Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Góp phần khảo sát thành phần hoá học và cô lập một số chất trong cây cỏ mực (ecl...

Tài liệu Góp phần khảo sát thành phần hoá học và cô lập một số chất trong cây cỏ mực (eclipta prostrata l. ), họ cúc (asteraceae)

.PDF
70
228
100

Mô tả:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA SƯ PHẠM GÓP PHẦN KHẢO SÁT THÀNH PHẦN HOÁ HỌC VÀ CÔ LẬP MỘT SỐ CHẤT TRONG CÂY CỎ MỰC (ECLIPTA PROSTRATA L. ), HỌ CÚC (ASTERACEAE) Luận văn Tốt nghiệp Ngành: SƯ PHẠM HÓA HỌC GV hướng dẫn: ThS. Nguyễn Văn Hùng Sinh viên: Nguyễn Hửu Tài Lớp: Sư phạm Hoá học K35 Mã số SV: 2091999 Cần Thơ,2013 GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài LỜI CẢM ƠN ----------  ---------Qua tám tháng thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp “Góp phần khảo sát thành phần hoá học và cô lập một số chất trong cây cỏ mực (Eclipta prostrate L.), họ cúc (Asteraceae)”, ngoài sự nỗ lực, phấn đấu của bản thân, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của quý thầy cô và bạn bè. Vì thế, trong trang đầu tiên này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến:  Thầy Nguyễn Văn Hùng đã theo sát tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, học tập, luôn đôn đốc, động viên và chỉ dạy tận tình, truyền đạt cho tôi nhiều kinh nghiệm, kiến thức hữu ích trong việc nghiên cứu.  Thầy Ngô Quốc Luân, cô Lê Thị Lộc, cô Thái Thị Tuyết Nhung và các thầy cô khác trong Bộ môn đã quan tâm, giúp đỡ và truyền đạt những kiến thức thức quý báu trong suốt thời gian học tập tại trường để tôi có thể thực hiện tốt đề tài.  Cô Nguyễn Thị Thu Thủy - Trưởng Bộ môn Hóa Học, Khoa Sư Phạm, Trường Đại học Cần Thơ đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ không chỉ riêng cá nhân tôi mà đối với tất cả các bạn sinh viên thực hiện đề tài.  Cha mẹ, gia đình đã ủng hộ, động viên cho tôi về tinh thần và vật chất giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.  Tập thể lớp Sư phạm Hóa học khóa 35 – những người đã luôn ở bên tôi, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để cho tôi được học tập, nghiên cứu, hoàn thành tốt luận văn. Xin chân thành cảm ơn! i Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ----------  ---------.................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ii Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ PHẢN BIỆN ----------  ---------.................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... iii Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài MỤC LỤC ----------  ---------LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................... i NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ...................................................................... ii NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ PHẢN BIỆN ........................................................................ iii MỤC LỤC .......................................................................................................................... iv DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ ................................................................................... ix DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................................... x TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ TÀI ........................................................................................ xi LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................... xii Phần một: TỔNG QUAN I. TỔNG QUAN VỀ CÂY CỎ MỰC ................................................................................. 1 I.1. Đặc điểm cây cỏ mực [ 1, 3, 4, 13, 14, 16] ........................................................................... 1 I.2. Phân bố và sinh thái [3] ............................................................................................... 3 I.3. Tác dụng dược lý của cỏ mực [3] ................................................................................ 4 I.3.1. Y học dân gian ..................................................................................................... 4 I.3.1.1. Y học dân gian Việt Nam ............................................................................... 4 I.3.1.2. Y học dân gian thế giới ................................................................................... 6 I.3.1.2. Y học và hóa sinh hiện đại .............................................................................. 8 II. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY CỎ MỰC .................................................................................................................................. 10 II.1. Các công trình nghiên cứu tại Việt Nam ................................................................ 10 II.2. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu trên thế giới ................................................... 11 II.2.1. Thành phần hóa học của cây cỏ mực [3,18,22,30,31,32] ........................................... 11 II.2.2. Các hợp chất tiêu biểu đã được cô lập từ cỏ mực ............................................. 12 iv Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Phần hai: THỰC NGHIỆM I. DỤNG CỤ - HÓA CHẤT .............................................................................................. 19 I.1. Dụng cụ ..................................................................................................................... 19 I.2. Hóa chất..................................................................................................................... 20 II. NGUYÊN LIỆU............................................................................................................ 20 II.1. Quá trình thu hái và xử lí nguyên liệu .................................................................... 20 II.1.1. Thu hái nguyên liệu ........................................................................................... 20 II.1.2. Xử lí nguyên liệu ............................................................................................... 20 II.1.3. Xác định độ ẩm nguyên liệu .............................................................................. 20 III. QUY TRÌNH THỰC NGHIỆM .................................................................................. 22 III.1. Sơ đồ điều chế cao Etyl acetat ............................................................................... 22 III.2. Các bước tiến hành ................................................................................................ 23 IV. ĐỊNH TÍNH CÁC NHÓM HỢP CHẤT TRONG CỎ MỰC ..................................... 23 IV.1. Xác định sự hiện diện của steroid .......................................................................... 23 IV.2. Xác định sự hiện diện của flavonoid ..................................................................... 24 IV.3. Xác định sự hiện diện của alkaloid ........................................................................ 24 IV.4. Xác định sự hiện diện của saponin ........................................................................ 25 IV.5. Xác định sự hiện diện của tamin ........................................................................... 26 IV.6. Xác định sự hiện diện của glycosyde .................................................................... 26 IV.7. Xác định sự hiện diện của coumarine .................................................................... 27 IV.8. Kết quả định tính ................................................................................................... 28 V. QUÁ TRÌNH CÔ LẬP VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT TRÊN CAO ETYL ACETAT . 29 V.1. Quá trình điều chế cao PE ...................................................................................... 29 V.2. Quá trình điều chế cao Etyl acetat .......................................................................... 29 V.3. Chọn hệ dung môi cho quá trình giải ly cột ........................................................... 29 V.4. Cô lập và tinh chế hợp chất từ cao Etyl acetat ...................................................... 30 V.5. Xác định các tính chất vật lí, cấu trúc của hợp chất và nhận danh ......................... 32 v Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Phần ba: KẾT LUẬN I. KẾT LUẬN ................................................................................................................. 38 II. KIẾN NGHỊ ............................................................................................................... 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 39 PHỤ LỤC Phụ lục 1. Phổ IR của hợp chất EPT01 ...........................................................................PL1 Phụ lục 2a. Phổ 1H-NMR của hợp chất EPT01 ...............................................................PL2 Phụ lục 2b. Phổ 1H-NMR của hợp chất EPT01 ...............................................................PL3 Phụ lục 2c. Phổ 1H-NMR của hợp chất EPT01 ...............................................................PL4 Phụ lục 3. Phổ 13C-NMR của hợp chất EPT01................................................................PL5 Phụ lục 3a. Phổ 13C- NMR mở rộng của hợp chất EPT01 ..............................................PL6 Phụ lục 3b. Phổ 13C- NMR mở rộng của hợp chất EPT01 ..............................................PL7 Phụ lục 4a. Phổ DEPT kết hợp phổ 13C- NMR của hợp chất EPT01 ..............................PL8 Phụ lục 4b. Phổ DEPT kết hợp phổ 13C- NMR của hợp chất EPT01 .............................PL9 Phụ lục 5. Một số hình ảnh minh họa thành phần hóa học trong cây Cỏ mực ..............PL10 vi Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ----------  ---------δ : Chemical shift (Độ dịch chuyển hóa học). ν : Tần số dao động (Số sóng). λmax : Bước sóng hấp thu cực đại. µM : micromol/lít. 1 : Proton Nuclear Magnetic Resonance (Phổ proton). H-NMR 13 C-NMR : Carbon (13) Nuclear Magnetic Resonance (Phổ 13C). Ace : Acetone. CDCl3 : CHCl3 đã thế hydro (H) bằng deuteri (D). MeOD : MeOH đã thế hydro (H) bằng deuteri (D). CHCl3 : Chloroform. d : Doublet DEPT : Distortionless Enhancement by Polarization Transfer. EtOAc : Ethyl acetate. g : Gam. J : Hằng số ghép spin. m : Multiplet (Mũi đa). mg : Miligam. MeOH : Methanol. MHz : Mega Hertz. NMR : Nuclear Magnetic Resonance (Phổ cộng hưởng từ hạt nhân). PE : Petroleum Ether (Ether dầu hỏa). ppm : Part per million (Phần tỉ). Rf : Retention factor. vii Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài t : Trilet (Mũi ba) s : Singlet (Mũi đơn). Stt : Số thứ tự. TLC : Thin layer chromatography (Sắc ký bản mỏng). viii Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ ----------  ---------Bảng 1. Các dụng cụ sử dụng. Bảng 2. Các hóa chất sử dụng. Bảng 3. Xác định độ ẩm của nguyên liệu. Bảng 4. Kết quả định tính thành phần hóa học cây Cỏ mực. Bảng 5. Kết quả sắc ký quá trình sắc ký cột. Bảng 6. Kết quả đo nhiệt độ nóng chảy của hợp chất EPT01. Bảng 7. Phổ hồng ngoại của hợp chất EPT01. Bảng 8. Phổ 13 C–NMR của hợp chất EPT01. Bảng 9. So sánh phổ IR của EPT01 với 3-O-  -D-glucosyl-brassicasterol. Bảng 10. So sánh số liệu phổ NMR của hợp chất EPT01 với3-O-  -D-glucosylbrassicasterol. Sở đồ 1. Quy trình thực nghiệm. ix Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài DANH MỤC CÁC HÌNH ----------  ---------Hình 1. Cây Cỏ mực. Hình 2. Thân Cỏ mực. Hình 3. Lá Cỏ mực. Hình 4. Hoa Cỏ mực. Hình 5. Quả Cỏ mực. Hình 6. Sắc kí lớp mỏng chọn hệ dung môi giải ly cột. Hình 7. Chất EPT01. Hình 8. Sắc kí lớp mỏng trên 3 hệ dung môi. Hình 9. TLC của EPT01 CLF : MeOH (8:2). Hình 10. 3-O-  -D-glucosyl-brassicasterol. . x Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ TÀI ----------  ---------Cây Cỏ mực Eclipta prostrata (L.) thuộc họ cúc (Asteraceae) - Một loài cây mọc tập trung nhiều ở hầu hết các nước vùng Nam và Đông Nam châu Á. Từ bột khô của cây Cỏ mực tiến hành ngâm chiết với Etanol tuyệt đối, sau đó lần lượt chiết với Petroleum Ether, Etyl axetat. Thu hồi dung môi dưới áp suất thấp thu được cao Etyl acetat. Cao Etyl acetat tiến hành sắc kí cột silica gel kết hợp với phương pháp sắc kí lớp mỏng thu được một hợp chất tinh khiết. Từ phổ IR, 1H-NMR, 13C-NMR kết hợp với đo nhiệt độ nóng chảy hợp chất được xác định là 3-O-  -D-glucosyl-brassicasterol. xi Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài LỜI MỞ ĐẦU ----------  ---------Nước ta là một nước nhiệt đới rất thích hợp cho việc trồng trọt và phát triển các loài cây cỏ thực vật có giá trị. Đã từ lâu, con người đã đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu các loài cây thực vật có ý nghĩa lớn trong đời sống sinh hoạt của con người như dùng làm mỹ phẩm, thực phẩm, gia vị và ứng dụng vào nhiều lĩnh vực nghiên cứu khoa học, y học…Nhân dân ta xưa nay có truyền thống sử dụng cây cỏ quanh nhà để chữa những bệnh thông thường mà chúng ta thường mắc phải như: chảy máu, đau răng, đau bụng, cảm cúm, ho, lạnh, sốt,…và được lưu truyền từ đời này sang đời khác, trở thành những phương thuốc cổ truyền. Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học, con người đã đi sâu hơn vào nghiên cứu các loài cây cỏ chữa bệnh và đã tìm ra được rất nhiều dược phẩm có giá trị cho y học. Trong các loài cây Cỏ chữa bệnh truyền thống trên không thể không nhắc đến cây Cỏ mực. Cỏ mực là một cây thuốc nam rất thông dụng, mọc hoang hầu như khắp nơi, hiện là một dược liệu đang được nghiên cứu về khả năng bảo vệ gan và trừ được nọc độc của một số loài rắn nguy hiểm. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về cây Cỏ mực ở các nước như: Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan, Thái Lan, Banglades,…Còn ở Việt Nam thì có rất ít công trình nghiên cứu. Nhằm góp phần thêm cho những nghiên cứu về cây Cỏ mực. Trong luận văn này, chúng tôi tiến hành khảo sát thành phần hóa học, đã cô lập và nhận danh cấu trúc một hợp chất tinh khiết từ cây Cỏ mực đó là 3-O-  -D-glucosyl-brassicasterol. xii Luận văn tốt nghiệp Phần một TỔNG QUAN GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài I. TỔNG QUAN VỀ CÂY CỎ MỰC I.1. Đặc điểm cây cỏ mực [ 1, 3, 4, 13, 14, 16] Tên khoa học: Eclipta prostrata (L.) hay [Eclipta alba (L.) Hassk.] Giới: Plantae Ngành: Magnoliophyta Lớp: Magnoliopsida Bộ: Asterales Họ: Asteraceae Chi: Eclipta Loài: E.alba Tên khác: Cỏ nhọ nồi. Cỏ mực, hạn liên thảo, lệ trường, phong trường, mạy mỏ lắc nà (Tày), nhả cha chát (Thái). Tên nước ngoài: Dyer’s weed, dye-weed, white eclipta (Anh), éclipte droite (Pháp). Họ: Cúc (Asteraceae). Mô tả thực vật Cỏ mực, còn gọi là cỏ nhọ nồi, thuộc loại thân thảo hằng niên là một loài cỏ mọc bò, hoặc có khi gần như thẳng đứng có thể cao tới 80 cm. Hình 1. Cây cỏ mực Thân hình trụ, có khía dọc, dài khoảng 30-50 cm, đường kính 2-5 cm. Mặt ngoài thân màu tím nâu nhạt và mang lông cứng, trắng. -1- Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Hình 2. Thân cỏ mực Lá nguyên, mọc đối, hình mũi mác, màu xám đen và nhăn nheo, dài 2,5–5 cm. Hai mặt lá đều có lông cứng ngắn, màu trắng. Mép phiến lá có răng cưa to và nông. Gốc phiến lá men xuống nên coi như không có cuống lá. Hình 3. Lá cỏ mực Cụm hoa hình đầu, màu trắng, đường kính 4-8 cm, mọc ở kẽ lá hay ngọn cành. Đầu mang hai loại hoa: hoa cái hình lưỡi nhỏ ở ngoài, hoa lưỡng tính hình ống ở trong, có khi các hoa đã rụng, chỉ còn lại bao hoa và trục cụm hoa. Cây ra hoa từ tháng 7 đến tháng 9. -2- Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Hình 4. Hoa cỏ mực Quả đóng hình trái xoan hơi hẹp, đầu cụt, có màu đen, dài 3 mm, rộng 1-1,5 mm. Quả từ tháng 9 đến tháng 10. Hình 5. Quả cỏ mực Cây rất đa dạng. Thân có thể thắt lại ở mấu và phình ra ở dóng. Lá có khi to bản, hình bầu dục hoặc hình trứng. I.2. Phân bố và sinh thái [3] Cây Cỏ mực mọc tập trung ở hầu hết các nước vùng Nam và Đông Nam châu Á. Ở Việt Nam, Cỏ mực phân bố rộng rãi ở khắp các tỉnh vùng đồng bằng, trung du và miền núi đến độ cao 1500 m (ở các tỉnh phía Nam). Cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể chịu bóng râm, thường mọc lẫn với các loại cỏ thấp, trên đất ẩm ở bãi sông, ruộng trồng hoa màu, -3- Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài ven đường đi, bãi hoang quanh làng bản… Ra hoa quả nhiều hàng năm, tái sinh tự nhiên chủ yếu bằng hạt. Bên cạnh đó, với khả năng mọc chồi gốc và phân cành nhiều, cây dễ dàng phát triển, tạo thành đám bò lan trên mặt đất. Ngoài việc thu hái từ nguồn hoang dại, trước đây cỏ mực chỉ được trồng lẻ tẻ với quy mô ở các gia đình. Gần đây, cây đã bắt đầu được trồng phổ biến hơn ở một số nơi. Cách trồng: Cỏ mực được nhân giống bằng hạt. Hạt chín rải rác vào mùa hè và mùa thu, vì vậy hạt chín đến đâu thu ngay đến đó, đem phơi khô và bảo quản đến mùa xuân năm sau thì gieo. Hạt cỏ mực rất nhỏ nhưng tỷ lệ nảy mầm cao. Thường áp dụng cách gieo hạt trong vườn ươm, sau đó đánh cây con đi trồng. Đất vườn ươm và đất trồng cần làm thật tơi nhỏ. Nên bón phân lót (10-15 tấn phân chuồng/ha), lên luống như luống cải rồi trồng với khoảng cách 20 x 10 cm hay 20 x 15 cm. Sau khi cây bén rễ, có thể dùng nước phân, nước giải hoặc đạm pha loãng định kỳ cách 20 ngày tưới thúc một lần. Cỏ mực ít có sâu bệnh, nhưng cần chú ý làm cỏ và giữ ẩm. Cây có thể trồng được trong điều kiện che bóng một phần. I.3. Tác dụng dược lý của cỏ mực [3] I.3.1. Y học dân gian I.3.1.1. Y học dân gian Việt Nam Cỏ mực thường được dùng làm thuốc bổ máu, cầm máu bên trong và bên ngoài, chữa ho ra máu, rong kinh, băng huyết, chảy máu cam, trĩ ra máu, nôn ra máu, đái ra máu, bị thương chảy máu. Còn dùng chữa ban sởi, ho, hen, viêm họng, bỏng, lao phổi, di mộng tinh, bệnh nấm ở da, làm thuốc mọc tóc (sắc uống hoặc ngâm vào dầu dừa mà bôi) và nhuộm tóc. Ngoài ra, Cỏ mực còn dùng làm thuốc sát trùng chữa các vết thương và vết loét ở gia súc. Bài thuốc Cỏ mực: Thuốc cầm máu: Mỗi ngày 12 g Cỏ mực khô hoặc 30-50 g tươi, sắc uống. Dùng riêng hoặc phối hợp với ngó sen, lá trắc bá, bách hợp. Chữa lị: Cỏ mực 10 g, rau sam 10 g, cỏ sữa lá to 10 g, lá nhót 10 g, búp ổi 10 g. -4- Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Dạng thuốc bột, thuốc hoàn, ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 10 g. Chữa ỉa chảy (do nhiểm khuẩn đường tiêu hóa): Cỏ mực 1 nắm, mã đề tươi 1-2 nắm, rau má 1 nắm. Sắc đặc chia nhiều lần uống trong ngày. Chữa sốt huyết nhẹ, sốt phát ban, phong nhiệt nổi mẩn: Cỏ mực, rau sam, sài đất, huyền sâm, mạch môn, ngưu tất, mỗi vị 10-15 g, sắc uống. Chữa sốt xuất huyết: Cỏ mực tươi 30 g, rau má tươi 30 g, bông mã đề tươi (hoặc cối xay, rễ cỏ tranh) 20 g. Vắt lấy nước uống hoặc sắc uống. Bài thuốc này cũng có thể dùng để phòng bệnh. Chữa các chứng đau sưng ở trẻ em và người lớn: Cỏ mực, rau diếp cá, lá xương sông, lá huyết dụ, lá khế, lá dưa chuột, lá nhài, lá cải trời giã nát, thêm nước, vắt lấy nước uống, bã dùng xoa, đắp chỗ sưng. Chữa trẻ em tưa lưỡi: Cỏ mực tươi 4 g, hẹ 2 g. Hai vị rửa sạch, giã nhỏ, vắt lấy nước cốt, hòa mật ong, trộn đều, chấm thuốc vào lưỡi, cách 2 giờ một lần. Chữa rong kinh, rong huyết sau khi đặt dụng cụ tử cung: Cỏ mực 16 g, đương quy 12 g, sinh địa 16 g, hoài sơn 16 g, bạch thược 12 g, thỏ tỵ tử 12 g, ích mẫu 12 g, hương phụ 10 g, xuyên khung 8 g sắc uống. Chữa động thai băng huyết: Cỏ mực 1 nắm, ngải cứu 1 nắm, trắc bách diệp 1 nắm sao cháy đen, cành tía tô 12 g (hoặc nhọ chảo, nhọ soong 10 g), củ gai 12 g. Sắc đặc uống làm 1 lần. Ho do viêm họng hoặc viêm amidan cấp: Cỏ mực tươi 50 g, sắc uống mỗi ngày một thang, trong 3 ngày. Chữa thấp khớp: Cỏ mực 16 g, rễ cỏ xước 16 g, hy thiêm 16 g, thổ phục linh 20 g, ngải cứu 12 g, thương nhĩ tử 12 g. Sao vàng, sắc đặc, ngày uống một thang, trong 7-10 ngày liền. Chữa di mộng tinh: Cỏ mực sấy khô tán nhỏ, uống mỗi lần 8 g với nước cơm, hay sắc 30 g uống. Chữa chảy máu kéo dài do nguyên nhân bệnh: Cỏ mực, đảng sâm, ô tặc cốt, mỗi vị 16 g; hoàng kỳ, bạch truật, địa du, ngải cứu, trắc bá diệp, mỗi vị 12 g; đương quy 8 g, cam thảo 6 g. Sắc uống ngày một thang. -5- Luận văn tốt nghiệp GVHD: Ths. Nguyễn Văn Hùng SVTH: Nguyễn Hửu Tài Chữa đáy ra máu do viêm nhiễm mãn tính đường tiết niệu: Cỏ mực 16 g; hoàng bá, thục địa, quy bản, rễ cỏ tranh, mỗi vị 12 g; tri mẫu, chi tử sao đen, mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa rong kinh: Cỏ mực 20 g, đảng sâm, ý dĩ, hoài sơn, mỗi vị 16 g, huyết dụ 6 g bạch truật 12 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa rong huyết: Cỏ mực, sinh địa, mỗi vị 16 g; huyền sâm 12 g, địa cốt bì, kỷ tử, a giao, than bẹ móc, chi tử sao, mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa phong tê thấp: Cỏ mực 100 g, vòi voi 300 g, củ bồ bồ 150 g, rễ nhàu 100 g. Các vị tán nhỏ làm hoàn to bằng hạt tiêu. Liều uống 20 hoàn, ngày 3 lần. Chữa lao phổi: Cỏ mực 12 g, đảng sâm 16 g, bạch truật, tử uyển, mỗi vị 12 g; phục linh, bách hợp, mỗi vị 8 g; cam thảo, ngũ vị tử, bối mẫu, mỗi vị 6 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa viêm gan virus thể mạn tính tiến triển: Cỏ mực 12 g, mẫu lệ 16 g, kê huyết đằng, sinh địa, mỗi vị 12 g, quy bản 10 g, uất kim, tam lăng, nga truật, chỉ xác, mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa đáy ra máu kéo dài do bệnh toàn thân: Cỏ mực, đảng sâm, mỗi vị 16 g; hoài sơn, bạch truật, thạch hộc, ngẫu tiết sao đen, thục địa, trắc bá diệp, ngải cứu, mỗi vị 12 g. Sắc uống ngày một thang. Chữa bệnh bại liệt trẻ em giai đoạn khởi phát: Cỏ mực, cỏ tranh, bồ công anh, cam thảo đất, liên kiều, mã đề, mỗi vị 10 g; ngân hoa 6 g. Sắc uống ngày một thang. I.3.1.2. Y học dân gian thế giới Cỏ mực đã được dùng rất phổ biến trong dân gian tại Ấn Độ, Pakistan, Trung Hoa và các quốc gia vùng Nam Á. Tại Ấn Độ: Cỏ mực được dùng làm thuốc bổ và chữa ứ tắt trong các bệnh phì đại gan và lách, và chữa một số bệnh về da. Dịch ép cây được dùng phối hợp với một số chất thơm để chữa vàng da xuất tiết. Dịch ép lá cây được dùng cùng với mật ong để chữa sổ mũi ở trẻ nhỏ. Một chế phẩm làm từ dịch ép lá Cỏ mực đun nóng với dầu dừa hoặc dầu vừng được dùng để bôi đầu làm tóc mọc dầy và đen. Cây tươi có tác dụng giảm đau và thấm hút. Nó -6- Luận văn tốt nghiệp
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng