Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hạch toán tiền lương và bảo hiểm xã hội tại công ty tnhh dệt may thái sơn...

Tài liệu Hạch toán tiền lương và bảo hiểm xã hội tại công ty tnhh dệt may thái sơn

.DOC
77
99
79

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng kÐo theo sù thay ®æi vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý vµ c¬ chÕ qu¶n lý kÕ to¸n lu«n lu«n tån t¹i g¾n liÒn víi qu¶n lý. Do vËy ngµy cµng cã nhiÒu c¶i tiÕn ®æi míi vÒ mäi mÆt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Trong ®ã tiÒn l¬ng ®îc coi lµ hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. Nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng lao ®éng. TiÒn l¬ng t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt kh«ng chØ tõ phÝa søc lao ®éng mµ nã cßn chi phèi t×nh c¶m, sù nhiÖt t×nh cña ngêi lao ®éng. ChÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, nã ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a 3 lo¹i lîi Ých sau. Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng nh»m t¹o ra ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy quan träng v× vËy cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay ®ßi hái tiÒn l¬ng còng kh«ng ngõng ®æi míi sao cho phï hîp ®Ó thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ trong c¸c doanh nghiÖp. §æi míi c«ng t¸c tiÒn l¬ng kh«ng chØ lµ yªu cÇu ®èi víi c¬ quan cÊp trªn mµ cßn lµ yªu cÇu cña tõng c¬ së s¶n xuÊt, cña tõng doanh nghiÖp. ViÖc chi tr¶ l¬ng hîp lý cho ngêi lao ®éng sÏ kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng gióp cho doanh nghiÖp qu¶n lý tèt quü l¬ng, b¶o ®¶m viÖc chi tr¶ l¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ ®é. V× vËy h¹ch to¸n kinh doanh trë thµnh mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt cã tÇm quan träng trong toµn bé nÒn s¶n xuÊt cña níc ta hiÖn nay nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. ViÖc thanh to¸n lÊy thu bï chi cã l·i võa lµ ®éng lùc võa lµ môc tiªu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i quan t©m tíi c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi chi phÝ lao ®éng ph¶i ®îc chó ý quan t©m nhiÒu nhÊt. Bëi v× nã lµ mét trong nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm. ViÖc sö dông lao ®éng hîp lý sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lao ®éng sèng, gãp phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng doanh thu cho doanh nghiÖp, c¶i thiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, cñng cè tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. KÕt hîp gi÷a kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng vµ qua thêi gian thùc tËp, vµ cïng víi sù híng dÉn cña c¸n bé phßng kÕ to¸n ë c«ng ty TNHH DÖt may Th¸i 1 S¬n Hµ Néi em ®· m¹nh d¹n chän chuyªn ®Ò: Hạch toán tiền lương và bảo hiểm xã hội lµm ®Ò tµi nghiªn cøu. Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi. Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi. 2 Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. I.1. Kh¸i niÖm, vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng. I.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng. Lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ngêi nh»m biÕn ®æi t¸c ®éng mét c¸ch tù nhiªn thµnh nh÷ng vËt phÈm ®¸p øng cho nhu cÇu sinh ho¹t cña con ngêi. Trong mäi chÕ ®é x· héi, viÖc s¸ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®Òu g¾n liÒn víi lao ®éng. Do vËy lao ®éng lµ cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n xuÊt dï díi h×nh thøc nµo th× ngêi lao ®éng, t liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi tîng lao ®éng ®Òu lµ nh÷ng nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ®¶m b¶o tiÕn hµnh liªn tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nãi chung vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng th× mét vÊn ®Ò thiÕt yÕu lµ ph¶i t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. V× vËy khi hä tham gia lao ®éng s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thï lao cho hä. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc tr¶ thï lao cho ngêi lao ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng thíc ®o gi¸ trÞ vµ ®îc gäi lµ tiÒn l¬ng. Nh vËy tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi lao ®éng theo thêi gian, theo khèi lîng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ®· cèng hiÕn cho doanh nghiÑp. VÒ b¶n chÊt tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ c¶ søc lao ®éng. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch tinh thÇn lµm viÖc h¨ng h¸i cña ngêi lao ®éng, kÝnh thÝch vµ t¹o mèi quan t©m cña ngêi lao ®éng ®Õn kÕt qu¶ c«ng viÖc cña hä. Nãi c¸ch kh¸c tiÒn l¬ng lµ mét nh©n tè thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. I.1.2. Vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng. TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi lao ®éng vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖ cßn tån t¹i nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ thu tiÒn l¬ng cßn lµ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu cña ngêi lao ®éng, c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông tiÒn l¬ng lµm ®ßn bÈy ®Ó khuyÕ khÝch tinh thÇn tÝch cùc lao ®éng lµ nh©n tè thóc ®Èy ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. V× vËy tiÒn l¬ng cã c¸c chøc n¨ng sau: 3 I.1.2.1 Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Cïng víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña c¶i v©t chÊt, søc lao ®éng còng cÇn ph¶i ®îc t¸i t¹o. Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau viÖc t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cã sù kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau nµy thÓ hiÖn bëi quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ. Song nh×n chung qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng diÔn ra trong lÞch sö thÓ hiÖn râ sù tiÕn bé cña x· héi. Sù tiÕn bé nµy g¾n liÒn víi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ s©u s¾c cña nh÷ng thµnh tùu khoa häc - kü thuËt mµ nh©n lo¹i s¸ng t¹o ra. ChÝnh nã ®· lµm cho søc lao ®éng ®îc t¸i s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ c¶ vÒ chÊt lîng. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®îc thùc hiÖn bëi viÖc tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng th«ng qua tiÒn l¬ng. Søc lao ®éng lµ s¶n phÈm chñ yÕu cña x· héi, nã lu«n lu«n ®îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nhê thêng xuyªn ®îc duy tr× vµ kh«i phôc. Nh vËy b¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng nghÜa lµ ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã mét sè lîng tiÒn l¬ng sinh ho¹t nhÊt ®Þnh ®Ó hä cã thÓ: - Duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng cña chÝnh m×nh. - S¶n xuÊt ra søc lao ®éng míi. - TÝch lòy kinh nghiÖm, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó h×nh thµnh kü n¨ng lao ®éng, t¨ng cêng chÊt lîng lao ®éng. I.1.2.2. Chøc n¨ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ. C¸c M¸c ®· viÕt: "Mét t tëng t¸ch rêi lîi Ých kinh tÕ th× nhÊt ®Þnh sÏ lµm nhôc nã". Thùc tÕ cho thÊy r»ng khi ®îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng th× ngêi lao ®éng sÏ lµm viÖc tÝch cùc, sÏ kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh h¬n n÷a vµ ngîc l¹i, nÕu ngêi lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ l¬ng xøng ®¸ng víi c«ng søc cña hä bá ra th× sÏ cã nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc kh«ng thuËn lîi cho lîi Ých cña doanh nghiÖp. ThËm chÝ nã sÏ cã nh÷ng cuéc ®×nh c«ng x¶y ra, b¹o lo¹n g©y nªn x¸o trén vÒ chÝnh trÞ, mÊt æn ®Þnh x· héi. ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× tiÒn l¬ng lµ mét b»ng chøng thÓ hiÖn gi¸ trÞ, ®Þa vÞ vµ uy tÝn cña ngêi lao ®éng trong gia ®×nh, t¹i doanh nghiÖp còng nh ngoµi x· héi. Do ®ã cÇn thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc vµ c«ng lao ®éng cña ngêi lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®Ó tÝnh tiÒn l¬ng trë thµnh c«ng cô qu¶n lý khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. I.1.2.3. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, nghÒ ë c¸c vïng trªn toµn quèc, nhµ níc thêng th«ng qua hÖt thèng thang b¶ng l¬ng, c¸c chÕ ®é phô cÊp cho tõng ngµnh nghÒ, tõng vïng ®Ó lµm c«ng cô ®iÒu tiÕt lao 4 ®éng. Nhê ®ã tiÒn l¬ng ®· gãp phÇn t¹o ra mét c¬ cÊu hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña x· héi. I.1.2.4. Chøc n¨ng thíc ®o hao phÝ lao ®éng x· héi. Khi tiÒn l¬ng ®îc tr¶ cho ngêi lao ®éng ngang víi gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ hä bá ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc th× x· héi cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hao phÝ lao ®éng cña toµn thÓ céng ®ång th«ng qua tæng quü l¬ng cho toµn thÓ ngêi lao ®éng. §iÒu nµy cã nghÜa trong c«ng t¸c thèng kª, gióp nhµ níc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh møc l¬ng tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o hîp lý thùc tÕ lu«n phï hîp víi chÝnh s¸ch cña nhµ níc. I.1.2.5. Chøc n¨ng c«ng cô qu¶n lý nhµ níc. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngêi sö dông lao ®éng ®øng tríc hai søc Ðp lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Hä thêng t×m mäi c¸ch cã thÓ ®Ó lµm gi¶m thiÓu chi phÝ trong ®ã cã tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng. Bé luËt lao ®éng ra ®êi, trong ®ã cã chÕ ®é tiÒn l¬ng, b¶o vÖ quyÒn lµm viÖc, lîi Ých vµ c¸c quyÒn kh¸c cña ngêi lao ®éng ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi lao ®éng vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mèi quan hÖ lao ®éng ®îc hµi hoµ vµ æn ®Þnh gãp phÇn ph¸t huy trÝ s¸ng t¹o vµ tµi n¨ng cña ngêi lao ®éng nh»m ®¹t n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ tiÕn bé x· héi trong lao ®éng, s¶n xuÊt, dÞch vô, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lý lao ®éng. Víi c¸c chøc n¨ng trªn ta cã thÓ thÊy tiÒn l¬ng ®ãng mét vai trß quan träng viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. I.2. Môc ®Ých, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp c¸c sè liÖu vÒ sè lîng lao ®éng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh l¬ng vµ trÝch c¸c kho¶n theo l¬ng, ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng ®óng ®èi tîng sö dông lao ®éng. - Híng dÉn, kiÓm tra c¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c phßng ban thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, më sæ cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n nghiÖp vô lao ®éng tiÒn l¬ng ®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p. - TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c ®èi tîng chi phÝ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng. - LËp c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng thuéc phÇn viÖc do m×nh phô tr¸ch. 5 - §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông thêi gian lao ®éng, chi phÝ nh©n c«ng, n¨ng suÊt lao ®éng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c sö dông triÖt ®Ó, cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng lao ®éng s½n cã trong doanh nghiÖp. I.3. Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng. Do cã nhiÒu h×nh thøc tiÒn l¬ng víi tÝnh chÊt kh¸c nhau, chi tr¶ cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau nªn cÇn ph©n lo¹i tiÒn l¬ng theo tiªu thøc phï hîp. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i tiÒn l¬ng nh: Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng theo c¸ch thøc tr¶ l¬ng (l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian), ph©n theo ®èi tîng tr¶ l¬ng (l¬ng gi¸n tiÕp, l¬ng trùc tiÕp), ph©n lo¹i theo chøc n¨ng lao ®éng tiÒn l¬ng (l¬ng s¶n xuÊt, l¬ng b¸n hµng, l¬ng qu¶n lý)… Mçi mét c¸ch ph©n lo¹i ®Òu cã nh÷ng t¸c dông nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý. VÒ mÆt h¹ch to¸n tiÒn l¬ng ®îc chia lµm hai lo¹i lµ: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô. - TiÒn l¬ng chÝnh: Bé phËn tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian thùc tÕ cã lµm viÖc, bao gåm c¶ tiÒn l¬ng cÊp bËc, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng. TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cã quan hÖ trùc tiÕp víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ g¾n víi n¨ng suÊt lao ®éng. I.4. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n. Trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt. - Trong ®iÒu kiÖn nh nhau, lµm viÖc ngang nhau th× tr¶ c«ng ngang nhau, lao ®éng kh¸c nhau th× tr¶ c«ng còng kh¸c nhau. - Trong ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. lao ®éng nh nhau cã thÓ tr¶ c«ng kh¸c nhau, hoÆc lao ®éng kh¸c nhau cã thÓ tr¶ c«ng b»ng nhau. HiÖn viÖc tÝnh to¸n vµ thanh to¸n tiÒn l¬ng tõ phÝa doanh ghiÖp, cho ngêi lao ®éng chñ yÕu lµ ®a vµo c¸c nghÞ ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu lÖ trong Bé luËt lao §éng cña níc Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam ngµy 05/07/1994. §iÒu 55 trong Bé luËt lao ®éng cã quy ®Þnh: "TiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Møc l¬ng cña ngêi lao ®ég kh«ng thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh". §iÒu 8 cña NghÞ ®Þnh 26/CP ngµy 23/05/1993 cña chÝnh phñ quy ®Þnh: 6 - Lµm c«ng viÖc g×, chøc vô g× hëng l¬ng theo c«ng viÖc ®ã th«ng qua hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ. §èi víi c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ së ®Ó xÕp l¬ng lµ tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt, ®èi víi viªn chøc tiªu chuÈn lµ nghiÖp vô chuyªn m«n, ®èi víi qu¶n lý doanh nghiÖp lµ tiªu chuÈn xÕp h¹ng doanh nghiÖp theo ®é phøc t¹p vÒ qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - ViÖc tr¶ l¬ng ph¶i theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ níc kh«ng ®îc thÊp h¬n quy ®Þnh hiÖn hµnh, nhµ níc kh«ng hç trî ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng míi. TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh trªn ®iÒu phôc vô cho viÖc: + §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®åi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. + Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng ®îc n©ng cao. + §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ hiÓu. XÐt trong mèi liªn hÖ víi gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn quan träng cña chi phÝ, v× vËy viÖc thanh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c tiÒn l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ vµ thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng sÏ gãp phÇn hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tÝch luü vµ c¶i thiÖn ®êi sèng ngêi lao ®éng. Nh×n chung, ë c¸c doanh nghiÖp do tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, lîi nhuËn ®îc coi lµ môc tiªu hµng ®Çu nªn viÖc tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ tiÒn l¬ng lµ mét nhiÖm vô quan träng. Trong ®ã c¸ch thøc tr¶ l¬ng ®îc lùa chän sau khi nghiªn cøu thùc tÕ c¸c lo¹i c«ng viÖc trong doanh nghiÖp lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n nhÊt, cã hiÖu qu¶ cao ®Ó tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ nµy. Th«ng thêng trong doanh nghiÖp th× c¸c phÇn viÖc ph¸t sinh ®a d¹ng víi quy m« lín nhá kh¸c nhau. V× vËy c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng hiÖn nay ®îc c¸c doanh nghiÖp ¸p dông linh ho¹t, phï hîp víi mçi trêng hîp, hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó cã ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. 7 I.5. H×nh thøc tr¶ l¬ng, néi dung quü tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. I.5.1. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng. TiÒn l¬ng lµ thu nhËp chÝnh cña ngêi lao ®éng, do ®ã ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p søc lao ®éng cña ngêi lao ®éng ®· bá ra vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä. Trong c¸c doanh nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã rÊt nhiÒ lo¹i lao ®éng kh¸c nhau, tÝnh chÊt vai trß cña tõng lo¹i lao ®éng ®èi víi mçi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh l¹i kh¸c nhau. V× thÕ mçi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng nµo cho ngêi lao ®éng sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ, víi tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý cña m×nh. MÆt kh¸c viÖc lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng ®óng ®¾n cßn cã t¸c dông tho¶ m·n lîi Ých ngêi lao ®éng, chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gióp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ nh©n c«ng h¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong c¸c doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn nay chñ yÕu ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng sau: H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian. - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm. - H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n. I.5.1.1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ thùc hiÖn viÖc tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ, theo ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng. Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau, mçi ngµnh nghÒ cô thÓ cã mét th¸ng l¬ng riªng. Trong mçi th¸ng l¬ng l¹i tuú theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt chuyªn m«n mµ chi lµm nhiÒu bËc l¬ng, mçi bËc l¬ng cã mét møc tiÒn l¬ng nhÊt ®Þnh. TiÒn l¬ng theo thêi gian cã thÓ tÝnh theo: Th¸ng, tuÇn, ngµy, giê. a. L¬ng th¸ng. TiÒn l¬ng th¸ng lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång lao ®éng. L¬ng th¸ng thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt. b. L¬ng tuÇn: TiÒn l¬ng tuÇn lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 tuÇn lµm viÖc 8 TiÒn l¬ng tuÇn = L¬ng tuÇn thêng ®îc ¸p dông tr¶ cho c¸c ®èi tîng lao ®éng cã thêi gian lao ®éng kh«ng æn ®Þnh mang vµ mang tÝnh thêi vô. c. L¬ng ngµy: TiÒn l¬ng ngµy lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc. TiÒn l¬ng ngµy = L¬ng ngµy thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trong nh÷ng ngµy héi häp, häc tËp vµ lµm c¸c nghÜa vô kh¸c hoÆc cho ngêi lao ®éng ng¾n h¹n. d. L¬ng giê: TiÒn l¬ng giê lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 giê lµm viÖc TiÒn l¬ng giê = L¬ng giê ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp trong thêi gian lµm viÖc kh«ng hëng l¬ng theo s¶n phÈm. I.5.1.2. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm. H×nh thøc nµy thùc hiÖn viÖc tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo sè lîng chÊt lîng hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh. Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh cô thÓ ë tõng doanh nghiÖp mµ viÖc tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ tiÕn hµnh tr¶ l¬ng theo: S¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ, cã h¹n chÕ, s¶n phÈm cã thëng vµ ph¹t, s¶n phÈm cã luü tiÕn. a. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ: Víi c¸c thøc nµy th× tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc tÝnh trùc tiÕp theo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy c¸ch phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®· quy ®Þnh, kh«ng cã bÊt cø mét h¹n chÕ nµo. §©y lµ h×nh thøc phæ biÕn ®îc c¸c doanh nghiÖp sö dông ®Ó tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp. b. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp. Theo c¸ch thøc nµy th× ®ã lµ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho bé phËn lao ®éng tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. H×nh thøc nµy thêng ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng gi¸n tiÕp. Tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm nhng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh hëng tíi n¨ng suÊt lao ®éng trùc tiÕp vµ hä lµ nh÷ng ngêi lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, thµnh ph¶m, b¶o dìng m¸y mãc tiÕt bÞ… c. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng, ph¹t: Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp ngêi lao ®éng cßn ®îc thëng trong s¶n xuÊt nh thëng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm tèt, n¨ng suÊt lao ®éng cao, tiÕt kiÖm vËt t. Trong trêng hîp ngêi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, 9 vît qu¸ vËt t trªn ®Þnh møc quy ®Þnh, kh«ng ®µm b¶o ®îc ngµy c«ng quy ®Þnh th× cã thÓ ph¶i chi tiÒn ph¹t trõ vµo thu nhËp cña hä. H×nh thøc nµy ®îc sö dông ®Ó khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng h¨ng say trong c«ng viÖc vµ cã ý thøc tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt. d. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn. Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp. Cßn c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît ®Þnh møc lao ®éng, tÝnh thªm mét sè tiÒn l¬ng theo tû lÖ luü tiÕn. Nh÷ng s¶n phÈm vît møc cµng cao th× suÊt luü tiÕn cµng lín. H×nh thøc nµy chØ ®îc sö dông trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, nh khi cÇn hoµn thµnh gÊp mét ®¬n ®Æt hµng hoÆc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ë kh©u khã nhÊt, ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc ®ång bé. I.5.13. H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n: §Çy lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lîng vµ chÊt lîng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh. Cã hai lo¹i kho¸n: Kho¸n c«ng viªc vµ kho¸n quü l¬ng. a. Kho¸n c«ng viÖc: Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tiÒn l¬ng tr¶ theo tõng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh. H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng gi¶n ®¬n, cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh bèc dì nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸, söa ch÷a, nhµ cöa… b. H×nh thøc kho¸n quü l¬ng: C¨n cø vµo khèi lîng tõng c«ng viÖc, khèi lîng s¶n phÈm vµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh kho¸n quü l¬ng. Ngêi lao ®éng biÕt tríc sè tiÒn l¬ng mµ hä sÏ nhËn sa khi hoµn thµnh c«ng viÖc trong thêi gian ®· ®îc quy ®Þnh. H×nh thøc nµy ¸p dông, cho nh÷ng c«ng viÖc kh«ng thÓ ®Þnh møc cho tõng bé phËn c«ng viÖc hoÆc nh÷ng c«ng viÖc mµ xÐt ra giao kho¸n tõng c«ng viÖc chi tiÕt th× sÏ kh«ng lîi vÒ mÆt kinh tÕ. Th«ng thêng lµ nh÷ng c«ng viÖc cÇn hoµ thµnh ®óng thêi h¹n. I.5.2. Néi dung quü l¬ng. Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng (kÓ c¶ c¸c kho¶n phô cÊp) mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i lao ®éng do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông. Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh: l¬ng thêi gian, l¬ng s¶n phÈm, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn thëng trong s¶n xuÊt. Ngoµi ra trong quü l- 10 ¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc tÝnh c¶ kho¶n tiÒn chi trî cÊp BHXH cho c«ng nh©n viªn trong thêi gian nghØ æm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng. Th«ng qua t×nh h×nh biÕn ®éng cña quü tiÒn l¬ng sÏ cho phÐp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®éng viªn c«ng nh©n viªn h¨ng h¸i lao ®éng nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. I.5.3. Néi dung c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. I.5.3.1. Quü b¶o hiÓm x· héi. Theo kh¸i niÖm cña tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ (ILO- International Labour Oganiztion): “ B¶o hiÓm x· héi ®îc hiÓu lµ sù b¶o vÖ cña x· héi ®èi víi c¸c thµnh viªn cña m×nh th«ng qua mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng ®Ó chèng l¹i t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do bÞ mÊt hoÆc gi¶m thu nhËp g©y ra bëi: èm ®au, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, tuæi giµ, tµn tËt… thªm vµo ®ã BHXH b¶o vÖ ch¨m sãc søc khoÎ, ch¨m sãc y tÕ cho céng ®ång vµ trî cÊp cho c¸c gia ®×nh khã kh¨n. Nh vËy ngoµi tiÒn l¬ng th× c«ng nh©n viªn cßn ®îc trî cÊp x· héi. Kho¶n trî cÊp x· héi nµy chñ yÕu ®îc chi tõ quü BHXH. Quü BHXH ®îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ sù ®ãng gãp cña ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ m«t phÇn hç trî cña nhµ níc. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, quü BHXH ®îc tÝnh theo tû lÖ 20% trªn tæng quü l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp thêng xuyªn cña ngêi lao ®éng thùc tÕ trong kú h¹ch to¸n. Trong ®ã ngêi sö dông lao ®éng ph¶i nép 15% vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn l¹i lµ ngêi lao ®ég nép 5% vµ trõ vµo tiÒn l¬ng hµng th¸ng. Nhµ níc quy ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ BHXH, nh»m tõng bíc më réng vµ n©ng cao viÖc b¶o ®¶m vËt chÊt. Gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh cña hä trong c¸c trêng hîp ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, hÕt tuæi lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, mÊt viÖc lµm, bÞ tai n¹n lao ®éng, chÕt, gÆp rñi ro hoÆc c¸c khã kh¨n kh¸c. ë ViÖt Nam hiÖn nay nh÷ng ngêi lao ®éng cã tham gia ®ãng BHXH, ®Òu cã quyÒn ®îc hëng BHXH. §ãng BHXH b¾t buéc hay tù nguyÖn ®îc ¸p dông ®èi víi tõng lo¹i ®èi tîng vµ tõng lo¹i doanh nghiÖp ®Ó b¶o ®¶m cho ngêi lao ®éng ®îc hëng c¸c chÕ ®é BHXH thÝch hîp. Quü BHXH ®îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh cña nhµ níc, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®îc nhµ níc b¶o hé. I.5.3.2. Quü B¶o hiÓm y tÕ. 11 Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a bªnh, viÖn phÝ, thuèc thang… cho ngêi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, thai s¶n… Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn trÝch quü b¶o hiÓm y tÕ b»ng 3% trªn tæng sè thu nhËp t¹m tÝnh cña ngêi lao ®éng. Trong ®ã doanh nghiÖp ph¶i chÞu 2% kho¶n nµy tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn l¹i 1% ngêi lao ®éng ph¶i nép, kho¶n nµy trõ vµo tiÒn l¬ng cña hä. Quü BHYT do nhµ níc tæ chøc. Giao cho c¬ quan BHYT thèng nhÊt qu¶n lý vµ chi tr¶ cho ngêi lao ®éng, th«ng qua m¹ng líi y tÕ. Nh»m huy ®éng sù ®ãng gãp cña c¸ nh©n, tËp thÓ, céng ®ång x· héi ®Ó t¨ng cêng chÊt lîng trong viÖc kh¸m, ch÷a bÖnh. V× vËy khi tÝnh ®îc møc trÝch b¶o hiÓm y tÕ c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép toµn bé cho c¬ quan BHYT I.5.3.3. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ ngêi tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c cÊp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc tÝnh theo tû lÖ 2% trªn tæng tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, kÓ c¶ hîp ®ång lao ®éng cã thêi h¹n. Kho¶n chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi kú h¹ch to¸n. Th«ng thêng khi trÝch kinh phÝ c«ng ®oµn th× doanh nghiÖp ph¶i nép mét nöa cßn mét nöa ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ. I.6. TiÒn thëng vµ vai trß cña tiÒn thëng. TiÒn thëng lµ nh÷ng kho¶n phô cÊp thªm ngoµi l¬ng dµnh cho nh÷ng ngêi cã c«ng, nh÷ng ngêi vît møc n¨ng suÊt, c«ng viªc mµ c¬ quan dao phã. TiÒn thëng cã c¸c vai trß sau: - KhuyÕn khÝch ®éng viªn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc. - T¹o cho mèi trêng lµm viªc trong doanh nghiÖp c¸ tÝnh c¹nh tranh lÉn nhau, gi÷a c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong cïng mét tæ, nhãm, gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ nµy vµ tæ kh¸c. - T¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. - T¨ng thÕ m¹nh søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp m×nh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. II. C«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n chÝnh theo l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. II.1. Kh¸i niÖm vÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. II.1.1. Kh¸i niÖm vÒ h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. 12 H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ viÖc thu thËp chøng tõ cã liªn quan ®Ó tiÒn hµnh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho c¸c ®èi tîng bé phËn sö dông søc lao ®éng. II.1.2. NguyÒn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. TiÒn l¬ng cã mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Viªc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo kh«ng ®îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c sÏ lµm cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh cã phÇn kh«ng ®îc chÝnh x¸c. Tríc tÇm quan träng ®ã viÖc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo nã ph¶i thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c sau. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c sè lîng, sè lîng thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. - TÝnh to¸n vµ thanh to¸n ®óng ®¾n, kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi lao ®éng. TÝnh ®óng vµ kÞp thêi c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thay ngêi lao ®éng vµ ph©n bæ ®óng ®¾n chi phÝ nh©n c«ng vµo chi phÝ SXKD trong kú phï hîp víi tõng ®èi tîng kinh doanh trong doanh nghiÖp. - Cung cÊp t«ng tin vÒ tiÒn l¬ng, thanh to¸n l¬ng ë doanh nghiÖp, gióp l·nh ®¹o ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý tèt lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. - Th«ng qua ghi chÐp kÕ to¸n mµ kiÓm tra viÖc tu©n thñ kÕ ho¹ch quü l¬ng vµ kÕ ho¹ch lao ®éng, kiÓm tra viÖc tu©n chÕ ®é tiÒn l¬ng, tu©n thñ c¸c ®Þnh møc lao ®éng vµ kû luËt vÒ thanh to¸n tiÒn l¬ng víi ngêi lao ®éng. - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp c¸c sè liÖu vÒ sè lîng lao ®éng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh l¬ng vµ trÝch c¸c kho¶n theo l¬ng, ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng ®óng ®èi tîng sö dông lao ®éng. - Híng dÉn, kiÓm tra c¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c phßng ban thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ nghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, më sæ cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n nghiÖp vô lao ®éng tiÒn l¬ng ®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p. - TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c ®èi tîng chi phÝ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng. - LËp c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng thuéc phÇn viÖc do m×nh phô tr¸ch . - §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông thêi gian lao ®éng, chi phÝ nh©n c«ng, n¨ng suÊt lao ®éng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m khai 13 th¸c sö dông triÖt ®Ó, cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng lao ®éng s½n cã trong doanh nghiÖp. II.2. H¹ch to¸n lao ®éng. II.2.1. H¹ch to¸n sè lîng vµ thêi gian lao ®éng. ViÖc qu¶n lý lao ®éng trong doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng nh÷ng chØ tiªu vÒ lao ®éng thùc tÕ t¹i doanh nghiÖp, sè ngêi v¾ng mÆt ë tõng bé phÇn, tõng ca, tõng tæ s¶n xuÊt. §Ó kÞp thêi bè trÝ, sö dông lao ®éng hîp lý vµ ph¶i theo dâi t×nh h×nh chÊp hµnh lao ®éng, kû luËt lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña tõng bé phËn. II.2.1.1. Theo dâi lao ®éng vµ thêi gian lao ®éng. §Ó theo dâi sè lîng lao ®éng cã mÆt, ®Õn ®óng giê hoÆc ®Õn trÔ ngêi ta sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nh: - Dïng m¸y bÊm giê ®¨t ë cæng ra vµo cöa c¬ quan ®Ó kiÓm tra giê ®i lµm cña c«ng nh©n viªn. - BiÖn ph¸p bÊm thÎ mçi khi c«ng nh©n ®Õn lµm viÖc th× tr×nh thÎ cña m×nh cho ngêi kiÓm tra vµ gi÷ thÎ. B¶ng chÊm c«ng. T¹i mçi bé phËn trong doanh nghiÖp sÏ sö dông mét b¶ng chÊm c«ng riªng cho bé phËn m×nh. Ngêi phô tr¸ch bé phËn cã tr¸ch nhiÖm chÊm c«ng cho bé phËn m×nh qu¶n lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ bé phËn ®ã tríc ban gi¸m ®èc. II.2.1.2. H¹ch to¸n lµm thªm giê. §îc ph¶n ¸nh trªn phiÕu b¸o lµm thªm giê, phiÕu nµy lµ chøng tõ x¸c nhËn giê c«ng, ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn lµm thªm cña tõng giê c«ng cô thÓ ®îc hëng vµ lµ c¬ së ®Ó tr¶ cho ngêi lao ®éng. PhiÕu nµy do ngêi lµm thªm giê lËp nªn vµ chuyÓn cho ngêi cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra vµ ký duyÖt. II.2.1.3. H¹ch to¸n thêi gian nghØ viÖc èm ®au, thai s¶n… Khi nghØ èm ®au, thai s¶n… ph¶i cã chøng tõ phiÕu nghØ h ëng b¶o hiÓm x· héi. PhiÕu nµu lµ chøng tõ x¸c nhËn sè ngµy nghØ hëng b¶o hiÓm, lµm c¨n cø tÝnh trî cÊp b¶o hiÓm x· héi tr¶ thay l¬ng theo chÕ ®é quy ®Þnh. II.2.1.4. Tæng hîp t×nh h×nh sö dông lao ®éng. Nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng chÞu tr¸ch nhiÖm tæng hîp hµng ngµy, ®Þnh kú, hµng th¸ng sè liÖu vÒ t×nh h×nh sö dông lao ®éng. Bao gåm nh÷ng chØ tiªu. Thêi gian lµm viÖc, ngõng viÖc. Thêi gian v¾ng mÆt cña tõng tæ s¶n xuÊt. 14 Hµng ngµy thu thËp sè liÖu tõ b¶ng chÊm c«ng, nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng ghi sè liÖu vµo sæ “ sæ tæng hîp sö dông lao ®éng”. Tõ sæ nµy lËp b¸o c¸o sö dông thêi gian lao ®éng göi cho phßng kÕ to¸n vµ phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng. Phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng cã tr¸ch nhiÖm tæng hîp toµn doanh nghiÖp ®Ó lËp b¸o c¸o t×nh h×nh sö dông cã ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p gi¶i quyÕt cho gi¸m ®èc. II.2.2. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng. II.2.2.1. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng cña c¸c nh©n tè. Lµ ghi chÐp, tæng hîp sè lîng, chÊt lîng s¶n phÈm lµm ra cña tõng c¸ nh©n, tõng tæ s¶n xuÊt, tõng ph©n xëng s¶n xuÊt ®Ó cã c¨n cø tÝnh l¬ng s¶n phÈm vµ theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc cña tõng ngêi, tõng tæ. ViÖc h¹ch to¸n nµy sö dông "phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh" vµ "hîp ®ång giao kho¸n". II.2.2.2. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ë ph©n xëng. Nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng cã tr¸ch nhiÖm ghi chÐp, tæng hîp sè liÖu vÒ kÕt qu¶ lao ®éng hµng ngµy, ®Þnh kú vµ hµng th¸ng toµn ph©n xëng. Tïy theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, tÝnh chÊt hoÆc giê c«ng, s¶n lîng cña tõng chi tiÕt, b¸n thµnh phÈm. Cuèi th¸ng nh©n viªn h¹ch to¸n cßn ph¶i tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ngêi tõng tæ s¶n xuÊt göi cho kÕ to¸n tiÒn l¬ng lµm c¨n cø tÝnh l¬ng cho ngêi lao ®éng. II.2.2.3. Tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng cña toµn doanh nghiÖp. Trªn c¬ së sè liÖu cña c¸c ph©n xëng, nh©n viªn kÕ to¸n tiÒn l¬ng doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæng hîp ph©n tÝch t×nh h×nh lao ®éng tiÒn l¬ng trong toµn doanh nghiÖp theo tõng yªu cÇu vÒ c«ng t¸c qu¶n lý. II.3. HÖ thèng chøng tõ vµ lu©n chuyÓn chøng tõ. Sæ s¸ch cña bé phËn lao ®éng tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp ®îc lËp trªn c¬ së c¸c chøng tõ ban ®Çu khi tuyÓn dông, n©ng bËc, th«i viÖc … mäi biÕn ®éng vÒ lao ®éng ®îc ghi chÐp kÞp thêi vµo sæ s¸ch lao ®éng lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ngêi lao ®éng ®îc kÞp thêi. Chøng tõ vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng bao gåm: MÉu 01 - L§TL: B¶ng chÊm c«ng MÉu 02 - L§TL: B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng MÉu 03 - L§TL: PhiÕu nghØ hëng b¶o hiÓm x· héi MÉu 04 - L§TL: B¶ng thanh to¸n b¶o hiÓm x· héi. MÉu 05 - L§TL: B¶ng thanh to¸n tiÒn thëng. MÉu 06 - L§TL: PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh 15 MÉu 07 - L§TL: PhiÕu b¸o lµm thªm giê MÉu 08 - L§TL: Hîp ®ång giao kho¸n s¶n phÈm MÉu 09 - L§TL: Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng Ngoµi ra cßn cã mét sè chøng tõ kh¸c cã liªn quan nh b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH, phiÕu chi tiÒn mÆt, b¶ng thanh to¸n c¸c kho¶n trî cÊp. II.4. KÕ to¸n tiÒn l¬ng II.4.1. KÕ to¸n chi tiÕt tiÒn l¬ng II.4.1.1. TÝnh l¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi. ViÖc tÝnh l¬ng, trî cÊp BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc thùc hiÖn phßng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. Hµng th¸ng, c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu h¹ch to¸n vÒ thêi gian, kÕt qu¶ lao ®éng vµ chÝnh s¸ch x· héi vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, BHXH do Nhµ níc ban hµnh, kÕ to¸n tÝnh tiÒn l¬ng, trî cÊp BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ngêi lao ®éng. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh "B¶ng chÊm c«ng", "phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh", "Hîp ®ång giao kho¸n" kÕ to¸n tÝnh to¸n tiÒn l¬ng thêi gian l¬ng s¶n phÈm, tiÒn ¨n ca cho tõng ngêi lao ®éng. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh "PhiÕu nghØ hëng BHXH", "Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng"… KÕ to¸n tÝnh trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ CNV vµ ph¶n ¸nh vµo "B¶ng thanh to¸n BHXH". §èi víi c¸c kho¶n tiÌn thëng cña c«ng nh©n viªn, kÕ to¸n cÇn tÝnh to¸n vµ lËp b¶ng "thanh to¸n tiÒn thëng" ®Ó theo dâi vµ chi tr¶ ®óng quy ®Þnh. C¨n cø vµo "B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng" cña tõng bé phËn ®Ó chi tr¶, thanh to¸n tiÒn thëng cho c«ng nh©n viªn, ®ång thêi tæng hîp tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ trong kú theo tõng ®èi tîng sö dông lao ®éng, tÝnh to¸n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ qui ®Þnh. KÕt qu¶ tæng hîp, tÝnh to¸n ®îc ph¶n ¸nh trong "B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH" (MÉu sè 01/BPB). II.4.1.2. Thanh to¸n tiÒn l¬ng. ViÖc tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn ®îc tiÕn hµnh cho hai kú trong th¸ng. - Kú 1: T¹m øng l¬ng cho c«ng nh©n viªn ®èi víi nh÷ng ngêi cã tham gia lao ®éng trong th¸ng. - Kú 2: Sau khi tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng, doanh nghiÖp thanh to¸n nèt sè tiÒn cßn ®îc lÜnh trong th¸ng ®ã cho c«ng nh©n viªn sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n khÊu trõ. §Õn kú chi tr¶ l¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i lËp giÊy xin rót tiÒn mÆt ë ng©n hµng vÒ quü ®Ó chi tr¶ l¬ng. §ång thêi ph¶i lËp uû nhiÖm chi ®Ó chuyÓn sè tiÒn thuéc quü BHXH cho c¬ quan qu¶n lý quü BHXH. 16 ViÖc chi tr¶ l¬ng ë doanh nghiÖp do thñ quü thùc hiÖn, c¨n cø vµo c¸c "B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng", "B¶ng thanh to¸n BHXH" ®Ó chi tr¶ l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn. C«ng nh©n viªn khi nhËn tiÒn ph¶i ký tªn vµo "B¶ng thanh to¸n l¬ng". Trong th¸ng víi lý do nµo ®ã c«ng nh©n viªn cha nhËn l¬ng, thñ quü ph¶i lËp danh s¸ch ghi chuyÓn hä, tªn, sè tiÒn cña hä tõ "B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng" sang "B¶ng kª thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn cha nhËn l¬ng". II.4.2. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng. II.4.2.1. KÕt cÊu vµ tµi kho¶n sö dông. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. KÕt cÊu: Bªn nî: - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, thëng BHXH vµ c¸c kho¶n ®· tr¶, ®· øng tríc cho c«ng nh©n viªn. - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. Bªn cã: - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng BHXH vµ c¸c kho¶n cßn ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Sè d bªn cã: - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Trêng hîp c¸ biÖt tµi kho¶n 334 cã thÓ cã sè d bªn nî ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ qu¸ sè ph¶i vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. II.4.2.2. Tr×nh tù vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tiÒn l¬ng. (1) - Khi x¸c nhËn ®îc sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n viªn vµ ph©n bæ vµo chi phÝ cña c¸c ®èi tîng cã liªn quan, kÕ to¸n ghi: Nî TK 2412: TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 627: (6271 chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng) Nî TK 641: (6411 Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng) Nî TK 642 (6421- Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý) Cã TK 334: Ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn (2) - TÝnh c¸c kho¶n BHXH, BHYT ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn Nî TK 3383 :B¶o hiÓm x· héi Nî TK 3384 :B¶o hiÓm y tÕ Cã TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn (3) - TÝnh tiÒn thëng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Nî TK 4311: Qòy khen thëng Cã TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 17 (4) - Khi khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng c«ng nh©n viªn c¸c kho¶n mµ c«ng nh©n nî doanh nghiÖp hoÆc nh÷ng kho¶n. Nî TK 334 : Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 141 :T¹m øng Cã TK : 1388 : Ph¶i thu kh¸c Cã TK 338 (3383 - BHXH;3384 - BHYT) Cã TK 3338 : C¸c lo¹i thuÕ kh¸c (5) - Khi øng l¬ng vµ thanh to¸n l¬ng cho c«ng nh©n viªn Nî TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 111: TiÒn mÆt (6) - NÕu v× mét lý do nµo ®ã c«ng nh©n viªn cha lÜnh l¬ng th× kÕ to¸n lËp danh s¸ch ®· chuyÓn thµnh sæ gi÷ hé: Nî TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 3388: Ph¶i tr¶ kh¸c (7) - Khi thanh to¸n l¬ng, thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn b»ng hiÖn vËt Nî TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 512: Doanh nghiÖp b¸n hµng néi bé (8) - Khi trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ (9) - TiÒn l¬ng nghØ phÐp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn Nî TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ Cã TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cuèi n¨m tiÕn hµnh ®iÒu chØnh sè trÝch tríc theo thùc tÕ ph¸t sinh, nÕu cã chªnh lÖch cÇn ph¶i ®îc ®iÒu chØnh: + NÕu sè trÝch tríc nhá h¬n sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ th× sè chªnh lÖch ®îc tÝnh bæ sung vµo chi phÝ: Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ + NÕu sè trÝch tríc lín h¬n sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i thanh to¸n th× sè chªnh lÖch trÝch thõa chuyÓn thµnh kho¶n thu nhËp bÊt thêng. Nî TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ Cã TK 721: Thu nhËp bÊt thêng II.4.3. S¬ ®å h¹ch to¸n ch÷ T 18 TK334 TK1388 TK622 (4) (1) TK335 TK141 TK627 (4) (9) (8) TK3383,3384,3388 TK641 (1) (4), (6) TK3383,3384,3382 TK3383 (1) (4) TK642 (1) TK111 TK2412 (5) (1) TK512 TK4311 (3) (7) 19 II.5. KÕ to¸n tæng hîp c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng II.5.1. KÕt cÊu vµ tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. KÕt cÊu: Bªn Nî: - C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý c¸c quü - C¸c kho¶n ®· chi vÒ kinh phÝ c«ng ®oµn - Xö lý gi¸ trÞ tµi s¶n thõa - C¸c kho¶n ®· tr¶, ®· nép kh¸c. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ph¶i nép, ph¶i tr¶ hay thu hé - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý - Sè ®· nép, ®· tr¶ lín h¬n sè ph¶i nép, ph¶i tr¶ ®îc hoµn l¹i Sè d cã: - Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép hay gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý Sè d bªn nî: - Ph¶n ¸nh sè tiÒn thõa, nép thõa, vît chi cha ®îc thanh to¸n Khi h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kÕ to¸n cÇn sö dông 3 tµi kho¶n chi tiÕt sau: TK 3382 Kinh phÝ c«ng ®oµn TK 3383 B¶o hiÓm x· héi TK 3384 B¶o hiÓm y tÕ II.5.2. Tr×nh tù vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n (1) - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®Ó tÝnh vµo chi phÝ cña c¸c ®èi tîng sö dông Nî TK 2412 - TiÒn l¬ng c«ng nh©n x©y dùng nhµ xëng Nî TK 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 627 (6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng) Nî TK 641 (6411 - Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng) Nî TK 642 (6421 - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý) Cã TK 338 - (3382, 3383, 3384). (2) PhÇn BHXH, BHYT, KPC§ mµ c«ng nh©n viªn ph¶i chÞu trõ vµo l¬ng cña hä Nî TK 334 Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 338 - (3382, 3383, 3384) (3) Khi nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¸c cÊp cã thÈm quyÒn Nî TK 338 - (3382, 3383, 3384) Cã TK 111 - 111 TiÒn ViÖt Nam 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan