Tài liệu Hệ thống báo hiệu ss7

®å ¸n tèt nghiÖp Trang 1 PhÇn I: HÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 (ss7) Ch−¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ b¸o hiÖu I/ §Þnh nghÜa vÒ b¸o hiÖu: Trong m¹ng viÔn th«ng, b¸o hiÖu ®−îc coi lµ mét ph−¬ng tiÖn ®Ó chuyÓn th«ng tin vµ c¸c lÖnh tõ ®iÓm nµy tíi ®iÓm kh¸c, c¸c th«ng tin vµ c¸c lÖnh nµy cã liªn quan ®Õn thiÕt lËp, duy tr× vµ gi¶i phãng cuéc gäi. Nh− vËy, cã thÓ nãi b¸o hiÖu lµ mét hÖ thèng thÇn kinh trung −¬ng cña mét c¬ thÓ m¹ng, nã phèi hîp vµ ®iÒu khiÓn c¸c chøc n¨ng cña c¸c bé phËn trong m¹ng viÔn th«ng. II/ Chøc n¨ng cña hÖ thèng b¸o hiÖu: HÖ thèng b¸o hiÖu thùc hiÖn 3 chøc n¨ng chÝnh ®ã lµ: + Chøc n¨ng gi¸m s¸t + Chøc n¨ng t×m chän + Chøc n¨ng khai th¸c, b¶o d−ìng m¹ng Trong ®ã, chøc n¨ng gi¸m s¸t vµ chøc n¨ng t×m chän liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh xö lý cuéc gäi liªn ®µi, cßn chøc n¨ng qu¶n lý m¹ng th× phôc vô cho viÖc khai th¸c, duy tr× sù ho¹t ®éng cña m¹ng l−íi. • Chøc n¨ng gi¸m s¸t: Gi¸m s¸t ®−êng thuª bao, ®−êng trung kÕ… vÒ c¸c tr¹ng th¸i: - Cã tr¶ lêi/ Kh«ng tr¶ lêi. - BËn/ Rçi. - S½n sµng/ Kh«ng s½n sµng. - B×nh th−êng/ Kh«ng b×nh th−êng. - Duy tr×/ Gi¶i to¶. - ... NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 2 Nh− vËy, c¸c tÝn hiÖu gi¸m s¸t ®−îc dïng ®Ó xem xÐt c¸c ®Æc tÝnh s½n cã cña c¸c thiÕt bÞ trªn m¹ng còng nh− cña thuª bao. • Chøc n¨ng t×m chän: yªu cÇu cã ®é tin cËy cao, tèc ®é b¸o hiÖu nhanh, hiÖu qu¶. - Chøc n¨ng nµy liªn quan ®Õn thñ tôc ®Êu nèi: + B¸o hiÖu vÒ ®Þa chØ c¸c con sè m· sè. + §Þnh tuyÕn, ®Þnh vÞ trÝ vµ cÊp chóng cho thuª bao bÞ gäi. + Th«ng b¸o kh¶ n¨ng tiÕp nhËn con sè. + Th«ng b¸o göi con sè tiÕp theo … trong qu¸ tr×nh t×m ®Þa chØ. - Chøc n¨ng t×m chän cã liªn quan ®Õn thêi gian ®Êu nèi mét cuéc gäi, ®ã lµ thêi gian trÔ quay sè PDD (Post Dialling Delay). + PDD lµ kho¶ng thêi gian tõ khi thuª bao chñ gäi hoµn thµnh quay sè ®Õn khi nhËn ®−îc håi ©m chu«ng. + PDD phô thuéc vµo kh¶ n¨ng xö lý b¸o hiÖu gi÷a c¸c tæng ®µi, tøc lµ “kh¶ n¨ng t×m chän” cña hÖ thèng b¸o hiÖu. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c hÖ thèng b¸o hiÖu kh¸c nhau sÏ cã thêi gian trÔ quay sè kh¸c nhau. + PDD lµ mét tiªu chuÈn rÊt quan träng. CÇn PDD cµng nhá cµng tèt ®Ó thêi gian ®Êu nèi cµng nhanh, hiÖu qu¶ x©m nhËp vµo m¹ng cµng cao. • Chøc n¨ng vËn hµnh vµ qu¶n lý: Phôc vô cho viÖc khai th¸c m¹ng mét c¸ch tèi −u nhÊt. C¸c chøc n¨ng nµy gåm cã: - NhËn biÕt vµ trao ®æi c¸c th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i t¾c nghÏn trong m¹ng. - Th«ng b¸o vÒ tr¹ng th¸i c¸c thiÕt bÞ, c¸c trung kÕ ®ang b¶o d−ìng hoÆc ho¹t ®éng b×nh th−êng. - Cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ c−íc phÝ. - Cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ lçi trong qu¸ tr×nh truyÒn th«ng tin b¸o hiÖu. - … III/ C¸c yªu cÇu cña hÖ thèng b¸o hiÖu: Yªu cÇu tæng qu¸t cña hÖ thèng b¸o hiÖu lµ c¸c tæng ®µi ph¶i hiÓu ®−îc c¸c b¶n tin (c¸c th«ng tin b¸o hiÖu) gi÷a chóng vµ cã tèc xö lý nhanh. C¸c yªu cÇu cô thÓ: - Tèc ®é b¸o hiÖu nhanh ®Ó gi¶m ®−îc thêi gian thiÕt lËp cuéc gäi hay thêi gian trÔ sau quay sè. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp - Trang 3 Tr¸nh kh«ng ¶nh h−ëng hay giao thoa gi÷a tiÕng nãi vµ b¸o hiÖu. Cã ®é tin cËy cao, rung chu«ng ®óng thuª bao, kh«ng l¹c ®Þa chØ. Thêi gian cung cÊp c¸c tÝn hiÖu ph¶i nhanh nhÊt. Thêi gian chuyÓn c¸c con sè ®Þa chØ gi÷a c¸c tæng ®µi ph¶i nhanh nhÊt. Thêi gian quay sè nhanh nhÊt (tuú thuéc kü thuËt m¸y ®iÖn tho¹i). IV/ Ph©n lo¹i hÖ thèng b¸o hiÖu: §Ó râ h¬n vÒ hÖ thèng b¸o hiÖu, ta cã thÓ xem xÐt s¬ ®å xö lý mét cuéc gäi qua thñ tôc b¸o hiÖu: Thuª bao chñ gäi « Tæng ®µi chñ gäi §−êng thuª bao Tæng ®µi bÞ gäi §−êng trung kÕ §Æt m¸y Thuª bao bÞ gäi §−êng thuª bao §Æt m¸y « NhÊc m¸y Mêi quay sè §Þa chØ ChiÕm C«ng nhËn chiÕm §Þa chØ Håi ©m chu«ng Chu«ng Tr¶ lêi NhÊc m¸y §µm tho¹i Héi tho¹i §Æt m¸y B¸o hiÖu ®−êng thuª bao C¾t ®Êu nèi B¸o hiÖu liªn ®µi §Æt m¸y B¸o hiÖu ®−êng thuª bao H×nh 1.1 Thñ tôc b¸o hiÖu trong xö lý gäi NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 4 Qu¸ tr×nh ph©n tÝch mét cuéc gäi bao gåm c¸c b−íc sau: • TÝn hiÖu nhÊc m¸y (off – hook): Mét thuª bao muèn thùc hiÖn mét cuéc gäi tr−íc hÕt ph¶i nhÊc èng nghe. Thñ tôc cÇn thiÕt nµy ph¸t ra tÝn hiÖu nhÊc m¸y cßn gäi lµ tÝn hiÖu truy cËp ®−êng truyÒn, nã th«ng b¸o víi tæng ®µi ®Ó chuÈn bÞ ®iÒu khiÓn cuéc gäi. ViÖc nhÊc èng nghe lµm gi¶i phãng mét tiÕp ®iÓm, ®iÒu nµy t¹o thµnh mét m¹ch vßng gi÷a tæng ®µi vµ ®iÖn tho¹i. Khi m¹ch nµy h×nh thµnh, mét thiÕt bÞ bªn trong tæng ®µi ®−îc kÝch ho¹t vµ mét lo¹t c¸c tÝn hiÖu h−íng ®Õn c¸c phÇn thÝch hîp cña tæng ®µi ®−îc khëi ph¸t. Khi èng nghe ®−îc ®Æt xuèng ë tr¹ng th¸i r¶nh rçi, tiÕp ®iÓm bÞ Ên xuèng, tÝn hiÖu truy cËp göi ®Õn tæng ®µi kh«ng cßn n÷a, m¹ch vßng bÞ c¾t vµ cuéc gäi kh«ng cßn thùc thi, nhê vËy tiÕt kiÖm n¨ng l−îng. N¨ng l−îng trªn ®−êng d©y thuª bao ®−îc cÊp bëi nguån pin trong tæng ®µi, v× nã yªu cÇu dßng mét chiÒu. Nguån pin ®−îc s¹c bëi nguån ®iÖn xoay chiÒu th«ng qua bé chØnh l−u, vµ lµ nguån duy tr× cung cÊp ®iÖn cho tæng ®µi trong mét thêi gian x¸c ®Þnh khi nguån ®iÖn chÝnh bÞ h−. • Sù nhËn d¹ng thuª bao gäi: Cuéc gäi ®−îc ph¸t hiÖn t¹i ®¬n vÞ kÕt cuèi ®−êng thuª bao thùc hiÖn gäi (SLTU: Subscribers Line Terminating Unit) trong tæng ®µi, ®¬n vÞ nµy ®· ®−îc qui ®Þnh chØ sè thiÕt bÞ (EN: Equipment Number). ChØ sè nµy cÇn ®−îc dÞch sang chØ sè th− môc cña thuª bao (DN: Directory Number). Do ®ã, cÇn ph¶i dïng c¸c b¶ng dÞch. Trong tæng ®µi c¬, chóng ®−îc gi÷ trong bé d©y nèi luËn lý. Trong tæng ®µi SPC (Stored Program Control), chóng ®−îc gi÷ trong bé nhí cña m¸y tÝnh. HÖ thèng ®iÒu khiÓn còng cÇn ph¶i nhËn d¹ng thuª bao gäi v× hai lý do: Thø nhÊt, thuª bao cÇn ph¶i tr¶ c−íc cho cuéc gäi. Thø hai, cÇn tiÕn hµnh thñ tôc kiÓm tra xem thuª bao cã ®−îc phÐp thùc hiÖn mét cuéc gäi ®−êng dµi hay kh«ng. Th«ng tin cÇn thiÕt ®−îc l−u gi÷ trong c¸c record (mét phÇn tö cña mét tæ chøc l−u tr÷) m« t¶ chñng lo¹i dÞch vô cña thuª bao. Cã mét record ph©n lo¹i dÞch vô cho mçi kÕt cuèi trªn tæng ®µi nh»m l−u tr÷ c¸c d¹ng th«ng tin vÒ kÕt cuèi. • Sù ph©n phèi bé nhí vµ kÕt nèi c¸c thiÕt bÞ dïng chung: Mét chøc n¨ng thuéc vÒ nguyªn lý bªn trong tæng ®µi lµ ®iÒu khiÓn. Khi tæng ®µi nhËn mét tÝn hiÖu truy cËp (off – hook signal), hÖ thèng ®iÒu khiÓn ph¶i ph©n phèi thiÕt bÞ dïng chung cho cuéc gäi vµ cung cÊp mét ®−êng dÉn cho nã b¾t ®Çu tõ ®−êng d©y gäi. §iÒu nµy h×nh thµnh nªn nhãm thiÕt bÞ bÞ chiÕm dông l©u, thiÕt bÞ nµy cÇn thiÕt trong suèt cuéc gäi vµ lo¹i thiÕt bÞ sö dông ng¾n h¹n chØ cÇn trong giai ®o¹n thiÕt lËp cuéc gäi mµ th«i. Trong c¸c tæng ®µi SPC, record cña cuéc gäi lµ vÝ dô cho lo¹i thiÕt bÞ thø nhÊt, nã lµ mét vïng cña bé nhí bÞ chiÕm gi÷ trong suèt tiÕn tr×nh cuéc gäi. Lo¹i thiÕt bÞ thø hai bao gåm bé thu vµ l−u tr÷ c¸c ch÷ sè cÊu thµnh ®Þa chØ cña thuª bao ®−îc gäi. C¸c ch÷ sè nµy kh«ng nh÷ng nhËn d¹ng thuª bao ®−îc gäi mµ cßn cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®Þnh tuyÕn cuéc gäi xuyªn qua m¹ng. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 5 Trong mét tæng ®µi c¬, c¸c ch÷ sè ®−îc l−u gi÷ trong register vµ trong tæng ®µi SPC ®−îc l−u gi÷ trong bé nhí. Khi bé nhí ®· ®−îc ph©n phèi, mét ©m hiÖu mêi quay sè (dial tone) ®−îc göi ®Õn thuª bao gäi ®Ó b¸o r»ng tæng ®µi s½n sµng tiÕp nhËn c¸c ch÷ sè ®Þa chØ. V× tæng ®µi ®−îc thiÕt kÕ víi c¸c thiÕt bÞ l−u tr÷ trªn c¬ së dù b¸o l−u l−îng gäi ®Õn thay cho l−u l−îng tæng céng tèi ®a khi c¸c thuª bao thùc hiÖn ®ång lo¹t cuéc gäi, do ®ã cã lóc thiÕu bé nhí. Tuy nhiªn, thuª bao sÏ ®−îc th«ng b¸o ®iÒu nµy qua sù kiÖn (t¹m thêi) kh«ng cã ©m hiÖu mêi quay sè ®−îc göi tõ tæng ®µi. Trong tæng ®µi SPC, kh¶ n¨ng nµy ®−îc gi¶m thiÓu b»ng c¸ch gia t¨ng kÝch th−íc bé nhí, mÆc dï vËy ®iÒu nµy chØ cã Ých khi n¨ng lùc xö lý b¾t kÞp víi sù gia t¨ng tèc ®é cuéc gäi ®Õn. • C¸c ch÷ sè ®Þa chØ: Sau khi nhËn ®−îc ©m hiÖu mêi quay sè, thuª bao nhËp vµo c¸c ch÷ sè ®Þa chØ b»ng c¸ch quay sè. C¸c ch÷ sè ®−îc göi d−íi d¹ng c¸c tÝn hiÖu ®Õn tæng ®µi vµ ®−îc l−u tr÷ t¹i ®ã. Ho¹t ®éng b¸o hiÖu lµ khÝa c¹nh hÕt søc quan träng trong hÖ thèng ®iÖn tho¹i vµ sÏ ®−îc nghiªn cøu kü ë phÇn sau. • Ph©n tÝch ch÷ sè: HÖ thèng ®iÒu khiÓn ph¶i ph©n tÝch c¸c ch÷ sè ®Ó x¸c ®Þnh tuyÕn ®i ra tõ tæng ®µi cho cuéc gäi. NÕu cuéc gäi h−íng ®Õn thuª bao thuéc tæng ®µi néi bé th× chØ cã mét m¹ch cã thÓ ®−îc ®Þnh tuyÕn lµ ®−êng d©y thuª bao ®−îc gäi. NÕu ®−êng d©y ®ang lµm viÖc víi cuéc ®µm tho¹i kh¸c th× cuéc gäi kh«ng thÓ thùc hiÖn vµ tÝn hiÖu bËn ®−îc göi ®Õn thuª bao gäi. MÆt kh¸c, nÕu cuéc gäi h−íng ®Õn mét thuª bao thuéc tæng ®µi ë xa, nã cã thÓ ®−îc ph©n phèi bÊt kú mét m¹ch nµo trªn tuyÕn thÝch hîp ®i ra khái tæng ®µi gèc, viÖc ph©n phèi bao gåm c¶ tuyÕn dù phßng. NÕu tÊt c¶ c¸c m¹nh ®Òu bËn, tÝn hiÖu b¸o bËn còng ®−îc göi ®Õn thuª bao vµ cuéc gäi bÞ tõ chèi. NÕu cã mét m¹ch thÝch hîp ®ang rçi, nã sÏ bÞ chiÕm lÊy vµ sÏ kh«ng thÓ sö dông cho bÊt kú cuéc gäi nµo kh¸c. Trong c¸c tæng ®µi c¬ ®iÖn, viÖc chiÕm gi÷ nµy t¸c ®éng mét ®iÒu kiÖn vÒ møc ®iÖn vµo thiÕt bÞ kÕt cuèi cña m¹ch vµ th−êng ®−îc xem nh− thao t¸c ®¸nh dÊu (marking). §iÒu nµy còng t−¬ng tù nh− trong c¸c tæng ®µi SPC. Tuy nhiªn, th«ng tin vÒ m¹ch th−êng ®−îc l−u gi÷ trong c¸c b¶ng d−íi d¹ng phÇn mÒm, trong tr−êng hîp nµy mét m· chØ ®Þnh trong vïng d÷ liÖu cho tr−íc chØ ra tr¹ng th¸i cña mét m¹ch. • ThiÕt lËp ®−êng dÉn chuyÓn m¹ch: Lóc nµy hÖ thèng ®iÒu khiÓn biÕt ®−îc c¸c danh ®Þnh cña m¹ch nhËp vµ m¹ch xuÊt. NhiÖm vô kÕ tiÕp cña nã lµ chän ®−êng dÉn gi÷a chóng th«ng qua c¸c chuyÓn m¹ch cña tæng ®µi. Bªn trong c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch cã c¸c gi¶i thuËt chän c¸c ®−êng dÉn chuyÓn m¹ch thÝch hîp. Mçi ®iÓm chuyÓn m¹ch trªn ®−êng dÉn ®· chän ph¶i ®−îc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o r»ng nã kh«ng trong tr¹ng th¸i phôc vô cho cuéc gäi kh¸c vµ chiÕm lÊy nÕu nã rçi … Trong c¸c tæng ®µi c¬ ®iÖn, viÖc nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch kiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn ®iÖn, cßn trong c¸c tæng ®µi SPC th× b»ng c¸ch dß vµ chÌn vµo c¸c entry trong c¸c b¶ng ®· ®−îc s¾p xÕp. Trong c¸c tæng ®µi c¬ ®iÖn, register (®−îc dïng ®Ó nhËn vµ l−u tr÷ c¸c ch÷ sè) ph¶i th«i kÕt nèi khi ®−êng dÉn ®· ®−îc thiÕt lËp. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 6 • Dßng chu«ng vµ ©m hiÖu chu«ng: Mét tÝn hiÖu ph¶i ®−îc göi ®Õn ®Çu xa ®Ó tiÕn hµnh cuéc gäi. NÕu thuª bao ®−îc gäi lµ côc bé, ®iÒu nµy ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc göi dßng ®iÖn chu«ng ®Õn kÝch ho¹t chu«ng trong m¸y ®iÖn tho¹i ®−îc gäi. NÕu thuª bao kh«ng ph¶i côc bé, mét tÝn hiÖu truy cËp ph¶i ®−îc göi ®Õn tæng ®µi kÕ tiÕp nh»m kÝch ho¹t nã tiÕn hµnh c¸c thao t¸c riªng. C¸c thao t¸c nµy t−¬ng tù nh− nh÷ng g× ®· ®−îc m« t¶ ë phÇn trªn, bao gåm c¸c tÝn hiÖu göi l¹i tæng ®µi nguån. Khi tÊt c¶ c¸c kÕt nèi ®· ®−îc thiÕt lËp cho phÐp cuéc gäi tiÕn hµnh trªn m¹ng néi h¹t hoÆc m¹ng hîp nèi hoÆc m¹ng trung kÕ, dßng ®iÖn chu«ng ®−îc göi ®Õn thuª bao gäi. • TÝn hiÖu tr¶ lêi: Mét tÝn hiÖu tr¶ lêi nhËn ®−îc tõ thuª bao ®Çu xa (trong tr−êng hîp nµy lµ tÝn hiÖu truy cËp) hay tõ tæng ®µi kh¸c, ®−îc nhËn biÕt bëi hÖ thèng ®iÒu khiÓn cña tæng ®µi côc bé. Sù truyÒn ph¶i ®−îc chÊp thuËn trªn ®−êng dÉn chuyÓn m¹ch ®· chän xuyªn qua tæng ®µi. Dßng ®iÖn chu«ng vµ ©m hiÖu chu«ng ph¶i ®−îc xo¸ trªn ®−êng d©y thuª bao ®Çu xa vµ thuª bao gäi. Sau ®ã hai phÇn nµy ®−îc nèi víi nhau vµ c«ng viÖc tÝnh c−íc cuéc gäi nµy ®èi víi thuª bao gäi ®−îc khëi ®éng. • Gi¸m s¸t: Trong khi cuéc gäi ®ang ®−îc tiÕn hµnh, c«ng viÖc gi¸m s¸t còng ®−îc thùc thi ®Ó tÝnh c−íc vµ ph¸t hiÖn tÝn hiÖu xo¸ cuéc gäi. C«ng viÖc gi¸m s¸t còng thùc hiÖn quÐt tÊt c¶ c¸c d©y kÕt cuèi trªn tæng ®µi ®Ó ph¸t hiÖn tÝn hiÖu truy cËp cña cuéc gäi míi. Trong c¸c m¹ng ®−îc qu¶n lý vµ b¶o tr× mét c¸ch cã hiÖu qu¶, hÖ thèng gi¸m s¸t yªu cÇu thu thËp d÷ liÖu trªn mçi cuéc gäi. Khi cuéc gäi thÊt b¹i do thiÕt bÞ háng hoÆc c¸c m¹ch hay thiÕt bÞ kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng, th«ng tin nµy ®−îc yªu cÇu cho c«ng t¸c b¶o tr× qu¶n lý vµ ho¹ch ®Þch m¹ng. D÷ liÖu cho c¸c cuéc gäi thµnh c«ng ®−îc dïng ®Ó tÝnh c−íc. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý gi¸m s¸t cã ý nghÜa quan träng trong m¹ng ®iÖn tho¹i. Trong c¸c tæng ®µi c¬ ®iÖn, ®iÒu nµy chÞu ¶nh h−ëng cña c¸c kÕt nèi d©y gi÷a c¸c thµnh phÇn thiÕt bÞ riªng vµ c¸c ®iÓm gi¸m s¸t. Trong tæng ®µi SPC, v× ®iÒu khiÓn ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c m¸y tÝnh nªn d÷ liÖu ®−îc thu thËp vµ l−u gi÷ trong phÇn mÒm. ViÖc xö lý sau ®ã ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c bé vi xö lý hay chuyÓn ®Õn c¸c m¸y tÝnh bªn ngoµi tæng ®µi. • TÝn hiÖu xo¸ kÕt nèi: Khi nhËn tÝn hiÖu xo¸ kÕt nèi (®−îc ph¸t ra bëi thuª bao gäi hoÆc thuª bao ®−îc gäi), thiÕt bÞ tæng ®µi hay bé nhí ®−îc dïng trong kÕt nèi ph¶i ®−îc gi¶i phãng vµ s½n sµng sö dông cho c¸c cuéc gäi kh¸c. Th«ng th−êng, b¸o hiÖu ®−îc chia lµm hai lo¹i ®ã lµ b¸o hiÖu ®−êng thuª bao vµ b¸o hiÖu liªn tæng ®µi. B¸o hiÖu ®−êng thuª bao lµ b¸o hiÖu gi÷a m¸y ®Çu cuèi, th−êng lµ m¸y ®iÖn tho¹i víi tæng ®µi néi h¹t, cßn b¸o hiÖu liªn tæng ®µi lµ b¸o hiÖu gi÷a c¸c tæng ®µi víi nhau. B¸o hiÖu liªn tæng ®µi gåm hai lo¹i lµ b¸o hiÖu kªnh kÕt hîp (CAS: Channel Associated Signalling) hay cßn gäi lµ b¸o hiÖu kªnh riªng vµ b¸o hiÖu kªnh NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 7 chung (CCS: Channel Common Signalling). Ta cã thÓ m« pháng sù ph©n chia nµy nh− h×nh vÏ sau: B¸o hiÖu B¸o hiÖu thuª bao B¸o hiÖu trung kÕ B¸o hiÖu kªnh kÕt hîp CAS B¸o hiÖu kªnh chung CCS H×nh 1.2 Ph©n chia hÖ thèng b¸o hiÖu 1. B¸o hiÖu kªnh kÕt hîp CAS: B¸o hiÖu kªnh kÕt hîp lµ hÖ thèng b¸o hiÖu trong ®ã b¸o hiÖu n»m trong kªnh tiÕng hoÆc trong mét kªnh cã liªn quan chÆt chÏ víi kªnh tiÕng. Nh− vËy, ®Æc ®iÓm næi bËt cña CAS lµ ®èi víi mçi kªnh tho¹i cã mét ®−êng tÝn hiÖu b¸o hiÖu riªng ®· ®−îc Ên ®Þnh. C¸c tÝn hiÖu b¸o hiÖu cã thÓ ®−îc truyÒn theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: - Trong b¨ng (in band): TÝn hiÖu b¸o hiÖu cã tÇn sè n»m trong b¨ng tÇn kªnh tho¹i (0,3 ÷ 3,4)Khz. - Ngoµi b¨ng (out band): TÝn hiÖu b¸o hiÖu cã tÇn sè n»m ngoµi b¨ng tÇn kªnh tho¹i (3,4 ÷ 4)Khz. VÝ dô hÖ thèng R2 cña CCITT dïng tÇn sè 3825Hz. - Trong khe thêi gian TS 16 cña tæ chøc ®a khung PCM 30/32 kªnh. Tuy nhiªn, CAS cã nh−îc ®iÓm lµ tèc ®é t−¬ng ®èi thÊp, dung l−îng th«ng tin bÞ h¹n chÕ, chØ ®¸p øng ®−îc c¸c m¹ng cã dung l−îng thÊp vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cßn nghÌo nµn. Tõ nh÷ng n¨m 1960, khi c¸c tæng ®µi ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng ch−¬ng tr×nh l−u tr÷ SPC ®−îc ®−a vµo sö dông trªn m¹ng tho¹i th× mét ph−¬ng thøc b¸o hiÖu míi ra ®êi víi nhiÒu ®Æc tÝnh −u viÖt h¬n so víi c¸c hÖ thèng b¸o hiÖu truyÒn thèng. Trong ph−¬ng thøc b¸o hiÖu míi nµy, c¸c ®−êng sè liÖu tèc ®é cao gi÷a c¸c bé xö lý cña c¸c tæng ®µi SPC ®−îc sö dông ®Ó mang mäi th«ng tin b¸o hiÖu. C¸c ®−êng sè liÖu nµy t¸ch rêi víi c¸c kªnh tiÕng. Mçi ®−êng sè liÖu nµy cã thÓ mang th«ng tin b¸o hiÖu cho vµi tr¨m ®Õn vµi ngh×n kªnh tiÕng. KiÓu b¸o hiÖu míi nµy ®−îc gäi lµ b¸o hiÖu kªnh chung CCS vµ tiªu biÓu lµ hÖ thèng b¸o hiÖu NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 8 kªnh chung sè 7 (SS7: Signalling System 7). Néi dung cña SS7 sÏ ®−îc nªu ë ch−¬ng II. 2. b¸o hiÖu kªnh chung ccs: B¸o hiÖu kªnh chung lµ hÖ thèng b¸o hiÖu sö dông chung mét hoÆc mét sè ®−êng sè liÖu b¸o hiÖu (Signalling Data Link) ®Ó truyÒn th«ng tin b¸o hiÖu phôc vô cho nhiÒu ®−êng trung kÕ tho¹i/ sè liÖu. SP   . .  Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi a SP Tæng ®µi b . . Nhãm kªnh b¸o hiÖu SP: Signalling Point: §iÓm b¸o hiÖu H×nh 1.3 S¬ ®å b¸o hiÖu kªnh chung C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña m¹ng b¸o hiÖu kªnh chung CCS: Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi a Tæng ®µi b . SP a SP b Nhãm kªnh b¸o hiÖu (Link set) Nhãm ®−êng trung kÕ SP c STP Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi C H×nh 1.4 Tæng quan vÒ m¹ng b¸o hiÖu kªnh chung NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44    ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 9 - §−êng sè liÖu b¸o hiÖu SDL (Signalling Data Link), cßn ®−îc gäi lµ kªnh b¸o hiÖu: lµ mét tuyÕn nèi x¸c ®Þnh ®−îc sö dông ®Ó truyÒn ®i nh÷ng th«ng tin b¸o hiÖu theo mét thñ tôc ®−îc x¸c ®Þnh s½n tr−íc gi÷a hai tæng ®µi. Link set: Mét sè kªnh b¸o hiÖu ®−îc nhãm l¹i ®−îc gäi lµ tËp hîp c¸c kªnh b¸o hiÖu hoÆc cßn gäi lµ nhãm kªnh b¸o hiÖu. - §iÓm b¸o hiÖu SP (Signalling Point): mçi tæng ®µi trong m¹ng b¸o hiÖu kªnh chung ®−îc gäi lµ SP, mçi ®iÓm b¸o hiÖu SP trong m¹ng b¸o hiÖu ®−îc ®Æc tr−ng bëi mét m· ®iÓm b¸o hiÖu SPC (Signalling Point Code). - §iÓm chuyÓn tiÕp b¸o hiÖu STP (Signalling Tranfer Point): STP kh«ng cã chøc n¨ng xö lý cuéc gäi, nã chØ thùc hiÖn chøc n¨ng chuyÓn tiÕp b¶n tin b¸o hiÖu gi÷a c¸c ®iÓm b¸o hiÖu §i (SP a) vµ ®iÓm b¸o hiÖu §Ých (SP b). Tæ chøc m¹ng b¸o hiÖu kªnh chung CCS: Tuú theo c¸ch tæ chøc m¹ng b¸o hiÖu mµ ta cã m¹ng b¸o hiÖu kiÓu kÕt hîp (Associated Mode) vµ kiÓu cËn kÕt hîp (Quasi- Associated Mode). • M¹ng b¸o hiÖu kiÓu kÕt hîp: §ã lµ m¹ng b¸o hiÖu mµ gi÷a 2 tæng ®µi ngoµi kªnh trung kÕ tho¹i ®−îc ®Êu nèi trùc tiÕp cßn cã c¸c kªnh b¸o hiÖu ®−îc ®Êu nèi trùc tiÕp. M¹ng b¸o hiÖu kiÓu kÕt hîp th−êng ®−îc sö dông trong tr−êng hîp l−u l−îng tho¹i gi÷a 2 tæng ®µi lín (sè c¸c ®−êng trung kÕ tho¹i lín). Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi a Tæng ®µi b . SP a SP b §−êng b¸o hiÖu H×nh 1.5 M¹ng b¸o hiÖu kiÓu kÕt hîp • M¹ng b¸o hiÖu kiÓu cËn kÕt hîp: Trong kiÓu tæ chøc m¹ng b¸o hiÖu nµy, gi÷a tæng ®µi §i vµ tæng ®µi §Ých chØ cã c¸c kªnh tho¹i, cßn th«ng tin b¸o hiÖu kh«ng ®−îc chuyÓn trùc tiÕp mµ ph¶i qua ®iÓm b¸o hiÖu lµm chøc n¨ng ®iÓm chuyÓn tiÕp b¸o hiÖu STP. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 10 Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi a Tæng ®µi b . SP a SP b Nhãm kªnh b¸o hiÖu (Link set) Nhãm ®−êng trung kÕ SP c STP Nhãm ®−êng trung kÕ Tæng ®µi C H×nh 1.6 B¸o hiÖu kiÓu cËn kÕt hîp Ph©n cÊp m¹ng b¸o hiÖu kªnh chung CCS: VÒ lý thuyÕt ta cã thÓ tæ chøc mét vµi kiÓu cÊu tróc m¹ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu b¸o hiÖu gi÷a c¸c tæng ®µi ®Êu nèi víi nhau. Ch¼ng h¹n, mét cÊu tróc mµ tÊt c¶ tæng ®µi trong m¹ng ®Òu mang chøc n¨ng lµm STP. Mét cÊu tróc kh¸c cã h×nh sao víi mét tæng ®µi lµm chøc n¨ng STP ®Ó chuyÓn th«ng tin b¸o hiÖu tíi c¸c tæng ®µi kh¸c chØ cã chøc n¨ng SP. Trªn thùc tÕ, ng−êi ta sö dông mét kiÓu cÊu tróc kÕt hîp c¶ hai cÊu tróc nãi trªn. M¹ng nµy sö dông mét sè tæng ®µi lµm chøc n¨ng STP. ViÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c tæng ®µi ë c¸c vïng l©n cËn nh− vËy h×nh thµnh mét m¹ng b¸o hiÖu ®−êng trôc. Do ®ã, chóng ta cã mét cÊu tróc gåm 3 møc: Møc 1: STP quèc gia Møc 2: STP khu vùc (vïng) Møc 3: §iÓm ®Çu cuèi b¸o hiÖu SP H×nh vÏ d−íi ®©y minh ho¹ mét m¹ng b¸o hiÖu víi cÊu tróc ph©n cÊp. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 11 Vïng 2 Vïng 1 S T P q u è c g ia . ST P vï n g § iÓ m b ¸ o h iÖ u S P H×nh 1.7 M¹ng b¸o hiÖu víi cÊu tróc ph©n cÊp Ngoµi ra, ®Ó hoµ m¹ng quèc gia víi m¹ng quèc tÕ cÇn cã thªm møc m¹ng b¸o hiÖu quèc tÕ, víi c¸c STP quèc tÕ nh− m« t¶ trong h×nh 1.8. Trong thùc tÕ c¸c STP quèc tÕ cã thÓ lµm c¶ nhiÖm vô ®iÓm chuyÓn tiÕp b¸o hiÖu quèc gia nªn nã còng lµ STP quèc gia. Q u è c g ia 1 Q u è c g ia 4 Q u è c g ia 2 Q u è c g ia 3 ST P q u è c g ia ST P q u è c tÕ H ×n h 1 .8 M ¹n g b ¸o h iÖu q u è c tÕ NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 12 Ch−¬ng II: HÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 I/ §Æc ®iÓm cña hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7: SS7 ®−îc ®−a ra trong nh÷ng n¨m 79/80, hÖ thèng b¸o hiÖu nµy ®−îc thiÕt kÕ tèi −u cho m¹ng quèc gia vµ quèc tÕ sö dông c¸c trung kÕ sè tèc ®é 64Kb/s. Trong thêi gian nµy, gi¶i ph¸p ph©n líp trong giao tiÕp th«ng tin ®· ®−îc ph¸t triÓn t−¬ng ®èi hoµn thiÖn, ®ã lµ hÖ thèng giao tiÕp më OSI (Open System Interconnection), vµ gi¶i ph¸p ph©n líp trong m« h×nh OSI nµy ®· ®−îc øng dông b¸o hiÖu sè 7. HÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 ®−îc thiÕt kÕ kh«ng nh÷ng chØ cho ®iÒu khiÓn thiÕt lËp, gi¸m s¸t c¸c cuéc gäi ®iÖn tho¹i mµ c¶ c¸c dÞch vô phi tho¹i. Víi c¸c −u ®iÓm vµ nh−îc ®iÓm sau ®©y: • ¦u ®iÓm cña SS7: - Tèc ®é b¸o hiÖu cao: Thêi gian thiÕt lËp mét cuéc gäi gi¶m ®Õn nhá h¬n 1s trong hÇu hÕt c¸c tr−êng hîp. - Dung l−îng lín: Mçi ®−êng b¸o hiÖu cã thÓ mang b¸o hiÖu cho vµi tr¨m cuéc gäi ®ång thêi, n©ng cao hiÖu suÊt sö dông kªnh th«ng tin. - §é tin cËy cao: B»ng viÖc sö dông c¸c tuyÕn dù phßng, cã thñ tôc söa sai. - TÝnh kinh tÕ: So víi hÖ thèng b¸o hiÖu truyÒn thèng, hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 cÇn rÊt Ýt thiÕt bÞ b¸o hiÖu. - TÝnh mÒm dÎo: HÖ thèng gåm rÊt nhiÒu tÝn hiÖu, do vËy cã thÓ sö dông trong nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, ®¸p øng ®−îc sù ph¸t triÓn cña m¹ng trong t−¬ng lai. Víi c¸c −u ®iÓm nµy, trong t−¬ng lai hÖ th«ng b¸o hiÖu sè 7 sÏ ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c dÞch vô míi trong m¹ng nh−: - M¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng – PSTN (Public Switched Telephone Network). - M¹ng sè liªn kÕt ®a dÞch vô – ISDN (Intergrated Service Digital Network). - M¹ng th«ng minh – IN (Intelligent Network). - M¹ng th«ng tin di ®éng – PLMN (Public Land Mobile Network). • Nh−îc ®iÓm cña SS7: CÇn dù phßng cao v× toµn bé b¸o hiÖu ®i chung mét kªnh, chØ cÇn mét sai sãt nhá lµ ¶nh h−ëng tíi nhiÒu kªnh th«ng tin. HÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 lµ hÖ thèng tiªu biÓu cña b¸o hiÖu kªnh chung CCS nªn c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n, c¸c kiÓu b¸o hiÖu còng gièng nh− b¸o hiÖu kªnh chung mµ ta ®· tr×nh bµy ë trªn. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 13 II/ cÊu tróc cña hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7: B¸o hiÖu sè 7 ®−îc h×nh thµnh nh− mét ®−êng nèi riªng trong m¹ng. §−êng nèi nµy dïng ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin b¸o hiÖu cho c¸c nhãm ng−êi dïng kh¸c nhau ®−îc gäi lµ phÇn ng−êi sö dông UP (User Part). §ã lµ: • PhÇn ng−êi dïng ®iÖn tho¹i TUP (Telephone User Part). • PhÇn sö dông cho ISDN (Intergrated Service Digital Network). • PhÇn sö dông cho sè liÖu DUP (Data Unit Part). • PhÇn sö dông cho ®iÖn tho¹i di ®éng MTUP (Mobile Telephone User Part). TÊt c¶ c¸c bé phËn sö dông ®Òu dïng chung mét ®−êng dÉn ®Ó trao ®æi c¸c th«ng tin b¸o hiÖu, ®ã lµ phÇn chuyÓn giao b¶n tin MTP (Message Transfer Part). HiÓn nhiªn, toµn bé ho¹t ®éng cña hÖ thèng b¸o hiÖu ®Òu g¾n liÒn víi c¸c tæng ®µi. C¬ së cÊu tróc ®ã ®−îc minh ho¹ nh− sau: UP UP MTP Tæng ®µi A Tæng ®µi B H×nh 2.1 CÊu tróc cña hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7. C¬ së cÊu tróc nµy cã ý nghÜa rÊt tæng qu¸t. Nã ®Æt ra mét kh¶ n¨ng liªn kÕt theo m« h×nh cÊu tróc më OSI thÝch øng theo c¸c líp hay c¸c møc cho phÇn sö dông kh¸c nhau. §ã chÝnh lµ thÕ m¹nh cña b¸o hiÖu kªnh chung sè 7. Ph©n cÊp cña hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 gåm 4 møc tõ møc 1 ®Õn møc 4, ba møc thÊp h¬n ®Òu n»m trong phÇn chuyÓn giao b¶n tin MTP. C¸c møc nµy ®−îc gäi lµ MTP møc 1, MTP møc 2, MTP møc 3 ®−îc m« t¶ trong h×nh 2.2. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 14 MTP cung cÊp mét hÖ thèng vËn chuyÓn kh«ng ®Êu nèi ®Ó chuyÓn giao tin cËy c¸c b¶n tin b¸o hiÖu gi÷a c¸c User. Møc 4 PhÇn kh¸ch hµng (user part) Møc 3 (Q.704) M¹ng b¸o hiÖu (Signalling Network) Møc 2 (Q.703) §−êng b¸o hiÖu (Signalling Link) Møc 1 (Q.702) §−êng sè liÖu b¸o hiÖu (Signalling Data Link) MTP H×nh 2.2 CÊu tróc chøc n¨ng cña SS7 Møc 4 ®−îc gäi lµ phÇn kh¸ch hµng hay cßn gäi lµ phÇn ng−êi sö dông. PhÇn kh¸ch hµng ®iÒu khiÓn c¸c tÝn hiÖu ®−îc xö lý bëi c¸c thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch. C¸c vÝ dô ®iÓn h×nh cña phÇn kh¸ch hµng lµ phÇn ng−êi sö dông ®iÖn tho¹i (TUP) vµ phÇn ng−êi dông ISDN (ISUP). 1. Mèi t−¬ng quan gi÷a SS7 vμ OSI: CÊu tróc m« h×nh tham chiÒu OSI: Tæ chøc tiªu chuÈn thÕ giíi ISO ®· ®−a ra mét mÉu tæng qu¸t cã gi¸ trÞ tham kh¶o më réng cho c¸c cÊu h×nh m¹ngvµ dÞch vô viÔn th«ng, ®ã lµ m« h×nh ®Êu nèi hÖ thèng më OSI. OSI cung cÊp mét cÊu tróc hÊp dÉn cho th«ng tin m¸y tÝnh theo kiÓu ph©n líp, gåm 7 líp. §ã lµ: Líp øng dông, líp tr×nh bµy, líp phiªn, líp vËn chuyÓn, líp m¹ng, líp liªn kÕt sè liÖu, líp vËt lý, nã ®Þnh ra c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ chøc n¨ng trong mét thñ tôc th«ng tin gi÷a ng−êi sö dông (User): ♦ Líp øng dông (Application Layer): Cung cÊp c¸c dÞch vô ®Ó hç trî cho thñ tôc ¸p dông cña User vµ ®iÒu khiÓn mäi th«ng tin gi÷a c¸c øng dông. VÝ dô nh− chuyÓn file, xö lý b¶n tin, c¸c dÞch vô quay sè vµ c«ng viÖc vËn hµnh b¶o d−ìng. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp ♦ Trang 15 Líp tr×nh bµy (Presentation Layer): §Þnh ra có ph¸p biÓu thÞ sè liÖu, biÕn ®æi có ph¸p ®−îc sö dông trong líp øng dông thµnh có ph¸p th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó th«ng tin gi÷a c¸c líp øng dông, vÝ dô nh− teletex sö dông m· ASCII. ♦ Líp phiªn (Session Layer): ThiÕt lËp ®Êu nèi gi÷a c¸c líp tr×nh bµy trong c¸c hÖ thèng kh¸c nhau. Nã cßn ®iÒu khiÓn ®Êu nèi nµy, ®ång bé héi tho¹i vµ c¾t ®Êu nèi. HiÖn nay nã cßn cho phÐp líp øng dông ®Þnh ra ®iÓm kiÓm tra ®Ó b¾t ®Çu viÖc ph¸t l¹i nÕu truyÒn dÉn bÞ gi¸n ®o¹n. ♦ Líp vËn chuyÓn (Transport Layer): §¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng dÞch vô mµ líp øng dông yªu cÇu. Líp vËn chuyÓn thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng: NhËn biÕt lçi, söa lçi, ®iÒu khiÓn l−u l−îng. Líp øng dông tèi −u ho¸ th«ng tin sè liÖu b»ng c¸ch ghÐp vµ t¸ch c¸c luång sè liÖu tr−íc khi sè liÖu ®Õn ®−îc m¹ng. ♦ Líp m¹ng (Network Layer): Cung cÊp mét kªnh ®Ó truyÒn th«ng tin sè liÖu gi÷a c¸c líp vËn chuyÓn trong c¸c hÖ thèng kh¸c nhau. Líp nµy cã chøc n¨ng thiÕt lËp, duy tr×, c¾t ®Êu nèi gi÷a c¸c hÖ thèng, xö lý ®Þa chØ vµ ®Þnh tuyÕn qua c¸c trung kÕ. ♦ Líp liªn kÕt sè liÖu (DataLink Layer): Cung cÊp mét trung kÕ kh«ng lçi gi÷a c¸c líp m¹ng. Líp nµy cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt lçi, söa lçi, ®iÒu khiÓn l−u l−îng vµ ph¸t l¹i. ♦ Líp vËt lý (Physical Layer): Cung cÊp c¸c chøc n¨ng vÒ c¬ ®iÖn vµ c¸c thñ tôc nguån ®Ó ho¹t ho¸, b¶o d−ìng vµ kho¸ c¸c trung kÕ ®Ó truyÒn c¸c bit gi÷a c¸c líp ®−êng sè liÖu. Líp vËt lý cßn cã c¸c chøc n¨ng biÕn ®æi sè liÖu thµnh c¸c tÝn hiÖu phï hîp víi m«i tr−êng truyÒn dÉn. Trong mçi líp ®Òu cã 2 kiÓu tiªu chuÈn: • Thø nhÊt lµ tiªu chuÈn x¸c ®Þnh dÞch vô: §Þnh ra c¸c chøc n¨ng cho tõng líp vµ c¸c dÞch vô do líp nµy cung cÊp cho User hoÆc cho líp ngay trªn nã. • Thø hai lµ tiªu chuÈn vÒ ®Æc tÝnh cña giao thøc: §Þnh râ sù hoµ hîp c¸c chøc n¨ng bªn trong mét líp trong hÖ thèng vµ víi líp t−¬ng øng trong hÖ thèng kh¸c. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 16 Thñ tôc th«ng tin trong m« h×nh tham chiÕu OSI: Thñ tôc ph¸t Líp øng dông Thñ tôc thu Sè liÖu Líp øng dông Sè liÖu Líp tr×nh bµy Líp tr×nh bµy Sè liÖu Líp phiªn Líp phiªn Sè liÖu Líp vËn chuyÓn Líp vËn chuyÓn Sè liÖu Líp m¹ng Líp m¹ng Sè liÖu Líp liªn kÕt sè liÖu Líp liªn kÕt sè liÖu C¸c bit Líp vËt lý Líp vËt lý Mçi líp trong m« h×nh cung cÊp c¸c dÞch vô riªng biÖt ®Õn nh÷ng líp trªn nã. C¸c ®Æc tÝnh −u viÖt cña cÊu tróc ph©n cÊp nh− trong m« h×nh tham chiÕu OSI lµ giao thøc trong mét líp cã thÓ trao ®æi mµ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn c¸c líp kh¸c. Thùc chÊt th«ng tin gi÷a c¸c líp chøc n¨ng lu«n lu«n ®−îc thùc hiÖn trªn mét líp t−¬ng øng ®èi víi c¸c giao thøc cña líp nµy. ChØ cã c¸c chøc n¨ng trªn cïng mét líp míi hiÓu ®−îc nhau. Trong hÖ thèng ph¸t, giao thøc cho tõng líp ®−a thªm vµi th«ng tin vµo sè liÖu nhËn ®−îc tõ líp trªn nã. Trong hÖ thèng thu, giao thøc cña mçi líp ®−îc sö dông ®Ó gi¶i quyÕt cho tõng líp t−¬ng øng. Khi sè liÖu ®Õn ®−îc líp øng dông ë phÝa thu, nã chØ gåm sè liÖu thËt mµ líp øng dông cña phÝa ph¸t ®· göi. Thùc chÊt, tõng líp th«ng tin víi líp t−¬ng øng trong hÖ thèng kh¸c. KiÓu th«ng tin nh− vËy ®−îc gäi lµ th«ng tin ngang møc do giao thøc líp ®iÒu khiÓn. Th«ng tin ®−îc truyÒn tõ líp nµy ®Õn líp kh¸c trong cïng hÖ thèng vµ tõng líp sÏ thùc hiÖn thªm hoÆc bít c¸c th«ng tin ®−îc gäi lµ dÞch vô nguyªn thuû. Mèi t−¬ng quan gi÷a SS7 vµ OSI: HÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 lµ mét kiÓu th«ng tin sè liÖu chuyÓn m¹ch gãi, nã ®−îc cÊu tróc theo kiÓu module rÊt gièng víi m« h×nh OSI, nh−ng nã chØ cã 4 møc. Ba NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 17 møc thÊp nhÊt hîp thµnh phÇn chuyÓn giao b¶n tin MTP, møc thø t− gåm c¸c phÇn øng dông. SS7 kh«ng hoµn toµn phï hîp víi OSI. Mèi t−¬ng quan gi÷a SS7 vµ OSI ®−îc m« t¶ trong h×nh vÏ sau: SS7 Møc OSI OMAP Líp TCAP ISUP TUP Líp øng dông 7 Líp tr×nh bµy 6 Líp phiªn 5 Líp vËn chuyÓn 4 Líp m¹ng 3 4 3 2 1 SCCP M¹ng b¸o hiÖu §−êng b¸o hiÖu Líp liªn kÕt sè liÖu MTP §−êng sè liÖu b¸o hiÖu Líp vËt lý 2 1 H×nh 2.3 Mèi t−¬ng quan gi÷a hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7 vµ OSI Sù kh¸c nhau lín nhÊt gi÷a SS7 vµ OSI trong version ®Çu tiªn lµ thñ tôc th«ng tin trong m¹ng. M« h×nh OSI m« t¶ sù trao ®æi sè liÖu cã ®Þnh h−íng (Connection Oriented), gåm 3 pha thùc hiÖn lµ thiÕt lËp ®Êu nèi, chuyÓn sè liÖu vµ gi¶i phãng ®Êu nèi. Cßn trong SS7, MTP chØ cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn kh«ng ®Þnh h−íng (Connectionless) chØ cã pha chuyÓn sè liÖu, do vËy viÖc chuyÓn sè liÖu sÏ nhanh h¬n nh−ng víi sè l−îng Ýt. §Ó ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ph¸t triÓn c¸c dÞch vô trong c¸c øng dông nhÊt ®Þnh, n¨m 1984 ng−êi ta ph¶i ®−a thªm phÇn ®iÒu khiÓn ®Êu nèi b¸o hiÖu SCCP. SCCP ®Ò cËp ®Õn dÞch vô vËn chuyÓn trong c¶ m¹ng cã ®Þnh h−íng ®Êu nèi vµ kh«ng ®Êu nèi, nã cung cÊp mét giao tiÕp gi÷a c¸c líp vËn chuyÓn vµ c¸c líp m¹ng ®Ó phèi hîp víi OSI. SCCP cho phÐp sö dông SS7 dùa trªn nÒn t¶ng cña MTP, coi NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 18 MTP nh− phÇn mang chung gi÷a c¸c øng dông, sö dông c¸c giao thøc OSI ®Ó trao ®æi th«ng tin trong c¸c líp cao h¬n. OSI kh«ng nh÷ng t¹o ra mét m«i tr−êng réng më h¬n, mµ cßn cã ý nghÜa lµ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cã thÓ tËp trung trong c¸c øng dông vµ sÏ kh«ng cßn c¸c vÊn ®Ò vÒ ®Êu nèi c¸c hÖ thèng víi nhau tõ c¸c nhµ cung cÊp kh¸c nhau. CÊu tróc module cña OSI cßn cho phÐp sö dông trùc tiÕp c¸c thiÕt bÞ cò trong c¸c øng dông míi. OSI kÕt nèi c¸c lÜnh vùc c¸ch biÖt lµ xö lý sè liÖu vµ viÔn th«ng l¹i víi nhau. 2. cÊu tróc chøc n¨ng cña phÇn chuyÓn giao b¶n tin mtp: 2. 1. CÊu tróc chøc n¨ng MTP møc 1 (§−êng sè liÖu b¸o hiÖu SDL): Møc 1 trong phÇn chuyÓn giao b¶n tin MTP gäi lµ ®−êng sè liÖu b¸o hiÖu, nã t−¬ng ®−¬ng víi líp vËt lý (líp 1) trong m« h×nh OSI. Kªnh truyÒn dÉn sè ST DS DCE DCE DS ST §−êng sè liÖu b¸o hiÖu sè H×nh 2.4 MTP møc 1 Trong ®ã: ST- KÕt cuèi b¸o hiÖu. DS - ChuyÓn m¹ch sè. DCE - ThiÕt bÞ kÕt cuèi trung kÕ sè. Møc 1 ®Þnh râ c¸c ®Æc tÝnh vËt lý, ®Æc tÝnh ®iÖn vµ c¸c ®Æc tÝnh chøc n¨ng cña c¸c ®−êng b¸o hiÖu ®Êu nèi víi c¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng b¸o hiÖu sè 7. §−êng sè liÖu b¸o hiÖu lµ mét ®−êng truyÒn dÉn gåm 2 kªnh sè liÖu ho¹t ®éng ®ång thêi trªn c¶ 2 h−íng ng−îc nhau víi cïng mét tèc ®é. KÕt cuèi b¸o hiÖu t¹i tõng ®Çu cuèi cña ®−êng b¸o hiÖu gåm tæ chøc chøc n¨ng cña MTP møc 2 ®Ó ph¸t vµ thu c¸c b¶n tin b¸o hiÖu. Tèc ®é chuÈn cña mét kªnh truyÒn dÉn sè lµ 56Kb/s hoÆc 64Kb/s, mÆc dï tèc ®é tèi thiÓu cho ®iÒu khiÓn c¸c ¸p dông lµ 4,8Kb/s. C¸c øng dông qu¶n trÞ m¹ng cã thÓ sö dông tèc ®é thÊp h¬n 4,8Kb/s. 2. 2. CÊu tróc chøc n¨ng MTP møc 2 (§−êng b¸o hiÖu SL): PhÇn chuyÓn giao b¶n tin MTP møc 2 cïng MTP møc 1 cung cÊp mét ®−êng sè liÖu cho chuyÓn giao tin cËy c¸c b¶n tin b¸o hiÖu gi÷a hai ®iÓm b¸o hiÖu ®−îc NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 19 ®Êu nèi trùc tiÕp. MTP møc 2 trïng víi líp liªn kÕt sè liÖu (líp 2) trong cÊu tróc ph©n cÊp cña m« h×nh OSI. C¸c chøc n¨ng ®iÓn h×nh cña MTP møc 2 lµ ph¸t hiÖn lçi cã thÓ x¶y ra trªn ®−êng truyÒn, kh«i phôc l¹i b»ng c¸ch truyÒn l¹i vµ ®iÒu khiÓn l−u l−îng. Kªnh truyÒn dÉn sè ST DS DCE Møc 2 DCE DS §−êng sè liÖu b¸o hiÖu sè ST Møc 2 H×nh 2.5 MTP møc 2 2.2.1. Khu«n d¹ng b¶n tin: Cã 3 kiÓu ®¬n vÞ b¶n tin (ký hiÖu SU), chóng ®−îc ph©n biÖt nhau b»ng gi¸ trÞ chøa trong tr−êng chØ thÞ ®é dµi (LI). Mçi lo¹i cã nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau nh−ng ®Òu cÊu tróc theo b¶n tin cña kü thuËt chuyÓn m¹ch gãi. Ba ®¬n vÞ tÝn hiÖu ®ã lµ: - §¬n vÞ b¸o hiÖu b¶n tin MSU (Message Signalling Unit) - §¬n vÞ b¸o hiÖu tr¹ng th¸i kªnh b¸o hiÖu LSSU (Link Status Signalling Unit) - §¬n vÞ b¸o hiÖu lÊp ®Çy FISU (Fill- in Signalling Unit) MSU F 8 CK 16 SIF SIO 8n, n>2 8 LI 2 6 FC 16 F 8 Bit ®Çu tiªn LSSU F CK SF LI FC 8 16 8, 16 2 6 16 CK LI FC F 6 16 8 F 8 Bit ®Çu tiªn FISU F 8 16 2 Bit ®Çu tiªn H×nh 2.6 C¸c ®¬n vÞ tÝn hiÖu trong SS7 NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44 ®å ¸n tèt nghiÖp Trang 20 ý nghÜa cña c¸c tr−êng: • • • • • F (Cê): lµ mÉu riªng biÖt 8 bit ®−îc sö dông ®Ó ký hiÖu b¾t ®Çu vµ kÕt thóc mét ®¬n vÞ tÝn hiÖu. Cê kh«ng xuÊt hiÖn ë n¬i nµo kh¸c trong ®¬n vÞ tÝn hiÖu. CÇn l−u ý, cê kÕt thóc còng lµ cê b¾t ®Çu cña mét b¶n tin míi. Do ®ã bit ®Çu tiªn sau cê F chÝnh lµ b¾t ®Çu cña mét b¶n tin. C¸c bit xen gi÷a hai cê F lµ ®é dµi toµn bé b¶n tin. Ng−êi ta ph¶i ®−a ra c¸c ph−¬ng ph¸p ®o l−êng, kiÓm tra ®Ó tr¸nh cê gi¶ xuÊt hiÖn. Cê ®−îc ®Æc tr−ng b»ng c¸c tõ m· 01111110. CK (M· kiÓm tra d− vßng): cßn gäi lµ con sè tæng (Checksum). CK ®−îc truyÒn trong tõng ®¬n vÞ tÝn hiÖu. NÕu t¹i ®iÓm b¸o hiÖu thu nhËn ®−îc Checksum kh«ng phï hîp th× ®¬n vÞ tÝn hiÖu ®ã ®−îc coi lµ cã lçi vµ ph¶i lo¹i bá. SIF (Tr−êng th«ng tin b¸o hiÖu): tr−êng nµy chØ cã trong ®¬n vÞ b¶n tin MSU. SIF gåm c¸c th«ng tin vÒ ®Þnh tuyÕn vµ th«ng tin thùc tÕ vÒ b¸o hiÖu cña b¶n tin. SIO (Octet th«ng tin dÞch vô): gåm chØ thÞ dÞch vô vµ chØ thÞ m¹ng. ChØ thÞ dÞch vô ®−îc sö dông ®Ó phèi hîp b¶n tin b¸o hiÖu víi mét User riªng biÖt cña MTP t¹i mét ®iÓm b¸o hiÖu cã nghÜa c¸c líp trªn møc MTP. ChØ thÞ vÒ m¹ng ®−îc sö dông ®Ó ph©n biÖt gi÷a c¸c cuéc gäi trong m¹ng quèc gia vµ quèc tÕ hoÆc gi÷a c¸c s¬ ®å ®Þnh tuyÕn kh¸c nhau trong mét m¹ng ®¬n. FC (Tr−êng ®iÒu khiÓn khung): tr−êng FC cã ®é dµi 16 bit, bao gåm c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau víi cÊu tróc c¬ b¶n nh− h×nh vÏ sau: 16 FC FIB 1 FSN BIB 7 1 H×nh 2.7 Tr−êng FC BSN 7 - FIB (Bit chØ h−íng ®i): FIB ®−îc sö dông cho thñ tôc söa lçi, nã biÓu thÞ ®¬n vÞ b¶n tin b¸o hiÖu ®−îc truyÒn lÇn ®Çu hay ®−îc truyÒn l¹i. FIB gåm 1bit. - FSN (Con sè thø tù h−íng ®i): FSN ®−îc dïng ®Ó kiÓm tra tr×nh tù ®óng cña c¸c ®¬n vÞ b¶n tin b¸o hiÖu nh»m chèng ¶nh h−ëng cña lçi ®−êng truyÒn. FSN gåm 7 bit. NguyÔn thÞ ph−¬ng thu – c®4b – k44