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý: Mèi quan hÖ gi÷a C«ng ty mÑ vµ c«ng ty con kh«ng cßn lµ mèi quan hÖ hµnh chÝnh nÆng vÒ ghÐp nèi nh m« h×nh tæng c«ng ty tríc ®©y, mµ lµ quan hÖ vÒ ®Çu t vµ liªn kÕt kinh tÕ. C¸c mèi quan hÖ vÒ vèn, vÒ quyÒn vµ nghÜa vô, lîi Ých gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ® îc x¸c ®Þnh râ rµng trªn c¬ së tû lÖ vèn ®Çu t cña c«ng ty mÑ vµo c«ng ty con. C«ng ty mÑ th«ng qua ®Çu t tµi chÝnh ë møc ®ñ lín ®Ó gi÷ vai trß trô cét, chi phèi. Mäi quan hÖ cña c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ nh gi÷a c¸c ph¸p nh©n kinh tÕ ®éc lËp mét c¸ch b×nh ®¼ng. - VÒ quy m« ho¹t ®éng vµ ngµnh nghÒ: Do ®Æc ®iÓm lµ tæ hîp liªn kÕt 10 cña nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn, cã thÓ ho¹t ®éng trªn cïng mét ®Þa bµn, l·nh thæ hoÆc trªn c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau nªn hÇu hÕt c¸c C«ng ty mÑ - C«ng ty con cã tiÒm lùc vèn lín, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cao, sö dông nhiÒu lao ®éng, doanh thu vµ thÞ trêng réng. §iÒu nµy t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c¸c Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh nµy, song còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi cho tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hoµ, phèi hîp ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty theo m« h×nh míi. - VÒ ®Æc ®iÓm së h÷u: C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ mét tæ chøc ®a së h÷u, trong ®ã, C«ng ty mÑ nhµ níc cã thÓ n¾m cæ phÇn chi phèi song còng cã thÓ chØ lµ mét cæ ®«ng thêng cña c«ng ty con cã quyÒn vµ nghÜa vô nh mét cæ ®«ng theo tû lÖ gãp vèn. Víi tÝnh chÊt ®a së hòu m« h×nh nµy sÏ kh¾c phôc ®îc c¬ chÕ mét chñ ë c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc ë ViÖt Nam hiÖn nay. C«ng ty mÑ cã thÓ n¾m gi÷ 100% vèn ®iÒu lÖ, hoÆc n¾m gi÷ tû lÖ sè cæ phÇn chi phèi (>50%), cã quyÒn chi phèi ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty ®ã b»ng vèn, c«ng nghÖ, thÞ trêng. §èi víi c«ng ty mµ c«ng ty mÑ kh«ng gi÷ cæ phÇn chi phèi (c«ng ty liªn kÕt) th× c«ng ty mÑ t¸c ®éng víi t c¸ch mét cæ ®«ng. 1.1.2.2 C¬ cÊu tæ chøc vµ mèi quan hÖ kinh tÕ cña Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con * M« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con Trong m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con, th«ng qua ®Çu t n¾m vèn vµo c¸c c«ng ty thµnh viªn, c«ng ty mÑ thùc hiÖn ®iÒu hµnh, phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn theo mét chiÕn lîc chung thèng nhÊt, nhng c¸c c«ng ty con vÉn gi÷ nguyªn tÝnh ®éc lËp vÒ mÆt ph¸p lý. M« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con ®îc m« t¶ nh sau: S¬ ®å 1.1: M« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con Chñ së h÷u: C¸c cæ ®«ng, ngêi gãp vèn C«ng ty mÑ C¸c c«ng ty con do c«ng ty mÑ n¾m cæ phÇn, vèn gãp chi phèi C«ng ty con do c«ng ty mÑ n¨m 100% vèn (C«ng ty TNHH Nhµ n íc mét thµnh viªn) C¸c c«ng ty liªn kÕt 11 Trong ®ã: - Chñ së h÷u (c¸c cæ ®«ng, hoÆc ngêi gãp vèn): bao gåm Nhµ níc, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vµ ngêi lao ®éng thùc hiÖn quyÒn së h÷u cña m×nh th«ng qua tham dù §¹i héi cæ ®«ng hoÆc ngêi gãp vèn, bÇu vµ b·i miÔn ngêi ®¹i diÖn cho chñ së h÷u: Héi ®ång qu¶n trÞ, quyÕt ®Þnh §iÒu lÖ doanh nghiÖp vµ nhËn cæ tøc. C«ng ty mÑ lµ c«ng ty nhµ níc, ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp nhµ níc vµ theo nghÞ ®Þnh 153/N§-CP; ®îc h×nh thµnh tõ viÖc chuyÓn ®æi, tæ chøc l¹i tæng c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña tæng c«ng ty, c«ng ty nhµ níc ®éc lËp hoÆc trªn c¬ së mét c«ng ty ®Çu t mua cæ phÇn, gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo c¸c c«ng ty con, c«ng ty liªn kÕt vµ gi÷ quyÒn chi phèi. - C¸c c«ng ty con: + C¸c c«ng ty cã vèn gãp chi phèi cña c«ng ty mÑ gåm: c«ng ty TNHH hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi, c«ng ty ë níc ngoµi. + C«ng ty TNHH nhµ níc mét thµnh viªn do c«ng ty mÑ n¾m gi÷ toµn bé vèn ®iÒu lÖ. + C«ng ty liªn kÕt lµ c¸c c«ng ty cã vèn gãp kh«ng chi phèi cña c«ng ty mÑ, tæ chøc díi h×nh thøc c«ng ty TNHH hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi, c«ng ty ë níc ngoµi. * C¬ cÊu qu¶n lý cña Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ C«ng ty con, bao gåm 3 bªn: Mét lµ, nh÷ng ngêi chñ së h÷u, bao gåm: Nhµ níc, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vµ ngêi lao ®éng. Chñ së h÷u cã vai trß cÊp vèn, chÞu rñi ro, quyÕt ®Þnh §iÒu lÖ doanh nghiÖp, chØ ®Þnh vµ b·i miÔn Héi ®ång qu¶n trÞ. Hai lµ, Héi ®ång qu¶n trÞ bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ chung cña c¶ tæ hîp C«ng ty mÑ - C«ng ty con ®Ó qu¶n lý chung c¶ tæ hîp vµ thêng ®îc ®Æt t¹i C«ng ty mÑ. Héi ®ång qu¶n trÞ ®îc h×nh thµnh theo sè vèn cæ ®«ng ®ãng gãp cña c¸c c«ng ty thµnh viªn, cã nhiÖm vô th«ng qua môc tiªu vµ chiÕn lîc ho¹t ®éng, chØ ®Þnh, t vÊn, b·i miÔn Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, kiÓm so¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh... ë c¸c C«ng ty con cã Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban gi¸m ®èc riªng ®Ó 12 chñ ®éng quyÕt ®Þnh l·nh ®¹o, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty con. Ba lµ, Tæng gi¸m ®èc, ®iÒu hµnh ph¸t triÓn vµ qu¶n lý toµn bé tæ hîp C«ng ty mÑ - C«ng ty con theo môc tiªu ®· ®Þnh. S¬ ®å 1.2: C¬ cÊu qu¶n lý cña C«ng ty mÑ - C«ng ty con C¬ cÊu qu¶n lý cña c«ng ty mÑ §¹i héi cæ ®«ng, Ngêi gãp vèn, C«ng ty mÑ Ban kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng gi¸m ®èc C¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh h¹ch to¸n phô thuéc C¬ cÊu qu¶n lý cña c«ng ty con C¸c phßng ban nghiÖp vô chuyªn m«n 13 §¹i héi cæ ®«ng, Ngêi gãp vèn C«ng ty con Ban kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ Ban gi¸m ®èc C¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh C¸c phßng ban nghiÖp vô chuyªn m«n * Mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a C«ng ty mÑ - C«ng ty con M« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con lu«n tån t¹i ba h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ. §ã lµ, liªn kÕt theo chiÒu däc, liªn kÕt theo chiÒu ngang vµ liªn kÕt hçn hîp. Tuy nhiªn, ë h×nh thøc liªn kÕt nµo còng cã mét C«ng ty mÑ gi÷ vai trß trung t©m, ®Çu t vèn vµo c¸c C«ng ty con, chi phèi ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty con vÒ mÆt tµi chÝnh vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh. Sù chi phèi cña C«ng ty mÑ víi C«ng ty con mÆc dï ®îc ph©n ra theo c¸c h×nh thøc liªn kÕt, dùa trªn nh÷ng nÒn t¶ng kh¸c nhau, phï hîp víi tõng h×nh thøc s¶n phÈm kh¸c nhau, nhng søc m¹nh chi phèi cña C«ng ty mÑ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh¶ n¨ng n¾m gi÷ c¸c nguån tµi s¶n (bao gåm c¶ tµi s¶n h÷u h×nh vµ tµi s¶n v« h×nh). Theo ®ã, nhiÖm vô c¬ b¶n cña c«ng ty con lµ t¹o ®îc doanh thu vµ lîi nhuËn cao, æn ®Þnh l©u dµi dùa trªn c¬ së x©y dùng vµ më réng thÞ trêng, ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, kü n¨ng qu¶n lý tiªn tiÕn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh b»ng viÖc t¨ng n¨ng suÊt, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, ... Nh vËy, møc ®é chi phèi cña c«ng ty mÑ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tû lÖ vèn ®Çu t vµo tõng c«ng ty con vµ chÝnh møc ®é chi phèi ®ã cã t¸c dông t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó cñng cè t¨ng cêng mèi liªn kÕt vÒ lîi Ých gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con. 1.2 néi dung, sù cÇn thiÕt vµ c¸c nh©n tè ¶NH hëng ®Õn C¬ chÕ 14 tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ 1.2.1 Quan niÖm vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Trong lý luËn vµ thùc tiÔn, kh¸i niÖm “c¬ chÕ tµi chÝnh” ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn vµ ®îc hiÓu víi nghÜa lµ “chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh” do con ngêi thiÕt lËp, x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn. XÐt trªn ph¬ng diÖn qu¶n lý tµi chÝnh vÜ m« vµ vi m« th× c¬ chÕ tµi chÝnh lµ mét kh¸i niÖm mang tÝnh bao trïm, chøa ®ùng trong nã c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p tµi chÝnh, c¸c c«ng cô tµi chÝnh vµ c¸c ph¬ng thøc tæ chøc, qu¶n lý tµi chÝnh. MÆc dï vËy, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh chØ lµ mét bé phËn c¬ b¶n cña qu¶n lý kinh tÕ. Do ®ã, ®Ó xem xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ néi dung ý nghÜa cña “c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh”, cÇn nghiªn cøu kh¸i niÖm bao trïm trùc tiÕp cña nã lµ “c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ”. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ hay c¬ chÕ kinh tÕ lµ hai kh¸i niÖm cã thÓ sö dông thay thÕ lÉn nhau bëi nh÷ng h×nh thøc cô thÓ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý võa lµ nh÷ng ph¹m trï kinh tÕ mang tÝnh kh¸ch quan, võa lµ nh÷ng c«ng cô qu¶n lý mang tÝnh chñ quan. Do vËy, kh¸i niÖm c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®îc sö dông ®ång nhÊt víi c¬ chÕ kinh tÕ. Theo gi¸o s L.I.Abankin th×: “C¬ chÕ kinh tÕ díi d¹ng chung nhÊt cña nã cã thÓ coi nh mét ph¬ng thøc tæ chøc nÒn s¶n xuÊt x· héi víi tÊt c¶ c¸c h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p vèn cã víi tÊt c¶ c¸c kÝch thÝch kinh tÕ vµ c¸c tiªu chuÈn ph¸p luËt” Theo gi¸o s §oµn Träng TuyÕn th×: “C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ lµ toµn bé c¸c c«ng cô vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý ®îc nhµ níc sö dông kÕt hîp víi nhau mét c¸ch ®ång bé trªn c¬ së vËn dông c¸c quy luËt kinh tÕ ®Ó t¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n, híng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµo nh÷ng môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh trong ®êng lèi kinh tÕ” MÆc dï cßn cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c quan niÖm ®îc nªu trªn, song c¸c t¸c gi¶ ®Òu cã chung quan niÖm vÒ c¬ chÕ kinh tÕ lµ hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, ph¬ng ph¸p vµ c«ng cô qu¶n lý mµ Nhµ níc sö dông ®Ó vËn hµnh nÒn s¶n xuÊt x· héi theo nh÷ng môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh. Quan niÖm c¬ chÕ kinh tÕ ®îc nªu ë trªn lµ ®øng trªn b×nh diÖn cña c¶ nÒn kinh tÕ, cßn trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, c¬ chÕ kinh tÕ ®îc xem xÐt chi tiÕt h¬n, cô thÓ h¬n. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét kh©u cña hÖ thèng tµi chÝnh. V× thÕ, c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp lu«n g¾n liÒn víi néi dung c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh 15 doanh nghiÖp ®ång th¬× lµ mét bé phËn quan träng cña c¬ chÕ kinh tÕ. C¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p, c«ng cô tµi chÝnh vµ c¸ch thøc sö dông chóng ®Ó ®Þnh híng vµ chi phèi c¸c quan hÖ tµi chÝnh trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh. C¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®îc hiÓu theo nghÜa réng bao hµm c¸c ho¹t ®éng vµ quan hÖ kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn th«ng qua viÖc ph©n phèi ®Ó t¹o lËp, sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¬ chÕ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung, c¸c Tæng c«ng ty nãi riªng xÐt tõ gãc ®é chøc n¨ng vµ vai trß cña tµi chÝnh bao gåm: 1) C¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn kinh doanh: bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p, h×nh thøc, c«ng cô ®Ó khai th¸c vµ huy ®éng c¸c nguån vèn. 2) C¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh: bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý, sö dông tµi s¶n, tiÒn vèn, c¸c mèi quan hÖ vµ nghiÖp vô tµi chÝnh kÕ toµn nh ph©n bæ tµi s¶n, qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n lu ®éng, ®Çu t, b¶o toµn vèn...3) C¬ chÕ ph©n phèi thu nhËp: bao gåm tr×nh tù vµ néi dung ph©n phèi lîi nhuËn, c¬ chÕ trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü. 4) C¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp: bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p gi¸m s¸t, ®èi tîng gi¸m s¸t, néi dung gi¸m s¸t... nh»m ®¶m b¶o an toµn tµi chÝnh cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. 1.2.2 Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ hiÖn nay lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, ®ã lµ v× nh÷ng lý do c¬ b¶n sau: 1.2.2.1 Vai trß to lín cña c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Thø nhÊt, c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp t¹o ra kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty trong ®iÒu kÞªn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay. C¬ chÕ tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp ®îc vÝ mét c¸ch h×nh ¶nh nh hÖ thèng tuÇn hoµn cña mét c¬ thÓ sèng. §iÒu nµy cho thÊy, viÖc huy ®éng, t¹o lËp nguån vèn; sö dông, qu¶n lý nguån vèn ®Ó ®a l¹i kh¶ n¨ng sinh lêi; ph©n phèi nguån lîi nhuËn vµ nhÊt lµ c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn cã ý nghÜa cèt tö ®èi víi sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. Thø hai, c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty ®îc hoµn thiÖn sÏ b¶o ®¶m 16 mèi quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ trong toµn bé hÖ thèng, gi÷a c«ng ty mÑ víi c«ng ty con vµ gi÷a c¸c c«ng ty con víi nhau. Bëi lÏ, xÐt vÒ b¶n chÊt cña m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con ®ã lµ mèi quan hÖ vÒ ®Çu t vèn. M« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ m« h×nh tiªn tiÕn ®îc nhiÒu níc trªn thÕ giíi thùc hiÖn. M« h×nh nµy thÓ hiÖn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a C«ng ty mÑ vµ C«ng ty con, trong ®ã yÕu tè vèn lµ nót liªn kÕt c¬ b¶n. Th«ng qua viÖc n¾m gi÷ vµ chi phèi vÒ vèn ®Çu t, c«ng ty mÑ cã vÞ trÝ, vai trß quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty con nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung cña c¶ Tæng c«ng ty. QuyÒn së h÷u ®em l¹i cho c«ng ty mÑ kh¶ n¨ng chi phèi ®èi víi c«ng ty con, th«ng qua viÖc quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc qu¶n lý, nh©n sù chñ chèt, thÞ trêng còng nh vÊn ®Ò quan träng kh¸c. Møc ®é së h÷u vèn cña c«ng ty mÑ trong c«ng ty con quyÕt ®Þnh néi dung cña mèi quan hÖ trªn. Víi tû lÖ gãp vèn giµnh ®îc quyÒn chi phèi, c«ng ty mÑ ®ñ søc kiÓm so¸t vµ ®Þnh híng cho c«ng ty con ho¹t ®éng nh»m phôc vô lîi Ých, chiÕn lîc cña c«ng ty mÑ. Ngoµi ra, gi÷a c¸c c«ng ty con l¹i cã mèi quan hÖ rµng buéc víi nhau cã thÓ ®Çu t vèn vµo nhau. Nh thÕ mèi liªn kÕt trong m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con rÊt chÆt chÏ, mäi ho¹t ®éng ®Òu tu©n thñ theo nguyªn t¾c nghiªm ngÆt, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm trong x©y dùng, tæ chøc, t¹o nªn sù ph¸t triÓn cña C«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con. Thø ba, viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh sÏ b¶o ®¶m lîi Ých kinh tÕ cña mçi ®¬n vÞ, ph¸t huy ®îc tÝnh s¸ng t¹o cña c¸c c«ng ty thµnh viªn. Mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña viÖc chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc cña c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc sang ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con cña Nhµ níc ta lµ nh»m n©ng cao quyÒn tù chñ, tù chÞu t¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o ra sù g¾n kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong toµn hÖ thèng trªn c¬ së liªn kÕt vèn - tµi chÝnh, thÞ trêng, c«ng nghÖ, th¬ng hiÖu vµ c¸c liªn kÕt kh¸c. V× vËy, khi chuyÓn sang m« h×nh míi, víi sù ph©n cÊp râ theo luËt ®Þnh, c¬ chÕ tµi chÝnh t¹i Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ cÇn ph¶i ®îc ®æi míi theo híng n©ng cao tÝnh tù chñ tù chÞu tr¸ch nhiÖm gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tµi chÝnh cña tõng doanh nghiÖp thµnh viªn cña c¶ Tæng c«ng ty, tõ ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp vµ cña toµn hÖ thèng. 1.2.2.2 §æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh ë Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ sÏ ®¸p øng yªu cÇu cÊp b¸ch cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 17 Xu híng héi nhËp kinh tÕ vïng, khu vùc, thÕ giíi cã ¶nh hëng quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi doanh nghiÖp nãi chung. Bëi v×, trong hÇu hÕt c¸c h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ thêng nh»m ®a ra sù tháa thuËn vµ ®i ®Õn thèng nhÊt viÖc gi¶m bít c¸c rµo c¶n, t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cña c¸c níc thµnh viªn tham gia. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam héi nhËp ngµy cµng s©u vµ réng vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ níc ngoµi víi tiÒm lùc tµi chÝnh lín, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn ®· vµ ®ang t×m mäi c¸ch th©m nhËp vµo ViÖt Nam, t¹o nªn tÝnh c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Trong lÜnh vùc th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ, tÝnh c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cµng trë nªn gay g¾t h¬n, bëi v× c¸c c«ng ty kinh doanh trong lÜnh vùc nµy hÇu hÕt lµ ë nh÷ng níc ph¸t triÓn ®· cã thêi gian ph¸t triÓn sím h¬n, tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp cña ta. ChÝnh yªu cÇu nµy, buéc Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ ph¶i ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh, nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®¸p øng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp. 1.2.2.3 C¬ chÕ tµi chÝnh ®ang thùc hiÖn t¹i Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ ®· béc lé nhiÒu bÊt cËp Kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh tÝch to lín cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ ®· ®¹t ®îc trong thêi gian qua khi thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cò. Nhng khi chuyÓn ®æi sang ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ C«ng ty con c¬ chÕ tµi chÝnh cò ®· béc lé nhiÒu ®iÓm kh«ng cßn phï hîp. BiÓu hiÖn ë chç: Thø nhÊt, trªn thùc tÕ tuy cã nh÷ng ®æi míi vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh ®Ó dÇn phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, nhng cha cã nh÷ng c¶i c¸ch c¬ b¶n nh»m t¹o ra bíc ngoÆt mang tÝnh ®ét ph¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Thø hai, bé m¸y qu¶n lý tµi chÝnh cßn chÞu ¶nh hëng nÆng nÒ cña c¬ chÕ cò, v× vËy tríc nh÷ng ®ßi hái míi cña s¶n xuÊt kinh doanh ®· tá ra x¬ cøng, bÞ ®éng kh«ng ph¶n øng kÞp thêi dÉn ®Õn bá lì thêi c¬. Thø ba, do duy tr× qu¸ l©u hÖ thèng qu¶n lý tµi chÝnh theo c¬ chÕ tËp trung, cho nªn mét sè thay ®æi trong c¬ chÕ tµi chÝnh thêi gian qua mang nÆng tÝnh chÊt lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ, ®èi phã, nöa vêi, thiÕu nhÊt qu¸n, thËm chÝ 18 mang tÝnh ¸p ®Æt. Thø t, cã qu¸ nhiÒu ®Çu mèi qu¶n lý trong s¶n xuÊt kinh doanh nhng cha cã c¬ chÕ phèi hîp, liªn kÕt nªn hµnh tr×nh s¶n xuÊt ®«i khi bÞ c¾t vôn, chång chÐo dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kiÓm so¸t cha chÆt chÏ trong s¶n xuÊt. Thø n¨m, c¸c thÕ m¹nh vÒ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cha ®îc khai th¸c triÖt ®Ó nªn thiÕu c¸c nguån thu ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng cña toµn Tæng c«ng ty vµ tr¶ nî vèn vay ®Çu t. TÊt c¶ nh÷ng bÊt cËp kÓ trªn cho thÊy c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ ®· béc lé nhiÒu ®iÓm kh«ng cßn phï hîp, cho nªn yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra lµ ph¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cho phï hîp víi m« h×nh míi - Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ C«ng ty con. 1.2.3 Néi dung c¬ chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty Th¨m dß Khai th¸c DÇu khÝ ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con 1.2.3.1 C¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn Còng nh c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong qu¶n lý tµi chÝnh cña m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con, viÖc huy ®éng vèn cã vai trß ®Æc biÖt quan träng v× kh¶ n¨ng tµi chÝnh tríc hÕt phô thuéc vµo nguån vèn huy ®éng ®îc. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, kªnh huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp ®îc më réng víi h×nh thøc vµ c«ng cô tµi chÝnh kh¸c nhau. Trong m«i trêng c¹nh tranh, c¨n cø vµo ®éng lùc kinh tÕ vµ nhu cÇu vèn trªn thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng trong viÖc thu hót c¸c nguån tµi chÝnh nh»m tèi ®a hãa lîi nhuËn. C¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn chÞu ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè: h×nh thøc ph¸p lý, ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý, ®Æc ®iÓm ngµnh kinh doanh, m«i trêng kinh tÕ vÜ m« ... H×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp quy ®Þnh quy m« vÒ vèn còng nh møc ®é huy ®éng vèn nh»m b¶o ®¶m an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Khi ®ã c¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn ph¸t huy ®îc t¸c dông träng viÖc tËn dông c¸c nguån lùc cã thÓ sao cho võa b¶o ®¶m tÝnh ph¸p lý, võa b¶o ®¶m nguån vèn huy ®éng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi h×nh thøc ph¸p lý, ®Æc ®iÓm ngµnh kinh doanh gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nguån vèn cÇn huy ®éng vµ t¹o lËp, tõ ®ã doanh nghiÖp x©y dùng cho ®¬n vÞ m×nh môc tiªu còng nh chiÕn lîc phï hîp víi ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ. KÕt hîp víi ®Æc ®iÓm ngµnh kinh doanh, m«i trêng kinh tÕ vÜ m« sÏ lµ 19 c«ng cô, ®ång thêi còng trë thµnh thíc ®o trong vÞªc thùc thi cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp. ViÖc huy ®éng vµ t¹o lËp vèn th«ng qua c¸c nguån sau: * Nguån vèn néi bé Nguån vèn néi bé tù bæ sung cã thÓ ®îc thùc hiÖn b»ng hai ph¬ng thøc: Mét lµ, t¸i ®Çu t th«ng qua chÝnh s¸ch ph©n phèi cæ tøc. Trªn thùc tÕ rÊt nhiÒu c«ng ty coi träng ph¬ng thøc ®Çu t tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i. ViÖc ph©n chia lîi tøc cho cæ ®«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, do ®ã viÖc gia t¨ng tû lÖ t¸i ®Çu t tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m lîi nhuËn hiÖn t¹i, dÉn ®Õn cæ tøc gi¶m sót, nhng bï l¹i cæ ®«ng cã quyÒn së h÷u sè cæ phiÕu t¨ng lªn cña c«ng ty. §iÒu nµy mét mÆt cã thÓ khuyÕn khÝch cæ ®«ng gi÷ cæ phiÕu l©u dµi nhng mÆt kh¸c cã thÓ lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña cæ phiÕu trong ng¾n h¹n. Tõ ®ã lµm gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ trêng chøng kho¸n bÞ sôt gi¶m g©y ¶nh hëng kh«ng tèt ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty. Hai lµ, ph¸t hµnh cæ phiÕu néi bé. ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu néi bé kh«ng lµm gi¶m lîi nhuËn do ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i, nhng thay vµo ®ã cæ ®«ng cã thÓ ph¶i chia sÎ quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty còng nh phÇn gi¸ trÞ thÆng d thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. §©y lµ ®iÒu mµ kh«ng cæ ®«ng nµo mong muèn. Trong m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con viÖc khai th¸c c¸c nguån vèn néi bé cßn bao hµm sù lu©n chuyÓn vèn gi÷a c«ng ty mÑ víi c«ng ty con, gi÷a c¸c c«ng ty con víi nhau díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh: tÝn dông néi bé, ®Çu t néi bé, ®iÒu hoµ cÊp ph¸t vèn...ViÖc lu©n chuyÓn, ®iÒu hoµ vèn trong néi bé theo c¸ch nµy võa ®¶m b¶o ®îc nhu cÇu vèn, võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ cho c«ng ty. §©y lµ ®Æc trng vµ còng lµ u thÕ lín trong m« h×nh ho¹t ®éng kinh doanh nµy. * Nguån vèn tÝn dông ng©n hµng C«ng ty mÑ - C«ng ty con víi ®Æc ®iÓm næi bËt lµ m« h×nh kinh doanh réng, ®a ngµnh nghÒ nªn nguån vèn tÝn dông ng©n hµng lµ nguån vèn quan träng hµng ®Çu. MÆc dï, cã kh¶ n¨ng tù bæ sung vèn song hÇu nh kh«ng mét tæ chøc nµo cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn, thËm chÝ hä kh«ng muèn chØ dïng nguån vèn tù cã mµ muèn dïng nguån vèn tÝn dông ®Ó san sÎ rñi ro tµi chÝnh. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, thÞ trêng tµi chÝnh ngµy cµng më réng th× c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c c¸c nguån vèn tÝn dông tõ nhiÒu nguån vµ kh¸ ®a d¹ng: 1) Nguån vèn vay tõ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i. 2) Nguån vèn vay tõ c¸c Ng©n hµng ngoµi quèc 20 doanh. 3) Nguån vèn vay tõ c¸c Ng©n hµng Trung ¬ng. 4) Vay nî th¬ng m¹i gi÷a c¸c doanh nghiÖp. 5) Nguån vèn vay cña c¸c tæ chøc phi ng©n hµng nh: c«ng ty tµi chÝnh, c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh, c¸c nhµ cung cÊp s¶n phÈm, c¸c kho¶n vay c¸ nh©n... MÆc dï vËy, nguån vèn vay tõ c¸c ng©n hµng vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng sè nî tÝn dông cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. Bëi b¶n chÊt cña Ng©n hµng lµ kinh doanh tiÒn tÖ nªn ®ã sÏ lµ c¸c tæ chøc cã tÝnh chuyªn m«n hãa cao nhÊt vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng réng r·i nhu cÇu ®a d¹ng vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp. * Nguån vèn ph¸t hµnh tõ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu §Ó t¨ng cêng nguån vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh viÖc ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn trë nªn cÇn thiÕt. Trong ®ã, sö dông thÞ trêng chøng kho¸n vµ huy ®éng vèn qua viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu C«ng ty lµ kªnh huy ®éng vèn trung, dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. VÒ c¬ b¶n c¬ chÕ huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c«ng ty trong m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con vµ c¸c doanh nghiÖp lµ nh nhau. Bëi mçi c«ng ty con trong c«ng ty mÑ ®Òu lµ mét ph¸p nh©n ®éc lËp. - Huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu: Th«ng thêng, khi tû lÖ nî trªn vèn cæ phÇn gi÷ ë møc thÊp, ®Ó t¨ng vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh, th× c¸c c«ng ty sÏ lùa chän c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu tøc lµ t¨ng nî mµ kh«ng cÇn t¨ng vèn cæ phÇn. Ngîc l¹i, nÕu tû lÖ nµy ë møc cao th× ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ c¸ch mµ c¸c c«ng ty lùa chän. - Huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÓu: Huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu gióp doanh nghiÖp cã thÓ thu hót ®îc mét lîng vèn lín, lµ mét kªnh huy ®éng vèn quan träng, nã gióp doanh nghiÖp cã thÓ thu hót ®îc mét lîng vèn tõ nhiÒu thµnh phÇn kh¸c nhau vµ ®©y ®îc xem lµ biÖn ph¸p an toµn khi thùc hiÖn huy ®éng vèn. Tuy nhiªn, viÖc huy ®éng vèn b»ng con ®êng nµy phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo thÞ trêng tµi chÝnh cña mçi quèc gia. 1.2.3.2 C¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn, tµi s¶n Nguån vèn cña mçi doanh nghiÖp cã ph¸t huy ®îc tèi ®a hiÖu qu¶ cña nã hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo c¬ chÕ sö dông chóng. §iÒu ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn, tµi s¶n mét c¸ch phï hîp.