TRÖÔØNG CAO ÑAÚNG COÂNG NGHIEÄP 4
KHOA HOAÙ
GIAÙO TRÌNH THÍ NGHIEÄM
KYÕ THUAÄT PHOØNG THÍ NGHIEÄM
HEÄ CAO ÑAÚNG VAØ TRUNG CAÁP
Thaønh phoá Hoà Chí Minh, 9 – 2004
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
MUÏC LUÏC
Noäi dung
Trang
Muïc luïc.....................................................................................................................................2
Moân hoïc: Kyõthuaät phoø
ng thí nghieäm .....................................................................................3
Baø
i 1: Giôùi thieäu moân hoïc .......................................................................................................5
Baø
i 2: Duïng cuïthuûy tinh trong phoø
ng thí nghieäm ..................................................................6
Baø
i 3: Phö ông phaùp sö ûduïng caân .............................................................................................8
Baø
i 4: Xaùc ñònh sai soácuûa moät soáduï
ng cuïño theåtích .......................................................11
Baø
i 5: Caùch pha cheádung dòch..............................................................................................14
Baø
i 6: Hieäu chuaån moät soádung dòch chuaå
n .........................................................................17
Baø
i 7: Phö ông phaùp ño tyûtroïng.............................................................................................20
Baø
i 8: Kyõthuaät loïc - taùch - chieát...........................................................................................22
Baø
i 9: Chö ng caát....................................................................................................................25
Baø
i 10: Caùch ño pH cuûa moät chaá
t loûng .................................................................................27
Baø
i 11: Caùch xaùc ñònh ñoäkhoâ...............................................................................................29
Baø
i tö ôø
ng trình 1: Phö ông phaùp sö ûduï
ng caâ
n, tuûsaá
y, loønung..............................................31
Baø
i tö ôø
ng trình 2: Duïng cuïthuûy tinh phoø
ng thí nghieäm .......................................................34
Baø
i tö ôø
ng trình 3: Phö ông phaùp sö ûduï
ng caâ
n ........................................................................38
Baø
i tö ôø
ng trình 4: Xaùc ñònh sai soácuûa moät soáduïng cuïño theåtích ....................................40
Baø
i tö ôø
ng trình 5: Caùch pha cheádung dòch ..........................................................................42
Baø
i tö ôø
ng trình 6: Hieäu chuaån moät soádung dòch chuaå
n ......................................................44
Baø
i tö ôø
ng trình 7: Phö ông phaùp ño tyûtroï
ng..........................................................................45
Baø
i tö ôø
ng trình 8: Kyõthuaät loïc - taùch - chieá
t ........................................................................47
Baø
i tö ôø
ng trình 10: Caùch ño ph cuûa moät chaá
t loûng ...............................................................48
Baø
i tö ôø
ng trình 11: Caùch xaùc ñònh ñoäkhoâ............................................................................49
2
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
MOÂN HOÏC: KYÕ THUAÄT PHOØNG THÍ NGHIEÄM
1. Maõ moân hoïc: 031HO210
2. Soá ñôn vò hoïc trình: 2
3. Trình ñoä thuoäc khoái kieán thöùc: Khoá
i kieá
n thö ùc kyõthuaät cô sôû
4. Phaân boá thôøi gian:
Lyùthuyeá
t: 5 tieá
t
Thö ïc haø
nh: 55 giôø
5. Ñieàu kieän tieân quyeát: Hoïc ngay hoï
c kyøñaàu cuûa khoùa hoï
c
6. Moâ taû vaén taét noäi dung moân hoïc: Trang bò cho hoï
c sinh nhö õng kieá
n thö ùc cô baûn veà
caùc phö ông phaùp ño lö ôø
ng, caùc phö ông tieän ño lö ôø
ng thö ôø
ng duø
ng trong thí nghieäm
phaân tích vaøcaùc phö ông phaùp toåchö ùc trang bò phoø
ng thí nghieäm. Ñoàng thôø
i hö ôùng
daãn cho sinh vieân bieát caùch sö û duï
ng caùc duï
ng cuïño lö ôø
ng vaønaé
m ñö ôï
c kyõthuaät an
toaø
n trong khi laø
m thí nghieäm hoùa hoï
c.
7. Nhieäm vuï cuûa sinh vieân: Tham dö ïhoï
c vaøthaûo luaän ñaày ñuû. Thi vaøkieå
m tra giö õa
hoïc kyøtheo qui cheá04/1999/QÑ-BGDÑT.
8. Taøi lieäu hoïc taäp: Giaùo trình lyùthueá
t, giaùo trình thö ï
c haø
nh, caùc saùch tham khaûo
9. Taøi lieäu tham khaûo:
[1]. Ngö ôø
i dòch: LeâChí Kieân -Traàn Ngoï
c Mai - Ñoaø
n TheáPhieät -Nguyeãn Troï
ng
Uyeån - Kyõthuaät phoø
ng thí nghieäm: 1, 2, 3.
10. Tieâu chuaån ñaùnh giaù sinh vieân:
Naém ñö ôïc cô baûn noäi dung moâ
n hoï
c.
Coùtính chuûñoäng vaøthaùi ñoänghieâ
m tuùc trong hoï
c taäp.
Kieåm tra giö õa moân hoïc ñeåñö ôï
c dö ïthi.
Thi vôùi hình thö ùc traéc nghieäm, vieá
t vaøbaø
i taäp
11. Thang ñieåm: 10/10
12. Muïc tieâu cuûa moân hoïc: Naém vö õng caùch sö û duï
ng caùc duï
ng cuï
, thieá
t bò phoø
ng thí
nghieäm, xö û lyù keá
t quaû thu ñö ôï
c sau khi tieá
n haø
nh thí nghieäm vaøtoåchö ùc tieá
n haø
nh
cho baø
i thí nghieäm.
3
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
13. Noäi dung chi tieát moân hoïc:
Buoåi
Baø
i
Noäi dung
Soátieá
t
1
Baø
i1
Giôùi thieäu moâ
n hoï
c vaøphoø
ng thí nghieäm khoa
Hoaù– Tham quan caùc phoø
ng thí nghieäm
5 tieá
t
2
Baø
i2
Duïng cuïthuûy tinh phoø
ng thí nghieäm
5 tieá
t
3
Baø
i3
Phö ông phaùp sö ûduï
ng caân
5 tieá
t
4
Baø
i4
Xaùc ñònh sai soácuûa moät soáduï
ng cuïño theåtích:
pipet, bình ñònh mö ùc, buret
5 tieá
t
5
Baø
i5
Caùch pha cheádung dòch
5 tieá
t
6
Baø
i6
Hieäu chuaån moät soádung dòch chuaå
n
5 tieá
t
7
Baø
i7
Phö ông phaùp ño tyûtroï
ng
5 tieá
t
8
Baø
i8
Kyõthuaät loïc - taùch – chieá
t
5 tieá
t
9
Baø
i9
Chö ng caát
5 tieá
t
10
Baø
i 10
Caùch ño pH cuûa moät chaá
t loûng
5 tieá
t
11
Baø
i 11
Caùch xaùc ñònh ñoäkhoâ
5 tieá
t
12
Toång keát
Kieåm tra vaøgiaûi ñaùp caùc caâ
u hoûi
5 tieá
t
4
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 1: GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC
I. MUÏC ÑÍCH MOÂN HOÏC:
-
Sau khi hoïc xong moân kyõthuaät phoø
ng thí nghieäm, sinh vieâ
n coùkhaûnaê
ng:
Nhaän daïng caùc loaïi duïng cuïvaøthieá
t bòthö ôø
ng sö ûduï
ng trong phoø
ng thí nghieäm
Choïn ñuùng duïng cuïcho muïc ñích thí nghieäm.
Bieá
t caùch laép raùp, sö ûduïng moät soáthieá
t bòthoâ
ng thö ôø
ng trong phoø
ng thí nghieäm.
Hieåu vaøtính toaùn ñö ôïc sai soátrong khi thö ï
c hieän caùc thí nghieäm
Naém moät soákyõnaêng thao taùc trong phoø
ng thí nghieäm
II. PHEÙP ÑO VAØ SAI SOÁ CUÛA PHEÙP ÑO:
1.
2.
Soáño vaøchö õsoácoùyùnghóa
a. Moät soáqui taéc xaùc ñònh chö õsoácoùyùnghóa
b. Phö ông
c. phaùp xaùc ñònh chö õsoácoùyùnghóa trong pheùp tính
Sai soátrong ño lö ôø
ng
a. Phaân loaïi
b. Ñoäñuùng vaøñoächính xaùc
- Ñoäñuùng
- Ñoächính xaùc
c. Caùch tính sai soá
- Sai soátuyeät ñoá
i
- Sai soátö ông ñoái
- Caùc ñieàu kieän chuùyùkhi ño
II. KIEÁN TAÄP:
-
Tham quan caùc phoø
ng thí nghieäm.
Nhaän daïng caùc loaïithieát bòtrong phoø
ng thieá
t bò.
Tham quan heäthoáng xö ûlyùkhí ñoäc.
5
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 2: DUÏNG CUÏ THUÛY TINH TRONG PHOØNG THÍ NGHIEÄM
I. MUÏC ÑÍCH THÍ NGHIEÄM:
Giuùp caùc sinh vieân nhaän dieän caùc loaï
i duï
ng cuïthuûy tinh thö ôø
ng sö ûduï
ng trong phoø
ng
thí nghieäm.
Giuùp caùc sinh vieân bieát sö ûduïng caùc duï
ng cuïthuûy tinh.
Giuùp caùc sinh vieân choïn duïng cuïphuøhôï
p cho muïc ñích sö ûduï
ng.
-
II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ:
-
1 becher 100ml
1 coác caân
1 pipet thaúng 10ml.
1 pipet baàu 10ml
1 boùp cao su
1 ñuõa thuyûtinh
1 bình tia.
1 oáng sinh haø
n thaúng TQ
1 oáng sinh haø
n xoaén nhaùm
1 oáng sinh haø
n boùng
1 bình ñònh mö ùc 250ml
1 oáng ñong thaúng 100ml
1 coác ñong 500ml
coái chaø
y sö ù
1 phieãu G4
1 cheùn caân
1 nhieät keá1000C
1 tæ troïng keá
1 khuùc xaïkeá
1 keïp bình caàu
-
III. KIEÁN TAÄP :
Thí nghieäm 1: Duïng cuï chöùa
Becher
Coác caân
Erlen
Chai loïthö ôø
ng, chai loïnuùt nhaùm, chai naâ
u…
Thí nghieäm 2: Duïng cuï ño
Tæ troïng keá,bình tæ troïng
Bình ñònh mö ùc, oáng ñong
6
1 erlen 100ml VN
1 erlen 250 ml Anh
1 erlen nuùt nhaùm TQ
1 baùt sö ù
1 cheùn sö ùcoùnaé
p
1 cheùn niken
1 bình caàu 3 coåAnh
1 bình caàu coùnhaùnh
muoãng nhö ï
a.
1 bình huùt aå
m
1 choå
i rö ûa oá
ng nghieäm
1 keï
p coåbình caàu
1 chaá
u 3 chaâ
n
1 boäloï
c huùt chaâ
n khoâ
ng
1 maë
t kính ñoàng hoà
1 micropipet
1 bình ño tæ troï
ng
1 oá
ng nghieäm
1 oá
ng ly taâ
m
1 keï
p caø
ng cua
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
Pipet baàu, pipet thaúng, micropipet
Thí nghieäm 3: Caùch choïn löïa caùc loaïi oáng sinh haøn
Oáng sinh haø
n thaúng
Oáng sinh haø
n boùng
Oáng sinh haø
n xoaén
Thí nghieäm 4: Caùch choïn löïa caùc loaïi duïng cuï chöùa chòu nhieät cao
Becher chòu nhieät, erlen chòu nhieät, bình caàu chòu nhieät
Cheùn sö ù, baùt sö ù, cheùn niken, cheùn saé
t, …
Thí nghieäm 5: Caùch choïn löïa caùc loaïi duïng cuï loïc
Pheãu loïc thuûy pheãu loïc sö ù, pheãu loï
c G4.
7
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 3: PHÖÔNG PHAÙP SÖÛ DUÏNG CAÂN
I. MUÏC ÑÍCH THÍ NGHIEÄM:
Thö ïc taäp thao taùc sö ûduïng caân trong phoø
ng thí nghieäm
Ñaùnh giaù ñoächính xaùc cuûa caân
Hö ôùng daãn caùch hieäu chuaån caân
Hö ôùng daãn sö ûduïng sö ûduïng tuûsaá
y
-
II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ:
-
4 becher 100ml
4 coác caân
1 pipet thaúng 10ml.
1 boùp cao su
1 ñuõa thuyûtinh
1 bình tia.
-
1 muoãng nhö ï
a.
1 bình huùt aå
m
1 caâ
n phaâ
n tích.
1 caâ
n kyõthuaät
1 tuûsaá
y
-
Acid acetic 10ml
III. HOÙA CHAÁT:
- Maãu boät nhaõo 10g
IV. THÖÏC HAØNH:
Thí nghieäm 1: Höôùng daãn söû duïng caân kyõ thuaät cô 1 dóa
Ñaët caân taï
i vò trí caân baèng vaølau saï
ch dóa caâ
n
Xoay naém vaën vaøcaùc choát veàvòtrí “0”
Ñieàu chænh thang ño sao cho kim thang ño chæ vaï
ch “0” hay cho pheùp ñoø
n caâ
n
giao ñoäng caân baèng quanh vòtrí “0” baè
ng moät nuùm vaë
n taï
i cuoá
i thang ño
Ñaët bì vaø
o caân vaøxoay naé
m vaë
n vaøcaùc choá
t sao cho kim thang ño chæ vaï
ch “0”
ñeåtrö øbì . Coùtheåkhoâng thö ï
c hieän thao taùc naø
y neá
u khoâ
ng caàn thieá
t phaûi trö øbì
Di chuyeån caùc choát vaønaém vaë
n veàcaùc vòtrí theåhieän giaùtrò caàn ñaï
t tôùi
Cho tö ø
ng lö ôïng nhoûvaät caâ
n vaø
o dóa caâ
n ñeá
n khi kim thang ño chæ vaï
ch “0”
Ñem vaät caân ra khoûi dóa
Veäsinh dóa caân vaøtraû naém vaë
n vaøcaùc choá
t veàvòtrí “0”
Thí nghieäm 2: Caùch ñaùnh giaù vaø naâng cao ñoä laëp laïi cuûa caân
Tieán haø
nh caân moät becher ñaõñö ôï
c rö ûa saï
ch, saáy khoâ
. Ghi nhaän giaù trò caâ
n cuûa
becher sau laàn caân.
Khi laëp laïi nhieàu laàn caâ
n treâ
n cuø
ng moät vaät maøkeá
t quaû khoâ
ng sai nhau quaù 1
vaïch thì coù theåñaùnh giaù caâ
n ñaï
t yeâ
u caàu. Neâ
n duø
ng coâ
ng thö ùc tính ñoä leäch
chuaån.
8
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
S
nhaân.
(x
i
X )2
n 1
xi laøgiaùtrò cuûa caùc laàn caâ
n.
- X laøgiaùtròtrung bình cuûa caùc laàn caâ
n laë
p.
- n: laøsoálaàn caân . Neân choï
n n > 5.
Neáu Sk < +1 thì chö ùng toûcaâ
n coùñoälaë
p laï
i cao.
Neáu Sk < +2 thì chö ùng toûcaâ
n coùñoälaë
p laï
i ñaï
t yeâ
u caàu.
Neáu Sk > +2 thì chö ùng toûcaâ
n coùñoälaë
p laï
i thaá
p vaøkieå
m tra laï
i caâ
n ñeåtìm nguyeâ
n
Thí nghieäm 3: Höôùng daãn söû duïng caân phaân tích
Giôùi thieäu hoïc vieân sö ûduïng caâ
n phaâ
n tích Sartorious
Sö ûduïng nguoàn ñieän 220V.
Taûi troïng toá
i ña cuûa caân laø
: 200g.
Kieåm tra ñoäthaêng baèng cuûa caâ
n baè
ng caùch ñieàu chænh gioï
t nö ôùc vaø
o trong voø
ng
troø
n. Sö ûduïng nuùt xoay ôû2 ñeácaâ
n ñeåñieàu chænh gioï
t nö ôùc.
Ghim ñieän.
Nhaán nuùt “
”.
Môûcö ûa kính, ñaët nheïcoác caâ
n vaø
o giö õa ñóa caâ
n.
Ñoùng cö ûa kính laï
i.
Nhaám phím “Tare” ñeåcaân trôûveà0.000g.
Cho tö ø
ng lö ôïng nhoûvaät caâ
n vaø
o ñeá
n khi ñaï
t khoá
i lö ôï
ng caàn thieá
t (Lö u yù: khoâ
ng
ñö ôïc ñeåhoaùchaát rôi vaõi ra ngoaø
i baø
n caâ
n vaøkhoâ
ng caâ
n trö ï
c tieá
p treâ
n ñóa caâ
n).
Nhaán phím “
”
Laáy vaät caân ra nheïnhaø
ng.
Laáy ñóa caân ra, lau saïch ñóa caâ
n vaøcaùc keõcuûa caâ
n baè
ng khaê
n saï
ch vaøkhoâhay
thaám coàn.
Ñoùng caùc cö ûa kính laï
i nheïnhaø
ng.
Trong baø
i naø
y sinh vieân thö ï
c hieän vieäc caâ
n laë
p laï
i moät becher vaøxaùc ñònh ñoä
leäch chuaån cuûa caân.
Thí nghieäm 4: Xaùc ñònh haøm löôïng nöôùc cuûa moät chaát coù ñoä dính cao (maãu coù ñoä
dính cao nhö maém kem, nhöïa ñöôøng, thòt xay…)
Cho vaø
o moät becher khoaûng 5g caùt saï
ch vaømoät ñuõa thuûy tinh ngaé
n. Ñem
0
becher vaø
o tuûsaáy ñem saáy ôû100 C khoaûng 30 phuùt
Chuyeån becher vaø
o bình huùt aå
m, ñeånguoäi ñeá
n nhieät ñoäphoø
ng. Ñem caâ
n becher
baèng caân phaân tích, ghi nhaän giaùtrò caâ
n.
Thö ïc hieän caùc bö ôùc saáy, caâ
n ñeá
n khi troï
ng lö ôï
ng becher khoâ
ng ñoå
i.
Troän ñeàu maãu baèng moät muoãng. Duø
ng ñuõa thuûy tinh trong becher ñeålaá
y chính
xaùc 5 g maãu ñaõñònh trö ôùc.
Duø
ng ñuõa thuyûtinh ñeåtroän ñeàu maãu vôùi caùt sau ñoùtraùng maãu taï
o thaø
nh moät lôùp
moûng quanh ñaùy vaøthaø
nh becher.
9
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
Ñem becher coù maãu vaøñuõa cho vaø
o tuû saá
y saá
y ôû 1000 C khoaûng 2 giôø
. Chuyeå
n
becher vaø
o bình huùt aåm ñeånguoäi tôùi nhieät ñoä phoø
ng sau ñoù ñem caâ
n baè
ng caâ
n
phaân tích. Ghi nhaän keátquaû.
Cho becher treân vaø
o tuû saáy saá
y theâ
m 30 phuùt . Chuyeå
n becher vaø
o bình huùt aå
m
ñeånguoäi roài caân. Neáu giö õa 2 laàn caâ
n khoâ
ng vö ôï
t quaù0.1g thì keá
t quaûseõlaøtrung
bình coäng cuûa keá
t quaû2 laàn caâ
n.
Löu yù: trong bình huùt aåm coù chö ùa caùc haï
t silicagel coù taùc duï
ng huùt aå
m. Trong
phoø
ng thí nghieäm ñang sö û duïng loaï
i haï
t silicagel ñoå
i maø
u, neá
u haï
t coù maø
u xanh thì coø
n
coùtaùc duïng huùt aåm, khi thaáy haït maø
u hoàng thì phaûi thay hay xö ûlyùlaï
i haï
t.
Thí nghieäm 5: Caân chaát loûng
Caân becher 100ml saïch vaøkhoâbaè
ng caâ
n phaâ
n tích. Duø
ng pipet thaúng 10ml huùt
moät theåtích nö ôùc caá
t.
Ñaåy maët kính treân hoäp caân (neá
u coùhoäp caâ
n), cho pipet vaø
o becher vaøkhoâ
ng ñeå
chaïm vaø
o thaø
nh becher
Nhaác kheõngoùn tay troû ñeådoø
ng chaá
t loûng chaûy ñeàu vaø
o becher ñeá
n troï
ng lö ôï
ng
ñaõñònh trö ôùc. Khoâng neân ñeåñaàu pipet cao quaù 0,5 cm so vôùi maë
t chaá
t loûng ñeå
traùnh vaêng maãu.
Thí nghieäm 6: Xaùc ñònh khoái löôïng cuûa moät theå tích chính xaùc chaát loûng deå bay hôi.
Chuaån bò moät coác caân ñaõrö ûa saï
ch, saá
y khoâvaøcho vaø
o bình huùt aå
m ñeånguoäi
ñeán nhieät ñoäphoø
ng.
Ñaët coác caân vaønaép leân caân phaâ
n tích vaøghi nhaän giaùtrò caâ
n.
Duø
ng pipet huùt 5ml acid acetic 60% cho vaø
o cheùn caâ
n.
Nhanh choùng ñaäy naép cheùn caâ
n laï
i.
Ghi nhaän soálieäu caân.
10
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 4: XAÙC ÑÒNH SAI SOÁ CUÛA MOÄT SOÁ DUÏNG CUÏ ÑO THEÅ TÍCH
I. MUÏC ÑÍCH THÍ NGHIEÄM:
Xaùc ñònh sai soácuûa duïng cuïño baè
ng thuûy tinh: pipet, bình ñònh mö ùc, buret.
II. NGUYEÂN TAÉC:
Cho nö ôùc caát vaø
o duïng cuïcaàn xaùc ñònh theåtích cho tôùi vaï
ch chö ùa khoaûng phaï
m vi
ño.
Caân baèng caân kyõthuaät ñeåxaùc ñònh khoá
i lö ôï
ng cuûa duï
ng cuïño theåtích coùchö ùa theå
tích nö ôùc caá
t treân.
Tö økhoáilö ôïng xaùc ñònh cuûa theåtích nö ôùc treâ
n, ñö ôï
c theåtích thö ï
c cuûa duï
ng cuïño.
Tieán haø
nh xaùc ñònh theåtích thö ï
c cuûa caùc duï
ng cuïño theåtích.
-
Thí nghieäm 1: Xaùc ñònh sai soá cuûa pipet
1.
Duïng cuï:
-
4 becher 100ml
1 pipet baàu 10ml
1 nhieät keá
1 quaûboùp cao su
2.
Hoùa chaát: Nö ôùùc caá
t
3.
Thöïc haønh:
-
1 bình huùt aå
m
1 caâ
n kyõthuaät
1 tuûsaá
y
1 bình tia
- Caân baèng caân kyõthuaät 3 becher ñaõrö ûa saï
ch vaølaø
m khoâ
. Ghi nhaän giaùtrò caâ
n ñö ôï
c
vaø
o baûng.
- Cho moät lö ôïng nö ôùc caát vaø
o becher khaùc. Duø
ng nhieät keáxaùc ñònh nhieät ñoä cuûa
nö ôùc.
- Giö õpipet thaúng goùc vôùi maë
t nö ôùc trong becher, ñaë
t chuoâ
i boùp cao su vaø
o phaàn
cuoái cuûa pipet. Boùp quaû boùng cao su ñeåñaâ
å
y mö ï
c nö ôùc trong pipet leâ
n quaù vaï
ch
mö ùc cuûa pipet. Boû boùp cao su ra vaønhanh choùng duø
ng ngoùn tay troû giö õchaë
t phaàn
cuoái pipet. Nhanh choùng ñö a pipet ra khoûi chaá
t loûng, duø
ng giaá
y thaá
m lau khoâphaàn
pipet bò ö ôùt. Ñö a pipet vaø
o 1 becher ñaõchuaå
n bò ôû treâ
n. Nhaá
c nheïngoùn troû ñang
giö õpipet ra ñeåthaû dung dòch trong pipet chaûy ra ngoaø
i moät caùch ñeàu ñaë
n. Khoaûng
caùch giö õa ñaàu pipet vaømaët chaá
t loûng khoâ
ng quaù0,5 cm ñeåtraùnh vaê
ng chaá
t loûng ra
ngoaø
i. Nghieâng becher cho chaá
t loûng chaûy veàmoät phía, chaï
m ñaàu pipet vaø
o ñaùy
hay thaø
nh becher (phaàn khoâ
ng coù chaá
t loûng), xoay nhanh ñaàu pipet ñeågiaûm ñoä
baùm cuûa gioïtchaátloûng cuoái treâ
n ñaàu pipet. Tuyeät ñoá
i khoâ
ng ñö ôï
c thoå
i hay goõpipet
ñeåñuoåi gioï
t chaá
t loûng cuoái ra ngoaø
i.
- Duø
ng pipet baàu ñeålaáy chính xaùc theåtích nö ôùc caá
t cho vaø
o moät becher ñaõchuaå
n bò
ôûtreân.
- Duø
ng caân kyõthuaät ñeåcaâ
n becher coùchö ùa theåtích nö ôùc. Ghi nhaän giaùtròcaâ
n.
11
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
- Thö ïc hieän laëp laï
i caùc thao taùc treâ
n 3 laàn vaøghi nhaän caùc giaùtròcaâ
n
- Tính giaùtrò khoái lö ôïng trung bình cuûa theåtích chính xaùc nö ôùc caá
t laá
y ra tö øpipet tö ø
ñoùsuy ra theåtích thaät sö ïcuûa pipet.
Thí nghieäm 2: Xaùc ñònh theå tích thöïc cuûa bình ñònh möùc
1.
Duïng cuï:
-
2.
4 becher 100ml
1 bình ñònh mö ùc 50ml
1 nhieät keá
1 quaûboùp cao su
-
1 bình huùt aå
m
1 caâ
n kyûthuaät
1 bình tia.
1 tuûsaá
y
Hoùa chaát:
- Nö ôùc caát
- Aceton
3.
Thöïc haønh:
-
Rö ûa saïch, traùng bình ñònh mö ùc 2 laàn baè
ng aceton. Sau ñoùcho vaø
o tuûsaá
y ôûnhieät ñoä
700C khoaûng 30 phuùt.
Caân bình ñònh mö ùc ñaõñö ôïc laø
m khoâbaè
ng caâ
n kyõthuaät. Ghi khoá
i lö ôï
ng vaø
o baûng.
Cho nö ôùc caá
t vaø
o bình ñònh mö ùc sao cho maë
t khum cuûa gioï
t nö ôùc caá
t tieá
p xuùc vôùi
vaïch mö ùc cuûa bình.
Lau khoâphía ngoaø
i bình ñònh mö ùc, ñem caâ
n treâ
n cuø
ng moät caâ
n. Ghi giaù trò caâ
n
ñö ôïc.
Ñoåboû nö ôùc trong bình ñònh mö ùc, khoâ
ng caàn laø
m khoânoù, cho nö ôùc caá
t vaø
o ñeá
n
vaïch vaøtieán haø
nh caân vaøghi nhaän giaùtrò nhö caùc bö ôùc treâ
n hai laàn nö õa.
Tính giaù trò khoái lö ôïng trung bình cuûa theåtích chính xaùc nö ôùc caá
t trong bình ñònh
mö ùc tö øñoùsuy ra theåtích thaät sö ïcuûa bình ñònh mö ùc.
-
Thí nghieäm 3: Xaùc ñònh sai soá cuûa buret
1.
Duïng cuï:
- 6 becher 100ml
- 1 buret 25ml
- 1 nhieät keá
2.
-
1 bình huùt aå
m
1 caâ
n kyõthuaät
1 bình tia.
Tuûsaá
y
Hoùa chaát:
- Nö ôùc caát
3.
Thöïc haønh:
-
Chuaån bò 6 becher 100ml ñaõrö ûa saï
ch, khoâvaøñaùnh soáthö ùtö ï
. Caâ
n caùc becher baè
ng
caân kyõthuaät. Ghi nhaän giaùtrò caâ
n cuûa caùc becher.
Cho nö ôùc caát vaø
o moät oá
ng ñong 500ml ñeåxaùc ñònh nhieät ñoävaøtæ troï
ng cuûa nö ôùc.
Traùng buret 3 laàn baèng nö ôùc caá
t, sau ñoù cho nö ôùc vaø
o buret ñeá
n quaù vaï
ch 0. Xoay
nhanh khoaù buret baèng tay traùi theo ngö ôï
c chieàu kim ñoàng hoàñeåñieàu chænh maë
t
khum cuûa gioït nö ôùc caát veàvaï
ch 0. Taàm nhìn phaûi thaúng goùc vôùi vaï
ch xaùc ñònh.
-
12
Khoa Hoaù
-
-
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
Chuù yù phaûi ñuoå
i heá
t boï
t khí coø
n ñoï
ng laï
i buret baè
ng caùch xoay nhanh khoaù buret
ñeåcho chaûy ñoät ngoät moät lö ôïng nö ôùc ra ngoaø
i.
Cho nö ôùc caát chaûy tö øvaïch 0 ñeá
n vaï
ch 1 ml cuûa buret. Lö ôï
ng theåtích naø
y ñö ôï
c
hö ùng trong moät becher ñaõchuaån bò ôûtreâ
n.
Caân becher coùchö ùa nö ôùc treân baè
ng caâ
n kyõthuaät vaøghi nhaän giaùtrò ño.
Thö ïc hieän caùc bö ôùc tieán haø
nh treâ
n khi cho nö ôùc caá
t chaûy tö øvaï
ch 0 ñeá
n vaï
ch 5, 10,
15 , 20 , 25 ml. Ghi nhaän caùc gía trò caâ
n ñö ôï
c cuûa caùc becher chö ùa caùc theåtích
nö ôùc caát khaùc nhau cuûa buret.
Laäp baûng xaùc ñònh theåtích thö ï
c cuûa buret taï
i caùc khoaûng ño.
Bình 1
Bình 2
Bình 3
Bình 4
Bình 5
Khoái lö ôïng bình ñaõ
saáy khoâ(gram)
m1
m2
m3
m4
m5
Khoái lö ôïng bình khi coù
nö ôùc (gram)
M1
M2
M3
M4
M5
Vaïch ghi treân buret
tö ông ö ùng
0–5
0 – 10
0 – 15
0 – 20
0 – 25
M3 – m3
M4 – m4
M5 – m5
Khoái lö ôïng cuûa nö ôùc
M1 – m1
coùtrong bình (gram)
Theå tích
(Vthaät)
thaät
ml
(M 1 m 1 )
d
M2 – m2
(M 2 m 2 )
d
(M 3 m 3 )
d
(M 4 m 4 )
d
(M 5 m 5 )
d
∆V = Vthaät -Vñoïc treân buret
Lö u yù: Trong phaân tích, phaûi tính toaùn ñeá
n sö ïthay ñoå
i cuûa nö ôùc, sö ïgiaõn nôûcuûa
thuyûtinh theo nhieät ñoä. Trong baø
i taäp naø
y chæ giaûn ö ôùc cho tæ troï
ng cuûa nö ôùc d = 1 vaøboû
qua sö ïgiaûn nôûcuûa buret.
13
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 5: CAÙCH PHA CHEÁ DUNG DÒCH
I. MUÏC ÑÍCH THÍ NGHIEÄM:
Pha cheácaùc dung dòch theo caùc loaï
i noàng ñoä phaàn traê
m, noàng ñoä mol, noàng ñoä
nguyeân chuaån..
II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ:
-
2 becher 250ml
4 cheùn nhö ïa
1 pipet thaúng 10m
1 boùp cao su
1 ñuõa thuyûtinh
4 chai thu hoài (1 chai nhö ïa)
1 Oáng ñong 100ml
-
1 muoãng nhö ï
a.
1 bình ñònh mö ùc 250ml
1 oá
ng ñong 500ml
1 caâ
n phaâ
n tích
1 caâ
n kyõthuaät
1 bình tia
Keùo, baê
ng keo
III. HOÙA CHAÁT:
- Tetra borat raén
- HCl 35,5%
IV. THÖÏC HAØNH:
- Acid acetic 99,9%
- NaOH raé
n
-
Thí nghieäm 1: Pha loaõng moät dung dòch coù noàng ñoä % cao pha loaõng thaønh moät
dung dòch coù noàng ñoä % thaáp hôn.
Aùp duïng coâng thö ùc sau:
C d
Vññ = 2 2 V pha
C 1d 1
Trong ñoù:
C1 : noàng ñoäphaàn traê
m cuûa dung dòch coùnoàng ñoäcao ban ñaàu.
C2 : noàng ñoäphaàn traê
m cuûa dung dòch caàn pha.
Vññ: theåtích dung dòch coùnoàng ñoäcao ban ñaàu, ml.
Vpha theåtích dung dòch caàn pha, ml.
Vôùi caùc dung dòch coùnoàng ñoäxaá
p xæ nhau ta xem d 1 d2
Sinh vieân tính toaùn theåtích acid acetic 99,9% ñeåpha 500ml acid acetic 10%. Bieá
t
raèng acid acetic coùcaùc tæ troïng theo baûng sau:
Noàng ñoäacid acetic
Tæ troïng
99,9%
11,7
8,14
17,5
1,015
1,010
14
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
- Cho vaø
o oáng ñong khoaûng 100 ml nö ôùc caá
t.
- Roùt theåtích acid acetic vö ø
a tính ñö ôï
c cho vaø
o oá
ng ñong vaøcho nö ôùc caá
t vaø
o ñònh
mö ùc tôùi vaïch 500ml.
- Chuyeån dung dòch vö ø
a pha ñö ôï
c cho vaø
o bình coù naé
p vaøgaé
n nhaõn. Nhaõn ghi caùc
noäi dung sau:
Teân hoaùchaát
Noàng ñoä
Ngaø
y pha
Ngö ôø
i pha
Löu yù :
Caùc dung dòch pha cheátrong baø
i naø
y ñö ôï
c cho vaø
o chai thu hoài vaøsö ûduïng cho caùc
baø
i sau
Thí nghieäm 2: Pha moät dung dòch theo noàng ñoä nguyeân chuaån töø moät dung dòch ban
ñaàu bieåu dieãn theo noàng ñoä %
Aùp duïng theo coâng thö ùc sau:
Vññ =
Trong ñoù:
C N .Ñ .V Pha
C %.10.d
Vññ laøtheåtích hoaùchaá
t ñaäm ñaë
c caàn huùt ñeåpha, ml.
CN laønoàng ñoäñö ông lö ôï
ng hoaùchaá
t caàn pha, N.
VPha laøtheåtích maãu caàn pha, ml.
C% laø
ñoätinh khieá
t cuûa hoaùchaá
t caàn pha, %.
d laøkhoáilö ôïng rieâ
ng cuûa dung dòch caàn pha.
Sinh vieân tính toaùn lö ôïng acid chlohydric 36,6% caàn thieá
t ñeåpha 250ml dung dòch
HCl coùnoàng ñoä0,1N.
Cho vaø
o bình ñònh mö ùc khoaûng 50ml nö ôùc caá
t. Duø
ng pipet huùt lö ôï
ng HCl sau ñoù
lau khoâthaø
nh pipet. Nhuùng pipet ngaäp vaø
o trong lôùp nö ôùc chö ùa saün trong bình
ñònh mö ùc. Cho HCl chaûy ñeàu tôùi theåtích acid ñaõtính thì ngö ng. Laá
y pipet ra khoûi
bình ñònh mö ùc. Cho nö ôùc caát vaø
o khoaûng 2/ 3 bình. Ñaäy naé
p vaølaé
c troän bình ñònh
mö ùc coù chö ùa dung dòch cho ñeàu. Môû naé
p vaøcho tieá
p nö ôùc caá
t vaø
o ñeá
n vaï
ch mö ùc
cuûa bình ñònh mö ùc. Ñaäy naép bình vaøxaùo troän ñeàu dung dòch.
Chuyeån dung dòch vö ø
a pha ñö ôï
c cho vaø
o bình coùnaé
p vaøgaé
n nhaõn.
Lö u yù:
Neáu pha dung dòch chuaån HCl 0.1N thì phaûi laá
y moät theåtích lôùn hôn theåtích ñaõ
tính ñeåthuaän tieän hôn cho vieäc hieäu chuaå
n moâ
ï
t dung dòch coù noàng ñoä cao hôn 0.1N veà
noàng ñoächính xaùc 0.1N
Thí nghieäm 3: Pha cheá dung dòch Natri tetra borat 0.1N
Aùp duïng coâng thö ùc sau:
mct =
C N .Ñ .V Pha 100
1000
P
15
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
Trong ñoù:
-
-
mct laøkhoáilö ôïng maãu caàn caâ
n pha, g
CN laønoàng ñoäñö ông lö ôï
ng hoaùchaá
t caàn pha, N
Ñlaøsoáñö ông lö ôï
ng cuûa hoaùchaá
t caàn pha.
VPha laøtheåtích maãu caàn pha, ml.
P laøñoätinh khieátcuûa hoaùchaá
t.
Sinh vieân tính toaùn lö ôïng natri tetra borat ñeåpha 250ml dung dòch natri tetra borat
0,1N.
Caân baèng caân phaân tích lö ôïng natri tetra borat ñaõtính ôû treâ
n vôùi ñoä chính xaùc +
0,0001g trong moät becher 250ml.
Vì tetraborat ít tan trong nö ôùc neâ
n phaûi pha baè
ng nö ôùc noùng vaøchuyeå
n thaúng
lö ôïng caân vaø
o bình ñònh mö ùc ñeådeãlaé
c troän.
Chuyeån caån thaän lö ôïng caân tetraborat qua pheãu khoâcoù cuoá
ng roäng vaø
o bình ñònh
mö ùc 100ml.
Cho khoaûng 50 ml nö ôùc caát noùng vaø
o becher chö ùa hoaù chaá
t treâ
n. Chuyeå
n lö ôï
ng
nö ôùc traùng treân sang bình ñònh mö ùc 250ml qua pheãu thuûy tinh treâ
n. Thö ï
c hieän vieäc
traùng rö ûa becher baèng nö ôùc noùng khoaûng 3 laàn vaøchuyeå
n toaø
n boä vaø
o bình ñònh
mö ùc. Laéc troø
n bình. Sau khi tetraborat tan heá
t, laø
m nguoäi bình ñeá
n nhieät ñoäphoø
ng
vaøtheâm nö ôùc caát nguoäi ñeán vaï
ch mö ùc. Ñaäy bình baè
ng nuùt. Troän ñeàu dung dòch vö ø
a
pha.
Chuyeån dung dòch vö ø
a pha ñö ôï
c cho vaø
o bình coùnaé
p vaøgaé
n nhaõn.
Thí nghieäm 4: Pha cheá dung dòch NaOH 0.1N
NaOH laømoät chaát deãhuùt aåm neâ
n khi thö ï
c hieän thao taùc caâ
n phaûi nhanh vaøkhoâ
ng
theåthu ñö ôïc dung dòch coù noàng ñoächính xaùc tö øvieäc caâ
n vì theáchæ caàn caâ
n NaOH baè
ng
caân kyõthuaät. Aùp duïng coâng thö ùc treâ
n ñeåtính lö ôï
ng NaOH caàn thieá
t ñeåpha 250 ml dung
dòch NaOH 0.1N vaøcho pheùp theâ
m vaø
o 5% lö ôï
ng caâ
n ñaõtính. Caùc duï
ng cuïpha cheá
trong trö ôø
ng hôïp nay khoâng ñoø
i hoûi ñoächính xaùc cao maøchæ caàn sö û duï
ng oá
ng ñong, caâ
n
kyûthuaät laøñuû.
Caân lö ôïng NaOH ñaõtính vôùi phaàn theâ
m baè
ng caâ
n kyõûthuaät.
Cho vaø
o khoaûng 20 ml nö ôùc caá
t. Duø
ng ñuõa thuûy tinh ñeåhoaøtan. Chuyeå
n lö ôï
ng
dung dòch treân sang oáng ñong 250ml. Cho tieá
p moät lö ôï
ng nö ôùc caá
t vaø
o becher ñeå
hoaøtan tieáp hoaù chaát vaøñeåtraùng becher, chuyeå
n lö ôï
ng nö ôùc caá
t treâ
n vaø
o oá
ng
ñong. Thö ïc hieän thao taùc treân khoaûng 4 laàn sau ñoù duø
ng bình tia ñeåñònh mö ùc tôùi
vaïch 250ml.
Chuyeån dung dòch vö ø
a pha ñö ôï
c cho vaø
o bình coù naé
p vaøgaé
n nhaõn. Vôùi NaOH chæ
ñö ôïc chö ùa trong bình nhö ïa.
16
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 6: HIEÄU CHUAÅN MOÄT SOÁ DUNG DÒCH CHUAÅN
I. MUÏC ÑÍCH THÍ NGHIEÄM:
-
Hieäu chænh moät soádung dòch duø
ng trong chuaå
n ñoä
Hö ôùng daãn moät soákyõnaêng trong quùa trình chuaå
n ñoä
Caùch xaùc ñònh ñieåm cuoá
i cuûa quùa trình chuaå
n ñoä
II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ:
-
1 becher 100ml
1 becher 250ml
3 erlen 250ml
1 pipet baàu 10ml
1 boùp cao su
1 ñuõa thuyûtinh
-
1 buret 25ml
1 oá
ng nhoûgioï
t
1 oá
ng ñong 250ml
1 bình tia
III. HOÙA CHAÁT:
-
Phenolphtalein 0.1%
- Metyl ñoû0.1%
IV. THÖÏC HAØNH:
Thí nghieäm 1: Hieäu chuaån dung dòch HCl 0.1N
Aùp duïng coâng thö ùc sau ñeåxaùc ñònh noàng ñoäthö ï
c cuûa caùc dung dòch:
Caùch 1: Theo quy taéc ñö ôø
ng cheùo:
Cñ
C1 – C0
C1
Cñ - C1
C0
Trong ñoù:
Cñnoàng ñoäcuûa dung dòch coùnoàng ñoäcao hôn
C0 nö ôùc = 0
C1 noàng ñoäcuûa chaát caàn hieäu chuaå
n
Muoán hieäu chuaån moät dung dòch coùnoàng ñoälaø0,12N thaø
nh dung dòch 0,1N thì caàn
theâm bao nhieâu bao nhieâu ml nö ôùc?
Ta coù:
0,12
0.12
0
0.
12
0,1 – 0 = 0,1
0,1
0,12 - 0,1 = 0,02
17
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
Coù nghóa laøcö ù 100ml dung dòch coù noàng ñoä0.12N thì caàn theâ
m 2ml nö ôùc ñeåñö ôï
c
dung dòch coùnoàng ñoä0.1N.
Caùch 2 :
Cl (Vñ + Vnö ôùc) = Cñ x Vñ
Ví duï: muoán hieäu chuaån 100ml 0.1N tö ødung dòch 0.12N thì caàn bao nhieâ
u ml
dung dòch coùnoàng ñoä0.12N vaøbao nhieâ
u ml nö ôùc.
Ta coù:
0,1 (V + Vnö ôùc) = 0,12 x V
V=
10
83.3 ml
0.12
Thí nghieäm 2: Xaùc ñònh noàng ñoä dung dòch HCl 0.1N vöøa pha
-
-
-
-
-
-
Laéc troän chai hoaùchaát chö ùa tetraborat pha ôûbaø
i 3 ñeåchuaå
n ñoä.
Duø
ng pipet baàu 10ml laáy khoaûng 5 ml dung dòch tetraborat. Nghieâ
ng pipet veàmoï
i
phía ñeåtraùng khaép pipet, sau ñoùñoåñi.
Giö õpipet thaúng goùc vôùi maë
t nö ôùc trong becher, ñaë
t chuoâ
i boùp cao su vaø
o phaàn
cuoái cuûa pipet. Boùp quaû boùng cao su ñeåñaâ
å
y mö ï
c nö ôùc trong pipet leâ
n quaù vaï
ch
mö ùc cuûa pipet. Boû boùp cao su ra vaønhanh choùng duø
ng ngoùn tay troû giö õchaë
t phaàn
cuoái pipet. Nhanh choùng ñö a pipet ra khoûi chaá
t loûng, duø
ng giaá
y thaá
m lau khoâphaàn
pipet bò ö ôùt. Nhaác nheïngoùn troûñang giö õpipet ra ñeåthaûdung dòch trong pipet chaûy
ra ngoaø
i ñeán vaïch ñònh mö ùc. Chuyeå
n ñaàu pipet vaø
o erlen vaøcho chaûy moät caùch
ñeàu ñaën. Khoaûng caùch giö õa ñaàu pipet vaømaë
t chaá
t loûng khoâ
ng quaù 0,5 cm ñeåtraùnh
vaêng chaát loûng ra ngoaø
i. Nghieâ
ng erlen cho chaá
t loûng chaûy veàmoät phía, chaï
m ñaàu
pipet vaø
o ñaùy hay thaø
nh erlen (phaàn khoâ
ng coùchaá
t loûng), xoay nhanh ñaàu pipet ñeå
giaûm ñoäbaùm cuûa gioï
t chaát loûng cuoá
i treâ
n ñaàu pipet. Tuyeät ñoá
i khoâ
ng ñö ôï
c thoå
i hay
goõpipet ñeåñuoå
i gioït chaátloûng cuoá
i ra ngoaø
i.
Theâm vaø
o moãi bình noùn vaø
i gioï
t metyl ñoûvaøkhoaûng 10ml nö ôùc caá
t.
Traùng buret 2- 3 laàn vôùi khoaûng 10ml nö ôùc HCl. Laá
y dung dòch acid vaø
o buret vaø
cao hôn vaïch khoâng vaø
o. Chæ khi naø
o baé
t ñaàu chuaån ñoä ta môùi ñieàu chænh mö ï
c
dung dòch trong buret veàûvaïch khoâ
ng.
Ñaët erlen dö ôùi buret. Dö ôùi bình ñaë
t moät tôøgiaá
y traé
ng. Ñaàu cuoá
i buret nhuùng saâ
u
vaø
o coåbình 1 -2 cm. Tay traùi voø
ng tay giö õkhoaù buret ñeåñieàu chænh, tay phaûi giö õ
coåbình erlen. Giö õcoáñònh coåtay phaûi vaøduø
ng baø
n tay ñeålaé
c bình erlen. Môûkhoaù
cho acid baét chaûy vaø
o erlen.
Khi dung dòch chaûy tö øburet, ta laé
c troø
n khoâ
ng ngö ø
ng erlen. Ngö ôø
i ta ngö ø
ng chuaå
n
khi theâm moät gioï
t acid thì dung dòch xuaá
t hieän maø
u da cam. Ghi nhaän theåtích
dung dòch HCl ñaõtieâu toán.
Tieán haø
nh chuaån ñoä laàn thö ù hai, laàn thö ù ba. Caùc laàn chuaå
n ñoä sau nhanh hôn laàn
ñaàu. Trong luùc chuaån ñoä khoâ
ng laø
m rôi vaõi dung dòch ra ngoaø
i vaøkhoâ
ng ñö ôï
c ñeå
gioïtcuoái cuø
ng coø
n treo cuoái buret. Ghi nhaän theåtích dung dòch HCl ñaõtieâ
u toá
n.
N
C
Laáy keát quaû trung bình VHCl tö øñoù tính noàng ñoä dung dòch HCl A theo coâ
ng
thö ùc.
18
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
N
CHCl
C NatritetraboratV Natritetraborat
V HCl
Thí nghieäm 2: Hieäu chuaån dung dòch HCl 0,1N
-
Duø
ng coâng thö ùc ñö ôø
ng cheùo ñeåtính lö ôï
ng nö ôùc cho vaø
o ñeåhieäu chuaå
n dung dòch
HCl vö ø
a pha veàñuùng 0,1N
CThöïc teá
0,1 - 0
0,1
0
CThöïc teá – 0,1
Vôùi x laøtheåtích dung dòch HCl coù noàng ñoä C Thö ïc teávö ø
a xaùc ñònh caàn thieá
t ñeåpha
thaø
nh 100ml dung dòch HCl coùnoàng ñoä0.1N.
Duø
ng pipet huùt x ml dung dòch HCl cho vaø
o bình ñònh mö ùc 250ml. Cho nö ôùc caá
t
vaø
o ñeán vaïch ñònh mö ùc cuûa bình.
Neân thö ïc hieän laï
i vieäc chuaån ñoä ñeåkieå
m chö ùng laï
i dung dòch HCl coù ñuùng 0,1N
hay khoâng
Thí nghieäm 3: Hieäu chuaån dung dòch NaOH 0,1N vöøa pha
Laéc troän chai hoaùchaát chö ùa dung dòch NaOH pha ôûbaø
i 3 ñeåchuaå
n ñoä.
Duø
ng dung dòch NaOH treân ñeåtraùng pipet baàu10ml
Duø
ng pipet baàu ñeåhuùt chính xaùc 10ml dung dòch NaOH cho vaø
o 3 erlen saï
ch.
Theâm vaø
o moãi erlen khoaûng 10ml nö ôùc caá
t ñeådeãnhaän thaá
y sö ïñoå
i maø
u.
Theâm vaø
o moãi bình noùn vaø
i gioï
t phenolphtalein.
Traùng buret 2- 3 laàn vôùi khoaûng 10ml dung dòch HCl 0.1N vö ø
a hieäu chuaå
n treâ
n.
Khi chuaån ñoä erlen ñaàu, ta chuaå
n nhanh vaøngaé
t quaõng. Khi dung dòch chuyeå
n tö ø
khoâng maø
u sang hoàng, ta ghi nhaän vaï
ch mö ùc maøtö øñoùcoùsö ïthay ñoå
i maø
u ñoät ngoät.
Ghi nhaän keá
t quaûño.
Baét ñaàu chuaån ñoä caùc erlen sau, ta cho chaûy nhanh moät theåtích nhoû hôn theåtích
ñaõghi nhaän ôûlaàn 1 khoaûng 1ml. Sau ñoùñieàu khieå
n cho chaûy tö ø
ng gioï
t dung dòch tö ø
buret xuoáng ñeán khi dung dòch vö ø
a chuyeå
n sang maø
u hoàng nhaï
t. Ghi nhaän keá
t quaû
tính.
Neáu giaù trò ño laàn thö ù nhaát khaùc bieät nhieàu so vôùi caùc keá
t quaû sau, ta chæ neâ
n sö û
duïng 2 keát quaûsau ñeåtính toaùn.
Tö ønoàng ñoä thö ïc cuûa dung dòch NaOH vö ø
a ñö ôï
c xaùc ñònh, ta tieá
n haø
nh caùc bö ôùc
hieäu chuaån ñeåñaït dung dòch NaOH coùnoàng ñoächính xaùc 0,1N.
Lö u yù:
Ñeán baø
i hieäu chuaån dung dòch NaOH, sinh vieâ
n phaûi ñaï
t kyû naê
ng chuaå
n nhanh vaø
nhaän roõñieåm chuyeån maø
u ñoät ngoät thì môùi ñaï
t yeâ
u caàu.
-
19
Khoa Hoaù
Giaùo trình thöïc haønh Kyõ thuaät phoøng thí nghieäm
BAØI 7: PHÖÔNG PHAÙP ÑO TYÛ TROÏNG
I. MUÏC ÑÍCH:
-
Hö ôùng daãn caùch sö û duïng moät soáloaï
i tæ troï
ng keá
Thö ïc haø
nh xaùc ñònh tæ troïng cuûa chaá
t raé
n, loûng.
II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ:
-
2 becher 100ml
1 bình tæ troïng
1 ñuûa thuyûtinh
1 tæ troïng keá
-
2 becher 100ml
1 bình tæ troï
ng
1 ñuûa thuyûtinh
1 tæ troï
ng keá
III. HOAÙ CHAÁT:
- Aceton
- Maãu
IV. THÖÏC HAØNH:
Thí nghieäm 1: Ño tyû troïng cuûa moät chaát loûng baèng tæ troïng keá
Thaû nheïtæ troïng keávaø
o oáng ñong ñaõchö ùa dung dòch caàn xaùc ñònh. Traùnh cho tæ
troïng keáchaïm vaø
o thaø
nh bình.
Ñeåyeân ñeán khi maët chaát loûng khoâ
ng coø
n dao ñoäng. Quan saùt taï
i nôi tieá
p xuùc giö õa
tæ troïng keávaømaëtchaátloûng, ñoï
c vaï
ch mö ùc ngay ñieå
m tieá
p xuùc.
Ghi keá
t quaûtæ troïng cuûa dung dòch.
Thí nghieäm 2: Ño tyû troïng cuûa moät chaát loûng baèng bình ño tæ troïng
Rö ûa saïch bình ño tæ troïng bình, traùng aceton ñeåbay hôi tö ïnhieâ
n.
0
Ñem bình cho vaø
o tuûsaáy ôûnhieät ñoä70 C trong voø
ng 30 phuùt.
Cho vaø
o bình huùt aåm, ñeånguoäi ñeá
n nhieät ñoäphoø
ng.
Ñem caân bình baèng caân kyõthuaät. Ghi nhaän keá
t quaûcaâ
n.
Ruùt mao quaûn ra khoûi bình. Ñoåñaày dung dòch caàn ño tôùi ngaäp mieäng bình.
Aán nhanh thanh mao quaûn vaø
o bình.
Duø
ng giaáy thaám lau khoâbình.
Ñem caân bình baèng caân kyõthuaät. Ghi nhaän keá
t quaûcaâ
n.
Dö ïa vaø
o theåtích cuûa bình vaøsö ïcheâ
nh leäch khoá
i lö ôï
ng giö õa 2 laàn caâ
n cuûa bình tæ
troïng ñeåtính tæ troïng cuûa maãu chaâ
t loûng.
So saùnh keát quaûtæ troïng cuûa moät dung dòch baè
ng 2 duï
ng cuïño khaùc nhau treâ
n cuø
ng
moât maãu vaät.
Thí nghieäm 3: Ño tyû troïng cuûa moät chaát raén
Caân ñóa nhö ïa baèng caân kyõthuaät. Ghi nhaän keá
t quaû.
Laáy nuùt cao su ñö ôïc phaùt ñaë
t vaø
o ñóa nhö ï
a, ñem caâ
n. Ghi khoá
i lö ôï
ng vaø
o baûng.
Cho nö ôùc caát vaø
o khoaûng phaâ
n nö ûa cuûa oá
ng ñong 100ml. Ñoï
c vaï
c h chæ mö ï
c nö ôùc.
Ghi giaùtrò naø
y vaø
o baûng.
20
- Xem thêm -