Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giới thiệu chung về wto...

Tài liệu Giới thiệu chung về wto

.DOC
25
219
54

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Ò ¸n: Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. Vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. PHÇN Më §ÇU Bíc ngoÆc lín nhÊt cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®ã lµ sù ra ®êi cña ®¶ng céng s¶n v©o ngµy 3-2-1930. Ngay tõ khi ra ®êi ®¶ng ta mÆc dï cßn non trÎ nhng vÉn kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o cña m×nh. §¶ng ®· l·nh ®¹o toµn d©n kh¸ng chiÕn chèng l¹i sù x©m lîc cña NhËt, Ph¸p, MÜ cøu níc. Nhng sau khi hoµ b×nh lËp l¹i, chóng ta lµ níc bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ c¶ vÒ kinh tÕ lÉn x· héi. VÒ mÆt kinh tÕ chóng ta bÞ tµn ph¸ vÒ c¬ së vËt chÊt kh¸ nghiªm träng, n¹n ®ãi hoµnh hµnh kh¾p n¬i. V× thÕ môc tiªu cña ®¶ng lóc bÊy giê lµ lµm sao xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ kh«i phôc l¹i ®Êt níc. Còng nh c¸c níc x· héi chñ nghÜa tríc ®ã ngay tõ ®Çu chóng ta ®· ¸p dông m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung (KTKHHTT) mÆc dï ®iÒu kiÖn ra ®êi cña nÒn kinh tÕ hµng hãa (KTHH) vÉn cßn nhng kh«ng ®îc thõa nhËn mét c¸ch chÝnh thøc. NÒn KTKHHTT ®· tõng thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë níc ta. Vµ ®· ®ãng gãp vµo thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nhng kÓ tõ khi kÕt thóc chiÕn tranh do hËu qu¶ nÆng nÒ cña nã ®Ó l¹i, vµ do cÊm vËn cña c¸c níc ®Õ quèc vµ do kh«ng cßn viÖn trî cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa n÷a cho nªn nÒn kinh tÕ níc ta gÆp nhiÒu khã kh¨n. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®îc tiªu dïng. NÒn kinh tÕ bÞ s¬ cøng n¨ng xuÊt chÊt lîng bÞ gi¶m sót nghiªm träng. Do duy tr× qu¸ l©u nÒn kinh tÕ nµy mµ kinh tÕ níc ta l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i kÐo dµi. TiÕp ®ã l¹i cã sai lÇm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ. Cµng lµm cho nÒn kinh tÕ bÞ suy tho¸i nÆng nÒ. Tõ suy tho¸i vÒ kinh tÕ dÉn ®Õn suy tho¸i vÒ x· héi. Lµm gi¶m lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng. Tríc bèi c¶nh ®ã ®¶ng vµ nhµ níc ta chñ ch¬ng chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ®¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ ®ã ®Õn nay kinh tÕ níc ta ®· thu ®îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín vµ bíc ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Vµ lÇn lît qua c¸c kú ®¹i héi nã ®· ®îc bæ xung vµ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta. Nhng nã còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai xãt trong viÖc ¸p dông. Trong ph¹m vi bµi tiÓu luËn nµy em muèn nªu lªn mét quan ®iÓm, mét nhËn xÐt kh¸ch quan vÒ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta. V× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng (KTTT) ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay”. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o ®· trùc tiÕp gióp ®ì em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy. PHÇN GI¶I QUYÕT VÊN §Ò: I. Sù cÇn thiÕt vµ tÝnh kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. 1. Kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm cña nã. a. ¦u ®iÓm: Sau khi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p th¾ng lîi, dùa vµo kinh nghiÖm cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa cò, c¶ níc ta b¾t ®Çu x©y dùng m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. C¸c h×nh thøc tæ chøc réng r·i ë n«ng th«n còng nh thµnh thÞ. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Víi sù nç lùc cao ®é cña nh©n d©n ta, cã thªm sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa cò m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· ph¸t huy ®îc tÝnh u viÖt cña nã. Tõ mét nÒn kinh tª n«ng nghiÖp l¹c hËu vµ ph©n t¸n b»ng c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸. Ta ®· tËp trung ®îc vµo tay mét lùc lîng vËt chÊt quan träng vÒ ®Êt ®ai, tµi s¶n, tiÒn vèn ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ kinh tÕ. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû ë miÒn B¾c ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn vÒ kinh tÕ x· héi. Trong thêi kú ®Çu, nÒn kinh tÕ tËp trung ®· tá ra phï hîp víi nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp vèn cã cña ta lóc ®ã, ®ång thêi còng thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ thêi chiÕn lóc ®ã. b. Nhîc ®iÓm: Sau ngµy gi¶i phãng, miÒn Nam bøc tranh vÒ hiÖn tr¹ng kinh tÕ ®· thay ®æi. Trong mét nÒn kinh tÕ cïng mét lóc tån t¹i c¶ ba lo¹i h×nh kinh tÕ tù cÊp tù tóc, nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ kinh tÕ hµng ho¸. §ã lµ thùc tÕ kh¸ch quan, tån t¹i sau n¨m 1975, nhng chóng ta vÉn tiÕp tôc chñ ch¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ tËp trung theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ trong ph¹m vi c¶ níc. Do c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· thay ®æi rÊt nhiÒu, viÖc ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý cò vµo ®iÒu kinh tÕ ®· thay ®æi lµm xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc. Do chñ quan cøng nh¾c kh«ng c©n nh¾c tíi sù phï hîp cña c¸c c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ mµ chóng ta ®· kh«ng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn s¶n xuÊt cña ®©t níc, tr¸i l¹i ®· dÉn ®Õn viÖc sö dông l·ng phÝ mét c¸ch nghiªm träng c¸c nguån tµi nguyªn ®ã. Tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ ph¸ ho¹i, m«i trêng bÞ « nhiÔm, s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶, nhµ níc thùc hiÖn bao cÊp trµn lan. Nh÷ng sù viÖc ®ã g©y ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu cho nÒn kinh tÕ, sù t¨ng trëng kinh tÕ “gÆp nhiÒu khã kh¨n, s¶n phÈm trë nªn khan hiÕm, ng©n s¸ch bÞ th©m hôt n¨ng nÒ, thu nhËp tõ nÒn kinh tÕ kh«ng ®ñ tiªu dïng, tÝch luü hµng n¨m hÇu nh kh«ng cã. Vèn ®Çu t chñ yÕu dùa vµo vay, viÖn trî cña níc ngoµi. §Õn cuèi nhng n¨m 80, gi¸ c¶ leo thang, khñng ho¶ng kinh tÕ ®i liÒn víi l¹m ph¸t cao, lµm cho ®êi sèng nh©n d©n bÞ gi¶m sót thËm chÝ mét sè ®¹i ph¬ng n¹n ®ãi ®ang r×nh dËp. Nguyªn nh©n s©u xa vÒ sù suy tho¸i nÒn kinh tÕ ë níc ta lµ do ta ®· dËp khu«n mét m« h×nh kinh tÕ cha thÝch hîp vµ kÐm hiÖu qu¶. Nh÷ng sai lÇm c¬ b¶n lµ: Ta ®· thùc hiªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt, trªn mét quy m« lín trong ®iÒu kiÖn cha cho phÐp §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn mét bé 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phËn tµi s¶n v« chñ vµ ®· kh«ng sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc rÊt khan hiÕm cña ®Êt níc trong khi d©n sè ngµy mét gia t¨ng. Thùc hiÖn viÖc ph©n phèi lao ®éng còng trong ®iÒu kiÖn cha cho phÐp: Khi tæng s¶n phÈm quèc d©n thÊp ®· dïng h×nh thøc võa ph©n phèi b×nh qu©n v÷a ph©n phèi l¹i mét c¸ch gi¸n tiÕp ®· lµm mÊt ®éng lùc ph¸t triÓn. ViÖc qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc l¹i sö dông c¸c c«ng cô hµnh chÝnh, mÖnh lÖnh theo kiÓu thêi chiÕn kh«ng thÝch hîp víi yªu cÇu tù do la chän cña ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng ®· kh«ng kÝch thÝch sù s¸ng t¹o cña hµng triÖu ngêi lao ®éng. 2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi ë níc ta. VÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ cã thÓ kh¸i qu¸t r»ng, lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· vµ ®ang tr¶i qua hai kiÓu tæ chøc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ chÊt. §ã lµ: thêi kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp; vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng ho¸ mµ giai ®o¹n cao cña nã ®îc gäi lµ kinh tÕ thÞ trêng. Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ-x· héi ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i. §ã lµ ph¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp ban ®Çu lµ sö dông nh÷ng t¨ng vËt cña tù nhiªn vµ sau ®ã ®îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông trong viÖc duy tr× sù sinh tån cña con ngêi. Nã ®îc bã hÑp trong mèi quan hÖ tuÇn hoµn khÐp kÝn gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn kinh tÕ tù nhiªn lÊy quan hÖ trùc tiÕp gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn, mµ tiªu biÓu lµ gi÷a ngêi lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµm nÒn t¶ng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã g¾n liÒn víi x· héi sinh tån, víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, tù cung tù cÊp. Nã ®· tån t¹i vµ thèng trÞ trong c¸c x· héi céng s¶n nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn vµ tuy kh«ng cßn gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ nhng vÉn cßn tån t¹i trong x· héi t b¶n cho ®Õn ngµy nay. Kinh tÕ tù nhiªn, hiªn vËt, sinh tån, tù cung, tù cÊp g¾n liÒn víi kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu. Kinh tÕ hµng ho¸, b¾t nguån tõ kinh tÕ hµng ho¸ ®¬n gi¶n, ra dêi tõ khi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû tan gi·, dùa trªn hai tiÒn ®Ì c¬ b¶n lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ cã sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ do chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt. ChuyÓn tõ kinh tÕ tù 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhiªn, tù cung, tù cÊp sang kinh tÕ hµng hãa lµ ®¸nh dÊu bíc chuyÓn sang thêi ®¹i kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn, thêi ®¹i v¨n minh cña nh©n lo¹i. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh, vÞ thÕ cña kinh tÕ hµng ho¸ còng dÇn ®îc ®æi thay: Tõ chç nh lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ-x· héi kh«ng phæ biÕn, kh«ng hîp thêi trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ cña nh÷ng ngêi thî thñ c«ng vµ n«ng d©n tù do, ®Õn chç ®îc thõa nhËn träng x· héi phong kiÕn, vµ ®Õn chñ nghÜa t b¶n th× kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n kh«ng nh÷ng ®îc thõa nhËn mµ cßn ph¸t triÓn lªn giai ®o¹n cao h¬n ®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Kinh tÕ thÞ trêng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸, còng ®· tr¶i qua ba giai ®o¹n ph¸t triÓn. Giai ®o¹n thø nhÊt lµ giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n sang kinh tÕ thÞ trêng (cßn gäi lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng s¬ khai gi· man). Giai ®o¹n thø hai, lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ thi trêng tù do. §Æc trng quan träng cña giai ®o¹n nµy lµ sù ph¸ triÓn kinh tÕ diÔn ra theo tinh thÇn tù do, nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh tÕ. Giai ®o¹n thø ba, lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. §Æc cña giai ®o¹n nµy lµ nhµ níc can thiÖp vµo kinh tÕ thÞ trêng vµ më réng kinh tÕ víi níc ngoµi. Sù can thiÖp cña nhµ níc vµo kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c h×nh thøc së h÷u nhµ níc, c¸c ch¬ng tr×nh khuyÕn khÝch ®Çu t vµ tiªu dïng, cïng víi viÖc sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ nh tµi chÝnh, tÝn dông, tiÒn tÖ. . . ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ë tÇm vÜ m«. Sù phèi hîp gi÷a chÝnh phñ vµ thÞ trêng trong mét nÒn hinh tÕ hçn hîp nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cña nh÷ng níc cã møc t¨ng trëng kinh tÕ nhanh. MÆc dï sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ (s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá) tù ph¸t sÏ “hµng ngµy hµng giê ®Î ra chñ nghÜa t b¶n” (nãi theo c¸ch nãi cña V. I. Lª-Nin) vµ sù ph¸t triÓn cña KTTT trong lÞch sö diÔn ra ®ång thêi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n, nhng tuyÖt nhiªn, KTTT kh«ng ph¶i lµ mét chÕ ®é kinh tÕ-x· héi. KTTT lµ mét h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p vËn hµnh kinh tÕ c¸c qui luËt cña thÞ trêng chi phèi viÖc ph©n bæ c¸c tµi nguyªn, qui ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo (bao nhiªu) vµ s¶n xuÊt cho ai. §©y lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn do nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. Nã lµ ph¬ng thøc sinh 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ho¹t kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn. Sù c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ trêng theo qui luËt gi¸ trÞ ®ßi hái c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt-kinh doanh kh«ng ngõng ®æi míi, øng dông tiÕn bé khoa häc-kü thuËt, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, më réng qui m« cña s¶n xuÊt-kinh donh. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng lµ qu¸ tr×nh më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph¸t triÓn khoa häc-c«ng nghÖ míi vµ øng dông chóng vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt-kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña KTTT g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n minh nh©n lo¹i, cña khoa häc-kü thuËt, cña lùc lîng s¶n xuÊt. NhiÒu häc gi¶ ®· kh¸i qu¸t r»ng: Giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp vµ kü thuËt thñ c«ng; Giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, kü thuËt vi ®iÖn tö-tin häc. . . Cho ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80, vÒ c¬ b¶n, trong nÒn kinh tÕ níc ta, s¶n xuÊt nhá vÉn cßn lµ phæ biÕn, tr¹ng th¸i kinh tÕ tù nhiªn, hiÖn vËt, tù cung, tù cÊp cßn chiÕm u thÕ. X· héi ViÖt Nam, vÒ c¬ b¶n vÉn dùa trªn nÒn t¶ng cña v¨n minh n«ng nghiÖp lóa níc, n«ng d©n chiÕm ®¹i ®a sè. ViÖt Nam vÉn lµ mét níc nghÌo nµn, l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn trë thµnh nhiÖm vô môc tiªu sè mét ®èi víi toµn ®¶ng, toµn d©n ta trong bíc ®êng ®i tíi. Muèn vËy, ph¶i chuyÓn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n sang tr¹ng th¸i cña sù ph¸t triÓn, lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, cïng víi nã lµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 3. Sù cÇn thiÕt tÊt yÕu ph¶i chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN. Tríc sù suy tho¸i nghiªm träng, viÖn trî níc ngoµi l¹i gi¶m sót ®· ®a nÒn kinh tÕ níc ta tíi sù bøc b¸ch ph¶i ®æi míi. T¹i ®¹i héi VI cña ®¶ng ®· chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ thùc hiÖn chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh x· héi chñ nghÜa. §Õn ®¹i héi VII ®¶ng ta ®· x¸c ®Þnh viÖc ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ níc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ trªn thùc tr¹ng diÔn ra viÖc ®ã tøc lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. §©y lµ mét sù thay ®æi vÒ nhËn thøc cã ý nghÜa rÊt quan träng trong lý luËn còng nh trong thùc tÕ l·nh ®¹o cña ®¶ng trªn mÆt trËn lµm kinh tÕ. ViÖc chuyÓn ®æi trªn hoµn toµn ®óng ®¾n. Nã phï hîp víi thùc tÕ cña níc ta phï hîp víi c¸c qui luËt kinh tÕ vµ xu thÕ cña thêi ®¹i. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÕu kh«ng thay ®æi c¬ chÕ vÉn gi÷ c¬ chÕ kinh tÕ cò th× kh«ng thÓ nµo cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó tiªu dïng chø cha nãi ®Õn tÝch luü vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Thùc tÕ nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80 ®· chØ râ thùc hiÖn c¬ chÕ kinh tÕ cho dï chóng ta ®· liªn tôc ®æi míi hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, nhng hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi ®¹t møc rÊt thÊp. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng næi tiªu dïng, tÝch luü hÇu nh kh«ng cã ®«i khi cßn ¨n l¹m c¶ vµo vèn vay cña níc ngoµi. Do ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ tËp trung lµ rÊt cøng nh¾c c¸i ®ã chØ cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. Vµ chØ cã t¸c dông ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo chiÒu réng. NÒn kinh tÕ chØ huy ë níc ta tån t¹i qu¸ dµi do ®ã nã kh«ng nh÷ng cßn t¸c dông ®¸ng kÓ trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt mµ nã cßn sinh ra nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc lµm gi¶m n¨ng xuÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. XÐt vÒ tån t¹i thùc tÕ ë níc ta nh÷ng nh©n tè cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. VÒ vÊn ®Ò nµy cã nhiÒu ý kiÕn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. NhiÒu níc cho r»ng thÞ trêng ë níc ta lµ thÞ trêng s¬ khai. Thùc tÕ kinh tÕ thÞ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¹t nh÷ng møc ph¸t triÓn kh¸c nhau, ë hÇu hÕt c¸c ®« thÞ vµ vïng hÎo l¸nh ®ang ®îc më réng víi thÞ trêng quèc tÕ. Nhng thÞ trêng ë níc ta ph¸t triÓn cha ®ång bé cßn thiÕu h¼n thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng ®Êt ®ai vÒ c¬ b¶n vÉn lµ thÞ trêng tù do, møc ®é can thiÖp cña nhµ níc cßn rÊt thÊp. XÐt vÒ mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ta thÊy nÒn kinh tÕ níc ta ®ang hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng thÕ giíi, sù giao lu vÒ hµng ho¸ dÞch vô vµ ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi lµm cho sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ níc ta gÇn gòi h¬n víi thÞ trêng thÕ giíi. T¬ng quan gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ trong vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ quèc tÕ. Xu híng chung ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét níc kh«ng t¸ch rêi sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp quèc tÕ. Sù c¹nh tranh gi÷i c¸c quèc gia ®· thay ®æi h¼n vÒ chÊt kh«ng cßn lµ d©n sè ®«ng, vò khÝ nhiÒu, qu©n ®éi m¹nh mµ lµ tiÒm lùc kinh tÕ. Môc ®Ých cña c¸c chÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia t¹o ®îc nhiÒu cña c¶i vËt chÊt trong quèc gia cña m×nh lµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, thÊt nghiÖp thÊp, tiÒm lùc kinh tÕ ®· trë thµnh thíc ®o chñ yÕu, vai trß vµ søc m¹nh cña mçi d©n téc, lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó b¶o vÖ uy tÝn duy tr× søc m¹nh cña c¸c ®¶ng cÇm quyÒn. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tuy vËy, nÒn kinh tÕ thÞ trêng híng tíi cña níc ta sÏ kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng thuÇn tuý. Lý thuyÕt “®Ó mÆc” cho thÞ trêng tù do c¹nh tranh lµ kh«ng tån t¹i. Ngoµi bµn tay “v« h×nh”, vai trß cña chÝnh phñ ®Ó ®iÒu tiÕt, kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ trêng t¹o cho nÒn kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. §ãi víi níc ta vai trß cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng sÏ rÊt quan träng. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi nµo rót cuéc còng nh»m môc tiªu x·héi, nh©n v¨n nhÊt ®Þnh. Ph¸t triÓn theo nghÜa ®Çy ®ñ lµ bªn c¹nh sù gia t¨ng vÒ lîng (t¨ng trëng kinh tÕ) cßn bao hµm nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt(nh÷ng biÕn ®æi vÒ mÆt x· héi). “Ph¸t triÓn lµ n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. N©ng cao tiªu chuÈn sèng vµ c¶i tiÕn gi¸o dôc, søc khoÎ vµ b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña ph¸t triÓn kinh tÕ. B¶o ®¶m c¸c quyÒn chÝnh trÞ vµ c«ng d©n lµ mét môc tiªu ph¸t triÓn réng h¬n ”. Häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña C. M¸c lµ mét thµnh tùu khoa häc cña loµi ngêi. Nã ph¸c ho¹ quy luËt vËn ®éng tæng qu¸t cña lÞch sö nh©n lo¹i, vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi sÏ tiÕn tíi chñ nghÜa céng s¶n, mµ giai ®o¹n thÊp cña nã lµ chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi kh«ng ®ãi lËp víi ph¸t triÓn, víi kinh tÕ thÞ trêng, mµ lµ mét nÊc thang ph¸t triÓn cña loµi ngêi ®îc ®¸nh dÊu b»ng tiÕn bé-x· héi cña sù ph¸t triÓn. Nã lµ cach thøc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ x· héi v× cuéc sèng tèt ®Ñp cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, cña toµn tÓ x· héi, lµ sù thiÕt lËp mét trËt tù x· h«i víi môc tiªu c«ng b»ng v¨n minh. Sù ph¸t triÓn chØ ®em l¹i sù giµu cã vµ sù thèng trÞ cña t b¶n, cña mét sè Ýt ngêi trong x· héi, th× sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa lµ sù ph¸t triÓn cæ ®iÓn. Sù ph¸t triÓn ®em l¹i sù giµu cã, phån vinh, h¹nh phóc cho ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng cho toµn thÓ x· héi, th× sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, lµ sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng trêng kú gian khæ vµ quyÕt liÖt cña nh©n d©n ta díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®øng ®Çu lµ chñ tÞch HCM nh»m gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng, ®em l¹i h¹nh phóc vµ giµu sang cho nh©n d©n lao ®éng. V× vËy, sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ph¶i lµ sù ph¸t triÓn v× sù giµu cã, phån vinh vµ h¹nh phóc cña nh©n d©n lao ®éng, v× sù hïng m¹nh vµ giµu cã cña c¶ x· héi, cña toµn x· héi, cña toµn d©n téc, lµ sù ph¸t triÓn mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Nghi· lµ, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN. §iÒu ®ã kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m ®¹t ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, mµ cßn bao hµm vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hiÖn ®¹i, lµ thiÕt lËp mét kiÓu tæ chøc x· héi, mét trËt tù x· héi víi néng dung c«ng b»ng vµ v¨n minh. Nhµ níc XHCN, “cña d©n, do d©n vµ v× d©n” díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Cäng s¶n ViÖt Nam lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®¶m b¶o thùc hiÖn sù ®Þnh híng ®ã. II. §Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. A. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc trªn thÕ giíi. §Ó hiÓu râ hay cã mét c¸ch nhËn xÐt kh¸ch quan nÒn kinh thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam ta ph¶i xem xÐt c¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng thÕ giíi. 1. §Æc ®iÓm chung: Kinh tÕ thÞ trêng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ngêi ®· tr¶i qua nhiÒu thêi ®¹i. Kinh tÕ thÞ trêng ®· xuÊt hiÖn tõ xa xa trong lÞch sö kinh tÕ nhng KTTT chØ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, phong phó trong vµi tr¨m n¨m trë l¹i ®©y. GÇn nh hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ngµy nay ®Òu theo m« h×nh KTTT víi nh÷ng ®Æc trng mµu s¾c riªng cña tõng níc. KTTT cña c¸c níc T©y ¢u cã nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng kh«ng gièng m« h×nh cña MÜ, NhËt, Trung. Níc Nga ngµy nay còng ®· rÏ h¼n theo híng kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc ph¬ng T©y nhng mÊy n¨m qua nÒn kinh tÕ cña níc nµy ®iªu ®øng, lao ®ao, cã lóc l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi s©u s¾c ®Õn nay cha ®Þnh h×nh trong viÖc lùa trän m« h×nh kinh tÕ Mü, T©y ¢u, hay NhËt Song trªn b×nh diÖn tæng qu¸t, KTTT cña c¸c níc ®Òu cã ®iÓm t¬ng ®ång võa cã “bµn tay v« h×nh” cña thÞ trêng t¸c ®éng, tù ®iÒu chØnh võa cã sù can thiÖp, ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, c¸i gäi lµ “bµn tay h÷u h×nh” lµ sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc dï nÒn kinh tÕ ë bÊt kú tr×nh ®é ph¸t triÓn nµo. hiÖn nay trªn thÕ giíi th× mäi nÒn kinh ®Òu cã sù tham gia qu¶n lÝ, ®iÒu tiÕt cña nhµ níc tuy ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. NÒn KTTT ®ã lµ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, cã nhiÒu u ®iÓm. Tuy nhiªn nÒn kinh tÕ nµo còng cã nh÷ng mÆt tr¸i cña nã. Vµ ë ®©y, mÆt tr¸i cña KTTT lµ t×nh tr¹ng bÊt c«ng trong x· héi cßn cao, sù ph©n ho¸ giai cÊp trong x· héi cßn diÔn ra s©u s¾c, tÖ n¹n x· héi ngµy cµng nhiÒu, ®ång thêi cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ th× t×nh tr¹ng l¹m ph¸t sÏ bÞ ®Èy nªn cao. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 T¹i ch©u ©u m« h×nh kinh tÕ cña Thuþ §iÓn rÊt ®¸ng chó ý. Vèn lµ mét quèc gia n«ng nghiÖp nghÌo nµn vµ l¹c hËu nhng chØ trong mét th¬× gian ng¾n th× thuþ ®iÓn ®· trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi, ë Ch©u ¸ Trung Quèc còng lµ mét níc ®· chuyÓn tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng vµ ®· cã sù t¨ng trëng kinh tÕ ®¸ng kÓ. Cßn ®èi víi Nga ®Çu tiªn lµ mét níc ®i theo ®Þnh híng XHCN vµ ®· cã mét nÒn kinh tÕ vµo lo¹i ph¸t triÓn cña thÕ giíi . Nhng tõ khi ®i theo híng ph¸t triÓn cña c¸c níc TBCN th× nÒn kinh tÕ cña níc nµy ®· l©m vµo khñng ho¶ng. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña níc nµy ®· gi¶m sót rÊt nhiÒu. HiÖn nay níc Nga tuy ®· tho¸t khái khñng ho¶ng nhng nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn. KTTT ë Mü cã nh÷ng ®Æc trnglµ:do tiÒm lc kinh tÕ cña Mü rÊt lín vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong lÜnh vùc kinh tÕ lµ rÊt lín nªn møc ®é can thiÖp cña nhµ níc vµo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ thÊp h¬n so víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn nhµ níc ë ®©y l¹i tham gia rÊt m¹nh mÏ vµo khu vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i. Kh«ng chØ cã vËy nhµ níc ë ®©y ®· hç trî rÊt m¹nh mÏ cho c¸c c«ng ty cña Mü x©m nh©p vµo thÞ trêng kinh tÕ cña c¸c níc kh¸c. Tõ ®ã ®em l¹i c¸c nguån lîi cho Mü. . NÒn KTTT ë c¸c níc Ch©u ¸ vµ c¸c níc §«ng Nam ¸ còng cã nh÷ng nÐt ®Æc trng ®¸ng lu ý, ë c¸c níc nµy sù tham gia vµo ®iÒu tiÒu tiÕt nÒn kinh tÕ lµ rÊt m¹nh mÏ nh Hµn Quèc, In®«nªxia. T¹i Hµn Quèc sù tham gia cña chÝnh phñ ®· thóc ®Èy vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho KTTT ë níc nµy ph¸t triÓn. 2. §Æc ®iÓm cña KTTT hiÖn ®¹i. Tuy nÒn KTTT ®· ra ®êi tõ rÊt l©u nhng nÒn KTTT hiÖn ®¹i míi ra ®êi tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX víi ®Æc trng lµ nhµ níc can thiÖp tÝch cùc, m¹nh mÏ vµo kinh tÕ vµ më réng giao lu kinh tÕ víi níc ngoµi. Víi nÒn KTTT ®· ra ®êi tríc ®ã nã chØ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng chø kh«ng cã sù tham gia qu¶n lÝ cña nhµ níc. Nhµ níc khi ®ã chØ cã chøc n¨ng truyÒn thèng cña nhµ níc ph¸p quyÒn. §ã lµ: B¶o vÖ quuyÒn së h÷u cña c¸c nhµ kinh doanh. Nhµ níc b¶o ®¶m an ninh, chÝnh trÞ, quèc phßng, an toµn x· héi t¹o m«i trêng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Sö lÝ c¸c vô tranh chÊp trong kinh doanh vµ vi ph¹m ph¸p luËt. §Õn thêi kú KTTT hiÖn ®¹i th× nhµ níc tham gia vµo ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ. Vµ c«ng cô ®iÒu tiÕt chñ yÕu lµ c¸c chÝnh s¸ch tµi kho¸, s¸ch chÝnh tµi chÝnh, tiÒn tÖ, kinh tÕ ®èi ngo¹i nh:thuÕ, l·i suÊt chiÕt khÊu. . . Trªn thÕ giíi hiÖn nay, nÒn kinh tÕ níc nµo còng cã sù can thiÖp, ®iÒu tiÕt cña nhµ níc tuy møc ®é m¹nh yÕu cã kh¸c nhau. Vµ víi sù qu¶n lÝ cña nhµ níc th× nÒn kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu cã sù ph¸t triÓn vît bËc, ®êi sèng cña nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. Víi sù kÕt hîp gi÷a “bµn tay v« h×nh” vµ “bµn tay h÷u h×nh” nÒn kinh tÕ cña c¸c níc ®Òu ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn lín. Trong nÒn KTTT hiÖn ®¹i sù can thiÖp cña nhµ níc ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: T¹i mét sè níc, hµng ho¸ c«ng céng do lîng vèn ®Çu t lín, lîi nhuËn Ýt nªn c¸c nhµ ®Çu t t nh©n kh«ng quan t©m. Song do c¸c lo¹i hµng ho¸ nµy rÊt quan träng cho nªn nhµ níc ph¶i ®øng ra ®Çu t s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ nµy. §ång thêi ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh lín mang tÇm cì quèc gia nh së c¬ h¹ tÇng, cÇu ®êng, bÕn c¶ng th× nhµ níc ph¶i trùc tiÕp ®Çu t v× kinh doanh vµo c¸c khu vùc nµy nguån vèn ph¶i rÊt lín chØ cã nhµ níc míi ®¸p øng ®îc. Khi nhµ níc tham gia ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th× c¸c vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi ®îc nhµ níc quan t©m h¬n. Víi sù ph¸t triÓn cña KTTT ®· lµm thay ®æi nÒn kinh tÕ nhng nh÷ng mÆt tr¸i cña nã còng ®· b¾t ®Çu n¶y sinh. Nh÷ng mÆt tr¸i ®ã lµ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t gia t¨ng, c¸c tÖ n¹n x· héi ngµy cµng nhiÒu h¬n. Víi vai trß cña m×nh nhµ níc nhµ níc tham gia vµo ®iÒu tiÕt kinh tÕ nh»m æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp. Nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ b»ng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp. B»ng c¸c chÝnh s¸ch x· héi nhµ níc nh»m gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi, x©y dùng mét x· héi lµnh m¹nh. Ngµy nay trong kinh tÕ ®èi ngo¹i vai trß cña nhµ níc lµ rÊt lín. Nhµ níc sÏ ®øng ra ngo¹i giao ®em l¹i nhiÒu nguån lîi cho ®Êt níc. Vai trß nµy ®îc thÓ hiÖn rÊt râ cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh Mü, NhËt. . . 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tû träng cña khu vùc dÞch vô ngµy cµng t¨ng nªn trong nÒn KTTT hiÖn nay, §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn b»ng sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ. Nã ®¸nh dÊu sù gia t¨ng cña khu vùc dÞch vô trªn c¬ së cña mét nÒn t¶ng khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn. Nã thay thÕ cho xu híng gia t¨ng c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ tríc ®©y. Víi tû träng cao cña khu vùc dÞch vô ®· lµm cho nã ®ang trë thµnh lo¹i h×nh “kinh tÕ dÞch vô ”. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ®· h×nh thµnh nªn c¸c trung t©m tµi chÝnh nh Lu©n §«n, T«ky«. . . ®· khiÕn cho ho¹t ®éng cña thÞ trêng vît qu¸ ph¹m vi trao ®æi th«ng thêng. §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë ch©u ¸ vµ §«ng Nam ¸ cã mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt ®ã lµ sù tham gia m¹nh mÏ cña nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ. Nhê sù tham gia cña nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ mµ nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc nµy ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn lín. §èi víi nh÷ng níc nµy cßn cã mét ®Æc ®iÓm n÷a ®ã lµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®· h×nh thµnh nªn khu vùc kinh tÕ thuéc së h÷u cña nhµ níc. §èi víi c¸c níc nµy ®©y lµ mét khu vùc tÊt yÕu cÇn ph¶i cã. §©y lµ khu vùc mµ nhµ níc trùc tiÕp ®Çu t vµo. Song nh×n chung khu vùc nµy ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶. KÕt qu¶ nµy lµ do bé m¸y qu¶n lý cßn cång kÒnh, kÐm n¨ng ®éng. Vµ ®©y lµ khu vùc cña nhµ níc ®Çu t nªn chóng kh«ng ph¶i chÞu søc Ðp c¹nh tranh trªn thÞ trêng. §ång thêi sù kÐm hiÖu qu¶ ®ã cßn do cã sù tham nhòng trong bé m¸y qu¶n lý. Tríc t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kh«ng cã hiªu qu¶ nµy th× nhµ níc ph¶i cã sù ®iÒu chØnh th× nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn ®îc. Sù ®iÒu chØnh ph¶i b»ng c¸ch giao cho t nh©n qu¶n lý khu vùc kinh tÕ nµy. Nhµ níc chØ nªn ®Çu t vµo mét sè lÜnh vùc thùc sù quan träng nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, th«ng tin vµ mét sè nghµnh c«ng nghiÖp quan träng, quèc phßng. 3. Nh÷ng u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm cña nÒn KTTT. BÊt cø mét nÒ kinh tÕ nµo còng cã nh÷ng u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm. NÒn KTTT còng vËy nã bao gåm nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm sau. Nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nÒn KTTT thÓ hiÖn b»ng sù ph¸t triÓn kinh tÕ vît bËc. Tõ sù ph¸t triÓn vît bËc ®ã khoa häc c«ng nghÖ còng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn lín, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn tõ ®ã c¸c c«ng cô s¶n xuÊt ngµy mét ph¸t triÓn h¬n, con ngêi ®îc s¶n xuÊt trong 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n. N¨ng xuÊt lao ®«ng ®îc n©ng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi tríc. Mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®· lµm cho møc sèng chung cña c¸c níc trªn toµn thÕ giíi ®îc n©ng cao h¬n tríc. . . Trªn ®©y lµ mét sè mÆt tÝch cùc cña nÒn KTTT mµ chóng ta cÇn ph¶i ph¸t huy ®Ó nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. Nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nÒn KTTT lµ: Do qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cÇn ph¶i khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, nhng do n¨ng xuÊt lao ®éng cao céng víi viÖc nhu cÇu cña ngêi d©n ngµy cµng lín ®· dÉn ®Õn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn qu¸ møc cho phÐp tõ ®ã tµi nguyªn thiªn nhiªn ®· dÇn bÞ c¹n kiÖt. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt chØ chó ý tíi vÊn ®Ò s¶n xuÊt mµ kh«ng chó ý tíi vÊn ®Ò m«i trêng. c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®· g©y ra hiÖn tîng « nhiÔm m«i trêng trÇm träng. Mét mÆt tiªu cùc n÷a ®ã lµ vÊn ®Ò ®¹o ®øc, lèi sèng trong d©n. Ngµy nay do møc sèng cña con ngêi ®îc n©ng cao, con ngêi dÔ tiÕp xóc ®èi víi nh÷ng lo¹i v¨n ho¸ ®éc h¹i lµm ¶nh hëng tíi t×nh tr¹ng ®¹o ®øc trong d©n. . . Tõ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc trªn ta ph¶i t×m ra nh÷ng ph¬ng ph¸p ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc ®Ó nÒn kinh tÕ ®îc ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n, tõ ®ã cuéc sèng cña ngêi d©n ®îc n©ng cao h¬n mµ kh«ng bÞ ¶nh hëng cña nh÷ng mÆt tiªu cùc. 4. KTTT ®Þnh híng XHCN. §Ó nghiªn cøu ®Çy ®ñ h¬n vÒ KTTT ta nghiªn cøu nghiªn cøu nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN. NÒn KTTT ®Þnh híng XHCN nã còng lµ nÒn KTTT víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Nhng nÒn KTTT theo ®Þng híng XHCN nã cã ®iÓm kh¸c biÖt h¬n víi nÒn KTTT TBCN vµ còng cã thÓ ®©y lµ mÆt tÝch cùc h¬n cña nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN. MÆt tÝch cùc ®ã lµ trong nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN cã sù ph©n c«ng lao ®éng c«ng b»ng h¬n. Nh÷ng thµnh phÇn trong nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN ®îc hëng sù c«ng b»ng h¬n trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi ë c¸c níc XHCN sù tham gia cña nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ m¹nh h¬n. NÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN ra ®êi ®Çu tiªn ë Liªn X«. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tõ sau khi nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN ra ®ßi ë Liªn X« dÇn nã ®· ph¸t triÓn ra nhiÒu níc. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn lín ®em l¹i nhiÒu thµnh tùu gióp thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®· x©y dùng nªn c¸c khu c«ng nghiÖp lín, x©y dùng nªn c¬ së h¹ tÇng tèt. Tõ khi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Õn nay c¸c níc nhµ ®· x©y dùng ®îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vît bËc. Tõ nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c níc TBCN ®Õn nay c¸c níc nµy gÇn nh ®· ®uæi kÞp c¸c níc TBCN. Kh«ng chØ ®uæi kÞp mµ nÒn kinh tÕ cña c¸c níc nµy cßn cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh h¬n so víi c¸c níc TBCN. Sù æn ®Þnh ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t yªn t©m ®Çu t vµo thÞ trêng cña c¸c níc nµy tõ ®ã thu hót ®îc nhiÒu nguån ®Çu t h¬n, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n. NÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN cã ®Þnh híng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ cã sù c«ng b»ng cao, t¹o sù an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t muèn ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ cña m×nh. Tõ môc ®Ých ®ã c¸c nhµ kinh tÕ ®· x©y dùng ®îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ an toµn. Qua sù nghiªn cøu trªn ta thÊy nÒn KTTT TBCN vµ nÒn KTTT theo ®Þnh híng XHCN ®Òu t¬ng ®èi gièng nhau, nã chØ cã mét sè kh¸c biÖt mµ ®ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña mçi nÒn kinh tÕ. B. Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN. 1. §Æc ®iÓm, b¶n chÊt cña nÒn Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta. ChuyÓn nÒn kinh tÕ tõ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung- hµnh chÝnh- quan liªu- bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níctheo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ néi dung kinh tÕ níc ta tronh hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. §Æc biÖt, c¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, ®îc §¹i Héi ®¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam lÇn thø VII th«ng qua vµo n¨m 1991, còng ®· nªu lªn 6 ®Æc trng b¶n chÊt cña XHCN vµ nh÷ng quan ®iÓm ph¬ng híng tæng qu¸t vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i ph©n tÝch s©u thªm b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm ®· ®îc kh¸i qu¸t nãi trªn, ®Ó hiÓu râ vµ thèng nhÊt h¬n trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng. Thø nhÊt, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mµ níc ta sÏ x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i víi tÝnh chÊt x· héi hiÖn ®¹i (x· héi x· héi chñ nghÜa). MÆc dï nÒn kinh tÕ níc ta ®ang n»m trong t×nh tr¹ng l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn nhng khi chóng ta chuyÓn sang ph¸t triÓn hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng, th× kinh tÕ thÕ giíi ®· chuyÓn sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i (do nh÷ng khiÕm khuyÕt cña kinh tÕ thÞ trêng tù do). Bëi vËy, chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n vµ giai ®o¹n nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do, mµ ®i th¼ng vµo ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. §©y lµ néi dung vµ yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn rót ng¾n. MÆt kh¸c, thÕ giíi vÉn n»m trong thêi ®¹i qu¸ ®é tõ TBCN lªn CNXH, cho nªn, sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi níc ta ph¶i theo ®Þnh híng XHCN lµ cÇn thiÕt, kh¸ch quan vµ còng lµ néi dung, yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn rót ng¾n. Sù nghiÖp “D©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh ” võa lµ môc tiªu, võa lµ néi dung, nhiÖm vô cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta. §¶ng vµ Nhµ níc khuyÕn khÝch mäi ngêi d©n trong x· héi lµm giµu mét c¸ch hîp ph¸p. D©n cã giµu th× níc míi m¹nh, nhng d©n giµu ph¶i lµm cho níc m¹nh, b¶o ®¶m ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc gia. Thø hai, nÒn kinh tÕ chóng ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc trong mét sè lÜnh vùc, mét sè kh©u quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt níc. NÒn kinh tÕ hµng ho¸, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i lµ mét nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn, ®a h×nh thøc së h÷u. ThÕ nhng, nÒn KTTT mµ chung ta x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, cho nªn cÇn cã sù tham gia bëi “bµn tay h÷u h×nh” cña nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt, qu¶n lý nÒn kinh tÕ ®ã. §ång thêi chÝnh nã sÏ ®¶m b¶o sù ®Þnh híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù qu¶n lý, ®iÒu tiÕt, ®Þnh híng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña nhµ níc lµ th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ nhµ níc. Kinh tÕ nhµ níc ph¶i n¾m gi÷ vai trß chñ ®¹o ë mét sè lÜnh vùc then chèt, cã ý nghÜa lµ “®µi chØ huy”, lµ “m¹ch m¸u”cña nÒn kinh tÕ. Cïng víi viÖc nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc, cÇn coi träng vai trß cña khu vùc kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ hçn hîp, ®Æt chóng trong mèi quan hÖ g¾n bã, h÷u c¬, thèng nhÊt, kh«ng t¸ch rêi, biÖt lËp. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø ba, nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta lµ Nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN, lµ nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Thµnh tè quan träng mang tÝnh quyÕt ®Þnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ nhµ níc tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ. Nhng kh¸c víi nhµ níc cña nhiÒu nÒn KTTT trªn thÕ giíi, Nhµ níc ta lµ Nhµ níc “cña d©n, do d©n vµ v× d©n”, Nhµ níc c«ng n«ng, Nhµ níc cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, ®Æt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. Nã cã ®ñ b¶n lÜnh, kh¶ n¨ng vµ ®ang tù ®æi míi ®Ó b¶o ®¶m gi÷ v÷ng ®Þnh híng XHCN trong viÖc ph¸t triÓn nÒn KTTT hiÖn ®¹i ë níc ta. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt nhµ níc lµ mét néi dung vµ lµ mét ®iÒu kiÖn, mét tiÒn ®Ò cho sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt cña m« h×nh KTTT ë níc ta so víi nhiÒu m« h×nh KTTT kh¸c hiÖn cã trªn thÕ giíi. Thø t, c¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ thÞ trêng víi sù tham gia qu¶n lý, ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. Mäi ho¹t ®«ng s¶n xuÊt-kinh doanh trong nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ trêng. C¸c qui luËt kinh tÕ hµng ho¸, KTTT sÏ chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Qui luËt gi¸ trÞ qui ®Þnh môc ®Ých theo ®uæi trong ho¹t ®éng kinh tÕ vµ lîi nhuËn (lµ gi¸ trÞ kh«ng ngõng t¨ng lªn), qui ®Þnh sù ph©n bè c¸c nguån lùc vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt-kinh doanh kh¸c nhau, ®ång thêi ®Æt c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt. Th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, cïng víi viÖc sö dông c¸c lùc lîng kinh tÕ cña m×nh, Nhµ níc t¸c ®éng lªn mèi quan hÖ tæng cung-tæng cÇu thùc hiÖn sù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nh vËy c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ lµ: thÞ trêng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng vµ mèi quan hÖ Nhµ níc-thÞ trêng-c¸c chñ thÓ kinh tÕ lµ mèi quan hÖ h÷u c¬, thèng nhÊt. Thø n¨m, më cöa, héi nhËp nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc gia lµ néi dung quan träng cña nÒn KTTT ë níc ta. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña KTTT ®i liÒn víi x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi. TiÕn tr×nh x·héi ho¸ trªn c¬ së ph¸t triÓn cña KTTT lµ kh«ng cã biªn giíi quèc gia vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng ®Æt trng quan träng cña kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ viÖc më réng giao lu víi níc ngoµi. Tuy nhiªn nÒn kinh tÕ níc ta ph¶i giao lu trªn nguyªn t¾c “hoµ nhËp chø kh«ng hoµ tan ”. NÒn kinh tÕ níc ta ph¶i cã nh÷ng bíc ®i riªng cña m×nh kh«ng nªn ®Ó phô thuéc vµo nÒn kinh tÕ cña c¸c níc kh¸c. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø s¸u: Thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®ång thêi víi viÖc c«ng t¸c ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi còng lµ mét néi dung rÊt quan träng trong KTTT ë níc ta. Ph¶i cã mét chÕ ®é c«ng b»ng th× míi t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ ph¸t triÓn. Víi mét chÕ ®é c«ng b»ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi d©n ®Òu cã ®iÒu kiÖn tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¸t huy hÕt n¨ng lùc cña m×nh. Víi mét chÕ ®é c«ng b»ng nh vËy nã sÏ gi¶m bít kho¶ng ng¨n c¸ch giµu nghÌo gi÷a c¸c ngêi d©n trong x· héi. ChÕ ®é c«ng b»ng ®èi víi mäi nÒn kinh tÕ ®Òu cÇn ph¶i cã v× nã ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nã ®¶m b¶o cho søc m¹nh kinh tÕ cña mçi quèc gia. Thø b¶y: CÇn gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t b¶n (vèn) vµ lao ®éng th«ng qua ph©n phèi thu nhËp trong KTTT ®Þnh híng XHCN. CÇn cã sù ph©n phèi hîp lý ®Ó thóc ®Èy hÕt kh¶ n¨ng lao ®éng cña mäi ngêi d©n trong x· héi. Trªn ®©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña nÒn KTTTtheo ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam. BÊt kú mét t¸c ®éng nµo tíi chóng ®Òu cã sao ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn. Tãm l¹i, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta ph¶i lµ “qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n giµu, níc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i trong mét x· héi nh©n d©n lµm chñ, nh©n ¸i, cã v¨n ho¸, cã kû c¬ng, xo¸ bá ¸p bøc, bÊt c«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi cã cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc ”. 2. So s¸nh kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN vµ KTTTcña t b¶n chñ nghÜa: Kinh tÕ thÞ trêng XHCN ngoµi nh÷ng nÐt chung víi KTTT t b¶n chñ nghÜa nh: mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ víi sù liªn kÕt vµ trao ®æi trªn quy m« réng lín ë ph¹m vi quèc gia vµ quèc tÕ, víi sù ph¸t huy ®Çy ®ñ nh÷ng quy luËt nh quy luËt gi¸ trÞ, quyluËt cung cÇu. . . kinh tÕ thÞ trêng x· héi chñ nghÜa cßn cã nh÷ng ®Æc trng riªng cña nã: NÕu nÒn kinh tÕ thÞ trêng t b¶n chñ nghÜa dùa trªn chÕ ®é së h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt(TLSX) th× tr¸i l¹i nÒn KTTT XHCN tuy còng lµ mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nhng nã dùa trªn chÕ ®é së h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt, tøc lµ sù lµm chñ cña ngêi lao ®éng ®èi víi nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÒn kinh tÕ thÞ trêng TBCN lÊy ph©n phèi theo TLSX vµ theo vèn lµm h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu, th× trong nÒn KTTT XHCN, quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy mét c¸ch ®Çy ®ñ. NÕu nÒn KTTT TBCN ph¸t triÓn theo híng bÊt b×nh ®¼ng x· héi ngµy cµng s©u s¾c h¬n, th× KTTT XHCN ph¸t triÓn theo híng ngµy cµng kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n cùc mét c¸ch bÊt hîp lý cña x· héi do nÒn KTTT TBCN t¹o ra. NÕu nÒn KTTT TBCN dùa trªn sù khai th¸c cña c¸c quèc gia, cña c¸c khu vùc ph¸t triÓn, ®èi víi tµi nguyªn vµ lao ®éng cña c¸c vïng, c¸c níc kÐm ph¸t triÓn, th× nÒn KTTT XHCN dùa trªn sù hîp t¸c vµ trao ®ái mét c¸ch b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi gi÷a c¸c vïng d©n c trong níc vµ gi÷a c¸c d©n téc, c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. 3. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc sau khi níc ta chuyÓn ®æi sang nÒn KTTT XHCN. 3. 1. Kinh tÕ t¨ng trëng kh¸. T æng s¶n phÈm trong níc t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 7%. N«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc gãp phÇn quan träng vµo møc t¨ng trëng chung vµ gi÷ v÷ng æn ®Þnh kinh tÕ x· héi. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 5, 7%. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· vît qua khã kh¨n, th¸ch thøc, ®¹t ®îc nhiÒu tiÕn bé. NhÞp ®é s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b×nh qu©n 13, 5% C¸c ngµnh dÞch vô tiÕp tôc ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n h¬n tríc, gãp phÇn tÝch cùc cho t¨ng trëng kinh tÕ vµ phôc vô ®êi sèng. Gi¸ trÞ c¸c nghµnh dÞch vô t¨ng 6, 8%/n¨m. C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã bíc chuyÓn dÞch tÝch cùc. C¸c c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ®· tõng bíc dÞch chuyÓn theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 3. 2. V¨n ho¸ -x· héi cã nh÷ng tiÕn bé, ®êi sèng nh©n d©n tiÕp tôc ®îc c¶i thiÖn. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã bíc ph¸t triÓn vÒ quy m«, h×nh thøc ®µo t¹o vµ c¬ së vËt chÊt. Quy m« gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tiÕp tôc t¨ng ë tÊt c¶ c¸c bËc häc, ngµnh häc, ®¸p øng nhu cÇu häc tËp ngµy cµng lín cña 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh©n d©n. C¬ së vËt chÊt kü thuËt c¸c trêng ®îc n©ng cÊp c¶i thiÖn M¹ng líi c¸c trêng cao ®¼ng ®¹i häc ®ang tõng bíc ®îc tæ chøc, s¾p xÕp l¹i. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cã bíc chuyÓn biÕn tÝch cùc. Khoa häc x· héi vµ v¨n ®· bíc ®Çu cung cÊp ®îc c¸c luËn cø khoa häc phôc vô yªu cÇu ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ ®ái míi c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch. Khoa häc c«ng nghÖ cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn cao. C¬ së v¹t chÊt – kü thuËt ®· ®îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. §éi ngò c¸n bé khoa häc ®· ®¬c n©ng cao h¬n vÒ tr×nh ®é. C¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, v¨n nghÖ, b¸o chÝ, xuÊt b¶n gãp phÇn tÝch cùc ®éng viªn toµn d©n tham gia x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, n©ng cao kiÕn thøc vµ chÊt lîng cuéc sèng. Tõ ®ã ®êi sèng cña nh©n d©n ®· ®îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. D©n trÝ trong toµn d©n ®· ®îc n©ng cao h¬n rÊt nhiÒu. 3. 3. T×nh h×nh chÝnh trÞ – x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, quèc phßng vµ an ninh ®îc t¨ng cêng. 3. 4. C«ng t¸c x©y dùng, chØnh ®èn ®¶ng ®îc chó träng, hÖ thèng chÝnh trÞ ®îc cñnh cè. Vai trß l·nh ®¹o cña ®éi ®· ®îc n©ng cao. Nhµ níc tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn, nÒn hµnh chÝnh ®îc c¶i c¸ch mét bíc. QuyÒn lµm chñ cña nh©n d©n ®îc n©ng cao h¬n. 3. 5. Quan hÖ ®èi ngo¹i kh«ng ngõng ®îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh chñ ®éng vµ ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt. Níc ta ®· quan hÖ h÷u nghÞ víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi thóc ®Èy hîp t¸c cïng cã lîi. Do ®ã kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng bíc nh¶y vät. Tõ mh÷ng thµnh tùu trªn ®· t¨ng cêng søc m¹nh tæng hîp, lµm thay ®æi bé mÆt cña ®¸t níc vµ cuéc sèng cña nh©n d©n, cñng cè v÷ng ch¾c ®äc lËp d©n téc vµ chÕ ®é XHCN, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn níc ta trªn trêng quèc tÕ. Nh÷ng thµnh tùu trªn níc ta ®· ®¹t ®îc lµ do: Mét lµ, §¶ng ta cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng vµ ®êng lèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n. Hai lµ, Nhµ níc cã cè g¾ng lín trong ®iÒu, hµnh qu¶n lý. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ba lµ, Toµn d©n vµ toµn qu©n ph¸t huy lßng yªu níc vµ tinh thÇn dòng c¶m, ®oµn kÕt nhÊt trÝ, cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi, ra søc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam. 4. Nh÷ng yÕu kÐm khuyÕt ®iÓm cßn tån t¹i trong nÒn kinh tÕ níc ta. 4. 1. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ søc c¹nh tranh thÊp. VÝ dô t×nh h×nh kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m qua t¨ng trëng chËm dÇn. N¨m 1995 tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ níc ta lµ 9, 5%, n¨m 1997 cßn 8, 2%, n¨m 1998cßn 5, 8%. . . n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m, ch¸t lîng s¶n phÈm cha tèt, gi¸ thµnh cßc cao. Tõ ®ã dÉn tíi t×nh tr¹ng s¶n phÈm níc ta kh«ng c¹ng tranh ®îc víi c¸c mÆt hµng níc ngoµi. C¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ x©m h¹i nghiªm träng. HÑ thèng nh©n hµng níc ta cßn yÕu kÐm. . . 4. 2. Mét sè vÊn ®Ì v¨n ho¸ - x· héi bøc xóc vµ g¨y g¾t chËm ®îc gi¶i quyÕt. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cßn ë møc cao. C«ng t¸c gi¸o dôc cßn nhiÒu bÊt cËp. ChÊt lîng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o thÊp so víi yªu cÇu. Cßn cã nhiÒu trÎ em kh«ng ®îc ®Õn trêng v× nhiÒu lý do. C«ng t¸c khoa häc vµ c«ng nghÖ còng cßn nhiÒu bÊt cËp. C¸c ho¹t ®éng cha thùc sù g¾n kÕt víi nhu cÇu ho¹t ®éng cña ngµnh kinh tÕ, x· héi. C¸c khoa häc c«ng nghÖ cha ®îc ®a vµo øng dông trong thùc tiÔn. C«ng t¸c qu¶n lý b¸o chÝ, v¨n ho¸, xuÊt b¶n nhiÒu mÆt bu«ng láng ®Ó n¶y sinh nh÷ng khuynh híng kh«ng lµnh m¹nh. Mét sè gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc suy gi¶m. Mª tÝn hñ tôc ph¸t triÓn. 4. 3. C¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng ®ång bé vµ cha t¹o ®éng søc m¹nh ®Ó ph¸t triÓn. C¸c chÝnh s¸ch cha ®i s¸t vµo thùc tÕ víi cuéc sèng hµng ngµy. Mét sè chÝnh s¸ch cã xu híng trë l¹i bao cÊp. Mét sè quy ®Þnh kh«ng phï hîp kh«ng ®îc söa ®æi. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan