Tài liệu Giáo án vật lí lớp 11 cực hay có phần ghi bảng riêng

Trường THPT Số II Quảng Trạch Lớp Ngày dạy Sĩ số Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Ngày soạn: 15-8-2013 Tieát 1: ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc: - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tích ñieåm, ñaëc ñieåm töông taùc giöõa caùc ñieän tích, noäi dung ñònh luaät Cu-loâng, yù nghóa cuûa haèng soá ñieän moâi. - Laáy ñöôïc ví duï veà töông taùc giöõa caùc vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm. - Bieát veà caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa caân xoaén. 2. Kó naêng: - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích. Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. - Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ - Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở THCS ta biết rằng các vật mang điện thì tương tác hút nhau hoặc đẩy nhau, nhưng ta chưa biết tương tác đó phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào. Để biết được điều đó ta học bài mới. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 1: ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät. Ñieän tích. Töông taùc ñieän 1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät: Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän do : coï xaùt leân vaät khaùc, tieáp xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät nhieãm ñieän khaùc. 2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm: Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät mang ñieän, vaät tích ñieän hay laø moät ñieän tích. Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích ñieän coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch tôùi ñieåm maø ta xeùt. 3. Töông taùc ñieän: Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy nhau. Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt nhau. II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá ñieän moâi 1. Ñònh luaät Cu-loâng: Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai dieän tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng coù phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái hai ñieän tích ñieåm ñoù, coù ñoä lôùn tæ leä thuaän vôùi tích ñoä lôùn cuûa hai ñieän tích vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa chuùng. | q1q2 | F = k 2 ; k = 9.109 Nm2/C2. r 2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi ñoàng tính. Haèng soá ñieän moâi GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 1 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản + Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch ñieän. + Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi : F = k 2. Hoạt động giảng dạy | q1q 2 | r 2 (  1). Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu veà Coulomb vaø thí nghieäm cuûa oâng ñeå Ghi nhaän ñònh luaät. thieát laäp ñònh luaät. Laøm thí nghieäm theo söï höôùng daãn cuûa thaày coâ. Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh luaät vaø caùc ñaïi löôïng Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh luaät vaø naém vöõng trong ñoù. caùc ñaïi löông trong ñoù. Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích. Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích. Cho hoïc sinh thöïc hieän C2. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän moâi. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Thöïc hieän C2. Ghi nhaän khaùi nieäm. Tìm ví duï. Ghi nhaän khaùi nieäm. Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc tính löïc töông taùc giöõa Neâu bieåu thöùc tính löïc töông taùc giöõa hai hai ñieän tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng. ñieän tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng. Cho hoïc sinh thöïc hieän C3. Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät nhieãm ñieän. Neâu caùch keåm tra xem vaät coù bò nhieãm ñieän hay khoâng. Thöïc hieän C3. Tìm ví duï veà ñieän tích. Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. Ghi nhaän söï töông taùc ñieän. Thöïc hieän C1. Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm veà hieän töôïng nhieãm ñieân do coï xaùt. Giôùi thieäu caùc caùch laøm vaät nhieãm ñieän. Giôùi thieäu caùch kieåm tra vaät nhieãm ñieän. Giôùi thieäu ñieän tích. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Giôùi thieäu ñieän tích ñieåm. Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 2 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Giôùi thieäu söï töông taùc ñieän. Cho hoïc sinh thöïc hieän C1. Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1, 2, 3, 4 Hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1, 2, 3, 4 trang trang 9, 10. 9, 10. - Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát - Hoïc sinh veà nhaø giaiû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp. Lớp Ngày dạy Sĩ số Ngày soạn: 15-8-2013 Tieát 2 THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc: - Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. - Laáy ñöôïc ví duï veà caùc caùch nhieãm ñieän. - Bieát caùch laøm nhieãm ñieän caùc vaät. 2. Kó naêng - Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän. - Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. 2. Hoïc sin: OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TỔ CHỨC HỌA ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ Viết biểu thức, phát biểu nội dung và biểu diễn bằng hình vẽ định luật Cu-lông. 3. Tạo tình huống có vấn đề Các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên rất phong phú, đa dạng và được các nhà bác học đặt vấn đề cần tìm ra cơ sở để giải thích. Thuyết electron cổ điển công nhận thuyết cấu tạo nguyên tử của Rutheford là cơ sở đầu tiên giải thích nhiều hiện tượng đơn giản. ta sẽ tìm hiểu thuyết này và vận dụng nó giải thích các hiện tượng nhiễm điện như thé nào. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 2 THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH I. Thuyeát electron 1. Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän ñieän. Ñieän tích nguyeân toá a) Caáu taïo nguyeân töû: Goàm: haït nhaân mang ñieän tích döông naèm ôû trung taâm vaø caùc electron mang ñieän tích aâm chuyeån ñoäng xung quanh.Haït nhaân caáu taïo bôûi hai loaïi haït laø nôtron khoâng mang ñieän vaø proâtoân mang ñieän döông. Electron coù ñieän tích laø -1,6.10 -19C vaø khoái löôïng laø 9,1.10-31kg. Proâtoân coù ñieän tích laø +1,6.10 -19C vaø khoái löôïng laø 1,67.10-27kg. Khoái löôïng cuûa nôtron xaáp xó baèng khoái löôïng cuûa proâtoân. Soá proâtoân trong haït nhaân baèng soá electron quay quanh haït nhaân neân bình thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 3 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản b) Ñieän tích nguyeân toá: Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø ta coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy ta goïi chuùng laø ñieän tích nguyeân toá. 2. Thuyeát electron: + Bình thöôøng toång ñaïi soá taát caû caùc ñieän tích trong nguyeân töû baèng khoâng, nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. Neáu nguyeân töû bò maát ñi moät soá electron thì toång ñaïi soá caùc ñieän tích trong nguyeân töû laø moät soá döông, noù laø moät ion döông. Ngöôïc laïi neáu nguyeân töû nhaän theâm moät soá electron thì noù laø ion aâm. + Khoái löôïng electron raát nhoû neân chuùng coù ñoä linh ñoäng raát cao. Do ñoù electron deã daøng böùt khoûi nguyeân töû, di chuyeån trong vaät hay di chuyeån töø vaät naøy sang vaät khaùc laøm cho caùc vaät bò nhieãm ñieän. Vaät nhieãm ñieän aâm laø vaät thieáu electron; Vaät nhieãm ñieän döông laø vaät thöøa electron. II. Vaän duïng 1. Vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän: Vaät daãn ñieän laø vaät coù chöùa caùc ñieän tích töï do. Vaät caùch ñieän laø vaät khoâng chöùa caùc electron töï do. Söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. 2. Söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc: Neáu cho moät vaät tieáp xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän thì noù seõ nhieãm ñieän cuøng daáu vôùi vaät ñoù. 3. Söï nhieãm dieän do höôûng öùng: Ñöa moät quaû caàu A nhieãm ñieän döông laïi gaàn ñaàu M cuûa moät thanh kim loaïi MN trung hoaø veà ñieän thì ñaàu M nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N nhieãm ñieän döông. III. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích: Trong moät heä vaät coâ laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc ñieän tích khoâng ñoåi. 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu taïo cuûa nguyeân töû. Neáu caáu taïo nguyeân töû. Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa hoïc sinh. Ghi nhaän ñieän tích, khoái löôïng cuûa electron, Giôùi thieäu ñieän tích, khoái löôïng cuûa electron, proâtoân vaø nôtron. proâtoân vaø nôtron. Giaûi thích söï trung hoaø veà ñieän cuûa nguyeân Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao bình thöôøng töû. thì nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. Ghi nhaän ñieän tích nguyeân toá. Giôùi thieäu ñieän tích nguyeân toá. Ghi nhaän thuyeát electron. Giôùi thieäu thuyeát electron. Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Giaûi thích söï hình thaønh ion döông, ion aâm. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì nguyeân So saùnh khoái löôïng cuûa electron vaø khoái töû khoâng coøn trung hoaø veà ñieän. löôïng cuûa proâtoân. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh khoái löôïng cuûa Giaûi thích söï nhieãm ñieän döông, ñieän aâm electron vôùi khoái löôïng cuûa proâtoân. cuûa vaät. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì vaät nhieãm ñieän döông, khi naøo thì vaät nhieãm ñieän aâm. Giôùi thieäu vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät daãn ñieän, vaät Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2, C3. caùch ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao söï phaân bieät Thöïc hieän C2, C3. vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø töông ñoái. Giaûi thích. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do Giaûi thích. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 4 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản tieáp xuùc. Thöïc hieän C4. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4 Veõ hình 2.3. Giôùi tthieäu söï nhieãm ñieän do höôûng öùng Giaûi thích. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï nhieãm ñieän do höôûng öùng Giôùi thieäu ñònh luaät. Ghi nhaän ñònh luaät. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï minh hoaï. - Yêu cầu HS làm bài tập 5 SGK. -Học sinh tự giải vào vở. - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. sgk vaø 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp. Lớp Ngày dạy Sĩ số Ngày soạn: 15-8-2013 Tieát 3: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tröôøng. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Bieát caùch toång hôïp caùc vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn taïi moãi ñieåm. - Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra. - Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp. - Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK. 2. Hoïc sinh - Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ - Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc, do höôûng öùng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Theo thuyết tương tác gần, mọi vật tương tác với nhau phải thông qua môi trường trung gian. Ta biết hai điện tích ở cách xa nhau trong chân không lại tác dụng lực lên nhau, môi trường truyền tương tác đó là môi trường nào? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 3: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t1) GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 5 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản I. Ñieän tröôøng 1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc ñieän: Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc giöõa caùc ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng. 2. Ñieän tröôøng: Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët trong II. Cöôøng doä ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän tröôøng: Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa: Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc duïng leân ñieän tích thöû q (döông) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q. Biểu thức: E = F / q Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø N/C hoaëc ngöôøi ta thöôøng duøng laø V/m.   3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E  F / q  Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm coù : - Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt. - Phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái ñieän tích ñieåm vôùi ñieåm ta xeùt. - Chieàu höôùng ra xa ñieän tích neáu laø ñieän tích döông, höôùng veà phía ñieän tích neáu laø ñieän tích aâm. - Ñoä lôùn : E = k |Q| r 2 4. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng : E E1  E 2  ...  E n 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu söï taùc duïng löïc giöõa caùc vaät thoâng qua moâi tröôøng. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän tröôøng. Tìm theâm ví duï veà moâi tröôøng truyeàn töông taùc giöõa hai vaät. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. Neâu ñònh nghóa vaø bieåu thöùc ñònh nghóa cöôøng Ghi nhaän ñònh nghóa, bieåu thöùc. ñoä ñieän tröôøng. Neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän ñònh nghóa. tröôøng theo ñònh nghóa. Giôùi thieäu ñôn vò V/m. Ghi nhaän ñôn vò tthöôøng duøng. Giôùi thieäu veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Veõ hình bieåu dieãn veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm. Ghi nhaän khaùi nieäm.; Veõ hình. Döïa vaøo hình veõ neâu caùc yeáu toá xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 6 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản ñieän tích ñieåm. Thöïc hieän C1. Veõ hình. Ghi nhaän nguyeân lí. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Veõ hình 3.4. Neâu nguyeân lí choàng chaát. - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. - Xem trước phần đường sức điện. - Trả lời các câu hỏi trong SGK. Lớp Ngày dạy Sĩ số HS trả lời yêu cầu của GV - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Ngày soạn: 15-8-2013 Tieát 4: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t2) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra. - Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK. 2. Hoïc sinh - Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ- Đònh nghóa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø vieát coâng thöùc tính cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tiết trước ta đã tìm hiểu về điện trường, vậy người ta mô tả điện trường như thế nào? Tiết học hôm nay sẽ giúp ta biết được điều đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 4: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t2) III. Ñöôøng söùc ñieän GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 7 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản 1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän: Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 2. Ñònh nghóa: Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng doïc theo noù. 3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät doá ñieän tröôøng: Xem caùc hình veõ sgk. 4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän + Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät ñöôøng söùc ñieän vaø chæ moät maø thoâi + Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. + Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín. + Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät dieän tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. 4. Ñieän tröôøng ñeàu: Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn. Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu. 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän. Giôùi thieäu hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän. Giôùi thieäu ñöôøng söùc ñieän tröôøng. Veõ hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät soá ñieän tröôøng. Giôùi thieäu caùc hình 3.6 ñeán 3.9. Neâu vaø giaûi thích caùc ñaëc ñieåm cuae ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Giôùi thieäu ñieän tröôøng ñeàu. Veõ hình 3.10. - Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. - Hướng dẫn HS giải bài 11 SGK. - Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù bieát ? - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giải caùc baøi taäp 9, 10, 12, 13 sgk - 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp. Hoaït ñoäng 2 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà HS tự giải bài tập vào vở. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 8 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Lớp Ngày dạy Sĩ số Ngày soạn: 01-9-2013 BAØI TAÄP Tieát 5: I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc: HS nắm được các khái niệm cơ bản: điện trường, cường độ điện trường, nguyên lí chồng chất điện trường, thuyết electron, định luật bảo toàn điện tích. 2. Kyõ naêng : Vận dụng định luật Cu-lông. Xác định vectơ cường độ điện trường tại một điểm. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ: Nêu định nghĩa và các đặc điểm của đường sức điện. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để giúp các em có thể giải tốt các bài toán phần này hôm nay ta tiến hành tiết bài tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 5: BAØI TAÄP A. Bài tập trác nghiêm SGK và SBT: 1.1 B; 1.2 D; 1.3 D; 1.4 D; 1.5 D; 2.1 D; 2.2 D; 3.1 D; 3.2 D; 3.3 D; 3.4 C; 3.5 B; 3.6 D. B. Bài tập tự luận:   Baøi 12 trang21 : Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0. Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C, ta coù E = E 1 + E 2 = 0 => E 1 = - E 2 . Hai veùc tô naøy phaûi cuøng phöông, töùc laø ñieåm C phaûi naèm treân ñöôøng thaúng AB. Hai veùc tô naøy phaûi ngöôïc chieàu, töùc laø C phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng nhau, töùc laø ñieåm C phaûi gaàn A hôn B vaøi |q1| < |q2|. Do ñoù ta coù:  GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG     9 Trường THPT Số II Quảng Trạch 2 | q2 | | q1 | q 4  AB  AC  k =>  AC   q2  3 2 2 = k  ( AB  AC )    . AC 1 Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản => AC = 64,6cm. Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát caû caùc ñieåm naèm raát xa q1 vaø q2. Taïi ñieåm C vaø caùc ñieåm naøy thì cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng khoâng, töùc laø khoâng coù ñieän tröôøng.   Baøi 13 trang 21: Goïi Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C. | q1 | Ta coù : E1 = k = 9.105V/m (höôùng theo phöông AC).  . AC 2 | q1 | E2 = k = 9.105V/m (höôùng theo phöông CB).  .BC 2     Cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C E = E 1 + E 2 E coù phöông chieàu nhö hình veõ. Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng neân hai veùc tô E 1 vaø E 2 vuoâng goùc vôùi nhau neân ñoä lôùn  cuûa E laø: E = E12  E22 = 12,7.105V/m. 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng1: Tóm tắt các công thức cơ bản và giải các câu trắc nghiệm GV tóm tắt các công thức cơ bản. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn ? Hoaït ñoäng 2: Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi. Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän Veõ hình tröôøng thaønh phaàn. Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. Laäp luaän ñeå tìm vò trí cuûa C. Höôùng daãn hoïc sinh tìm vò trí cuûa C.  Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc ñeå xaùc ñònh AC.  Tìm bieåu thöùc tính AC. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø thay soá tính toaùn. Suy ra vaø thay soá ñeå tính AC. Höôùng daãn hoïc sinh tìm caùc ñieåm khaùc. Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi. Veõ hình Tìm caùc ñieåm khaùc coù cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0. Höôùng daãn hoïc sinh laäp luaän ñeå tính ñoä lôùn cuûa E  . GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Tính ñoä lôùn caùc veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C.  Tính ñoä lôùn cuûa E 10 Trường THPT Số II Quảng Trạch Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Nhắc lại phương pháp giải bài tập liên quan. - Chữa bài tập vào vở. - Xem lại công thức tính công của lực cơ học. Lớp Ngày dạy Sĩ số Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Ngày soạn: 01-9-2013 Tieát 6 COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc taùc duïng leân ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeàu. - Laäp ñöôïc bieåu thöùc tính coâng thöùc cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa coâng dòch chuyeån ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì. - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm, bieåu thöùc, ñaëc ñieåm cuûa theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng, quan heä giöõa coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng. 2. Kó naêng - Giaûi baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø theá naêng ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Veõ treân giaáy khoå lôùn hình 4.2 sgk vaø hình aûnh hoã trôï tröôøng hôïp di chuyeån ñieän tích theo moät ñöôøng cong töø M ñeán N. 2. Hoïc sinh: - OÂn laïi caùch tính coâng cuûa troïng löïc vaø ñaëc ñieåm coâng troïng löïc. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Neâu ñònh nghóa vaø caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tương tác tĩnh điện có nhiều điểm tương đồng với tương tác hấp dẫn. Ta sẽ thấy ngay cả công của lực điện và thế năng của điện tích trong điện trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 6 COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN I. Coâng cuûa löïc ñieän 1. Ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän taùc duïng leân moät ñieän tích ñaët trong ñieän tröôøng ñeàu GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG  F =qE  11 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Löïc F laø löïc khoâng ñoåi.. 2. Coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu AMN = qEd Vôùi d laø hình chieáu ñöôøng ñi treân moät ñöôøng söùc ñieän. Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeàu töø M ñeán N laø AMN = qEd, khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng cuûa ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñieåm ñaàu M vaø ñieåm cuoái N cuûa ñöôøng ñi. 3. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm ñaàu vaø ñieåm cuoái cuûa ñöôøng ñi. Löïc tónh ñieän laø löïc theá, tröôøng tónh ñieän laø tröôøng theá. II. Theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng 1. Khaùi nieäm veà theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng: Theá naêng cuûa ñieän tích ñaët taïi ñieåm trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng khi ñaët ñieän tích taïi ñieåm ñoù 2. Söï phuï thuoäc cuûa theá naêng WM vaøo ñieän tích q Theá naêng cuûa moät ñieän tích ñieåm q ñaët taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng : WM = AM = qVM Theá naêng naøy tæ leä thuaän vôùi q. 3. Coâng cuûa löïc ñieän vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng AMN = WM - WN. Coâng maø löïc ñieän tröôøng taùc duïng leân ñieän tích ñoù sinh ra seõ baèng ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích q trong ñieän tröôøng. 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu coâng cuûa löïc ñieän. Veõ hình 4.1 leân baûng. Veõ hình 4.1. Xaùc ñònh löïc ñieän tröôøng taùc duïng leân ñieän tích q > 0 ñaët trong ñieän tröôøng ñeàu  coù cöôøng ñoä ñieän tröôøng E .  Veõ hình 4.2 leân baûng. Cho hoïc sinh nhaän xeùt. Ñöa ra keát luaän. Veõ hình 4.2. Tính coâng khi ñieän tích q di chuyeån theo ñöôøng thaúng töø M ñeán N. Tính coâng khi ñieän tích di chuyeån theo ñöôøng gaáp khuùc MPN. Nhaän xeùt. Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng. Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc dieän Giôùi thieäu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc dieän khi ñieän khi ñieän tích di chuyeån trong ñieän tröôøng tích di chuyeån trong ñieän tröôøng baát kì. baát kì. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG Thöïc hieän C1. 12 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Thöïc hieän C2. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng Nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng troïng troïng tröôøng. tröôøng. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. tröôøng. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän Ghi nhaän moái kieân heä giöõa theá naêng vaø tröôøng vaø söï phuï thuoäc cuûa theá naêng naøy vaøo ñieän coâng cuûa löïc ñieän. tích. Cho ñieän tích q di chuyeån trong ñieän tröôøng töø ñieåm M ñeán N roài ra . Yeâu caàu hoïc sinh tính Tính coâng khi ñieän tích q di chuyeån töø M ñeán N roài ra . coâng. Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Ruùt ra keát luaän. Yeâu caàu HS thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Cho HS laøm baøi taäp 7 SGK. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang 25 sgk vaø 4.1  4.7, 4.9 sbt. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Lớp Ngày dạy Ngày soạn: 01-9-2013 Sĩ số Tieát 7. I. MUÏC TIEÂU ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc yù nghóa, ñònh nghóa, ñôn vò, ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - Neâu ñöôïc moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theå vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Bieát ñöôïc caáu taïo cuûa tónh ñieän keá. 2. Kó naêng - Giaûi được một số bài tập đơn giản về ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - So saùnh ñöôïc caùc vò trí coù ñieän theá cao vaø ñieän theá thaáp trong ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Ñoïc SGK vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ coù kieán thöùc gì veà hieäu ñieän theá. - Thöôùc keû, phaán maøu, tĩnh điện kế. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 13 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh Ñoïc laïi SGK vaät lyù 7 vaø vaät lyù 9 veà hieäu ñieän theá. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc ñieän tröôøng khi ñieän tích di chuyeån. Viết biểu thức tính công. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Thế năng của điện tích q trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của lực điện tác dụng lên điện tích q. Nó có hai thành phần: một thành phần đặc trưng cho trường và không phụ thuộc vào điện tích q, một thành phần đặc trưng cho điện tích trong tương tác đó. Có đại lượng nào đặc trưng cho khả năng sinh công của trường mà không phụy thuộc q không. Ta tìm hiểu bài mới ‘’Điện thế. Hiệu điện thế’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng Tieát 7. ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ I. Ñieän theá 1. Khaùi nieäm ñieän theá: Ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng cuûa ñieän tích. 2. Ñònh nghóa :Ñieän theá taïi moät ñieåm M trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q khi q di chuyeån töø M ra xa voâ cöïc vaø ñoä lôùn cuûa q Biểu thức: VM = AM / q Ñôn vò ñieän theá laø voân (V). 3. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá: Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi soá. Thöôøng choïn ñieän theá cuûa ñaùt hoaëc moät ñieåm ôû voâ cöïc laøm moác (baèng 0). II. Hieäu ñieän theá 1. Ñònh nghóa: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm M, N trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán Nù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q trong söï di chuyeån cuûa q töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q. UMN = VM – VN = AMN / q 2. Ño hieäu ñieän theá : Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän baèng tónh ñieän keá. 3. Heä thöùc lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng : E = U / d 2. Hoạt động giảng dạy Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän theá Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu khaùi nieäm hieäu ñieän theá. Hướng dẫn học sinh xây dựng định nghĩa hiệu Ghi nhaän khaùi nieäm. điện thế dựa vào công của lực điện trong dịch chuyển một điện tích giữa hai điểm M và N. Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá. Neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. Quan saùt, moâ taû tónh ñieän keá. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 14 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Giôùi thieäu tónh ñieän keá. Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng moái lieân heä giöõa Xaây döïng moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá E vaø U. vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Neâu coâng thöùc. HS phân tích để thấy có một thành phần phụ thuộc q một thành phần không phụ thuộc q. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ghi nhaän ñôn vò. Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng thöùc tính theá naêng cuûa ñieän tích q taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng. Ñöa ra khaùi nieäm. Neâu ñònh nghóa ñieän theá. Neâu ñôn vò ñieän theá. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. -Nhắc lại khái niệm điện thế, hiệu điện thế và biểu thức tính các đại lượng này. - Làm bài tập 9 SGK và bài tập liên quan trong sách bài tập. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Lớp Ngày dạy Sĩ số GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG Ngày soạn: 01-9-2013 15 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Tieát: 8. BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 2. Kyõ naêng - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Nêu định nghĩa hiệu điện thế? Viết biểu thức liên hệ giữa E và U. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để khắc sâu kiến thức cho các em phần điện thế, hiệu điện thế và cách tính công của lực điện,hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 8. BAØI TAÄP A. Câu hỏi trác nghiệm SGK và SBT Caâu 4 tr25 : D Caâu 5 tr25 : D Caâu 5 tr29 : C Caâu 6 tr29 : C Caâu 7 tr29 : C 4.1 D 4.2 B 4.3 B 4.4 D 4.5 C 4.6 D 5.1 C 5.2 C 5.3 D 5.4 C 5.5 D B. Bài tập tự luận: Baøi 7 trang 25 Theo ñònh lí veà ñoäng naêng ta coù Eñ2 – Eñ1 = A Maø v1 = 0 =>Eñ1= 0 vaø A = qEd Vậy Eñ2 = qEd =-1,6.10-19.103.(- 10-2)= 1,6.10-18(J) Baøi 9 trang 29 Coâng cuûa löïc ñieän khi electron chuyeån ñoäng töø M ñeán N : A=q.UMN=-1,6.10-19.50=-8.10-18J Baøi 4.9 trang 11SBTa) AMN = qEd. Trong đó AMN = 9,6.10-18J, q = -1.6.10-19c, d = -0,6cm. Suy ra E = 104V/m ANP = 6,4.10-18J. b) Công của lực điện khi electron di chuyển từ N đến P: ANP = AMN + ANP = 16.10-18J Áp dụng định lí động năng suy ra: v P  2 ANP / m 5,93.10 6 m / s 2. Hoạt động giảng dạy Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh + Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuûa löïc ñieän. + Bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc ñieän. + Khaùi nieäm ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa U vaø E. + Caùc coâng thöùc cuûa tuï ñieän. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn ? Hoaït ñoäng1 : Toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan, Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng 2 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 16 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoäng naêng cuûa electron khi noù ñeán ñaäp vaøo baûn döông. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính coâng cuûa löïc ñieän khi electron chuyeån ñoäng töø M ñeán N. Gv biểu diễn bằng hình vẽ. ? Làm thế nào để xác định ANP ? ? Để tính vận tốc tai P khi biết vận tốc tai M ta áp dụng định lí nào? Vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng naêng. Laäp luaän, thay soá ñeå tính Eñ2. Tính coâng cuûa löïc ñieän. HS thảo luận nhóm sau đó đại diện trình bày cách giải. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà -Nhắc lại những kiến thức cơ bản, lưu ý đơn vị khi áp dụng các công thức. - Xem trước bài mới. Lớp Ngày dạy Sĩ số Ngày soạn: 01-9-2013 Tieát 9 TUÏ ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc caáu taïo cuûa tuï ñieän, caùch tích ñieän cho tuï. - Neâu roõ yù nghóa, bieåu thöùc, ñôn vò cuûa ñieän dung. - Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän vaø giaûi thích ñöôïc yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 17 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản 2. Kó naêng - Nhaän ra moät soá loaïi tuï ñieän trong thöïc teá. - Giaûi baøi taäp tuï ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Moät soá loaïi tuï ñieän thöïc teá, ñaëc bieät laø tuï xoay trong maùy thu thanh. - Duïng cuï: Thöôùc keû, phaán maøu. 2. Hoïc sinh: - Söu taàm caùc linh kieän ñieän töû. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá vaø moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Trong quạt điện, tủ lạnh, ti vi, radio ta thường thấy có tụ điện. Vậy tụ điện là gì? Công dụng của nó là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài mới ‘’Tụ điện’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng Tieát 9 TUÏ ÑIEÄN I. Tuï ñieän 1. Tuï ñieän laø gì ? Tuï ñieän laø moät heä hai vaät daãn ñaët gaàn nhau vaø ngaên caùch nhau baèng moät lôùp caùch ñieän. Moãi vaät daãn ñoù goïi laø moät baûn cuûa tuï ñieän. Tuï ñieän duøng ñeå chöùa ñieän tích. Tuï ñieän phaüng goàm hai baûn kim loaïi phẳng ñaët song song vôùi nhau vaø ngăn caùch nhau baèng moät lôùp ñieän moâi. Kí hieäu tuï ñieän 2. Caùch tích ñieän cho tuï ñieän Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi hai cöïc cuûa nguoàn ñieän. Ñoä lôùn ñieän tích treân moãi baûn cuûa tuï ñieän khi ñaõ tích ñieän goïi laø ñieän tích cuûa tuï ñieän. II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän 1. Ñònh nghóa: Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng tích ñieän cuûa tuï ñieän ôû moät hieäu ñieän theá nhaát ñònh. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñieän tích cuûa tuï ñieän vaø hieäu ñieän theá giöõa hai baûn cuûa noù. Biểu thức C = Q / U Ñôn vò ñieän dung laø fara (F). Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng : C= S 9.10 9.4d 2. Caùc loaïi tuï ñieän : Thöôøng laáy teân cuûa lôùp ñieän moâi ñeå ñaët teân cho tuï ñieän: tuï khoâng khí, tuï giaáy, tuï mi ca, tuï söù, tuï goám, … Treân voû tuï thöôøng ghi caëp soá lieäu laø ñieän dung vaø hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Ngöôøi ta coøn cheá taïo tuï ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc goïi laø tuï xoay. 3. Naêng löôïng cuûa ñieän tröôøng trong tuï ñieän Naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän 1 1 Q2 1 W= 2 QU= 2 = 2 CU2 C 2. Hoạt động giảng dạy GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 18 Trường THPT Số II Quảng Trạch Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng1 : Tìm hieåu tuï ñieän. - Giôùi thieäu maïch coù chöùa tuï ñieän töø ñoù giôùi thieäu tuï Quan saùt, moâ taû tuï ñieän phaüng. ñieän. + cho học sinh quan sát một tụ giấy đã bị bóc + giới thiệu các loại tụ mẫu (kết hợp hình 6.1 và 6.2 Ghi nhaän khaùi nieäm. SGK) Ghi nhaän kí hieäu. Giôùi thieäu tuï ñieän phẳng Giôùi thieäu kí hieäu tuï ñieän treân caùc maïch ñieän. Neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Giới thiệu hình 6.4 (lưu ý bản nối với cực dương của Bản còn lại tích điện âm. Cơ chế tích nguồn sẽ tích điện dương). Bản còn lại có tích điện điện của tụ dựa trên sự nhiễm điện do hưởng ứng. không? Cơ chế của sự tích điện cho toàn tụ là gì? Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï vaø naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän. - Giới thiệu cho HS biết nếu dùng một hiệu điện thế Khả năng tích điện của mỗi tụ ở một hiệu nhất định để tích điện cho các tụ điện khác nhau thì điện thế nhất định là khác nhau. + Điện tích tụ điện tích được tỉ lệ với thấy chúng tích được những điện tích khác nhau. Giôùi thieäu ñieän dung cuûa tuï ñieän hiệu điện thế giữa hai bản: Q = CU Giôùi thieäu ñôn vò ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa noù. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu coâng thöùc tính ñieän dung cuûa tuï ñieän Ghi nhaän ñôn vò ñieän dung vaø caùc öôùc phaüng. cuûa noù. Giôùi thieäu caùc loaïi tuï. Ghi nhaän coâng thöùc tính. Naém vöõng Giôùi thieäu hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Giôùi thieäu tuï xoay. Quan saùt, moâ taû. Hieåu ñöôïc caùc soá lieäu ghi treân voû cuûa Giôùi thieäu naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tuï ñieän. tích ñieän Quan saùt, moâ taû. Naém vöõng coâng thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích dieän. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Làm bài tập 5,6 - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. - Laøm caùc baøi taäp 5, 6 Về nhà: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 7, 8 trang 33 sgk vaø 6.7, 6.8, 6.9 sbt. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 19 Trường THPT Số II Quảng Trạch Lớp Ngày dạy Sĩ số Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Ngày soạn: 01-9-2013 Tieát 10 BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Tuï ñieän, ñieän dung cuûa tuï ñieän, naêng löôïng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn veà moái lieân heä giöõa Q, C, U vaø W II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15’ 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để khắc sâu kiến thức cho các em phần tụ điện và những vấn đề liên quan đến tụ, hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 10 BAØI TAÄP A. Bài tập trắc nghiệm: 6.1 D 6.2 B 6.3 D 6.4 C 6.5 C 6.6 D B. Bài tập tự luận: Baøi 7 trang33 SGK a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.120 = 24.10-4(C). b) Ñieän tích toái ña maø tuï ñieän tích ñöôïc qmax = CUmax = 2.10-5.200= 400.10-4(C). Baøi 8 trang 33 SGK a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.60 = 12.10-4(C). GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG 20