Tài liệu Giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho học sinh tiểu học thông qua giảng dạy phần lịch sử môn tự nhiên xã hội lớp 4 5

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trêng ®¹i häc vinh Khoa gi¸o dôc tiÓu häc ----------------***--------------- mai thÞ lý Tªn ®Ò tµi: gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc,lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häcth«ng qua gi¶ng d¹y phÇn lÞch sö m«n tù nhiªn-x· héi líp 4-5 luËn v¨n tèt nghiÖp Vinh 5-2002 4 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trêng ®¹i häc vinh Khoa gi¸o dôc tiÓu häc ----------***------------ luËn v¨n tèt nghiÖp Tªn ®Ò tµi: Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc,lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn lÞch sö m«n tù nhiªn-x· héi líp 4-5 Ngêi híng dÉn: Th¹c sÜ:Hoµng Trung ChiÕn Ngêi thùc hiÖn: Mai ThÞ Lý Líp 39 A1 TiÓu häc trêng ®¹i häc Vinh Vinh 5-2002 5 Lêi nãi ®Çu §Ò tµi “ Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi líp 4-5 ®îc thùc hiÖn trong mét thêi gian ng¾n, ®iÒu kiÖn kh«ng Ýt khã kh¨n.§Ó hoµn thµnh c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy chóng t«i ®· khÈn tr¬ng thu thËp xö lý vµ chon c¸c tµi liÖu, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu ®· ®Æt ra. Nh÷ng kÕt qu¶ mµ t«i ®· ®¹t ®îc ngoµi sù cè g¾ng cña b¶n th©n cßn ®îc sù tËn t×nh gióp ®ì cña thÇy c« gi¸o trong khoa GDTH vµ sù ®éng viªn,khÝch lÖ cña b¹n bÌ. Nh©n dÞp nµy,t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi thÇy gi¸o Hoµng Trung ChiÕn ngêi ®· trùc tiÕp híng dÉn t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa GDTH ®· cho t«i nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u.C¶m ¬n c¸c c« gi¸o còng nh häc sinh trêng tiÓu häc Lª Mao ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. V× ®©y lµ c«ng tr×nh tËp dît ®Çu tiªn nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt.V× vËy t«i mong nhËn ®îc lêi chØ b¶o, nhËn xÐt, ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n. 6 Môc lôc Tran Lêi g 2 nãi ®Çu PhÇn I PhÇn II Ch¬ng I I II Më ®Çu Néi dung nghiªn cøu C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu B¶n chÊt cña kh¸i niÖm gi¸o dôc truyÒn thèng 4 7 7 7 10 yªu níc vµ lßng tù hµo d©n téc 1 Kh¸i niÖm vÒ truyÒn thèng 2 Kh¸i niÖm vÒ gi¸o dôc truyÒn thèng 3 Kh¸i niÖm vÒ truyÒn thèng yªu níc vµ lßng tù 10 11 11 4 5 6 III 1 2 3 Ch¬ng II I hµo d©n téc Kh¸i niÖm vÒ gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc……. Néi dung cña gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc……. Vai trß cña ph©n m«n lÞch sö…………….. C¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi Thùc nghiÖm trªn ®èi tîng häc sinh NhËn thøc cña gi¸o viªn ……… Nh÷ng ngôyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn §Ò xuÊt mét sè h×nh thøc vµ biÖn ph¸p gi¸o 12 13 14 15 16 25 27 30 dôc….. C¬ së xuÊt ph¸t 1 Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ ®Æc ®iÎm t©m lý……. 2 §Æc ®iÓm nh©n thøc cña häc sinh tiÓu häc 30 30 31 7 3 §Æc ®iÓm phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn - X· héi 35 líp 4-5 Mét sè h×nh thøc vµ biÖn ph¸p gi¸o dôc…… Thùc nghiÖm s ph¹m vµ kÕt qu¶ thùc nghiÖm Môc ®Ých thùc nghiÖm §èi tîng thùc nghiÖm 36 43 43 43 Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm TiÕn hµnh thùc nghiÖm KÕt qu¶ thùc nghiÖm 1 Sù chó ý cña häc sinh víi giê häc thùc nghiÖm 2 Sù høng thó cña häc sinh 3 Th¸i ®é cña häc sinh khi nhËn thøc vÒ truyÒn 44 44 52 52 52 52 II Ch¬ng III I II III IV V thèng yªu níc 4 Hµnh vi thÓ hiÖn lßng yªu níc 5 KÕt qu¶ häc tËp PhÇn III Nh÷ng kÕt luËn vµ ®Ò xuÊt øng dông s ph¹m I Nh÷ng kÕt luËn s ph¹m II §Ò xuÊt óng dông s ph¹m 53 53 56 56 57 Tµi 58 liÖu tham kh¶o 8 PhÇn I: Më ®Çu I. lý do chän ®Ò tµi. Trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc tiÓu häc th× gi¸o dôc truyÒn thèng lµ mét néi dung gi¸o dôc quan träng nã cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch cho häc sinh tiÓu häc: - Gãp phÇn gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc. - H×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi míi võa hiÖn ®¹i võa mang b¶n s¾c cña con ngêi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc. - Gióp c¸c em võa ph¸t hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, võa gãp phÇn s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ míi - Gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc gióp cho con ngêi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc, trong qu¸ tr×nh héi nhËp th× con ngêi ViÖt Nam vÉn gi÷ ®îc b¶n s¾c cña m×nh. - Nh÷ng gi¸ truyÒn thèng d©n téc gióp cho thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam bíc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, gióp cho d©n téc ta s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u. 9 Ngoµi ra gi¸o dôc truyÕn thèng cßn gióp cho c¸c em võa b¶o tån, võa ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp, b¸c bá nh÷ng hñ tôc l¹c hËu trong ®êi sèng x· héi. V× thÕ gi¸o dôc truyÒn thèng cho thÕ hÖ trÎ, tríc hÕt lµ häc sinh tiÓu häc lµ mét trong nh÷ng néi dung gi¸o dôc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. Song trong thùc tiÔn kh«ng ph¶i lµ ai còng nhËn thøc ®îc mét c¸ch ®óng ®¾n. Cã lóc cã n¬i nhµ gi¸o dôc còng nh x· héi cha thËt sù quan t©m ®Õn viÖc gi¸o dôc truyÒn thèng cho thÕ hÖ trÎ ®Æc biÖt lµ truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho c¸c em. Ngµy nay trong bèi c¶nh quèc tÕ cã nhiÒu biÕn ®éng th× viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc thøc tØnh ë c¸c em lßng yªu níc, ý chÝ kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do vµ ph¸t triÓn nã trong hoµn c¶nh míi cña ®Êt níc lµ tr¸ch nhiÖm lín lao cña sù nghiÖp gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ. Gi¸o dôc truyÒn thèng cho häc sinh tiÓu häc cã thÓ th«ng qua nhiÒu con ®êng gi¸o dôc kh¸c nhau song th«ng qua viÖc gi¶ng d¹y c¸c m«n häc lµ mét con ®êng c¬ b¶n ®Ó gi¸o dôc truyÒn thèng cho häc sinh tiÓu häc. Bëi v× trong khi häc sinh tiÕp thu mét c¸ch cã hÖ thèng c¬ së tri thøc vÒ tù nhiªn x· héi vµ t duy th× c¸c em còng tiÕp thu ®îc nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc. V× thÕ t«i chän ®Ò tµi: “Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi líp 4-5 ”. 10 II. môc ®Ých nghiªn cøu. Gãp phÇn hoµn thiÖn qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc. III. kh¸ch thÓ vµ ®èi tîng nghiªn cøu. 1. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu: khai th¸c kh¶ n¨ng gi¸o dôc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi. 2. §èi tîng nghiªn cøu: C¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, gi¸o dôc lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi líp 4-5 IV. Gi¶ thuyÕt khoa häc. PhÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi ë líp 4-5 cã kh¶ n¨ng rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc V. nhiÖm vô nghiªn cøu. 1. T×m hiÓu c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi. 2. §Ò xuÊt mét sè h×nh thøc vµ biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ nhiÖm vô yªu níc, gi¸o dôc truyÒn thèng lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi . 3. Thùc nghiÖm s ph¹m vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm. 4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt øng dông s ph¹m. VI. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 11 1. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu, t liÖu. 2. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt (ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp lý thuyÕt, ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i. . . ) . 3. Ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m. 4. Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m. 5. Ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc. VII. kÕ ho¹ch nghiªn cøu. 1. Tõ th¸ng 11/2001: NhËn ®Ò tµi. 2. Tõ th¸ng 12/2001-1/2002: ChÝnh x¸c ho¸ ®Ò tµi, x©y dùng ®Ò c¬ng nghiªn cøu. 3. Tõ th¸ng 2-3/2002: X©y dùng ®Ò c¬ng chi tiÕt. 4. Tõ th¸ng 3-4/2002 : So¹n ch¬ng tr×nh thùc nghiÖm s ph¹m vµ thùc nghiÖm s ph¹m . 5. Tõ th¸ng 4-5/2002: Hoµn thµnh c«ng tr×nh vµ b¶o vÖ. 12 PhÇn II: Néi dung nghiªn cøu Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi I. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu Chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam lµ s¶n phÈm cña mét phong trµo c¸ch m¹ng s©u réng cña nh©n d©n ta díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng trong mÊy chôc n¨m qua. Tuy nhiªn dßng s«ng mªnh m«ng cña chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam cã thÓ cã mét søc m¹nh ®Õn nh vËy chÝnh lµ v× trong lßng nã kh«ng ph¶i chØ chøa ®ùng søc m¹nh cña thêi ®¹i, mµ cßn cã c¶ søc m¹nh cña truyÒn thèng, søc m¹nh cña nh÷ng tinh hoa cña d©n téc ta ®· ®îc tÝch luü l¹i trong hµng ngh×n n¨m ph¸t triÓn lÞch sö. Hå Chñ TÞch ®· nãi “D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc. §ã lµ mét lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ xa ®Õn nay, mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã lít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n níc vµ lò cíp níc”. (Hå ChÝ Minh, V× ®éc lËp tù do, v× chñ nghÜa x· héiTr114) . Tõ nh÷ng thêi xa xa, trong t©m hån cña ngêi ViÖt Nam chóng ta ®· h×nh thµnh rÊt sím mét lßng yªu níc th¬ng nßi rÊt nång nµn vµ m·nh liÖt. Chñ nghÜa yªu níc Êy lµ c¸i dßng t tëng vµ t×nh c¶m bao trïm vµ chi phèi toµn bé ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi ViÖt Nam, c¸i cao quý vµ ®Ñp ®Ï nhÊt lµ lßng yªu níc th¬ng nßi, lµ hµnh ®éng giÕt giÆc cøu níc. TrÝ tuÖ ViÖt Nam s©u s¾c nhÊt còng lµ trÝ tuÖ ®¸nh giÆc gi÷ níc, thÇn tîng 13 anh hïng bÒn v÷ng nhÊt trong tr¸i tim cña nh©n d©n còng lµ thÇn tîng nh÷ng anh hïng nghÜa sÜ x¶ th©n v× níc v× d©n. §ã chÝnh lµ mét nÐt ®Æc s¾c nhÊt trong ®êi sèng tinh thÇn, trong v¨n ho¸ vµ t©m lý d©n téc ViÖt Nam xa kia. §ång chÝ Lª DuÈn ®· nhËn ®Þnh: “ Chñ nghÜa yªu níc vµ tinh thÇn d©n téc lµ c¸i vèn quý nhÊt vµ lµ ®Æc ®iÓm cña d©n téc ViÖt Nam tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m lÞch sö”. (Lª DuÈn, mét truyÒn thèng l©u ®êi vµ v« gi¸ TËp1- Tr563) ë ngêi ViÖt Nam, lßng yªu níc bao giê còng chøa ®ùng mét ý niÖm vÒ nßi gièng, yªu níc vµ th¬ng nßi lu«n lu«n g¾n bã víi nhau, t tëng yªu níc th¬ng nßi tÊt yÕu ph¶i s¶n sinh ra nh÷ng hµnh ®éng yªu níc s¶n sinh ra chñ nghÜa anh hïng trong chiÕn ®Êu. Tõ ngµn xa, trong mäi thêi kú cña lÞch sö ViÖt Nam, kh«ng hiÕm nh÷ng hµnh ®éng anh hïng cña nh÷ng con ngêi ViÖt Nam, x¶ th©n cøu níc. §øc hi sinh, x¶ th©n quªn m×nh lµ mét hÖ qu¶ ®Æc s¾c næi bËt cña t tëng yªu níc ViÖt Nam. Vµ c¶ ë ®©y n÷a, sù kÕt hîp gi÷a t tëng yªu níc víi truyÒn thèng c«ng x· ®· t¹o ra ®îc nh÷ng søc m¹nh tinh thÇn hÕt søc lín lao. Chñ nghÜa yªu níc truyÒn thèng ViÖt Nam chÝnh lµ ®· hÊp thô ®îc c¸i truyÒn thèng quý b¸u, c¸i chñ nghÜa anh hïng tËp thÓ cña thêi kú c«ng x· ®ã vµ ®· biÕn ®îc c¸i dßng nhùa sèng tinh thÇn ®· nu«i con ngêiViÖt Nam lín lªn trong nh÷ng bíc khã kh¨n cña buæi 14 b×nh minh lÞch sö cña m×nh thµnh nguån bæ xung søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc trong giai ®o¹n trëng thµnh cña con ngêi ViÖt Nam. Thêi ®¹i mµ chóng ta ®ang sèng hiÖn nay, ®¹i th¾ng lîi cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, thêi cña t tëng c¸ch m¹ng vµ khoa häc cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ s©u s¾c vµ ®Çy ®ñ h¬n bao giê hÕt di s¶n cña qu¸ khø. §øng ë ®Ønh cao cña trÝ tuÖ M¸c-Lªnin, chóng ta cã thÓ thÊy râ h¬n c¸c thÕ hÖ tríc, c¸i h¹n chÕ trong trµo lu yªu níc cña c¸c tÇng líp trªn trong x· héi tríc ®©y bao nhiªu th× chóng ta l¹i cµng tr©n träng víi nh÷ng di s¶n tiÕn bé trong trµo lu ®ã bÊy nhiªu. Nh÷ng di s¶n ®ã lµ mét bé phËn hîp thµnh kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong néi dung chñ nghÜa yªu níc truyÒn thèng ViÖt Nam mµ hiÖn nay chóng ta ®ang kÕ thõa vµ ph¸t triÓn lªn mét giai ®o¹n míi. Tuy nhiªn, chñ nghÜa yªu níc truyÒn thèng ViÖt Nam kh«ng ph¶i chØ cã nh÷ng yÕu tè ®ã, c¸i ®Æc s¾c trong t tëng lÞch sö ViÖt Nam lµ ë chç tuy giai cÊp thèng trÞ vÒ kinh tÕ th× ®ång thêi còng thèng trÞ vÒ vÒ t tëng v¨n ho¸, nhng c¸i søc sèng tinh thÇn cña giai cÊp bÞ trÞ ViÖt Nam l¹i khoÎ kho¾n vµ phong phó ®Õn møc cã thÓ to¶ s¸ng chiÕu räi cho c¶ bíc ®êng l©u dµi cña d©n téc, cã kh¶ n¨ng ngµy cµng tÝch tô vµ tËp trung nh÷ng tinh lùc bÒn v÷ng cña d©n téc tr¶i tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c trë thµnh chñ thÓ cña dßng t tëng vµ t×nh c¶m yªu níc th¬ng nßi truyÒn thèng cña 15 ngêi ViÖt Nam. ChÝnh lµ nhê chç t tëng vµ t×nh c¶m yªu níc tù nhiªn ®· g¾n bã vµ kÕt hîp víi truyÒn thèng c«ng x·, víi nh÷ng truyÒn thèng t tëng d©n chñ vµ nh©n ¸i cña nh©n d©n lao ®éng ho¸ thµnh mét dßng s«ng lín, nªn chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam míi cã søc m¹nh ®Õn nh vËy. ChÝnh nhê ®ã mµ lßng yªu níc truyÒn thèng ViÖt Nam bªn c¹nh tÝnh chÊt nång nµn vµ m·nh liÖt cßn cã tÝnh nh©n d©n s©u s¾c vµ chÝnh nhê cã tÝnh nh©n d©n s©u s¾c ®ã míi cã thÓ nång nµn vµ m·nh liÖt ®îc. Phong trµo yªu níc ë mét sè d©n téc kh¸c nhiÒu khi míi s«i næi ë mét bé phËn nµo ®ã cña d©n téc, thêng ë nh÷ng tÇng líp cã häc vÊn, nh¹y bÐn víi cuéc sèng chÝnh trÞ vµ tinh thÇn trong khi ®¹i bé phËn quÇn chóng cã thÓ cßn thê ¬ víi phong trµo. ë ViÖt Nam, tr¸i l¹i, ë thêi nµo còng vËy, phong trµo yªu níc l«i cuèn ®îc mäi tÇng líp trong nh©n d©n. Chñ nghÜa yªu níc truyÒn thèng ®· ®ãng mét vai trß lÞch sö vÜ ®¹i trong bíc ®êng tiÕn ho¸ cña d©n téc ta. Víi t tëng yªu níc, d©n téc ta ®· ®oµn kÕt vµ tËp hîp l¹i, kh¼ng ®Þnh m×nh trong ®Êu tranh sèng m·i víi nh÷ng thÕ lùc b¹o tµn ghª gím. §ã lµ vò khÝ tinh thÇn chñ yÕu cña d©n téc ta trong cuéc trêng chinh lÞch sö cña m×nh. Tuy nhiªn, ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong thêi ®¹i cò th× chñ nghÜa yªu níc ®ang cßn kh¸ nhiÒu nhîc ®iÓm. Do ®ã chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam hiÖn ®¹i trong khi kÕ thõa vµ ph¸t triÓn t×nh c¶m vµ t©m hån yªu níc 16 ViÖt Nam, nång nµn vµ m·nh liÖt ®Õn nh÷ng ®Ønh cao míi th× ®ång thêi ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®îc mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm vÒ con ®êng yªu níc, vÒ môc tiªu x· héi, vÒ chiÕn lîc vµ s¸ch lîc cña con ®êng cøu níc, vÒ thñ ®o¹n vµ biÖn ph¸p ®Êu tranh, nãi tãm l¹i ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét lý luËn yªu níc víi tÝnh c¸ch mét bé phËn cña lý lu©nj c¸ch m¹ng ViÖt Nam. ChÝnh lµ b»ng c¸ch ®ã, chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam hiÖn ®¹i ®· lµm cho m×nh cã ®Çy ®ñ yÕu tè ®Ó trë thµnh mét chñ nghÜa yªu níc víi ý nghÜa hoµn chØnh, ®Ó trë thµnh mét chñ nghÜa yªu níc víi ý nghÜa hoµn chØnh, ®Ó trë thµnh mét trµo lu lý luËn, t tëng vµ t×nh c¶m thèng nhÊt cña con ngêi ViÖt Nam trong thêi ®¹i míi. Tõ xa ®Õn nay trong nghµnh T©m lý Gi¸o dôc, bé m«n Ph¬ng ph¸p d¹y häc còng nh nhiÒu nghµnh Khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n kh¸c ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu nhiÒu ®Ò tµi kh¸c nhau trong ph¹m vi Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc. Song cha cã mét ®Ò tµi nµo nghiªn cøu gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö m«n Tù nhiªn-X· héi ë tiÓu häc. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy gióp cho gi¸o viªn tiÓu häc t×m biÖn ph¸p khai th¸c kh¶ n¨ng gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn LÞch sö líp 45. 17 V× vËy muèn båi dìng vµ ®µo t¹o thÕ hÖ c¸ch m¹ng cho mai sau th× ngay tõ b©y giê chóng ta ph¶i gi¸o dôc cho thÕ hÖ trÎ ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc cho häc sinh tiÓu häc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc th«ng qua c¸c m«n häc ®Ó cho c¸c em hiÓu vµ n©ng cao nhËn thøc cña m×nh víi tæ quèc ®Æc biÖt lµ th«ng qua ph©n m«n LÞch sö líp 4-5 cña m«n Tù nhiªn -X· héi ®Ó gi¸o dôc cho c¸c em lßng yªu tæ quèc lµ ph¶i cã tinh thÇn d©n téc v÷ng ch¾c vµ tinh thÇn quèc tÕ ®óng ®¾n, c¸i g× tr¸i víi quyÒn lîi tæ quèc chóng ta c¬ng quyÕt chèng l¹i. Gi¸o dôc cho c¸c em ®Ó c¸c em trë thµnh ngêi c«ng d©n cña níc ViÖt Nam biÕt hi sinh anh dòng ®Ó b¶o vÖ non s«ng gÊm vãc, thèng nhÊt tæ quèc, phôc vô lîi Ých cña nh©n d©n. Néi dung cña ph©n m«n LÞch sö nh»m gi¸o dôc cho häc sinh tiÓu häc thÊm nhuÇn tinh thÇn yªu níc yªu nh©n d©n, tù hµo vÒ d©n téc m×nh mét d©n téc anh dòng, kiªn cêng, gióp cho häc sinh thÊy ®îc lîi Ých cña nh©n d©n, t¬ng lai cña tæ quèc, lµ lîi Ých, lµ t¬ng lai cña b¶n th©n m×nh vµ mçi häc sinh tiÓu häc h¬n bao giê hÕt ngay tõ b©y giê khi míi b¾t ®Çu vµo trêng ph¶i c¬ng quyÕt trau råi kiÕn thøc v¨n ho¸ vµ tinh thÇn ®Ó trë thµnh nh÷ng ngêi c«ng d©n tèt, ngêi chiÕn sü tèt, cã tinh thÇn gan d¹, vît mäi khã kh¨n, tiÕp nhËn nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc m×nh. II. b¶n chÊt cña kh¸i niÖm gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc vµ lßng tù hµo d©n téc 18 1. Kh¸i niÖm vÒ truyÒn thèng: TruyÒn thèng lµ nh÷ng gi¸ trÞ x· héi t¬ng ®èi æn ®Þnh ®îc lu gi÷ vµ truyÒn tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c vµ nh÷ng c¬ chÕ gi÷ g×n, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ ®ã. Nh÷ng gi¸ trÞ x· héi ®ã lµ nh÷ng kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt, chiÕn ®Êu, chèng giÆc ngo¹i x©m, cã thÓ lµ nh÷ng lèi sèng, nÕp sèng, phong tôc tËp qu¸n, nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc. TruyÒn thèng ®ã ®îc lu gi÷ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: HiÖn vËt, tµi liÖu, tranh ¶nh, di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, trong sinh ho¹t, lèi sèng, trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt... . Cã nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tinh thÇn ®îc ®óc kªt thµnh ch©n lý, t¹o nªn b¶n s¾c cña mçi d©n téc. 2. Kh¸i niÖm vÒ gi¸o dôc truyÒn thèng: Gi¸o dôc truyÒn thèng lµ mét qu¸ tr×nh s ph¹m th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn vµ c¸c d¹ng tæ chøc ho¹t ®éng nh»m gióp c¸c em nhËn thøc ®îc gi¸ trÞ quý b¸u, truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc. Tõ ®ã gióp c¸c em biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp, ®Êu tranh lo¹i bá nh÷ng hñ tôc l¹c hËu, c¸c nÕp suy nghÜ, nh÷ng hµnh vi tr¸i víi nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp ®ã. 3. Kh¸i niÖm vÒ truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc. LÞch sö 4000 n¨m dùng níc vµ gi÷ níc chøng tá r»ng : Nh©n d©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc, ®ã lµ truyÒn thèng quý b¸u cña ta. TruyÒn thèng yªu níc chèng giÆc ngo¹i x©m ®îc hun ®óc qua 4000 n¨m, 19 lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc ®· chøng minh hïng hån truyÒn thèng quý b¸u ®ã vµ nh©n d©n ta tù hµo vÒ d©n téc m×nh mét d©n téc anh dòng kiªn cêng, khuÊt, hiªn ngang chèng l¹i mäi kÎ thï, bÊt vµ mçi ngêi d©n ®Òu tù hµo vÒ nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc m×nh. §èi víi häc sinh tiÓu häc, lßng yªu níc ph¶i ®îc hiÓu mét c¸ch cô thÓ ®ã lµ: Yªu quª h¬ng, yªu lµng xãm yªu tæ quèc giµu ®Ñp, biÕt gi÷ g×n, quý träng vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ trong qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc cña biÕt bao thÕ hÖ ®i tríc ®· ng· xuèng ®Ó t« th¾m cho non s«ng gÊm vãc cña chóng ta. Chóng ta cã quyÒn tù hµo vµ cã tr¸ch nhiÖm b¶o tån, thèng ®ã. B¸c Hå ®· d¹y: dùng níc, ph¸t huy truyÒn “C¸c Vua Hïng ®· cã c«ng B¸c ch¸u ta ph¶i cïng nhau gi÷ lÊy níc”. §Ønh cao cña lßng yªu níc ®îc thÓ hiÖn b»ng ý chÝ “Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do ”, “Dï ph¶i ®èt ch¸y c¶ d·y Trêng S¬n còng ph¶i gi÷ g×n ®éc lËp tù do”. §èi víi c¸c em ë løa tuæi thiÕu niªn th× yªu níc ph¶i lµ lµm trßn bæn phËn cña mét ngêi c«ng d©n nhá tuæi ®èi víi Tæ quèc. Kh¾c s©u lêi d¹y cña B¸c: “Tuæi nhá lµm viÖc nhá Tuú theo søc cña m×nh . §Ó tham gia kh¸ng chiÕn Vµ g×n gi÷ hoµ b×nh. ” 20 Ngoµi ra, yªu níc ph¶i g¾n liÒn víi yªu ®ång bµo, tríc hÕt lµ cha mÑ, anh chÞ em ruét, yªu quý vµ biÕt ¬n c¸c gia ®×nh th¬ng binh liÖt sü, c¸c bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng ®· ng· xuèng ®Ó cho sù trêng tån cña ®Êt níc vµ nh÷ng ngêi giµ c¶ kh«ng n¬i n¬ng tùa. 4. Kh¸i niÖm vÒ gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, gi¸o dôc lßng tù hµo d©n téc. Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, gi¸o dôc lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc lµ mét bé phËn cña gi¸o dôc toµn diÖn gióp cho c¸c em hiÓu biÕt ®îc néi dung, ý nghÜa cña truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo cña d©n téc m×nh. Gi¸o dôc ý thøc cña c¸c em ®èi víi Tæ quèc nh»m n©ng cao nhËn thøc, sù hiÓu biÕt cña c¸c em víi lßng yªu níc, tù hµo vÒ d©n téc m×nh, tõ ®ã gióp c¸c em båi ®¾p t×nh c¶m lßng biÕt ¬n ®èi víi thÕ hÖ cha anh, t«n träng, yªu quý häc tËp vµ phÊn ®Êu rÌn luyÖn b¶n th©n m×nh trë thµnh con ngoan, trß giái, b¹n tèt, ®éi viªn tèt, ngêi c«ng d©n t¬ng lai cña ®Êt níc, gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc ViÖt Nam giµu m¹nh. 4. 1. ý nghÜa cña gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc. Ho¹t ®éng gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc cã ý nghÜa s©u s¾c, th«ng qua ph©n m«n lÞch sö líp 4-5 cña m«n Tù nhiªn-X· héi ®Ó gi¸o dôc c¸c em, gióp cho c¸c em nhËn thøc ®îc gi¸ trÞ quý b¸u cña c¸c truyÒn thèng tèt 21 ®Ñp cña d©n téc ta ®Ó tõ ®ã c¸c em biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy c¸c truyÕn thèng tèt ®Ñp vµ ®Êu tranh b¸c bá c¸c hñ tôc l¹c hËu, c¸c suy nghÜ vµ hµnh vi tr¸i víi nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp ®ã. 4. 2. T¸c dông cña gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc Th«ng qua ph©n m«n LÞch sö líp 4-5 ®Ó gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc,  lßng tù hµo d©n téc nh»m: Gi¸o dôc toµn diÖn vµ gãp phÇn hoµn thiÖn nh©n c¸ch cho häc sinh tiÓu häc, gióp c¸c em võa tiÕp thu nh÷ng gi¸ trÞ cña thêi ®¹i võa ph¸t huy ®îc b¶n s¾c con ngêi ViÖt Nam.  Th«ng qua häc tËp phÇn LÞch sö gióp cho häc sinh thÊy ®îc d©n téc ta cã truyÒn thèng tèt ®Ñp, c¸c em tù hµo vÒ c¸c truyÒn th«ng tèt ®Ñp ®ã vµ thÊy ®îc tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n vµ ph¸t huy c¸c truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc m×nh.  Gi¸o dôc ý thøc cña c¸c em ®èi víi Tæ quèc, tin yªu Tæ quèc m×nh vµ tù hµo vÒ nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u tõ ngµn ®êi cña d©n téc ta. Tõ ®ã c¸c em cã nghÜa vô häc tèt, rÌn luyÖn tèt ®Ó sau nµy gãp søc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam giµu ®Ñp. 5. Néi dung cña gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc ë bËc tiÓu häc ®îc quy ®Þnh trong ch¬ng tr×nh m«n Tù nhiªn-X· héi ë líp 4-5 Néi dung ch¬ng tr×nh líp 4 Néi dung ch¬ng tr×nh líp 5 1. Buæi ®Çu dùng níc: Níc 1. T¸m m¬i n¨m kh¸ng 22 V¨n Lang, níc ¢u L¹c (sù chiÕn chèng thùc d©n h×nh hµnh, ®êi sèng vËt chÊt Ph¸p; Thùc d©n Ph¸p x©m vµ tinh thÇn) . Phong tôc tËp lîc vµ cai trÞ níc ta; Buæi qu¸n: thê cóng tæ tiªn lÔ ®Çu héi. . . cña ngêi ViÖt. T©y chèng ®¹i Ph¸p (B×nh nguyªn so¸i, 2. H¬n mét ngh×n n¨m NguyÔn Trêng Té, Phan Béi ®Êu tranh giµnh l¹i níc: Ch©u) . §¶ng céng s¶n vµ Mét ngh×n n¨m B¾c thuéc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m (kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, (NguyÔn ¸i Quèc t×m ®êng v¨n ho¸) ; §Êu tranh giµnh cøu níc. §¶ng céng s¶n ViÖt l¹i níc (Hai Nam ra ®êi. MÆt trËn ViÖt Bµ Trng, Ng« Minh, QuyÒn) . c¸ch m¹ng th¸ng T¸m vµ tuyªn ng«n ®éc 3. Buæi ®Çu ®éc lËp Nhµ lËp) . Ng«, §inh Tiªn Hoµng, Hoµn. Lª 2. ChÝn n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p: Thùc d©n Ph¸p 4. Níc §¹i ViÖt: Nhµ Lý (dêi trë l¹i x©m lîc, ®« ra Th¨ng Long, û Lan chiÕn ë NamBé, cuéc kh¸ng Hµ Néi phu nh©n, Lý Thêng KiÖt) . nh÷ng ngµy kh¸ng chiÕn. Mét Nhµ TrÇn (x©y dùng níc, 3 sè nh©n vËt tiªu biÓu cho lÇn chèng qu©n Nguyªn, cuéc kh¸ng chiÕn cña nh©n TrÇn Hng §¹o, Lª V¨n Hu, d©n ta. ChiÕn th¾ng §iÖn Hµn Thuyªn) . Nhµ Lª (khëi Biªn Phñ nghÜa Lam S¬n, x©y dùng 3. Cuéc kh¸ng chiÕn chèng ®Êt níc, NguyÔn Tr·i, Lª Mü vµ x©y dùng ®Êt níc: Quý §«n.) . Quang Trung Mü x©m lîc MiÒn Nam, Mü ®¹i ph¸ qu©n Thanh, x©y ®¸nh ph¸ MiÒn B¾c. 23