Tài liệu Giáo án vật lý 11 trọn bộ ( theo ckt kn)

 Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 1 PHAÀN I. ÑIEÄN HOÏC. ÑIEÄN TÖØ HOÏC Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG Tieát 1. ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG Ngày soạn: 8-08-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc caùc caùch nhieãm ñieän cho moät va - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Cu-loâng,chæ ra ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän giöõa caùc ñieän tích ñieåm 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm. - Vaän duïng ñònh luaät Cu loâng ñeå giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. - Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo. Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tìm hieåu söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät, ñieän tích, ñieän tích ñieåm, töông taùc giöõa caùc ñieän tích. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät. Ñieän tích. Töông taùc ñieän 1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm veà Laøm thí nghieäm theo söï höôùng Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän do : coï hieän töôïng nhieãm ñieân do coï xaùt. daãn cuûa thaày coâ. xaùt leân vaät khaùc, tieáp xuùc vôùi moät vaät Giôùi thieäu caùc caùch laøm vaät Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät nhieãm nhieãm ñieän khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät nhieãm ñieän. ñieän. nhieãm ñieän khaùc. Giôùi thieäu caùch kieåm tra vaät Neâu caùch keåm tra xem vaät coù bò Coù theå döïa vaøo hieän töôïng huùt caùc vaät nhieãm ñieän. nhieãm ñieän hay khoâng. nheï ñeå kieåm tra xem vaät coù bò nhieãm ñieän hay khoâng. 2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm Giôùi thieäu ñieän tích. Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät mang Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï veà ñieän tích. ñieän, vaät tích ñieän hay laø moät ñieän tích. Giôùi thieäu ñieän tích ñieåm. Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích ñieän coù Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch tích ñieåm. tôùi ñieåm maø ta xeùt. 3. Töông taùc ñieän Giôùi thieäu söï töông taùc ñieän. Ghi nhaän söï töông taùc ñieän. Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy nhau. Cho hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt nhau. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät Coulomb vaø haèng soá ñieän moâi. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá ñieän moâi Giôùi thieäu veà Coulomb vaø thí Ghi nhaän ñònh luaät. 1. Ñònh luaät Cu-loâng nghieäm cuûa oâng ñeå thieát laäp ñònh Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai dieän tích luaät. ñieåm ñaët trong chaân khoâng coù phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái hai ñieän tích  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh luaät vaø caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích. Cho hoïc sinh thöïc hieän C2. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän moâi. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh luaät vaø naém vöõng caùc ñaïi löông trong ñoù. Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích. Thöïc hieän C2. Ghi nhaän khaùi nieäm. Tìm ví duï. Ghi nhaän khaùi nieäm. Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc tính Neâu bieåu thöùc tính löïc töông taùc löïc töông taùc giöõa hai ñieän tích giöõa hai ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieåm ñaët trong chaân khoâng. chaân khoâng. Cho hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3.  Trang 2 ñieåm ñoù, coù ñoä lôùn tæ leä thuaän vôùi tích ñoä lôùn cuûa hai ñieän tích vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa chuùng. F=k | q1q2 | ; k = 9.109 Nm2/C2. r2 Ñôn vò ñieän tích laø culoâng (C). 2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi ñoàng tính. Haèng soá ñieän moâi + Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch ñieän. + Khi ñaët caùc ñieän tích trong moät ñieän moâi ñoàng tính thì löïc töông taùc giöõa chuùng seõ yeáu ñi  laàn so vôùi khi ñaët noù trong chaân khoâng.  goïi laø haèng soá ñieän moâi cuûa moâi tröôøng (  1). + Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi : F = k + Haèng soá ñieän moâi ñaëc cho tính chaát caùch ñieän cuûa chaát caùch ñieän. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát ? Ñoïc muïc Sôn tónh ñieän. Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1, 2, 3, 4 trang 9, Thöïc hieän caùc caâu hoûi trong sgk. 10. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY | q1q 2 | . r 2  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 3 Tieát 2 . THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH Ngày soạn: 10-08-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. 2. Kó naêng - Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu, bieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Cu-loâng. Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu thueát electron. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Thuyeát electron 1. Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän ñieän. Ñieän tích nguyeân toá a) Caáu taïo nguyeân töû Goàm: haït nhaân mang ñieän tích döông Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu taïo cuûa Neáu caáu taïo nguyeân töû. naèm ôû trung taâm vaø caùc electron mang nguyeân töû. ñieän tích aâm chuyeån ñoäng xung quanh. Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa hoïc sinh. Haït nhaân caáu taïo bôûi hai loaïi haït laø nôtron khoâng mang ñieän vaø proâtoân mang ñieän döông. Electron coù ñieän tích laø -1,6.10 -19C vaø Giôùi thieäu ñieän tích, khoái löôïng Ghi nhaän ñieän tích, khoái löôïng khoái löôïng laø 9,1.10-31kg. Proâtoân coù ñieän tích laø +1,6.10-19C vaø khoái löôïng cuûa electron, proâtoân vaø nôtron. cuûa electron, proâtoân vaø nôtron. laø 1,67.10-27kg. Khoái löôïng cuûa nôtron xaáp xó baèng khoái löôïng cuûa proâtoân. Soá proâtoân trong haït nhaân baèng soá electron quay quanh haït nhaân neân bình Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao Giaûi thích söï trung hoaø veà ñieän thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. bình thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø cuûa nguyeân töû. b) Ñieän tích nguyeân toá veà ñieän. Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø ta coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy ta goïi chuùng laø Giôùi thieäu ñieän tích nguyeân toá. Ghi nhaän ñieän tích nguyeân toá. ñieän tích nguyeân toá. 2. Thuyeát electron + Bình thöôøng toång ñaïi soá taát caû caùc Giôùi thieäu thuyeát electron. Ghi nhaän thuyeát electron. ñieän tích trong nguyeân töû baèng khoâng, nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. Neáu nguyeân töû bò maát ñi moät soá Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo Giaûi thích söï hình thaønh ion electron thì toång ñaïi soá caùc ñieän tích  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản thì nguyeân töû khoâng coøn trung hoaø veà ñieän. döông, ion aâm. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh khoái löôïng cuûa electron vôùi khoái löôïng cuûa proâtoân. So saùnh khoái löôïng cuûa electron vaø khoái löôïng cuûa proâtoân. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo Giaûi thích söï nhieãm ñieän döông, thì vaät nhieãm ñieän döông, khi naøo ñieän aâm cuûa vaät. thì vaät nhieãm ñieän aâm. Hoaït ñoäng3 (10 phuùt) : Vaän duïng thuyeát electron. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2, C3. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän. Thöïc hieän C2, C3. Giaûi thích. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4 Giaûi thích. Giôùi tthieäu söï nhieãm ñieän do höôûng öùng (veõ hình 2.3). Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do höôûng öùng. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5. Veõ hình 2.3. Thöïc hieän C4. Giaûi thích. Thöïc hieän C5. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu ñònh luaät. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Ghi nhaän ñònh luaät. Tìm ví duï minh hoaï.  Trang 4 trong nguyeân töû laø moät soá döông, noù laø moät ion döông. Ngöôïc laïi neáu nguyeân töû nhaän theâm moät soá electron thì noù laø ion aâm. + Khoái löôïng electron raát nhoû neân chuùng coù ñoä linh ñoäng raát cao. Do ñoù electron deã daøng böùt khoûi nguyeân töû, di chuyeån trong vaät hay di chuyeån töø vaät naøy sang vaät khaùc laøm cho caùc vaät bò nhieãm ñieän. Vaät nhieãm ñieän aâm laø vaät thieáu electron; Vaät nhieãm ñieän döông laø vaät thöøa electron. Noäi dung cô baûn II. Vaän duïng 1. Vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän Vaät daãn ñieän laø vaät coù chöùa caùc ñieän tích töï do. Vaät caùch ñieän laø vaät khoâng chöùa caùc electron töï do. Söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. 2. Söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc Neáu cho moät vaät tieáp xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän thì noù seõ nhieãm ñieän cuøng daáu vôùi vaät ñoù. 3. Söï nhieãm dieän do höôûng öùng Ñöa moät quaû caàu A nhieãm ñieän döông laïi gaàn ñaàu M cuûa moät thanh kim loaïi MN trung hoaø veà ñieän thì ñaàu M nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N nhieãm ñieän döông. Noäi dung cô baûn III. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích Trong moät heä vaät coâ laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc ñieän tích laø khoâng ñoåi. Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieát thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Toùm taét laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 sgk vaø Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 5 Tieát 3. BAØI TAÄP Ngày soạn: 16-08-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Bieåu dieãn ñöôïc löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm vaø vaän duïng ñònh luaät Cu loâng - Thuyeát electron. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn lieân quan ñeán löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm. - Giaûi thích ñöôùc caùc hieän töôïng lieân quan ñeán thuyeát electron vaø ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi. - Caùc caùch laøm cho vaät nhieãm ñieän. - Hai loaïi ñieän tích vaø söï töông taùc giöõa chuùng. - Ñaëc ñieåm löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm, - Löïc töông taùc giöõa nhieàu ñieän tích ñieåm leân moät ñieän tích ñieåm. - Thuyeát electron. - Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 10 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 10 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 14 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 14 : A Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 1.1 : B Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 1.2 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 1.3 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 2.1 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 2.5 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 2.6 : A Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Baøi 8 trang 10 Theo ñònh luaät Cu-loâng ta coù Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu Vieát bieåu theùc ñònh luaät. | q1q2 | thöùc ñònh luaät Cu-loâng. q2 F=k =k 2 2 Yeâu caàu hoïc sinh suy ra ñeå tính |q|. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát Suy ra vaø thay soá ñeå tính |q| Giaûi thích taïi sao quaû caàu coù r r Fr 9.10  3.1.(10  1 ) 2  => |q| = = 10-7(C) 9 k 9.10 2 Baøi 1.7  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản ñieän tích cuûa moãi quaû caàu. Veõ hình ñieän tích ñoù. Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân moãi quaû caàu. Neâu ñieàu kieän caân baèng.  Trang 6 Moãi quaû caàu seõ mang moät ñieän tích q2 Löïc ñaåy giöõa chuùng laø F = k 4r 2 Ñieàu kieän caân baèng : F  P  T = 0  F kq 2  2 Ta coù : tan = 2 P 4l mg  Tìm bieåu thöùc ñeå tính q. Suy ra, thay soá tính q. => q = 2l IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY q . 2   mg  tan =  3,58.10-7C k 2  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 7 Tieát 4-5. ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN Ngày soạn: 17-08-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc ñieän tröôøng toàn taïi ôû ñaâu vaø coù tính chaát gì. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu vaø ñoä lôùn cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra. - Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp. - Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK. - Thöôùc keû, phaán maøu. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh - Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Tieát 1. Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc, do höôûng öùng. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Ñieän tröôøng 1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc ñieän Giôùi thieäu söï taùc duïng löïc giöõa Tìm theâm ví duï veà moâi tröôøng Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc giöõa caùc caùc vaät thoâng qua moâi tröôøng. truyeàn töông taùc giöõa hai vaät. ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng. 2. Ñieän tröôøng Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao tröôøng. quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët trong noù. Hoaït ñoäng 3 (30 phuùt) : Tìm hieåu cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Cöôøng doä ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän tröôøng Ghi nhaän khaùi nieäm. Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän tröôøng. tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa Ghi nhaän ñònh nghóa, bieåu thöùc. Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi Neâu ñònh nghóa vaø bieåu thöùc löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän ñònh nghóa cöôøng ñoä ñieän tröôøng. tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc duïng leân ñieän tích thöû q (döông) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q. F Neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò E= q cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo ñònh tröôøng theo ñònh nghóa. Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø N/C hoaëc  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản nghóa. Giôùi thieäu ñôn vò V/m. Ghi nhaän ñôn vò tthöôøng duøng.  Trang 8 ngöôøi ta thöôøng duøng laø V/m. 3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng  F E q  Ghi nhaän khaùi nieäm.; Giôùi thieäu veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Veõ hình bieåu dieãn veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm coù : - Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt. - Phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái ñieän Döïa vaøo hình veõ neâu caùc yeáu tích ñieåm vôùi ñieåm ta xeùt. toá xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän - Chieàu höôùng ra xa ñieän tích neáu laø ñieän tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích tích döông, höôùng veà phía ñieän tích neáu laø ñieän tích aâm. ñieåm.  Veõ hình. Thöïc hieän C1. Veõ hình. Veõ hình 3.4. Ghi nhaän nguyeân lí. Neâu nguyeân lí choàng chaát. Tieát 2. Hoaït ñoäng 4 (35 phuùt) : Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Quan saùt hình 3.5. Ghi nhaän Giôùi thieäu hình aûnh caùc ñöôøng hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän. söùc ñieän. Giôùi thieäu ñöôøng söùc ñieän tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. Veõ hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät soá ñieän tröôøng. Veõ caùc hình 3.6 ñeán 3.8. Giôùi thieäu caùc hình 3.6 ñeán 3.9. Xem caùc hình veõ ñeå nhaän xeùt. Neâu vaø giaûi thích caùc ñaëc ñieåm cuae ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Ghi nhaän ñaëc ñieåm ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Thöïc hieän C2. - Ñoä lôùn : E = k |Q| r 2 4. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng E E1  E 2  ...  E n Noäi dung cô baûn III. Ñöôøng söùc ñieän 1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng doïc theo noù. 3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät doá ñieän tröôøng Xem caùc hình veõ sgk. 4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän + Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät ñöôøng söùc ñieän vaø chæ moät maø thoâi + Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. + Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín. + Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät dieän tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Giôùi thieäu ñieän tröôøng ñeàu. Veõ hình 3.10. Ghi nhaän khaùi nieäm. Veõ hình.  Trang 9 ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 4. Ñieän tröôøng ñeàu Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn. Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu. Hoaït ñoäng 5 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù bieát ? Ñoïc phaàn Em coù bieát ? Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ Toùm taét kieán thöùc. hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 9, 10, 11, 12, Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. 13 sgk 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 6 : BAØI TAÄP Ngày soạn: 24-08-2011  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 10 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôû moät ñieän tích ñieåm vaø nhieàu ñieän tích ñieåm. - Caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kyõ naêng : - Xaùc ñònh ñöôïc cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi caùc dieän tích ñieåm. - Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán ñieän tröôøng, ñöôøng söùc ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 9 trang 20 : B Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 10 trang 21: D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 3.1 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 3.2 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 3.3 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 3.4 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 3.6 : D Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Baøi 12 trang21 Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù cöôøng ñoä Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi.   ñieän tröôøng thaønh phaàn. Veõ hình ñieän tröôøng baèng 0. Goïi E 1 vaø E 2 laø Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra ñieän tröôøng toång hôïp taïi C.    taïi C, ta coù E = E 1 + E 2 = 0 Höôùng daãn hoïc sinh tìm vò trí cuûa C. Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc ñeå xaùc ñònh AC.  Laäp luaän ñeå tìm vò trí cuûa C. Tìm bieåu thöùc tính AC.  => E 1 = - E 2 . Hai veùc tô naøy phaûi cuøng phöông, töùc laø ñieåm C phaûi naèm treân ñöôøng thaúng AB. Hai veùc tô naøy phaûi ngöôïc chieàu, töùc laø C phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng nhau, töùc laø ñieåm C phaûi gaàn A hôn B vaøi |q 1| < |q2|. Do ñoù ta coù: k | q2 | | q1 | = k  ( AB  AC ) 2  . AC 2 2 Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø thay soá tính toaùn. Suy ra vaø thay soá ñeå tính AC. Höôùng daãn hoïc sinh tìm caùc ñieåm khaùc. Tìm caùc ñieåm khaùc coù cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0. q 4  AB  AC    2  AC q1 3   =>  => AC = 64,6cm. Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát caû caùc ñieåm naèm raát xa q1 vaø q2. Taïi ñieåm C vaø caùc  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi. Veõ hình  Trang 11 Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Tính ñoä lôùn caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn ñieåm naøy thì cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng khoâng, töùc laø khoâng coù ñieän tröôøng. Baøi 13 trang 21   Goïi Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C. Ta coù : E1 = k | q1 | 5 2 = 9.10 V/m (höôùng  . AC theo phöông AC). Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. E2 = k | q1 | = 9.105V/m (höôùng  .BC 2 theo phöông CB). Cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C Tính ñoä lôùn cuûa E    E = E1 + E 2  E coù phöông chieàu nhö hình veõ. Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng  Höôùng daãn hoïc sinh laäp luaän ñeå tính  ñoä lôùn cuûa E .   neân hai veùc tô E 1 vaø E 2 vuoâng goùc vôùi nhau neân ñoä lôùn cuûa E laø: E = E12  E22 = 12,7.105V/m.  IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 7. COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN Ngày soạn: 06-09-2011  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 12 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc. - Laäp ñöôïc bieåu thöùc tính coâng thöùc cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa coâng dòch chuyeån ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì vaø ruùt ra keát luaän ñieän tröôøng laø moät tröôøng theá 2. Kó naêng - Giaûi Baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän tröôøng laøm di chuyeån ñieän tích doïc theo ñöôøng söùc ñieän vaø theá naêng ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: Veõ treân giaáy khoå lôùn hình 4.2 sgk vaø hình aûnh hoã trôï tröôøng hôïp di chuyeån ñieän tích theo moät ñöôøng cong töø M ñeán N. 2. Hoïc sinh: OÂn laïi caùch tính coâng cuûa troïng löïc vaø ñaëc ñieåm coâng troïng löïc. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu coâng cuûa löïc ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Veõ hình 4.1 leân baûng. Veõ hình 4.1. I. Coâng cuûa löïc ñieän Xaùc ñònh löïc ñieän tröôøng taùc 1. Ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän taùc duïng leân duïng leân ñieän tích q > 0 ñaët trong moät ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng ñeàu   ñieän tröôøng ñeàu coù cöôøng ñoä ñieän =qE F   tröôøng E . Löïc F laø löïc khoâng ñoåi.. 2. Coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng Veõ hình 4.2. ñeàu Veõ hình 4.2 leân baûng. Tính coâng khi ñieän tích q di AMN = qEd chuyeån theo ñöôøng thaúng töø M Vôùi d laø hình chieáu ñöôøng ñi treân moät ñeán N. ñöôøng söùc ñieän. Tính coâng khi ñieän tích di Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng trong söï di chuyeån theo ñöôøng gaáp khuùc chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng MPN. ñeàu töø M ñeán N laø A MN = qEd, khoâng phuï Nhaän xeùt. Cho hoïc sinh nhaän xeùt. thuoäc vaøo hình daïng cuûa ñöôøng ñi maø chæ Ghi nhaä n ñaë c ñieå m coâ n g. Ñöa ra keát luaän. phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñieåm ñaàu M vaø ñieåm cuoái N cuûa ñöôøng ñi. Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc 3. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån Giôùi thieäu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc dieän khi ñieän tích di chuyeån dieän khi ñieän tích di chuyeån trong cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì ñieän tröôøng baát kì. trong ñieän tröôøng baát kì. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm ñaàu vaø Thöï c hieä n C2. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. ñieåm cuoái cuûa ñöôøng ñi. Löïc tónh ñieän laø löïc theá, tröôøng tónh ñieän laø tröôøng theá. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Tìm hieåu theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm veà theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi Nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng Theá naêng cuûa ñieän tích ñaët taïi moät ñieåm nieäm theá naêng troïng tröôøng. troïng tröôøng. trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho khaû naêng  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng vaø söï phuï thuoäc cuûa theá naêng naøy vaøo ñieän tích. Ghi nhaän moái kieân heä giöõa theá naêng vaø coâng cuûa löïc ñieän. Cho ñieän tích q di chuyeån trong ñieän tröôøng töø ñieåm M ñeán N roài ra . Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Tính coâng khi ñieän tích q di chuyeån töø M ñeán N roài ra . Ruùt ra keát luaän.  Trang 13 sinh coâng cuûa ñieän tröôøng khi ñaët ñieän tích taïi ñieåm ñoù. 2. Söï phuï thuoäc cuûa theá naêng WM vaøo ñieän tích q Theá naêng cuûa moät ñieän tích ñieåm q ñaët taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng : WM = AM = qVM Theá naêng naøy tæ leä thuaän vôùi q. 3. Coâng cuûa löïc ñieän vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng AMN = WM - WN Khi moät ñieän tích q di chuyeån töø ñieåm M ñeán ñieåm N trong moät ñieän tröôøng thì coâng maø löïc ñieän tröôøng taùc duïng leân ñieän tích ñoù sinh ra seõ baèng ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích q trong ñieän tröôøng. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. Hoaït ñoäng 6 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6, 7 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 25 sgk vaø 4.7, 4.9 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 8. ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ Ngày soạn: 12-09-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 14 - Trình baøy ñöôïc ñònh nghóa cuûa hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm trong ñieän tröôøng vaø ñôn vò ño hieäu ñieän theá - Neâu ñöôïc moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theå vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø suy ra ñôn vò cöông ñoä ñieän tröôøng. 2. Kó naêng - Giaûi Baøi tính ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - So saùnh ñöôïc caùc vò trí coù ñieän theá cao vaø ñieän theá thaáp trong ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Ñoïc SGK vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ coù kieán thöùc gì veà hieäu ñieän theá. - Thöôùc keû, phaán maøu. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh Ñoïc laïi SGK vaät lyù 7 vaø vaät lyù 9 veà hieäu ñieän theá. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc ñieän tröôøng khi ñieän tích di chuyeån. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän theá. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng 1. Khaùi nieäm ñieän theá thöùc tính theá naêng cuûa ñieän tích q Neâu coâng thöùc. Ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng. ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông Ñöa ra khaùi nieäm. Ghi nhaän khaùi nieäm. dieän taïo ra theá naêng cuûa ñieän tích. 2. Ñònh nghóa Neâu ñònh nghóa ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän theá taïi moät ñieåm M trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q khi q di chuyeån töø M ra xa voâ cöïc vaø ñoä lôùn cuûa q AM VM = q Neâu ñôn vò ñieän theá. Ghi nhaän ñôn vò. Ñôn vò ñieän theá laø voân (V). 3. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi soá. Thöôøng cuûa ñieän theá. choïn ñieän theá cuûa ñaùt hoaëc moät ñieåm ôû Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. voâ cöïc laøm moác (baèng 0). Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm hieäu ñieän theá. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Hieäu ñieän theá 1. Ñònh nghóa Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm M, N trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán Nù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q trong söï di chuyeån cuûa q töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò Neâu ñôn vò hieäu ñieän theá.  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản hieäu ñieän theá. Giôùi thieäu tónh ñieän keá.  Trang 15 UMN = VM – VN = Quan saùt, moâ taû tónh ñieän keá. Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng Xaây döïng moái lieân heä giöõa hieäu moái lieân heä giöõa E vaø U. ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. AMN q 2. Ño hieäu ñieän theá Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän baèng tónh ñieän keá. 3. Heä thöùc lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng U E= d Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8, 9 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 29 sgk vaø 5.8, 5.9 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 9. TUÏ ÑIEÄN Ngày soạn: 14-09-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc caáu taïo cuûa tuï ñieän, caùch tích ñieän cho tuï, yù ngiaõ cuûa caùc soá ghi treân tuï - Neâu roõ yù nghóa, bieåu thöùc, ñôn vò cuûa ñieän dung.  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 16 - Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän vaø giaûi thích ñöôïc yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc. 2. Kó naêng - Nhaän ra moät soá loaïi tuï ñieän trong thöïc teá. - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp veà tuï ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Moät soá loaïi tuï ñieän thöïc teá, ñaëc bieät laø tuï xoay trong maùy thu thanh. - Duïng cuï: Thöôùc keû, phaán maøu. 2. Hoïc sinh: - Chuaån bò Baøi môùi. - Söu taàm caùc linh kieän ñieän töû. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá vaø moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu tuï ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Tuï ñieän 1. Tuï ñieän laø gì ? Giôùi thieäu maïch coù chöùa tuï ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. Tuï ñieän laø moät heä hai vaät daãn ñaët gaàn töø ñoù giôùi thieäu tuï ñieän. nhau vaø ngaên caùch nhau baèng moät lôùp caùch ñieän. Moãi vaät daãn ñoù goïi laø moät baûn cuûa tuï ñieän. Tuï ñieän duøng ñeå chöùa ñieän tích. Giôùi thieäu tuï ñieän phaüng. Quan saùt, moâ taû tuï ñieän phaüng. Tuï ñieän phaüng goàm hai baûn kim loaïi phaüng ñaët song song vôùi nhau vaø ngaên Giôùi thieäu kí hieäu tuï ñieän treân caùch nhau baèng moät lôùp ñieän moâi. caùc maïch ñieän. Ghi nhaän kí hieäu. Kí hieäu tuï ñieän 2. Caùch tích ñieän cho tuï ñieän Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch tích Neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi hai cöïc cuûa ñieän cho tuï ñieän. nguoàn ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C2. Ñoä lôùn ñieän tích treân moãi baûn cuûa tuï ñieän khi ñaõ tích ñieän goïi laø ñieän tích cuûa tuï ñieän. Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï vaø naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän 1. Ñònh nghóa Giôùi thieäu ñieän dung cuûa tuï Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc ñieän. tröng cho khaû naêng tích ñieän cuûa tuï ñieän ôû moät hieäu ñieän theá nhaát ñònh. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñieän tích cuûa tuï ñieän vaø hieäu ñieän theá giöõa hai baûn cuûa noù. Q C= U Ñôn vò ñieän dung laø fara (F). Ghi nhaän ñôn vò ñieän dung vaø Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng : Giôùi thieäu ñôn vò ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa noù. caùc öôùc cuûa noù. Ghi nhaän coâng thöùc tính. Naém  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Giôùi thieäu coâng thöùc tính ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng. vöõng caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Quan saùt, moâ taû. Giôùi thieäu caùc loaïi tuï. Giôùi thieäu hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Hieåu ñöôïc caùc soá lieäu ghi treân voû cuûa tuï ñieän. Quan saùt, moâ taû. Giôùi thieäu tuï xoay. Naém vöõng coâng thöùc tính naêng Giôùi thieäu naêng löôïng ñieän löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tích ñieän. ñöôïc tích dieän.  Trang 17 C= S 9.10 9.4d 2. Caùc loaïi tuï ñieän Thöôøng laáy teân cuûa lôùp ñieän moâi ñeå ñaët teân cho tuï ñieän: tuï khoâng khí, tuï giaáy, tuï mi ca, tuï söù, tuï goám, … Treân voû tuï thöôøng ghi caëp soá lieäu laø ñieän dung vaø hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Ngöôøi ta coøn cheá taïo tuï ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc goïi laø tuï xoay. 3. Naêng löôïng cuûa ñieän tröôøng trong tuï ñieän Naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän 1 1 Q2 1 W= QU = = CU2 2 2 C 2 Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 33 sgk vaø 6.7, 6.8, 6.9 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 10. BAØI TAÄP Ngày soạn: 18-09-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Coâng cuûa löïc ñieän  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 18 - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Tuï ñieän, ñieän dung cuûa tuï ñieän, naêng löôïng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn veà moái lieân heä giöõa Q, C, U vaø W II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi + Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuûa löïc ñieän. + Bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc ñieän. + Khaùi nieäm ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa U vaø E. + Caùc coâng thöùc cuûa tuï ñieän. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 4 trang 25 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 25 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 29 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 29 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 7 trang 29 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 33 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 33 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 4.6 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5.2 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5.3 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6.3 : D Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Baøi 7 trang 25 Theo ñònh lí veà ñoäng naêng ta coù : Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu Vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Eñ2 – Eñ1 = A thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Maø v1 = 0 => Eñ1 = 0 vaø A = qEd Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính Laäp luaän, thay soá ñeå tính Eñ2.  Eñ2 = qEd = - 1,6.10-19.103.(- 10-2) ñoäng naêng cuûa electron khi noù ñeán ñaäp vaøo baûn döông. = 1,6.10-18(J) Baøi trang Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính Tính coâng cuûa löïc ñieän. Coâng cuûa löïc ñieän khi electron chuyeån coâng cuûa löïc ñieän khi electron ñoäng töø M ñeán N : chuyeån ñoäng töø M ñeán N. A = q.UMN = -1,6.10-19.50 = - 8. 10-18(J) Baøi 7 trang33 Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän toaùn. tích cuûa tuï ñieän. q = CU = 2.10-5.120 = 24.10-4(C). b) Ñieän tích toái ña maø tuï ñieän tích ñöôïc  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích toái ña cuûa tuï ñieän. Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính toaùn. Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích cuûa tuï ñieän. Laäp luaän ñeå xem nhö hieäu ñieän theá khoâng ñoåi. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính toaùn. Tính coâng cuûa löïc ñieän khi ñoù. q Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu Tính U’ khi q’ = 2 ñieän theá U’. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY  Trang 19 qmax = CUmax = 2.10 .200 = 400.10-4(C). Baøi 8 trang 33 a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.60 = 12.10-4(C). b) Coâng cuûa löïc ñieän khi U = 60V A = q.U = 12.10-7.60 = 72.10-6(J) -5 U = 30V 2 A’ = q.U’ = 12.10-7.30 = 36.10-6(J) c) Coâng cuûa löïc ñieän khi U’ = Chöông II. DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI Tieát 11-12. DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI. NGUOÀN ÑIEÄN Ngày soạn: 20-09-2011 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc doøng ñieän khoâng ñoåi laø gì - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cöôøng ñoä doøng ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Neâu ñöôïc ñieàu kieän ñeå coù doøng ñieän.  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Trang 20 - Phaùt bieåu ñöôïc suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Moâ taû ñöôïc caáu taïo chung cuûa caùc pin ñieän hoaù vaø caáu taïo cuûa pin Voân-ta 2. Kó naêng - Giaûi thích ñöôïc vì sao nguoàn ñieän coù theå duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù. A q q - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán caùc heä thöùc : I = ;I= vaø E = q . t t - Giaûi thích ñöôïc söï taïo ra vaø duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa pin Voân-ta. - Giaûi thích ñöôïc vì sao acquy laø moät pin ñieän hoaù nhöng laïi coù theå söû duïng ñöôïc nhieàu laàn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem laïi nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán baøi daïy. - Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm hình 7.5. - Moät pin Lô-clan-seâ ñaõ boùc saün ñeå cho hoïc sinh quan saùt caáu taïo beân trong. - Moät acquy. - Veõ phoùng to caùc hình töø 7.6 ñeán 7.10. - Caùc voân keá cho caùc nhoùm hoïc sinh. 2. Hoïc sinh: Moãi nhoùm hoïc sinh chuaån bò - Moät nöõa quaû chanh hay quaát ñaõ ñöôïc boùp nhuõn. - Hai maõnh kim loaïi khaùc loaïi. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Tieát 1. Hoaït ñoäng 1 (15 phuùt) : Tìm hieåu veà doøng ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Doøng ñieän Ñaët caùc caâu hoûi veà töøng vaán ñeà Neâu ñònh nghóa doøng ñieän. + Doøng ñieän laø doøng chuyeån ñoäng coù ñeå cho hoïc sinh thöïc hieän. höôùng cuûa caùc ñieän tích. Neâu baûn chaát cuûa doøng dieän + Doøng ñieän trong kim loaïi laø doøng trong kim loaïi. chuyeån ñoäng coù höôùng cuûa caùc electron töï do. Neâu qui öôùc chieàu doøng ñieân. + Qui öôùc chieàu doøng ñieän laø chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc dieän tích döông (ngöôïc vôùi chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc ñieän tích aâm). Neâu caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän. + Caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän : Taùc duïng töø, taùc duïng nhieät, taùc duïng hoaùc hoïc, taùc duïng cô hoïc, sinh lí, … Cho bieát trò soá cuûa ñaïi löôïng naøo + Cöôøng ñoä doøng ñieän cho bieát möùc ñoä cho bieát möùc ñoä maïnh yeáu cuûa maïnh yeáu cuûa doøng ñieän. Ño cöôøng ñoä doøng ñieän ? Duïng cuï naøo ño noù ? doøng ñieän baèng ampe keá. Ñôn vò cöôøng Ñôn vò cuûa ñaïi löôïng ñoù. ñoä doøng ñieän laø ampe (A). Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu cöôøng ñoä doøng ñieän, doøng ñieän khoâng ñoåi. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Cöôøng ñoä doøng ñieän. Doøng ñieän khoâng ñoåi 1. Cöôøng ñoä doøng ñieän Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi ñònh Neâu ñònh nghóa cöôøng ñoä doøng Cöôøng ñoä doøng ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc nghóa cöôøng ñoä doøng ñieän. ñieän ñaõ hoïc ôû lôùp 9.