Tài liệu Giáo án vật lí 7 (cả năm)

NguyÔn ViÕt C¬ng TuÇn : 1 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Trêng THCS Phóc §ång ch¬ng I : quang häc TiÕt:1 nhËn biÕt ¸nh s¸ng - nguån s¸ng vµ vËt s¸ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  B»ng thÝ nghiÖm, häc sinh nhËn thÊy : Muèn nhËn biÕt ®îc ¸nh s¸ng th× ¸nh s¸ng ®ã ph¶i truyÒn vµo m¾t ta ; ta nh×n thÊy c¸c vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ c¸c vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta.  Ph©n biÖt ®îc nguån s¸ng vµ vËt s¸ng. Nªu ®îc thÝ dô vÒ nguån s¸ng vµ vËt s¸ng. 2- Kü n¨ng  Lµm vµ quan s¸t c¸c thÝ nghiÖm ®Ó rót ra ®iÒu kiÖn nhËn biÕt ¸nh s¸ng vµ vËt s¸ng. 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong lµm thÝ nghiÖm quan s¸t hiÖn tîng khi chØ nh×n thÊy vËt mµ kh«ng cÇm ®îc, vµ trong ho¹t ®éng nhãm. II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  hép kÝn bªn trong cã bãng ®Ìn vµ pin III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7c : 2- KiÓm tra 7b : 7d : 7e :  Dông cô häc tËp cña häc sinh 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß *H§1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp - Yªu cÇu häc sinh ®äc thu thËp th«ng tin cña ch¬ng - GV yªu cÊu nh¾c l¹i vµ nªu l¹i träng t©m ch¬ng - Cho häc sinh quan s¸t t×nh huèng vµo bµi SGK vµ ®äc - Trong g¬ng lµ ch÷ mÝt th× trong tê giÊy Gi¸i vËt lÝ 7 - HS ®äc vµ quan s¸t SGK - Tr¶ lêi c©u hái theo híng dÉn cña GV - HS th¶o luËn trong 1 phót ®a ra ph¬ng ¸n 1 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång lµ ch÷ g× ? - §Ó biÕt b¹n nµo ®óng b¹n nµo sai ta cïng nhau vµo bµi h«m nay I / nhËn biÕt ¸nh s¸ng *H§ 2 : T×m hiÓu khi nµo Ta nhËn * Quan s¸t vµ thÝ nghiÖm biÕt ®îc ¸nh s¸ng - HS ®äc vµ tr¶ lêi - Yªu cÇu HS ®äc SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái - Trêng hîp 2 vµ 3 m¾t ta nhËn biÕt ®trong c¸c trõ¬ng hîp ®· cho trêng hîp nµo îc ¸nh s¸ng m¾t ta nhËn biÕt ®îc ¸nh s¸ng ? - Tõ ®ã tr¶ lêi c©u hái C1 SGK C1 .M¾t ta nhËn biÕt ®îc cã ¸nh s¸ng cã ®iÒu kiÖn gièng nhau lµ : Cã ¸nh s¸ng vµ më m¾t nªn ¸nh s¸ng lät vµo m¾t. - KÕt luËn : M¾t ta nhËn biÕt ®îc ¸nh - Qua c©u hái d· t×m hiÓu h·y chän tõ s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong kÕt II / Nh×n thÊy mét vËt luËn ? * H§ 3 : Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn nµo ta nh×n thÊy vËt * ThÝ nghiÖm - Ta ®· biÕt nh×n thÊy ¸nh s¸ng khi nµo vËy muèn nh×n thÊy mét vËt th× ph¶i cã - HS ®äc, quan s¸t, lµm thÝ nghiÖm ®Ó ®iÒu kiÖn g× ? ta sang phÇn II tr¶ lêi c©u hái. - Cho HS ®äc SGK vµ quan s¸t h×nh 1.2a , C2 . Ta nh×n thÊy m¶nh giÊy tr¾ng trong 1.2b trêng hîp h×nh 1.2a ®Ìn s¸ng - GV híng dÉn vµ ph¸t dông cô cho c¸c V× cã ®Ìn t¹o ra ¸nh s¸ng, ¸ng s¸ng nhãm quan s¸t ®Ó tr¶ lêi C2 ? chiÕu ®Õn trang giÊy tr¾ng, ¸ng s¸ng tõ - HD ®Æt m¾t gÇn èng trang giÊy tr¾ng ®Õn m¾t ta th× nh×n - Nguyªn nh©n nh×n thÊy tê giÊy tr¾ng ? thÊy trang giÊy tr¾ng. - ¸nh s¸ng kh«ng ®Õn m¾t cã nh×n thÊy tê - KÕt luËn : Ta nh×n thÊy mét vËt khi cã giÊy kh«ng ? ¸nh s¸ng tõ vËt truyÒn vµo m¾t ta. - Qua C2 h·y tr¶ lêi c©u hái ®iÒn tõ ®Ó cã III / Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng kÕt luËn ? C3.-VËt tù ph¸t ra ¸nh s¸ng : D©y tãc * H§ 4 : Ph©n biÖt nguån s¸ng vµ bãng ®Ìn. vËt s¸ng -VËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng do vËt kh¸c - Yªu cÇu ®äc c©u hái SGK ®Ó tr¶ lêi c©u chiÕu tíi : Tê giÊy tr¾ng hỏi C3 - KÕt luËn : D©y tãc bãng ®Ìn tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng gäi lµ nguån s¸ng. - Tõ ®ã ®iÒn vµo kÕt luËn SGK D©y tãc bãng ®Ìn ph¸t s¸ng vµ m¶nh giÊy tr¾ng h¾t l¹i ¸nh s¸ng tõ vËt kh¸c - VËy vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng lµ g× ? Nguån chiÕu vµo nã gäi chung lµ vËt s¸ng s¸ng lµ g× ? lÊy vÝ dô minh ho¹ ? 4- Cñng cè IV/ VËn dông - Yªu cÇu ®äc ghi nhí, vËn dông kiÕn thøc C4. – B¹n Thanh ®óng v× ¸nh s¸ng ®Ìn ®· häc tr¶ lêi c©u hái vËn dông SGK pin kh«ng chiÕu vµo m¾t nªn m¾t kh«ng nh×n thÊy ®îc. C5. - Khãi gåm c¸c h¹t nhá li ti, c¸c h¹t nµy ®îc chiÕu s¸ng vµ trë thµnh vËt s¸ng. ¸nh s¸ng tõ c¸c h¹t nµy truyÒn tíi m¾t. - C¸c h¹t xÕp gÇn nh liÒn nhau n»m trªn ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng t¹o thµnh vÖt s¸ng m¾t nh×n thÊy. Gi¸i vËt lÝ 7 2 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång 5- Híng dÉn häc tËp - Häc bµi, ®äc “Cã thÓ em cha biÕt”. - Lµm bµi tËp 1.1 ®Õn 1.5 SBT TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:2 Sù truyÒn ¸nh s¸ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  BiÕt lµm thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®îc ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng.  Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng.  BiÕt vËn dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng vµo x¸c ®Þnh ®êng th¼ng trong thùc tÕ.  NhËn biÕt ®îc ®Æc ®iÓm cña ba lo¹i chïm s¸ng. 2- Kü n¨ng  Bíc ®Çu biÕt t×m ra ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng b»ng thùc nghiÖm.  BiÕt dïng thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm chøng l¹i mét hiÖn tîng vÒ ¸nh s¸ng. 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong lµm thÝ nghiÖm vµ ho¹t ®éng nhãm  BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo cuéc sèng. II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  èng nhùa cong, èng nhùa th¼ng  nguån s¸ng dïng pin  mµn ch¾n cã ®ôc lç nh nhau  ®inh ghim m¹ mò nhùa to III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc  SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1 : -Khi nµo ta nhËn biÕt ®îc ¸nh s¸ng ? Khi nµo ta nh×n thÊy vËt ? -Gi¶i thÝch hiÖn tîng nh×n thÊy vÖt s¸ng trong khãi h¬ng ?  HS2 : Ch÷a bµi tËp 1.2 vµ 1.1 SBT ?  GV kiÓm tra vë bµi tËp c¶u mét sè HS 3- Bµi míi Gi¸i vËt lÝ 7 3 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß * H§1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp -HS ®äc theo híng dÉn - Cho HS ®äc t×nh huèng vµo bµi SGK -Tr¶ lêi theo HD cña GV - Em cã suy nghÜ g× vÒ th¾c m¾c cña b¹n H¶i ? *H§2 : nghiªn cøu t×m hiÓu quy I / ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng luËt cña ®êng truyÒn ¸nh s¸ng - ¸nh s¸ng ®i theo ®êng cong hay gÊp khóc ? Nªu ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm ? - Chóng ta cïng lµm TN - GV ph¸t dông cô thÝ nghiÖm cho c¸c nhãm yªu cÇu tõng HS quan s¸t d©y tãc bãng ®Ìn qua èng th¼ng vµ qua èng cong ®Ó tr¶ líi C1 SGK - Kh«ng cã èng th¼ng th× ¸nh s¸ng cã truyÒn theo ®êng th¼ng kh«ng ? Nªu ph¬ng ¸n kiÓm tra? - GV kÕt luËn suy ra C2 yªu cÇu ®äc vµ híng dÉn lµm TN ®Ó tr¶ lêi - Víi c¸c m«i trêng trong suèt kh¸c nh thuû tinh, níc … ta còng cã kÕt luËn nh trªn - Mäi vÞ trÝ trong m«i trêng cã tÝnh chÊt nh nhau gäi lµ m«i trêng ®ång tÝnh c¸c nhµ b¸c häc ®· rót ra ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng nh sau : - yªu cÇu mét vµi HS ®äc sau ®ã nh¾c l¹i * H§3 : nghiªn cøu thÕ nµo lµ tia s¸ng, chïm s¸ng - Cho HS ®äc SGK - GV th«ng b¸o vµ cho ghi, vÏ h×nh, biÓu diÔn trªn tÊm b×a - Thùc tÕ thêng gÆp chïm s¸ng gåm nhiÒu tia s¸ng. vËy gåm nh÷ng lo¹i chïm s¸ng nµo ? - Cho HS ®äc SGK - GV lµm thÝ nghiÖm t¹o ra ba lo¹i chïm s¸ng, yªu cÇu quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái C3 SGK - HS nªu ph¬ng ¸n TN * ThÝ nghiÖm : - HS ®äc SGK -HS lµm thÝ nghiÖm C1. ¸nh s¸ng tõ d©y tãc bãng ®Ìn truyÒn trùc tiÕp ®Õn m¾t ta theo èng th¼ng -HS nªu ph¬ng ¸n, -C2 Lµm TN theo híng dÉn cña GV Ba lç A, B, C th¼ng hµng vËy ¸nh s¸ng thuyÒn theo ®êng th¼ng -KÕt luËn : §êng truyÒn cña ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ ®êng th¼ng * §Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng : Trong m«i trêng trong suèt vµ ®ång tÝnh, ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®êng th¼ng II/ tia s¸ng vµ chïm s¸ng - HS ®äc SGK *BiÓu diÔn ®êng truyÒn cña tia s¸ng - Quy íc biÓu diÔn ®êng truyÒn cña tia s¸ng b»ng mét ®êng th¼ng cã mòi tªn chØ híng lµ mét tia s¸ng *Ba lo¹i chïm s¸ng - HS ®äc SGK, tr¶ lêi theo híng dÉn cña GV C3. a) Chïm s¸ng song song gåm c¸c tia - GV vÏ h×nh vµ híng dÉn häc sinh vÏ s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®êng truyÒn h×nh vµo vë, ®iÒn tõ thÝch hîp vµo chç cña chóng. trèng b) Chïm s¸ng héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®êng truyÒn cña chóng. Gi¸i vËt lÝ 7 4 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång -GV quan s¸t vµ söa ch÷a cho HS c) Chïm s¸ng ph©n k× gåm c¸c tia s¸ng loe réng ra trªn ®êng truyÒn cña chóng. - VËy chïm s¸ng nh thÕ nµo gäi lµ chïm s¸ng ph©n k×, héi tô, song song, h·y biÓu diÔn ? 4- Cñng cè - Yªu cÇu ®äc ghi nhí - VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó tr¶ lêi C4, C5 SGK - GV híng dÉn vµ cho häc sinh ghi bµi ®¸p ¸n ®óng III/ VËn dông C4. ¸nh s¸ng tõ ®Ìn ph¸t ra ®· truyÒn ®Õn m¾t ta theo ®êng th¼ng. C5 . - §Æt m¾t sao cho chØ nh×n thÊy kim gÇn m¾t nhÊt kh«ng nh×n thÊy hai kim cßn l¹i. - Gi¶i thÝch : Kim 1 lµ vËt ch¾n s¸ng cña kim 2, kim 2 lµ vËt ch¾n s¸ng cña kim 3. Do ¸nh s¸ng truyÒn theo ®êng th¼ng - Khi ng¾m ph©n ®éi em th¼ng hµng em nªn ¸nh s¸ng tõ kim 2, kim 3 bÞ ch¾n kh«ng tíi m¾t. ph¶i lµm nh thÕ nµo ? Gi¶i thÝch ? - HS tr¶ lêi theo híng dÉn. 5- Híng dÉn häc tËp - Häc bµi, ®äc “ Cã thÓ em cha biÕt ”. - Lµm bµi tËp SBT 2.1 ®Õn 2.4 TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:3 øng dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  NhËn biÕt ®îc bãng tèi.  Gi¶i thÝch ®îc v× sao cã hiÖn tîng nhËt thùc vµ nguyÖt thùc. 2- Kü n¨ng  VËn dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng trong thùc tÕ vµ hiÓu ®îc mét sè øng dông cña ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng. 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong lµm thÝ nghiÖm vµ ho¹t ®éng nhãm II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  §Ìn pin, pin tiÓu, tÊm b×a, mµn ch¾n III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc Gi¸i vËt lÝ 7 5 NguyÔn ViÕt C¬ng SÜ sè : 7a : 7c : Trêng THCS Phóc §ång 7b : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng ? §êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®îc biÓu diÔn nh thÕ nµo ? H·y biÓu diÔn ®êng truyÒn cña tia s¸ng , BT 2.2 SBT  HS2 : Nªu ba lo¹i chïm s¸ng, BiÓu diÔn trªn h×nh vÏ ? 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß *H§1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp I/ Bãng tèi- bãng nöa tèi SGK * H§2 : Quan s¸t h×nh thµnh kh¸i * ThÝ nghiÖm 1 : niÖm bãng tèi, bãng nöa tèi - HS ®äc TN, nghiªn cøu vµ lµm thÝ - Yªu cÇu ®äc TN, nªu dông cô TN nghiÖm theo nhãm díi sù HD cña - HD : §Ó ®Ìn ra xa ®Ó quan s¸t bãng ®Ìn GV®Ó tr¶ lêi c©u hái C1. râ h¬n, chó ý quan s¸t vïng s¸ng, tèi ®Ó C1 . Trªn mµn ch¨n vïng tèi ë gi÷a, tr¶ líi c©u hái C1 vïng s¸ng ë xung quanh. - Vïng tèi : Do vËt c¶n nªn kh«ng nhËn - Yªu cÇ tr¶ lêi c©u hái SGK. ®îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi. - Vïng s¸ng : NhËn ®îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi. * NhËn xÐt : - Tõ ®ã ®iÒn côm tõ thÝch hîp vµo nhËn Trªn mµn ch¾n ®Æt phÝa sau vËt c¶n cã xÐt mét vïng kh«ng nhËn ®îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng tíi gäi lµ bãng tèi. * ThÝ nghiÖm 2 : - Yªu cÇu ®äc TN SGK - HS lµm TN theo HD - HD : Thay 1 bãng ®Ìn b»ng 2 bãng ®Ìn C2 . Vïng tèi : Vïng 1 ®Ó t¹o nguån s¸ng réng, quan s¸t t¬ng tù Vïng ®îc chiÕu s¸ng ®Çy ®ñ : TN 1 ®Ó tr¶ lêi C2 Vóng 3 Vïng cßn l¹i : Vïng 2 ( S¸ng h¬n - V× sao cã vïng s¸ng hoµn toµn vµ vïng vïng 1, tèi h¬n vïng 3) – s¸ng mê tèi hoµn toµn, vïng s¸ng mê ? - Gi¶i thÝch : + Vïng tèi : Hoµn toµn kh«ng nhËn ®îc ¸nh s¸ng tõ nguån tíi. + Vïng s¸ng : NhËn ®îc tÊt c¶ ¸nh s¸ng tõ c¸c phÇn cña nguån s¸ng chiÕu tíi. + Vïng s¸ng mê : NhËn ®îc mét Ýt ¸nh s¸ng (tõ mét phÇn cña nguån s¸ng - H·y ®iÒn côm tõ thÝch hîp vµo nhËn chiÕu tíi). xÐt? * NhËn xÐt : *H§3 : H×nh thµnh kh¸i niÖm nhËt Trªn mµn ch¾n ®Æt phÝa sau vËt c¶n cã thùc vµ nguyÖt thùc. vïng chØ nhËn ®îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng tíi gäi lµ bãng - Yªu cÇu ®äc th«ng tin SGK nöa tèi. - GV kÓ c©u truyÖn gÊu ¨n mÆt tr¨ng vµ II/ nhËt thùc – nguyÖt ®éi qu©n La M·. thùc Gi¸i vËt lÝ 7 6 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång 1. NhËt thùc - NhËt thùc lµ g× ? - Ban ngµy lóc MÆt Tr¨ng ë kho¶ng gi÷a Tr¸i §Êt vµ MÆt Trêi. Bãng tèi cña MÆt Tr¨ng n trªn Tr¸i §Êt. Lóc nµy ®øng ë chç bãng tèi ta cã quan s¸t ®îc MÆt Trêi kh«ng ? - Yªu cÇu tr¶ lêi C3 ? * Khi MÆt Tr¨ng n»m trong kho¶ng tõ MÆt Trêi ®Õn Tr¸i §Êt th× trªn Tr¸i §Êt xuÊt hiÖn bãng tèi vµ bãng nöa tèi , ®øng ë chç bãng tèi kh«ng nh×n thÊy MÆt Trêi gäi lµ nhËt thùc toµn phÇn, ®øng ë chç bãng nöa tèi chØ nh×n thÊy mét phÇn cña MÆt Trêi gäi lµ nhËt thùc mét phÇn. C3. §øng ë n¬i nhËt thùc toµn phÇn ta kh«ng nh×n thÊy MÆt Trêi. Trêi tèi l¹i v× lóc ®ã MÆt Tr¨ng che hÕt MÆt Trêi - MÆt Tr¨ng ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng MÆt Trêi ( vËt ch¾n ) kh«ng cho ¸nh s¸ng tõ MÆt nªn ban ®ªm ta nh×n thÊy MÆt Tr¨ng. Trêi ®Õn Tr¸i §Êt. - Quan s¸t H3.4 cho biÕt chç nµo trªn Tr¸i 2. NguyÖt thùc §Êt lµ ban ®ªm ? - PhÝa sau Tr¸i ®Êt kh«ng nhËn ®îc ¸nh - ChØ ra MÆt Tr¨ng ë vÞ trÝ nµo th× kh«ng s¸ng MÆt Trêi ( ®iÓm A) nhËn ®îc ¸nh s¸ng tõ MÆt Trêi, kh«ng - VÞ trÝ 1 lµ bãng tèi cña Tr¸i §Êt nh×n thÊy MÆt Tr¨ng gäi lµ nguyÖt thùc ? * Khi MÆt Tr¨ng bÞ Tr¸i §Êt che kh«ng - Yªu cÇu tr¶ lêi C4. ®îc MÆt Trêi chiÕu s¸ng n÷a, lóc ®ã ta 4- Cñng cè kh«ng nh×n thÊy MÆt Tr¨ng gäi lµ hiÖn - Yªu cÇu ®äc ghi nhí tîng nguyÖt thùc. - Tr¶ lêi vËn dông C4. MÆt Tr¨ng ®øng ë vÞ trÝ 1 th× cã nguyÖt thùc, vÞ trÝ 2 th× Tr¨ng s¸ng. - Híng dÉn HS lµm TN ®Ó tr¶ lêi II/ vËn dông C5.MiÕng b×a c¸ng gÇn mµn ch¾n th× vïng bãng nöa tèi cµng thu hÑp, khi miÕng b×a s¸t mµn ch¾n th× vïng bãng nöa tèi hµu nh mÊt h¼n chØ cßn bãng tèi. C6. – Bãng ®Ìn sîi ®èt ( d©y tãc ) : Nguån s¸ng hÑp nªn phÝa sau quyÓn s¸ch lµ vïng tèi. - Bãng ®Ìn èng : Nguån s¸ng réng nªn phÝa sau quyÓn s¸ch cã mét vïng tèi vµ vïng nöa tèi ta vÉn ®äc ®îc s¸ch. 5- Híng dÉn häc tËp - Häc bµi - Lµm bµi tËp SBT - Lµm l¹i TN víi miÕng b×a, quyÓn s¸ch TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:4 §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc Gi¸i vËt lÝ 7 7 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång     TiÕn hµnh ®îc TN ®Ó nghiªn cøu ®êng ®i cña tia s¸ng ph¶n x¹ trªn g¬ng. BiÕt x¸c ®Þnh tia tíi, tia ph¶n x¹, gãc tíi, gãc ph¶n x¹. Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. BiÕt øng dông ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ®Ó ®æi híng ®êng truyÒn ¸nh s¸ng theo mong muèn. 2- Kü n¨ng  BiÕt lµm TN, ®o gãc, quan s¸t ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®Ó t×m ra quy luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong lµm thÝ nghiÖm vµ ho¹t ®éng nhãm II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  G¬ng ph¼ng.  Nguån s¸ng t¹o tia s¸ng  Thíc ®o ®é  Tê giÊy, hép vu«ng III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1: H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng nhËt thùc vµ nguyÖt thùc?  HS2: KiÓm tra vë bµi tËp 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß * H§1:Tæ chøc t×nh huèng häc tËp - HS quan s¸t - Cho HS quan s¸t hiÖn tîng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng díi níc ë trong ¶nh I/ G¬ng ph¼ng - T¹i sao cã hiÖn tîng ®ã ? Quan s¸t * H§2 : nghiªn cøu s¬ bé t¸c dông cña*¸nh - HS lµm theo HD cña GV s¸ng - Cho HS soi g¬ng - ThÊy hiÖn tîng g× trong g¬ng ? - H×nh ¶nh cña mét vËt quan s¸t ®îc - GV th«ng b¸o KN ¶nh cña vËt trong g¬ng. trong g¬ng gäi lµ ¶nh cña vËt t¹o bëi - Yªu cÇu HS tr¶ lêi C1 g¬ng. - GV kÓ truyÖn soi g¬ng díi níc cña c¸c c« C1. VËt nh½n bãng, ph¼ng ®Òu cã thÓ g¸i thêi xa. lµ g¬ng ph¼ng vÝ dô : TÊm kÝnh, tÊm - VËy ¸nh s¸ng tíi g¬ng th× ®i tiÕp nh thÕ kim lo¹i, mÆt níc ph¼ng…. nµo ? *H§3 : h×nh thµnh kh¸I niÖm ph¶n x¹ ¸nh II/ ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng vµ ®Þnh luËt s¸ng Gi¸i vËt lÝ 7 8 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång - Yªu cÇu ®äc TN, nªu dông cô, GV giíi thiÖu dông cô vµ HD HS lµm TN. - GV chØ ra tia tíi, tia ph¶n x¹ - ¸nh s¸ng ®Õn g¬ng ph¼ng sau ®ã cßn cã híng nh cò n÷a hay kh«ng ? * ThÝ nghiªm : - HS lµm TN theo HD - SI : Tia tíi ; IR : Tia ph¶n x¹ - VÏ h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái - GV giíi thiÖu ®êng ph¸p tuyÕn vµ mÆt ph¼ng chøa tia tíi vµ ®êng ph¸p tuyÕn - Yªu cÇu HS lµm TN, quan s¸t xem tia ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng nµo - HD : §Æt tê giÊy trïng víi mÆt ph¼ng chøa tia tíi vµ ®êng ph¸p tuyÕn sau ®ã thay ®æi mÆt ph¼ng tê giÊy quan s¸t xem cã høng ®îc tia ph¶n x¹ kh«ng - Tõ TN h·y ®iÒn kÕt luËn SGK ? I HiÖn tîng ¸nh s¸ng ®Õn g¬ng ph¼ng bÞ ®æi híng gäi lµ hiÖn tîng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. 1. Tia ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng nµo ? - Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin vÒ gãc tíi vµ gãc ph¶n x¹ SGK - H·y dù ®o¸n vÒ sè ®o cña gãc ph¶n x¹ so víi gãc tíi ? - HD HS lµm TN vµ ®o gãc tíi, gãc ph¶n x¹ so s¸nh ®iÒn vµo b¶ng kÕt qu¶. * KÕt luËn : Tia ph¶n x¹ n»m trong cïng mÆt ph¼ng víi tia tíi vµ ®êng ph¸p tuyÕn S N R C2 .IN : §êng ph¸p tuyÕn - HS lµm theo HD 2. Ph¬ng cña tia ph¶n x¹ quan hÖ thÕ nµo víi ph¬ng cña tia tíi ? Gãc SIN = i gäi lµ gãc tíi Gãc NIR = r gäi lµ gãc ph¶n x¹ - Tõ TN h·y ®iÒn tõ vµo kÕt luËn. a) HS dù ®o¸n - KÕt luËn trªn còng ®óng víi c¸c m«i trêng b) TN kiÓm tra trong suèt kh¸c. Gãc tíi Gãc ph¶n x¹ 0 - Yªu cÇi ®äc 2 kÕt luËn SGK, ®ã lµ néi dung 60 600 0 ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng 45 450 0 30 300 - Yªu cÇu ®äc th«ng tin SGK . * KÕt luËn : Gãc ph¶n x¹ lu«n lu«n b»ng gãc tíi. 3. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng SGK 4. BiÓu diÔn g¬ng ph¼ng vµ c¸c tia GV vÏ vµ HD HS vÏ theo. s¸ng trªn giÊy. S N R G I G : G¬ng ph¼ng SI : Tia tíi IR : Tia ph¶n x¹ - Yªu cÇu HS vÏ tia ph¶n x¹ ë C3 Gãc SIN = i gäi lµ gãc tíi - HD : Muèn vÏ tia ph¶n x¹ ta ph¶i biÕt ®iÒu Gãc NIR = r gäi lµ gãc ph¶n x¹ g× ? IN : Ph¸p tuyÕn Gi¸i vËt lÝ 7 9 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång - H·y ®o gãc tíi ®Ó vÏ tia ph¶n x¹ sao cho C3 . – HS lªn b¶ng vÏ gãc tíi b»ng gãc ph¶n x¹ ? - HS ®äc ghi nhí 4. Cñng cè C4. a). HS tù vÏ - Yªu cÇu ®äc ghi nhí - Cho HS lµm C4 b) - HD : b) VÏ tia ph¶n x¹ th¼ng ®øng tõ díi lªn N S VÏ ph¸p tuyÕn lµ ph©n gi¸c cña gãc hîp bëi tia tíi vµ tia ph¶n x¹ VÏ g¬ng vu«ng gãc víi ph¸p tuyÕn R I G KiÓm tra 15’ I/ Chän ph¬ng ¸n ®óng 1. Ta nh×n thÊy mét vËt s¸ng khi : A. VËt ®ã ë tríc m¾t ta C. ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta B. VËt ®ã ph¸t ra ¸nh s¸ng D. Cã ®ñ ba yÕu tè A,B,C 2. VËt s¸ng lµ : A. VËt cã ¸nh s¸ng ®i vµo m¾t ta B. VËt tù nã ph¸t ¸nh s¸ng 3.H×nh nµo biÓu diÔn mét tia s¸ng : a) C.VËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu tíi nã D. Nguån s¸ng + C b) c) A. H×nh a) C. H×nh c) B. H×nh b) D. C¶ ba II/ Tr¶ lêi c©u hái sau : 4 a) KÓ ba nguån s¸ng ? b) VÏ chïm s¸ng song song, chïm s¸ng ph©n k× ? 5 .VÏ tia ph¶n x¹ trong trêng hîp sau : N S 300 G I §¸p ¸n – Thang ®iÓm 1. D 1 ®iÓm 2. D 1 ®iÓm 3. A 1 ®iÓm 4 a) kÓ ®ñ 1 ®iÓm b) vÏ ®óng mçi h×nh 1 ®iÓm 5. VÏ ®óng 4 ®iÓm 5/ Híng dÉn häc tËp - Häc bµi - Lµm bµi tËp SBT Gi¸i vËt lÝ 7 10 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:5 ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  Nªu ®îc tinh chÊt cña ¶nh t¹o bëi g¬ng ph¼ng.  VÏ ®îc ¶nh cña mét vËt ®Æt tríc g¬ng ph¼ng. 2- Kü n¨ng  Lµm ®îc thÝ nghiÖm t¹o ¶nh cña vËt qua g¬ng ph¼ng vµ x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña ¶nh ®Ó nghiªn cøu tÝnh chÊt cña ¶nh qua g¬ng ph¼ng. 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc khi nghiªn cøu hiÖn tîng trõu tîng. II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  G¬ng ph¼ng.  TÊm kÝnh trong.  2 qu¶ pin.  Tê giÊy. III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ? X¸c ®Þnh tia tíi trong h×nh vÏ ? R I  HS2 : BT 4.1 SBT 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß * H§1:Tæ chøc t×nh huèng häc tËp SGK * H§2 : Nghiªn cøu tÝnh chÊt cña I/tÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi ¶ng t¹o bëi g¬ng ph¼ng g¬ng ph¼ng *ThÝ nghiÖm : - Yªu cÇu HS ®ọc TN, quan s¸t, lµm TN - HS lµm theo HD NhËn xÐt : theo HD Gi¸i vËt lÝ 7 11 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång - Yªu cÇu lµm TN ®Ó nªu nhËn xÐt + ¶nh gièng vËt kh«ng ? +Dù ®o¸n : KÝch thíc ¶nh so víi vËt. Kho¶ng c¸nh tõ ¶nh ®Õn g¬ng vµ kho¶ng c¸nh tõ vËt ®Õn g¬ng - Lµm thÕ nµo ®Ó kتm tra dù ®o¸n ®ã ? + So s¸nh ¶nh víi vËt, dù ®o¸n + KÝch thíc ¶nh so víi vËt ( b»ng nhau ) + Kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn g¬ng vµ kho¶ng c¸ch tõ vËt ®Õn g¬ng(b»ng nhau) - HS nªu ph¬ng ¸n TN 1. ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng cã høng ®îc trªn mµn ch¾n kh«ng ? C1. – HS lµm TN - Yªu cÇu HS lµm C1 SGK ®Ó ®iÒn kÕt * KÕt luËn : luËn ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n, gäi lµ ¶nh ¶o. - VËy ¶nh ¶o lµ g× ? - V× sao kh«ng høng ®îc ¶nh trªn mµn ch¾n ? ( HD : ¸nh s¸ng cã truyÒn qua ®îc g¬ng ph¼ng kh«ng ? NÕu thay g¬ng ph¼ng b»ng tÊm kÝnh trong lµm thÝ nghiÖm th× 2. §é lín cña ¶nh cã b»ng ®é lín cña KL cã ®óng kh«ng ? ) vËt kh«ng - GV HD rót ra KL ®óng - HS ®äc TN - VËy ®é lín cña ¶nh so víi vËt th× sao ? - GV yªu cÇu ®äc TN C 2:- Lµm TN theo HD - HD HS lµm TN lu ý ®¸nh dÊu vÞ trÝ cña qu¶ pin sau tÊm kÝnh ( g¬ng ), ®Æt giÊy ë * KÕt luËn : §é lín cña ¶nh cña mét vËt díi kÝnh, kÎ ®êng th¼ng, ®Æt qu¶ pin ë tríc t¹o bëi g¬ng ph¼ng b»ng ®é lín cña vËt. g¬ng ( vËt ) vµ qu¶ pin ë sau g¬ng trïng 3. So s¸nh kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ¶nh trªn ®êng th¼ng ®ã. cña vËt ®Õn g¬ng vµ kho¶ng c¸ch tõ - Yªu cÇu ®iÒn KL annhr cña ®iÓm ®ã ®Õn g¬ng.Dïng TN - Tõ ®ã ®iÒn KL 3 sau khi ®o vµ so s¸nh ë H 5.3 ®Ó dù ®o¸n. ( do HD lµm gép ) * KÕt luËn : §iÓm s¸ng vµ ¶nh cña nã t¹o bëi g¬ng ph¼ng c¸ch g¬ng ph¼ng mét kho¶ng b»ng nhau. II/ Gi¶i thÝch sù t¹o thµnh * H§3 : Gi¶i thÝch sù t¹o thµnh ¶nh bëi g¬ng ph¼ng. ¶nh bëi g¬ng ph¼ng. - Yªu cÇu ®äc C4 vµ lµm theo - HS ®äc - GV gäi HS lªn b¶ng lµm tõng bíc nh - Lªn b¶ng lµm theo HD HD SGK + a) LÊy ®èi xøng C4 : + b) Theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. kÐo dµi hai tia ph¶n x¹ gÆp nhau t¹i S’ - Yªu cÇu ®iÒn KL N N’ - HD : §iÓm giao nhau cña hai tia ph¶n x¹ S xuÊt hiÖn ë ®©u ? - Cho HS ®äc th«ng tin SGK I R M K S’ * KÕt luËn : Ta nh×n thÊy ¶nh ¶o S’ v× c¸c Gi¸i vËt lÝ 7 12 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång -¶nh cña mét vËt qua g¬ng ph¼ng lµ g× ? 4. Cñng cè - Yªu cÇu ®äc ghi nhí - Lµm C5, C6 SGK 5. Híng dÉn häc tËp - Häc bµi lµm bµi tËp SBT TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: tia ph¶n x¹ lät vµo m¾t cã ®êng kÐo dµi ®i qua ¶nh S’. * ¶nh cña mét vËt lµ tËp hîp ¶nh cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn vËt. III/ VËn dông C5 : A B B’ A’ C6:Bãng c¸i th¸p ë díi níc chÝnh lµ ¶nh Cña th¸p qua g¬ng ph¼ng lµ m¾t níc TiÕt:6 THùc hµnh vµ kiÓm tra thùc hµnh Quan s¸t vµ vÏ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  X¸c ®Þnh ®îc ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng vµ vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng. 2- KÜ n¨ng  Lµm thùc hµnh vµ b¸o c¸o thùc hµnh 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong ho¹t ®éng nhãm II/ ChuÈn bÞ  G¬ng ph¼ng  MÉu b¸o c¸o thùc hµnh  Bót ch×  Thíc ®o ®é III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  Thùc hµnh, kiÓm tra IV/ C¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1- æn ®Þnh SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : Gi¸i vËt lÝ 7 13 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång 2- KiÓm tra  HS1 : Nªu c¸ch vÏ ¶nh cña v¹t t¹o bëi g¬ng ph¼ng ? 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß *H§1 : thùc hµnh I/ chuÈn bÞ (SGK) II/ néi dung thùc hµnh 1.X¸c ®Þnh ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g- Cho HS ®äc C1 ¬ng ph¼ng - HD HS lµm TN nh SGK C1: HS lµm theo nhãm díi sù HD cña GV - PhÇn vÏ ¶nh ®Ó sau vÏ vµo b¸o c¸o 2. X¸c ®Þnh vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng - Cho HS ®äc C2 C2 : Lµm thÝ nghiÖm lÇn lît ®Ó rót ra kÕt - HD : §a g¬ng lªn cao trªn ®Çu ®Õm c¸c luËn vÒ bÒ réng vïng nh×n thÊy cña g¬ng b¹n nh×n thÊy trong g¬ng, sau ®ã ®a g¬ng ph¼ng ra xa ®Õm c¸c b¹n nh×n thÊy trong g¬ng råi rót ra KL C3 : HS lµm TN theo HD C4: ( MÉu b¸o c¸o ) - Yªu cÇu lµm C4 trªn b¸o c¸o III/ MÉu b¸o c¸o thùc hµnh * H§2 : B¸o c¸o thùc hµnh 1. X¸c ®Þnh ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g - GV ph¸t mÉu b¸o c¸o thùc hµnh, yªu ¬ng ph¼ng cÇu HS lµm b¸o c¸o theo c¸ nh©n C1: a) §Æt bót ch× song song víi g¬ng - Thang ®iÓm §Æt bót ch× vu«ng gãc víi g¬ng ( 1 ®iÓm ) b) VÏ h×nh ( 1 ®iÓm ) ( 3 ®iÓm ) ( 1 ®iÓm ) ( 2 ®iÓm ) 2. X¸c ®Þnh vïng nh×n thÊy cña g¬ng C2: ……..gi¶m C4 : - Kh«ng nh×n thÊy ®iÓm N v× tia ph¶n x¹ kh«ng lät vµo m¾t. - Nh×n thÊy ®iÓm M v× tia ph¶n x¹ lät vµo m¾t N N’ M’ * M¾t ( 2 ®iÓm ) 4 - Cñng cè - Thu bµi, nhËn xÐt 5- Híng dÉn häc tËp Gi¸i vËt lÝ 7 14 M NguyÔn ViÕt C¬ng TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Trêng THCS Phóc §ång TiÕt:7 g¬ng cÇu låi I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  Nªu ®îc tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi.  NhËn biÕt ®îc vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi réng h¬n vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc  Gi¶i thÝch ®îc c¸c øng dông cña g¬ng cÇu låi 2 - KÜ n¨ng  Lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt ¶nh cña g¬ng cÇu låi. 3- Th¸i ®é  BiÕt vËn dông c¸c ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm ®Ó t×m ra ph¬ng ¸n kiÓm tra tÝnh chÊt ¶nh cña vËt qua g]¬ng cÇu låi. II/ chuÈn bÞ  G¬nng cÇu låi  G¬ng ph¼ng cïng kÝch thíc  Hai qu¶ pin gièng nhau III/ ph¬ng thøc d¹y häc  Thùc nghiÖm,d¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm nhá. IV/ c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1 : Cho ®iÓm M n»m tríc g¬ng ph¼ng. H·y x¸c ®Þnh vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng ?  HS2 : VÏ ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng ? 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß *H§1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp - GV cho HS quan s¸t mét sè vËt nh½n - HS lµm theo HD cña GV bãng cã mÆt ph¶n x¹ lâm, låi sau ®ã yªu cÇu quan s¸t ¶nh - ¶nh cã gièng m×nh kh«ng ? - GV giíi thiªu g¬ng cÇu låi, g¬ng cÇu I/ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g lâm. * H§2 : ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g- ¬ng cÇu låi * Quan s¸t: ¬ng cÇu låi C1 : HS lµm TN theo nhãm ®Ó tr¶ lêi - Yªu cÇu HS ®äc C1, nªu dông cô TN Gi¸i vËt lÝ 7 15 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång - GV ph¸t dông cô TN, HD HS lµm TN ®Ó tr¶ lßi C1 - VËy chóng ta lµm TN nh thÕ nµo ®Ó kiÓm tra ¶nh nhá h¬n vËt, ¶nh ¶o? -GV HD HS lµm TN dïng mµn ch¾n høng ¶nh ®Ó kÕt luËn ¶nh ¶o. So s¸nh ¶nh qua g¬ng ph¼ng ®Ó kÕt luËn ¶nh nhá h¬n vËt *H§3 : x¸c ®Þnh vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi. - Muèn so s¸nh ®é réng vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi cã cïng kÝch thíc ta lamg nh thÕ nµo ? - Cho HS lµm TN tr¶ lêi C2 4- Cñng cè - Yªu cÇu ®äc ghi nhí SGK - Cho tr¶ lêi vËn dông C3 - GV cã thÓ cho HS quan s¸t vïng nh×n thÊy ë chç khuÊt víi g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi. - Cho HS quan s¸t h 4.7 tr¶ lêi C4 - Cho HS ®äc cã thÓ em cha biÕt - Yªu cÇu HS vÏ tia ph¶n x¹ trong trêng hîp ë g¬ng cÇu låi theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. HD : Coi g¬ng cÇu låi lµ mét tËp hîp c¸c g¬ng ph¼ng nhá ghÐp l¹i víi nhau. VÏ g¬ng ph¼ng nhá tiÕp xóc víi g¬ng cÇu låi - V× sao g¬ng cÇu låi cã vïng nh×n thÊy réng h¬n g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thø¬c, Quan s¸t ®îc chç ®êng gÊp khóc 1. ¶nh ¶o v× kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n 2. ¶nh nhá h¬n vËt * ThÝ nghiÖm kiÓm tra : - HS nªu ph¬ng ¸n kiÓm tra - Lµm TN nh SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái * KÕt luËn : 1. Lµ ¶nh ¶o kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n. 2. ¶nh nhá h¬n vËt II/ Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi *ThÝ nghiÖm : - HS nªu ph¬ng ¸n tN - Lµm TN theo nhãm * KÕt luËn : NH×n vµo g¬ng cÇu låi, ta quan s¸t ®îc mét vïng réng h¬n so víi khi nh×n vµo g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc. III/ vËn dông C3: G¬ng cÇu l«id ¬e xe « t«, xe m¸y gióp ngêi l¸I xe quan s¸t ®îc vïng réng h¬n ë phÝa sau. C4: Chç ®êng gÊp khóc g¬ng cÇu låi gióp ngêi l¸I xe nh×n thÊy ngêi, xe cé vµ c¸c vËt c¶n bªn ®êng che khuÊt tr¸nh tai n¹n. - Do g¬ng cÇu låi lµ tËp hîp c¸c g¬ng ph¼ng nhá ghÐp l¹i víi nhau, mçi g¬ng ph¼ng quay ®I mét híng nªn vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi réng h¬n g¬ng ph¼ng cïng kÝch thíc vµ quan s¸t ®îc chç gÊp khóc. 5- Híng dÉn häc tËp - Häc bµi lµm bµi tËp SGK - VÏ vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:8 g¬ng cÇu lâm I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc Gi¸i vËt lÝ 7 16 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång  NhËn biÕt ®îc ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu lâm  Nªu ®îc tÝnh chÊt cña ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÊu lâm.  Nªu ®îc t¸c dông cña g¬ng cÇu lâm trong cuéc sèng, trong kü thuËt 2- Kü n¨ng  Bè trÝ ®îc thÝ nghiÖm ®Ó quan s¸t ¶nh ¶o cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm  Bè trÝ ®îc nguån s¸ng ®Ó t¹o ra chïm tia ph¶n x¹ trªn g¬ng cÇu lâm lµ chïm song song vµ chïm héi tô 3- Th¸i ®é  Nghiªm tóc trong lµm thÝ nghiÖm vµ ho¹t ®éng nhãm II/ chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh  G¬ng cÇu lâm cã gi¸ ®ì th¼ng ®øng.  g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc víi g¬ng cÇu lâm.  qu¶ pin tiÓu  bé nguån dïng pin t¹o chïm s¸ng.  mµn ch¾n cã gi¸ di chuyÓn ®îc.  ®Ìn pin cã pin III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, thùc nghiÖm. IV/ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra  HS1: H·y nªu ®Æc ®iÓm cña ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu låi?  HS2: VÏ vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi (Tr×nh bµy c¸ch vÏ) 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy *H§1- Tæ chøc t×nh huèng häc tËp: - Cho HS quan s¸t g¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm trong bé thÝ nghiÖm -Nªu sù gièng nhau vµ kh¸c nhau cña hai g¬ng ? Ho¹t ®éng cña trß - HS quan s¸t theo sù híng dÉn cña GV -§Òu lµ mét phÇn cña h×nh cÇu nhng g¬ng cÇu låi cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt ngoµi cßn g¬ng cÇu lâm cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt trong cña mÆt cÇu -VËy g¬ng cÇu låi cã t¹o ¶nh gièng g¬ng cÇu lâm kh«ng ? Ta cïng nhau vµo T8 *H§2- nghiªn cøu ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm -- Nh phÇn trªn ta biÕt g¬ng cÇu lâm Gi¸i vËt lÝ 7 17 NguyÔn ViÕt C¬ng cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt trong cña mét phÇn h×nh cÇu, g¬ng cÇu låi cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt ngoµi cña mét phÇn h×nh cÇu vËy g¬ng cÇu lâm cã tÝnh chÊt ¶nh nh thÕ nµo ta cïng nhau nghiªn cøu phÇn I vµ lµm thÝ nghiÖm - Gi¸o viªn yªu cÇu ®äc thÝ nghiÖm, nªu dông cô, c¸ch tiÕn hµnh. - GV híng dÉn: + b1- Thay c©y nÕn b»ng qu¶ pin, ®Æt qu¶ pin s¸t tríc g¬ng råi quan s¸t ¶nh + b2- Di chuyÓn c©y nÕn tõ tõ ra xa g¬ng ®Õn khi kh«ng nh×n thÊy ¶nh n÷a - Yªu cÇu tr¶ lêi c©u hái c1. - §Êy lµ ta quan s¸t b»ng m¾t, vËy lµm thÝ nghiÖm nh thÕ nµo ®Ó kiÓm tra? Trêng THCS Phóc §ång I/ ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu lâm *ThÝ nghiÖm : - HS ®äc, nªu dông cô, c¸ch tiÕn hµnh, tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. C1. ¶nh lín h¬n vËt, ¶nh ¶o. C2. HS nªu ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm - dïng g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc nh bµi tríc. - HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm *KÕt luËn : §Æt mét vËt gÇn s¸t g¬ng cÇu lâm, nh×n vµo g¬ng thÊy mét ¶nh ¶o kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n vµ lín h¬n vËt -Yªu cÇu HS lµm thÝ nghiÖm, quan s¸t vµ ®iÒn kÕt luËn. - Chïm s¸ng song song, chïm s¸ng héi tô, chïm s¸ng ph©n k× II/ Sù ph¶n x¹ ¸nh s¸ng trªn g *H§3- Nghiªn cøu sù ph¶n x¹ ¬ng cÇu lâm ¸nh s¸ng trªn g¬ng cÇu lâm 1- §èi víi chïm tia tíi song song - Nªu c¸c lo¹i chïm s¸ng ®· häc ? *ThÝ nghiÖm - C¸c chïm s¸ng nµy qua g¬ng cÇu - HS ®ãc thÝ nghiªm, nªu dông cô lâm cho tia ph¶n x¹ nh thÕ nµo ? -HS lµm thÝ nhgiÖm theo nhãm - Yªu cÇu HS ®äc thÝ nghiÖm, nªu - C3. Chïm tia ph¶n x¹ héi tô t¹i mét ®iÓm dông cô *KÕt luËn : ChiÕu mét chïm tia tíi song song lªn mét - GV híng dÉn: thay ®Ìn pin b»ng bé g¬ng cÇu lâm, ta thu ®îc mét chïm tia ph¶n nguån, híng dÉn c¸ch ®Æt thÝ x¹ héi tô t¹i mét ®iÓm ë tríc g¬ng. nhgiÖm, lµm thÝ nhgiÖm, quan s¸t C4. MÆt trêi ë rÊt xa nªn ¸nh s¸ng tõ mÆt trêi chïm tia ph¶n x¹ vµ nªu ®Æc ®iÓm ®Õn g¬ng lµ chïm s¸ng song song cho chïm cña nã. ph¶n x¹ lµ chïm héi tô t¹i mét ®iÓm tríc g- H·y ®iÒn vµo kÕt luËn. ¬ng: V× ¸nh s¸ng mÆt trêi cã nhiÖt n¨ng nªn vËt ®Ó chç ¸nh s¸ng héi tô sÏ nãng lªn. 2-§èi víi chïm tia tíi ph©n kú * ThÝ nghiÖm : - Yªu cÇu tr¶ lêi c4 SGK. - Híng dÉn : Do mÆt ë rÊt xa nªn coi C5. HS lµm thÝ nghiÖm chïm s¸ng tõ mÆt trêi ®Õn g¬ng lµ chïm s¸ng song song. * KÕt luËn : Mét nguån s¸ng nhá S ®Æt tríc g¬ng cÇu - Lµm thÝ nghiÖm t¬ng tù trªn nhng lâm ë mét vÞ trÝ thÝch hîp, cã thÓ cho mét Gi¸i vËt lÝ 7 18 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång ta ®iÒu chØnh ®Ìn sao cho cã chïm tia chïm tia ph¶n x¹ song song. tíi lµ chïm ph©n kú. Di chuyÓn bé nguån sao cho thu dîc chïn ph¶n x¹ lµ chïm song song. - HS ®äc kÕt luËn - Tõ thÝ nghiÖm trªn h·y ®iÒn kÕt luËn ? II/ vËn dông * T×m hiÓu cÊu t¹o ®Ìn pin 4/ cñng cè - Yªu cÇu HS ®äc kÕt luËn SGK -Ta vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ sù ph¶n x¹ ¸nh s¸ng trªn g¬ng cÇu lâm ®Ó t×m hiÓu ®Ìn pin - GV híng dÉn c¸c nhãm më pha ®Ìn pin ®Ó HS quan s¸t. - Pha ®Ìn vµ bãng ®Ìn cã ®Æc ®iÓm g×? - GV híng dÉn xoay pha ®Ìn ®Ó ®îc chïm ph¶n x¹ song song, yªu cÇu HS tr¶ lêi C6 SGK - Yªu cÇu tr¶ lêi C7SGK - Pha ®Ìn gièng nh mét g¬ng cÇu lâm, bãng ®Ìn ®Æt tríc g¬ng cã thÓ di chuyÓn ®îc. C6. Nhê cã g¬ng cÇu lâm trong pha ®Ìn pin khi bãng ®Ìn pin ë vÞ trÝ t¹o chïm tia tíi ph©n kú cho chïm tia ph¶n x¹ song song  tËp trung ¸nh s¸ng ®i xa. C7. Bãng ®Ìn ra xa t¹o chïm tia tíi song song  chïm tia ph¶n x¹ tËp trung t¹i mét ®iÓm. -HS tr¶ lêi theo c©u hái cña GV -- Yªu cÇu tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : + ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu lâm khi ®Æt vËt gÇn s¸t mÆt g¬ng cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? + ¸nh s¸ng chiÕu tíi g¬ng cÇu lâm cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? + H·y cho biÕt ®Æc ®iÓm vµ t¸c dông cña g¬ng ph¶n x¹ trong ®Ìn pin ? 5/ Híng dÉn häc tËp - Häc bµi - Lµm bµi tËp SBT -Tr¶ lêi c©u hái tù kiÓm tra phÇn «n tËp TuÇn : Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt:9 Tæng kÕt ch¬ng I : quang häc I/ môc tiªu 1- KiÕn thøc  Häc sinh n¾m ch¾c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng I : Quang häc 2- KÜ n¨ng Gi¸i vËt lÝ 7 19 NguyÔn ViÕt C¬ng Trêng THCS Phóc §ång  BiÕt vËn dông kiÐn thøc ®Ó gi¶I thÝch c¸c hiÖn tîng liªn quan vµ lµm bµi tËp 3- Th¸i ®é  Cã ý thøc häc tËp bé m«n II/ ChuÈn bÞ  Nghiªn cøu SGK, tµi liÖu III/ Ph¬ng thøc d¹y häc  ¤n luyÖn, ho¹t ®éng nhãm nhá IV/ C¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1- Tæ chøc SÜ sè : 7a : 7b : 7c : 7d : 7e : 2- KiÓm tra ( Xen bµi ) 3- Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß * H§1 : Tr¶ lêi c©u hái tù kiÓm tra I/ tù kiÓm tra - GV cho HS tr¶ lêi lÇn lît c¸c c©u hái tù kiÓm tra sau ®è nhËn xÐt vµ söa l¹i. 1. Chän c©u ®óng : Khi nµo ta nh×n thÊy 1. C 2. B mét vËt ? 2. TÝnh chÊt ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng 3. …trong suèt……..®ång tÝnh……®êng th¼ng ph¼ng ? 3. §iÒn tõ, côm tõ thÝch hîp vµo chç trèng ®Ó ®îc néi dung ®Þnh luËt truyÒn 4. a) …tia tíi….ph¸p tuyÕn th¼ng ¸nh s¸ng. b)………gãc tíi 4. T¬ng tù c©u 3 ®Ó ®îc néi dung ®Þnh luËt 5. ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng : ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. ¶nh ¶o 5. Nªu tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng - §é lín b»ng vËt ph¼ng ? - Kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn g¬ng b»ng kho¶ng c¸ch tõ vËt ®Õn g¬ng 6. So s¸nh tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g- 6. ¶nh t¹o bëi g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi ¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi suy ra ®iÓm cã nh÷ng tÝnh chÊt gièng vµ kh¸c nhau: + Gièng : §Òu lµ ¶nh ¶o gièng vµ kh¸c nhau ? + Kh¸c : ¶nh t¹o bëi g¬ng ph¼ng b»ng vËt ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt. 7. Khi vËt ë gÇn g¬ng cÇu lâm cho ¶nh ¶o 7. VËt ë kho¶ng nµo cña g¬ng cÇu lâm th× lín h¬n vËt. cho ¶nh ¶o, so s¸nh ®é lín c¶u ¶nh vµ 8. ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu lâm kh«ng vËt ? 8. §Æt ba c©u cã nghÜa trong ®ã mçi c©u høng ®îc trªn mµn ch¾n vµ lín h¬n vËt. - ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu låi kh«ng høng cã 4 côm tõ trong 4 cét SGK (25) ®îc trªn mµn ch¾n vµ nhá h¬n vËt. - ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu ph¼ng kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n vµ lín b»ng vËt. 9. So s¸nh vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng 9. Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi réng h¬n vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng cã vµ g¬ng cÇu låi cã cïng kÝch thíc ? Gi¸i vËt lÝ 7 20