Tài liệu Giáo án vật lý nâng cao lớp 11

Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 1 : Ch¬ng I : ®iÖn tÝch - ®iÖn trêng TiÕt 1: ®iÖn tÝch , ®Þnh luËt cu l«ng Vaät lyù 11 Naâng cao I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: + N¾m ®îc c¸c c¸ch lµm nhiÔm ®iÖn cho mét vËt + §Þnh luËt Cul«ng 2. Kĩ năng: + VËn dông ®Þnh luËt Cu l«ng gi¶i mét sè bµi to¸n ®¬n gi¶n + Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®iÖn trong ®êi sèng vµ trong kÜ thuËt 3. Thái độ: II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: + C¸c thÝ ngiÖm vÒ hiÖn tîng nhiÔm ®iÖn do cä x¸t, do tiÕp xóc vµ do hëng øng 2. Học sinh: + §äc SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: hai lo¹i ®iÖn tÝch. Sù nhiÔm ®iÖn cña c¸c vËt Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản * Nãi vÒ hai lo¹i ®iÖn tÝch: §iÖn tÝch d¬ng vµ ®iÖn * Quan s¸t thÝ nghiÖm thÇy lµm, a) Cã hai lo¹i ®iÖn tÝch: §iÖn tÝch d¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m tÝch ©m vµ rót nhËn xÐt vÒ sù t¬ng t¸c cña + Hai ®iÖn tÝch cïng dÊu th× ®Èy nhau c¸c ®iÖn tÝch cïng dÊu vµ kh¸c + Hai ®iÖn tÝch kh¸c dÊu nhau th× hót nhau dÊu + §¬n vÞ cña ®iÖn tÝch: C * Híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm: + §iÖn tÝch cña electron lµ ®iÖn tÝch ©m vµ cã gi¸ trÞ lµ e=1,6.20-19 C: §©y lµ ®iÖn tÝch nhá nhÊt, mét vËt bÊt k× mang ®iÖn tÝch th× ®Òu cã gi¸ trÞ lµ sè nguyªn lÇn ®iÖn tÝch e * LÊy thanh thuû tinh hay thanh ( ®iÖn tÝch nguyªn tè ) nhùa cä x¸t vµo lôa vµ len d¹ vµ b) Sù nhiÔm ®iÖn cña c¸c vËt ®a l¹i gÇn c¸c mÈu giÊy nhá * NhiÔm ®iÖn do cä x¸t: Sau khi cä x¸t th× thanh thuû tinh vµ thanh nhùa ®Òu cã thÓ hót c¸c mÈu giÊy nhÑ. Ta nãi chóng ®· bÞ nhiÔm ®iÖn do cä x¸t. * NhiÔm ®iÖn do tiÕp xóc: * NhiÔm ®iÖn do hëng øng NhiÔm ®iÖn do NhiÔm ®iÖn do c) C¸c nhËn xÐt: tiÕp xóc hëng øng *NhiÔm ®iÖn do cä x¸t vµ do tiÕp xóc th× ®iÖn tÝch cña vËt thay * Cã nhËn xÐt g× vÒ sù kh¸c nhau cña c¸c vËt nhiÔm ®æi, nhiÔm ®iÖn do hëng øng th× ®iÖn tÝch cña vËt kh«ng ®æi ®iÖn do c¸c c¸ch? KiÓm chøng b»ng thùc nghiÖm vµ ®a ra nhËn xÐt. Hoạt động 2 : ®Þnh luËt cu l«ng Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu * M« t¶ cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña chiÕc c©n xo¾n. * KhÝa niÖm thÕ nµo lµ ®iÖn tÝch ®iÓm * Nªu con ®êng t×m ra ®Þnh luËt Cu- l«ng - Trang: 2 * Quan s¸t cÊu t¹o vµ n¾m ®îc nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c©n xo¾n. q1 * Cho häc sinh lµm mét vµi vÝ dô ®Ó ¸p dông x¸c ®Þnh chiÒu vµ ®é lín lîc t¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tich q2 r F21 q1 F12 q2 r F21 F12 * Theo c¸c bµn th¶o luËn vµ t×m kÕt qu¶ Vaät lyù 11 Naâng cao a) Néi dung ®Þnh luËt Cu- l«ng §é lín cña lùc t¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch ®iÓm tØ lÖ thuËn víi tÝch ®é lín cña hai ®iÖn tÝch vµ tØ lÖ nghÞch víi b×nh P`h¬ng kho¶ng c¸h gi· chóng Ph¬ng cña lùc t¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch ®iÓm lµ ®êng th¼ng nèi hai ®iÖn tÝch ®iÎm ®ã. Hai ®iÖn tÝch cïng dÊu th× ®Èy nhau vµ hai ®iÖn tÝch kh¸c dÊu th× hót nhau. b) BiÓu thøc cña ®Þnh luËt q .q F  k. 1 2 2 r Trong ®ã: k: hÖ sè tØ lÖ; cã gi¸ trÞ N .m 2 2 k=9.109 C r: Kho¶ng c¸ch c¸c ®iÖn tÝch Hoạt động 3 : Lùc t¬ng t¸c c¸c ®iÖn tÝch trong ®iÖn m«i Hoạt động của GV Hoạt động của HS Cho ta biÕt lùc t¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn * ý nghÜa cña h»ng sè ®iÖn m«i  tÝch trong m«i trêng ®ã nhá h¬n lùc t¬ng t¸c cña hai ®iÖn tÝch ®ã trong ch©n kh«ng bao nhiªu lÇn Hoạt động : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã học. * Tr¶ líi c¸c c©u hái SGK – tr 8 * Gi¶i c¸c bµi tËp 1- 4 SGK tr- 8+9 * Lµm c¸c bµi tËp SBT VËt Lý 11 Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết: 2 thuyÕt ªlectron. ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: + N¾m ®îc néi dung cña thuyÕt ªlectron + §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch 2. Kĩ năng: Kiến thức cơ bản q1 .q 2 F  k.  .r 2 Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 3 Vaät lyù 11 Naâng cao + VËn dông ®Þnh luËt gi¶i tÝhc c¸c hiÖn tîng nhiÔm ®iÖn + Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®iÖn trong ®êi sèng vµ trong kÜ thuËt II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: C¸c thÝ ngiÖm vÒ hiÖn tîng nhiÔm ®iÖn do cä x¸t, do tiÕp xóc vµ do hëng øng, MÉu c¸c chÊt dÉn ®iÖn, vµ chÊt c¸ch ®iÖn 2. Học sinh: §äc SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nªu c¸c c¸h nhiÔm ®iÖn cho mét vËt, vµ sù kh¸c nhau c¬ b¶n cña c¸c c¸ch - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi nhiÔm ®iÖn trªn Ph¸t biÓu vµ viÕt c«ng thøc cña ®Þnh luËt Cul«ng. Hoạt động 2 : 1. thuyÕt ªlectron Hoạt động của GV Hoạt động của HS * §Æt c©u hái C1 – SGK? Nguyªn tö Liti * Tr¶ lêi c©u hái C1. Ion d¬ng Liti Ion ©m Liti Kiến thức cơ bản Néi dung cña thuyÕt ªlectron * Nguyªn tö gåm h¹t nh©n ë chÝnh gi÷a mang ®iÖn tÝch d¬ng, vµ c¸c ªlectron quay xung quanh theo c¸c quü ®¹o hoµn toµn x¸c ®Þnh. * B×nh thêng tæng ®¹i sè c¸c ®iÖn tÝch trong nguyªn tö b»ng kh«ng, nguyªn tö trung hoµ vÒ ®iÖn. + Nguyªn tö bÞ mÊt (e) trë thµnh i«n d¬ng + Nguyªn tö nhËn thªm (e) trë thµnh i«n ©m. * Khèi lîng cña (e) rÊt nhá nªn ®é linh ®éng lín. Do vËy mét sè (e) cã thÓ chuyÓn tõ vËt nµy sang vËt kh¸c hoÆc tõ phÇn nµy sang phÇn kh¸c cña vËt g©y nªn c¸c hiÖn tîng NhiÔm ®iÖn. + VËt nhiÔm ®iÖn ©m: Thõa(e) +VËt nhiÔm ®iÖn d¬ng:ThiÕu(e) Hoạt động 3 : vËt ( chÊt) dÉn ®iÖn vµ vËt (chÊt) c¸ch ®iÖn(§IÖn m«i). Hoạt động của GV Yeâu caàu HS ñoïc SGK vaø traû lôi theo noäi dung caâu hoûi - Thế nào là vật dẫn điện? Hoạt động của HS HS ñoïc SGK vaø traû lôi theo noäi dung caâu hoûi - Thế nào là vật dẫn điện? Kiến thức cơ bản * VËt dÉn ®iÖn: Lµ c¸c vËt mµ ®iÖn tÝch cã thÓ di chuyÓn ®îc nh÷ng kho¶ng c¸ch lín h¬n nhiÒu lÇn kÝch thíc ph©n tögäi lµ ®iÖn tÝch tù do. + VÝ dô : HÇu hÕt c¸c kim lo¹i * VËt c¸ch ®iÖn : C¸c vËt chøa rÊt Ýt ®iÖn tÝch tù do gäi lµ vËt c¸ch ®iÖn ( hay vËt ®iÖn m«i) VÝ dô: Thuû tinh, níc nguyªn chÊt, kh«ng khÝ kh«, Hoạt động 3 : Giaûi thích 3 hieän töôïng nhieãm ñieän Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản a) NhiÔm ®iÖn do cä x¸t Mét sè ªlectron tõ thanh thuû tinh bËt ra vµ di Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu * ThÇy gîi ý : veà 3 hieän töôïng nhieãm ñieän , yeâu caàu HS giaûi thích NhiÔm ®iÖn do hëng øng - Trang: 4 HS gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng NhiÔm ®iÖn Vaät lyù 11 Naâng cao chuyÓn sang tÊm lôa, lµm cho thanh thuû tinh nhiÔm ®iÖn d¬ng vµ tÊm lôa nhiÔm ®iÖn ©m b) NhiÔm ®iÖn do tiÕp xóc Khi thanh kim lo¹i trung hoµ ®iÖn tiÕp xóc víi qu¶ cÇu nhiÔm ®iÑn d¬ng, th× c¸c (e) tù do tõ thanh kim lo¹i di chuyÓn sang qu¶ cÇu. c) NhiÔm ®iÖn do hëng øng C¸c (e) tù do trong thanh kim lo¹i bÞ hót vÒ phÝa qu¶ cÇu, lµm cho ®Çu thanh gÇn qu¶ cÇu thõa (e) mang ®iÖn ©m, ®Çu cßn l¹i thiÕu (e) mang ®iÖn tÝch d¬ng NhiÔm ®iÖn do tiÕp xóc Hoạt động 3 : §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch Hoạt động của GV * Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1 vµ q2 cho tiÕp xóc nhau, sau ®ã t¸ch chóng ra th× ®iÖn tÝch cña chóng b©y giê lµ bao nhiªu? Phaùt bieåu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích Hoạt động của HS ' q1'  q 2  q1  q 2 2 Kiến thức cơ bản ë mét hÖ c« lËp vÒ ®iÖn, nghÜa lµ hÖ kh«ng trao ®æi ®iÖn tÝch víi c¸c vËt bªn ngoµi hÖ, th× tæng ®¹i sè c¸c ®iÖn tÝch trong hÖ lµ mét h»ng sè HS Phaùt bieåu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. * Gi¶i c¸c bµi tËp 1,2 SGK tr 15 * Lµm c¸c bµi tËp SBT VËt Lý 11 - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết 3,4: §iÖn trêng I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + N¾m ®îc kh¸i niÖm ®iÖn trêng, cêng ®é ®iÖn trêng, ®êng søc ®iÖn trõg + Kh¸i niÖm ®iÖn tr¬ng ®Òu, nguyªn lý chång chÊt ®iÖn trêng + ¤n tËp c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, cêng ®é ®iÖn trêng,®êng søc ®iÖn trõg + N¾m c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng ®Òu, c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn trêng cña mét ®iÖn tÝch ®iÓm + N¾m v÷ng nguyªn lý chång chÊt ®iÖn trêng 2. Kĩ năng: + VËn dông c«ng thøc tÝnh cêng ®é ®iÖn trêng + Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®iÖn trong ®êi sèng vµ trong kÜ thuËt + VËn dông c«ng thøc tÝnh cêng ®é ®iÖn trêng, vµ C§ §T cña ®iÖn tÝch ®iÓm, vËn dông tèt nguyªn lý chång chÊt ®iÖn ntr¬ng vµo viÖc Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 5 + VËn dông nguyªn lý chång chÊt ®iÖn trêng ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp th«ng thêng + Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®iÖn trong ®êi sèng vµ trong kÜ thuËt II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: C¸c thÝ ngiÖm SGK – tr 15+ 16 2. Học sinh: §äc SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nªu néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt ªlectron,gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng nhiÔm ®iÖn Ghi nhaän vaø traû lôøi theo noäi dung caâu hoûi b»ng thuyÕt ªlectron Ph¸t biÓu néi dung cña ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch Vaät lyù 11 Naâng cao Hoạt động 2 : ®iÖn trêng Hoạt động của GV Hoạt động của HS * Lµm thÝ nghiÖm: §Æt c¸c ®iÖn tÝch thö k¸hc nhau t¹i ** Lùc ®iÖn t¸c dông lªn c¸c ®iÖn tÝch cã cïng mét ®iªmr trong ®iÖn trêng vµ x¸c ®Þnh lùc t¸c ®é lín kh¸c nhau th× cã gi¸ trÞ kh¸c nhau. dông lªn ®iÖn tÝchtrong mçi trêng hîp. Rót ra nhËn xÐt? * TÝnh tØ sè : F F1 F2 ; ;.....; n Vµ rót ra nhËn xÐt q1 q 2 qn * NhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ cña F vµ E ** Häc sinh tÝnh c¸c gi¸ trÞn vµ ®a ra nhËn F F F xÐt : 1  2  .....  n q1 q 2 qn ** NÕu q>0 th× F cïng híng víi E NÕu q< 0 th× F ngîc híng víi E Kiến thức cơ bản a) Kh¸i niÖm ®iÖn trêng §iÖn trêng lµ m«i trêng vËt chÊt tån t¹i xung quanh ®iÖn tÝch vµ t¸c dông lùc ®iÖn lªn c¸c ®iÖn tÝch kh¸c ®Æt trong nã b) TÝnh chÊt cña ®iÖn trêng TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ®iÖn trêng lµ t¸c dông lùc ®iÖn lªn ®iÖn tÝch kh¸c ®Æt trong nã. c) Cöoøng ñoän ñieän tröông: *§¹i lîng: F q * Th¬ng sè:  F q F F1 F2   .....  n  E q1 q 2 qn t¹i nhh÷ng ®iÓm kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. ®Æc trng cho ®iÖn trêng vÒ ph¬ng diÖn t¸c dông lùc gäi lµ cêng ®é ®iÖn trêng E F q Hay tacã: F  q.E * §¬n vÞ lµ V/m ( V«n trªn mÐt) Hoạt động 3 : ®êng søc ®iÖn trêng Hoạt động của GV Hoạt động của HS a) §Þnh nghÜa: Kiến thức cơ bản Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu * Lµm thÝ nghiÖm H×nh vÏ 3.5; 3.6; vµ cho häc sinh nghiªn cøu c©u hái C2 ?  tr¶ lêi c©u hái C2. E E q>0 - Trang: 6 Vaät lyù 11 Naâng cao §êng søc ®iÖn trêng lµ ®¬ng ®îc vÏ trong ®iÖn tr¬ng sao cho híng cña tiÕp tuyÕn t¹i bÊt k× ®iÓm nµo còng trïng víi híng cña vÐc t¬ cêng ®é ®iÖn trêng t¹i ®iÓm ®ã. b) TÝnh chÊt cña ®êng søc ®iÖn trêng + T¹i mét ®iÓm trong ®iÖn trêng ta cã thÓ vÏ ®îc mét ®êng søc ®iÖn trêng ®i qua vµ chØ mét mµ th«i +C¸c ®êng søc ®iÖn lµ c¸c ®êng cong kh«ng kÝn, xuÊt ph¸t tõ c¸c ®iÖn tÝch d¬ng va f kÕt thóc ë c¸c ®iÖn tÝch ©m + C¸c ®êng søc kh«ng bao giê c¾t nhau + N¬i nµo cã cêng ®é ®iÖn trêng m¹nh ta vÏ ®êng søc dµy vµ n¬i nµo cã cêng ®é ®iÖn trêng yÕu c¸c ®êng søc tha. c) §iÖn phæ q<0 Hoạt động 4: ®iÖn trêng ®Òu Hoạt động của GV * Nªu ®Æc ®iÓm cña ®êng søc ®iÖn trêng ®Òu? Hoạt động của HS ** §êng søc cña ®iÖn trêng ®Òu lµ nh÷ng ®êng th¼ng song song c¸ch ®Òu nhau F  k. * Ph¸t biÓu ®Þnh luËt Cul«ng * Nªu kh¸i niÖm vµ biÓu thøc cña ®iÖn trêng. * Tõ ®ã rót ra biÓu thøc tÝnh cêng ®é ®iÖn trêng cña ®iÖn tÝch Q g©y ra t¹i ®iÓm ®Æt ®iÖn tÝch q E Q.q  .r 2 Kiến thức cơ bản E  k. Q  .r 2 Chó ý : NÕu Q>0 th× cêng ®é ®iÖn trêng híng ra xa ®iÖn tÝch Q NÕu Q<0 th× cêng ®é ®iÖn trêng híng l¹i gÇn ®iÖn tÝch Q F q Hoạt động 5 : Nguyªn lý chång chÊt ®iÖn trêng Hoạt động của GV * Em h·y lËp c«ng thøc x¸c ®Þnh cêng ®é ®iÖn trêng t¹i mét ®iÎm M g©y ra bíi hai ®iÖn tÝch q1 vµ q2 Cã cêng ®é lÇn lît lµ E1 vµ E2? * ThÇy vÏ h×nh minh ho¹ vµ híng dÉn häc sinh c¸ch Hoạt động của HS Nhãm c¸c häc sinh x©y dùng c«ng thøc cho c¸c trêng hîp E 1 cïng híng víi E 2 E 1 ngîc híng víi E 2 E 1 vu«ng gãc víi E 2 Kiến thức cơ bản E  E 1  E 2  ...  E n + E 1 cïng híng víi E 2 Ta cã: E= E1 + E2 + E 1 ngîc híng víi E 2 Ta cã: E= E1 + E2 Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu t×m vec t¬ tæng vµ t×m ®é dµi cña nã, Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 7 + E 1 vu«ng gãc víi E 2 E E 1 hîp víi E 2 mét gãc bÊt k×  Tacã: + E 1 hîp víi E 2 mét gãc bÊt k× E= 2 E12  E 2  2 E1 E 2 cos  Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV * Tr¶ líi c¸c c©u hái SGK – tr17 * Gîi ý häc sinh lµm c¸c bµi tËp Tr- 18 Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết 4,5 : c«ng cña lùc ®iÖn trêng. HiÖu ®iÖn thÕ I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + ¤n tËp c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, cêng ®é ®iÖn trêng,®êng søc ®iÖn trõg + N¾m c¸c kh¸i niÖm c«ng c¶u lùc ®iÖn trêng, c«ng thøc x¸c ®Þnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng. + N¾m v÷ng kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ vµ liªn hÖ gi÷a U vµ A 2. Kĩ năng: + VËn dông c«ng thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng, H§T vµ liªn hÖ U vµ E II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: 2. Học sinh: §äc SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Tr×nh bÇy c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, tÝnh chÊt cña ®iÖn trêng ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng cña lùc F Hoạt động 2 : c«ng cña lùc ®iÖn trêng 2 E12  E 2 Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi  Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Hoạt động của GV - Trang: 8 Hoạt động của HS * Tõ biÓu thøc cña c«ng cña lùc ®iÖn tr¬ng h·y nhËn xÐt vÒ gi¸ trÞ cña c«ng? * H½ynhcs l¹i kh¸i niÖm lùc thÕ vµ trêng thÕ. ++ VËn dông c«ng thøc t×m c«ng cña mét lùc ®Ó tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng trªn ®o¹n s0 sau ®ã tÝnh trªn ®o¹n MN. ++ C¸c nhãm th¶o luËn vµ nghiªn cøu SGK ®a ra nhËn xÐt. M  N Hoạt động 3 : kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ M’ N’ Hoạt động của GV * T×m mèi liªn hÖ gi÷a c«ng cña lùc thÕ vµ thÕ n¨ng. * Nªu kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®iÓm M vµ N. * Híng dÉn hcä sinh t×m ®¬n vÞ cña hiÖu ®iÖn thÕ ; dông cô ®o vµ nªu c¸ch ®o. Hoạt động của HS C«ng cña lùc thÕ lµm di chuyÓn vËt tõ vÞ trÝ M ®Õn vÞ trÝ N b»ng hiÖu thÕ n¨ng t¹i hai ®iÓm M vµ N ** §oc kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ SGK – tr 21 ** Tr¶ lêi c¸c c©u hái C3 Vµ C4 SGK – tr 21 Vaät lyù 11 Naâng cao Kiến thức cơ bản Tacã: AMN = qE M ' N ' Ta ¸p dông ®îc víi : q>0 vµq<0 M’ vµ N’ lµ h×nh chiÕu cña M vµ N trªn ph¬ng cña lùc ®iÖn trêng ++ C«ng cña lùc ®iÖn trêng t¸c dông lªn mét ®iÖn tÝch kh«ng phô thuéc vµo d¹ng ®êng ®i cña ®iÖn tÝch mµ chØ phô thuéc vÞ trÝ ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi cña ®êng ®i trong ®iÖn trêng ++§iÖn trêng tÜnh lµ mét trêng thÕ Kiến thức cơ bản a)C«ng cña lùc ®iÖn vµ thÕ n¨ng cña ®iÖn tÝch. AMN = WM- WN Hay: AMN= q. ( Ta ®Æt: V= W q WM WN _ ) q q gäi lµ ®iÖn thÕ. Khi ®ã: AMN = q(VM – VN) HiÖu UMN = VM – VN = AMN q Gäi lµ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®iÓm M vµ N Hoạt động 3 : liªn hÖ gi÷a cêng ®é ®iÖn trêng vµ hiÖu ®iÖn thÕ Hoạt động của GV * Nh¾c l¹i kh¸i niÖm c«ng cña lùc ®iÖn trêng. * C«ng thøc tÝnh cêng ®é ®iÖn trêng kho¶ng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn Hoạt động của HS ** Tr¶ lêi c©u hái C5 SGK Kiến thức cơ bản So s¸nh hai c«ng thøc: AMN = qE M’N’ vµ AMN = q. UMN Ta cã: E U d Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV * Tr¶ líi c¸c c©u hái SGK – tr22 * Gîi ý häc sinh lµm c¸c bµi tËp Tr- 22+ 23 Hoạt động của HS - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 9 Vaät lyù 11 Naâng cao Tiết 6 : bµi tËp vÒ lùc cu- l«ng vµ ®iÖn trêng I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + ¤n tËp ®Þnh luËt Cu- l«ng, c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, cêng ®é ®iÖn trêng,®êng søc ®iÖn trêng +C¸c kh¸i niÖm c«ng cña lùc ®iÖn trêng, c«ng thøc x¸c ®Þnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng.kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ vµ liªn hÖ gi÷a U vµ A 2. Kĩ năng: + RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËpvµ tÝnh to¸n + VËn dông c¸c c«ng thøc ®Þnh luËt Cu- l«ng, c«ng thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng, H§T vµ liªn hÖ U vµ E II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vµ néi dung c¸c c©u hái 2. Học sinh: Gi¶i c¸c bµi tËp SGK vµ c¸c bµi tËp SBT VËt lý ®· giao vÒ nhµ III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải Hoạt động của GV Hoạt động của HS Tr×nh bÇy c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, tÝnh chÊt cña ®iÖn trêng - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi Kh¸i niÖm ®êng søc ®iÖn trên vad c¸c ®Æc ®iÓm cña ®êng søc ®iªn trêng ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng, liªn hÖ U vµ E Hoạt động 2 : Híng dÉn bµi tËp1 Hoạt động của GV Bµi tËp 1 YC: 1 HS ®äc vµ tãm t¾t ®ª bµi tËp 1 - §iÖn tÝch q0 chÞu tac dông cña nh÷ng lùc nµo? - §Ó ®iÖn tÝch q0 c©n b»ng th× c¸c lùc ®ã ph¶i nh thÕ nµo? -HD: Tõ ®iÒu kiÖn c©n b»ng cña ®iÖn tÝch q0 t×m ra c¸c yªu cÇu cña bµi to¸n. Hoạt động của HS + §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi tËp 1 - §iÖn tÝch q0 chÞu t¸c dông cña 2 lùc: F 10 , F 20 . -§Ó q0 c©n b»ng th×: F 10  F 20  0  F 10   F 20 F 10 , F 20 lµ hai lùc: - Cïng ph¬ng: q0 ph¶i n»m trªn ®êng th¼ng nèi gi÷a q1 vµ q2. Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 10 - Ngîc chiÒu: q0 ph¶i n»m gi÷a q1 vµ q2. - Cïng ®é lín: kq1 | q 0 | x 2  kq 2 | q 0 | (a  x) 2  Vaät lyù 11 Naâng cao q1 q2  2 x (a  x) 2  x = 2,5 cm. - KÕt qu¶ t×m ®îc cã phô thuéc vµo dÊu cña q0 kh«ng? KÕt qu¶ t×m ®îc kh«ng phô thué vµo dÊu cña q0. - H·y ph©n tÝch tÝnh chÊt c©n b»ng cña q 0 : Khi q0 >0: c©n b»ng lµ bÒn theo ph¬ng ®êng th¼ng nèi c¸c ®iÖn tÝch, c©n b»ng trong hai trêng hîp q0 > 0 vµ q0< 0. kh«ng bÒn ®èi víi ph¬ng vu«ng gãc víi ®êng th¼ng nèi c¸c ®iÖn tÝch. + Cã thÓ më réng bµi to¸n cho viÖc x¸c ®Þnh q0 ®Ó cho hÖ 3 ®iÖn tÝch c©n q0 < th× ngîc l¹i. b»ng. Hoạt động 3 : Híng dÉn bµi tËp 2, 3 : Hoạt động của GV bµi tËp 2: YC: §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi tËp. HD: + X¸c ®Þnh cêng ®é ®iÖn trêng do q1 vµ q2 g©y ra t¹i ®iÓm M: E 1 , E 2 + ¸p dông nguyªn lý chång chÊt ®iÖn trêng ®Ó x¸c ®Þnh E M . + Sö dông quy t¾c h×nh b×nh hµnh hoÆc ph¬ng ph¸p chiÕu ®Ó t×m E M Hoạt động của HS bµi tËp 2: + §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi. + X¸c ®Þnh ph¬ng, chiÒu, ®é lín cña E 1 , E 2 , + X¸c ®Þnh ph¬ng chiÒu ®é lín cña E M . Bµi tËp 3 + §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi. + H¹t bôi chÞu t¸c dông cña hai lùc P vµ F® cïng ph¬ng ngîc chiÒu. Bµi tËp 3: YC: §äc vµ tãm t¾t bµi tˬ 3 a) HD: + Ph©n tÝch c¸c lùc t¸c dông lªn h¹t bôi. + X¸c ®Þnh gia tèc cña h¹t bôi, ph¬ng chiÒu cña gia tèc vµ cña v©n tèc ban + Gia tèc cña h¹t bôi: a | q | U  g (1) ®Çu. md + T¬ng tù nh bµi to¸n chuyÓn ®éng nÐm, x¸c ®Þnh quü ®¹o cña h¹t bôi. 2 + §iÓm M thuéc quü ®¹o ®ã, täa ®é ®iÓm M thâa m·n ph¬ng tr×nh quü ®¹o. a x + Quü ®¹o cña h¹t bôi: y    + Thay vµo x¸c ®Þnh ®îc U.   b) HD: + ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n kim lo¹i lµ ®iÖn trêng ®Òu. 2v + X¸c ®Þnh UOM, tõ ®ã x¸c ®Þnh AOM. 2 yv 2 (2) a 2 x Tõ (1) vµ (2) ta ®îc: U  md q  2 yv 2    x 2  g  = 50 V.    UOM = - 32 V AOM = qUOM =1,92.10-12 J. Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. M E1 EM E2 q1 q2 Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Hoạt động của GV * Tr¶ líi c¸c c©u hái SGK – tr22 * Gîi ý häc sinh lµm c¸c bµi tËp Tr- 22+ 23 Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 11 Hoạt động của HS - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết7: bµi tËp I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ c«ng cña lùc ®iÖn, ®iÖn thÕ, hiÖu ®iÖn thÕ. 2. Kĩ năng: - RÌn luyÖn kû n¨ng gi¶i bµi tËp vÒ c«ng cña lùc ®iÖn, hiÖu ®iÖn thÕ. - Gi¶i ®îc c¸c bµi to¸n vÒ chuyÓn ®éng cña ®iÖn tÝch trong ®iÖn trêng, c©n b»ng cña ®iÖn tÝch trong ®iÖn trêng II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Mét sè bµi tËp vµ híng dÉn gi¶i. 2. Học sinh: - ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ ®iÖn trêng, lùc ®iÖn trêng, c«ng cña lùc ®iÖn, hiÖu ®iÖn thÕ. - Lµm c¸c bµi tËp trong SGK vµ SBT. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải Hoạt động của GV Hoạt động của HS YC: HS lªn b¶ng ®Ó tr¶ lêi c©u hái: - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - ViÕt c«ng thøc c«ng cña lùc ®iÖn vµ nªu ®Æc ®iÓm cña c«ng cña lùc ®iÖn? -: Nªu ®Þnh nghÜa hiÖu ®iÖn thÕ? Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm Hoạt động của GV Bµi tËp 4/23 HD: Tõ c«ng thøc ®Þnh nghÜa c«ng cña lùc ®iÖn, x¸c ®Þnh E. Bµi tËp 5/23 HD: - Lùc ®iÖn trong trêng hîp nµy cã t¸c dông g× ®èi víi e? - C«ng cña lùc ®iÖn thùc hiÖn khi e dõng l¹i vµ ®éng n¨ng ban ®Çu cña e? + Cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p ®éng lùc häc: X¸c ®Þnh lùc ®iÖn t¸c dông lªn e, x¸c ®Þnh gia tèc cña e vµ x¸c ®Þnh s. Hoạt động của HS Bµi 4/23 A Tõ c«ng thøc A = qEd  E = qd =200V/m Bµi 5/23 Lùc ®iÖn trêng t¸c dùng lªn e lµ lùc c¶n. C«ng cña lùc ®iÖn b»ng ®é gi¶m ®éng n¨ng cña e. Khi e dõng l¹i nã ®· ®i ®îc qu¶ng ®êng s th×: eEs  mv 2 mv 2 = 2,6 mm. s 2 2eE Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Bµi tËp 6: - ¸p dông c«ng thøc ®Þnh nghÜa hiÖu ®iÖn thÕ ®Ó tÝnh AMN. H: C«ng cña lùc ®iÖn ©m cã nghÜa lµ g×? - Trang: 12 Vaät lyù 11 Naâng cao Bµi 6/23 AMN = q.UMN = -1 J. DÊu trõ cho biÕt c«ng cña lùc ®iÖn ©m, cã nghÜa lµ ta cÇn cung cÊp cho ®iÖn tÝch n¨ng lîng lµ 1 J ®Ó nã cã thÓ ®i tõ M ®Õn N. Bµi tËp 7/23 H: Qu¶ cÇu chÞu t¸c dông cña nh÷ng lùc nµo? H: Qu¶ cÇu n»m l¬ löng th× c¸c lùc t¸c dông lªn qu¶ cÇu ®ã Bµi 7/23 Qu¶ cÇu chÞu t¸c dông cña hai lùc: Lùc ®iÖn vµ lùc hÊp dÉn. nh thÕ nµo? V× qu¶ cÇu n»m c©n b»ng nªn: F® = P mgd U  mg  U  d q =127,5 V Bµi tËp 8/23 H: Qu¶ cÇu chÞu t¸c dông cña nh÷ng lùc nµo, cã ph¬ng Bµi 8/23 Qu¶ cÇu chÞu t¸c dông cña 3 lùc: chiÒu ra sao? Qu¶ cÇu c©n b»ng: H: §iÒu kiÖn c©n b»ng cña qu¶ cÇu? q H: §iÖn tÝch q d¬ng hay ©m? P , T , F PT  F 0 Tõ h×nh vÏ ta cã: F = P tan  Psin q mgd U 1 = 24.10-9 C  mg q d 100 100U Dùa vµo h×nh vÏ ta thÊy q<0 Tøc lµ q = -24.10-9 C.  T F P Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã học. - Yêu cầu: HS về nhà chuẩn bị bài sau.: baøi Vaät daãn trong ñieän tröôøng Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết 8: vËt dÉn vµ ®iÖn m«i trong ®iÖn trêng Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 13 I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + ¤n tËp ®Þnh luËt Cu- l«ng, c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, cêng ®é ®iÖn trêng,®êng søc ®iÖn trêng + C¸c kh¸i niÖm chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt ®iÖn m«i +C¸c kh¸i niÖm c«ng cña lùc ®iÖn trêng, c«ng thøc x¸c ®Þnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng.kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ vµ liªn hÖ gi÷a U vµ A 2. Kĩ năng: II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: 2. Học sinh: §äc SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Tr×nh bÇy c¸c kh¸i niÖm ®iÖn trêng, tÝnh chÊt cña ®iÖn trêng - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi -Kh¸i niÖm ®êng søc ®iÖn trên vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña ®êng søc ®iÖn trêng -ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng, liªn hÖ U vµ E Hoạt động 2 : vËt dÉn trong ®iÖn trêng Hoạt động của GV * ThÕ nµo lµ tr¹ng th¸i c©n b»ng ®iÖn * §Æc ®iÓm cña ®iÖn trêng bªn trong vËt dÉn ®iÖn * §Æc ®iÓm cña ®iÖn thÕ cña vËt dÉn tÝch ®iÖn * §Æc ®iÓm sù ph©n bè ®iÖn tÝch trªn bÒ mÆt v©tj dÉn * T¹i sao ®iÖn trêng bªn trong vËt dÉn ph¶i b»ng kh«ng? * T¹i sao ®iÖn tÝch chñ yÕu ph©n bè trªn mÆt ngoµi cña vËt dÉn? Hoạt động của HS Häc sinh nghiªn cøu SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái thÇy nªu ra a) Tr¹ng th¸i c©n b»ng ®iÖn : Kiến thức cơ bản Lµ vËt dÉn ®îc tÝch ®iÖn nhng bªn trong vËt dÉn kh«ng cã dßng ®iÖn b) §iÖn trêng bªn trong vËt dÉn tÝch ®iÖn. + Bªn trong vËt dÉn cêng ®é ®iÖn trêng t¹i mäi ®iÓm b»ng kh«ng. + T¹i mäi ®iÓm trªn bÒ mÆt vËt dÉn cêng ®é ®iÖn trêng lu«n vu«ng gãc víi mÆt vËt dÉn c) §iÖn thÕ cñat vËt ®Én tÝch ®iÖn. + §iÖn thÕ t¹i mäi ®iÓm trªn bÒ mÆt vËt dÉn ®Òu b»ng nhau + §iÖn thÕ t¹i mäi ®iÓm bªn trong vËt dÉn ®Òu b»ng nhau vµ b»ng ®iÖn thÕ cña c¸c ®iÓm bªn ngoµi vËt dÉn nªn nã lµ VËt ®¼ng thÕ d) Sù ph©n bè ®iÖn tÝch + ë mét vËt dÉn rçng th× ®iÖn tÝch chØ ph©n bè ë mÆt ngoµi vËt dÉn + ë nh÷ng chç låi ®iÖn tÝch tËp trung nhiÒu h¬n, ë nh÷ng chç nhän ®iÖn tÝch tËp trung nhiÒu nhÊt, ë nh÷ng chç lâm hÇu nh kh«ng cã ®iÖn tÝch Hoạt động 3 : §iÖn m«i trong ®iÖn trêng Hoạt động của GV - Tr×nh bµy ®iÖn m«i trong ®iÖn trêng. - NhËn xÐt. Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản Ñieän moâi Khi ®iÖn m«i rong ®iÖn trêng th× trong ®iÖn m«i cã sù ph©n cùc Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 14 Hoạt động 3 : Hoạt động của GV Bµi 1: Chän c©u ®óng trong c¸c c©u sau Mét qu¶ cÇu nh«m rçng ®îc nhiÔm ®iÖn thif ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu A. ChØ ph©n bè ë mÆt trong cña qu¶ cÇu B. ChØ ph©n bè ë mÆt ngoµi cña qu¶ cÇu C. Ph©n bè ë mÆt rtong vµ mÆt ngoµi cña qu¶ cÇu D. Ph©n bè ë mÆt trong nÕu qu¶ cÇu nhiÔm ®iÖn ©m vµ ph©n bè ë mÆt ngoµi nÕu qu¶ cÇu nhiÔm ®iÖn d¬ng Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi Bµi 2: Trong c¸c ph¸t biÓu sau ®©y, ph¾t biÓu noµ ®óng , sai? A. Mét qu¶ cÇu kim lo¹i nhiÔm ®iÖn d¬ng th× ®iÖn thÕ ë tren mÆt qu¶ cÇu lín h¬n ®iÖn thÕ ë t©m cña qu¶ cÇu ( S) B.Mét qu¶ cÇu b»ng ®ång nhiÔm ®iÖn ©m th× cêng ®é ®iÖn trêng t¹i mét ®iÓm bÊt k× bªn trong qu¶ cÇu cã chiÒu híng vÒ t©m qu¶ cÇu (S) C. Cêng ®é ®iÖn tr¬ng ft¹i mét ®iÓm bÊt k× trªn bÒ mÆt vËt dÉn cã ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt vËt ®ã (S) D. §iÖn tÝch ë mÆt ngoµi cña qu¶ cÇu kim lo¹i nhiÔm ®iÑn ®îc ph©n bè nh nhau ë mäi ®iÓm (Ñ) Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã học. - Yêu cầu: HS về nhà chuẩn bị bài sau: Baøi Tuï ñieän Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Tiết 9 : tô ®iÖn I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + ¤n tËp c¸c kh¸i niÖm vËt dÉn ®iÖn vµ vËt c¸ch ®iÖn +C¸c kh¸i niÖm c«ng cña lùc ®iÖn trêng, c«ng thøc x¸c ®Þnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng.kh¸i niÖm hiÖu ®iÖn thÕ vµ liªn hÖ gi÷a U vµ A. + N¾m ®îc c¸c khÝa niÖm tô ®iÖn, tô ®iÖn ph¼ng, c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng + C¸ch ghÐp c¸c tô ®iÖn vµ c¸ch x¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ ®Æc trng trong tõng c¸ch m¾c 2. Kĩ năng: +VËn dông c¸c c«ng thøc ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ tô ®iÖn + N¾m ch¾c c¸c c¸ch ghÐp tô vµ vËn dông ®Ó gi¶i bµi tËp ghÐp tô II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: MÉu mét sè lo¹i tô ®iÖn + S¬ ®å c¸ch ghÐp vµ mÉu ghÐp Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu 2. Học sinh: §äc SGK vµ nghiªn cøu tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Tr×nh bÇy c¸c kh¸i niÖm vËt dÉn ®iÖn vµ vËt c¸ch ®iÖn ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trêng, liªn hÖ U vµ E Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 15 Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi Hoạt động 2 : tô ®iÖn Hoạt động của GV * Cho häc sinh quan s¸t mét sè mÉu tô ®iÖn ®¬n gi¶i vµ giíi thiÖu s¬ lîc. * Lµm thÕ nµo ®Ó n¹p ®iÖn cho tô ®iÖn ? * Khi nèi hai b¶n cùc ®· tÝch ®iÖn víi mét ®iÖn trë th× hiÖn tîng g× x¶y ra? * §ä lín c¸c ®iÖn tÝch trªn c¸c b¶n tô ®iÖn cã gi¸ trÞ thÕ nµo? Hoạt động của HS ** Quan s¸t vµ nghiªn cøu SGK ®a ra kh¸i niÖm tô ®iÖn ** §äC SGK. Kiến thức cơ bản a) Kh¸i niÖm tô ®iÖn + Kh¸i niÖm + N¹p ®iÖn cho tô + tô ®iÖn phãng ®iÖn b) Tô ®iÖn ph¼ng + Kh¸i niÖm + §iÖn tÝch cña tô ®iÖn + KÝ hiÖu tô ®iÖn ph¼ng Hoạt động 3 : ®iÖn dung cña tô ®iÖn Hoạt động của GV Hoạt động của HS ** LËp tØ sè Q/U cho mçi tô trong thÝ nghiÖm võa lµm. ** Rót ra nhËn xÐt * Lµm thÝ nghiÖm tÝch ®iÖn cho mét sè tô ®iÖn sau ®ã x¸c ®Þnh ®iÖn tÝch cña c¸c tô vµ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n tô * §Æt vÊn ®Ò: So s¸nh Q, ** Ta nãi ®iÖn dung cña tô ®iÖn lµ 1F cã ý nghÜa g×? Q  Const U C¸c íc sè cña F thêng dïng: Micro fara; nano fara; pico fara 1F  10 6 F 1nF  10 9 F 1 pF  10 12 F Kiến thức cơ bản a) §Þnh nghÜa Th¬ng sè Q/U ®Æc trng cho tô ®iÖn vÒ kh¶ n¨ng tÝch ®iÖngäi lµ ®iÖn dung cña tô ®iÖn ,kÝ hiÖu lµ C C §¬n vÞ cña ®iÖn dung Q  Const U 1F  Fa ra: ( F) 1C 1 V b) C«ng thøc ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng C S 9.10 9 .4d Trong ®ã: S: DiÖn tÝch cña hai b¶n tô D: Kho¶ng c¸ch hai b¶n tô  : H»ng sè ®iÖn m«i c) HiÖu ®iÖn thÕ ®¸nh thñng U= UMax Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Hoạt động 3 : GhÐp tô ®iÖn Hoạt động của GV GhÐp song song Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 16 Hoạt động của HS GhÐp nèi tiÕp C1 U 1  U 2  U 3  ...  U n C2 C1 C2 C  C1  C 2  ...  C n Q  Q1  Q2  ...  Qn Q1  Q2  Q3  ...  Q n U  U 1  U 2  ...  U n 1 1 1 1    ...  C C1 C2 Cn NhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ ®iÖn dung cña bé ghÐp song song víi gi¸ trÞ ®iÖn dung cña c¸c tô thµnh phÇn Kiến thức cơ bản a) GhÐp song song: U = U1 = U2 = ... Q = Q1 + Q2 + ... C = C1 + C2 + ... b) GhÐp nèi tiÕp: U = U1 + U2 + ... Q = Q1 = Q2 = ... 1 1 1 NhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ ®iÖn dung cña bé ghÐp song song    ... C C1 C 2 víi gi¸ trÞ ®iÖn dung cña c¸c tô thµnh phÇn Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã họcYêu cầu: HS về nhà chuẩn bị bài sau: n¨ng l¬ng ®iÖn trêng Tiết 10 : n¨ng lîng ®iÖn trêng I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + ¤n tËp c¸c khÝa niÖm tô ®iÖn, tô ®iÖn ph¼ng, c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng + C¸ch ghÐp c¸c tô ®iÖn vµ c¸ch x¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ ®Æc trng trong tõng c¸ch m¾c + N¾m ®îc c¸c c«ng thøc c¸ch x¸c ®Þnh n¨ng l¬ng ®iÖn trêng vµ n¨ng lîng cña tô ®iÖn 2. Kĩ năng: + VËn dông c¸c c«ng thøc ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ tô ®iÖn + N¾m ch¾c c¸c c¸ch ghÐp tô vµ vËn dông ®Ó gi¶i bµi tËp ghÐp tô II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: 2. Học sinh: §äc SGK vµ nghiªn cøu tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Tr×nh bµy kh¸i niÖm tô ®iÖn vµ tô ®iÖn ph¼ng, c¸c kh¸i niÖm ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn vµ ®iÖn dung cña tô ®Þªn Viªt c«ng thøc tÝnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ngViÕt c¸c c«ng thøc x¸c ®Þng ®iÖn tÝch, hiÖu ®iÖn thÕ vµ ®iÖn dung cña bé tô ghÐp nèi tiÕp vµ ghÐp song song Hoạt động 2 : N¨ng lîng cña tô ®iÖn Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Ghi nhaän vaø traû lôøi theo noäi dung caâu hoûi Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu * T¹i sao nãi tô ®iÖn mang n¨ng lîng * n¨ng lîng cña tô x¸c ®Þnh nh thÕ nµo? - Trang: 17 §äc SGK. Vaät lyù 11 Naâng cao N¨ng lîng cña tô ®iÖn C«ng cña nguån ®iÖn lµ A 1 .Q.U 2 N¨ng lîng cña tô ®iÖn lµ : W  A Q2 1 1 .Q.U  .C.U 2  2 2 2C Hoạt động 3 : n¨ng l¬ng ®iªn trêng Hoạt động của GV * T¹i sao nãi ®iÖn trêng mang n¨ng lîng * n¨ng lîng ®iÖn trêng x¸c ®Þnh nh thÕ nµo? * ViÕt c«ng thøc xacvs ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng? Hoạt động của HS S C 9.10 9 .4d Ta cã: U= E.d Thay vµo c«ng thøc: 1 .C.U 2 2 1 S  . .E 2 .d 2 2 9.10 9 .4d W  Kiến thức cơ bản MËt ®é n¨ng lîng ®iÖn trêng §Æt: V= S.d ThÓ tÝch kh«ng gian tô. 1 1 S 2 2 W  2 .C.U  Ta cã: W  . 2 9.10 .4d 9 1 E 2 .C.U 2  .V 2 9.10 9 .8 E 2 9.10 9 .8 MËt ®é n¨ng lîng ®iÖn trêng §Æt  Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã học, làm các bài tập 1,2,3,4,5,6,7,8 trang 36,37 SGK - Yêu cầu: HS về nhà chuẩn bị tiết sau sửa .E .d 2 Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu - Trang: 18 Vaät lyù 11 Naâng cao Tiết 11 : bµi tËp vÒ tô ®iÖn I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - BiÕt c¸ch vËn dông c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng, c¸c c«ng thøc x¸c ®Þnh n¨ng lîng cña tô ®iÖn. - biÕt ®îc hai c¸ch ghÐp tô ®iÖn, sö dông c¸c c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn t¬ng ®¬ng vµ ®iÖn tÝch cña bé tô ®iÖn trong mçi c¸ch ghÐp 2. Kĩ năng: - M¾c tô ®iÖn thµnh bé, nhËn biÕt c¸c c¸ch m¾c bé tô ®iÖn. - VËn dông gi¶i bµi tËp vÒ tô ®iÖn, t×m c¸c ®¹i lîng trong c«ng thøc ®iÖn dung cña tô ®iÖn, bé tô ®iÖn. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: 2. Học sinh: III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Neâu caâu hoûi: -Ñònh nghóa ñieän dung cuû tuï ñieän -Vieát coâng thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän, ñieän dung cuûa boä tuï khi gheùp noái tieáp, gheùp song song Hoạt động của HS Ghi nhaän vaø traû lôøi theo noäi dung caâu hoûi Hoạt động 2 : Hoạt động của GV Yeâu caàu HS toùm taét caùc coâng thöùc ñaõ hoïc Höôùng daãn HS caùc baøi 1,2,3 SGK 1) Bµi 1: SGK Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản bµi tËp 2: Bµi tËp 3 + §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi. + §äc vµ tãm t¾t ®Ò bµi. + C¸c tô ®îc ghÐp song song nªn ®iÖn + N¨ng lîng cña bé tô tríc khi cã 1 tô bÞ ®¸nh thñng: dung cña bé tô lµ: C = C1 + C2. + §iÖn tÝch cña bé tô lµ: Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu E  3.105 V / m Cho:  T×m: R? q  100nC - T×m hiÓu ®Çu bµi, nh÷ng ®¹i lîng ®· cho vµ cÇn t×m. - Dùa vµo kiÕn thøc nµo? - Tr×nh bµy c¸ch gi¶i. + C Q , U + Tô ph¼ng: C  .S k.4d Gi¶i: U = E.d . Mµ C = q/U = q/Ed. Theo c«ng thøc tô ph¼ng: Mµ: S = R => R  2 - Trang: 19 Vaät lyù 11 Naâng cao 2 q = q1 + q2 = C1U1 + C2U2 1 CU + HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a c¸c b¶n tô lµ: W1  CbU 2  2 2n q C U  C 2U 2 + N¨ng lîng cña bé sau khi 1 tô bÞ ®¸nh thñng: U  1 1 = 260V C C1  C 2 1 CU 2 W2  C ' b U 2  + N¨ng lîng tæng c«ng cña hai tô tríc 2 2( n  1) khi nèi: §é biÕn thiªn n¨ng lîng: 1 1 2 CU 2 W  C1U 12  C 2U 2  175.10-3 j = 0,001 J W  W2  W1  2 2 2n( n  1) + N¨ng lîng cña bé tô sau khi nèi: + N¨ng lîng cña bé tô t¨ng lªn lµ do bé tô vÉn ®îc nèi víi 1 1 nguån nªn nguån ®· cung cÊp n¨ng lîng cho bé tô. Wb  CU 2  (C1  C2 )U 2 = + §iÖn tÝch tríc khi bÞ ®¸nh thñng: 2 2 169.10-3 J. CU q1  CbU  + NhiÖt táa ra: n Q = W – Wb =0,006 J. §iÖn tÝch sau khi bÞ ®¸nh thñng: S q  k.4d Ed k.4q => R  11cm. E q2  C 'b U  CU n 1 + §iÖn tÝch cña bé tô t¨ng lªn: q  q2  q1  CU n( n  1) + N¨ng lîng do nguån cung cÊp thªm: A  qU  CU 2 n( n  1) + N¨ng lîng tiªu hao: Wth  A  W  CU 2 2n( n  1) = 0,001 J Hoạt động 4 : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của GV - Nêu câu hỏi tóm tắt kiến thức đã học, veà nhaø laøm caùc baøi taäp 1,2,3,4,5,6,7,8 trang 36,37 SGK - Yêu cầu: HS về nhà chuẩn bị baøi hoïc môùi Hoạt động của HS - Ghi câu hỏi và trả lơi theo nội dung câu hỏi - Ghi những chuẩn bị cho bài hoïc sau. Leâ Vaên Nguyeân Tröôøng Phan Boäi Chaâu Vaät lyù 11 Naâng cao - Trang: 20 Tiết 12 : bµi tËp I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: -BiÕt c¸ch vËn dông c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng, c¸c c«ng thøc x¸c ®Þnh n¨ng lîng cña tô ®iÖn. - biÕt ®îc hai c¸ch ghÐp tô ®iÖn, sö dông c¸c c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn t¬ng ®¬ng vµ ®iÖn tÝch cña bé tô ®iÖn trong mçi c¸ch ghÐp 2. Kĩ năng: - M¾c tô ®iÖn thµnh bé, nhËn biÕt c¸c c¸ch m¾c bé tô ®iÖn. VËn dông gi¶i bµi tËp vÒ tô ®iÖn, t×m c¸c ®¹i lîng trong c«ng thøc ®iÖn dung cña tô ®iÖn, bé tô ®iÖn. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: -Xem,giải các bài tập SGK và sách bài tập - Chuẩn bị thêm 1 số câu hỏi trắc nghiệm và các bài tập khác 2. Học sinh: -Giải các câu hỏi trắc nghiệm và 1 số bài tập mà GV đã cho về nhà -chuẩn bị sẵn những vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi GV III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm Hoạt động của GV - Yêu cầu g ải thích câu 1 trang 36 tại sao chọn câu D - Yêu cầu g ải thích câu 2 trang 36 tại sao chọn câu C Hoạt động của HS - giải thích sự lựa chọn - giải thích sự lựa chọn Kiến thức cơ bản Câu 1trang 36 : D Câu 2 trang 36: C Hoạt động 3 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoạt động của GV Yêu cầu HS tóm tắt các công thức đã học liên quan đến các nọi dung bài tập 3,4,5,6,7 và8 trang 36,37 SGK -Hướng dẫn HS lần lượt giải các bài tập trên Hoạt động của HS Bµi 3trang 36 C = 500  F , U = 220 V . Tính Q? Áp dụng công thức : C= Q U  Q = CU = 5.10-10.220 Kiến thức cơ bản Bài 4 trang36 Tụ phẳng tròn có R = 2cm,d= 2mm , đặt trong không khí a) Tính C ? b) Umax ? Biết Emax = 3.106 V/m Điện dung của tụ: