Tài liệu Hen phế quản

Hen phÕ qu¶n §Þnh nghÜa Lµ mét bÖnh viªm m¹n tÝnh ®-êng h« hÊp víi sù tham gia cña nhiÒu lo¹i tÕ bµo viªm: mastocyte, eosinophiles,T lymphocytes  Qu¸ tr×nh viªm nµy dÉn ®Õn:  T¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n ®èi víi nhiÒu yÕu tè kÝch thÝch kh¸c nhau  T×nh tr¹ng co th¾t c¬ tr¬n phÕ qu¶n ®Æc tr-ng bëi c¬n khã thë cß cö th-êng xÈy ra vÒ ®ªm gÇn s¸ng hoÆc lóc s¸ng sím. C¬n khã thë cã thÓ tù håi phôc  2. DÞch tÔ häc     Toµn thÕ giíi: kho¶ng 300 triÖu BN hen. Mü: n¨m 1979: 386.000BN hen. N¨m 1993: 466.000BN. Tû lÖ hiÖn nay: 4,8%. Cu Ba: 9,74%. ViÖt Nam   N¨m1985: 1% d©n sè n«ng th«n vµ 2% d©n sè thµnh thÞ. HiÖn nay tÇn suÊt ng-êi bÞ hen phÕ qu¶n ë n-íc ta tõ 2-6% d©n sè vµ trªn 10% ë trÎ em. Tû lÖ hpq ë trÎ em NÖÔÙC NAÊM NC SOÁ LÖÔÏNG TUOÅI % HEN 95 507 12-15 42,2 91-93 6394 8-11 30,2 New zealand 89 873 12 16,8 England 93 847 8-11 10 Germany 95-96 1887 9-11 7,9 Denmark 92-93 744 8-10 6,6 Austria Australia Tû lÖ hpq NÖÔÙC NAÊM NC SOÁ LÖÔÏNG TUOÅI % HEN Australia 92-93 745 20-44 11,9 New zealand 92-93 1254 20-44 10,5 England 92-93 1802 20-44 12 France 92-93 1750 20-44 4 Germany 92-93 1608 20-44 2,7 Tû lÖ tö vong do hpq NÖÔÙC TÖÛ VONG (%) Australia 0,86 Canada England and wales 0,25 0,52 Finland 0,21 France 0,40 Italy 0,23 Japan 0,73 New zealand 0,50 United states 0,47 C¬ chÕ hpq YÕu tè nguy c¬ ph¸t triÓn hen Viªm Taêng maãn caûm CO THAÉT PHEÁ QUAÛN Nhöõng yeáu toá nguy cô gaây ra côn kòch phaùt TRIEÄU CHÖÙNG Nh÷ng yÕu tè nguy c¬ 1. YÕu tè c¸ thÓ  YÕu tè c¬ ®Þa  DÞ øng  T¨ng mÉn c¶m ®-êng thë  Giíi  Chñng téc Nh÷ng yÕu tè m«I tr-êng  2.1. DÞ nguyªn DÞ nguyªn trong nhµ DÞ nguyªn ngoµi nhµ L«ng, chÊt th¶i cña L«ng, chÊt th¶i cña sóc vËt xóc vËt Bôi nhµ PhÊn hoa DÞ nguyªn tõ gi¸n NÊm, mèc NÊm, mèc… NÊm men Nh÷ng yÕu tè nguy c¬   Thuèc l¸: thô ®éng, chñ ®éng. ¤ nhiÔm kh«ng khÝ:        Bôi ngoµi nhµ Bôi trong nhµ NhiÔm trïng h« hÊp NhiÔm ký sinh trïng YÕu tè kinh tÕ x· héi YÕu tè gia ®×nh ChÕ ®é ¨n vµ thuèc ChÈn ®o¸n hpq  C¬n khã thë cß cø khi thay ®æi thêi tiÕt hoÆc tiÕp xóc víi dÞ nguyªn.  Kh¸m trong c¬n: ran rÝt, ng¸y.  Kh¸m ngoµi c¬n: b×nh th-êng.  §o CNHH: RLTK t¾c nghÏn, håi phôc hoµn toµn víi thuèc GPQ. §o l-u l-îng ®Ønh (LLD)  §o l-u l-îng ®Ønh buæi s¸ng, tèi: ®é dao ®éng.  Gióp chÈn ®o¸n møc ®é nÆng  Theo dâi kÕt qu¶ ®iÒu trÞ §o chøc n¨ng th«ng khÝ • Tiffeneau < 70%. • Gaensler < 70% • FEV1< 80%. • Test HPPQ: d-¬ng tÝnh chÈn ®o¸n ph©n biÖt  Hen tim  §ît cÊp BPTNMT  Gi·n phÕ qu¶n  C¸c bÊt th-êng g©y chÌn Ðp khÝ phÕ qu¶n  Trµo ng-îc d¹ dµy - thùc qu¶n  Tho¸i ho¸ nhÇy nhít  Héi chøng t¨ng th«ng khÝ CÇn nghÜ tíi hpq ë nh÷ng tr-êng hîp  TiÕng thë rÝt (khß khÌ).  TiÒn sö cã mét trong c¸c triÖu chøng sau:  Ho, t¨ng vÒ ®ªm.  TiÕng rÝt t¸i ph¸t.  Khã thë t¸i ph¸t.  NÆng ngùc nhiÒu lÇn. ph©n lo¹i møc ®é nÆng BËc TriÖu chøng TC. vÒ ®ªm LL§ hoÆc FEV1 BËc 1: < 1 lÇn/ < 2 >80% SLT. Tõng lóc tuÇn. Gi÷a lÇn/ Dao ®éng <20% c¸c c¬n th¸ng kh«ng cã TC BËc 2: > 1 lÇn/ > 2 >80% SLT. nhÑ kÐo tuÇn, nh-ng lÇn/ Dao ®éng 20-30% dµi < 1 lÇn/ th¸ng •Khi cã ngµy mét tÝnh chÊt nÆng cña bËc nµo, lµ ®ñ xÕp bÖnh nh©n vµo bËc ®ã ph©n lo¹i møc ®é nÆng BËc 3: trung b×nh kÐo dµi BËc 4: nÆng kÐo dµi TriÖu chøng TC vÒ LL§ hoÆc ®ªm (TC) FEV1 Hµng ngµy, sö > 1 lÇn/ 60%- 80% dông hµng ngµy tuÇn SLT. thuèc c-êng2. Dao H¹n chÕ ho¹t ®éng>30% ®éng thÓ lùc Dai d¼ng th-êng xuyªn H¹n chÕ ho¹t ®éng Th-êng cã <60% SLT. Dao ®éng >30% Môc ®Ých qu¶n lý hen  §¹t ®-îc vµ duy tr× sù kiÓm so¸t triÖu chøng.  Ng¨n ngõa c¬n hen kÞch ph¸t.  Gi¶m nhu cÇu dïng thuèc c¾t c¬n.  Kh«ng cßn nhËp viÖn hoÆc vµo cÊp cøu.  Duy tr× ho¹t ®éng, kÓ c¶ thÓ lùc hµng ngµy.  Duy tr× chøc n¨ng phæi gÇn nh- b×nh th-êng.  Ph¶n øng phô cña thuèc: tèi thiÓu. Ch-¬ng tr×nh qu¶n lý hen  Gi¸o dôc BN.  §¸nh gi¸ vµ theo dâi ®é nÆng cña hen: LS vµ CNHH.  Tr¸nh tiÕp xóc, kiÓm so¸t yÕu tè khëi ph¸t c¬n.  LËp kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ l©u dµi, t¸i kh¸m ®Þnh kú LËp kÕ ho¹ch xö trÝ c¬n hen kÞch ph¸t.