Tài liệu Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học (Hỗ trợ dowload tài liệu zalo 0587998338)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI KHOA TÂM LÝ- GIÁO DỤC HỌC ----------------------------------------------- NGÔ THỊ SÁNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành: Giáo dục học KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Hà Nội- 2018 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI KHOA TÂM LÝ- GIÁO DỤC HỌC ----------------------------------------------- NGÔ THỊ SÁNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành: Giáo dục học KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Giảng viên hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Thị Thanh Hồng Hà Nội- 2018 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, bạn bè và người thân. Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hồng đã tận tình chỉ bảo, động viên, giúp đỡ và đóng góp những ý kiến quý báu cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ban giám hiệu, các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 4 của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ và cung cấp tư liệu, tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành khóa luận này. Tôi xin cảm ơn các thầy giáo, cô giáo giảng dạy ở khoa Tâm lý- giáo dục học đã giảng dạy tôi trong suốt 4 năm học trên giảng đường. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân và bạn bè đã ủng hộ, động viên, tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu để hoàn thành khóa luận. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các quý thầy, cô giáo, bạn bè góp ý để khóa luận được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 5 năm 2018 Sinh viên Ngô Thị Sáng LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản khóa luận này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong khoá luận là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Hà Nội, tháng 5 năm 2018 Sinh viên Ngô Thị Sáng MỤC LỤC MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của đề tài......................................................2 4. Giả thuyết khoa học.................................................................................................2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu...............................................................................................2 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài............................................................3 7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................3 8. Cấu trúc khóa luận..................................................................................................4 CHƯƠNG 1- LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC.............................................5 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề...............................................................................5 1.1.1 Một số công trình nghiên cứu trên thế giới........................................................5 1.1.2 Một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam.........................................................6 1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài...........................................................................8 1.2.1 Trẻ em.................................................................................................................. 8 1.2.2 Xâm hại trẻ em.....................................................................................................8 1.2.3 Xâm hại tình dục trẻ em....................................................................................10 1.2.4 Kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục...........................................................11 1.2.5 Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục............................................12 1.3 Lý luận về xâm hại tình dục trẻ em....................................................................13 1.3.1 Các mức độ xâm hại tình dục trẻ em................................................................13 1.3.2 Dấu hiệu trẻ bị xâm hại tình dục......................................................................14 1.3.3 Hậu quả của việc trẻ bị xâm hại tình dục.........................................................15 1.4 Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.........17 1.4.1 Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học.............................................................17 1.4.2 Mục đích, ý nghĩa của việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học...........................................................................................19 1.4.3 Nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học..........................................................20 1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học..................................................................................................26 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................29 CHƯƠNG 2- THỰC TRẠNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH CỦA TRƯỜNG TIỂU HỌC MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG................................30 2.1 Khái quát về địa bàn khảo sát.............................................................................30 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng...............................................................................31 2.2.1 Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên và học sinh lớp 4 về vai trò, ý nghĩa của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục..............31 2.2.2 Nội dung, hình thức giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang .................................................................................................................................... 37 2.2.3 Thực trạng về biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........42 2.2.4 Kết quả đánh giá kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh lớp 4 của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang...............47 2.3 Các nguyên nhân dẫn tới kết quả giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh lớp 4 của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang..................................................................................................50 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................55 CHƯƠNG 3- BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG................................56 3.1 Cơ sở đề xuất các biện pháp................................................................................56 3.1.1 Đảm bảo tính mục đích của hoạt động giáo dục..............................................56 3.1.2 Đảm bảo tính khả thi.........................................................................................56 3.2 Biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, Huyện Hiệp Hòa, Tỉnh Bắc Giang..............56 3.2.1 Biện pháp 1: Tổ chức các buổi tọa đàm nhằm nâng cao nhận thức của giáo viên nhà trường, cha mẹ và người chăm sóc trẻ về tầm quan trọng của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho trẻ em.......................................................57 3.2.2 Biện pháp 2: Tổ chức tập huấn kiến thức, phương pháp giáo dục giới tính và kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho cán bộ, giáo viên trong nhà trường dưới sự giúp đỡ của dự án “Lớn lên an toàn”..............................................58 3.2.4 Biện pháp 4. Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học trong quá trình dạy học..............................................................................................62 3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp.........................................................................63 3.4 Khảo nghiệm tính khả thi của biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, Tỉnh Bắc Giang........................................................................................63 3.4.1 Mục đích khảo nghiệm......................................................................................64 3.4.2 Phương pháp khảo nghiệm...............................................................................64 3.4.3 Quy trình khảo nghiệm.....................................................................................64 3.4.2 Kết quả khảo nghiệm.........................................................................................64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................69 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................70 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................72 PHỤ LỤC................................................................................................................... 74 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NSPCC ECPAT Hiệp hội quốc gia phòng chống bạo hành trẻ em Tổ chức chấm dứt mại dâm, khiêu dâm và buôn bán WHO UNICEF XHTD trẻ em nhằm bóc lột tình dục Tổ chức y tế thế giới Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc Xâm hại tình dục DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ Bảng 2. 1 Nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về mức độ phổ biến của tình trạng trẻ bị xâm hại tình dục.................................................................................31 Bảng 2. 2 Đánh giá của giáo viên về mục đích giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh...................................................................................................33 Bảng 2. 3 Phân bố thời gian giảng dạy kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục của nhà trường.......................................................................................................................... 34 Bảng 2. 4 Nhận thức của học sinh lớp 4 về mức độ cần thiết của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục..........................................................................................................35 Bảng 2. 5 Thực trạng về nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh........................................................................................................................ 38 Bảng 2. 6 Các hình thức giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.................................................................................................................40 Bảng 2. 7 Các hoạt động hỗ trợ của giáo viên khi trẻ bị xâm hại tình dục...................41 Bảng 2. 8 Thực trạng mức độ sử dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục..........................................................................................................43 Bảng 2. 9 Nhận thức của giáo viên và học sinh về mức độ hứng thú của học sinh với các biện pháp giáo dục.................................................................................................46 Bảng 2. 10 Đánh giá của giáo viên về thực trạng kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục của học sinh lớp 4.................................................................................................47 Bảng 2. 11 Nguyên nhân dẫn tới kết quả giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục............................................................................................................................... 51 Bảng 2. 12 Những khó khăn giáo viên gặp phải trong giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh........................................................................................5 Bảng 3. 1 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất...............65 Bảng 3. 2 Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất..................66 Y Biểu đồ 2. 1 Nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng phòng chống XHTD cho học sinh tiểu học................................32 Biểu đồ 2. 2 Nhận thức của học sinh lớp 4 về mức độ cần thiết của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục.................................................................................................36 Biểu đồ 2. 3 Các hoạt động hỗ trợ của giáo viên khi trẻ bị xâm hại tình dục...............41 Biểu đồ 2. 4 Đánh giá của giáo viên về kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục của học sinh lớp 4..................................................................................................................... 48 Biểu đồ 2. 5 Đánh giá của giáo viên về công tác giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của nhà trường.....................................................................49 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thời gian gần đây, hàng loạt các vụ nghi xâm hại tình dục trẻ em bị phanh phui và được báo chí, các kênh thời sự truyền hình đưa tin gây chấn động dư luận. Chưa bao giờ như hiện nay, xâm hại tình dục trẻ em lại trở thành vận nạn lớn, đáng báo động của toàn xã hội đến vậy. Theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, năm 2016, Việt Nam ghi nhận hơn 1.200 vụ xâm hại tình dục trẻ em. Cũng theo số liệu của Bộ này trong 5 năm từ 2011 đến 2015, cả nước có 5.300 vụ xâm hại tình dục trẻ em trong tổng số 8200 vụ xâm hại trẻ nói chung. Điều này đồng nghĩa rằng, tính trung bình cứ 8 giờ trôi qua lại có 1 trẻ em Việt Nam bị xâm hại tình dục. Đáng chú ý, 93% thủ phạm có mối quan hệ quen biết các em, trong đó 47% kẻ xâm hại là họ hàng, người trong gia đình các em. Tuy nhiên, tất cả những số liệu trên chỉ là “ phần nổi của tảng băng chìm”, còn rất nhiều vụ nạn nhân bị chính kẻ xâm hại dọa dẫm hoặc vì lý do nào đó đã không được thống kê. Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước. Vấn đề của trẻ em được các chính phủ và cộng đồng quốc tế quan tâm đặc biệt. Sáu trong tổng số tám mục tiêu phát triển thiên nhiên kỷ (MDGs) là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và thực hiện các quyền lợi của trẻ em, tạo cho trẻ em điều kiện sống và phát triển tốt nhất. Tuy nhiên, số vụ xâm hại đặc biệt là xâm hại tình dục mỗi năm đang cho thấy sự an toàn và phát triển của trẻ em đang bị đe dọa. Hậu quả của việc xâm hại tình dục luôn để lại cho trẻ em những tổn thương lâu dài về mặt thân thể, tâm lý và tình cảm. Theo thống kê của Hiệp hội Quốc gia Phòng chống bạo hành trẻ em (NSPCC) độ tuổi trung bình của trẻ em bị xâm hại tình dục là 9 tuổi. Ở Việt Nam, độ tuổi này tương ứng với trẻ đang theo học chương trình lớp 4 tại các trường tiểu học. Chính vì thế, để phòng ngừa và ngăn chặn xâm hại tình dục trẻ em cần có sự vào cuộc của các nhà trường, đặc biệt là các nhà trường tiểu học trong việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em cho các em học sinh. Nhưng trên thực tế, chương trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em của đa phần các nhà trường còn rời rạc, chưa thực sự được quan tâm đúng mực. Xuất phát từ thực tiễn 1 đó, tôi quyết định chọn đề tài: “ Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang, từ đó đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học, qua đó góp phần giảm thiểu những ca trẻ em bị xâm hại trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện tốt nhất để trẻ em phát triển và hoàn thiện nhân cách. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của đề tài 3.1 Khách thể nghiên cứu Quá trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh lớp 4 trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 4. Giả thuyết khoa học Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang vẫn chưa thực sự được chú trọng, quan tâm. Nếu đề xuất được các biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em một cách chặt chẽ, đồng bộ thì sẽ phòng tránh được các nguy cơ bị xâm hại tình dục cho trẻ, góp phần tạo điều kiện cho các em có một cuộc sống lành mạnh, đảm bảo cho sự phát triển nhân cách một cách toàn diện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu cơ sở lí luận về giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học. 5.2 Khảo sát và đánh giá thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 5.3 Đề xuất biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang và khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất. 2 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đề tài tập trung vào nghiên cứu việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh lớp 4 của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Từ đó đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học. 7. Phương pháp nghiên cứu Trong đề tài, chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp sau: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Thông qua đọc tài liệu, sách, báo, tạp chí và các tài liệu khác để phân tích, tổng hợp lý thuyết liên quan đến giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học. Từ đó hệ thống hóa lý thuyết , xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp phỏng vấn sâu Phỏng vấn giáo viên, học sinh và các cán bộ làm công tác Đoàn thanh niên về thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của nhà trường, trên cơ sở đó có thêm các căn cứ thực tiễn quan trọng để xây dựng các biện pháp phù hợp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 7.2.2 Phương pháp xin ý kiến chuyên gia Gặp trực tiếp các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, tâm lý giáo dục, các giáo viên có kinh nghiệm, các nhà quản lý giáo dục để xin ý kiến, trao đổi về những vấn đề có liên quan như thực trạng và khảo nghiệm các biện pháp phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 7.2.3 Phương pháp điều tra giáo dục Xây dựng và sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến của giáo viên, học sinh về thực trạng giáo dục phòng chống xâm hại tình dục để thu thập thông tin cần nghiên cứu. 7.2.4 Phương pháp quan sát Thu thập thông tin về thực trạng giáo dục giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1 trên cơ sở tri giác trực tiếp các hoạt động sư phạm. 3 7.3 Phương pháp thống kê toán học Được sử dụng để xử lý kết quả nghiên cứu khảo sát thực trạng và khảo nghiệm sư phạm. 8. Cấu trúc khóa luận Ngoài phần Mở đầu, kết luận và khuyến nghị, Khóa luận gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh Tiều học. Chương 2: Thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 4 CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1 Một số công trình nghiên cứu trên thế giới Xâm hại tình dục trẻ em là vấn nạn không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Việc trẻ bị xâm hại tình dục để lại những hậu quả khôn lường và nghiêm trọng cả về thể xác lẫn tinh thần của trẻ. Nhiều nhà nghiên cứu, tổ chức, các chính phủ, các quốc gia trên thế giới đã quan tâm, nghiên cứu, điều tra về xâm hại tình dục trẻ em. Cuốn sách “Lạm dụng tình dục trẻ em- Nỗi phẫn uất của cộng đồng” của tác giả Ron O’ Grady- một chuyên gia của tổ chức ECPAT (Tổ chức chấm dứt mại dâm, khiêu dâm và buôn bán trẻ em nhằm bóc lột tình dục, được thành lập vào những năm 1990 ở Thái Lan) đã miêu tả một thực tế rằng hàng nghìn trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái trên khắp châu Á đang là nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục. Những câu chuyện được Ron O’ Grady nói tới trong cuốn sách của mình là những câu chuyện về những đứa trẻ nghèo, bị lừa bán vào các ổ mại dâm, bị ép bán thân, trở thành gái mại dâm trong những “sex tour”, trở thành món đồ chơi trong những cuộc vui xác thịt của người lớn. Cuốn sách đã gửi tới thông điệp nhằm kêu gọi sự quan tâm và huy động sự nỗ lực của toàn xã hội cho cuộc đấu tranh nhằm ngăn chặn và diệt trừ một tệ nạn đang có nguy cơ biến thành thảm họa lạm dụng tình dục trẻ em [21; tr16]. Nghiên cứu của tác giả Finkelhor vào năm 2009 về vấn đề này đã đưa ra nhận định rằng, xâm hại tình dục trẻ em bao gồm toàn bộ hành vi phạm tội về tình dục mà trẻ em dưới 17 tuổi là nạn nhân. Trong nghiên cứu của mình, Finkelhor đã kiểm tra, khảo sát các sáng kiến nhằm ngăn ngừa lạm dụng tình dục trẻ em, tập chung vào hai chiến lược chính, bao gồm quản lý người phạm tội và các chương trình giáo dục trong nhà trường. Ông giải thích rằng các chương trình giáo dục ở nhà trường dạy cho trẻ những kỹ năng như làm thế nào để xác định tình huống nguy hiểm, từ chối sự tiếp cận của kẻ hành hung và huy động sự trợ giúp. Finkellhor cũng chỉ ra bằng chứng rằng sự hỗ trợ các chiến lược tư vấn cho người phạm tội, đặc biệt là người chưa thành niên sẽ giảm bớt sự tái phạm và ngăn ngừa những hệ quả tiêu cực về sức khỏe tâm thần và cuộc sống sau này. 5 Một số nghiên cứu khác lại cho rằng xâm hại tình dục trẻ em xảy ra khi người lớn hoặc một người nhiểu tuổi hơn hoặc một người có quyền lực hơn giao tiếp với trẻ em về tình dục để cảm thấy thỏa mãn về tình dục (Danya Glaser and Stephen Frosh, 1993; S.N. Madu. 2001) [2, tr 50]. 1.1.2 Một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam Hiện nay, vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em ở Việt Nam đang trở thành chủ đề nhức nhối, số lượng lớn trẻ bị xâm hại mỗi năm đang trở thành hồi chuông cảnh báo cho sự biến chất, suy đồi đạo đức xã hội và gây lên nhiều bức xúc trong dư luận xã hội. Do đó, có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều bài viết về vấn đề này. Với khuôn khổ của khóa luận, chúng tôi đề cập tới một vài nghiên cứu sau: “Những hậu quả về tâm lý đối với nạn nhân của tội hiếp dâm, hiếp dâm trẻ em và giải pháp khắc phục”- một nghiên cứu của tác giả Dương Tuyết Miên ( giảng viên khoa Luật Hình sự, trường Đại học Luật Hà Nội) được đăng tải trên Đặc san về Bình đẳng giới, tạp chí Luật học. Nghiên cứu đã đi sâu phân tích những tổn hại tâm lý mà người phạm tội gây ra cho nạn nhân của tội này. Đó không chỉ đơn thuần là thiệt hại về thể chất mà còn là những thiệt hại về tinh thần, bị sốc, đau đớn về thể xác, bị lây nhiễm các bệnh về tình dục trong đó có bệnh HIV hoặc có thai. Những hậu quả này không chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn mà có thể tồn tại trong một thời gian dài sau khi vụ hiếp dâm xảy ra. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đề xuất một số giải pháp khắc phục như: Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật về việc quy định biện pháp xử lý tội hiếp dâm trong bộ luật hình sự cũng như việc xét xử tội này; thành lập những trung tâm tư vấn về tâm lý để giúp cho người phụ nữ (là nạn nhân của tội hiếp dâm) có thể tâm sự để trút gánh nặng tâm lý, vơi bớt nỗi đau đè nặng trong lòng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho công dân;… [23]. Đề tài “Cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng chiến lược bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em bị xâm hại tình dục ở nước ta thời kỳ 2000- 2010” của các chuyên gia thuộc Cục phòng chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội. Đề tài đã đưa ra những nhận định, đánh giá và quan điểm về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn trong nước, từ đó xây dựng chiến lược bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em bị xâm hại tình dục thời kỳ 2000- 2010. Các chuyên gia của Cục Phòng chống tệ nạn xã hội đã phác họa vắn tắt thực trạng tình hình trẻ em bị xâm hại tình dục ở nước ta cũng như thực 6 trạng công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em bị xâm hại tình dục; đề xuất một số chiến lược tổng hợp với một tiêu tổng quát: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và hành động của các cơ quan, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể xã hội, trong mỗi gia đình và toàn xã hội để ngăn ngừa, giảm dần và tiến tới giảm thiểu tình trạng trẻ em bị xâm hại tình dục,…” [21, tr 18]. Đề tài “Nghiên cứu tình hình bị lạm dụng tình dục ở học sinh phổ thông trung học tại thành phố Nha Trang” của Phạm Trung Thông và Võ Văn Thắng báo cáo trong Hội nghị khoa học bện viện quận Thủ Đức TP. Hồ Chí Minh nhằm xác định tỷ lệ học sinh phổ thông trung học tại thành phố Nha Trang bị lạm dụng tình dục. Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng tỉ lệ trẻ em học sinh phổ thông trung học tại thành phố Nha Trang bị lạm dụng tình dục chiếm tỷ lệ khá cao 36,19% [24]. Luận văn “Các tội phạm xâm hại tình dục trong Luật hình sự Việt Nam” của Phan Thị Lương Hiền. Luận văn đã chỉ ra những tồn tại và hạn chế của thực tiễn pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật đối với các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em cũng như nguyên nhân của những tồn tại đó, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, bao gồm các nhóm giải pháp: nhóm giải pháp về hoàn thiện chính sách, pháp luật; nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện; nhóm giải pháp cụ thể [22]. Luận văn “Phối hợp các lực lượng cộng đồng trong phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em 6-11 tuổi trên địa bàn tỉnh Phú Yên” của Võ Nguyễn Minh Hoàng (năm 2107). Luận văn khảo sát thực trạng nhận thức của cộng đồng, thực trạng phối hợp giữa các lực lượng cộng đồng trong việc phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em 6-11 tuổi trên địa bàn tỉnh Phú Yên, nhận thấy vấn đề cần quan tâm nhất trong việc phối hợp phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em của các lực lượng cộng đồng chính là việc trang bị những kiến thức, kỹ năng về phòng ngừa xâm hại tình dục cho trẻ em cũng như cho cả cộng đồng và các hình thức, cơ chế phối hợp các lực lượng cộng đồng chặt chẽ hơn trong việc phòng ngừa xâm hại tình dục cho trẻ em [20]. Từ việc khái quát những nghiên cứu trên chúng ta có thể thấy, nghiên cứu về phòng chống xâm hại tình dục trẻ em đã được nhiều tác giả, tổ chức trong và ngoài nước quan tâm. Tuy nhiên, những công trình nghiên cứu về giáo dục phòng chống 7 xâm hại tình dục trẻ em trong nhà trường tiểu học còn chưa có. Vì vậy, việc nghiên cứu về giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học là có ý nghĩa và tính cấp thiết cao. 1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1 Trẻ em Theo điều 1 Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em năm 1989 (United Nations Convention on the rights of the child- CRC) có quy định như sau: “Trong phạm vi của công ước này, trẻ em có nghĩa là mọi người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng với trẻ em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn” [6]. Căn cứ vào khái niệm trẻ em trong công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em, các quốc gia dựa trên điều kiện lịch sử, văn hóa, xã hội cũng như khả năng của nền kinh tế để đưa ra những quy định của mình về giới hạn độ tuổi của trẻ. Tại Trung Quốc, theo điều 2 Luật Bảo vệ người chưa thành niên quy định trẻ em còn được gọi là trẻ chưa thành niên, là công dân dưới 18 tuổi. Theo điều 1 Luật Liên bang Nga số 124FZ ngày 21/7/1998 (sửa đổi): Trẻ em được hiểu là người ở độ tuổi dưới 18 [19]. Ở Việt Nam, theo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 thì: “Trẻ em là công dân Việt Nam dưới 16 tuổi”[8]. Như vậy, quy định về tuổi của trẻ em trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Việt Nam đã có độ chênh tới 2 tuổi so với Công ước quốc tế về quyền trẻ em. Vào ngày 5/4/2016, tại kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIII, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em được đổi tên thành Luật trẻ em. Luật có nhiều điểm đổi mới tích cực, dễ hiểu, dễ tiếp cận và phản ánh đầy đủ hơn nội dung và phạm vi của Luật; tạo ra hành lang pháp lý quan trọng trong công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Luật trẻ em 2016 tiếp tục khẳng định “trẻ em là người dưới 16 tuổi” [9] và không giới hạn trẻ em phải là công dân Việt Nam, đối tượng áp dụng của luật bao gồm cả trẻ em là người nước ngoài cư trú tại Việt Nam. Trong phạm vi đề tài này có giới hạn đối tượng trẻ em là học sinh tiểu học, vì vậy có thể đưa ra khái niệm: Trẻ tiểu học là những trẻ em trong độ tuổi Tiểu học (từ 6 đến 11 tuổi). 1.2.2 Xâm hại trẻ em Tổ chức Y tế thế giới định nghĩa: “ Xâm hại trẻ em bao gồm mọi hình thức ngược đãi về thể chất và tinh thần, xâm hại tình dục, xao nhãng, bóc lột gây ra những 8