Tài liệu Hệ thống thông tin cao học bk (1)

Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Nội dung chính Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý „ „ „ Chiến lược ứng dụng CNTT „ „ „ Thế nào là chiến lược ứng dụng CNTT? Các giai đoạn đầu tư ứng dụng CNTT Những yếu tố đảm bảo thành công trong ứng dụng CNTT Dự án hệ thống thông tin Các phương pháp xây dựng hệ thống thông tin Những thách thức trong quá trình xây dựng hệ thống thông tin © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 2 Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Vai trò của CNTT Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý „ 1. Chiến lược ứng dụng CNTT „ Vai trò của CNTT là cho phép người sử dụng làm tốt hơn nữa những gì đã được thực hiện tốt (phát huy các khả năng cơ bản) Ứng dụng CNTT có liên quan tới… Quản lý các nguồn lực Marketing … Kiểm soát hàng tồn kho … Phát triển sản phẩm mới … Dịch vụ khách hàng … … „ 4 Các thành phần kinh doanh cần phải kết hợp với nhau để giúp cho ứng dụng CNTT đạt thành công © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 1 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Thực tế „ Nhiều công ty không thể tồn tại nếu thiếu HTTT như: … … … … … … … 5 Thực tế „ Ngân hàng Chăm sóc sức khỏe Bảo hiểm xã hội Quân đội Bảo hiểm Trung tâm dịch vụ khách hàng Thể thao „ „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng CNTT là một hoạt động đầu tư tốn kém Nhiều công ty có thể chi khoảng 10% doanh thu cho CNTT (một số công ty có thể chi lên tới 25%) Phần cứng và phần mềm có thể được thay đổi hoặc sửa chữa hàng năm (chi phí gia tăng có thể phát sinh) Có thể đòi hỏi việc tuyển mộ, đào tạo mới, và đầu tư vào nhân lực © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 6 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chiến lược là gì? „ Chiến lược là định hướng dựa trên những cân nhắc… Doanh nghiệp sẽ cạnh tranh như thế nào? Mục tiêu của doanh nghiệp là gì? … Những chính sách nào cần thực hiện để đạt được những mục tiêu đó? … … Hầu hết các doanh nghiệp sử dụng CNTT nhằm phục vụ một số các chức năng cơ bản Các DN KHÔNG CÓ CÓ chiế chiến lượ lược ứng dụng CNTT „ Chiến lược kinh doanh là động lực dẫn dắt quy trình nghiệp vụ kinh doanh Copyright © 1980 Porter 7 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 8 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 2 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT CNTT và chiến lược „ CNTT và chiến lược Thành công của doanh nghiệp thường dựa trên những hiểu biết về chiến lược, ngành, và thị trường sẽ có ích trong … „ … Lựa chọn … Phát triển … Sử dụng … „ Một chiến lược kinh doanh tốt nên gồm cả chiến lược ứng dụng CNTT như một thành phần … „ CNTT cần thiết cho mỗi chức năng kinh doanh „ Không thiết lập chiến lược ứng dụng CNTT riêng rẽ hoặc Chiến lược kinh doanh dựa trên CNTT CNTT nên được sử dụng phù hợp với chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp và nhờ đó có thể mở rộng và phát huy được những giá trị của những chiến lược này CNTT nên được tích hợp với … Chiến lược Vận hành … Tổ chức (ở mức độ lớn) … … © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 9 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 10 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Lập kế hoạch ứng dụng CNTT Hệ thống thông tin chiến lược „ Hệ thống thông tin chiến lược hỗ trợ cho chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp nhằm… „ „ „ Tăng cường liên kết với nhà cung cấp hoặc/và khách hàng … Hỗ trợ thiết kế sản phẩm … Tăng năng suất lao động … „ Mục đích phải gắn liền với chiến lược Tình trạng hiện tại Hệ thống … … „ Chiến lược ứng dụng CNTT là động lực dẫn dắt quy trình ứng dụng CNTT „ Những phát triển mới trong ứng dụng CNTT trong DN Chiến lược quản lý công nghệ … … … … 11 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 12 Doanh nghiệp hiện có những gì? Doanh nghiệp cần gì cho tương lai? Dẫn đầu Theo sau Chiến lược nhà cung cấp độc quyền Thuê ngoài © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 3 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Lập kế hoạch ứng dụng CNTT Mục tiêu của chiến lược ứng dụng CNTT „ „ „ „ Nhiệm vụ của DN Tạo ra một khung quản lý thông tin thiết thực giúp quản lý thống tin và các công nghệ hỗ trợ lâu dài Xác định rõ nhu cầu thông tin hiện tại và tương lai của doanh nghiệp phản ánh sự phù hợp của chiến lược kinh doanh và chiến lược ứng dụng CNTT Xác định các chính sách quản lý, thiết lập, duy trì, kiểm soát và truy cập nguồn thông tin của doanh nghiệp Đảm bảo rằng chức năng HTTT là hướng ngoại và không chỉ tập trung vào các vấn đề về công nghệ Đánh giá kinh doanh Kế hoạch chiến lược của DN Cơ sở hạ tầng CNTT hiện tại Kế hoạch ứng dụng CNTT chiến lược Cơ sở hạ tầng CNTT mới Kế hoạch ứng dụng CNTT cụ thể Dự án XD & phá phát triể triển HTTT © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 13 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 14 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Lập kế hoạch ứng dụng CNTT (tt) „ „ „ Chiến lược ứng dụng CNTT cần … Kế hoạch chiến lược của DN xác định những nhiệm vụ cơ bản của DN, và các bước chính để đạt được những mục tiêu này. Cơ sở hạ tầng CNTT cách thức mà các nguồn lực CNTT được sử dụng trong DN để hoàn thành nhiệm vụ của nó. Cả 2 đều là đầu vào để thiết lập Kế hoạch ứng dụng CNTT chiến lược „ … „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 16 Liên kết và hỗ trợ cho chiến lược kinh doanh tổng quát của doanh nghiệp Định hướng theo nhu cầu … „ 15 Dẫn hướng bởi các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Đáp ứng những yêu cầu kinh doanh Được thiết kế để tạo ra ưu thế cạnh tranh, các sản phẩm và dịch vụ mới hỗ trợ cho mục tiêu kinh doanh Phù hợp với chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 4 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Lập kế hoạch ứng dụng CNTT „ „ Thêm ứng dụng CNTT sẽ không thể phát huy được khả năng nếu chưa có cơ sở hạ tầng cơ bản Chiến lược ứng dụng CNTT ở cấp cao nhất được hình thành từ hai mục tiêu quan trọng … … … … … CNTT nên được sử dụng như một thành phần của sản phẩm mà doanh nghiệp cung cấp ra thị trường Chiến lược ứng dụng CNTT hiệu quả: tạo ra giá trị và phá vỡ những nỗ lực bắt chước của các đối thủ cạnh tranh © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng „ Tích hợp tổ chức, nhân sự và công nghệ làm gia tăng sự hài lòng của nhân viên … Các tổ kỹ thuật và quản lý tham gia vào mọi bước trong quá trình ra quyết định có liên quan tới ứng dụng CNTT © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 18 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Lập kế hoạch ứng dụng CNTT 3. Kiểm soát ứng dụng CNTT „ Tự phát triển hay thuê ngoài … Cân đối khả năng của phòng CNTT với các tiềm năng khác trên thị trường … „ 4. Ứng dụng CNTT thích hợp … … … … 19 Hoàn thiện quá trình phát triển và phân phối các sản phẩm và dịch vụ CNTT Vai trò của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực … Nội dung của chiến lược ứng dụng CNTT … Phát triển văn hóa sử dụng CNTT trên quy mô toàn doanh nghiệp „ Tăng chất lượng và giá trị của sản phẩm 17 Hỗ trợ khả năng của con người CNTT cho phép nhà quản lý và các nhân viên thực hiện các thay đổi trong doanh nghiệp 2. Trách nhiệm Tăng mức độ chính xác, năng suất, và kết quả hoạt động Tăng doanh thu „ „ 1. Vai trò của CNTT Cắt giảm chi phí „ „ Nội dung của chiến lược ứng dụng CNTT „ Đầu tư cơ sở Đầu tư nâng cao hiệu suất hoạt động của các bộ phận … Đầu tư nâng cao hiệu suất làm việc toàn thể doanh nghiệp … Đầu tư để biến đổi doanh nghiệp và tạo lợi thế cạnh tranh … Lựa chọn các phần mềm ứng dụng theo cơ cấu tổ chức doanh nghiệp, và dựa trên sự hiểu biết về cách sử dụng các phần mềm và lợi ích của chúng Chú ý tới tổng chi phí và tính đáng tin cậy của phần mềm Lựa chọn căn cứ vào yêu cầu cụ thể và cơ bản của từng chức năng kinh doanh Lựa chọn theo tiêu thức đơn giản và hiệu quả Tránh lựa chọn công nghệ chỉ do tính hợp thời của nó © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Doanh nghiệp cần phải phân tích nhu cầu ứng dụng CNTT. Mỗi ứng dụng CNTT cần được xem xét kỹ cả về chi phí và lợi ích có được. Các giai đoạn đầu tư CNTT … „ 20 Danh mục ứng dụng là một danh sách có thứ tự ưu tiên đối với cả các ứng dụng CNTT hiện có và tiềm năng đối với một doanh nghiệp. © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 5 Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Kế hoạch ứng dụng CNTT cụ thể Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý „ Bao gồm một tập các dự án mà phòng CNTT và các nhà quản lý chức năng sẽ thực hiện để hỗ trợ việc thực hiện kế hoạch ứng dụng CNTT chiến lược. … … … … … … 2. Các giai đoạn đầu tư ứng dụng CNTT Nhiệm vụ – xuất phát từ chiến lược ứng dụng CNTT Môi trường CNTT – những thông tin cần thiết về các lĩnh vực chức năng và về toàn bộ doanh nghiệp Mục tiêu của chức năng CNTT – ước tính về các mục tiêu hiện tại một cách chính xác Hạn chế của chức năng CNTT – những hạn chế về nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực, và các nguồn lực khác. Danh mục ứng dụng – các ứng dụng được sắp thứ tự ưu tiên trong quá trình xây dựng và phát triển. Phân phối nguồn lực và quản lý dự án – lên danh sách những người thực hiện, công việc cần thực hiện, cách thức thực hiện, và thời gian cần thực hiện © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 21 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Các giai đoạn đầu tư cho CNTT của doanh nghiệp „ „ Chiến lược ứng dụng CNTT có thể được phân loại theo cách doanh nghiệp nhìn nhận về CNTT và cách mà doanh nghiệp dự định sử dụng CNTT Một số đặc điểm chính để phân loại các chiến lược ứng dụng CNTT bao gồm… 1. 2. 3. 4. CNTT trở thành một thành phần của chiến lược kinh doanh tổng thể của doanh nghiệp … Việc sử dụng CNTT tạo ra lợi ích chức năng cho doanh nghiệp … Tạo lập ưu thế cạnh tranh … Ứng dụng đồng thời các gói phần mềm và những chương trình được thiết kế riêng để củng cố ưu thế cạnh tranh sẵn có của doanh nghiệp và từ đó tạo ra các rào cản về giá trị không dễ vượt qua đối với các đối thủ cạnh tranh … 23 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 24 Đầu tư cơ sở Đầu tư nâng cao hiệu suất hoạt động của các bộ phận Đầu tư nâng cao hiệu suất làm việc toàn thể doanh nghiệp Đầu tư để biến đổi doanh nghiệp và tạo lợi thế cạnh tranh © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 6 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Giai đoạn 1: Đầu tư cơ sở „ „ Giai đoạn 2: Đầu tư nâng cao hiệu suất hoạt động của các bộ phận Đầu tư ban đầu của doanh nghiệp vào CNTT Trang bị phần cứng, phần mềm, và nhân lực „ Cơ sở hạ tầng công nghệ (phần cứng và phần mềm): đủ để triển khai một số ứng dụng thường xuyên của doanh nghiệp … Nhân lực: đào tạo để sử dụng được các hạ tầng cơ sở trên vào một số hoạt động tác nghiệp hoặc quản lý của doanh nghiệp … Nhân sự Theo dõi đơn hàng … Lập hóa đơn … Kế toán … … „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 25 Doanh nghiệp sử dụng đồng thời nhiều gói phần mềm chuyên dụng để hỗ trợ cho hầu hết các chức năng kinh doanh Doanh nghiệp sử dụng chiến lược đầu tư này thường không sử dụng CNTT để xác định cách thức làm khác biệt hóa sản phẩm hoặc dịch vụ của họ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 26 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Giai đoạn 3: Đầu tư nâng cao hiệu suất hoạt động của toàn thể DN „ „ „ Số hóa toàn thể doanh nghiệp Sử dụng các phần mềm tích hợp và các CSDL cấp toàn doanh nghiệp Thuê các công ty chuyên trách hỗ trợ cho những ứng dụng CNTT phức tạp (Hệ thống quản lý doanh nghiệp Enterprise Management Systems-EMS) … „ 27 Giai đoạn 4: Đầu tư để biến đổi DN và tạo lợi thế cạnh tranh „ Nhận ra tiềm năng của CNTT như một thành tố để tạo ra thành công trong cạnh tranh và định hướng chiến lược cho doanh nghiệp Sử dụng CNTT như một công cụ nhằm tạo ra một cải cách trong ngành … Phát triển các ứng dụng phần mềm phục vụ cho mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp … Định hướng theo ngành „ Cần có lãnh đạo về CNTT (CIO): quyết định chiến lược đầu tư CNTT © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng „ 28 Những chương trình được xây dựng theo yêu cầu thường có ưu điểm là khó bị bắt chước Sử dụng những ứng dụng nửa tùy biến (customize) và các ứng dụng xây dựng theo yêu cầu của ngành dọc để tạo ra những nhánh thị trường có sử dụng CNTT © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 7 Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Phân biệt các giai đoạn ứng dụng CNTT chiến lược Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý Giai đoạn 1 và 2 „ „ CNTT được coi như một chi phí Tổ chức phải tuân theo CNTT được sử dụng Giai đoạn 3 „ „ „ Lợi ích mà từng chức năng thu được không thấy rõ „ „ „ „ Mục tiêu là duy trì sự tương tự trong cạnh tranh thông qua việc nâng cấp (rất phổ biến trong một ngành) „ Sử dụng gói phần mềm „ Giai đoạn 4 CNTT được xem như một công cụ chiến lược với sự tập trung vào người sử dụng và khách hàng Mục tiêu là gia tăng vị thế cạnh tranh không chỉ thông qua chi phí mà còn thông qua sản phẩm và đầy mạnh doanh thu „ Tạo ra các lợi ích cho mỗi chức năng và rào cản cạnh tranh Phát triển ứng dụng CNTT một cách liên tục, ngày càng nhiều hơn, và sáng tạo hơn „ Lợi ích cho các chức năng và rào cản cạnh tranh được tạo ra một cách có hệ thống và có sự tham gia một cách chủ động của khách hàng và nhà cung cấp Mục tiêu là tập trung vào các quan hệ theo chiều dọc và không tạo ra tiêu chuẩn cho ngành „ Việc phát triển & kiểm soát các tiêu chuẩn ngành ảnh hưởng tới môi trường cạnh tranh Khách hàng và nhà cung cấp đòi hỏi những đầu tư đặc biệt về CNTT „ „ „ Thiết kế những phần mềm theo yêu cầu và bán yêu cầu rất khó bị bắt chước CNTT thúc đẩy những thành phần đặc biệt trong một tổ chức „ „ CNTT được coi như một chi phí Tổ chức phải tuân theo CNTT được sử dụng 3. Những yếu tố quyết định thành công trong ứng dụng CNTT Đẩy mạnh thiết kế các dữ liệu đầu vào theo yêu cầu Hạn chế khả năng bị bắt chước © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 29 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT 1. Những yếu tố quyết định thành công trong ứng dụng CNTT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 31 Đánh giá Thuê ngoài Ứng dụng theo yêu cầu Sáng tạo Tích hợp Mạng Hiệu quả phần mềm „ Phần lớn các công ty đã có thời gian lâu dài ứng dụng CNTT đều đánh giá dựa trên … … © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 32 Đánh giá Lượng hóa Vô hình (thông tin về thị trường chính xác hơn, theo dõi được tình hình hoạt động của doanh nghiệp rõ ràng hơn) © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 8 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT 2. „ Thuê ngoài Tổng chi phí Thuê các công ty ở các quốc gia khác (offshore) … Thuê các công ty ở các quốc gia khác xây dựng và bảo trì các chương trình ứng dụng „ „ „ „ „ „ „ Chi phí cho hợp đồng Chi phí lựa chọn nhà cung cấp Chi phí chuyển giao quản lý và tri thức Chi phí cho nguồn nhân lực trong doanh nghiệp Chi phí xử lý phát triển tiếp phần mềm Chi phí chỉnh lý khác biệt về văn hóa Chi phí quản lý các hợp đồng thuê các công ty ở các quốc gia khác © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 33 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT 3. „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 34 Ứng dụng CNTT theo yêu cầu 4. Ứng dụng CNTT phù hợp với mục tiêu của doanh nghiệp Tính kinh tế trong phát triển phần mềm có thể giúp doanh nghiệp thu được lợi ích từ những khoản đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng CNTT „ „ „ 35 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 36 Sáng tạo Coi những chương trình phần mềm hiện tại như chìa khóa tiếp tục phát triển các HTTT và xác định các mục tiêu chiến lược HTTT cần phải được phát triển theo cùng xu hướng phát triển và thích ứng của doanh nghi Những sáng tạo theo yêu cầu của doanh nghiệp chính là chìa khóa tạo nên sự thành công của doanh nghiệp © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 9 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT 5. „ „ „ Tích hợp 6. Nhu cầu cho việc tích hợp và chuẩn hóa cơ sở hạ tầng CNTT đang ngày càng gia tăng Các HTTT do nhiều nhà cung cấp tạo ra cần phải được tổ chức sao cho không xẩy ra trùng lặp trong và giữa các chức năng, các phòng ban trong doanh nghiệp Những yếu tố cần chú lý khi tích hợp các ứng dụng CNTT „ „ Mạng Phát triển môi trường trực tuyến liên kết giữa doanh nghiệp với các nhà cung cấp và các đối tác nhằm tăng cường khả năng trao đổi thông tin, giảm chi phí, tăng tốc độ, và nâng cao hiệu quả hoạt động chung Cần chú ý sự đảm bảo tính toàn vẹn, an toàn, và bảo mật của thông tin Các hệ thống mở Tính linh hoạt của mạng … Giao diện dễ sử dụng của các chương trình kết nối … … © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 37 38 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT 7. Hiệu quả của phần mềm Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý „ Các phần mềm cho phép người sử dụng sử dụng CNTT như một công cụ chiến lược để thực hiện các mục tiêu kinh doanh … 39 Xây dựng chiến lược ứng dụng CNTT dựa trên các ứng dụng đóng vai trò quan trọng đối với sự thành công của chiến lược kinh doanh 4. Dự án hệ thống thông tin © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 10 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Các phương pháp thực hiện dự án HTTT „ „ „ „ „ Các phương pháp thực hiện dự án HTTT Sử dụng nguồn nội lực Thuê ngoài Người sử dụng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (mới) „ Sử dụng nguồn nội lực … Xu hướng theo truyền thống … Xu hướng hiện tại „ „ „ … „ „ „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 41 …….. © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 42 Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT SDLC „ Thử nghiệm Phát triển ứng dụng nhanh (RAD) Thuê ngoài Người dùng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (ASP) Hệ thống thông tin quản lý „ Phương pháp “thác nước” (SDLC) Bước 1: Lập kế hoạch phát triển hệ thống „ Phương pháp phát triển theo từng bước, có cấu trúc Thường bao gồm 7 bước Xác định hệ thống cần được xây dựng … … „ Lập KH Xác định phạm vi … … Phân tích „ Thiết kế „ “Ta muốn làm gì – tại sao?” Lưu ý: Kế hoạch cần phải phù hợp với kế hoạch kinh doanh “Những gì nên đưa vào hệ thống, những gì không đưa vào?” Vấn đề “scope creep” Xây dựng tình huống kinh doanh cho hệ thống Xây dựng kế hoạch thực hiện dự án Gồm nhiệm vụ, các nguồn lực, và khung thời gian thực hiện Câu hỏi: ai, làm gì, khi nào? … Mốc dự án – Những ngày quan trọng đánh dấu thời điểm một nhóm nhiệm vụ được hoàn thành Phát triển … … Kiểm định Vận hành Bảo trì 43 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 44 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 11 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Bước 2: Phân tích „ Phân tích hệ thống – Các chuyên gia CNTT làm việc cùng với người sử dụng hệ thống nhằm: … „ Ví dụ về CSF Ví dụ về một cửa hàng bán đĩa nhạc Thu thập, hiểu rõ, và lập tài liệu về yêu cầu đối với hệ thống „ Yêu cầu đối với hệ thống – tập chi tiết các yêu cầu mà hệ thống cần phải thỏa mãn để được coi là thành công „ Thường được thực hiện bằng cách phỏng vấn người sử dụng Vấn đề: Người sử dụng không thực sự biết họ cần gì! … Cách tiếp cận khác: xác định các yếu tố quyết định thành công (CSF) … … „ „ Thành công được thể hiện như thế nào? Tôi cần làm gì tốt (yếu tố quyết định) để đảm bảo thành công đó? Tăng doanh thu bán CD lên 5% mỗi năm Đặt đúng đĩa CD vào đúng thời điểm phù hợp Cần đánh giá hay đo đạc những thông tin nào để biết tôi thực hiện những yếu tố đó như thế nào? Những thông tin hiện tại về các ca sĩ đang được hâm mộ hay không “Yếu tố nào là quan trọng nhất để đảm bảo cho thành công của công việc đó là gì?” Cần hệ thống thông tin để kiểm soát và theo dõi mức độ được hâm mộ của các ca sĩ ở một vùng nào đó © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 45 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 46 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Bước 3: Thiết kế Bước 2: Phân tích „ Bản yêu cầu cụ thể – Xếp thứ tự ưu tiên cho những yêu cầu của doanh nghiệp và lập tài liệu cho những yêu cầu này „ Xác nhận – Chữ ký của người sử dụng xác nhận về những yêu cầu đối với HTTT. „ „ „ 47 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Thiết kế cơ sở kỹ thuật cho HTTT Cơ sở kỹ thuật – bao gồm các thiết bị phần cứng, phần mềm, và các thiết bị truyền thông cần cho hệ thống Những nội dung cần thiết kế Giao diện người sử dụng – cách thức mà người sử dụng có thể tương tác với hệ thống thông tin … Cơ sở dữ liệu – cách thức tổ chức dữ liệu … Mạng – Cách thức khai thác hệ thống qua mạng … Quy trình xử lý – cách thức xử lý dữ liệu … 48 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 12 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Bước 4: Phát triển „ Bước 5: Kiểm định „ Thực hiện xây dựng hệ thống một cách thực tế dựa trên những gì đã được thiết kế ở bước trước „ Xây dựng giao diện người sử dụng … Xây dựng CSDL … Xây dựng các thành phần của mạng … Viết chương trình xử lý dữ liệu … „ „ Kiểm định xem hệ thống có đạt được những yêu cầu đã được xác định ở bước phân tích hay không Kiểm tra điều kiện – Các bước chi tiết mà hệ thống cần phải thực hiện để tạo ra các kết quả mong đợi ở mỗi bước Bước này thường được thực hiện xong xong với bước phát triển hệ thống Các mức độ kiểm định … … … … „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 49 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Bước 7: Bảo trì Đưa hệ thống thông tin vào vận hành: … … … … … … Lưu ý: thường rất khó có thể kiểm tra toàn bộ các thành phần một cách chi tiết Î vẫn có thể tồn tại các lỗi chương trình 50 Bước 6: Vận hành „ Kiểm định từng phần việc Các nhóm có tương tác với nhau Kiểm định toàn bộ hệ thống Kiểm định chấp nhận Cài đặt phần cứng, phần mềm, mạng Chuyển đổi dữ liệu: chuyển dữ liệu từ hệ thống cũ sang hệ thống mới Tài liệu hướng dẫn – giải thích cách thức thực hiện và sử dụng hệ thống thông tin Đào tạo người sử dụng – hội thảo, CD-ROMs v.v. Chuyển đối hệ thống: chuyển sang sử dụng hệ thống mới Sửa chữa các vấn đề phát sinh (bảo trì chỉnh sửa) Song song „ Kiểm soát và hỗ trợ hệ thống mới để đảm bảo nó đáp ứng được những mục tiêu khác nhau của doanh nghiệp „ Phòng tư vấn (Help desk) – Một nhóm chịu trách nhiệm trả lời các thắc mắc và giúp tháo gỡ các vấn đề mà người sử dụng gặp phải Hệ Hệthống thốngcũ cũ Hệ Hệthống thốngmới mới 51 Thí điểm Hệ Hệ thống cũ Hệthống thốngmới mới Giai đoạn Hệ thống cũ Thay thế Hệ Hệthống thốngcũ cũ Hệ Hệthống thốngmới mới Hệ Hệthống thốngmới mới © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 52 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 13 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Bước 7: Bảo trì „ Bảo trì hệ thống hiện tại (có thể tồn tới khoảng 70% tổng chi phí cho toàn bộ thời gian sử dụng hệ thống) … Bảo trì trì chỉ chỉnh sửa – sửa các lỗi phát hiện ra ngay khi vận hành hệ thống … Bảo trì trì hoà hoàn thiệ thiện – sửa chữa nhỏ giúp hệ thống đáp ứng được những thay đổi theo yêu cầu của người sử dụng … Bảo trì trì mở rộng – thay đổi hệ thống trên quy mô lớn để phù hợp với môi trường mới (ví dụ như nhu cầu kinh doanh thay đổi, nhu cầu của người sử dụng thay đổi, những thay đổi trong cơ sở kỹ thuật CNTT) … Thay thế thế mới „ „ „ „ Thẻ nhận dạng tần số radio (RFID) Sửa máy nước Sơn lại phòng Nguồn: New Zealand Infotech – DominionPost (11/4) Thêm một mảnh sân sau nhà Lưu ý: Nhiều chuyên gia CNTT không thích các công việc bảo trì hệ thống – không thú vị, buồn chán, v.v. Làm thế nào để khuyến khích họ? © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 53 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 54 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Vai trò của người sử dụng trong SDLC Vai trò của người sử dụng trong SDLC Người sử dụng tham gia tích cực „ Người sử dụng ít tham gia vào các giai đoạn giữa của SDLC có thể tiềm ẩn một số vấn đề! Việc thiết kế, phát triển, kiểm định có thể mất hàng tháng, thậm chí hàng năm đối với các hệ thống thông tin lớn … Yêu cầu của doanh nghiệp không cố định trong suốt thời gian phát triển hệ thống thông tin … Người sử dụng ít tham gia Lập KH Phân tích Thiết kế Phát triển Kiểm định „ Người sử dụng tham gia tích cực „ „ Bảo trì 55 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Phát hiện lỗi … Vận hành 56 “hệ thống mà ông vừa xây dựng và kiểm định xong cho chúng tôi không còn là cái mà chúng tôi cần nữa!” Trong suốt quá trình thực hiện SDLC: Xác định lại các yêu cầu của doanh nghiệp, và thiết kế, kiểm định được thực hiện bởi các nhà phát triển hệ thống thông tin Càng phát hiện lỗi sớm và chỉnh sửa ngay sẽ càng tốn ít chi phí hơn © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 14 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Khắc phục nhược điểm của SDLC Chi phí chỉnh sửa lỗi „ Xu hướng chính Người sử dụng tham gia tích cực hơn vào quá trình phát triển và xây dựng hệ thống … Phản hồi từ phía người sử dụng nhanh hơn … Giao tiếp tốt hơn giữa người sử dụng và các chuyên gia phát triển hệ thống … Rút ngắn thời gian phát triển hệ thống … Lập KH Phân tích Thiết kế Phát triển Kiểm định Vận hành Bảo trì © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 57 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 58 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Hệ thống thử nghiệm „ „ Hệ thống thử nghiệm: Ưu điểm Khái niệm: Phương pháp xây dựng hệ thống thử nghiệm là quá trình xây dựng một hệ thống thử nghiệm một cách nhanh chóng nhằm mô tả và đánh giá hệ thống để từ đó người sử dụng có thể nhanh chóng xác định các nhu cầu cần thêm và chỉnh sửa Các bước thực hiện „ „ „ „ B1: Xác định nhu cầu của người sử dụng B2: Phát triển hệ thống thử nghiệm ban đầu … B3: Sử dụng hệ thống … B4: Chỉnh sửa hệ thống … B3 và B4 thường xuyên được lặp cho tới khi có được hệ thống phù hợp … „ … 59 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng „ 60 Người sử dụng chủ động tham gia trong quá trình xây dựng và phát triển hệ thống Dễ hình dung về hệ thống sau khi hoàn tất Dễ xác định những trang bị cần thiết để phát triển hệ thống Có thể xây dựng được hệ thống một cách nhanh chóng đặc biệt là khi mức độ chắc chắn về các yêu cầu và phải pháp phát triển hệ thống thấp Có giá trị khi thiết kế giao diện người sử dụng cho một HTTT Khắc phục được một số vấn đề nảy sinh với phương pháp chu kỳ hệ thống. Nó khuyến khích được sự tham gia của người sử dụng vào quá trình phát triển hệ thống. Nhờ vậy, loại bỏ được sự lãng phí và những sai sót thiết kế thường xảy ra khi các yêu cầu chưa được xác định một cách chính xác ngay tại thời điểm ban đầu © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 15 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Hệ thống thử nghiệm: Nhược điểm „ „ „ „ „ „ Các phương pháp thực hiện dự án HTTT Người sử dụng có thể trở nên gắn bó với hệ thống thử nghiệm và không có mong muốn sử dụng hệ thống hoàn tất và vì vậy sẽ gây ra những bất cập trong tương lai Đòi hỏi các chuyên gia CNTT phải có một số kỹ năng đặc biệt – nhiều chuyên gia CNTT không có kinh nghiệm cùng làm việc với người sử dụng Đòi hỏi phải có môi trường phát triển hệ thống đặc biệt với những công cụ, ngôn ngữ lập trình riêng Hệ thống thử nghiệm thường thiếu những thành phần đảm bảo sự phát triển hoàn thiện hệ thống – kiểm định và lập tài liệu trong quá trình phát triển hệ thống Khó áp dụng cho các hệ thống cần tính toán nhiều và có nhiều thủ tục phức tạp Khó xác định cách thức xây dựng một hệ thống lớn hoặc các phần của hệ thống ngoại trừ khi đã thực hiện tốt bước phân tích từ trước đó © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 61 „ Sử dụng nguồn nội lực … Xu hướng theo truyền thống … Xu hướng hiện tại „ „ „ … „ „ „ „ Phương pháp “thác nước” (SDLC) Thử nghiệm Phát triển ứng dụng nhanh (RAD) …….. Thuê ngoài Người dùng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (ASP) © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 62 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Thuê ngoài „ „ Tổ chức thực hiện việc thiết kế và quản lý HTTT dựa vào một tổ chức khác Ưu điểm … … … … … „ Thuê ngoài „ … Khi DN bị giới hạn về cơ hội để khác biệt hóa các hoạt động dịch vụ của nó nhờ HTTT … Khi việc ngưng trệ dịch vụ HTTT không đóng vai trò quan trọng đối với các hoạt động của DN … Khi việc sử dụng nguồn lực bên ngoài không tước mất các bí quyết kỹ thuật cần cho phát triển HTTT trong tương lai của DN … Khi khả năng của HTTT hiện có của DN bị hạn chế, không có hiệu quả, và yếu kém về kỹ thuật Kinh tế Chất lượng dịch vụ cao Có thể dự đoán được Linh hoạt Có thể sử dụng nguồn lực tài chính và nhân công cho những mục đích khác Nhược điểm Mất khả năng kiểm soát Bất ổn về an toàn thông tin … Phụ thuộc … … 63 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Tình huống áp dụng 64 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 16 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Thuê ngoài „ „ Các phương pháp thực hiện dự án HTTT Tổ chức cần quyết định cần thuê ngoài quản lý những phần việc nào, và phần việc nào là do doanh nghiệp tự thực hiện Các phần việc thường được thuê ngoài „ Sử dụng nguồn nội lực … Xu hướng theo truyền thống … Xu hướng hiện tại „ „ Hỗ trợ sử dụng (cho PCs) … Quản lý mạng và bảo dưỡng … Tích hợp hệ thống … Phát triển các hệ thống mới … „ „ … „ „ Offshoring „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 65 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Người dùng tự phát triển HTTT Người dùng tự phát triển HTTT – Ưu điểm Người sử dụng tự phát triển lấy HTTT mà không cần sự hỗ trợ từ phía các chuyên gia CNTT Nguyên nhân „ „ „ Tiềm năng vượt trội của máy tính cá nhân từ những năm 80 … Các công cụ phát triển phần mềm ngày càng thân thiện, dễ sử dụng (4GL) … 67 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng …….. 66 Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT „ Thử nghiệm Phát triển ứng dụng nhanh (RAD) Thuê ngoài Người dùng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (ASP) Hệ thống thông tin quản lý „ Phương pháp “thác nước” (SDLC) „ Tăng khả năng xác định yêu cầu đối với hệ thống Gia tăng sự tham gia của người sử dụng và cảm giác là người làm chủ tình huống Rút ngắn thời gian phát triển hệ thống Giải phóng người sử dụng khỏi những hạn chế mà các chuyên gia CNTT thiết lập … 68 Đây cũng có thể thể sẽ là điể điểm bất lợi! © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 17 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Người dùng tự phát triển HTTT – nhược điểm và rủi ro „ „ Tính không chuyên nghiệp của người sử dụng có thể dẫn tới xây dựng những chương trình với chất lượng thấp (nhiều lỗi) Thiếu tính tổ chức khi phát triển hệ thống … „ „ … … Xu hướng theo truyền thống … Xu hướng hiện tại Người xây dựng HTTT là người duy nhất biết rõ và có khả năng bảo trì hệ thống „ „ … „ Có những lựa chọn không thật phù hợp “Kludge” applications! „ Ít hoặc đôi khi không có tài liệu hướng dẫn „ „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 69 Sử dụng nguồn nội lực „ Người sử dụng thường không có kinh nghiệm và kiến thức trong phân tích và thiết kế hệ thống nên có thể … „ Các phương pháp thực hiện dự án HTTT Phương pháp “thác nước” (SDLC) Thử nghiệm Phát triển ứng dụng nhanh (RAD) …….. Thuê ngoài Người dùng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (ASP) © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 70 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Phát triển hệ thống với gói phần mềm Phát triển hệ thống với gói phần mềm „ „ Mua một chương trình phần mềm đã được phát triển sẵn Tình huống áp dụng „ Ưu điểm Các gói phần mềm thường được kiểm tra trước khi đưa vào thị trường Æ giúp DN giảm bớt thời gian thiết kế, tổ chức tệp dữ liệu, xử lý các mối quan hệ, các giao dịch, và xây dựng các báo cáo … Ít đòi hỏi các hệ thống hỗ trợ các gói phần mềm … Giảm điểm nút của tổ chức trong quá trình phát triển hệ thống … Đối với những chức năng phổ biến cho nhiều doanh nghiệp … DN không có đủ nguồn lực để xây dựng và thiết kế HTTT … Khi các ứng dụng trên máy tính được phát triển định hướng người sử dụng … „ Nhược điểm Có thể không đáp ứng được yêu cầu về kỹ thuật và tính tinh tế cho nhiều dạng công việc khác nhau … Đôi khi, các gói phần mềm khó tích hợp được với các phần mềm đã được sử dụng trước trong DN Î chi phí chuyển đổi tăng … Có thể không đáp ứng được hoàn toàn những yêu cầu của tổ chức … 71 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 72 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 18 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Phát triển hệ thống với gói phần mềm „ Các phương pháp thực hiện dự án HTTT Phần mềm ERP … „ Các nhà cung cấp chính: „ „ „ „ „ „ SAP Oracle Peoplesoft (gần đây đã bị Oracle mua lại) SSA (ex Baan) Invensys ... Xu hướng hiện tại … „ © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Phương pháp “thác nước” (SDLC) Thử nghiệm Phát triển ứng dụng nhanh (RAD) …….. Thuê ngoài Người dùng tự phát triển phần mềm (“selfsource”) Gói phần mềm Thuê dịch vụ (ASP) © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 74 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT ASP – Ví dụ Nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng (ASP) Thuê sử dụng một chương trình thông qua một đối tác thứ ba (một nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng – ASP) Internet đã tạo cơ hội cho các ASP ra đời và phát triển „ „ „ 75 … „ „ „ Xu hướng theo truyền thống „ „ „ … „ „ 73 Sử dụng nguồn nội lực © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 76 Ứng dụng ASP sử dụng CRM Nhà cung cấp dịch vụ: Công ty cổ phần giải pháp doanh nghiệp Việt Nam VES jsc V-Design (www.ves.com.vn) Phí sử dụng: 200.000 đ/tháng © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 19 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Ví dụ p-card 77 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 78 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng Hệ thống thông tin quản lý Chương 4: Chiến lược ứng dụng CNTT Trường ĐHBK Hà nội Khoa Kinh tế & Quản lý 5. Những thách thức khi ứng dụng CNTT 79 © 2007, TS. Phạm Thị Thanh Hồng 20