Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Nh×n l¹i chÆng ®êng h¬n mêi n¨m ®· qua kÓ tõ khi níc ta thùc hiÖn ®æi
míi c¬ chÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr êng cã
®Þnh híng cña nhµ níc. §ã lµ qu·ng thêi gian ®ñ ®Ó ®Êt níc ta phôc håi vµ, håi
sinh vµ ph¸t triÓn. C¬ chÕ thÞ trêng ®· lµm cho ®Êt níc ta ph¸t triÓn nhanh vµ ®ang
lín m¹nh dÇn lªn ®Ó cã thÓ s¸nh vai víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. Nhng
còng chÝnh c¬ chÕ thÞ trêng ®ang t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc khã kh¨n rÊt lín ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp nhµ níc ViÖt Nam nãi riªng vèn tõ
l©u ®· quen víi sù b¶o hé, n©ng ®ì cña nhµ níc nay ph¶i tù lËp ®Ó tån t¹i, ®øng
v÷ng ®Ó ph¸t triÓn. Sù ®æi míi nµy t¹o ra mét bíc ngoÆt lín cho sù ph¸t triÓn kinh
tÕ cña ViÖt Nam. Trë vÒ víi thùc t¹i, ®Êt níc ViÖt Nam ta l¹i ®ang hoµ m×nh vµo
chung cïng thÕ giíi ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th«ng qua viÖc më réng giao lu, héi
nhËp khu vùc vµ thÕ giíi mµ ®Æc trng nhÊt lµ viÖc tham gia héi nhËp AFTA. §©y
®ang lµ xu thÕ chung cña toµn thÕ giíi. MÆt kh¸c cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o
cña khoa häc c«ng nghÖ, c¸c níc ®Òu ®ang muèn vµ cè g¾ng hoµ nhËp víi bªn
ngoµi ®Ó më mang tri thøc vµ t×m kiªm c¸c c¬ héi cho níc nhµ. Tuy nhiªn ®iÒu g×
còng cã tÝnh hai mÆt cña nã, héi nhËp sÏ më ra cho ®Êt níc rÊt nhiÒu c¬ héi song
nã còng ®em l¹i nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc vµ thö th¸ch l¬n ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam .VËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm g× ®©y ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t
triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng vµ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp khu vùc vµ thÕ
giíi? Qu¶ lµ sÏ thËt khã kh¨n nhng qua ®ã nã sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp n¨ng
®éng vµ s¸ng t¹o h¬n rÊt nhiÒu. §Ó cã ®îc ®iÒu ®ã th× c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®ang
ph¶i cè g¾ng nh×n nhËn l¹i m×nh, ®iÒu chØnh l¹i m×nh, n¾m b¾t ®îc thÞ trêng vµ
vËn hµnh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp mét c¸ch n¨ng ®éng, s¸ng t¹o. Nhng
mäi ho¹t ®éng dï cã cè g¾ng ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®îc
nÕu kh«ng cã c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch.
LËp kÕ ho¹ch chÝnh lµ mét c«ng cô chñ yÕu, h÷u hiÖu ®Ó doanh nghiÖp x©y
dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn cho m×nh víi hy väng sÏ ®em l¹i cho viÖc s¶n xuÊt kinh
doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch ®·
cã nhiÒu sù ®æi míi nhng vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp ®ßi hái cÇn ph¶i ®îc tiÕp
tôc xem xÐt vµ t×m c¸ch hoµn thiÖn trªn nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau c¶ vÒ nhËn
thøc cña ngêi lËp ®Õn néi dung, ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch ….
Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y, em ®·
t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vµ
thùc hiÖn ®Ò tµi :
Hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m ë Cæ PhÇn ¤ T« VËn
T¶i Hµ T©y
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Víi ®èi tîng lµ b¶n kÕ ho¹ch hµng n¨m cïng víi môc tiªu nghiªn cøu
nh»m ®a ra mét sè gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng kÕ
ho¹ch hµng n¨m t¹i Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y gãp phÇn ®em l¹i hiÖu qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh cho c«ng ty ®îc cao h¬n. Tuy nhiªn néi dung ph¹m vi cña
®Ò tµi chØ dõng l¹i ë ph¹m vi nghiªn cøu c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m trong
doanh nghiÖp .
§Ò tµi ®îc chia lµm ra lµm ba phÇn chÝnh:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n cña c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ë Cæ
PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y
PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh hµng n¨m cña Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y
§Ò tµi sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n cña c«ng t¸c lËp kÕ
ho¹ch cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh thùc tr¹ng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng
n¨m ë Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y trªn c¸c mÆt: c¨n cø, quy tr×nh lËp, ph¬ng
ph¸p lËp. Vµ kÕt qu¶ cho thÊy r»ng c¸ch thøc lËp kÕ ho¹ch cña c«ng ty ®· b¸m s¸t
víi yªu cÇu, lý luËn tuy nhiªn cßn mét sè h¹n chÕ ë c¬ cÊu tæ chøc c«ng t¸c
nghiªn cøu vµ dù b¸o ë c¸c bíc lËp kÕ ho¹ch. Cuèi cïng ®Ò tµi sÏ ®a ra mét sè
gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khiÕm khuyÕt h¹n chÕ trªn.
Víi ®Ò tµi nµy em hy väng sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc
hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m cña c«ng ty, gióp c«ng ty chñ
®éng h¬n trong kinh doanh, b¸m s¸t nhu cÇu thÞ trêng vµ ®¹t ®îc môc tiªu kinh
doanh cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty vµ hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy cña m×nh, em
®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o TS NguyÔn ThÞ Hång Thuû vµ c¸c
thÇy c« trong khoa Khoa Häc Qu¶n Lý cïng c¸c c« c¸c b¸c lµ c¸n bé cña c«ng ty
Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y ®· gióp ®ì em c¶ vÒ mÆt néi dung ph¬ng ph¸p
luËn vµ c¸ch thøc tiÕp cËn vÊn ®Ò mét c¸ch khoa häc nhÊt. Qua chuyªn ®Ò nµy em
muèn bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c tíi c¸c thÇy c« trong khoa Khoa
Häc Qu¶n Lý vµ ®Æc biÖt lµ TS NguyÔn ThÞ Hång Thuû cïng tËp thÓ c¸n bé ë
c«ng ty Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®îc ®Ò
tµi còng nh hoµn thiÖn thªm kiÕn thøc chuyªn m«n cña m×nh.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ ho¹ch trong doanh
nghiÖp
LËp kÕ ho¹ch lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, bëi nã g¾n liÒn víi
viÖc lùa chän môc tiªu vµ ch¬ng tr×nh hµnh ®éng trong t¬ng lai. Trong qu¶n lý
chóng ta biÕt r»ng cã bèn chøc n¨ng c¬ b¶n ®ã lµ lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, l·nh ®¹o
vµ kiÓm tra. Trong ®ã lËp kÕ ho¹ch lµ chøc n¨ng khëi ®Çu vµ träng yÕu ®èi víi tÊt
c¶ c¸c nhµ qu¶n trÞ ë mäi cÊp trong doanh nghiÖp, v× dùa vµo nã mµ c¸c nhµ qu¶n
trÞ míi x¸c ®Þnh ®îc c¸c chøc n¨ng cßn l¹i kh¸c nh»m b¶o ®¶m tÝnh ®¹t ®îc c¸c
môc tiªu ®Ò ra.
I.Tæng quan vÒ kÕ ho¹ch
1. Kh¸i niÖm
Còng nh mäi ph¹m trï qu¶n lý kh¸c, ®èi víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch còng cã
rÊt nhiÒu c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau tõ tríc ®Õn nay. Mçi c¸ch tiÕp cËn cã thÓ ®Òu
xem xÐt kÕ ho¹ch díi c¸c gãc ®é riªng, quan niÖm riªng. Nhng tÊt c¶ ®Òu cè g¾ng
biÓu hiÖn ®óng b¶n chÊt cña ph¹m trï qu¶n lý nµy.Tuy nhiªn chóng ta còng chØ
xem xÐt mét sè quan ®iÓm chñ yÕu c¬ b¶n.
+ Víi c¸ch tiÕp cËn theo qu¸ tr×nh cho r»ng:
KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¶ tr×nh liªn tôc xo¸y tr«ng èc víi chÊt
lîng ngµy cµng t¨ng kÓ tõ khi chuÈn bÞ x©y dùng cho tíi lóc chuÈn bÞ tæ chøc thùc
hiÖn kÕ ho¹ch nh»m ®a ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo ®óng môc tiªu ®· ®Þnh.
Theo STEYNER th×: “c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch lµ mét qu¸ tr×nh b¾t ®Çu tõ
viÖc thiÕt lËp c¸c môc tiªu, quyÕt ®Þnh c¸c chiÕn lîc, c¸c chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch chi
tiÕt ®Ó ®¸t ®îc môc tiªu. Nã cho phÐp thiÕt lËp c¸c quyÕt ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh kh¶
thi vµ nã bao gåm chu kú míi cña viÖc thiÕt lËp môc tiªu vµ quyÕt ®Þnh chiÕn lîc
nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a”
Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, kh¸i niÖm hiÖn tîng, t¬ng lai tÝnh liªn tôc cña qu¸
tr×nh, sù g¾n bã cña hµng lo¹t c¸c quyÕt ®Þnh ®Ó ®¹t ®îc mong muèn ®Òu ®· ®îc
thÓ hiÖn
C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc lµ mét tr¹ng th¸i lý tëng ®ã lµ sù suy nghÜ vÒ sù
tiÕn triÓn cña doanh nghiÖp, vÒ nh÷ng g× mong muèn vµ c¸ch thøc thùc hiÖn
chóng. Nã ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Quan ®iÓm hai: c¸ch tiÕp cËn theo néi dung vµ vai trß:
+Theo RONNER: Ho¹t ®éng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch lµ mét trong nh÷ng
ho¹t ®éng nh»m t×m ra con ®êng ®Ó huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc mét c¸ch
cã hiÖu qu¶ ®Ó phôc vô c¸c môc tiªu kinh doanh.
+Theo HENRYPAYH: KÕ ho¹ch lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña
chu tr×nh qu¶n lý cÊp c«ng ty, xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt ho¹t ®éng nµy nh»m xem xÐt
c¸c môc tiªu c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh, b¬c ®i tr×nh tù vµ c¸ch tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh vËy, lËp kÕ ho¹ch chÝnh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña tæ chøc
vµ ph¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®ã.
LËp kÕ ho¹ch cã liªn quan tíi môc tiªu cÇn ph¶i ®¹t lµ ®îc c¸i g×?
Còng nh ph¬ng tiÖn ®¹t ®îc c¸i ®ã nh thÕ nµo? Nã bao gåm viÖc x¸c ®Þnh
râ c¸c môc tiªu, x©y dùng mét chiÕn lîc tæng thÓ, nhÊt qu¸n víi môc tiªu ®ã vµ
triÓn khai mét hÖ thèng c¸c kÕ ho¹ch ®Ó thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng
MÆc dï chóng ta Ýt khi dù ®o¸n ®îc mét t¬ng lai chÝnh x¸c vµ nh÷ng yÕu tè
n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña chóng ta cã thÓ ph¸ vì c¶ nh÷ng kÕ ho¹ch tèt nhÊt ®·
cã. Nhng nÕu kh«ng cã mét kÕ ho¹ch th× chóng ta cã thÓ ®Ó cho c¸c sù kiÖn s¶y ra
mét c¸ch ngÉu nhiªn vµ ta sÏ mÊt ®i kh¶ n¨ng tù chñ.§iÒu nµy cã thÓ sÏ g©y ra
nh÷ng hËu qu¶ to lín mµ ®«i khi chóng ta kh«ng thÓ lêng tríc ®îc
2. Vai trß cña lËp kÕ ho¹ch
T¹i sao c¸c nhµ qu¶n trÞ l¹i ph¶i lËp kÕ ho¹ch?
Nh chóng ta ®· biÕt, hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi hiÖn nay ®Òu ®Ó nÒn kinh
tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng chØ kh¸c lµ cã sù can thiÖp cña nhµ níc hay
kh«ng vµ møc ®é can thiÖp nh thÕ nµo?
C¬ chÕ thÞ trêng ®em l¹i nhiÒu u ®iÓm cho bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo v× nã t¹o
ra sù n¨ng ®éng, thÝch nghi cao vµ sù t¹o tríc c¸c biÕn ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ,
chÝnh trÞ vµ x· héi. Nã më ra më ra v« vµn c¸c c¬ héi cho nÒn kinh tÕ mµ th«ng
qua ®ã lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, v÷ng m¹nh. Song c¸i g× còng cã tÝnh
hai mÆt cña nã, c¬ chÕ thÞ trêng më ra nhiÒu c¬ héi nhng còng ®em l¹i kh«ng Ýt
nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ, c¸c mèi ®e do¹ cho nÒn kinh tÕ. §ã chÝnh lµ nh÷ng
cuéc khñng ho¶ng thõa thiÕu, t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, sù tù ph¸t ….G©y ra sù mÊt
æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ, lµm l·ng phÝ nguån lùc, ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ quan
träng n÷a chÝnh lµ sù « nhiÔm m«i trêng trÇm träng ®e do¹ ®Õn cuéc sèng cña
toµn bé nh©n d©n thÕ giíi. Khi hoµ m×nh vµo c¬ chÕ thÞ trêng chóng ta ph¶i tu©n
theo nh÷ng quy luËt cña nã. C¸c «ng chñ doanh nghiÖp khi muèn kinh doanh ph¶i
chÊp nhËn ®é m¹o hiÓm nµo ®ã ®Ó kú väng vµo lîi nhuËn thu ®îc trong t¬ng lai.
VËy ph¶i lµm g× ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶? ViÖc ®Çu tiªn cho bÊt kú mét tæ chøc
nµo ®ã lµ ph¶i lËp kÕ ho¹ch. Bëi lËp kÕ ho¹ch cho biÕt ph¬ng híng ho¹t ®éng, lµm
gi¶m sù t¸c ®éng cña nh÷ng thay ®æi, tr¸nh ®îc sù l·ng phÝ d thõa vµ thiÕt lËp nªn
nh÷ng tiªu chuÈn thuËn tiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra. LËp kÕ ho¹ch sÏ mang l¹i cho
c¸c doanh nghiÖp nh÷ng vai trß sau:
*KÕ ho¹ch lµ c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc phèi hîp nç lùc cña c¸c thµnh viªn trong
mét doanh nghiÖp .
LËp kÕ ho¹ch cho biÕt híng ®i cña doanh nghiÖp. Khi tÊt c¶ nh÷ng ngêi cã
liªn quan biÕt ®îc doanh nghiÖp sÏ ®i ®©u vµ hä sÏ ph¶i ®ãng gãp nh÷ng g× ®Ó ®¹t
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®îc môc tiªu ®ã th× ®¬ng nhiªn hä sÏ phèi hîp, hîp t¸c víi nhau vµ lµm viÖc mèt
c¸ch cã tæ chøc. ThiÕu kÕ ho¹ch, quü ®¹o ®i tíi môc tiªu cña doanh nghiÖp sÏ lµ
®êng zicz¨c phi hiÖu suÊt.
*LËp kÕ ho¹ch cã t¸c dông lµm gi¶m tÝnh bÊt æn cña doanh nghiÖp
Sù bÊt ®Þnh vµ thay ®æi lµm cho viÖc lËp kÕ ho¹ch trë thµnh tÊt yÕu. Gièng
nh mét nhµ hµng h¶i kh«ng chØ lËp tr×nh cho m×nh mét lÇn råi quªn nã ®i, mét ngêi kinh doanh kh«ng thÓ lËp mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ dõng l¹i ë ®ã.
T¬ng lai rÊt Ýt khi ch¾c ch¾n, t¬ng lai cµng xa th× kÕt qu¶ cña quyÕt ®Þnh mµ ta cÇn
ph¶i xem xÐt sÏ cµng kÐm ch¾c ch¾n. Mét uû viªn qu¶n trÞ kinh doanh cã thÓ thÊy
hoµn toµn ch¾c ch¾n r»ng: Trong th¸ng tíi c¸c ®¬n ®Æt hµng, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt,
n¨ng suÊt lao ®éng, s¶n lîng dù tr÷ tiÒn mÆt s½n cã vµ c¸c yÕu tè kh¸c cña m«i trêng kinh doanh sÏ ë mét møc ®é x¸c ®Þnh. Song mét ®¸m ch¸y, mét cuéc b·i
c«ng kh«ng biÕt tríc hoÆc viÖc huû bá mét ®¬n ®Æt hµng cña mét kh¸ch hµng chñ
yÕu sÏ lµm ®¶o lén tÊt c¶. H¬n n÷a, nÕu lËp kÕ ho¹ch cho mét thêi gian cµng dµi
th× ngêi qu¶n lý cµng Ýt n¾m ch¾c vÒ m«i trêng kinh doanh bªn trong vµ m«i trêng
bªn ngoµi vµ vÒ tÝnh ®óng ®½n cña mäi quyÕt ®Þnh. ThËm chÝ ngay khi t¬ng lai cã
®é ch¾c ch¾n cao th× mét sè kÕ ho¹ch cÇn thiÕt:
+ Thø nhÊt lµ: C¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i cÇn ph¶i t×m c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®¹t
môc tiªu. Víi ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n, tríc hÕt ®©y lµ vÊn ®Ò thuéc to¸n häc tÝnh
to¸n, dùa trªn c¸c sù kiÖn ®· biÕt xem tiÕn tr×nh nµo sÏ ®em l¹i kÕt qña mong
muèn víi chi phÝ thÊp nhÊt.
+ Thø hai lµ: Sau khi tiÕn tr×nh ®· ®îc x¸c ®Þnh, cÇn ph¶i ®a ra c¸c kÕ
ho¹ch ®Ó sao cho mçi bé phËn cña tæ chøc cÇn ph¶i ®ãng gãp nh thÕ nµo vµo c«ng
viÖc ph¶i lµm.
Ngay c¶ khi cã thÓ dÔ dµng dù ®o¸n ®îc sù thay ®æi th× vÉn n¶y sinh nh÷ng
khã kh¨n khi lËp kÕ ho¹ch. ViÖc s¶n xuÊt lo¹i « t« nhá sö dông Ýt nhiªn liÖu lµ
mét vÝ dô. Kh«ng thÓ ngay lËp tøc chuyÓn tõ s¶n xuÊt « t« cì lín vµ cì trung b×nh
sang cì nhá, nhµ s¶n xuÊt ph¶i quyÕt ®Þnh tû lÖ s¶n xuÊt gi÷a c¸c lo¹i « t« vµ lµm
thÕ nµo ®Ó trang bÞ m¸y mãc cho c¶ d©y truyÒn nµy s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. Tuy
nhiªn, nhµ s¶n xuÊt cã thÓ lùa chän c¸c ph¬ng híng rÊt kh¸c nhau khi ®· l¾m b¾t
ch¾c ch¾n vÒ sù thay ®æi cña C«ng ty cã thÓ ph¶i c©n nh¾c kü lìng ®Ó b¸n lç kinh
doanh xe cì lín vµ cì trung b×nh ®Ó tËp trung vµo viÖc thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt lo¹i xe
cì nhá. Thùc tÕ ®ã lµ c¸ch mµ c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· lµm
Khi c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng thÓ thÊy ®îc c¸c xu thÕ mét c¸ch dÔ dµng th×
viÖc cã ®îc mét kÕ ho¹ch tèt cã thÓ gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n n÷a. NhiÒu nhµ qu¶n
trÞ ®· ®¸nh gi¸ thÊp hoÆc kh«ng ®¸nh gi¸ ®ñ sím vÒ tÇm quan träng cña gi¸ c¶
l¹m ph¸t, vÒ sù t¨ng l·i suÊt nhanh chãng vµ khñng ho¶ng n¨ng lîng nh÷ng n¨m
b¶y m¬i. KÕt qu¶ lµ hä ®· kh«ng ®èi phã kÞp thêi víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ thÞ trêng vµ vËt liÖu dÉn tíi sù t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. ThËm chÝ ®Õn cuèi nh÷ng n¨m s¸u
m¬i vµ ®Çu nh÷ng n¨m b¶y m¬i sù cè « nhiÔm níc vµ kh«ng khÝ còng cha ®îc
quan t©m ®óng møc.
Khi lËp kÕ ho¹ch hoÆc nh÷ng ngêi qu¶n lý ph¶i nh×n vÒ phÝa tríc, dù
to¸n nh÷ng thay ®æi trong néi bé doanh nghiÖp còng nh ngoµi m«i trêng c©n nh¾c
¶nh hëng cña chóng vµ ®a ra nh÷ng ph¶n øng ®èi phã thÝch hîp.
*LËp kÕ ho¹ch lµm gi¶m ®îc sù chång chÐo nh÷ng ho¹t ®éng l·ng phÝ :
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
HiÓn nhiªn lµ khi môc tiªu vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn ®· râ rµng th× nh÷ng yÕu tè
phi hiÖu suÊt còng ®îc béc lé. ViÖc lËp kÕ ho¹ch sÏ ®îc cùc tiÓu ho¸ chi phÝ v× nã
chñ ®éng vµo c¸c ho¹t ®éng hiÖu qña vµ phï hîp.
KÕ ho¹ch thay thÕ cho sù ho¹t ®éng manh món, kÕ ho¹ch kh«ng ®îc phèi
hîp b»ng sù nç lùc cã ®Þnh híng chung, thay thÕ nh÷ng ph¬ng ¸n xÐt véi vµng
b»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh cã c©n nh¾c kü lìng. §Æc biÖt ë ph¹m vi c¬ së s¶n xuÊt
t¸c dông cña viÖc lËp kÕ ho¹ch cµng râ nÐt. Kh«ng mét ai ®· tõng ng¾m nh×n bé
phËn l¾p r¸p « t« trong mét nhµ m¸y lín mµ l¹i kh«ng cã Ên tîng vÒ c¸ch thøc mµ
c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau ®îc h×nh thµnh tõ c¸c d©y chuyÒn ghÐp nèi víi nhau. Tõ
hÖ thèng b¨ng t¶i chÝnh h×nh thµnh ra th©n xe vµ c¸c bé phËn kh¸c nhau ®îc h×nh
thµnh tõ c¸c d©y chuyÒn kh¸c. §éng c¬, bé truyÒn lùc vµ c¸c phô kiÖn ®îc ®Æt
vµo chç mét c¸ch chÝnh x¸c, ®óng vµo thêi ®iÓm ®· ®Þnh. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái
ph¶i cã mét kÕ ho¹ch s©u réng vµ chi ly mµ nÕu thiÕu chóng viÖc s¶n xuÊt « t« sÏ
rèi lo¹n vµ tèn kÐm qu¸ møc.
*LËp kÕ ho¹ch thiÕt lËp nªn nh÷ng tiªu chuÈn t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra.
Mét tæ chøc kh«ng cã kÕ ho¹ch gièng nh mét khóc gç tr«i næi trªn dßng
s«ng thêi gian. NÕu mét tæ chøc kh«ng râ lµ ph¶i ®¹t tíi c¸i g× vµ ®¹t tíi b»ng
c¸ch nµo th× ®¬ng nhiªn lµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc liÖu nã cã thùc hiÖn ®îc môc
tiªu hay cha vµ còng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi
khi cã nhiÒu lÖch l¹c x¶y ra. V× vËy, kh«ng cã kÕ ho¹ch th× còng kh«ng cã c¶
kiÓm tra.
Nh vËy, vai trß cña lËp kÕ ho¹ch lµ rÊt quan träng. BÊt kú mét tæ chøc hay
c¸ nh©n nµo nÕu kh«ng lËp kÕ ho¹ch cho c¸ nh©n hay tæ chøc m×nh th× khã cã thÓ
®i tíi môc tiªu mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cao. §iÒu nµy còng ®îc thùc tiÔn chøng
minh rÊt nhiÒu khi trong nh÷ng n¨m ®Çu chuyÓn ®æi c¬ chÕ, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ë
níc ta kh«ng ®îc coi träng ®óng møc. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp vÞ cuèn hót vµ
tr«i næi trªn thÞ trêng. KÕ ho¹ch kh«ng nh÷ng ph¸t huy ®îc t¸c dông lµ ®iÒu chØnh
thÞ trêng mµ cßn g©y ra sù gß bã, cøng nh¾c, thiÕu linh ho¹t trong qu¶n lý. BiÓu
hiÖn cô thÓ lµ nh÷ng c¬n sèt vÒ nhµ ®Êt, ngo¹i tÖ, vèn, thõa thiÕu s¾t thÐp, xim¨ng,
sù t¨ng trëng ®ét biÕn còng nh gi¶m nhanh cña dÞch vô Du lÞch trong kho c«ng
nghiÖp vµ n«ng nghiÖp th× l¹i ph¸t triÓn × ¹ch. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ qu¸
t¶i ë c¸c thµnh phè lín trong khi c¸c thµnh phè kh¸c vÉn lµ nÒn “v¨n minh n«ng
nghiÖp”. Tõ ®ã, dÉn ®Õn c¶nh “kÎ ¨n kh«ng hÕt, ngêi lÇn ch¼ng ra”. Ngêi n«ng
d©n ë c¸c tØnh nghÌo ïn ïn kÐo nhau ra thµnh phè tõ ngêi giµ cho ®Õn trÎ em kÐo
theo, n¶y sinh nhiÒu tÖ n¹n x· héi kh¸c. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam thùc sù ®· bÞ trao
®¶o tríc c¬n lèc thÞ trêng. MÆt kh¸c, kinh nghiÖm cña c¸c níc trªn thÕ giíi vµ
khu vùc ®· chØ ra r»ng: kh«ng thÓ chØ ®Ó bµn tay v« h×nh ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ vi
m« ®Õn vÜ m« mµ ph¶i cã sù can thiÖp cña nhµ níc b»ng nhiÒu c¸ch, trong ®ã cã
sö dông kÕ ho¹ch vµ sù thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c níc nh NhËt,
Ph¸p, §øc hay Hµn Quèc, Th¸i Lan, Malayxia… lµ ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp cña
kÕ ho¹ch.
Cßn víi b¶n th©n mçi c¸ nh©n chóng ta còng vËy, nÕu chóng ta kh«ng biÕt
lËp kÕ ho¹ch th× chóng ta kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc râ môc tiªu cña chóng ta lµ g×?
víi thùc lùc cña m×nh th× chóng ta cã thÓ lµm g× ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu? Chóng ta sÏ
kh«ng cã nh÷ng lÞch biÓu, nh÷ng sù nç lùc vµ cè g¾ng hÕt m×nh ®Ó ®¹t ®îc môc
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiªu. Tõ ®ã, chóng ta cø ®Ó thêi gian tr«i ®i vµ hµnh ®éng mét c¸ch thô ®éng tríc
sù thay ®æi cña m«i trêng xung quanh ta. Do vËy, viÖc ®¹t ®îc môc tiªu cña mçi
c¸ nh©n ta sÏ lµ kh«ng cao, ®«i khi kh«ng thÓ ®¹t ®îc môc tiªu mµ m×nh mong
muèn.
Tãm l¹i, chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch lµ chøc n¨ng ®Çu tiªn, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm
cña mäi qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. BÊt kÓ cÊp qu¶n trÞ lµ cao hay thÊp, viÖc lËp ra ®îc
nh÷ng kÕ ho¹ch hiÖu qu¶ lµ chiÕc ch×a kho¸ cho viÖc thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu suÊt
nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra cña doanh nghiÖp.
3. HÖ thèng kÕ ho¹ch trong c¸c doanh nghiÖp
Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n chia kÕ ho¹ch ra lµm nhiÒu lo¹i kÕ ho¹ch
kh¸c nhau.
3.1. Theo møc ®é tæng qu¸t
§îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å sau:
§êng lèi – Sø mÖnh
C¸c kÕ ho¹ch chiÕn lîc
C¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
X©y dùng mét lÇn, sö
dông mét lÇn
- Ch¬ng tr×nh
- Dù ¸n
- Ng©n s¸ch
X©y dùng mét lÇn, sö
dông nhiÒu lÇn
- ChÝnh s¸ch
- Thñ tôc
- Quy t¾c
S¬ ®å 1: S¬ ®å c¸c cÊp ®é kÕ ho¹ch
3.1.1. Sø mÖnh
Lµ bøc th«ng ®iÖp thÓ hiÖn lý do tån t¹i cña tæ chøc, nã tr¶ lêi cho c©u hái:
tæ chøc tån t¹i v× môc ®Ých g×? Sø mÖnh bao gåm:
- Sø mÖnh ®îc c«ng bè: th«ng b¸o cho mäi ngêi mét c¸ch c«ng khai, th«ng qua
thÞ trêng ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu, nã ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c khÈu
hiÖu, c¸c triÕt lý kinh doanh ng¾n gän:
- Sø mÖnh kh«ng ®îc c«ng bè: thÓ hiÖn lîi Ých tèi cao cña doanh nghiÖp.
Xu híng chung ngµy nay lµ cè g¾ng lµm cho hai lo¹i sø mÖnh nµy xÝch l¹i
gÇn nhau. Sø mÖnh lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc cña hÖ thèng
vµ nã còng lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ph¬ng thøc hµnh ®éng c¬ b¶n cña tæ chøc.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.1.2. KÕ ho¹ch chiÕn lîc
Lµ kÕ ho¹ch ë cÊp ®é toµn bé doanh nghiÖp, thiÕt lËp nªn nh÷ng môc tiªu
chung cña doanh nghiÖp vµ vÞ trÝ cña nã ®èi víi m«i trêng. Nã do c¸c nhµ qu¶n lý
cÊp cao cña tæ chøc thiÕt kÕ nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu tæng thÓ cho tæ chøc.
3.1.3. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
Lµ kÕ ho¹ch tr×nh bµy râ chi tiÕt cÇn ph¶i lµm nh thÕ nµo ®Ó ®¹t nh÷ng môc
tiªu ®· ®Ò ra trong kÕ ho¹ch chiÕn lîc. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp ®a ra nh÷ng chiÕn
thuËt hay nh÷ng bíc cô thÓ mµ doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch
chiÕn lîc.
Nh÷ng kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp ®«i khi cßn ®îc gäi lµ kÕ ho¹ch hµnh ®éng
(action plans) v× chóng ®Ò ra nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cho nh÷ng con ngêi cô thÓ
thùc hiÖn. Nh s¬ ®å 1, chóng ta thÊy cã hai lo¹i kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp lµ kÕ ho¹ch
sö dông mét lÇn vµ kÕ ho¹ch sö dông nhiÒu lÇn (kÕ ho¹ch hiÖn hµnh). Mäi kÕ
ho¹ch sö dông mét lÇn (single – useplans) lµ nh÷ng kÕ ho¹ch cho nh÷ng ho¹t
®éng kh«ng lÆp l¹i.
VÝ dô: viÖc x©y dùng mét nhµ m¸y míi ®a ra mét lo¹i s¶n phÈm míi liªn
doanh víi mét c«ng ty níc ngoµi… lµ nh÷ng ho¹t ®éng mµ cã thÓ lËp ra nh÷ng kÕ
ho¹ch sö dông mét lÇn cho chóng. Nh÷ng ng©n s¸ch r¬i vµo ph¹m trï nµy, v× ng©n
s¸ch ®îc lËp ra cho nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ, trong kho¶ng thêi gian cho tríc. KÕ
ho¹ch tiÕn ®é còng lµ nh÷ng kÕ ho¹ch sö dông mét lÇn v× chóng biÓu thÞ sù ph©n
bè nguån nh©n lùc cho nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ trong kho¶ng thêi gian lµ mét
th¸ng, mét tuÇn hay mét ngµy…
KÕ ho¹ch sö dông nhiÒu lÇn (kÕ ho¹ch hµng ngµy), kÕ ho¹ch hiÖn hµnh tiÕt
kiÖm thêi gian vµ n¨ng lîng cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ tËp trung vµo gi¶i quyÕt
nh÷ng vÊn ®Ó phøc t¹p kh«ng lÆp l¹i. Cã ba lo¹i kÕ ho¹ch hiÖn hµnh lµ:
(1) C¸c chÝnh s¸ch
C¸c chÝnh s¸ch cho biÕt nh÷ng híng dÉn chung cho viÖc ra quyÕt ®Þnh.
ChÝnh s¸ch ®a ra nh÷ng ph¹m vi hay nh÷ng giíi h¹n cho phÐp mµ c¸c quyÕt ®Þnh
cã thÓ dao ®éng trong ®ã. VÝ dô: ChÝnh s¸ch “møc l¬ng hÊp dÉn cã nhiÒu c¬ héi
®Ó ph¸t triÓn tµi n¨ng”, chÝnh s¸ch: “khuyÕn khÝch mäi thµnh viªn trong tæ chøc
®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn vÒ mäi lÜnh vùc cho ban qu¶n trÞ” sÏ cho phÐp nh÷ng tiÒm
n¨ng s¸ng t¹o cña c¸c nh©n viªn ®îc béc lé, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña
hä. Vµ v× thÕ, nh÷ng khiÕm khuyÕt cña tæ chøc cã thÓ ®îc ph¸t hiÖn kÞp thêi…
ChÝnh s¸ch cã t¸c dông lµm gi¶m sù gi¸m s¸t chÆt chÏ, chóng còng lµ nh÷ng
bíc th«ng ®iÖp vÒ nh÷ng gi¸ trÞ trong mét tæ chøc. Nh÷ng chÝnh s¸ch th«ng
tho¸ng lµ bøc th«ng ®iÖp cho thÊy sù tin tëng lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn vµ ®ßi
hái hä tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Ngîc l¹i, chÝnh s¸ch chÆt chÏ ®Ó Ýt khe hë
cho sù s¸ng t¹o khi ra quyÕt ®Þnh, lµ bøc th«ng ®iÖp vÒ sù tin tëng kh«ng cao.
Chóng lµm gi¶m sù mÒm dÎo cña c¶ tæ chøc vµ c¸ nh©n.
(2) C¸c thñ tôc: lµ nh÷ng kÕ ho¹ch thiÕt lËp ph¬ng ph¸p ®iÒu hµnh cô thÓ, trong
nh÷ng t×nh huèng cô thÓ ë tõng bé phËn cña doanh nghiÖp. C¸c thñ tôc bao gåm
mét chuçi nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt theo thø tù thêi gian. Th«ng thêng, thñ tôc
cho biÕt c¸c bíc thø tù ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ nµo ®ã nh thñ tôc
tuyÓn nh©n viªn míi cña mét c«ng ty, thñ tôc nhËn tr¶ tiÒn b»ng check cña mét
cöa hµng…
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
(3)C¸c quy t¾c: c¸c quy t¾c gi¶i thÝch râ nh÷ng hµnh ®éng ®îc phÐp hoÆc kh«ng
®îc phÐp. C¸c quy t¾c g¾n liÒn víi c¸c thñ tôc theo nghÜa chóng híng dÉn hµnh
®éng mµ kh«ng Ên ®Þnh tr×nh tù thêi gian.
ChÝnh s¸ch, thñ tôc, quy t¾c lµ nh÷ng c«ng cô hç trî cho viÖc phèi hîp vµ chØ
®¹o c¸c thµnh viªn trong tæ chøc.
3.2. Theo thêi gian
*KÕ ho¹ch dµi h¹n: lµ kÕ ho¹ch kÐo dµ h¬n 5 n¨m nh»m x¸c ®Þnh c¸c lÜnh vùc
ho¹t ®éng mµ tæ chøc sÏ tham gia, x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
dµi h¹n vÒ tµi chÝnh, ®Çu t, nghiªn cøu ph¸t triÓn, con ngêi… do cÊp qu¶n lý cÊp
cao lËp, mang tÝnh tËp trung cao vµ linh ho¹t.
* KÕ ho¹ch trung h¹n: thêng tõ 2 ®Õn 3 n¨m nh»m ph¸c th¶o c¸c chÝnh s¸ch, ch¬ng tr×nh trung h¹n ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ®îc ho¹ch
®Þnh trong chiÕn lîc lùa chän. Lo¹i kÕ ho¹ch nµy ®îc lËp bëi c¸c chuyªn gia qu¶n
lý cÊp cao vµ chuyªn gia qu¶n lý ®iÒu hµnh. Lo¹i nµy Ýt tËp trung vµ Ýt uyÓn
chuyÓn h¬n kÕ ho¹ch dµi h¹n.
* KÕ ho¹ch hµng n¨m: kÕ ho¹ch cho kho¶ng thêi gian díi 1 n¨m. Lµ sù cô thÓ
ho¸ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh dùa vµo môc tiªu chiÕn lîc, kÕ ho¹ch, kÕt qu¶
®iÒu tra, c¸c c¨n cø x©y dùng kÕ ho¹ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn n¨m kÕ ho¹ch lµ kÕt
qu¶ ho¹ch ®Þnh cña c¸c chuyªn gia qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ chuyªn gia qu¶n lý thùc
hiÖn. Nã kh«ng mang tÝnh chÊt tËp trung vµ thêng rÊt cøng nh¾c.
Ba lo¹i kÕ ho¹ch nµy cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. KÕ ho¹ch dµi h¹n gi÷ vai
trß trung t©m, chØ ®¹o trong hÖ thèng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, lµ c¬ së ®Ó
x©y dùng kÕ ho¹ch trung h¹n vµ h»ng n¨m. Nªn nh÷ng nhiÖm vô vµ néi dung cña
kÕ ho¹ch ®îc thùc hiÖn trong néi dung vµ chiÕn lîc hµng n¨m.
3.3. Theo møc cô thÓ:
Gåm cã kÕ ho¹ch cô thÓ vµ kÕ ho¹ch ®Þnh híng
* KÕ ho¹ch cô thÓ lµ nh÷ng kÕ ho¹ch víi nh÷ng môc tiªu ®· ®îc x¸c ®Þnh rÊt râ
rµng, kh«ng cã sù mËp mê vµ hiÓu lÇm trong kÕ ho¹ch nµy.
VÝ dô: c«ng ty quyÕt ®Þnh t¨ng 20% doanh thu trong n¨m nay. VËy ng©n
s¸ch, tiÕn ®é, ph©n c«ng cô thÓ.. ra sao ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã.
* KÕ ho¹ch ®Þnh híng lµ kÕ ho¹ch cã tÝnh linh ho¹t ®a ra nh÷ng híng chØ ®¹o
chung
VÝ dô: kÕ ho¹ch c¶i thiÖn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp kho¶ng 5- 10% trong
n¨m tíi
KÕ ho¹ch ®Þnh híng hay ®îc sö dông h¬n kÕ ho¹ch cô thÓ khi m«i trêng cã
®é bÊt æn ®Þnh cao, khi doanh nghiÖp ®ang trong giai ®o¹n h×nh thµnh vµ suy
tho¸i trong chu kú x©y dùng cña nã
Tuy nhiªn, viÖc ph©n lo¹i cac kÕ ho¹ch theo c¸c tiªu thøc trªn ®©y chØ mang
tÝnh chÊt t¬ng ®èi. C¸c kÕ ho¹ch cã quan hÖ qua l¹i víi nhau. Ch¼ng h¹n nh kÕ
ho¹ch chiÕn lîc cã thÓ bao gåm c¶ kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n, tuy vËy, kÕ
ho¹ch chiÕn lîc nhÊn m¹nh bøc tranh tæng thÓ vµ dµi h¹n h¬n trong khi kÕ ho¹ch
t¸c nghiÖp phÇn lín lµ nh÷ng kÕ ho¹ch ng¾n h¹n.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
4. Nh÷ng yÕu tè biÕn ®æi trong lËp kÕ ho¹ch
4.1. CÊp qu¶n lý
LËp kÕ ho¹ch cã nhiÒu lo¹i nh vËy nhng kh«ng ph¶i bÊt kú mét doanh
nghiÖp, mét tæ chøc nµo còng ®Òu lËp tÊt c¶ c¸c lo¹i kÕ ho¹ch. §iÒu nµy nã cßn
phô thuéc vµo mét sè yÕu tè, ®îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å 2:
LËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc
Nh÷ng
ngêi
qu¶n trÞ
cÊp cao
LËp kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
quan
Nh÷ng nhµ qu¶n trÞ cÊp
trung
S¬ ®å ®· minh ho¹ mèi quan
hÖ gi÷a
lý trong
Nh÷ng
nhµ cÊp
qu¶nqu¶n
trÞ cÊp
thÊp mét doanh nghiÖp
víi c¸c lo¹i kÕ ho¹ch ®îc lËp ra. CÊp qu¶n lý cµng cao th× viÖc lËp kÕ ho¹ch cµng
mang tÝnh chiÕn lîc. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp chiÕm u thÕ trong c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch
cña c¸c nhµ qu¶n lý cÊp trung vµ cÊp thÊp, trong khi nh÷ng nç lùc lËp kÕ ho¹ch
cña nh÷ng ngêi qu¶n lý cÊp cao ë c¸c doanh nghiÖp lín chñ yÕu mang tÝnh chiÕn
lîc. Trong c¸c doanh nghiÖp nhá, ngêi chñ së h÷u võa lµ ngêi qu¶n trÞ thêng kiªm
c¶ hai.
4.2. Chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp
h×nh
t¨ng
chÝn
suy
kÕt qu¶ thµnh
trëng muåi
tho¸i
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kinh doanh
Thêi gian
S¬ ®å 3: C¸c kÕ ho¹ch víi chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp
Cã 4 giai ®o¹n trong chu kú sèng vµ chu kú kinh doanh mµ doanh nghiÖp
tr¶i qua lµ h×nh thµnh, t¨ng trëng, chÝn muåi vµ suy tho¸i. ViÖc lËp kÕ ho¹ch
kh«ng ®ång nhÊt qua c¸c giai ®o¹n nh ®îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å 3. §é dµi vµ tÝnh
cô thÓ cña c¸c kÕ ho¹ch lµ kh¸c nhau qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau.
- Trong giai ®o¹n h×nh thµnh, nh÷ng nhµ qu¶n trÞ thêng ph¶i dùa vµo kÕ
ho¹ch ®Þnh híng. Thêi kú nµy rÊt cÇn tíi sù mÒm dÎo vµ linh ho¹t v× môc tiªu cã
tÝnh chÊt th¨m dß, nguån cha ®îc x¸c ®Þnh râ vµ thÞ trêng cha cã g× ch¾c ch¾n. KÕ
ho¹ch ®Þnh híng trong giai ®o¹n nµy gióp cho nh÷ng ngêi qu¶n trÞ nhanh chãng
cã nh÷ng thay ®æi khi cÇn thiÕt.
- Trong giai ®o¹n t¨ng trëng, c¸c kÕ ho¹ch cã xu híng ng¾n h¹n vµ thiªn vÒ
cô thÓ v× c¸c môc tiªu ®îc x¸c ®Þnh râ h¬n c¸c nguån ®ang ®îc ®a vµo vµ thÞ trêng cho ®Çu ra ®ang tiÕn triÓn.
- Trong giai ®o¹n chÝn muåi, tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh dù ®o¸n ®îc cña doanh
nghiÖp lµ lín nhÊt nªn kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ cô thÓ trong giai ®o¹n nµy tá ra thÝch
hîp.
- Trong giai ®o¹n suy tho¸i, kÕ ho¹ch l¹i chuyÓn tõ dµi h¹n sang ng¾n h¹n,
tõ cô thÓ sang ®Þnh híng. Gièng nh giai ®o¹n ®Çu, thêi kú suy tho¸i cÇn tíi sù
mÒm dÎo v× c¸c môc tiªu ph¶i ®îc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ l¹i, nguån còng ®îc ph©n
phèi l¹i cïng víi nh÷ng ®iÒu chØnh kh¸c.
4.3. §é bÊt æn ®Þnh cña m«i trêng
M«i trêng cµng bÊt æn ®Þnh bao nhiªu th× kÕ ho¹ch cµng mang tÝnh ®Þnh híng va ng¾n h¹n bÊy nhiªu. Nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i trêng t¬ng
®èi æn ®Þnh thêng cã nh÷ng kÕ ho¹ch dµi h¹n, tæng hîp vµ phøc t¹p trong khi
nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i trêng ®éng l¹i cã nh÷ng kÕ ho¹ch híng
ngo¹i vµ ng¾n h¹n. §iÒu nµy gi¶i thÝch mét phÇn t¹i sao nh÷ng kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi kú bao cÊp thêng tØ mØ vµ phøc t¹p thÓ hiÖn tÝnh
tÜnh, tr× trÖ cña m«i trêng lóc bÊy giê.
4.4. §é dµi cña nh÷ng cam kÕt trong t¬ng lai
KÕ ho¹ch ph¶i ®ñ dµi ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®îc nh÷ng cam kÕt cã liªn quan
tíi viÖc ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ngµy h«m nay. Nãi c¸ch kh¸c, kÕ ho¹ch dµi hay ng¾n
lµ phô thuéc vµ kÕ ho¹ch ®ã nh»m thùc hiÖn môc tiªu g×. KÕ ho¹ch cho mét thêi
gian qu¸ dµi hay qu¸ ng¾n ®Òu phi hiÖu suÊt.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
II. Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch
Kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch
bËc cao h¬n
C«ng t¸c nghiªn cøu
vµ dù b¸o
X¸c ®Þnh môc
tiªu kÕ ho¹ch
Ph¸t triÓn c¸c tiÒn
®Ò
X¸c ®Þnh c¸c ph
¬ng ¸n
Lùa chän ph¬ng
¸n tèi u
S¬ ®å 5: Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch
QuyÕt
vµ thÓlµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng
ViÖc nghiªn cøu vÒ qu¸ tr×nh
lËp®Þnh
kÕ ho¹ch
kÕlýho¹ch
v× tõ qu¸ tr×nh nµy gióp cho c¸c chÕ
nhµho¸
qu¶n
trong mäi lÜnh vùc tõ mét c«ng viÖc
vÜ m« nh x©y dùng mét nhµ m¸y hay tiÕp ®ã lµ nh÷ng c«ng viÖc ë tÇm vÜ m« nh
viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp th× ®Òu ph¶i lËp mét kÕ
ho¹ch cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. V× nh÷ng kÕ ho¹ch nhá thêng ®¬n gi¶n h¬n
nh÷ng kÕ ho¹ch lín nhng kh«ng v× thÕ mµ c¸c nhµ qu¶n lý bá quªn hay kh«ng lËp
kÕ ho¹ch cho qu¸ tr×nh thùc thi c«ng viÖc nhá.
NÕu mét nhµ qu¶n lý nµo kh«ng thùc thi theo ph¬ng ph¸p nµy th× khi tiÕn
hµnh c«ng viÖc cã ph¸t sinh nh÷ng biÕn cè x¶y ra sÏ rÊt khã gi¶i quyÕt v× kh«ng
cã kÕ ho¹ch dù kiÕn tríc. §iÒu râ rµng lµ mét ngêi l·nh ®¹o s¸ng suèt sÏ kh«ng
dïng kho¶ng thêi gian 100USD chØ ra mét quyÕt ®Þnh trÞ gi¸ 50 xu. Nhng ®iÒu
nµy sÏ lµm ra giËt m×nh khi thÊy kho¶ng thêi gian ®¸ng gi¸ 50 xu l¹i ®îc dïng ®Ó
lµm ra mét quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn hµng triÖu USD.
1.Kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch bËc cao h¬n
Khi lËp bÊt cø mét kÕ ho¹ch nµo còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch bËc
cao h¬n. KÕ ho¹ch hµng n¨m cã kÕ ho¹ch bËc cao h¬n lµ kÕ ho¹ch trung b¹ (2-3
n¨m) vµ kÕ ho¹ch chiÕn lîc. Môc ®Ých cña viÖc kh¼ng ®Þnh nµy lµ ®Ó b¶o ®¶m
tÝnh thèng nhÊt cña kÕ ho¹ch, b¶o ®¶m môc tiªu chung cña tæ chøc. Vµ ®Ó cã thÓ
tiÕn hµnh ph©n tÝch mäi nguån lùc, ho¹t ®éng cña chóng ta cÇn giíi h¹n hÖ thèng
mµ chóng ta lËp kÕ ho¹ch cho nã.
2. Nghiªn cøu vµ dù b¸o
Nghiªn cøu vµ dù b¸o lµ ®iÓm b¾t ®Çu cña viÖc lËp kÕ ho¹ch. §Ó nhËn thøc
®îc c¬ héi cÇn ph¶i cã ®îc nh÷ng hiÓu biÕt vÒ m«i trêng, thÞ trêng, sù c¹nh tranh,
vÒ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña m×nh so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Chóng ta ph¶i dù
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®o¸n ®îc c¸c yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n (®e do¹) vµ ®a ra ph¬ng ¸n ®èi phã. ViÖc
lËp kÕ ho¹ch ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng dù ®o¸n thùc tÕ vÒ c¬ héi.
VÝ dô: §èi víi C«ng ty cæ phÇn « t« vËn t¶i Hµ T©y
Tríc khi x©y dùng mét kÕ ho¹ch chiÕn lîc dï lµ dµi h¹n hay ng¾n h¹n th×
cÇn ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò sau:
*§iÓm m¹nh cña c«ng ty
- Cã tªn tuæi trªn thÞ trêng v× thêi gian ho¹t ®éng l©u
- Cã kinh nghiÖm phôc vô, ch¨m sãc kh¸ch hµng
- Cã c¬ së vËt chÊt t¬ng ®èi tèt
- Cã ®éi ngò qu¶n lý vµ c¸c l¸i xe cã tr×nh ®é
- §a d¹ng vÒ chñng lo¹i xe
*§iÓm yÕu
- Cã nhiÒu xe cò, l¹c hËu cÇn ph¶i thay míi
- TiÒm lùc tµi chÝnh h¹n chÕ
- Kinh nghiÖm vÒ kinh doanh, khai th¸c kh¸ch hµng trªn c¸c vïng cßn yÕu
*C¬ héi
- C¬ chÕ thÞ trêng ph¸t triÓn, nhu cÇu ®i l¹i nhiÒu
- Ho¹t ®éng bu«n b¸n, trao ®æi diÔn ra rÊt ®«ng, xuÊt hiÖn nhu cÇu vËn
chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng miÒn.
- §îc nhµ níc khuyÕn khÝch, khÝch lÖ, quan t©m
*§e do¹
- XuÊt hiÖn qu¸ nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh, c¶ lµnh m¹nh vµ kh«ng lµnh
m¹nh
- C¸c chÝnh s¸ch kÕt nèi, nhiÒu lóc liªn tôc ®iÒu chØnh g©y khã dÔ cho C«ng
ty.
3. ThiÕt lËp c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch
C¸c môc tiªu ®a ra cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ thêi h¹n thùc hiÖn, môc tiªu vµ ®îc
lîng ho¸ ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ. MÆc dï, tæ chøc thêng cã c¶ hai lo¹i môc tiªu
®Þnh tÝnh vµ môc tiªu ®Þnh lîng nhng nh÷ng lo¹i môc tiªu ®Þnh lîng cã vÎ dÔ
dµng h¬n vµ dÔ thùc hiÖn h¬n.
Ngoµi ra, môc tiªu còng cÇn ®îc ph©n nhãm theo c¸c thø tù u tiªn kh¸c
nhau. Mét tæ chøc cã thÓ cã hai lo¹i môc tiªu lµ môc tiªu hµng ®Çu vµ môc tiªu
hµng thø hai. Nh÷ng môc tiªu hµng ®Çu liªn quan ®Õn sù sèng cßn vµ thµnh ®¹t
cña tæ chøc. §èi víi mét c«ng ty, ®ã lµ nh÷ng môc tiªu vÒ lîi nhuËn, doanh sè
hay thÞ phÇn. Kh«ng ®¹t ®îc mét møc lîi nhuËn, møc doanh sè hay møc thÞ phÇn
nhÊt ®Þnh trong mét thêi kú nµo ®ã, c«ng ty cã thÓ bÞ ph¸ s¶n. Môc tiªu hµng thø
hai liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ cña tæ chøc. Chóng còng rÊt quan träng ®Õn sù thµnh
c«ng cña tæ chøc nhng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ¶nh hëng ®Õn sù sèng cßn. C¸c
môc tiªu nµy thÓ hiÖn møc ®é quan t©m cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm cña tæ
chøc, sù ph¸t triÓn s¶n phÈm míi hay tÝnh hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý hµnh
chÝnh… Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c tæ chøc ë c¶ khu vùc nhµ n íc vµ t nh©n dêng nh ®Òu chó träng ®Õn môc tiªu hµng thø hai ®Ó thu hót kh¸ch hµng, ®îc coi
lµ ¶nh hëng vÒ mÆt l©u dµi ®Õn sù sèng cßn cña tæ chøc vµ c¶ c¸c môc tiªu hµng
thø nhÊt víi sù ¶nh hëng trùc tiÕp vµ tríc m¾t h¬n. Cho dï cã chó träng tíi môc
tiªu nµo ®i ch¨ng n÷a, ®iÒu quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh môc tiªu râ rµng, cã thÓ
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®o lêng ®îc, vµ tõ ®ã mang tÝnh kh¶ thi. Ngoµi ra, còng cÇn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm
trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu vµ thêi h¹n ph¶i hoµn thµnh .
4.Ph¸t triÓn c¸c tiÒn ®Ò
TiÒn ®Ò lËp kÕ ho¹ch lµ c¸c dù b¸o, c¸c chÝnh s¸ch c¬ b¶n cã thÓ ¸p dông.
Chóng lµ nh÷ng gi¶ thiÕt vÒ m«i trêng mµ trong ®ã ta muèn thùc hiÖn kÕ ho¹ch,
®iÒu quan träng ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng qu¶n lý cã liªn quan tíi kÕ ho¹ch lµ sù nhÊt
trÝ vÒ c¸c tiÒn ®Ò. Trong thùc tÕ, mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña lËp kÕ
ho¹ch lµ c¸c c¸ nh©n ®îc giao nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch hiÓu biÕt vµ nhÊt trÝ h¬n
trong viÖc sö dông c¸c tiÒn ®Ò thÝch hîp cho viÖc lËp kÕ ho¹ch tõ ®ã, kÕ ho¹ch cña
doanh nghiÖp ®îc phèi hîp chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶.
Dù b¸o ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c tiÒn ®Ò, lo¹i thÞ trêng, sè lîng s¶n phÈm sÏ b¸n, gi¸ b¸n s¶n phÈm g×, nh÷ng triÓn khai kü thuËt nµo,
chi phÝ g×, møc l¬ng ra sao, møc thuÕ vµ chÝnh s¸ch thuÕ, x©y dùng nhµ m¸y míi
nµo, chÝnh s¸ch nµo ¶nh hëng tíi l·i cæ phÇn, lµm thÕ nµo ®Ó cã tµi chÝnh më réng
s¶n xuÊt kinh doanh, m«i trêng x· héi vµ chÝnh trÞ nh thÕ nµo? Mét sè tiÒn ®Ò dù
b¸o nh÷ng chÝnh s¸ch vÉn cßn cha ®a ra. VÝ dô: mét c«ng ty kh«ng cã kÕ ho¹ch
hu trÝ vµ kh«ng cã chÝnh s¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy, c¸c tiÒn ®Ò lËp kÕ ho¹ch ®«i khi ph¶i
dù ®o¸n xem chÝnh s¸ch ®ã cã ®îc ban hµnh hay kh«ng. NÕu cã th× nã gåm
nh÷ng g×, c¸c tiÒn ®Ò kh¸c ph¸t sinh mét c¸ch tù nhiªn tõ c¸c chÝnh s¸ch hiÖn
hµnh hoÆc tõ c¸c kÕ ho¹ch kh¸c. VÝ dô: nÕu nh c«ng ty cã mét chÝnh s¸ch kh«ng
qu¸ 2% lîi nhuËn tríc thuÕ vµ kh«ng cã ý ®Þnh thay ®æi chÝnh s¸ch nµy th× chÝnh
s¸ch ®ã trë thµnh mét tiÒn ®Ò lµ lËp kÕ ho¹ch. HoÆc nÕu nh mét c«ng ty ®· ®Çu t
lín vµo mét nhµ m¸y vµ c¸c m¸y mãc cã môc ®Ých riªng cè ®Þnh th× ®iÒu nµy trë
thµnh mét tiÒn ®Ò cho viÖc lËp kÕ ho¹ch. V× t¬ng lai qu¸ phøc t¹p, cho nªn, viÖc
lËp c¸c gi¶ thiÕt vÒ mäi chi tiÕt cña m«i trêng t¬ng lai cña mét kÕ ho¹ch, cã lÏ lµ
kh«ng cã lîi hoÆc lµ phi thùc tÕ. Do còng nh vÊn ®Ò thùc hµnh kh¸c, c¸c tiÒn ®Ò
hoÆc cÊp thiÕt, dÔ dÉn tíi mét kÕ ho¹ch mµ c¸c tiÒn ®Ò nµy cã ¶nh hëng nhiÒu
nhÊt tíi sù ho¹t ®éng cña kÕ ho¹ch ®ã.
NÕu tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña ban l·nh ®¹o mét c«ng ty ë mäi cÊp ®Òu nhÊt
trÝ mét c¸ch ®éc lËp vÒ t¬ng lai cña m×nh th× thËt ®¸ng ng¹c nhiªn. Mét nhµ qu¶n
lý cã thÓ mong muèn hoµ b×nh thÕ giíi trong 10 n¨m, mét sè ngêi kh¸c l¹i muèn
chiÕn tranh thÕ giíi kÐo dµi còng trong kho¶ng thêi gian Êy. Mét nhµ qu¶n lý nµy
mong gi¸ c¶ t¨ng 10% trong 5 n¨m, ngêi qu¶n lý kh¸c muèn tíi 50% cßn cã ngêi
l¹i muèn gi¶m gi¸ c¶ xuèng, nÕu c¸c nhµ qu¶n lý sö dông tËp hîp c¸c tiÒn ®Ò lËp
kÕ ho¹ch kh¸c nhau th× sù khËp khiÔng cña c¸c kÕ ho¹ch sÏ g©y tæn phÝ rÊt lín.
Do ®ã, c¸c tiÒn ®Ò ph¶i ®îc nhÊt trÝ. Mét chuÈn mùc duy nhÊt trong t¬ng lai lµ cÇn
thiÕt cho viÖc lËp kÕ ho¹ch tèt, dï cho chuÈn mùc nµy cã thÓ bao gåm mét vµi tËp
hîp c¸c tiÒn ®Ò vµ c¸c tiÒn ®Ò cã thÓ sinh c¸c tËp hîp kÕ ho¹ch kh¸c nhau. VÝ dô:
mét c«ng ty cã thãi quen lËp kÕ ho¹ch triÓn väng cho c¶ ®iÒu kiÖn hoµ b×nh lÉn
khi cã chiÕn tranh x¶y ra ®Ó cho c«ng ty s½n sµng ®èi phã víi mäi ®iÒu kiÖn x¶y
ra. Nh÷ng râ rµng, kÕ ho¹ch thùc sù dùa vµo t¸c nghiÖp chØ cã thÓ dïng mét tËp
hîp tiÒn ®Ò thÝch hîp vµo mét thêi ®iÓm nÕu nh ta muèn phèi hîp c¸c phÇn tö cña
kÕ ho¹ch.
V× sù nhÊt trÝ vÒ lËp tiÒn ®Ò ®· cho lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó lËp kÕ ho¹ch
cã phèi hîp, cho nªn c¸c nhµ qu¶n lý tõ cÊp cao nhÊt ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng ngêi d14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
íi quyÒn hiÓu râ nh÷ng tiÒn ®Ò mµ hä dïng ®Ó x©y dïng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch.
Th«ng thêng ngêi qu¶n trÞ thêng cña c¸c c«ng ty cã nÒ nÕp ®ßi hái c¸c nhµ l·nh
®¹o cao nhÊt, dï cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau, ph¶i ®i tíi lËp tiÒn ®Ò chÝnh mµ
mäi ngêi cã thÓ chÊp nhËn toµn bé hay kh«ng th× mét c«ng ty còng kh«ng thÓ cã
®îc nh÷ng phÇn kÕ ho¹ch ®¹i diÖn cho hä vÒ t¬ng lai cña mét c«ng ty dùa trªn
nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸c nhau c¬ b¶n.
Mét chñ tÞch c«ng ty cho r»ng viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¶i b¾t ®Çu tõ ®¬n vÞ c¬
së. ¤ng ta ®· ra lÖnh cho c¸c ®¬n vÞ díi quyÒn lËp kÕ ho¹ch vµ ng©n quü riªng
cña hä, b¸o c¸o lªn chñ tÞch. Khi nhËn ®îc b¸o c¸o chñ tÞch c«ng ty ng¹c nhiªn
vµ sî h·i khi nhËn ra r»ng c¸c kÕ ho¹ch vµ ng©n quü ®ã lµ kh«ng phï hîp vµ «ng
cã trong tay mét hÖ thèng kÕ ho¹ch tr¸i ngîc nhau. B©y giê, «ng ta míi nhËn ra ®îc tÇm quan trän cña c¸c tiÒn ®Ò vµ «ng sÏ kh«ng bao giê ®ßi hái nh÷ng kÕ ho¹ch
vµ nh÷ng ng©n quü tõ nh÷ng ®¬n vÞ cÊp díi khi cha cã tríc hÕt nh÷ng chØ dÉn cho
nh÷ng ngêi ®øng ®Çu c¸c bé phËn cña m×nh.
5. X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n
ë bíc nµy cÇn ph¶i t×m ra vµ nghiªn cøu c¸c ph¬ng ¸n ho¹t ®éng ®Ó lùa
chän, ®Æc biÖt khi c¸c ph¬ng ¸n nµy kh«ng thÊy ®îc ngay vµ trong mçi ph¬ng ¸n
ph¶i x¸c ®Þnh ®îc hai néi dung:
+ Ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¶i ph¸p cña kÕ ho¹ch: tr¶ lêi cho c©u hái: lµm g× ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu
+Ph¶i x¸c ®Þnh c¸c c«ng cô, nguån lùc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu (tr¶ lêi c©u
hái: thùc hiÖn môc tiªu b»ng g×?)
Ýt khi mét kÕ ho¹ch l¹i kh«ng cã nh÷ng ph¬ng ¸n lùa chän hîp lý, v× rÊt thêng xuyªn gÆp mét ph¬ng ¸n mµ râ rµng nã cha ph¶i lµ ph¬ng ¸n tèt nhÊt. VÊn ®Ò
phæ biÕn h¬n kh«ng ph¶i lµ viÖc t×m ra c¸c ph¬ng ¸n mµ lµ gi¶m bít c¸c ph¬ng ¸n
cÇn lùa chän ®Ó sao cho chØ cßn nh÷ng ph¬ng ¸n cã nhiÒu triÓn väng nhÊt ®îc ®a
ra ph©n tÝch. Ngay c¶ sö dông kü thuËt to¸n häc vµ m¸y tÝnh còng chØ cã thÓ ®¸nh
gi¸ kü ®îc mét sè lîng nhÊt ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n, do ®ã, c¸c nhµ ph©n tÝch lËp kÕ
ho¹ch thêng ph¶i thùc hiÖn bíc kh¶o s¸t s¬ bé ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸c ph¬ng ¸n cã
triÓn väng nhÊt.
6. Lùa chän ph¬ng ¸n tèi u
§Ó lùa chän ®îc ph¬ng ¸n tèi u tríc tiªn chóng ta cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cã triÓn väng nhÊt.
- Sau khi t×m ®îc c¸c ph¬ng ¸n vµ xem xÐt c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña
chóng ¶nh hëng ®Õn viÖc thùc hiÖn môc tiªu th× bíc tiÕp theo chóng ta ph¶i t×m
c¸ch ®Þnh lîng chóng díi ¸nh s¸ng cña c¸c tiÒn ®Ò vµ c¸c môc ®Ých. Mét ph¬ng
¸n cã thÓ cã lîi nhuËn cao nhÊt song cÇn vèn ®Çu t lín, thêi gian thu håi vèn ®Çu
t chËm, ph¬ng ¸n kh¸c cã thÓ cã Ýt lîi nhuËn song còng Ýt rñi ro h¬n. Mét ph¬ng
¸n kh¸c n÷a cã thÓ thÝch hîp víi môc tiªu dµi h¹n cña c«ng ty.
- Trong trêng hîp môc tiªu duy nhÊt lµ muèn cùc ®¹i ho¸ lîi nhuËn tríc
m¾t cña mét doanh nghiÖp nµo ®ã, nÕu t¬ng lai ch¾c ch¾n, kh¶ n¨ng dù tr÷ tiÒn
mÆt vµ vèn ®Çy ®ñ vµ hÇu hÕt c¸c yÕu tè cã thÓ cã nhiÒu sè liÖu x¸c ®Þnh, th× viÖc
®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n sÏ t¬ng ®èi dÔ dµng. Nhng nh÷ng ngêi x©y dùng kÕ ho¹ch
thêng gÆp ph¶i nh÷ng yÕu tè bÊt ®Þnh, nh÷ng vÊn ®Ò khan hiÕm vèn vµ c¸c yÕu tè
tµng Èn kh¸c nhau, do ®ã, viÖc ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n thêng gÆp nhiÒu khã kh¨n,
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ngay c¶ nh÷ng vÊn ®Ò t¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Mét c«ng ty muèn ®a vµo s¶n xuÊt mét
d©y truyÒn s¶n phÈm míi mµ môc ®Ých chñ yÕu lµ v× uy tÝn cña c«ng ty, c¸c dù
b¸o cã thÓ cho thÊy râ rµng sù thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh, nhng mét c©u hái vÉn bá ngá
lµ liÖu sù thiÖt h¹i ®ã cã ®îc bï ®¾p xøng ®¸ng do kÕt qu¶ thu ®îc vÒ tõ uy tÝn hay
kh«ng?
- Do trong hÇu hÕt mäi lÜnh vùc, mäi t×nh huèng ®Òu cã rÊt nhiÒu ph¬ng ¸n
vµ cã v« sè c¸c biÕn rµng buéc cÇn ph¶i xem xÐt cho nªn cùc kú khã kh¨n. Do
nh÷ng sù phøc t¹p nµy, nh÷ng ph¬ng ph¸p luËn, nh÷ng øng dông míi cña bé m«n
nghiªn cøu vµ ph©n tÝch t¸c nghiÖp, c¸c kü thuËt to¸n häc vµ m¸y vi tÝnh ®· ®îc
¸p dông vµo lÜnh vùc qu¶n lý trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cã triÓn väng
nhÊt.
- Khi ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n xong th× tiÕn hµnh lùa chän ph¬ng ¸n tèi u
(mét ph¬ng ¸n ®îc gäi lµ tèi u khi nã thùc hiÖn ®îc môc tiªn víi chi phÝ nhá
nhÊt). §©y chÝnh lµ thêi ®iÓm kÕ ho¹ch ®îc chÊp nhËn, thêi ®iÓm thùc sù ®Ó ra
quyÕt ®Þnh ®«i khi viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cho thÊy cã hai hoÆc
nhiÒu ph¬ng ¸n thÝch hîp vµ ngêi qu¶n lý cã thÓ quyÕt ®Þnh mét sè ph¬ng ¸n chø
kh«ng chØ dïng mét ph¬ng ¸n tèt nhÊt
7.QuyÕt ®Þnh vµ thÓ chÕ kÕ ho¹ch
Trong phÇn thÓ chÕ vµ quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch th«ng thêng cã mét sè c«ng
viÖc sau:
+Mét sè ph¬ng ¸n c«ng viÖc tèt nhÊt sÏ ®îc nh÷ng ngêi hoÆc ngêi chÞu
tr¸ch nhiÖm ph©n tÝch kÕ ho¹ch tr×nh lªn cho ngêi hoÆc nh÷ng ngêi cã thÈm
quyÒn quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch
+Ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh sÏ tiÕn hµnh th«ng qua ph¬ng ¸n tèi u vµ
quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch
+ThÓ chÕ ho¸ kÕ ho¹ch: th«ng qua mét v¨n b¶n kÕ ho¹ch. V¨n b¶n ®ã lµ c¬
së ph¸p lý ®Ó tiÕn hµnh tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, triÓn khai kÕ ho¹ch.
8. X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch phô trî
T¹i thêi ®iÓm mµ quyÕt ®Þnh ®îc thùc hiÖn, viÖc lËp kÕ ho¹ch cha thÓ kÕt
thóc mµ ph¶i chuyÓn sang bíc 8. HÇu nh phæ biÕn, mét kÕ ho¹ch cÇn c¸c kÕ
ho¹ch ®Ó phô trî. Khi h·ng hµng kh«ng quyÕt ®Þnh mua mét phi ®éi m¸y bay
míi, quyÕt ®Þnh nµy lµ tÝn hiÖu ®Ó x©y dùng mét lo¹t c¸c kÕ ho¹ch phô trî nh thuª
vµ huÊn luyÖn c¸c lo¹i nh©n viªn, mua s¾m vµ cÊt gi÷ phô tïng dù phßng, triÓn
khai c¸c ph¬ng tiÖn b¶o dìng, thiÕt kÕ lËp lÞch tr×nh, in qu¶ng c¸o c¸c cÊp ph¸t tµi
chÝnh vµ b¶o dìng.
Sau khi quyÕt ®Þnh ®· c«ng bè, kÕ ho¹ch ®· x©y dùng xong, bíc cuèi cïng
lµm cho c¸c kÕ ho¹ch cã ý nghÜa nh ®· nªu khi th¶o luËn vÒ c¸c kÕ ho¹ch ®ã lµ lîng ho¸ chóng, chuyÓn sang d¹ng ng©n quü. Ng©n quü lµ b¶n têng tr×nh c¸c kÕt
qu¶ mong muèn b»ng c¸c con sè. Ng©n quü lµ b¶n têng tr×nh c¸c kÕt qu¶ mong
muèn b»ng c¸c con sè. Ng©n quü ë ®©y kh«ng ®¬n thuÇn lµ ng©n quü b»ng tiÒn
mµ cßn cã ng©n quü thêi gian, ng©n quü nh©n c«ng, ng©n quü m¸y mãc thiÕt bÞ,
ng©n quü nguyªn vËt liÖu… Ng©n quü chung cña doanh nghiÖp biÓu thÞ toµn bé
thu nhËp vµ chi phÝ, lîi nhuËn hoÆc sè d tæng hîp. C¸c ng©n quü cña kho¶n môc
c©n ®èi chÝnh nh lµ chØ tiªu tiÒn mÆt hay chi phÝ ®Çu t, mçi bé phËn hay ch¬ng
tr×nh cña mét doanh nghiÖp hay tæ chøc ®Òu cã thÓ cã ng©n quü riªng cña m×nh,
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
th«ng thêng lµ c¸c ng©n quü vÒ chØ tiªu vµ chi phÝ ®Çu t mµ chóng cã liªn hÖ chÆt
chÏ víi ng©n quü chung.
III. Ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh
hµng n¨m trong doanh nghiÖp
1. C«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh
ViÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc cã thÓ nãi lµ mét bíc ngoÆt lín trong ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta. Sù
chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ®· t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp rÊt nhiÒu thuËn lîi, ®ã
lµ sù tù chñ, n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së ph¸p luËt cña nhµ níc, tù do liªn doanh, liªn kÕt… Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi ®ã th× c¬ chÕ thÞ tr êng
còng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu rÊt kh¾c nghiÖt mµ doanh nghiÖp ho¹t
®éng nµy muèn tån t¹i ph¶i ®¸p øng tèt c¸c yªu cÇu vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®ã. Muèn
vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý, trong ®ã c«ng t¸c kÕ
ho¹ch lµ c«ng t¸c quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó gãp phÇn lµm cho doanh nghiÖp ®¸p
øng tèt c¸c yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cña thÞ trêng. Nhng thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ ho¹ch
hÇu hÕt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay vÉn cha ®îc coi
träng, cha ®i s©u, ®i s¸t, chi tiÕt ho¸. Do ®ã, cha t¹o ra hiÖu qu¶ tèt nhÊt cña c«ng
t¸c nµy. V× vËy, viÖc n©ng cao chÊt lîng vµ thay ®æi c¸ch lµm cña c«ng t¸c kÕ
ho¹ch cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ v«
cïng quan träng. C¬ chÕ thÞ trêng t¹o ra nh÷ng yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng cã Ýt c¬ héi kinh doanh cã hiÖu qu¶
h¬n. Do ®ã, doanh nghiÖp nµo chíp nhanh ®îc c¸c c¬ héi hoÆc t¹o ra c¸c c¬ héi
tèt h¬n th× sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, tøc lµ x©y dùng kÕ ho¹ch hîp lý vµ
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thùc hiÖn ®óng tiÕn ®é víi kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra ®Ó chíp ®îc c¬ héi kinh doanh ®ã.
Thùc tÕ ®· chøng minh, ®Ó lµm ®îc mét c«ng viÖc ®¹t kÕt qu¶ cao, doanh nghiÖp
nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ. C«ng viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh lµ kÕt qu¶
cña ho¹t ®éng chñ quan, cã ý thøc cña chñ thÓ hµnh ®éng. B¶n th©n kÕ ho¹ch ®·
cho thÊy mét sù s¾p xÕp t¬ng lai. ChÝnh v× vËy, kÕ ho¹ch bao giê còng ®i tríc mét
bíc, b¶o ®¶m c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra nhÞp
nhµng, liªn tôc. §èi víi kÕ ho¹ch n¨m th× vµo th¸ng 11 cña n¨m b¸o c¸o, doanh
nghiÖp ph¶i x©y dùng song kÕ ho¹ch, ph¬ng híng phÊn ®Êu cho n¨m tíi. Cßn ®èi
víi kÕ ho¹ch quý, th¸ng th× ®Õn ngµy 25, 27 hµng th¸ng ph¶i hoµn thµnh xong
viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch th¸ng sau. Riªng ®èi víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt th× l¹i cµng
ph¶i coi träng bëi v× nã cã tÝnh chÊt nh lµ mét kÕ ho¹ch môc tiªu.
KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng sím sÏ lµ c¨n cø ®Ó c¸c kÕ ho¹ch
hç trî x©y dùng ®óng tiÕn ®é, chuÈn bÞ tèt cho giai ®o¹n thùc hiÖn tæ chøc s¶n
xuÊt. Nhê ®ã, c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc huy ®éng ®Ó cung øng
®óng lóc, vÒ sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i. Lµm ®îc nh vËy lµ doanh nghiÖp ®·
thùc hiÖn tiÕt kiÖm ®îc tiÒn l·i ph¶i tr¶ nÕu lµ vèn vay, tiÕt kiÖm v× kh«ng ®Ó vèn
ø ®äng, kh«ng sinh lêi vµ n»m ë nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo cha cÇn thiÕt, tËn dông tèi
®a, n©ng cao hÖ sè thêi gian sö dông m¸y, thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n … ®Ó
lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
H¬n n÷a, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn khai th¸c
triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp th«ng qua c©n ®èi gi÷a nhu cÇu vµ kh¶
n¨ng. Khi nhu cÇu cao h¬n kh¶ n¨ng, doanh nghiÖp nªn tËp trung t×m ra biÖn ph¸p
nh»m ®¸p øng ®îc cao nhÊt nhu cÇu thÞ trêng. Lóc nµy doanh nghiÖp nªn lùa chän
®o¹n thÞ trêng mµ kh¶ n¨ng phôc vô cña doanh nghiÖp lµ tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt
vµ ®i vµo khai th¸c nã chø kh«ng nªn ®Çu t dµn tr¶i. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp
còng cã thÓ ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng liªn doanh, hîp t¸c kinh tÕ, tæ chøc ho¹t ®éng
th¬ng m¹i (mua ®Ó b¸n) nh»m phôc vô kh¸ch hµng víi chÊt lîng tèt nhÊt.
Ngîc l¹i, khi nhu cÇu thÊp h¬n kh¶ n¨ng, ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph¶i
t×m c¸ch ®a d¹ng ho¸, më réng ph¹m vi ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn m×nh cã thÓ.
§©y lµ lóc cÇn sù linh ho¹t cña doanh nghiÖp. Ngêi lao ®éng cã thÓ t¹m thêi nghØ
viÖc nhng m¸y mãc thiÕt bÞ ngõng ho¹t ®éng vÉn bÞ hao mßn, nh÷ng bÊt æn ®Þnh
kh¸c x¶y ra khi ngêi lao ®éng kh«ng cã thu nhËp. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng kinh
doanh tæng hîp lu«n g¾n liÒn víi ho¹t ®éng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã quyÒn chñ ®éng khai th¸c nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù, c¸c s¶n phÈm phô bªn c¹nh mÆt hµng chñ ®¹o cña m×nh ®Ó ®a vµo kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt.
Môc tiªu lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn lµ môc tiªu hµng ®Çu. Do
®ã, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o ®em l¹i lîi
nhuËn tèi ®a cho doanh nghiÖp. B»ng c¸ch lùa chän ®óng mÆt hµng s¶n xuÊt mµ
doanh nghiÖp cã u thÕ, s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng vÒ sè lîng,
chÊt lîng, tËn dông tèi ®a nh÷ng c¬ héi thÞ trêng mang l¹i cho doanh nghiÖp, thùc
hiÖn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ (thu>chi). KÕ ho¹ch
s¶n xuÊt ®îc lËp sÏ gióp cho doanh nghiÖp thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a.
Qua sù ph©n tÝch trªn cho thÊy: Mét kÕ ho¹ch chÊt lîng lµ c¬ së chuÈn bÞ
tèt c¸c ®iÒu kiÖn, yÕu tè cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cña doanh
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghiÖp, tæ chøc tèt qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ cã chÊt
lîng cao vµ gi¸ thµnh h¹ phï hîp víi thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng… s¶n phÈm chÊt
lîng cao cã thÓ dùa trªn hÖ thèng ®Þnh møc tiªn tiÕn, phï hîp víi ngêi lao ®éng.
KÕ ho¹ch lµ c¸i mèc cho ngêi lao ®éng phÊn ®Êu hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch
giao. Nã lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng chÕ ®é thëng ph¹t thÝch ®¸ng. HÖ
thèng ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, hÖ sè thêi gian lao ®éng h÷u Ých, kÕ
ho¹ch buéc ngêi lao ®éng ph¶i tu©n thñ, thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t, lµm ra s¶n
phÈm cã chÊt lîng, ®¹t yªu cÇu, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng.
Mét kÕ ho¹ch chÊt lîng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi¶m sè giê m¸y ngõng
(t¨ng hÖ sè thêi gian sö dông m¸y mãc), n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè
®Þnh. Gióp cho doanh nghiÖp võa kh«ng bá lì c¬ héi kinh doanh võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ c¬ héi.
2. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch trong doanh nghiÖp
C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch lµ c¸c ®Ých, c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
cã thÓ tÝnh to¸n, so s¸nh, ph©n tÝch ®îc. HÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch cña doanh
nghiÖp cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau:
2.1. C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña c¸c chØ tiªu
- C¸c chØ tiªu chÊt lîng: Bao gåm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c mÆt chÊt lîng c¶u
ho¹t ®éng kinh doanh. Ch¼ng h¹n chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng, tû lÖ lîi nhuËn b×nh
qu©n, tû lÖ doanh thu trªn vèn ®Çu t…
- C¸c chØ tiªu s¶n lîng: bao gåm c¸c chØ tiªu vÒ híng phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp
vÒ mÆt s¶n lîng, quy m«… cña c¸c ho¹t ®éng. VÝ dô chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n l îng hµng
ho¸, gi¸ trÞ tæng s¶n lîng, s¶n lîng lao ®éng c¸c lo¹i
2.2. C¨n cø vµo ®¬n vÞ tÝnh to¸n
+C¸c chØ tiªu gi¸ trÞ: lµ c¸c chØ tiªu ®îc ®o lêng b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ
+C¸c chØ tiªu hiÖn vËt: lµ c¸c chØ tiªu ®îc ®o b»ng c¸c ®¬n vÞ hiÖn vËt nh
tÊn, lÝt, c¸i, chiÕc, bé…
2.3. C¨n cø vµo ph©n cÊp qu¶n lý
+C¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh: lµ c¸c chØ tiªu cña nhµ níc giao cho c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc. §ã lµ c¸c chØ tiªu ®îc quyÕt ®Þnh thèng nhÊt vÒ néi dung, ph¬ng
ph¸p tÝnh to¸n cã tÝnh chÊt b¾t buéc trong thùc hiÖn.
+C¸c chØ tiªu híng dÉn: lµ chØ tiªu kh«ng cã ý nghÜa b¾t buéc trong thùc
hiÖn song l¹i b¾t buéc vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n. Trong ®iÒu kiÖn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, c¸c chØ tiªu nµy ®îc ¸p dông réng r·i nh»m phôc vô ho¹t ®éng
th«ng tin kinh tÕ vµ ph©n tÝch c¸c chØ tiªu kinh tÕ quèc d©n.
+C¸c chØ tiªu tÝnh to¸n: lµ c¸c chØ tiªu tõng doanh nghiÖp quy ®Þnh vµ tÝnh
to¸n phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ ho¹ch trong ph¹m vi doanh nghiÖp
3. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m cña doanh nghiÖp
Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n qu¸n triÖt ®îc
c¸c yªu cÇu chñ yÕu sau ®©y:
+C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ trong doanh nghiÖp cÇn qu¸n triÖt yªu cÇu hiÖu qu¶.
Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i lµ tiªu chuÈn hµng ®Çu
cho viÖc x©y dùng, lùa chän vµ quyÕt ®Þnh ph¬ng thøc kinh doanh.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ó qu¸n triÖt yªu cÇu nµy ®ßi hái:
- X©y dùng kÕ ho¹ch theo ph¬ng thøc h¹ch to¸n kinh doanh, b¶o ®¶m
nguyªn t¾c lÊy thu bï chi, kinh doanh cã l·i.
- §Æt nÒn t¶ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trªn nguyªn t¾c kinh doanh
®Ých thùc, mäi sù trî gi¸, hç trî, b¶o hé s¶n xuÊt (nÕu thÊy thùc sù cÇn thiÕt) nªn
thùc hiÖn bªn ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
- LÊy nhu cÇu thÞ trêng vµ c¸c tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng c¨n cø
hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh
cña dn
+ KÕ ho¹ch ho¸ doanh nghiÖp ph¶i qu¸n triÖt yªu cÇu hÖ thèng ®ång bé. NÒn kinh
tÕ quèc d©n lµ mét hÖ thèng nhÊt, bao gåm c¸c ph©n hÖ lµ c¸c doanh nghiÖp. Thùc
hiÖn yªu cÇu nµy, trong c¸c kh©u c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ph¶i ®¶m b¶o cho môc
tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ång híng vµ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn
môc tiªu bao trïm cña c¶ hÖ thèng. §ång thêi bé phËn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh
doanh còng ph¶i ®ång bé, ¨n khíp víi c¸c bé phËn kÕ ho¹ch kh¸c cña doanh
nghiÖp.
§Ó qu¸n triÖt yªu cÇu nµy ®ßi hái
-§æi míi c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp ph¶i g¾n liÒn víi
®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- ChuyÓn hÖ thèng kÕ ho¹ch n¨m cña doanh nghiÖp tõ chç lµ tæng hîp c¸c
chØ tiªu ®îc tÝnh to¸n rêi r¹c sang x¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n kÕ ho¹ch theo ph¬ng
ph¸p ®ång bé cã môc tiªu.
+ C«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i qu¸n
triÖt yªu cÇu “võa tham väng võa kh¶ thi”: kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
víi môc tiªu tèi cao lµ lîi nhuËn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®Ó thùc
hiÖn c¸c ph¬ng ¸n ®ã. Tuy nhiªn, c¸c kÕ ho¹ch nµy ph¶i cã kh¶ n¨ng thùc thi
§Ó qu¸n triÖt yªu cÇu nµy ®ßi hái :
-Khi ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch ph¶i ®iÒu tra nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng, m«i
trêng kinh doanh nh»m n¾m ch¾c c¬ héi, tr¸nh c¸c rñi ro, c¹m bÉy cña thÞ trêng
-KÕ ho¹ch ®Çy tham väng ph¶i ®îc ho¹ch ®Þnh trªn c¬ së khai th¸c c¸c kh¶
n¨ng vµ nguån lùc bªn trong còng nh bªn ngoµi doanh nghiÖp cã tÝnh ®Õn sù thay
®æi cña chóng díi t¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ.
+C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ doanh nghiÖp ph¶i qu¸n triÖt yªu cÇu “kÕt hîp môc tiªu
chiÕn lîc víi môc tiªu t×nh thÕ” hay hÖ thèng môc tiªu kÕ ho¹ch ph¶i ®îc x©y
dùng vµ ®iÒu chØnh linh ho¹t theo yªu cÇu thay ®æi cña m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn
kinh doanh.
§Ó qu¸n triÖt yªu cÇu nµy ®ßi hái:
-Thùc hiÖn ph¬ng ch©m lîi dông mäi c¬ héi kinh doanh, lÊy ng¾n nu«i dµi
cã lîi Ých tríc m¾t lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t tíi lîi Ých c¬ b¶n cao h¬n.
-Ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ho¹ch ®Þnh theo híng kÕt hîp chuyªn m«n ho¸ víi kinh doanh tæng hîp
-X©y dùng ph¬ng híng, bíc ®i vµ gi¶i ph¸p trong h×nh thµnh c¬ cÊu lao
®éng tèi u, ®æi míi c«ng nghÖ. C«ng t¸c kÕ ho¹ch doanh nghiÖp ph¶i qu¸n triÖt
yªu cÇu kÕt hîp ®óng ®¾n c¸c lo¹i lîi Ých kinh tÕ trong doanh nghiÖp. §iÒu ®ã sÏ
20