Tài liệu Hạch toán chi phí sx và tính giá thành sp tai cty cơ giới và xây lắp 13 - tổng cty licogi

Lêi më ®Çu Mét vµi thËp niªn gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n-íc ta cã tèc ®é t¨ng tr-ëng nhanh chãng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, bªn c¹nh ®ã chóng ta còng thu ®-îc nguån vèn ®Çu t- lín n-íc ngoµi. Do ®ã vèn ®Çu t- cho ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng t¨ng nhanh. X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt t¹o c¬ së vµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho nÒn kinh tÕ Quèc d©n. Hµng n¨m ngµnh XDCB thu hót gÇn 30% tæng sè vèn §Çu t- cña c¶ n-íc. víi nguån vèn ®Çu t- lín nh- vËy cïng víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh lµ thêi gian th× c«ng kÐo dµi vµ th-êng trªn quy m« lín ®· ®Æt ra vÊn ®Ò lín ph¶i gi¶i quyÕt lµ: "Lµm sao ph¶i qu¶n lý vèn tèt, cã hiÖu qu¶ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ trong s¶n xuÊt thi c«ng, gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng c«ng cô ®¾c lùc ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ®ã lµ kÕ to¸n víi phÇn hµnh c¬ b¶n lµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ch to¸n kÕ to¸n cã vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, nã cung cÊp c¸c th«ng tin tµi chÝnh cho ng-êi qu¶n lý ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, gióp cho l·nh ®¹o ra nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý hîp lý vµ ®ång thêi kiÓm tra sù ®óng ®¾n cña c¸c quyÕt ®Þnh ®ã sao cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i vµ ®øng v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. Nh÷ng viÖc ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn ®-îc trªn c¬ së h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp Ých rÊt nhiÒu cho h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cña doanh nghiÖp. Sö dông hîp lý th«ng tin nµy sÏ t¹o ®ßn bÈy kinh tÕ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p th«ng tin nµy lµ c¬ së kiÓm so¸t vèn ®Çu t- XDCB. H¬n n÷a víi Nhµ n-íc th× th«ng tin nµy lµm c¬ së thu thu. V× vËy viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng viÖc quan trong gióp cho doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®-îc hiÖu qu¶ cña yÕu tè (tõng ®ång) chi phÝ ph¶i bá ra, tõ ®ã cã ®-îc c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c trong viÖc tæ chøc vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt. VÒ thùc tËp t¹i c«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 13 - Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng - LICOGI, trong giai ®o¹n ®¬n vÞ ®ang tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc vµ qu¶n lý trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nh»m n©ng cao hiÖu 1 qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó vËn dông kiÕn thøc ®· häc mét c¸ch thiÕt thùc vµo c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ, gióp cho c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Trong ®iÒu kiÖn h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ ®Ó cã thÓ tËp trung vµo mét vÊn ®Ò mµ c«ng ty ®ang chó träng ®ã lµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, em ®· cè g¾ng ®i s©u nghiªn cøu chuyªn ®Ò: "KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm" víi viÖc t¨ng c-êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty c¬ giíi & x©y l¾p 13 thuéc Tæng c«ng ty LICOGI. Néi dung chuyªn ®Ò gåm cã ba phÇn: PhÇn I: T×nh h×nh chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn II: Tæ chøc h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 13. PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty. 2 PhÇn thø nhÊt Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong s¶n xuÊt kinh doanh. A. C¬ së lý luËn vÒ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. I. §Æc ®iÓm ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. Trong nh÷ng n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi còng nh- tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh (s¶n xuÊt kinh doanh ) trong c¶ n-íc, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, (XDCB) ngµy cµng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn. Víi môc tiªu hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng XDCB l¹i cµng kh¼ng ®Þnh ®-îc vÞ trÝ cña m×nh trong lÜnh vùc kinh doanh. Do tÝnh chÊt ngµnh XDCB lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, cã vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng, c¶i t¹o, ®æi míi c¬ së h¹ tÇng nh-ng s¶n phÈm l¹i mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n kh¸c. V× vËy tæ chøc h¹ch to¸n ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña nã. S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh h¹ng môc, c«ng tr×nh vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian thi c«ng kÐo dµi vµ ph©n t¸n.... V× vËy trong khi tiÕn hµnh x©y l¾p, s¶n phÈm dù ®Þnh ®Òu ph¶i qua c¸c kh©u tõ dù ¸n råi ®Õn dù to¸n c«ng tr×nh. Dù to¸n c«ng tr×nh lµ tæng møc chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®Çu t- c«ng tr×nh ®-îc tÝnh to¸n cô thÓ ë giai thiÕt kÕ kü thuËt. S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh- xe m¸y, lao ®éng, vËt t-.... ®Òu ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm cña c«ng tr×nh x©y l¾p. S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ l¹i tiªu thô ngay theo gi¸ dù to¸n (gi¸ thanh to¸n víi chñ ®Çu t- bene A) hoÆc gi¸ tho¶ thuËn (còng ®-îc x¸c ®Þnh trªn dù to¸n c«ng tr×nh), do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®-îc thÓ hiÖn râ. Th«ng th-êng c«ng t¸c x©y l¾p do c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p nhËn thÇu tiÕn hµnh. Xong thùc tÕ do c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh doanh lµm xuÊt hiÖn nh÷ng ®¬n vÞ tæ ®éi x©y l¾p nhá... nh÷ng ®¬n vÞ nµy ®i nhËn thÇu l¹i hoÆc ®-îc kho¸n l¹i c¸c c«ng tr×nh,... Tuy kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt, h¹ch toan qu¶n lý, xong c¸c ®¬n vÞ nµy ®Òu lµ c¸c tæ chøc x©y l¾p. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p, c«ng t¸c kÕ to¸n võa ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¸nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Ghi chÐp ®Çy ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ, 3 cung cÊp th«ng tin vµ sè liÖu chÝnh x¸c nh»m phôc vô tèt cho qu¶n lý doanh nghiÖp. II. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt. 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt. Trong mét doanh nghiÖp dï lín hay nhá muèn s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt tiÒn ®Ò b¾t buéc ®Ó c¸c dù ¸n x©y dùng trë thµnh hiÖn thùc. Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng th× gian ®o¹n s¶n xuÊt lµ gian ®o¹n quan träng nhÊt. ë ®ã diÔn ra qu¸ tr×nh tiªu dïng cña c¶i vËt chÊt, søc lao ®éng ®Ó t¹o chi phÝ dÞch vô cho yÕu tè ®Çu ra (tiªu thô s¶n phÈm). Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ th× c¸c chi phÝ bá ra cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu ®-îc biÓu diÔn d-íi h×nh th¸i gi¸ trÞ. HiÓu mét c¸ch chung nhÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng s«ng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ c«ng ty ®· thùc tÕ bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xu©t bao gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nh-ng thùc chÊt nã kh«ng n»m ngoµi hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ lao ®éng vµ chi phÝ lao ®éng vËt ho¸. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n liªn quan ®Õn s¶n xuÊt thi c«ng vµ bµn giao s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¸t sinh th-êng xuyªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh-ng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®-îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®éi x©y l¾p chi phÝ s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi cïng lo¹i còng kh¸c nhau. VÒ viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ c¨n cø vµo sè liÖu tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi, dùa vµo sè liÖu cña tõng lo¹i chi phÝ. Bëi vËy, muèn tËp hîp vµ qu¶n lý tèt chi phÝ, tÊt yÕu lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ. Víi mçi doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. §Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh, ®Ó khèng chÕ vµ thèng nhÊt c¸c lo¹i chi phÝ, nh»m nghiªn cøu ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng nhãm riªng theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. §èi víi n-íc ta hiÖn nay, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®-îc ¸p dông theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®-îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau: a. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. 4 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu t« chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝchØ bao gåm nh÷ng chi phÝ nã cïng mét néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ë lÜnh vùc nµo vµ ë ®©u. V× vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn goi lµ nh©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm c¸c yÕu tè sau: 1. Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh (nh- xi m¨ng, s¾t thÐp,...) vËt liÖu phô,nhiªn liÖu n¨ng l-îng, ®éng lùc ®-îc sö dông trong kú (nh- x¨ng, dÇu,....) 2.Chi phÝ nh©n c«ng gåm tiÒn l-¬ng (l-¬ng chÝnh + l-¬ng phô + phô cÊp l-¬ng) vµ c¸c kho¶n tiÒn tÝnh theo l-¬ng nh- BHXH, BHYT,KPC§. 3. Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ kho¶n hoa mßn cña doanh nghiÖp nh-: nhµ x-ëng, m¸y mãc, m¸y thi c«ng... 4. Chi phÝ mua b¸n ngoµi. (nh- ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i...) 5. C¸c lo¹i chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸c chi phÝ trªn lµ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng (tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng) vµ chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ (khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô...) Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy cho biÕt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng lo¹i chi phÝ g× vµ bao nhiªu. Nã lµ c¬ së lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t-, kÕ ho¹ch quü tiÒn l-¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l-u ®éng, ®Þnh møc. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n, lµ c¬ së ®Ó tæ chøc viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi lµ c¬ së tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ chia ra thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp: 1. Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ tËp hîp cho tõng c«ng tr×nh h¹ng môc, c«ng tr×nh ®éc lËp nh- nguyªn vËt liÖu, tiÒn l-¬ng trùc tiÕp, khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ sö dông. 2. Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc phôc vô vµ qu¶n lý, do ®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ còng kh«ng ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng cô thÓ. KÕt cÊu cña chi phÝ gi¸n tiÕp còng t-¬ng tù nh- chi phÝ trùc tiÖp nh-ng nh÷ng kho¶n nµy chi ra cho ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp x©y l¾p. Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c dông kh¸c nhau ®Õn khèi l-îng vµ chÊt l-îng c«ng tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo h-íng ph©n tÝch, ®Þnh râ chi phÝ trùc tiÕp chi phÝ gi¸n tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn cho viÖc ®¸nh gi¸ hîp lý cña chi phÝ vµ t×m biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t- cña doanh nghiÖp. 5 c. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ: Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ lµ c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vµ ®Æc ®iÓm ph¸t sinh cña tõng kho¶n môc chi trong gi¸ thµnh x©y dùng c¬ b¶n. Theo c¸ch nµy chi phÝ bao gåm kho¶n môc sau: - Chi phÝ vÒ vËt liÖu - Chi phÝ vÒ nh©n c«ng - Chi phÝ vÒ sö dông m¸y thi c«ng - Chi phÝ vÒ s¶n xuÊt chung Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña chi phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi t-îng g¸nh chÞu chi phÝ. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p vµ ph-¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n lµ dù to¸n ®-îc lËp cho tõng ®èi t-îng x©y dùng theo c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh nªn ph-¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc lµ ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng. Cßn ph-¬ng ph¸p ph©n lo¹i theo yÕu tè th-êng kh«ng ®Ò cËp ®Õn. III. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña gi¸ thµnh. Trong s¶n xuÊt chi phÝ chØ lµ mét mÆt, thÓ hiÖn sù hao phÝ. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ chi phÝ ph¶i ®-îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®ã còng lµ mÆt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Quan hÖ so s¸nh ®ã ®· h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm "gi¸ thµnh s¶n phÈm". Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé c¸c chi phÝ (chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸) tÝnh b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng s¶n phÈm x©y l¾p theo quy ®Þnh. Nã lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p, lµ mét trong c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng cña s¶n phÈm x©y l¾p. ViÖc phÊn ®Êu ¸p dông quy tr×nh c«ng nghÖ míi, hoµn thiÖn kü thuËt thi c«ng, ®-îc trang bÞ m¸y thi c«ng hiÖn ®¹i, sö dông tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, sö dông hîp lý nh©n c«ng, quay nhanh vèn vßng quay s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng... dÉn ®Õn h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®¬n vÞ s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô ®Ó kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. XÐt trªn khÝa c¹nh nµo ®ã th× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, vÒ mÆt kÕ to¸n th× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o ra c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n xuÊt x©y l¾p lµ x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc,cÇu, ®o¹n ®-êng,.... do ®ã mang nÐt ®Æc thï riªng 6 biÖt kh¸c h¼n nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c mµ h×nh thµnh nªn nh÷ng kh¸i niÖm kh¸c nhau. 2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. a. C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh: th× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc chia ra thµnh gi¸ thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh thùc tÕ: 1. Gi¸ thµnh dù to¸n (Zdt)): lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng x©y l¾p. Gi¸ dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh theo thiÕt kÕ ®-îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ¸p dông vµo tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph-¬ng giai cÊp cã thÇm quyÒn ban hµnh. dt = Gi¸ trÞ dù to¸n -lîi nhuËn ®Þnh møc. Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng trt×nh, h¹ môc c«ng tr×nh lµ chi phÝ cho c«ng t¸c x©y l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn, l¾p ®Æt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ... bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ lîi nhuËn ®Þnh møc. Lîi nhuËn ®Þnh møc lµ chØ tiªu Nhµ n-íc quy ®Þnh ®Ó tÝch luü cho x· héi do ngµnh x©y dùng s¸ng t¹o ra. 2. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (kh =  dt - møc h¹ gi¸ dù to¸n Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho phÐp ta xem xÐt vµ thÊy ®-îc chÝnh x¸c nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch còng nh- hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµ h¹ gi¸ thµnh dù to¸n. Víi ®¬n vÞ kh«ng cã gi¸ thµnh dù to¸n th× gi¸ thµnh kÕ to¸n ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b-íc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt tiªn tiÕn cña ngµnh. Bao gåm c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm theo mét danh môc thèng nhÊt cho tõng ngµnh s¶n xuÊt trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng vËt chÊt vµ gi¸ c¶ kÕ ho¹ch... do vËy bªn c¹nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cßn x©y dùng gi¸ thµnh ®Þnh møc kh«ng ph¶i cho c¶ thêi kú kÕ ho¹ch mµ trªn c¬ së møc hiÖn hµnh cho tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®ã (th¸ng, quý,...). §iÒu ®ã cã nghÜa to lín gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp kÞp thêi ph¸t triÓn sím ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh. Nãi c¸ch kh¸c gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp x©y l¾p. 3. Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh giao khèi l-îng x©y l¾p vµ doanh nghiÖp ®· nhËn thÇu. Gi¸ nµy bao gåm c¶ phÝ tæn theo ®Þnh møc nh- c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, c¸c kho¶n béi chi, l·ng phÝ vÒ vËt t- lao ®éng tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n vµo cuèi thêi kú kinh doanh. Gi¸ thµnh thùc tÕ mang tÝnh chÊt x· héi. Nhê viÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ víi gi¸ thµnh dù to¸n cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®ã trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. ViÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho phÐp ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé 7 hay sù non yÕu cña doanh nghiÖp x©y l¾p trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña b¶n th©n nã. b. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh. Do qóa tr×nh thi c«ng vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p kÐo dµi khèi l-îng s¶n phÈm sinh ng-êi ta, ph©n chia gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thµnh gi¸ thµnh hoµn chØnh vµ gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh. 1. Gi¸ thµnh hoµn chØnh: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh. Hay chÝnh lµ chi phÝ chia ra ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh kÓ tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi kÕt thóc hoµn thµnh bµn giao cho bªn A. 2. Gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh: (gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ) ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh, nã cho phÐp kiÓm kª kÞp thêi chi phÝ ph¸t sinh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh cho thÝch hîp ë nh÷ng giai ®o¹n sau, ph¸t hiÖn nh÷ng nguyªn nh©n g©y t¨ng gi¶m chi phÝ. c. Ngoµi ra trong x©y dùng c¬ b¶n cßn sö dông hai chØ tiªu gi¸ thµnh sau: 1. Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: lµ mét lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n x©y l¾p cho chñ ®Çu t- ®-a ra ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo tÝnh gi¸ thµnh cña m×nh (cßn gäi lµ gi¸ thµnh sù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). Gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y l¾p do chñ ®Çu t- ®-a ra vÒ nguyªn t¾c chØ b»ng hoÆc nhá h¬n gi¸ thµnh dù to¸n. Cã nh- vËy chñ ®Çu t- míi tiÕt kiÖm ®-îc vèn ®Çu t- vµ h¹ gi¸ thÊp chi phÝ vÒ lao ®éng. 2. Gi¸ thµnh hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p: lµ lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n x©y l¾p ghi trong hîp ®ång ®-îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t- vµ ®¬n vÞ x©y l¾p, sau khi tho¶ thuËn giao nhËn thÇu. VÒ nguyªn t¾c, gi¸ thµnh hîp ®ång chØ ®-îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y l¾p. ViÖc ¸p dông hai lo¹i gi¸ thµnh x©y l¾p lµ mét yÕu tè quan träng cña viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong ngµnh x©y dùng. Tãm l¹i, sù ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thùc tÕ phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ. KÕ to¸n qu¶n trÞ quan t©m ®Õn chi phÝ vµ kÕt qu¶, lµm chøc n¨ng th«ng tin cho nhµ qu¶n lý doan nghiÖp vµ chi phÝ ph¸t sinh cho tõng ®èi t-îng cÇn quan t©m mét c¸ch th-êng xuyªn vµ gióp cho nhµ qu¶n lý so s¸nh víi møc kÕ ho¹ch ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kÞp thêi. IV. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh 1. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n cña chi phÝ. C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã ®¸p øng ®-îc nhu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp hay kh«ng cßn phô thuéc vµo viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 8 - C¨n cø: §èi t-îng tËp hîp chi phÝ ®-îc x¸c ®Þnh dùa vµo c¸c c¨n cø sau: + TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, quy tr×nh c«ng nghÖ liªn tôc hay song song. + Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t. + §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xu©t. + Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. + §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp - §èi t-îng : §èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c lo¹i chi phÝ ®-îc tËp hîp trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô cho viÖc kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong s¶n xuÊt x©y l¾p víi tÝnh chÊt phøc t¹p cña quy tr×nhc c«ng nghÖ vµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, th-êng ph©n chia thµnh nhiÒu ®¬n vÞ bé phËn thi c«ng. Nªu thuú thuéc vµo c«ng viÖc cô thÓ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña mçi doanh nghiÖp x©y l¾p cô thÓ mµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ kh¸c nhau lµ h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng viÖc hoµn thµnh... ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi tæ chøc ®-îc ®óng ®¾n ®-îc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ gèc, tËp hîp sè liÖu, tæ chøc më sæ s¸ch tµi kho¶n theo ®óng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi t-îng cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c-êng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn c«ng ty, phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh kÞp thêi chÝnh x¸c. 2. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong x©y dùng c¬ b¶n do tæ chøc s¶n xuÊt mang tÝnh ®¬n chiÕc, mçi s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu ph¶i cã mét dù to¸n vµ thiÕt kÕ riªng nªn ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh trong x©y dùng c¬ b¶n dùa vµo nh÷ng c¨n cø sau: - C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh: x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh cu¶ kÕ to¸n. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh c¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cung cÊp sö dông cña tõng lo¹i s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thÝch hîp. Tr-íc hÕt ta ph¶i xem xÐt doanh nghiÖp tæ chøc ho¹t ®éng nh- thÕ nµo. NÕu s¶n phÈm ®¬n chiÕc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc hoµn thµnh. NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh nh- khai th¸c c¸t ®¸ sái, s¶n xuÊt cÊu kiÖn bª t«ng... 9 - §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh: Theo nh÷ng c¨n cø nªu trªn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ giai ®o¹n c«ng viÖc hoµn thµnh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay c«ng tr×nh hoµn thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lËp theo tõng ®èi t-îng phôc vô cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Kú tÝnh gi¸ thµnh: Lµ mèc thêi gian bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i tæng hîp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. Cô thÓ kú tÝnh gi¸ thµnh trong x©y dùng c¬ b¶n sÏ phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, chu kú s¶n xuÊt vµ h×nh thøc nghiÖm thu ban giao khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh. VÝ dô: + Víi doanh nghiÖp chu kú s¶n xuÊt ng¾n th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ th¸ng (doanh nghiÖp khai th¸c c¸t ®¸ sái, panel...) + Víi doanh nghiÖp s¶n phÈm lµ c«ng tr×nh vËt kiÕn tróc th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi gian mµ s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc gäi lµ hoµn thµnh vµ nghiÖm thu bµn giao thanh to¸n cho bªn A. B. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. I. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 1. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ thø tù c¸c b-íc c«ng viÖc cÇn tiÕn hµnh nh»m tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®-îc kÞp thêi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh. §èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp qua c¸c b-íc sau: B-íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. B-íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi l-îng lao vô phôc vô vµ ®¬n vÞ gi¸ thµnh lao vô. B-íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan theo tiªu thøc phï hîp. B-íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú. Tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh hoµn thµnh. ë ®©y c«ng ty chØ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn cßn ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× doanh nghiÖp l¹i ®-a vµo ®Ó x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 10 2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn ®Ó ph¶n ¸nh hµng tån kho lµ ph-¬ng ph¸p ph¶n ¸nh mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña c¸c lo¹i hµng tån kho vµo c¸c tµi kho¶n thÝch øng. Bëi vËy t¹i bÊt kú mét thêi ®iÓm nµo, ng-êi qu¶n lý còng cã thÓ biÕt ®-îc t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña tõng lo¹i hµng tån kho. C¸c doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt lín th-êng ¸p dông ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. 2.1. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông. + TK 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕt cÊu tµi kho¶n: Bªn Nî: - Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµo TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. - Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp kho. TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d-. TK nµy më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. + TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK nµy dïng ®Ó tËp hîp vÒ kÕt chuyÓn chi phÝ tiÒn c«ng cña tõng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµo tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp vµo TK 154 TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-. Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ. +TK623:Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ k/c chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cña tõng ®èi t-îng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) bao gåm: chi phÝ vËt liÖu, tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn& phôc vô m¸y thi c«ng & c¸cchi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn bé phËn m¸y thi c«ng trong tõng ®éi(chi phÝ khÊu hao,chi phÝ söa ch÷a m¸y thi c«ng thuª ngoµi,®iÖn ,n-íc,chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c...). Bªn Nî:-Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã:-KÕt chuyÓn Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo TK 154. TK 623 cuèi kú kh«ng cã sè d-. TK nµy dïng ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ. + TK 627: - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 11 Tµi kho¶n nµy ®Ó tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý,chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong c¸c ph©n x-ëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt. Bªn nî: - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú Bªn cã: - Ph©n bæ vµo TK 154 TK 627 còng nh- TK 623,TK622 vµ TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d-. + TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 154 ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ trong kú liªn quan ®Õn s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi ra TK 154 cßn ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô, thuª ngoµi gia c«ng tù chÕ. Bªn nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong kú Bªn cã: - Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®-îc. D- nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú TK 154 ®-îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...) 2.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n a. H¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ vËt liÖu vµo TK 621: Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp gåm c¸c gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu c¸c cÊu kiÖn, bé phËn rêi lÎ, vËt liÖu lu©n chuyÓn cÇn thiÕt. Khi vËt t- mua vÒ nhËp kho trªn c¬ së ho¸ ®¬n cña ng-êi b¸n, c¸n bé cung øng tiÕn hµnh lËp c¸c phiÕu nhËp kho. Gi¸ thùc tÕ vËt t- ®-îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ phÝ thùc tÕ kÕ to¸n h¹ch to¸n theo ®óng gi¸ thùc tÕ nhËp, x¸c ®Þnh theo chøng tõ nhËn ®-îc. KÕ to¸n ghi: Nî TK 152, 153: Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô Nî TK 133: ThuÕ VAT Cã TK 331: Ph¶i tr¶ ng-êi b¸n Cã TK 111, 112: NÕu mua tr¶ ngay cho ng-êi b¸n. Tr-êng hîp c¸c ®¬n vÞ thi c«ng mua vËt t- th× chøng tõ gèc lµ ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho cña ng-êi b¸n. PhiÕu xuÊt kho vµ chøng tõ liªn quan nhho¸ ®¬n vËn chuyÓn t¹o thµnh bé chøng tõ ®-îc chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n lµm sè liÖu h¹ch to¸n. Dùa vµo phiÕu xuÊt kho, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho di chuyÓn néi bé (nÕu xuÊt vËt liÖu di chuyÓn néi bé) kÕ to¸n ghi: Nî TK 621: chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ Cã TK 152, 142, 111, 112: VËt liÖu xuÊt kho hoÆc mua ngoµi NÕu nhËp l¹i kho nguyªn vËt liÖu, gi¸ trÞ vËt liÖu cßn cã thÓ sö dông hÕt, gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, kÕ to¸n ghi: 12 Nî TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu Cã TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Trong x©y dùng c¬ b¶n, còng nh- c¸c ngµnh kh¸c lµ vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. ViÖc ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®-îc thùc hiÖn theo c«ng thøc sau: Ci = Error! x Ti Trong ®ã : C: Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cÇn ph¶i bæ T: Tæng tiªu thøc ph©n bæ Ci: PhÇn chi phÝ cÇn ph©n bæ cho ®èi t-îng thø i Ti: Tiªu thøc ph©n bæ thø i. Cuèi kú c¨n cø vµo gi¸ trÞ kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ nguyªn vËt liÖu cho tõng h¹ng môc, kÕ to¸n ghi vµo kho¶n môc chi phÝ vËt liÖu b»ng bót to¸n sau: Nî TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang chi tiÕt cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Cã TK 621: Chi phÝ cho tõng ®èi t-îng. + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp h¹ch to¸n vµo TK 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n tiÒn l-¬ng tiÒn c«ng tr¶ cho sè ng-êi lao ®éng thuéc danh s¸ch do DN qu¶n lý vµ lao ®éng thêi vô thuª ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc cô thÓ, chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng s¶n xuÊt : C¨n cø vµo sè tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 334(1): Ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n thuéc danh s¸ch. Cã TK liªn quan (3342,111....):Tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµi . Tr-êng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p n«i bé (bé phËn nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng).,Khi quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi l-îng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®-îc duyÖt,kÕ to¸n ghi nhËn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nî TK 622(chi tiÕt ®èi t-îng). Cã TK 141(3) :KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - TrÝch tiÒn l-¬ng BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh vµo TK 622 nh- ë c¸c DN th«ng th-êng mµ ph¶n ¸nh ë TK 627-Chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo h¹ng môc: 13 Nî TK 154(1): Chi tiÕt c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Cã TK 622: Chi tiÕt c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng: Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng trong x©y dùng c¬ b¶n mµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ra lµm hai lo¹i: - Chi phÝ t¹m thêi: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc l¾p, th¸o, ch¹y thö, vËn chuyÓn, di chuyÓn m¸y mãc phôc vô sö dông m¸y thi c«ng. Chi phÝ t¹m thêi cña m¸y mãc cã thÓ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 1421 - Chi phÝ tr¶ tr-íc sau ®ã sÏ ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ sö dông m¸y tõng thêi kú theo tiªu thøc thêi gian sö dông bªn nî cña TK 154 - Kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y. - Chi phÝ th-êng xuyªn: Lµ nh÷ng chi phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y mãc thi c«ng bao gåm tiÒn khÊu hao thiÕt bÞ, tiÒn thuª xe m¸y, l-¬ng chÝnh cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn phôc vô m¸y, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu kh¸c dïng cho m¸y, phÝ tæn söa ch÷a th-êng xuyªn vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Trong chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bao gåm c¸c kho¶n sau: L-¬ng c«ng nh©n vËn chuyÓn, ph©n phèi vËt liÖu cho m¸y, chi phÝ trong thêi gian m¸y ngõng s¶n xuÊt, chi phÝ l¾p ®Æt lÇn ®Çu m¸y thi c«ng, chi phÝ sö dông m¸y trong s¶n xuÊt phô. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng, tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng thùc hiÖn khèi l-îng thi c«ng b»ng m¸y hoÆc giao m¸y cho ®èi t-îng x©y l¾p. + Tr-êng hîp ®¬n vÞ tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng: Tr-êng hîp nµy m¸y thi c«ng thuéc tµi s¶n cña b¶n th©n doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã thÓ tæ chøc ®éi, tæ thi c«ng, khèi l-îng x©y l¾p b»ng m¸y trùc thuéc doanh nghiÖp, c«ng tr-êng hoÆc ®éi x©y l¾p. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y trong tr-êng hîp nµy ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong qóa tr×nh m¸y thi c«ng. (§éi thi c«ng c¬ giíi chuyªn tr¸ch cã thÓ lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n néi bé). Toµn bé chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®éi m¸y thi c«ng ®-îc tËp hîp riªng trªn c¸c TK 621,622,627, chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng .Cuèi kú ,tæng hîp chi phÝ vµo TK154 (154(3) Chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng ) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y (hoÆc giê m¸y ).Tõ ®è ,x¸c ®Þnh gi¸ trÞ mµ ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho tõng ®èi t-îng (c«ng tr×nh ,h¹ng môc c«ng tr×nh ...) theo gi¸ thµnh ca m¸y ( hoÆc giê m¸y ) vµ khèi l-îng dÞch vô (sè ca m¸y ,giê m¸y )phôc vô cho yõng ®èi t-îng. Cô thÓ: -NÕu c¸c bé phËn trong DN kh«ng tÝnh to¸n kÕt qu¶ riªng mµ thùc hiÖn ph-¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau: Nî TK 623: Gi¸ trÞ cña ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho c¸c ®èi t-îng. Cã TK 154(1543. Chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng): Gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho c¸c ®èi t-îng. 14 -NÕu c¸cbé phËn trong DN x¸c ®Þnh kÕt qu¶ riªng(DN thùc hiÖn ph-¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau): Nî TK 632: Gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau trong néi bé. Cã TK 154(1543 Chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng):Gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho c¸c ®èi t-îng trong néi bé. §ång thêi ,kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ b¸n néi bé vÒ chi phÝ sö dông m¸y cung cÊp lÉn nhau: Nî TK 623: Gi¸ b¸n néi bé. Nî Tk133(1) :ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc khÊu trõ(nÕu cã) Cã TK 512: Doanh thu tiªu thô néi bé. Cã TK 3331(33311) : ThuÕ ®Çu ra ph¶i nép (nÕu cã). -NÕu ®éi m¸y thi c«ng cã phôc vô bªn ngoµi : BT1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn dÞch vô b¸n ra ngoµi : Nî TK 632: Gi¸ vèn phôc vô bªn ngoµi Cã TK154( 1543.Chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng): Gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho c¸c ®èi t-îng bªn ngoµi: BT2) Ph¶n ¸nh gi¸ b¸n cho c¸c ®èi t-îng bªn ngoµi: Nî TK liªn quan (131,111,112.......): Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 511:Doanh thu b¸n hµng. Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. +Tr-êng hîp ®éi x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ®-îc tËp hîp riªng ,cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ theo tõng ®èi t-îng (c«ng tr×nh,h¹ng môc c«ng tr×nh): TËp hîp chi phÝ vËt liÖu: Nî TK 623(6232). Cã Tk liªn quan(152,111,112....) TËp hîp chi phÝ tiÒn l-¬ng ,tiÒn c«ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng : Nî 623(6231) Cã TK liªn quan (3341,3342,111.....) C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn bé phËn m¸y thi c«ng trong tõng ®éi( chi phÝ khÊu hao ,chi phÝ söa ch÷a m¸y thi c«ng thuª ngoµi,®iÖn,n-íc,chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.....): Nî TK 623 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n). Nî TK 133(1) ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc khÊu trõ(nÕu cã) Cã TK liªn quan(214,152,111,112.....). Tr-êng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé(bé phËn nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng), khi quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi l-îng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®-îc duyÖt ,kÕ to¸n ghi nhËn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: 15 Nî Tk 623. Cã TK 141(1413):KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng . KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho ®èi t-îng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ....) vµo cuèi kú: Nî TK 154(1541.Chi tiÕt chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng) Cã TK 623: KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng . + §¬n vÞ kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng: M¸y thi c«ng ®-îc sö dông cho tõng ®éi x©y dùng, c«ng tr×nh ®Ó thùc hiÖn khèi l-îng thi c«ng. ViÖc h¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng nh- sau: - XuÊt mua nguyªn vËt liÖu phôc vô m¸y thi c«ng ghi: Nî TK 621 Nî TK 133 Cã TK 152, 153, 142, 111, 11 2 - L-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n vËn hµnh m¸y thi c«ng: Nî TK 622: chi phÝ m¸y thi c«ng Cã TK 334: - KhÊu hao m¸y thi c«ng, söa ch÷a b¶o d-ìng m¸y. Nî TK 627 Cã TK 214, 112, 111 - Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc Nî TK 154: Chi tiÕt cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh Cã TK 621, 622, 627: chi phÝ m¸y thi c«ng + Tr-êng hîp ®¬n vÞ thi c«ng ®i thuª m¸y: Tr-êng hîp nµy m¸y thi c«ng thuª theo khèi l-îng c«ng viÖc. Bªn thuª m¸y chØ ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn thuª theo ho¸ ®¬n gi¸ tho¶ thuËn víi khèi l-îng c«ng viÖc m¸y ®· hoµn thµnh. Toµn bé chi phÝ thuª m¸y thi c«ng tËp hîp vµo TK 623. - Khi tr¶ tiÒn thuª m¸y kÕ to¸n ghi: Nî TK 623(6237): Gi¸ thuª ch-a thuÕ. Nî TK133(1): Cã TK 111, 112, 331. - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ thuª m¸y thi c«ng vµo kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y: Nî TK 154(1) Chi tiÕt chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 623(7): chi phÝ m¸y thi c«ng + H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng nh-ng kh«ng ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng cô thÓ.Chi phÝ s¶n xuÊt chung trong tõng ®éi x©y l¾p bao gåm l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi : TrÝch BHXH,BHYT,KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn 16 tæng sè l-¬ng CN VC cña ®éi ,khÊu hao TSC§ dïng chung cho ®éi ,Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c .KÕ to¸n theo dâi chi tiÕt chi phÝ theo tõng ®éi x©y l¾p. Ph¶n ¸nh tiÒn l-¬ng ,tiÒn c«ng ,phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®«i ,tiÒn ¨n ca cña toµn bé CNV trong ®éi: Nî 627(1): Cã 334. TrÝch KPC§,BHXH,BHYT trªn tæng sè tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé CNV trong ®éi : Nî TK627(1) Cã TK 338(3382,3383,3384) TËp hîp chi phÝ vËt liÖu,dông cô xuÊt dïng cho tõng ®éi x©y dùng: Nî TK 627(6272,6273) Cã TK liªn quan (152,153...) TrÝch KH m¸y mãc ,thiÕt bÞ sö dông cho tõng ®éi : Nî TK 627(4) Cã TK214 C¸c kho¶n CP SXC kh¸c PS (®iÖn ,n-íc ,söa ch÷a TSC§....) Nî TK627 Nî Tk133 Cã TK liªn quan (111,112...) C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m CP SXC: Nî TK liªn quan(152,112...) Cã TK 627 Khi ph¸t sinh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt th× kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n vµo TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 Cã TK 334, 338, 335, 214, 152, 153, 142, 111, 112 Cuèi kú h¹ch to¸n, kÕ to¸n kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng tr×nh cã liªn quan. Nî TK 154 Cã TK 627 - §èi víi c¸c ®¬n vÞ thi c«ng b»ng biÖn ph¸p thñ c«ng (hoÆc b»ng m¸y) th× chi phÝ s¶n xuÊt chung ®-îc ph©n bæ tØ lÖ víi tiÒn l-¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt (hoÆc tØ lÖ víi chi phÝ m¸y sö dông thùc tÕ) cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - §èi víi c¸c ®¬n vÞ thi c«ng b»ng biÖn ph¸p hçn hîp th× ®-îc ph©n bæ tØ lÖ víi tiÒn l-¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ chi phÝ sö dông m¸y thùc tÕ. Chi phÝ chung; ph©n bæ CT;HMCT = Error! x Error! 17 Trong thùc tÕ nÕu qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p kh«ng thÓ t¸ch biÖt mét c¸ch râ rµng tõng phÇn viÖc thi c«ng th× viÖc ph©n bæ chi phÝ chung cã thÓ tØ lÖ víi chi phÝ chung trong dù to¸n c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - Ph¶n ¸nh sè ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 111, 138 Cã TK 627 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm Nî TK 154 - Chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh Cã TK 627 - chi tiÕt cho tõng kho¶n môc + H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp mang tÝnh chÊt gi¸n tiÕp phôc vô cho qu¶n lý hµnh chÝnh bao gåm tiÒn l-¬ng chÝnh, phôc cña nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ vËt liÖu, v¨n phßng, c«ng cô lao ®éng khÊu hao TSC§... Khi cã c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh sÏ ®-îc ghi: Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (chi tiÕt theo néi dung chi) Cã TK 334, 338, 152, 153, 142, 214, 333, 139, 159, 335, 111, 112 Chi tiÕt c¸c kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt chung toµn doanh nghiÖp nµy ®-îc tËp hîp trªn tµi kho¶n 642 chi tiÕt theo tõng néi dung chi. Cuèi kú c¨n cø vµo tæng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®· tËp hîp bªn nî TK 642 ®Ó kÕt chuyÓn sang TK 911 nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh x©y l¾p. C¨n cø vµo tæng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh thùc tÕ tÝnh ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n vµo sæ chi phÝ ®Çu kú cña TK 1422 - chi phÝ chê kÕt chuyÓn tÝnh vµ ph©n bæ theo c«ng thøc sau:  chi phÝ qu¶n lý Chi phÝ qu¶n lý DN ®Ó l¹i GÝa trÞ Chi phÝ qu¶n DNph¸t sinh thùc tÕ + cuèi kú (sè d- nî khèi l-îng lý doanh x©y l¾p TK 1422 ®Çu kú) nghiÖp ph©n dë dang = x bæ cho gi¸ cuèi kú Gi¸ trÞ khèi l-îng x©y GÝa thµnh s¶n xuÊt khèi l-îng x©y l¾p dë dang l¾p dë dang cuèi kú khèi l-îng x©y l¾p cuèi kú h¹ch to¸n (d- nî + hoµn thµnh bµn giao TK 154 cuèi kú) trong kú 18 Chi phÝ QLDN tÝnh cho gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p cña khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao trong kú = Tæng chi phÝ Chi phÝ QLDN ph¸t QLDN ®Ó sinh thùc tÕ ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n + l¹i cuèi kú tr-íc - Chi phÝ QLDN ph©n bæ cho gi¸ trÞ khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú C¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ ph©n bæ vÒ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho khèi l-îng x©y l¾p dë dang vµ hoµn thµnh cuèi kú: Nî TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ Cã TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 1422: Chi phÝ chê kÕt chuyÓn + H¹ch to¸n s¶n phÈm dë dang trong doanh nghiÖp x©y l¾p S¶n phÈm dë dang trong s¶n xuÊt x©y dùng ®-îc x¸c ®Þnh b»ng ph-¬ng ph¸p kiÓm kª. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dë dang trong s¶n xuÊt x©y dùng phô thuéc vµo ph-¬ng thøc thanh to¸n, khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh gi÷a ng-êi nhËn thÇu vµ ng-êi giao thÇu. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®-îc ®¸nh gi¸ theo chi phÝ thùc tÕ trªn c¬ së ph©n bæ chi phÝ thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã cho c¸c giai ®o¹n, tæ hîp c«ng viÖc ®· hoµn thµnh vµ giai ®o¹n cßn dë dang theo gi¸ trÞ dù to¸n cña chóng. Chi phÝ thùc tÕ Chi phÝ thùc tÕ Chi phÝ Chi phÝ khèi l-îng Khèi l-îng XL + khèi l-îng XL thùc tÕ x©y l¾p dë KL x©y Dë dang ®Çu kú thùc hiÖn trong kú dang cuèi = x l¾p dë kú theo dù Chi phÝ khèi l-îng Chi phÝ khèi l-îng dang cuèi to¸n kú x©y l¾p hoµn thµnh + dë dang cuèi kú trong kú theo dù to¸n Theo dù to¸n C. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p thùc hiÖn ë TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Trªn tµi kho¶n nµy c¸c chi phÝ trùc tiÕp x©y l¾p c«ng tr×nh gåm vËt liÖu, nh©n c«ng sö dông m¸y thi c«ng,... ®-îc h¹ch to¸n theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ c«ng tr×nh hay c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp thÓ hiÖn trªn b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông nhiÒu ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kh¸c nhau, phô thuéc vµo ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong x©y dùng c¬ b¶n, s¶n phÈm cuèi cïng lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®-îc x©y dùng xong vµ ®-a vµo sö dông. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n 19 chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh lµ ph¶i tÝnh ®óng ®-îc gi¸ thµnh cña tõng s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tæng céng c¸c chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh ë thÎ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt x©y dùng mµ ph-¬ng thøc thanh to¸n khèi l-îng hoµn thµnh kh¸c nhau. V× vËy ngoµi viÖc tÝnh gi¸ thµnh c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p hoµn thµnh, cßn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®· hoµn thµnh vµ bµn giao trong kú. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p trong kú ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: Z c«ng t¸c CFSXKD CFSXKD CFSXKD x©y l¾p = dë dang + ph¸t sinh dë dang ®Çu kú trong kú cuèi kú Tr×nh tù h¹ch to¸n: - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 Cã TK 621 - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nî TK 154 Cã TK 622 - KÕt chuyÓn chi phÝ m¸y thi c«ng Nî TK 154 Cã TK 623 - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 154 Cã TK 627 S¶n phÈm hoµn thµnh vµ x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú: Ta cã bót to¸n: Nî TK 632 Cã TK 154 Cuèi kú kÕt chuyÓn tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®ång thêi kÕt chuyÓn chi tiÕt theo tõng h¹ng môc ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm x©y l¾p. Nî TK 911: Chi tiÕt theo h¹ng môc c«ng tr×nh Cã TK 632 Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cuèi kú sÏ ®-îc kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh x©y l¾p b»ng bót to¸n: Nî TK 911 Cã TK 642, 1422 Bªn nî TK 911 ph¶n ¸nh gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao trong kú (theo h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc tõng bé phËn x©y l¾p). 20