Tài liệu Giáo Án Vật Lý 11 năm học 2017-2018

Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt PHAÀN I. ÑIEÄN HOÏC. ÑIEÄN TÖØ HOÏC Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG Tieát 1. Baøi 1: ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc caùc caùch nhieãm ñieän cho moät va - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Cu-loâng,chæ ra ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän giöõa caùc ñieän tích ñieåm 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm. - Vaän duïng ñònh luaät Cu loâng ñeå giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. - Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo. Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tìm hieåu söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät, ñieän tích, ñieän tích ñieåm, töông taùc giöõa caùc ñieän tích. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät. Ñieän tích. Töông taùc ñieän 1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm veà Laøm thí nghieäm theo söï höôùng Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän do : coï hieän töôïng nhieãm ñieân do coï xaùt. daãn cuûa thaày coâ. xaùt leân vaät khaùc, tieáp xuùc vôùi moät vaät Giôùi thieäu caùc caùch laøm vaät Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät nhieãm nhieãm ñieän khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät nhieãm ñieän. ñieän. nhieãm ñieän khaùc. Giôùi thieäu caùch kieåm tra vaät Neâu caùch keåm tra xem vaät coù bò Coù theå döïa vaøo hieän töôïng huùt caùc vaät nhieãm ñieän. nhieãm ñieän hay khoâng. nheï ñeå kieåm tra xem vaät coù bò nhieãm ñieän hay khoâng. 2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm Giôùi thieäu ñieän tích. Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät mang Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï veà ñieän tích. ñieän, vaät tích ñieän hay laø moät ñieän tích. Giôùi thieäu ñieän tích ñieåm. Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích ñieän coù Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch tích ñieåm. tôùi ñieåm maø ta xeùt. 3. Töông taùc ñieän Giôùi thieäu söï töông taùc ñieän. Ghi nhaän söï töông taùc ñieän. Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy nhau. Cho hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt nhau. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät Coulomb vaø haèng soá ñieän moâi. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá ñieän moâi Học kì 2 trang 1 Giáo án vật lý 11 Giôùi thieäu veà Coulomb vaø thí nghieäm cuûa oâng ñeå thieát laäp ñònh luaät. Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh luaät vaø caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích. Cho hoïc sinh thöïc hieän C2. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän moâi. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Gv Lâm Tuấn Kiệt Ghi nhaän ñònh luaät. Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh luaät vaø naém vöõng caùc ñaïi löông trong ñoù. Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích. Thöïc hieän C2. Ghi nhaän khaùi nieäm. Tìm ví duï. Ghi nhaän khaùi nieäm. Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc tính Neâu bieåu thöùc tính löïc töông taùc löïc töông taùc giöõa hai ñieän tích giöõa hai ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieåm ñaët trong chaân khoâng. chaân khoâng. Cho hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. 1. Ñònh luaät Cu-loâng Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai dieän tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng coù phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái hai ñieän tích ñieåm ñoù, coù ñoä lôùn tæ leä thuaän vôùi tích ñoä lôùn cuûa hai ñieän tích vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa chuùng. F=k | q1q2 | ; k = 9.109 Nm2/C2. r2 Ñôn vò ñieän tích laø culoâng (C). 2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi ñoàng tính. Haèng soá ñieän moâi + Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch ñieän. + Khi ñaët caùc ñieän tích trong moät ñieän moâi ñoàng tính thì löïc töông taùc giöõa chuùng seõ yeáu ñi  laàn so vôùi khi ñaët noù trong chaân khoâng.  goïi laø haèng soá ñieän moâi cuûa moâi tröôøng (  1). + Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi : F = k | q1q2 | . r 2 + Haèng soá ñieän moâi ñaëc cho tính chaát caùch ñieän cuûa chaát caùch ñieän. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát ? Ñoïc muïc Sôn tónh ñieän. Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1, 2, 3, 4 trang 9, Thöïc hieän caùc caâu hoûi trong sgk. 10. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp. Học kì 2 trang 2 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Tieát 2. BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Bieåu dieãn ñöôïc löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm vaø vaän duïng ñònh luaät Cu loâng 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn lieân quan ñeán löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi. - Caùc caùch laøm cho vaät nhieãm ñieän. - Hai loaïi ñieän tích vaø söï töông taùc giöõa chuùng. - Ñaëc ñieåm löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm, - Löïc töông taùc giöõa nhieàu ñieän tích ñieåm leân moät ñieän tích ñieåm. Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 10 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 10 : C Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Baøi 8 trang 10 Theo ñònh luaät Cu-loâng ta coù Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc ñònh luaät Cu-loâng. Vieát bieåu theùc ñònh luaät. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra ñeå tính |q|. Suy ra vaø thay soá ñeå tính |q| F=k => |q| = 7 | q1q2 | q2 = k r 2 r 2 Fr 2 9.10  3.1.(10  1 ) 2 k  9.10 9 = 10- (C) Hoaït ñoäng 4 (17 phuùt): höôùng daãn hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp traéc nghieäm Câu 1: Hai điện tích đặt cách nhau 20 cm thì lực tương tác là 0,4 N. Hỏi nếu giảm khoảng cách giữa chúng đi hai lần thì lực tương tác là bao nhiêu? *A. 1,6 N B. 0,1 N C. 0,2 N D. 0,8 N Câu 2. Chọn câu đúng: Hằng số điện môi  là đại lượng đặc trưng cho lực tương tác tĩnh điện giữa hai điện tích trong môi trường … so với lực tương tác giữa hai điện tích đó khi đặt trong chân không ở cùng khoảng cách. A. tăng  lần Học kì 2 *B. giảm  lần C. tăng  2 lần D. giảm  2 lần trang 3 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt -6 -6 Câu 3. Hai điện tích q1 = 6.10 C và q1 = - 4.10 C đặt cách nhau 20 cm. Hai điện tích này sẽ: A. Đẩy một lực 1,08 N B. Hút một lực 1,08 N C. Đẩy một lực 5,4 N *D. Hút một lực 5,4 N Câu 4. Hai điện tích điểm bằng nhau đặt trong điện môi lỏng ε = 81 cách nhau 3cm chúng đẩy nhau bởi lực 2 μN. Độ lớn các điện tích là: A. 0,52.10-7C *B. 4,03nC C. 1,6nC D. 2,56 pC Câu 5. Hai điện tích đặt cách nhau một khoảng r trong không khí thì lực tương tác giữa hai điện tích là F. Đặt hai điện tích vào trong nước cất có hằng số điện môi 81, để lực tương tác có độ lớn không đổi thì khoảng cách hai điện tích phải: A. tăng 3 lần B. giảm 3 lần C. tăng 9 lần D. giảm 9 lần Câu 6. Cho hai điện tích q1 > 0 và q2 < 0 đặt cách nhau một khoảng r trong không khí thì lực tương tác hai điện tích là: A. F  k q1q2 , hút r2 B. F  k q1q2 , đẩy r2 C. F  k q1q2 k q1q2 , đẩy D. F  , hút 2 r r2 Câu 7. Hai điện tích bằng nhau, đặt trong không khí ở khoảng cách 4 cm thì lực tương tác là 0,9 N. Độ lớn mỗi điện tích là: A. 6.10 6 C B. 4.10 6 C C. 9.10  6 C D. 3.10 6 C Câu 8. Hai điện tích q1 = 3.10-6 C và q2 = 6.10-6 C. Hỏi phải đặt hai điện tích ở khoảng cách nào trong không khí để lực tương tác là 1,8 N? A. 20 cm B. 30 cm C. 40 cm D. 60 cm Hoaït ñoäng 5 (3 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yêu cầu học sinh viết lại các công thức đã sử dụng để tính Làm việc theo hướng dẫn của GV toán tron bài học Yêu cầu học sinh xem trước bài 2: Thuyết electron Học kì 2 trang 4 Giáo án vật lý 11 Tieát 3 . Gv Lâm Tuấn Kiệt Baøi 2: THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. 2. Kó naêng - Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu, bieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Cu-loâng. Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu thueát electron. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Thuyeát electron 1. Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän ñieän. Ñieän tích nguyeân toá a) Caáu taïo nguyeân töû Goàm: haït nhaân mang ñieän tích döông Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu taïo cuûa Neáu caáu taïo nguyeân töû. nguyeân töû. naèm ôû trung taâm vaø caùc electron mang ñieän tích aâm chuyeån ñoäng xung quanh. Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa hoïc sinh. Haït nhaân caáu taïo bôûi hai loaïi haït laø nôtron khoâng mang ñieän vaø proâtoân mang ñieän döông. Electron coù ñieän tích laø -1,6.10 -19C vaø Giôùi thieäu ñieän tích, khoái löôïng Ghi nhaän ñieän tích, khoái löôïng khoái löôïng laø 9,1.10-31kg. Proâtoân coù ñieän tích laø +1,6.10-19C vaø khoái löôïng cuûa electron, proâtoân vaø nôtron. cuûa electron, proâtoân vaø nôtron. laø 1,67.10-27kg. Khoái löôïng cuûa nôtron xaáp xó baèng khoái löôïng cuûa proâtoân. Soá proâtoân trong haït nhaân baèng soá electron quay quanh haït nhaân neân bình Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao Giaûi thích söï trung hoaø veà ñieän thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. bình thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø cuûa nguyeân töû. b) Ñieän tích nguyeân toá veà ñieän. Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø ta coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy ta goïi chuùng laø Giôùi thieäu ñieän tích nguyeân toá. Ghi nhaän ñieän tích nguyeân toá. ñieän tích nguyeân toá. 2. Thuyeát electron + Bình thöôøng toång ñaïi soá taát caû caùc Giôùi thieäu thuyeát electron. Ghi nhaän thuyeát electron. ñieän tích trong nguyeân töû baèng khoâng, nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. Học kì 2 trang 5 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì nguyeân töû khoâng coøn trung hoaø veà ñieän. Giaûi thích söï hình thaønh ion döông, ion aâm. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh khoái löôïng cuûa electron vôùi khoái löôïng cuûa proâtoân. So saùnh khoái löôïng cuûa electron vaø khoái löôïng cuûa proâtoân. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo Giaûi thích söï nhieãm ñieän döông, thì vaät nhieãm ñieän döông, khi naøo ñieän aâm cuûa vaät. thì vaät nhieãm ñieän aâm. Hoaït ñoäng3 (10 phuùt) : Vaän duïng thuyeát electron. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2, C3. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän. Thöïc hieän C2, C3. Giaûi thích. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4 Giaûi thích. Giôùi tthieäu söï nhieãm ñieän do höôûng öùng (veõ hình 2.3). Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do höôûng öùng. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5. Veõ hình 2.3. Thöïc hieän C4. Giaûi thích. Thöïc hieän C5. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu ñònh luaät. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Ghi nhaän ñònh luaät. Tìm ví duï minh hoaï. Neáu nguyeân töû bò maát ñi moät soá electron thì toång ñaïi soá caùc ñieän tích trong nguyeân töû laø moät soá döông, noù laø moät ion döông. Ngöôïc laïi neáu nguyeân töû nhaän theâm moät soá electron thì noù laø ion aâm. + Khoái löôïng electron raát nhoû neân chuùng coù ñoä linh ñoäng raát cao. Do ñoù electron deã daøng böùt khoûi nguyeân töû, di chuyeån trong vaät hay di chuyeån töø vaät naøy sang vaät khaùc laøm cho caùc vaät bò nhieãm ñieän. Vaät nhieãm ñieän aâm laø vaät thieáu electron; Vaät nhieãm ñieän döông laø vaät thöøa electron. Noäi dung cô baûn II. Vaän duïng 1. Vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän Vaät daãn ñieän laø vaät coù chöùa caùc ñieän tích töï do. Vaät caùch ñieän laø vaät khoâng chöùa caùc electron töï do. Söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. 2. Söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc Neáu cho moät vaät tieáp xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän thì noù seõ nhieãm ñieän cuøng daáu vôùi vaät ñoù. 3. Söï nhieãm dieän do höôûng öùng Ñöa moät quaû caàu A nhieãm ñieän döông laïi gaàn ñaàu M cuûa moät thanh kim loaïi MN trung hoaø veà ñieän thì ñaàu M nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N nhieãm ñieän döông. Noäi dung cô baûn III. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích Trong moät heä vaät coâ laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc ñieän tích laø khoâng ñoåi. Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieát thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Toùm taét laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 sgk vaø Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp. Học kì 2 trang 6 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Tieát 4-5. Bài 3: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc ñieän tröôøng toàn taïi ôû ñaâu vaø coù tính chaát gì. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu vaø ñoä lôùn cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra. - Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp. - Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK. - Thöôùc keû, phaán maøu. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh - Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Tieát 1. Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc, do höôûng öùng. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Ñieän tröôøng 1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc ñieän Giôùi thieäu söï taùc duïng löïc giöõa Tìm theâm ví duï veà moâi tröôøng Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc giöõa caùc caùc vaät thoâng qua moâi tröôøng. truyeàn töông taùc giöõa hai vaät. ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng. 2. Ñieän tröôøng Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao tröôøng. quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët trong noù. Hoaït ñoäng 3 (30 phuùt) : Tìm hieåu cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Cöôøng doä ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän tröôøng Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän tröôøng. tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa Ghi nhaän ñònh nghóa, bieåu thöùc. Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi Neâu ñònh nghóa vaø bieåu thöùc löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän ñònh nghóa cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Học kì 2 trang 7 Giáo án vật lý 11 Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo ñònh nghóa. Giôùi thieäu ñôn vò V/m. Gv Lâm Tuấn Kiệt Neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo ñònh nghóa. Ghi nhaän ñôn vò tthöôøng duøng. tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc duïng leân ñieän tích thöû q (döông) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q. F E= q Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø N/C hoaëc ngöôøi ta thöôøng duøng laø V/m. 3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng  F E q  Giôùi thieäu veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Veõ hình bieåu dieãn veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Veõ hình 3.4. Neâu nguyeân lí choàng chaát. Ghi nhaän khaùi nieäm.; Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E gaây bôûi Veõ hình. moät ñieän tích ñieåm coù : - Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt. - Phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái ñieän tích ñieåm vôùi ñieåm ta xeùt. Döïa vaøo hình veõ neâu caùc yeáu - Chieàu höôùng ra xa ñieän tích neáu laø ñieän toá xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tích döông, höôùng veà phía ñieän tích neáu laø tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích ñieän tích aâm. ñieåm.  Thöïc hieän C1. Veõ hình. Ghi nhaän nguyeân lí. Tieát 2. Hoaït ñoäng 4 (35 phuùt) : Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Quan saùt hình 3.5. Ghi nhaän Giôùi thieäu hình aûnh caùc ñöôøng hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän. söùc ñieän. Giôùi thieäu ñöôøng söùc ñieän tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. Veõ hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät soá ñieän tröôøng. Veõ caùc hình 3.6 ñeán 3.8. Giôùi thieäu caùc hình 3.6 ñeán 3.9. Xem caùc hình veõ ñeå nhaän xeùt. Neâu vaø giaûi thích caùc ñaëc ñieåm cuae ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Ghi nhaän ñaëc ñieåm ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Học kì 2 - Ñoä lôùn : E = k |Q| r 2 4. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng E E1  E 2  ...  E n Noäi dung cô baûn III. Ñöôøng söùc ñieän 1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng doïc theo noù. 3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät doá ñieän tröôøng Xem caùc hình veõ sgk. 4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän + Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät ñöôøng söùc ñieän vaø chæ moät maø thoâi + Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù trang 8 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Thöïc hieän C2. Giôùi thieäu ñieän tröôøng ñeàu. Veõ hình 3.10. Ghi nhaän khaùi nieäm. Veõ hình. höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. + Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín. + Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät dieän tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 4. Ñieän tröôøng ñeàu Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn. Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu. Hoaït ñoäng 5 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù bieát ? Ñoïc phaàn Em coù bieát ? Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ Toùm taét kieán thöùc. hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 9, 10, 11, 12, Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. 13 sgk 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp. Tieát 6 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôû moät ñieän tích ñieåm vaø nhieàu ñieän tích ñieåm. - Caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kyõ naêng : - Xaùc ñònh ñöôïc cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi caùc dieän tích ñieåm. - Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán ñieän tröôøng, ñöôøng söùc ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. Học kì 2 trang 9 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Noäi dung cô baûn Caâu 9 trang 20 : B Caâu 10 trang 21: D Một số câu trắc nghiệm Câu 1. Chọn câu trả lời đúng. Lực tác dụng lên một điện tích thử q là 3.10-5 N đặt tại một điểm trong điện trường có cường độ điện trường E = 0,25 V/m.Tìm q biết rằng lực điện và véctơ cường độ điện trường cùng chiều nhau A. q = 0,12 mC B. q = - 0,12 mC C. q = - 1,2.10-3 C D. q = 1,2.10-3 C Câu 2. Chọn câu đúng: Cường độ điện trường là đại lượng đặc trưng cho điện trường về khả năng: A. khả năng tác dụng lực mạnh yếu B. phương chiều tác dụng lực điện trường *C. A và B đúng D. khả năng tích điện của một vật. Câu 3. Tại một điểm trong không gian có hai vec tơ cường độ điện trường E1 và E2 do hai điện tích điểm sinh ra có phương vuông góc với nhau thì vec tơ cường độ điện trường tổng hợp sẽ là: A. E E1  E2 B. E  E1  E2 C. E  E1.E2 D. E  E12  E22 Câu 4. Chọn câu sai. Điện trường đều là điện trường có đường sức là: A. Các đường sức song song cùng chiều. B. Các đường sức cách đều nhau. C. Ở gần hai bản kim loại mật độ đường sức dày. D. Chiều đường sức từ bản dương sang bản âm. Câu 5. Điện tích q = - 1,6.10-6 C đặt trong dầu có hằng số điện môi bằng 2. Cường độ điện trường gây ra tại M cách điện tích q 4 cm là: A. 450000 V/m, hướng ra C. 900000 V/m, hướng ra B. 450000 V/m, hướng vào D. 900000 V/m, hướng vào Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi. Veõ hình Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. Noäi dung cô baûn Baøi 12 trang21 Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù cöôøng ñoä   ñieän tröôøng baèng 0. Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra   taïi C, ta coù E = E 1 + E 2 = 0  Höôùng daãn hoïc sinh tìm vò trí cuûa C. Học kì 2 trang 10 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Laäp luaän ñeå tìm vò trí cuûa C. Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc ñeå xaùc ñònh AC. Tìm bieåu thöùc tính AC.  k Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø thay soá tính toaùn. Suy ra vaø thay soá ñeå tính AC. Höôùng daãn hoïc sinh tìm caùc ñieåm khaùc. Tìm caùc ñieåm khaùc coù cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0. Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi. Veõ hình Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Tính ñoä lôùn caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn  => E 1 = - E 2 . Hai veùc tô naøy phaûi cuøng phöông, töùc laø ñieåm C phaûi naèm treân ñöôøng thaúng AB. Hai veùc tô naøy phaûi ngöôïc chieàu, töùc laø C phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng nhau, töùc laø ñieåm C phaûi gaàn A hôn B vaøi |q 1| < |q2|. Do ñoù ta coù: | q2 | | q1 | = k  ( AB  AC ) 2  . AC 2 2 q 4  AB  AC    2  AC q1 3   =>  => AC = 64,6cm. Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát caû caùc ñieåm naèm raát xa q1 vaø q2. Taïi ñieåm C vaø caùc ñieåm naøy thì cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng khoâng, töùc laø khoâng coù ñieän tröôøng. Baøi 13 trang 21   Goïi Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C. Ta coù : E1 = k | q1 | = 9.105V/m (höôùng  . AC 2 theo phöông AC). Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. Tính ñoä lôùn cuûa E  E2 = k | q1 | 5 2 = 9.10 V/m (höôùng  .BC theo phöông CB). Cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C   Höôùng daãn hoïc sinh laäp luaän ñeå tính  ñoä lôùn cuûa E .  E = E1 + E 2 E coù phöông chieàu nhö hình veõ. Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng    neân hai veùc tô E 1 vaø E 2 vuoâng goùc vôùi nhau neân ñoä lôùn cuûa E laø: E = E12  E22 = 12,7.105V/m.  Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yêu cầu học sinh tóm tắc và ghi lại các công thức đã vận Làm theo hướng dẫn của giáo viên. dụng. Yêu cầu học sinh về xem trước bài 4 Học kì 2 trang 11 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Tieát 7. Bài 4: COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc. - Laäp ñöôïc bieåu thöùc tính coâng thöùc cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa coâng dòch chuyeån ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì vaø ruùt ra keát luaän ñieän tröôøng laø moät tröôøng theá 2. Kó naêng - Giaûi Baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän tröôøng laøm di chuyeån ñieän tích doïc theo ñöôøng söùc ñieän vaø theá naêng ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: Veõ treân giaáy khoå lôùn hình 4.2 sgk vaø hình aûnh hoã trôï tröôøng hôïp di chuyeån ñieän tích theo moät ñöôøng cong töø M ñeán N. 2. Hoïc sinh: OÂn laïi caùch tính coâng cuûa troïng löïc vaø ñaëc ñieåm coâng troïng löïc. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu coâng cuûa löïc ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Veõ hình 4.1 leân baûng. Veõ hình 4.1. I. Coâng cuûa löïc ñieän Xaùc ñònh löïc ñieän tröôøng taùc 1. Ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän taùc duïng leân duïng leân ñieän tích q > 0 ñaët trong moät ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng ñeàu   ñieän tröôøng ñeàu coù cöôøng ñoä ñieän F =qE   tröôøng E . Löïc F laø löïc khoâng ñoåi.. 2. Coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng Veõ hình 4.2. ñeàu Veõ hình 4.2 leân baûng. Tính coâng khi ñieän tích q di AMN = qEd chuyeån theo ñöôøng thaúng töø M Vôùi d laø hình chieáu ñöôøng ñi treân moät ñeán N. ñöôøng söùc ñieän. Tính coâng khi ñieän tích di Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng trong söï di chuyeån theo ñöôøng gaáp khuùc chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng MPN. ñeàu töø M ñeán N laø A MN = qEd, khoâng phuï Nhaä n xeù t . Cho hoïc sinh nhaän xeùt. thuoäc vaøo hình daïng cuûa ñöôøng ñi maø chæ Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng. Ñöa ra keát luaän. phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñieåm ñaàu M vaø ñieåm cuoái N cuûa ñöôøng ñi. Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc 3. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån Giôùi thieäu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc dieän khi ñieän tích di chuyeån dieän khi ñieän tích di chuyeån trong cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì ñieän tröôøng baát kì. trong ñieän tröôøng baát kì. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm ñaàu vaø Thöï c hieä n C2. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. ñieåm cuoái cuûa ñöôøng ñi. Löïc tónh ñieän laø löïc theá, tröôøng tónh ñieän laø tröôøng theá. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Tìm hieåu theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Học kì 2 trang 12 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng troïng tröôøng. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng. Nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng troïng tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng vaø söï phuï thuoäc cuûa theá naêng naøy vaøo ñieän tích. Ghi nhaän moái kieân heä giöõa theá naêng vaø coâng cuûa löïc ñieän. Cho ñieän tích q di chuyeån trong ñieän tröôøng töø ñieåm M ñeán N roài ra . Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Tính coâng khi ñieän tích q di chuyeån töø M ñeán N roài ra . Ruùt ra keát luaän. II. Theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm veà theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng Theá naêng cuûa ñieän tích ñaët taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng khi ñaët ñieän tích taïi ñieåm ñoù. 2. Söï phuï thuoäc cuûa theá naêng WM vaøo ñieän tích q Theá naêng cuûa moät ñieän tích ñieåm q ñaët taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng : WM = AM = qVM Theá naêng naøy tæ leä thuaän vôùi q. 3. Coâng cuûa löïc ñieän vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng AMN = WM - WN Khi moät ñieän tích q di chuyeån töø ñieåm M ñeán ñieåm N trong moät ñieän tröôøng thì coâng maø löïc ñieän tröôøng taùc duïng leân ñieän tích ñoù sinh ra seõ baèng ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích q trong ñieän tröôøng. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. Hoaït ñoäng 6 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6, 7 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 25 sgk vaø 4.7, 4.9 sbt. Tieát 8. Bài 5: ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc ñònh nghóa cuûa hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm trong ñieän tröôøng vaø ñôn vò ño hieäu ñieän theá - Neâu ñöôïc moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theå vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø suy ra ñôn vò cöông ñoä ñieän tröôøng. 2. Kó naêng - Giaûi Baøi tính ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - So saùnh ñöôïc caùc vò trí coù ñieän theá cao vaø ñieän theá thaáp trong ñieän tröôøng. Học kì 2 trang 13 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Ñoïc SGK vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ coù kieán thöùc gì veà hieäu ñieän theá. - Thöôùc keû, phaán maøu. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh Ñoïc laïi SGK vaät lyù 7 vaø vaät lyù 9 veà hieäu ñieän theá. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc ñieän tröôøng khi ñieän tích di chuyeån. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän theá. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng 1. Khaùi nieäm ñieän theá thöùc tính theá naêng cuûa ñieän tích q Neâu coâng thöùc. Ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng. ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông Ñöa ra khaùi nieäm. Ghi nhaän khaùi nieäm. dieän taïo ra theá naêng cuûa ñieän tích. 2. Ñònh nghóa Neâu ñònh nghóa ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän theá taïi moät ñieåm M trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q khi q di chuyeån töø M ra xa voâ cöïc vaø ñoä lôùn cuûa q AM VM = q Neâu ñôn vò ñieän theá. Ghi nhaän ñôn vò. Ñôn vò ñieän theá laø voân (V). 3. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi soá. Thöôøng cuûa ñieän theá. choïn ñieän theá cuûa ñaùt hoaëc moät ñieåm ôû Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. voâ cöïc laøm moác (baèng 0). Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm hieäu ñieän theá. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Hieäu ñieän theá 1. Ñònh nghóa Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm M, N trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán Nù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q trong söï di chuyeån cuûa q töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q. AMN Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò Neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. UMN = VM – VN = hieäu ñieän theá. q 2. Ño hieäu ñieän theá Giôùi thieäu tónh ñieän keá. Quan saùt, moâ taû tónh ñieän keá. Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän baèng tónh ñieän keá. Học kì 2 trang 14 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng Xaây döïng moái lieân heä giöõa hieäu moái lieân heä giöõa E vaø U. ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 3. Heä thöùc lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng U E= d Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8, 9 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 29 sgk vaø 5.8, 5.9 sbt. Tieát 10. BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi + Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuûa löïc ñieän. + Bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc ñieän. + Khaùi nieäm ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa U vaø E. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 4 trang 25 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 25 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 29 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 29 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 7 trang 29 : C . Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Học kì 2 Noäi dung cô baûn trang 15 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoäng naêng cuûa electron khi noù ñeán ñaäp vaøo baûn döông. Vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính coâng cuûa löïc ñieän khi electron chuyeån ñoäng töø M ñeán N. Tính coâng cuûa löïc ñieän. Laäp luaän, thay soá ñeå tính Eñ2. Baøi 7 trang 25 Theo ñònh lí veà ñoäng naêng ta coù : Eñ2 – Eñ1 = A Maø v1 = 0 => Eñ1 = 0 vaø A = qEd Eñ2 = qEd = - 1,6.10-19.103.(- 10-2) = 1,6.10-18(J) Baøi 9 trang 29 Coâng cuûa löïc ñieän khi electron chuyeån ñoäng töø M ñeán N : A = q.UMN = -1,6.10-19.50 = - 8. 10-18(J) . Hoaït ñoäng 4 (10 phuùt) : hướng dẫn học sinh giải các bài tập trắc nghiệm Câu 1. Lực điện trường là lực thế vì công của lực điện trường A. phụ thuộc vào độ lớn của điện tích di chuyển. B. phụ thuộc vào đường đi của điện tích di chuyển. C. không phụ thuộc vào hình dạng đường đi mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm đầu và điểm cuối đường đi của điện tích. D. phụ thuộc vào cường độ điện trường. Câu 2.Một điện tích điểm q di chuyển trong điện trường đều E có quĩ đạo là một đường cong kín có chiều dài quĩ đạo là s thì công của lực điện trường bằng A. qEs B. 2qEs C. 0 D. - qEs Câu 3. Công của lực điện trường dịch chuyển một điện tích 4μC dọc theo chiều một đường sức trong một điện trường đều 1000 V/m trên quãng đường dài 1m là A. 4000 J. B. 4J. C. 4mJ. D. 4μJ. Câu 4. Cho điện tích dịch chuyển giữa 2 điểm cố định trong một điện trường đều với cường độ 3000 V/m thì công của lực điện trường là 90 mJ. Nếu cường độ điện trường là 4000 V/m thì công của lực điện trường dịch chuyển điện tích giữa hai điểm đó là A. 80 J. B. 67,5m J. C. 40 mJ. D. 120 mJ. Câu 5. Cho điện tích q = + 10-8 C dịch chuyển giữa 2 điểm cố định trong một điện trường đều thì công của lực điện trường là 90 mJ. Nếu một điện điện tích q’ = + 4.10-9 C dịch chuyển giữa hai điểm đó thì công của lực điện trường khi đó là A. 225 mJ. B. 20 mJ. C. 36 mJ. D. 120 mJ. Câu 6. Công của lực điện trường dịch chuyển một điện tích 5C song song với các đường sức trong một điện trường đều với quãng đường 10 cm là 2J. Độ lớn cường độ điện trường đó là A. 4.106 V/m. B. 4.104 V/m. C. 0,04 V/m. D. 4V/m. Câu 7. Mối liên hệ giữa hiệu điện thế UMN và hiệu điện thế UNM là 1 1 A. UMN = UNM. B. UMN = - UNM. C. UMN = . D. UMN =  . U NM U NM Câu 8. Hai điểm M và N nằm trên cùng một đường sức của một điện trường đều có cường độ E, hiệu điện thế giữa M và N là UMN, khoảng cách MN = d. Công thức nào sau đây không đúng? A. UMN = VM – VN. B. UMN = E.d C. AMN = q.UMN D. E = UMN.d -8 -4 Câu 9. Một điện tích q=10 C thu được năng lượng bằng 4.10 J khi đi từ A đến B. Hiệu điện thế giữa hai điểm A và B là A. 40V B. 40k V C. 4.10-12 V D. 4.10-9 V Câu 10. Công của lực điện trường làm di chuyển một điện tích giữa hai điểm có hiệu điện thế U = 2000 V là 1J. Độ lớn q của điện tích đó là Học kì 2 trang 16 Giáo án vật lý 11 -5 A. 5.10 C Học kì 2 Gv Lâm Tuấn Kiệt -4 B. 5.10 C C. 6.10 -7 D. 5.10-3C trang 17 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Tieát 10. Bài 6: TUÏ ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc caáu taïo cuûa tuï ñieän, caùch tích ñieän cho tuï, yù ngiaõ cuûa caùc soá ghi treân tuï - Neâu roõ yù nghóa, bieåu thöùc, ñôn vò cuûa ñieän dung. - Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän vaø giaûi thích ñöôïc yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc. 2. Kó naêng - Nhaän ra moät soá loaïi tuï ñieän trong thöïc teá. - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp veà tuï ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Moät soá loaïi tuï ñieän thöïc teá, ñaëc bieät laø tuï xoay trong maùy thu thanh. - Duïng cuï: Thöôùc keû, phaán maøu. 2. Hoïc sinh: - Chuaån bò Baøi môùi. - Söu taàm caùc linh kieän ñieän töû. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá vaø moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu tuï ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Tuï ñieän 1. Tuï ñieän laø gì ? Giôùi thieäu maïch coù chöùa tuï ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. Tuï ñieän laø moät heä hai vaät daãn ñaët gaàn töø ñoù giôùi thieäu tuï ñieän. nhau vaø ngaên caùch nhau baèng moät lôùp caùch ñieän. Moãi vaät daãn ñoù goïi laø moät baûn cuûa tuï ñieän. Tuï ñieän duøng ñeå chöùa ñieän tích. Giôùi thieäu tuï ñieän phaüng. Quan saùt, moâ taû tuï ñieän phaüng. Tuï ñieän phaüng goàm hai baûn kim loaïi phaüng ñaët song song vôùi nhau vaø ngaên Giôùi thieäu kí hieäu tuï ñieän treân caùch nhau baèng moät lôùp ñieän moâi. caùc maïch ñieän. Ghi nhaän kí hieäu. Kí hieäu tuï ñieän 2. Caùch tích ñieän cho tuï ñieän Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch tích Neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi hai cöïc cuûa ñieän cho tuï ñieän. nguoàn ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C2. Ñoä lôùn ñieän tích treân moãi baûn cuûa tuï ñieän khi ñaõ tích ñieän goïi laø ñieän tích cuûa tuï ñieän. Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï vaø naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän 1. Ñònh nghóa Giôùi thieäu ñieän dung cuûa tuï Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc Học kì 2 trang 18 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt ñieän. Giôùi thieäu ñôn vò ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa noù. Giôùi thieäu coâng thöùc tính ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng. Ghi nhaän ñôn vò ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa noù. Ghi nhaän coâng thöùc tính. Naém vöõng caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Quan saùt, moâ taû. Giôùi thieäu caùc loaïi tuï. Giôùi thieäu hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Hieåu ñöôïc caùc soá lieäu ghi treân voû cuûa tuï ñieän. Quan saùt, moâ taû. Giôùi thieäu tuï xoay. Naém vöõng coâng thöùc tính naêng Giôùi thieäu naêng löôïng ñieän löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tích ñieän. ñöôïc tích dieän. tröng cho khaû naêng tích ñieän cuûa tuï ñieän ôû moät hieäu ñieän theá nhaát ñònh. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñieän tích cuûa tuï ñieän vaø hieäu ñieän theá giöõa hai baûn cuûa noù. Q C= U Ñôn vò ñieän dung laø fara (F). Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng : C= S 9.10 9.4d 2. Caùc loaïi tuï ñieän Thöôøng laáy teân cuûa lôùp ñieän moâi ñeå ñaët teân cho tuï ñieän: tuï khoâng khí, tuï giaáy, tuï mi ca, tuï söù, tuï goám, … Treân voû tuï thöôøng ghi caëp soá lieäu laø ñieän dung vaø hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Ngöôøi ta coøn cheá taïo tuï ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc goïi laø tuï xoay. 3. Naêng löôïng cuûa ñieän tröôøng trong tuï ñieän Naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän 1 1 Q2 1 W= QU = = CU2 2 2 C 2 Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trang 33 sgk Học kì 2 trang 19 Giáo án vật lý 11 Gv Lâm Tuấn Kiệt Chöông II. DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI Tieát 11. Bài 7: DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI. NGUOÀN ÑIEÄN (tiết 1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc doøng ñieän khoâng ñoåi laø gì - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cöôøng ñoä doøng ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Neâu ñöôïc ñieàu kieän ñeå coù doøng ñieän. - Phaùt bieåu ñöôïc suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Moâ taû ñöôïc caáu taïo chung cuûa caùc pin ñieän hoaù vaø caáu taïo cuûa pin Voân-ta 2. Kó naêng - Giaûi thích ñöôïc vì sao nguoàn ñieän coù theå duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù. A q q - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán caùc heä thöùc : I = ;I= vaø E = q . t t - Giaûi thích ñöôïc söï taïo ra vaø duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa pin Voân-ta. - Giaûi thích ñöôïc vì sao acquy laø moät pin ñieän hoaù nhöng laïi coù theå söû duïng ñöôïc nhieàu laàn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem laïi nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán baøi daïy. - Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm hình 7.5. - Moät pin Lô-clan-seâ ñaõ boùc saün ñeå cho hoïc sinh quan saùt caáu taïo beân trong. - Moät acquy. - Veõ phoùng to caùc hình töø 7.6 ñeán 7.10. - Caùc voân keá cho caùc nhoùm hoïc sinh. 2. Hoïc sinh: Moãi nhoùm hoïc sinh chuaån bò - Moät nöõa quaû chanh hay quaát ñaõ ñöôïc boùp nhuõn. - Hai maõnh kim loaïi khaùc loaïi. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (7 phuùt): Giới thiệu chương Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu veà doøng ñieän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Doøng ñieän Ñaët caùc caâu hoûi veà töøng vaán ñeà Neâu ñònh nghóa doøng ñieän. + Doøng ñieän laø doøng chuyeån ñoäng coù ñeå cho hoïc sinh thöïc hieän. höôùng cuûa caùc ñieän tích. Neâu baûn chaát cuûa doøng dieän + Doøng ñieän trong kim loaïi laø doøng trong kim loaïi. chuyeån ñoäng coù höôùng cuûa caùc electron töï do. Neâu qui öôùc chieàu doøng ñieân. + Qui öôùc chieàu doøng ñieän laø chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc dieän tích döông (ngöôïc vôùi chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc ñieän tích aâm). Neâu caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän. + Caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän : Taùc duïng Học kì 2 trang 20