Tài liệu Giáo án vật lí 9 cả năm theo chuẩn kiến thức kĩ năng

Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 Ch¬ng I: §iÖn häc TiÕt 1 – Bµi 1: Sù phô thuéc cña cêng ®é dßng ®iÖn vµo hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn I. Môc tiªu . 1. KiÕn thøc: - Nªu ®îc c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kh¶o s¸t sù phô thuéc cña cêng ®é dßng ®iÖn vµo H§T gi÷a hai ®Çu d©y dÉn. - VÏ ®îc ®å thÞ biÓu diÔn mqh gi÷a U, I tõ sè liÖu thùc nghiÖm. - Ph¸t biÓu ®îc kÕt luËn vÒ sù phô thuéc cña cêng ®é dßng ®iÖn vµo H§T gi÷a hai ®Çu d©y dÉn. 2. Kü n¨ng: - VÏ vµ sö dông ®å thÞ cña häc sinh. - Sö dông s¬ ®å m¹ch ®iÖn ®Ó m¾c m¹ch ®iÖn víi nh÷ng dông cô ®· cho. - RÌn kü n¨ng ®o vµ ®äc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. 3. Th¸i ®é: - RÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp, tinh thÇn hîp t¸c trong häc tËp. - TÝnh trung thùc trong b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hµnh. CÈn thËn, tØ mØ trong vÏ ®å thÞ. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh:. 1. Gi¸o viªn: - B¶ng 1 cho tõng nhãm hs. (Phô lôc 1) - 1 tê giÊy kÎ « li to cì A1 ®Ó vÏ ®å thÞ. 2. Mçi nhãm hs: - 1 d©y ®iÖn trë b»ng nikªlin chiÒu dµi l = 1800mm ®êng kÝnh 0,3mm. - 1 Ampe kÕ 1 chiÒu cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A; 1 V«nkÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. 1 Kho¸ K (c«ng t¾c); BiÕn thÕ nguån. B¶y ®o¹n d©y nèi. 1 B¶ng ®iÖn. III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t GV: Giíi thiÖu s¬ bé nh÷ng kiÕn thøc ®îc häc trong ch¬ng I. HS: L¾ng nghe. H§1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp : GV: ë líp 7 chóng ta ®· biÕt khi H§T ®Æt vµo hai ®Çu bãng ®Ìn cµng lín th× dßng ®iÖn ch¹y qua ®Ìn cã cêng ®é cµng lín -> ®Ìn cµng s¸ng. VËy cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn ®iÖn cã tØ lÖ víi H§T ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn ®ã hay kh«ng. Bµi häc ngµy h«m nay sÏ gióp c¸c em t×m hiÓu têng minh ®iÒu ®ã. HS: L¾ng nghe. H§2: HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc liÖn TiÕt 1M- Bµi N 1: Sù phô thuéc . . . quan ®Õn bµi häc: I. ThÝ nghiÖm: GV: C« cã s¬ ®å nh trªn b¶ng. §Ó ®o cêng ®é 1. S¬ ®å m¹ch ®iÖn dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n d©y dÉn MN vµ H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n d©y dÉn MN c« cÇn A K Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 1 + A B Gi¸o ¸n VËt lý 9 ph¶i cã nh÷ng dông cô g×? HS: Th¶o luËn nhãm, sau ®ã cö ®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi. GV: Ph¶i m¾c nh÷ng dông cô trªn ntn? Gäi ®¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn. Sau ®ã gäi 2 hs nhãm kh¸c nhËn xÐt. HS: Trao ®æi trong nhãm, cö 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å. C¸c hs cßn l¹i quan s¸t, nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. GV: H·y nªu nguyªn t¾c sö dông Ampe kÕ vµ V«n kÕ (®· ®îc häc ë ch¬ng tr×nh líp 7) HS: Th¶o luËn nhãm H§3: T×m hiÓu mqh gi÷a I vµo H§T gi÷a 2 ®Çu d©y dÉn : GV: Ph¸t dông cô thÝ nghiÖm cho c¸c nhãm. GV: Víi c¸c dông cô ®· cho c¸c nhãm h·y m¾c m¹ch ®iÖn nh s¬ ®å? HS: C¸c nhãm trëng ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c thµnh viªn. L¾p m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. GV: Yªu cÇu hs lµm viªc c¸ nh©n ®äc th«ng tin môc 2, th¶o luËn nhãm nªu c¸c tiÕn hµnh c¸c bíc TN? HS: Th¶o luËn trong nhãm nªu ph¬ng ¸n tiÕn hµnh TN. GV: Chèt l¹i c¸c bíc tiÕn hµnh. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm tiÕn hµnh ®o. B¸o c¸o kÕt qu¶ vµo B¶ng 1. Lu ý: Nh¾c nhë hs c¸c kü n¨ng trong thao t¸c TN (sau khi ®äc kÕt qu¶ ng¾t m¹ch ngay, kh«ng ®Ó dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn l©u lµm nãng d©y). GV: KiÓm tra, gióp ®ì c¸c nhãm trong qu¸ tr×nh m¾c m¹ch ®iÖn. GV: Th«ng b¸o Dßng ®iÖn qua V«n kÕ cã I rÊt nhá ( 0) => bá qua. Nªn Ampe kÕ ®o ®îc I ch¹y qua ®o¹n d©y MN. HS: L¾ng nghe. N¨m häc 2010 - 2011 2. TiÕn hµnh TN a) Dông cô: b) TiÕn hµnh: + Bíc 1: M¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. + Bíc 2: LÇn lît chØnh BTN ®Ó Ura = 3V, 6V, 9V. §äc sè chØ trªn Ampe kÕ vµ V«n kÕ t¬ng øng ghi vµo b¶ng 1. + Bíc 5: Tõ b¶ng kÕt qu¶ => KL vÒ sù phô thuéc cña I vµo U gi÷a 2 ®Çu d©y dÉn. c) KÕt qu¶: I ch¹y qua d©y dÉn tû lÖ thuËn víi H§T ®Æt vµo 2 ®Çu d©y dÉn ®ã LÇn ®o 1 2 3 V I GV: Treo b¶ng kÕt qu¶ cña 1 nhãm lªn b¶ng. Yªu cÇu nhËn xÐt råi tr¶ lêi C1. HS: Th¶o luËn trong nhãm råi cö ®¹i diÖn tr¶ II. §å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc lêi C1: cña I vµo U: H§4: TiÕn hµnh vÏ vµ dïng ®å thÞ ®Ó rót ra 1. D¹ng ®å thÞ: kÕt luËn §å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc I vµo GV: Yªu cÇu hs ®äc th«ng tin môc 1 phÇn II H§T gi÷a 2 ®Çu d©y dÉn lµ 1 ®êng trong sgk. th¼ng ®i qua ®i qua gèc täa ®é (U=0, HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, ®äc th«ng tin trong I=0). sgk. GV: §å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc cña I vµo Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 2 Gi¸o ¸n VËt lý 9 U cã ®Æc ®iÓm g×? HS: th¶o luËn, tr¶ lêi GV: §Ýnh giÊy « li lªn b¶ng. Yªu cÇu hs dùa vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ h·y vÏ ®å thÞ biÓu diÔn mqh gi÷a I vµ U. Gäi 1 hs lªn b¶ng lµm vµo giÊy « li to cßn c¸c hs kh¸c vÏ vµo vë. Sau ®ã gäi 2 hs nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n ë trªn b¶ng. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ vÏ ®å thÞ vµo vë. §¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng vÏ. Gîi ý : C¸ch x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm biÓu diÔn b»ng c¸ch vÏ 1 ®êng th¼ng ®i qua gèc to¹ ®é, ®ång thêi ®i qua gÇn tÊt c¶ c¸c ®iÓm biÓu diÔn. NÕu cã ®iÓm nµo n»m qu¸ xa ®êng biÓu diÔn th× yªu cÇu nhãm ®ã tiÕn hµnh ®o l¹i. GV: NÕu bá qua sai sè cña c¸c dông cô th× ®å thÞ kia ntn? GV : Chèt: §å thÞ lµ 1 ®êng th¼ng ®i qua gèc täa ®é (U=0;I=0). GV: Yªu cÇu hs rót ra kÕt luËn. H§5: VËn dông GV: Yªu cÇu hs hoµn thµnh C3, C4, C5. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh N¨m häc 2010 - 2011 2. KÕt luËn: H§T gi÷a 2 ®Çu d©y dÉn t¨ng (gi¶m) bao nhiªu lÇn th× C§DD ch¹y qua d©y dÉn ®ã còng t¨ng (gi¶m) bÊy nhiªu lÇn. III. VËn dông: - C3: U1 = 2,5V -> I1= 0,5A U2 = 3V -> I2 = 0,7A. - C4: 0,125A; 4V; 5V; 0,3A. - C5: I ch¹y qua d©y dÉn tû lÖ thuËn víi H§T ®Æt vµo 2 ®Çu d©y dÉn ®ã. D. Cñng cè: - §å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc cña C§D§ vµo H§T cã ®Æc ®iÓm g×? - Nªu mèi liªn hÖ gi÷a C§D§ víi H§T? E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. §äc phÇn “Cã thÓ em cha biÕt” - Lµm bµi tËp 1.1 -> 1.4 trong sbt. - §äc tríc sgk bµi 2: §iÖn trë - §Þnh luËt ¤m. TiÕt 2 Bµi 2: ®iÖn trë cña d©y dÉn - ®Þnh luËt «m I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: U - BiÕt ®îc ®¬n vÞ ®iÖn trë lµ . VËn dông ®îc c«ng thøc R  I ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp. - BiÕt ®îc ý nghÜa cña ®iÖn trë. - Ph¸t biÓu vµ viÕt ®îc hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m. 2. Kü n¨ng: - Linh ho¹t trong sö dông c¸c biÓu thøc. - RÌn kü n¨ng tÝnh to¸n. Kü n¨ng so s¸nh, nhËn xÐt 3. Th¸i ®é: - RÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp, nghiªm tóc, tinh thÇn hîp t¸c trong häc tËp. Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 3 Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - KÎ s½n b¶ng phô ghi gi¸ trÞ th¬ng sè U/I ®èi víi mçi d©y dÉn dùa vµo sè liÖu ë bµi tríc (Phô lôc 2). 2. Häc sinh: - HÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc ®îc häc ë bµi 1. III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t H§1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp) GV: ë tiÕt tríc chóng ta ®· biÕt r»ng I ch¹y qua 1 d©y dÉn tû lÖ thuËn víi H§T ®Æt vµo 2 ®Çu d©y dÉn ®ã. VËy nÕu cïng 1 H§T ®Æt vµo 2 ®Çu c¸c d©y dÉn kh¸c nhau th× I qua chóng cã nh nhau kh«ng? §Ó biÕt ®îc ®iÒu ®ã chóng ta cïng t×m hiÓu bµi h«m nay. TiÕt 2 - Bµi 2: §iÖn trë cña d©y dÉn HS: L¾ng nghe. - §Þnh luËt ¤m. H§2: X¸c ®Þnh th¬ng sè U/I ®èi víi mçi I. §iÖn trë cña d©y dÉn: d©y dÉn : 1. X¸c ®Þnh th¬ng sè U/I ®èi víi mçi GV: Ph¸t phô lôc 2 cho c¸c nhãm. Yªu cÇu d©y dÉn. c¸c nhãm tÝnh th¬ng sè U/I vµo b¶ng. HS: Lµm viÖc theo nhãm GV: Theo dâi, kiÓm tra, gióp ®ì c¸c nhãm hs trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh bµi. - Cïng1 d©y dÉn th¬ng sè U/I cã trÞ sè GV: Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶. kh«ng ®æi. HS: §¹i diÖn c¸c nhãm tr¶ lêi. - C¸c d©y dÉn kh¸c nhau th× trÞ sè U/I GV: Chèt: Cïng 1 d©y dÉn th× U/I kh«ng ®æi, lµ kh¸c nhau. c¸c d©y dÉn kh¸c nhau th× U/I kh¸c nhau HS: Ghi vë 2. §iÖn trë: H§3: T×m hiÓu kh¸i niÖm ®iÖn trë ): U R  . (1): §iÖn trë cña d©y dÉn. I GV: Th«ng b¸o trÞ sè R U kh«ng ®æi - Ký hiÖu : I ®èi víi mçi d©y vµ ®îc gäi lµ ®iÖn trë cña d©y dÉn ®ã. HoÆc : HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr¶ lêi. GV: Th«ng b¸o ký hiÖu vµ ®¬n vÞ ®iÖn trë. HS: L¾ng nghe - ghi vë. - §¬n vÞ : ¤m () GV: Dùa vµo biÓu thøc h·y cho c« biÕt khi t¨ng H§T ®Æt vµo 2 ®Çu d©y dÉn lªn 2 lÇn th× ( 1 1V ) 1A ®iÖn trë cña nã thay ®æi ntn? HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr¶ lêi. + 1k = 1000 GV: Yªu cÇu hs lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh + 1M = 106 2 bµi tËp sau vµo vë. Gäi ®¹i diÖn 2 hs lªn b¶ng ch÷a bµi. 1. TÝnh ®iÖn trë cña 1 d©y dÉn biÕt r»ng H§T - ¸p dông: gi÷a 2 ®Çu d©y lµ 3V dßng ®iÖn ch¹y qua nã U 3 cã cêng ®é lµ 250mA? 12 + R  I 0 , 25 (Gîi ý: CÇn ph¶i ®æi ®¬n vÞ I vÒ A (0,25A). 2. §æi ®¬n vÞ sau: Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 4 Gi¸o ¸n VËt lý 9 0,1M =. . . . k = . . . . .  HS: Lµm viÖc c¸ nh©n GV: Gäi 2 hs nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. HS: NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. GV: Yªu cÇu hs ®äc th«ng tin trong sgk môc d. 1 häc sinh ®äc to tríc líp. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n ®äc th«ng tin trong sgk. GV: §iÖn trë d©y dÉn cµng lín th× dßng ®iÖn ch¹y trong nã cµng nhá. HS: Ghi vë H§5: T×m hiÓu néi dung vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m (7’ ) GV: Yªu cÇu hs ®äc th«ng tin trong sgk phÇn II. Gäi 1 häc sinh ®äc to tríc líp. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n ®äc th«ng tin trong sgk. GV: Th«ng b¸o: HÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m U I  . R HS: Ghi vë GV: Gäi lÇn lît 2 hs ph¸t biÓu néi dung ®Þnh luËt ¤m. HS: Ph¸t bÓu néi dung ®Þnh luËt ¤m. GV: Yªu cÇu hs tõ hÖ thøc (2) => c«ng thøc tÝnh U. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n rót ra biÓu thøc tÝnh U. H§6: VËn dông GV: Yªu cÇu hs hoµn thµnh C3, C4. Gäi ®¹i diÖn 2 hs lªn b¶ng tr×nh bµy HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C3, C4 vµo vë GV: NhËn xÐt bµi lµm cña hs. HS: Söa sai (nÕu cã) N¨m häc 2010 - 2011 +0,1M =. . . . k = . . . . .  - ý nghÜa cña R: §iÖn trë biÓu thÞ møc ®é c¶n trë dßng ®iÖn nhiÒu hay Ýt cña d©y dÉn. II. §Þnh luËt ¤m - HÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m: U I  . (2) R + U ®o b»ng V. + I ®o b»ng A. + R ®o b»ng . - Néi dung: sgk (trang 8) (2) => U = I.R (3) III. VËn dông: - C3: - C4: D. Cñng cè bµi: C«ng thøc R U dïng ®Ó lµm g×? Tõ c«ng thøc nµy cã thÓ nãi U t¨ng bao nhiªu lÇn I th× R t¨ng bÊy nhiªu lÇn ®îc kh«ng? V× sao? E. . Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. §äc phÇn “Cã thÓ em cha biÕt” - Lµm bµi tËp 2.1 -> 2.4 trong sbt. - §äc tríc sgk bµi 3. ViÕt s½n mÉu b¸o c¸o ra giÊy. - Tr¶ lêi tríc phÇn 1 vµo mÉu b¸o c¸o thùc hµnh. TuÇn S: G: TiÕt 3 Bµi 3: Thùc hµnh x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng ampe kÕ vµ v«n kÕ I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 5 Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 U - Nªu ®îc c¸ch x¸c ®Þnh ®iÖn trë tõ c«ng thøc R  . I - VÏ ®îc s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ tiÕn hµnh ®îc thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng Ampe kÕ vµ V«n kÕ. 2. Kü n¨ng: - VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn - L¾p c¸c dông cô thÝ nghiÖm ®Ó tiÕn hµnh ®o ®iÖn trë 3. Th¸i ®é: - RÌn tÝnh nghiªm tóc, chÊp hµnh ®óng c¸c quy t¾c vÒ an toµn trong sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trong thÝ nghiÖm. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - MÉu b¸o c¸o thùc hµnh cho tõng hs 2. Mçi nhãm hs: - Mét d©y dÉn constantan cã ®iÖn trë cha biÕt gi¸ trÞ. Mét biÕn thÕ nguån - Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét ampe kÕ 1 chiÒu cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. - B¶y ®o¹n d©y nèi, mét kho¸ K. 1 B¶ng ®iÖn. - B¸o c¸o thùc hµnh. III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t TiÕt 3 - Bµi 3: Thùc hµnh x¸c ®Þnh ®iÖn trë . . . H§1:KiÓm tra phÇn tr¶ lêi c©u hái 1 trong I. ChuÈn bÞ : mÉu b¸o c¸o thùc hµnh : * Tr¶ lêi c©u hái: GV: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o thùc hµnh - CT tÝnh ®iÖn trë: R U cña hs. I GV: Gäi 1 hs viÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë. V«n kÕ m¾c // víi ®iÖn trë. HS: §¹i diÖn tr¶ lêi Ampe kÕ m¾c nt víi ®iÖn trë. GV: Yªu cÇu 1 hs ®øng t¹i chç tr¶ lêi c©u hái b, c phÇn 1. C¸c hs kh¸c nhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n. HS: §øng t¹i chç tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn: GV: Gäi 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn thÝ nghiÖm. HS: 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn Néi dung thùc hµnh: H§2: M¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å vµ tiÕn hµnh II. 1. S¬ ®å: ®o : GV: Yªu cÇu hs tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo N M nhãm theo c¸c bíc nh bµi 1. HS: Lµm viÖc theo nhãm, m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å ®· vÏ trªn b¶ng. A GV: Lu ý theo dâi, kiÓm tra, nh¾c nhë c¸c K nhãm trong qu¸ tr×nh m¾c m¹ch ®iÖn ®Æc biÖt Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 6 V + A B Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 cÇn m¾c chÝnh x¸c c¸c dông cô. KiÓm tra c¸c 2. TiÕn hµnh ®o. - Bíc 1: M¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. mèi nèi cña hs. - Bíc 2: LÇn lît chØnh BTN ®Ó Ura cã gi¸ trÞ lµ 3V, 6V, 9V. §äc sè chØ GV: Yªu cÇu c¸c nhãm tiÕn hµnh ®o vµ ghi kÕt trªn Ampe kÕ vµ V«n kÕ t¬ng øng vµo b¶ng 1. qu¶ vµo b¶ng trong mÉu b¸o c¸o. HS: C¸c nhãm tiÕn hµnh ®o vµ ghi kÕt qu¶ vµo - Bíc 3: Tõ b¶ng kq tÝnh R theo CT: R = U/I. Ghi c¸c gi¸ trÞ R 1, R2, R3 b¶ng b¸o c¸o thùc hµnh. GV: Theo dâi nh¾c nhë c¸c hs trong tõng vµo b¶ng 1. nhãm ®Òu ph¶i tham gia m¾c m¹ch ®iÖn hoÆc - Bíc 4: TÝnh ®o mét gi¸ trÞ. R + R2 + R3 R= . 3 III. B¸o c¸o kÕt qu¶: D. Cñng cè: - Yªu cÇu hs nép b¸o c¸o thùc hµnh - Nªu ý nghÜa cña bµi TH? - Qua bµi TH em cã rót ra nhËn xÐt g×? - nhËn xÐt vµ rót kinh nghiÖm tinh thÇn, th¸i ®é thùc hµnh cña c¸c nhãm E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - §äc tríc sgk bµi 4 - §o¹n m¹ch nèi tiÕp. TuÇn TiÕt 4 S: Bµi 4: ®o¹n m¹ch nèi tiÕp G: I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch suy luËn tõ biÓu thøc I = I 1 = I2 vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó x©y dùng ®îc hÖ thøc U1 R  1 U2 R2 . - Suy luËn ®îc c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp lµ Rt® = R1 + R2. 2. Kü n¨ng: - BiÕt c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®îc TN kiÓm tra c¸c hÖ thøc suy ra tõ lý thuyÕt theo s¬ ®å cã s½n. - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng vµ gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch nèi tiÕp. - RÌn kü n¨ng quan s¸t rót ra nhËn xÐt. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. - TÝch cùc, s«i næi, hµo høng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nhãm. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong ch¬ng tr×nh líp 7 cã liªn quan ®Õn bµi häc. - H×nh vÏ phãng to H27.1a sgk líp 7 (trang 76). H×nh vÏ 4.1, 4.2 phãng to. 2. Mçi nhãm hs: - Ba ®iÖn trë mÉu lÇn lît cã gi¸ trÞ 6, 10, 16. Mét kho¸ K. Mét biÕn thÕ nguån. B¶y ®o¹n d©y nèi. Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét ampe kÕ 1 chiÒu cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. 1 B¶ng ®iÖn. Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 7 Gi¸o ¸n VËt lý 9 III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh H§1:HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc cã liªn quan ®Õn bµi häc : GV: §a tranh vÏ H×nh 27.1a, yªu cÇu hs cho biÕt: Trong ®o¹n m¹ch gåm 2 bãng ®Ìn m¾c nèi tiÕp: 1. Cêng ®é dßng ®iÖn Ach¹y qua mçi ®Ìn cã mèi liªn hÖ ntn víi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch chÝnh? 2. H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã mèi liªn hÖ ntn víi H§T gi÷a 2 ®Çu mçi ®Ìn? HS: Quan s¸t tranh vÏ tr¶ lêi H§2: NhËn biÕt ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp : GV: Treo tranh vÏ h×nh 4.1 lªn b¶ng. Yªu cÇu hs quan s¸t vµ nhËn xÐt c¸c ®iÖn trë R1, R2 vµ Ampe kÕ ®îc m¾c ntn trong m¹ch ®iÖn? HS: Quan s¸t h×nh vÏ, lµm viÖc c¸ nh©n víi C1 GV: Th«ng b¸o: Trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp th× 2 ®iÖn trë chØ cã 1 ®iÓm chung, ®ång thêi I ch¹y qua chóng cã cêng ®é b»ng nhau tøc lµ hÖ thøc (1) (2) vÉn ®óng víi ®o¹n m¹ch nt. HS: Ghi vë GV: Yªu cÇu hs vËn dông nh÷ng kiÕn thøc võa «n tËp vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó tr¶ lêi C2. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C2. GV: Tuú tõng ®èi tîng hs mµ cã thÓ yªu cÇu hs tù bè trÝ TN ®Ó kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc (1), (2) H§3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh Rt® cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nt GV: Yªu cÇu hs ®äc sgk môc 1 phÇn II råi tr¶ lêi c©u hái: ThÕ nµo lµ mét ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña mét ®o¹n m¹ch. HS: C¸ nh©n ®äc sgk t×m hiÓu kh¸i niÖm Rt®. GV: Híng dÉn hs dùa vµo bt (1), (2) vµ hÖ thøc cña §L ¤m ®Ó x©y dùng CT tÝnh Rt®. Gäi ®¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng tr×nh bµy c¸ch lµm. HS: Díi sù híng dÉn cña gv c¸ nh©n tù rót ra c«ng thøc tÝnh Rt®. H§4: TiÕn hµnh TN kiÓm tra: GV: Yªu cÇu c¸c nhãm lªn nhËn dông cô TN HS: §¹i diÖn c¸c nhãm lªn nhËn dông cô. Nhãm trëng ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c N¨m häc 2010 - 2011 9B: KiÕn thøc cÇn ®¹t TiÕt 4 - Bµi 4: §o¹n m¹ch nèi tiÕp. I. I vµ U trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: 1. Nh¾c l¹i kiÕn thøc ë líp 7: Trong ®o¹n m¹ch gåm §1 nt §2 th×: I = I1 = I2. (1) U = U1 + U2. (2) 2. §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nt: a) S¬ ®å: R2 R1 A K + A B b) C¸c hÖ thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch gåm R1 nt R2. I = I1 = I2 . (1) U = U1 + U2 . (2) U1 R  1 U 2 R2 (3) II. §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña mét ®o¹n m¹ch nt: 1. Kh¸i niÖm Rt®: sgk. - Ký hiÖu: Rt® 2. C«ng thøc tÝnh: Theo (2) ta cã U = U1 + U2 = IR1 + IR2 = I(R1 + R2) =IRt®. VËy suy ra Rt® = R1 + R2 (4) 3. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: a) S¬ ®å: H4.1. Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 8 Gi¸o ¸n VËt lý 9 thµnh viªn trong nhãm GV: Yªu cÇu hs ®äc th«ng tin môc 3 phÇn II trong sgk sau ®ã yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn nªu ph¬ng ¸n tiÕn hµnh TN víi c¸c dông cô ®· cho. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n ®äc sgk. Th¶o luËn nhãm nªu ph¬ng ¸n tiÕn hµnh TN. GV: NhËn xÐt - Chèt l¹i c¸c bíc tiÕn hµnh TN. N¨m häc 2010 - 2011 b) TiÕn hµnh: - Bíc 1: M¾c ®iÖn trë R=6 nt víi R=10. HiÖu chØnh biÕn thÕ nguån ®Ó Ura = 6V. §äc I1. - Bíc 2: Thay 2 ®iÖn trë trªn b»ng ®iÖn trë cã R=16. Ura = 6V. §äc I2. - Bíc 3: So s¸nh I1 vµ I2 => mlh gi÷a R1, R2, Rt®. GV: Yªu cÇu hs tiÕn hµnh TN. HS: TiÕn hµnh TN theo nhãm GV: Nh¾c nhë hs ph¶i ng¾t kho¸ K ngay khi ®· ®äc sè chØ trªn Ampe kÕ. Theo dâi kiÓm tra c¸c nhãm trong qu¸ tr×nh l¾p m¹ch ®iÖn - kiÓm tra c¸c mèi nèi vµ m¹ch ®iÖn cña c¸c nhãm. 4. KÕt luËn: §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn GV: Yªu cÇu 4 nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ trë m¾c nt cã nghiÖm. Rt® = R1 + R2. HS: §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. GV: NhËn xÐt - kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ®óng. GV: Yªu cÇu nhãm th¶o luËn rót ra KL. HS: Th¶o luËn nhãm ®Ó rót ra kÕt luËn. GV: Yªu cÇu hs ®äc phÇn th«ng b¸o trong sgk. HS: §äc th«ng b¸o trong sgk. H§4: vËn dông III. VËn dông: GV: Yªu cÇu hs ®äc vµ hoµn thµnh C4, C5. - C4: HS: Lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi C4, C5. GV: 1. CÇn mÊy c«ng t¾c ®Ó ®iÒu khiÓn ®o¹n - C5: m¹ch nt? 2. Trong s¬ ®å H4.3 sgk cã thÓ chØ m¾c 2 ®iÖn trë cã trÞ sè thÕ nµo nèi tiÕp víi nhau (thay v× ph¶i m¾c 3 ®iÖn trë). 3. Nªu c¸ch tÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch AC. HS: §¹i diÖn tr¶ lêi c¸c c©u hái GV ®a ra D. Cñng cè: + NÕu cã R1, R2...RN m¾c nt víi nhau th× ta cã: Rt® =R1 + R2 +..+RN +NÕu R1=R2=..=RN m¾c nt víi nhau th× RN=NR1 E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. §äc phÇn cã thÓ em cha biÕt. - §äc tríc sgk bµi 5 - §o¹n m¹ch song song. - Lµm c¸c bµi tËp 4.1 -> 4.6 trong sbt. TuÇn S: G: TiÕt 5 Bµi 5: ®o¹n m¹ch song song I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: Trêng THCS Trng V¬ng – Hµ Néi 9 Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 - BiÕt c¸ch suy luËn tõ biÓu thøc U = U 1 = U2 vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó x©y dùng ®îc hÖ thøc I1 R  2 I2 R1 . - Suy luËn ®îc c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c song song lµ 1 1 1   Rtd R1 R2 2. Kü n¨ng: - BiÕt c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®îc TN kiÓm tra c¸c hÖ thøc suy ra tõ lý thuyÕt ®èi víi ®o¹n m¹ch song song theo s¬ ®å cã s½n. - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng thùc tÕ vµ gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch sonh song. - RÌn kü n¨ng quan s¸t rót ra nhËn xÐt. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. - Tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nhãm mét c¸ch tÝch cùc. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong ch¬ng tr×nh líp 7 cã liªn quan ®Õn bµi häc. - H×nh vÏ phãng to H28.1a sgk líp 7 (trang 79). H×nh vÏ 5.1 phãng to. 2. Mçi nhãm hs: - Ba ®iÖn trë mÉu lÇn lît cã gi¸ trÞ lµ 10, 15, 6. Mét kho¸ K. - Mét biÕn thÕ nguån. B¶y ®o¹n d©y nèi. Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét Ampe 1 chiÒu kÕ cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. 1 B¶ng ®iÖn III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t H§1:HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc cã liªn I. I vµ U trong ®o¹n m¹ch //: 1. Nh¾c l¹i kiÕn thøc líp 7: quan ®Õn bµi häc §o¹n m¹ch gåm §1 //§2 th×: I = I1 + I2. (1) GV: §a tranh vÏ H×nh 28.1a, yªu cÇu hs cho biÕt: Trong ®o¹n m¹ch U = U1 = U2. (2) gåm 2 bãng ®Ìn m¾c song song th×: 1. Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua m¹ch chÝnh cã mèi liªn hÖ ntn víicêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua 2. §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c //: c¸c m¹ch rÏ? 2. H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã mèi liªn hÖ a) S¬ ®å: ntn víi H§T gi÷a 2 ®Çu mçi m¹ch rÏ?  §iÖn trë cã thÓ thay ®æi trÞ sè ®îc gäi lµ biÕn trë  Bµi míi H§2:NhËn biÕt ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c song song b) C¸c hÖ thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch GV: Treo tranh vÏ h×nh 5.1 lªn b¶ng. Yªu cÇu hs gåm R1 // R2. quan s¸t vµ nhËn xÐt c¸c ®iÖn trë R1, R2 ®îc m¾c I = I1 + I2 . (1) ntn trong m¹ch ®iÖn? U = U1 = U2 . (2) Trêng THCS Trng 10 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 HS: Quan s¸t tranh vÏ. Sau ®ã tiÕn hµnh th¶o luËn trong nhãm tr¶ lêi c©u hái GV: Th«ng b¸o: Trong ®o¹n m¹ch // th× 2 ®iÖn trë cã 2 ®iÓm chung vµ hÖ thøc (1) (2) vÉn ®óng víi ®o¹n m¹ch // HS: Ghi vë GV: Nªu vai trß cña Ampe kÕ vµ V«nkÕ trong s¬ ®å? HS: trong nhãm tr¶ lêi. GV: Yªu cÇu hs vËn dông nh÷ng kiÕn thøc võa «n tËp vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó tr¶ lêi C2? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C2. GV: yªu cÇu hs tù bè trÝ vµ tiÕn hµnh TN ®Ó kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc (1), (2). HS: Hoµn thµnh theo nhãm H§3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh R t® cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c //: GV: Híng dÉn hs dùa vµo hÖ thøc (1) vµ (2) vµ hÖ thøc cña §L ¤m ®Ó x©y dùng CT tÝnh R t®. Gäi ®¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng tr×nh bµy c¸ch lµm. HS: Díi sù híng dÉn cña gv hs tù rót ra c«ng thøc H§4: TiÕn hµnh TN kiÓm tra : GV: ph¸t dông cô TN HS: NhËn dông cô vµ tiÕn hµnh TN theo nhãm GV: Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ TN. HS: §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o KQ GV: Yªu cÇu hs lµm viÖc nhãm rót ra kÕt luËn. HS: Th¶o luËn trong nhãm rót ra KL N¨m häc 2010 - 2011 I1 R  2 I2 R1 II. §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña mét ®o¹n m¹ch nt: 1. C«ng thøc tÝnh Rt® cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c //. 1 1 1   Rtd R1 R2 => Rtd  D. Cñng cè: Më réng: + NÕu cã R1, R2...RN m¾c // víi nhau th× ta cã: Rt ® = 1 R` + .. + (4) R1R2 R1  R2 (4’) 2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: a) S¬ ®å: H5.1. b) C¸c bíc tiÕn hµnh: - Bíc 1: M¾c R=10 // víi R=15. HiÖu chØnh biÕn thÕ nguån ®Ó U lµ 6V. §äc I1. - Bíc 2: Thay 2 ®iÖn trë trªn b»ng ®iÖn trë cã R=6. U= 6V. §äc I2. - Bíc 3: So s¸nh I1 vµ I2 => mlh gi÷a R1, R2, Rt®. 4. KÕt luËn: Víi ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c // th× nghÞch ®¶o cña ®iÖn trë t¬ng ®¬ng b»ng tæng c¸c nghÞch ®¶o cña tõng ®iÖn trë thµnh phÇn. III. VËn dông: - C4: H§4: vËn dông : GV: Yªu cÇu hs ®äc vµ hoµn thµnh C4, C5. GV: Gîi ý cho hs phÇn 2 cña C5: Trong s¬ ®å cã thÓ chØ m¾c 2 ®iÖn trë cã trÞ sè b»ng bao nhiªu // - C5: víi nhau (thay cho viÖc m¾c 3 ®iÖn trë) Nªu c¸ch tÝnh Rt® cña ®o¹n m¹ch ®ã? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi C4, C5. 1 (3) 1 RN Trêng THCS Trng 11 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - §äc tríc sgk bµi 6 - Bµi tËp vËn dông ®Þnh luËt ¤m. - §äc phÇn cã thÓ em cha biÕt. - Lµm c¸c bµi tËp 5.1 -> 5.6 trong sbt. TuÇn S: G: TiÕt 6 Bµi 6: Bµi tËp vËn dông ®Þnh luËt ¤m I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· ®îc häc tõ bµi 1 ®Õn bµi 5 ®Ó gi¶i ®îc c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ ®o¹n m¹ch nèi tiÕp vµ song song (gåm nhiÒu nhÊt 3 ®iÖn trë). - T×m ®îc nh÷ng c¸ch gi¶i kh¸c nhau ®èi víi cïng mét bµi to¸n. 2. Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ kü n¨ng tÝnh to¸n. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc, trung thùc trong b¸o c¸o ®¸p sè cña bµi to¸n. - TÝch cùc suy nghÜ ®Ó t×m ra ®îc nh÷ng c¸ch gi¶i kh¸c nhau. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - B¶ng liÖt kª c¸c gi¸ trÞ H§T vµ C§DD ®Þnh møc cña mét sè ®å dïng ®iÖn trong gia ®×nh t¬ng øng víi 2 lo¹i nguån ®iÖn lµ 110V vµ 220V. 2. Mçi nhãm hs: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc. - Ghi nhí c¸c c«ng thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch //, ®o¹n m¹ch nèi tiÕp, ®Þnh luËt ¤m. III- Ph¬ng ph¸p: VËn dông, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: 1 HS: Ph¸t biÓu vµ viÕt biÓu thøc ®Þnh luËt ¤m. 2 HS: ViÕt c«ng thøc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a U, I, R trong ®o¹n m¹ch cã 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp, song song. C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Gi¶i bµi tËp 1 - Gäi 1 HS ®äc ®Ò bµi bµi 1. - Gäi 1 HS tãm t¾t ®Ò bµi. - Yªu cÇu c¸ nh©n HS gi¶i bµi tËp 1 ra nh¸p. - GV híng dÉn chung c¶ líp gi¶i bµi tËp 1 b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái: KiÕn thøc cÇn ®¹t 1, Bµi 1 - HS ®äc ®Ò bµi bµi 1. - C¸ nh©n HS tãm t¾t bµi vµo vë vµ gi¶i bµi tËp 1. Tãm t¾t: R1 = 5  UV = 6V IA = 0,5A a) Rt® = ? b) R2 = ? Bµi gi¶i PT m¹ch ®iÖn: R1 nt R2 (A) nt R1 nt R2  IA= IAB = 0,5A + Cho biÕt R1 vµ R2 ®îc m¾c víi nhau nh thÕ nµo? Ampe kÕ, v«n kÕ ®o nh÷ng ®¹i lîng nµo trong m¹ch ®iÖn? + VËn dông c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh ®iÖn trë t¬ng Trêng THCS Trng 12 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 ®¬ng Rt® vµ R2?  Thay sè tÝnh Rt®  R2 - Yªu cÇu HS nªu c¸c c¸ch gi¶i kh¸c. Cã thÓ HS ®a ra c¸ch gi¶i nh: TÝnh U1 sau ®ã tÝnh U2  R2 HS: ch÷a bµi vµo vë. N¨m häc 2010 - 2011 UV = UAB = 6V a) Rt® = UAB/IAB= 6V:0,5A = 12 () §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch AB lµ 12 . b) V× R1 nt R2  Rt® = R1 + R2  R2 = Rt® - R1 = 12  - 5  = 7 VËy ®iÖn trë R2 b»ng 7. 2, Bµi 2 - HS ®äc ®Ò bµi bµi 2, c¸ nh©n hoµn thµnh BT 2. Gi¶i bµi tËp 2 - Gäi 1 HS ®äc ®Ò bµi bµi 2. - Yªu cÇu c¸ nh©n HS gi¶i bµi 2 (cã thÓ tham kh¶o gîi ý c¸ch gi¶i trong SGK) theo ®óng c¸c bíc gi¶i. - Sau khi HS lµm bµi xong, GV thu bµi cña 1 sè HS ®Ó kiÓm tra. - Gäi 1 HS lªn ch÷a phÇn a); 1 HS ch÷a phÇn b) - Gäi HS kh¸c nªu nhËn xÐt; Nªu c¸c c¸ch gi¶i - 2 HS lªn b¶ng gi¶i bµi tËp 2. kh¸c. - HS kh¸c nªu nhËn xÐt tõng bíc gi¶i cña c¸c b¹n trªn b¶ng. - Yªu cÇu HS ch÷a bµi vµo vë nÕu sai. Bµi 2: Tãm t¾t R1 = 10 ; IA1= 1,2A IA = 1,8A - PhÇn b) HS cã thÓ ®a ra c¸ch gi¶i kh¸c vÝ dô: a) UAB = ? b) R2 = ? I 1 R2 V× R1 //R2  I  R  C¸ch tÝnh R2 víi R1; I1 Bµi gi¶i 2 1 a) (A) nt R1  I1 = IA1 = 1,2A ®· biÕt; I2 = I - I1. HoÆc ®i tÝnh RAB: (A) nt (R1 // R2)  IA = IAB = 1,8A U AB 12V 20   ( ) RAB = Tõ c«ng thøc: I = U  U  I .R I AB 1,8 A 3 R  U1 = I1.R1 = 1,2.10 = 12 (V) R1 //R2  U1 = U2 = UAB = 12V 1 3 1 1 HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 ®iÓm AB lµ     R2 20() R2 20 10 20 12V b) V× R1//R2 Sau khi biÕt R2 còng cã thÓ tÝnh UAB = I.RAB - Gäi HS so s¸nh c¸c c¸ch tÝnh R 2  c¸ch lµm  I2 = I - I1 = 1,8A - 1,2 A = 0,6A U2 = 12 V theo c©u a) nµo nhanh gän, dÔ hiÓu  Ch÷a 1 c¸ch vµo vë. U 2 12V  R2 = R  0,6 A 20() 1 1 1 1 1 1      R AB R1 R2 R2 R AB R1 2 D. Cñng cè: (Híng dÉn BT3) - T¬ng tù híng dÉn HS gi¶i bµi tËp 3. VËy ®iÖn trë R2 b»ng 20 Bµi 3: Tãm t¾t (1 ®iÓm) Yªu cÇu HS ®æi bµi cho nhau ®Ó chÊm R1 = 15 ; R2 = R3 = 30 ®iÓm cho c¸c b¹n trong nhãm. UAB = 12V - Lu ý c¸c c¸ch tÝnh kh¸c Trêng THCS Trng 13 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 a) RAB = ? b) I1, I2, I3 = ? Bµi gi¶i a) (A) nt R1 nt (R2//R3) (1®iÓm) V× R2 = R3  R2,3 = 30/2 = 15 () (1®iÓm) (Cã thÓ tÝnh kh¸c kÕt qu¶ ®óng còng cho 1 ®iÓm) RAB = R1 + R2,3 = 15 + 15 = 30 (1®iÓm) §iÖn trë cña ®o¹n m¹ch AB lµ 30 (0,5®iÓm) b) ¸p dông c«ng thøc ®Þnh luËt ¤m U AB 12V I = U/R  IAB = R  30 0,4( A) AB I1 = IAB = 0,4A (1,5 ®iÓm) U1 = I1.R1 = 0,4.15 = 6(V) (1®iÓm) U2 = U3 = UAB - U1 = 12V- 6V = 6V (0,5®iÓm) I2 = U2 6  0,2( A) R2 30 (1 ®iÓm) I2 = I3 = 0,2A (0,5®iÓm) VËy cêng ®é dßng ®iÖn qua R1 lµ 0,4A; Cêng ®é dßng ®iÖn qua R 2; R3 b»ng nhau vµ b»ng 0,2A. (1®iÓm) E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - §äc tríc sgk bµi 7 - Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn. - Lµm c¸c bµi tËp 6.1 -> 6.5 trong sbt. TuÇn TiÕt 7 S: Bµi 7: Sù phô thuéc cña ®iÖn trë G: vµo chiÒu dµi d©y dÉn I- Môc tiªu 1- KiÕn thøc: - Nªu ®îc ®iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. - BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo mét trong c¸c yÕu tè (chiÒu dµi, tiÕt diÖn, vËt liÖu lµm d©y dÉn). - Suy luËn vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo chiÒu dµi. - Nªu ®îc ®iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng tiÕt diÖn vµ ®îc lµm tõ cïng mét vËt liÖu th× tØ lÖ víi chiÒu dµi cña d©y. 2- KÜ n¨ng: - M¾c m¹ch ®iÖn vµ sö dông dông cô ®o ®Ó ®o ®iÖn trë cña d©y dÉn. 3- Th¸i ®é: Trung thùc, cã tinh thÇn hîp t¸c trong ho¹t ®éng nhãm. II- §å dïng d¹y häc * Mçi nhãm HS: - 1 ampe kÕ cã GH§ 1,5A vµ §CNN 0,1A - 1 v«n kÕ cã GH§ 6V vµ §CNN 0,1V - 1 nguån ®iÖn 3V, 1 c«ng t¾c, 8 ®o¹n d©y nèi. Trêng THCS Trng 14 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 - 3 d©y ®iÖn trë cã cïng tiÕt diÖn, ®îc lµm b»ng cïng mét lo¹i vËt liÖu: 1 d©y dµi l, 1 d©y dµi 2 l, 1d©y dµi 3 l. Mçi d©y ®îc quÊn quanh mét lâi c¸ch ®iÖn ph¼ng, dÑt vµ dÔ x¸c ®Þnh sè vßng d©y. * GV: ChuÈn bÞ giÊy trong ®· kÎ s½n b¶ng 1 (tr20 - SGK); §Ìn chiÕu III- Ph¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: KT 15 phót (Bµi tËp 6.2 phÇn a _ SBT) Bµi gi¶i a) V× hai c¸ch m¾c ®Òu ®îc m¾c vµo cïng mét hiÖu ®iÖn thÕ U = 6V C1: §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch lµ Rtd1 = U/I1  Rtd1 = 6V/0,4A = 15 C2: §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch lµ Rtd2 = U/I2  Rtd2 = 6V/1,8A = 10/3 Rtd1 > Rtd2  C¸ch 1: R1 nt R2 C¸ch 2: R1//R2 HS cã thÓ kh«ng cÇn tÝnh cô thÓ nhng gi¶i thÝch ®óng ®Ó ®i ®Õn c¸ch m¾c.(5®) VÏ s¬ ®å ®óng (5®) C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®iÖn trë d©y dÉn phô I- X¸c ®Þnh sù phô thuéc cña ®iÖn thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? trë d©y dÉn vµo mét trong nh÷ng yÕu tè kh¸c nhau. - HS quan s¸t h×nh 7.1, nªu ®îc c¸c - Yªu cÇu HS quan s¸t c¸c ®o¹n d©y dÉn ë h×nh d©y dÉn nµy kh¸c nhau: 7.1 cho biÕt chóng kh¸c nhau ë yÕu tè nµo? + ChiÒu dµi d©y §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn nµy liÖu cã nh nhau + TiÕt diÖn d©y kh«ng?  YÕu tè nµo cã thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn + ChÊt liÖu lµm d©y dÉn ®iÖn trë cña d©y dÉn. - Yªu cÇu th¶o luËn nhãm ®Ò ra ph¬ng ¸n kiÓm - Th¶o luËn nhãm ®Ò ra ph¬ng ¸n tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo chiÒu kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo chiÒu dµi d©y. dµi d©y. - GV cã thÓ gîi ý c¸ch kiÓm tra sù phô thuéc - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy ph¬ng ¸n, cña mét ®¹i lîng vµo 1 trong c¸c yÕu tè kh¸c HS nhãm kh¸c nhËn xÐt  ph¬ng nhau ®· häc ë líp díi. ¸n kiÓm tra ®óng. - Yªu cÇu ®a ra ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm tæng qu¸t ®Ó cã thÓ kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo 1 trong 3 yÕu tè cña b¶n th©n d©y dÉn Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh sù phô thuéc cña II- Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn chiÒu dµi d©y dÉn. - C¸ nh©n HS nªu ph¬ng ¸n lµm thÝ - Dù kiÕn c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. nghiÖm kiÓm tra: Tõ s¬ ®å m¹ch ®iÖn sö dông c¸c dông cô ®o ®Ó ®o ®iÖn trë cña d©y dÉn  Dông cô cÇn thiÕt, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, trÞ cÇn ®o. - Yªu cÇu HS nªu dù ®o¸n vÒ sù phô thuéc cña gi¸ - HS nªu dù ®o¸n. ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y b»ng c¸ch tr¶ lêi c©u - C¸c nhãm chän dông cô ®Ó tiÕn C1. hµnh thÝ nghiÖm. TiÕn hµnh thÝ  GV thèng nhÊt ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm  nghiÖm theo nhãm  Ghi kÕt qu¶ Trêng THCS Trng 15 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 M¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å h×nh 7.2a  Yªu cÇu c¸c nhãm chän dông cô thÝ nghiÖm, tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm, ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 1 (GV ph¸t giÊy trong cho c¸c nhãm). - GV thu b¶ng qu¶ thÝ nghiÖm cña c¸c nhãm. ChiÕu kÕt qu¶ cña 1 sè nhãm  Gäi c¸c b¹n nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Yªu cÇu nªu kÕt luËn qua thÝ nghiÖm kiÓm tra dù ®o¸n. - GV: Víi 2 d©y dÉn cã ®iÖn trë t¬ng øng R1, R2 cã cïng tiÕt diÖn vµ ®îc lµm tõ cïng mét lo¹i vËt liÖu chiÒu dµi d©y dÉn t¬ng øng lµ l1 vµ l2 th×: R1 l1  R 2 l2 Ho¹t ®éng 3: VËn dông - Yªu cÇu c¸ nh©n HS hoµn thµnh c©u C2. - Híng dÉn HS th¶o luËn c©u C2. HS: hoµn thµnh c©u C2 - T¬ng tù víi c©u C4. HS: hoµn thµnh c©u C4 vµo b¶ng 1. N¨m häc 2010 - 2011 - Tham gia th¶o luËn kÕt qu¶ b¶ng 1. - So s¸nh víi dù ®o¸n ban ®Çu  §a ra kÕt luËn vÒ sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn. - Ghi vë: §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã dïng tiÕt diÖn vµ ®îc lµm tõ cïng mét lo¹i vËt liÖu th× tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña mçi d©y. III. VËn dông - C2 Yªu cÇu gi¶i thÝch ®îc: ChiÒu dµi d©y cµng lín (l cµng lín)  §iÖn trë cña ®o¹n m¹ch cµng lín (R cµng lín). NÕu gi÷ hiÖu ®iÖn thÕ (U) kh«ng ®æi  Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch cµng nhá (I cµng nhá)  §Ìn s¸ng cµng yÕu. - C©u C4: V× hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo 2 ®Çu d©y kh«ng ®æi. I1 = 0,25I2  R2 =0,25 R1 hay R1 = 4R2 .Mµ D. Cñng cè: HDHS hoµn thµnh C3 C3: §iÖn trë cña cuén d©y lµ: 4 l2. R R1 l1  R 2 l2  l1 = U  20 I ChiÒu dµi cña cuén d©y lµ: l  20 .4  40m 2 E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - §äc tríc sgk bµi 8 - Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo tiÕt diÖn d©y dÉn. - Lµm c¸c bµi tËp 7.1 -> 7.4 trong sbt. - §äc cã thÓ em cha biÕt. Häc thuéc ghi nhí. TuÇn TiÕt 8 S: Bµi 8: sù phô thuéc cña biÕn trë G: vµo tiÕt diÖn cña d©y dÉn I. Môc tiªu tiÕt d¹y: 1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc ®iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. - BiÕt c¸ch suy luËn r»ng c¸c d©y dÉn cã cïng chiÒu dµi vµ cïng vËt liÖu th× ®iÖn trë cña chóng tû lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn cña d©y. - BiÕt c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®îc thÝ nghiÖm kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo tiÕt diÖn cña d©y. Trêng THCS Trng 16 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 - Nªu ®îc ®iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng chiÒu dµi vµ ®îc lµm tõ cïng mét vËt liÖu th× tû lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn cña d©y. 2. Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng quan s¸t suy luËn, l¾p m¹ch ®iÖn vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, ®äc b¸o c¸o sè liÖu. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc, trung thùc trong b¸o c¸o sè liÖu. - TÝch cùc suy nghÜ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nhãm. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. Gi¸o viªn: - B¶ng 1 cho c¸c nhãm. 2. Mçi nhãm hs: - 2 d©y constantan cã cïng chiÒu dµi: l= 1800mm, vµ cã tiÕt diÖn lÇn lît lµ: 0,3mm, 0,6mm. - 1 BiÕn thÕ nguån. 1 v«nkÕ 1 chiÒu (GH§:12V), 1 ampe kÕ 1 chiÒu (GH§: 3A). Kho¸ K, b¶ng ®iÖn vµ mét sè ®o¹n d©y nèi (7 ®o¹n). III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t H§1: Nªu t×nh huèng vµo bµi míi GV: ë bµi tríc chóng ta ®· ®îc biÕt ®iÖn trë d©y dÉn tû lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña d©y. Bµi nµy chóng ta tiÕp tôc t×m hiÓu xem ®iÖn trë cña nã phô thuéc ntn vµo tiÕt diÖn cña d©y. HS : L¾ng nghe. H§2: Nªu dù ®o¸n vÒ sù phô thuéc cña ®iÖn I. Dù ®o¸n s phô thuéc cña ®iÖn trë vµo tiÕt diÖn d©y dÉn: trë d©y dÉn vµo tiÕt diÖn GV: Yªu cÇu c¸c nhãm nªu dù ®o¸n ®Ó xÐt sù phô thuéc cña R d©y dÉn vµo tiÕt diÖn ta cÇn ph¶i sd c¸c d©y dÉn cã ®Æc ®iÓm ntn? R R2 = HS : Th¶o luËn theo nhãm. Cö ®¹i diÖn nhãm tr¶ 2 lêi. C1: R GV: Yªu cÇu c¸c nhãm quan s¸t t×m hiÓu m¹ch R3 = 3 ®iÖn H8.1 vµ hoµn thµnh C1? HS : Lµm viÖc theo nhãm. §¹i diÖn tr¶ lêi GV: NÕu c¸c d©y dÉn trong H8.1b,c ®îc chËp s¸t Nhãm 1,3,4: §iÖn trë d©y dÉn tû lÖ vµo nhau thµnh 1 d©y dÉn duy nhÊt => cã tiÕt nghÞch víi tiÕt diÖn d©y. diÖn t¬ng øng lµ 2S, 3S =.> cã ®iÖn trë R2, R3 nh trªn. H·y nªu dù ®o¸n vÒ mqh gi÷a ®iÖn trë - Nhãm 2 : §iÖn trë d©y dÉn tû lÖ vµ tiÕt diÖn cña chóng? HS: Th¶o luËn nhãm, ®¹i thuËn víi tiÕt diÖn d©y. diÖn c¸c nhãm nªu dù ®o¸n cña nhãm m×nh. GV: §Ó kiÓm tra xem dù ®o¸n cña nhãm nµo chÝnh x¸c chóng ta sang phÇn II. H§3: TiÕn hµnh TN kiÓm tra dù ®o¸n: II. TN kiÓm tra : GV: Yªu cÇu hs vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµo vë. 1. S¬ ®å: + HS : Lµm viÖc c¸ nh©n vÏ s¬ ®å vµo vë. K Trêng THCS Trng 17 V¬ng – Hµ Néi S1 R1 Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 GV : Ph¸t dông cô cho c¸c nhãm. HS: C¸c nhãm lªn nhËn dông cô TN. Th¶o luËn 2. TiÕn hµnh TN:: - B1: M¾c d©y dÉn cã l = 1800mm, nhãm nªu c¸c bíc bíc tiÕn hµnh TN. 0.3mm vµo m¹ch ®iÖn. §iÒu chØnh BTN ®Ó Ura = 3V. Ghi sè chØ U1, I1. - B2: Thay d©y trªn b»ng d©y dÉn cã cïng l, 0.6mm. Ura = 3V. Ghi GV: Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhËn sè chØ U2, I2. - B3: Tõ b¶ng KQ tÝnh R1, R2 => xÐt. mlh gi÷a R vµ tiÕt diÖn d©y dÉn. HS: §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o KQ 3. NhËn xÐt: 2 S2 d 2 - D©y dÉn cã tiÕt diÖn cµng lín th× GV: NhËn xÐt vµ Yªu cÇu hs tÝnh = 2 so R d©y dÉn cµng nhá. S1 d1 CM: R1 2 S2 πr2 s¸nh víi . = 2 = R2 S πr1 1 2 R1 S2 d 2 2 HS: TÝnh tØ sè = = π(d 2 )2 / 4 d 2 R2 S1 d12 = = π(d1 )2 / 4 d12 Lu ý: Trong kü thuËt  cã nghÜa lµ ®êng kÝnh tiÕt diÖn d©y dÉn. 2 S = r2 (TiÕt diÖn - mÆt c¾t cña vËt h×nh trô => S2 = d2 = R1 tiÕt diÖn lµ diÖn tÝch h×nh trßn) S1 d12 R2 2 2 S2 πr2 π(d 2 )2 / 4 d 2 = = = S1 πr12 π(d1 )2 / 4 d12 GV: Yªu cÇu hs nªu KL vÒ sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo tiÕt diÖn d©y dÉn? HS: Lµm viÖc theo nhãm rót ra KL. H§4: VËn dông : GV: Yªu cÇu hs lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C3, C4, C5. Gîi ý C3 : TiÕt diÖn cña d©y 2 gÊp mÊy lÇn d©y 1? VËn dông KL so s¸nh ®iÖn trë 2 d©y. C4: VD CT rót ra ë phÇn 3 => R2 GV: Gîi ý C5: Víi nh÷ng bµi to¸n d¹ng nµy ta ph¶i xÐt 2 lÇn. - LÇn 1: XÐt 1 d©y dÉn cã cïng chiÒu dµi nhng tiÕt diÖn kh¸c nhau. - LÇn 2: XÐt d©y dÉn ®ã víi d©y dÉn cã cïng tiÕt diÖn nhng cã l kh¸c nhau. HoÆc ngîc l¹i. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C3->C5. GV: Yªu cÇu hs ®äc phÇn ghi nhí. 2 hs ph¸t biÓu l¹i. HS : §äc ghi nhí GV: NÕu cßn thêi gian cho hs ®äc "Cã thÓ em cha biÕt ” 4. KÕt luËn: §iÖn trë cña d©y dÉn tû lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn cña d©y. III. VËn dông: - C3: - C4: R2 = R1 - C5: Trêng THCS Trng 18 V¬ng – Hµ Néi S1 = 1,1Ω S2 Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 D. Cñng cè: GV dïng C6 ®Ó cñng cè bµi E. Híng dÉn chuÈn bÞ bµi: - §äc tríc sgk bµi 9 - Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn. - Häc thuéc ghi nhí. §äc Cã thÓ em cha biÕt - Lµm c¸c bµi tËp 8.1 -> 8.5 trong sbt. Hoµn thµnh C5, C6. TuÇn TiÕt 9 S: Bµi 9: Sù phô thuéc cña ®iÖn trë G: vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn I- Môc tiªu 1- KiÕn thøc: - Bè trÝ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm chøng tá r»ng ®iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ ®îc lµm tõ c¸c vËt liÖu kh¸c nhau th× kh¸c nhau. - So s¸nh ®îc møc ®é dÉn ®iÖn cña c¸c chÊt hay c¸c vËt liÖu c¨n cø vµo b¶ng gi¸ trÞ ®iÖn trë suÊt cña chóng. - VËn dông c«ng thøc R =  . l ®Ó tÝnh ®îc mét ®¹i lîng khi biÕt c¸c ®¹i lîng cßn l¹i. S 2- KÜ n¨ng: - M¾c m¹ch ®iÖn vµ sö dông dông cô ®o ®Ó ®o ®iÖn trë cña d©y dÉn. - Sö dông b¶ng ®iÖn trë suÊt cña mét sè chÊt. 3- Th¸i ®é: Trung thùc, cã tinh thÇn hîp t¸c trong ho¹t ®éng nhãm. II- §å dïng d¹y häc * Mçi nhãm HS: - 1 cuén d©y b»ng inox, trong ®ã d©y dÉn cã tiÕt diÖn S = 0,1mm 2 vµ cã chiÒu dµi l=2m ®îc ghi râ. - 1 cuén d©y b»ng nikªlin, trong ®ã d©y dÉn cã tiÕt diÖn S = 0,1mm 2 vµ cã chiÒu dµi l=2m. - 1 cuén d©y b»ng nicr«m, trong ®ã d©y dÉn cã tiÕt diÖn S = 0,1mm 2 vµ cã chiÒu dµi l=2m. - 1 ampe kÕ cã GH§ 1,5A vµ §CNN 0,1A - 1 v«n kÕ cã GH§ 6V vµ §CNN 0,1V - 1 nguån ®iÖn 6V. - 1 c«ng t¾c. - 7 ®o¹n d©y nèi. - 2 chèt kÑp d©y dÉn. * GV: - Tranh phãng to b¶ng ®iÖn trë suÊt cña mét sè chÊt. (NÕu cã ®iÒu kiÖn d¹y trªn m¸y vi tÝnh, cã thÓ kÎ s½n b¶ng nµy). - KÎ s½n B¶ng 2 trªn b¶ng phô hoÆc ph« t« Ðp plastic (®Ó cã thÓ dïng bót d¹ ®iÒn vµo chç trèng vµ xo¸ ®i ®îc khi sai hoÆc ®Ó dïng cho líp kh¸c). III- Ph¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: 9A: 9B: B - KiÓm tra bµi cò: - Yªu cÇu 1 HS tr¶ lêi c©u hái: + §iÖn trë cña mét d©y dÉn phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo? Phô thuéc nh thÕ nµo? + Muèn kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn ta ph¶i tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh thÕ nµo? C - Bµi míi: Trêng THCS Trng 19 V¬ng – Hµ Néi Gi¸o ¸n VËt lý 9 N¨m häc 2010 - 2011 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu xem ®iÖn trë cã I- Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo vËt phô thuéc vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn hay liÖu lµm d©y dÉn. - HS nªu ®îc c¸c dông cô thÝ nghiÖm kh«ng? cÇn thiÕt, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ - Gäi HS nªu c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm nghiÖm ®Ó kiÓm tra sù phô thuéc cña tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo vËt liÖu lµm ®iÖn trë vµo vËt liÖu lµm d©y. d©y dÉn. - HS tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm, th¶o luËn nhãm ®Ó rót ra nhËn xÐt vÒ - Yªu cÇu HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm, sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo thùc hiÖn tõng bíc a), b), c), d) cña phÇn 1. vËt liÖu lµm d©y dÉn. ThÝ nghiÖm (tr.25). - Nªu ®îc kÕt luËn: §iÖn trë cña d©y - Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm nªu nhËn xÐt rót ra dÉn phô thuéc vµo vËt liÖu lµm d©y tõ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. dÉn. II-§iÖn trë suÊt - C«ng thøc ®iÖn Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ ®iÖn trë suÊt trë 1- §iÖn trë suÊt - HS ®äc th«ng b¸o môc 1  Tr¶ lêi - Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin môc 1. §iÖn trë c©u hái  Ghi vë. suÊt (tr.26), tr¶ lêi c©u hái: + §iÖn trë suÊt cña mét vËt liÖu (hay 1 chÊt) lµ g×? - Dùa vµo b¶ng ®iÖn trë suÊt cña mét + KÝ hiÖu cña ®iÖn trë suÊt? sè chÊt, HS biÕt c¸ch tra b¶ng vµ dùa + §¬n vÞ ®iÖn trë suÊt? - GV treo b¶ng ®iÖn trë suÊt cña mét sè chÊt vµo kh¸i niÖm vÒ ®iÖn trë suÊt ®Ó gi¶i ë 200C. Gäi HS tra b¶ng ®Ó x¸c ®Þnh ®iÖn trë thÝch ®îc ý nghÜa con sè. suÊt cña mét sè chÊt vµ gi¶i thÝch ý nghÜa con - C2: Dùa vµo b¶ng ®iÖn trë suÊt biÕt sè. - Yªu cÇu c¸ nh©n HS hoµn thµnh c©u C2. constantan = 0,5.10-6m cã nghÜa lµ mét - Gäi HS tr×nh bµy c©u C2 theo gîi ý sau: d©y dÉn h×nh trô lµm b»ng constantan + §iÖn trë suÊt cña constantan lµ bao nhiªu? cã chiÒu dµi 1m vµ tiÕt diÖn lµ 1m 2 th× ý nghÜa con sè ®ã? -6 + Dùa vµo mèi quan hÖ gi÷a R vµ tiÕt diÖn ®iÖn trë cña nã lµ 0,5.10 . VËy ®o¹n d©y constantan cã chiÒu dµi 1m, tiÕt cña d©y dÉn  TÝnh ®iÖn trë cña d©y diÖn 1mm2 = 10-6m2 cã ®iÖn trë lµ constantan trong c©u C2. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh 0,5. 2- C«ng thøc ®iÖn trë ®iÖn trë - Híng dÉn HS tr¶ lêi c©u C3. Yªu cÇu thùc - Hoµn thµnh b¶ng 2 theo c¸c bíc hhiÖn theo c¸c bíc hoµn thµnh b¶ng 2 (tr.26) íng dÉn. l  Rót ra c«ng thøc tÝnh R.  C«ng thøc tÝnh R: R =  . S - Yªu cÇu HS ghi c«ng thøc tÝnh R vµ gi¶i thÝch ý nghÜa c¸c kÝ hiÖu, ®¬n vÞ cña tõng ®¹i lîng trong c«ng thøc vµo vë. KiÕn thøc tÝch hîp + Điện trở của dây dẫn là nguyên nhân làm tỏa nhiệt trên dây. Nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn là nhiệt vô ích, làm hao phí điện năng. + Mỗi dây dẫn làm bằng một chất xác định chỉ chịu được một cường độ dòng điện xác định. Nếu sử dụng dây dẫn không đúng cường độ dòng điện cho phép có thể làm dây dẫn nóng chảy, gây Trêng THCS Trng 20 V¬ng – Hµ Néi