Tài liệu Giáo án vật lí 7 bộ full

Tuaàn : ………… Tieát : ………… Ngaøy soaïn : ………………………. Ngaøy daïy : ………………………… CHÖÔNG I: QUANG HOÏC Baøi 1: NHAÄN BIEÁT AÙNH SAÙNG NGUOÀN SAÙNG VAØ VAÄT SAÙNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Nhaän bieát ñöôïc aùnh saùng khi coù aùnh saùng truyeàn vaøo maét, maét nhìn thaáy vaät khi coù aùnh saùng truyeàn töø vaät ñoù vaøo maét;bieát ñöôïc nguoàn saùng, vaät saùng. 2.Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng quan saùt vaø ruùt ra keát luaän. - Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - Moãi nhoùm : 01 ñeøn pin, 01 hoäp kín beân trong coù maûnh giaáy vaø boùng ñeøn. III.Hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1. OÅn ñònh lôùp: (1’) 2. kieåm tra baøi cuõû: 3. Noäi dung baøi môùi: - Caùc vaán ñeà seõ ñöôïc hoïc trong chöông trình vaät lyù 7.Giôùi thieâu troïng taâm cuûa chöông 1. (5’) TG 5’ 8’ 10’ NOÄI DUNG * Keát Luaän: Maét ta nhaän bieát ñöôïc aùnh saùng khi coù aùnh saùng truyeàn vaøo maét ta. HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN * HÑ 1: Giôùi thieäu baøi . - Yeâu caàu hs ñoïc phaàn giôùi thieäu baøi nhö saùch giaùo khoa. - Yeâu caàu hoïc sinh döï ñoaùn xem ai ñuùng ai sai. * HÑ 2: Nhaän bieát aùnh saùng. - Khi naøo thì maét chuùng ta nhaän bieát laø coù aùnh saùng. - Yeâu caàu hs ñoïc phaàn quan saùt thí nghieäm. - Vaäy trong 4 tröôøng hôïp ñoù tröôøng hôïp naøo maét ta nhaän bieát ñöôïc coù aùnh saùng. - Yeâu caàu hs ñoïc C1. - Yeâu caàu hs thaûo luaän nhoùm vaø traû lôøi C1. II. Nhìn thaáy moät vaät: - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Yeâu caàu hs laøm phaàn keát luaän. I. Nhaän Bieát Aùnh Saùng: 1.Quan saùt vaø thí nghieäm. C1: Ñieàu kieän laø aùnh saùng truyeàn ñöôïc tôùi maét. 1 HOAÏT ÑOÄNG HS - Ñoïc phaàn ñoaïn ñoái thoaïi ñaàu baøi. - Döï ñoaùn. - Ñoïc phaàn quan saùt thí nghieäm. - Tröôøng hôïp 2,3 maét ta nhaän bieát ñöôïc coù aùnh saùng. - Ñoïc C1. - Thaûo luaän nhoùm vaø traû lôøi C1: ñieàu kieän laø aùnh saùng truyeàn ñöôïc tôùi maét. - Nghe nhaän xeùt. - Laøm phaàn keát luaän. 1.Thí nghieäm. C2.Ta nhìn thaáy maûnh giaùy traéng khi ñeøn baät saùng.Ñoù laø vì ñeøn chieáu saùng maûnh giaáy ,maûnh giaáy haét laïi aùnh saùng,aùnh saùng töø maûnh giaáy truyeàn vaøo maét ta .* Keát Luaän: Ta nhìn thaáy moät vaät khi coù aùnh saùng töø vaät ñoù truyeàn vaøo maét. 5’ III. Nguoàn saùng vaø vaät saùng. C3: Daây toùc boùng ñeøn phaùt ra aùnh saùng. maûnh giaáy traéng haét laïi aùnh saùng. * Keát Luaän: - Nhöõng vaät töï noù phaùt ra aùnh saùng goïi laø nguoàn saùng. - Nguoàn saùng vaø vaät haét saùng goïi chung laø vaät saùng. . 8’ IV.Vaän duïng. C4.Baïn Thanh ñuùng.Vì * HÑ 3: Nhìn thaáy moät vaät. - Ñeå nhìn thaáy moät vaät caàn ñaûm boûa yeâu caàu gì? - Goïi hs ñoïc thí nghieäm C2. - Höôùng daãn caùch laøm thí nghieäm. - Phaùt duïng cuï cho caùc nhoùm laøm vaø yeâu caàu traû lôùi C2. - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Yeâu caàu hs laøm phaàn keát luaän. - Khi naøo ta nhìn thaáy moät vaät? -Khaúng ñinh keát luaän. * HÑ 4: Khaùi nieäm nguoàn saùng – vaät saùng. - Ñeå bieát vaät theá naøo laø nguoàn saùng, theá naøo laø vaät saùng. - Goïi hoïc sinh ñoïc vaø laøm C3. - Nhöõng vaät töï noù phaùt ra aùnh saùng goïi laø nguoàn saùng. - Nhöõng vaät töï noù khoâng phaùt ra aùnh saùng goïi laø vaät haét saùng.Vaät haét laïi aùnhsaùng khi nhaän ñöôïc aùnh saùng töø nguoàn saùng goïi laø vaät saùng. - Yeâu caàu hs laøm phaàn keát luaän. - Vaäy nguoàn saùng laø gì vaät saùng laø gì? * HÑ 5: Vaän duïng. - Goïi hoïc sinh ñoïc vaø laøm C4. 2 - Ñoïc thí nghieäm C2. - Nghe höôùng daãn caùch laøm. - Nhaän duïng cuï laøm vaø traû lôùi C2: -Ñaïi dieän nhoùm traû lôøi C2. - Nghe nhaän xeùt,ghi nhaän - Laøm phaàn keát luaän. -Ta nhìn thaáy moät vaät khi coù aùnh saùng töø vaät ñoù truyeàn vaøo maét ta. -Ghi baøi. - Ñoïc vaø laøm C3: daây toùc boùng ñeøn phaùt ra aùnh saùng. maûnh giaáy traéng haét laïi aùnh saùng. - Laøm phaàn keát luaän : daây toùc boùng ñeøn töï noù phaùt ra aùnh saùng goïi laø nguoàn saùng. daây toùc boùng ñeøn phaùt ra aùnh saùng vaø maûnh giaùy traéng haét laïi aùnh saùng töø vaät khaùc chieáu vaøo noù goïi chung laø vaät saùng. - Nhöõng vaät töï noù phaùt ra aùnh saùng goïi laø nguoàn saùng. - Nguoàn saùng vaø vaät haét saùng goïi chung laø vaät saùng. tuy ñeøn saùng nhöng khoâng chieáu thaûng vaøo maét ta,khoâng coù aùnh saùng töø ñeøn truyeàn vaøo maét,neân maét khoâng nhìn thaáy. C5.Khoùi goàm nhieàu haït nhoû li ti,caùc haït khoùi ñöôïc ñeøn chieáu saùng trôû thaønh vaät saùng.Caùc vaät saùng nhoû li ti xeáp gaàn nhau taïo thaønh moät veät saùng maø ta nhìn thaáy. -Goïi hs traû lôøi -Goïi hs khaùc nhaän xeùt ,boå sung. -Thaûo luaän ,nhaän xeùt hoøan chænh caâu traû lôøi - Goïi hoïc sinh ñoïc vaø laøm C5. -Goïi hs traû lôøi C5 -Goïi hs khaùc nhaän xeùt,boå sung -Thaûo luaän,nhaän xeùt ,hoøan chænh caâu traû lôøi - Ñoïc vaø laøm C4 - Traû lôøi caâu C4. - Nhaän xeùt ,boå sung - Thaûo luaän, ghi baøi. -Ñoïc C5: -Suy nghæ, traû lôøi C5 -Nhaän xeùt ,boå sung -Thaûo luaän ,ghi baøi. IV/ Cuõng coá:(3’) -Ta nhìn thaáy moät vaät khi naøo?Nguoàn saùng laø gì ? -Taïi sao ta nhìn thaáy taám baûng coù maøu xanh? Giôùi thieäu coù nhieàu loaïi aùnh saùng maøu;vaät ñen. -Nhaän xeùt tieát daïy ,tuyeân döông nhoùm ,caù nhaân tích cöïc xaây döïng baøi. V/ Daën doø(1’) -Veà hoïc baøi, ñoïc phaàn coù theå em chöa bieát , laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc vaø chuaån bò baøi 2 *Ruùt kinh nghieäm: 3 Tuaàn : ……… Tieát : ……… Ngaøy soïan :…………………. Ngaøy daïy : …………………. Baøi 2 : SÖÏ TRUYEÀN AÙNH SAÙNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Phaùt bieåu ñöôïc Ñònh luaät truyeàn thaúng aùnh saùng . - Nhaän bieát ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa 3 loïai chuøm saùng . 2. Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng laøm TN ñeå xaùc ñònh ñöôïc ñöôøng truyeàn cuûa aùnh saùng . - Bieát vaän duïng Ñònh luaät truyeàn thaúng aùnh saùng vaøo xaùc ñònh ñöôøng thaúng trong thöïc teá . 3. Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 ñeøn pin , 1 oáng nhöïa cong ,1 oáng nhöïa thaúng  3mm daøi 200mm , 3 maøn chaén coù ñuïc loã nhö nhau, 3 ñinh ghim maïï muõ nhöïa to . III.Hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1. OÅn ñònh lôùp: 2. Kieåm tra baøi cuõ: 7’ - Khi naøo ta nhaän bieát ñöôïc aùnh saùng ? - Khi n aøo ta nhìn thaáy vaät ? - Nguoàn saùng laø gì ? vaät saùng laø gì ? 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS * Hoïat ñoäng 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp : 3’ - Cho HS ñoïc phaàn môû baøi SGK. - Ñoïc phaàn môû baøi SGK. - Neâu yù kieán. - Em coù suy nghó gì veà thaéc maéc cuûa baïn Haûi ? I. Ñöôøng truyeàn cuûa * Hoïat ñoäng 2 : Nghieân cöùu tìm aùnh saùng : quy luaät ñöôøng truyeàn cuûa aùnh 15’ 1) Thí nghieäm : saùng : - Aùnh saùng töø ñeøn ñi thaúng. Caâu C1: OÁng thaúng : - Yeâu caàu HS döï ñoùan aùnh saùng nhìn thaáy boùng ñeøn ñang ñi theo ñöôøng naøo? Ñöôøng chaùy saùng : aùnh saùng töø thaúng ,ñöôøng cong hay ñöôøng gaáp daây toùc boùng ñeøn qua khuùc ? - caùc nhoùm laøm thi nghieäm oáng thaúng tôùi maét. - Yeâu caàu HS kieåm tra laïi döï kieåm tra ñöôøng truyeàn cuûa ñoùan qua TN kieåm chöùng. aùnh saùng. - C1: OÁng thaúng : nhìn thaáy - Yeâu caáu hs traû lôøi caâu C1. boùng ñeøn ñang chaùy saùng : aùnh saùng töø daây toùc boùng ñeøn 4 10’ 8’ Caâu C2 : Aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng. * keát luaän : ñöôøng truyeàn cuûa aùnh saùng trong khoâng khí laø ñöôøng thaúng. * Ñònh luaät truyeàn thaúng cuûa aùnh saùng: Trong moâi tröôøng trong suoát vaø ñoàng tính aùnh saùng truyeàn ñi theo ñöôøng thaúng . II/ Tia saùng vaø chuøm saùng: 1) Bieåu dieãn ñöôøng truyeàn cuûa aùnh saùng : *Quy öôùc : Bieåu dieãn ñöôøng truyeàn cuûa aùnh saùng baèng moät ñöôøng thaúng coù muõi teân chæ höôùng goïi laø tia saùng. - Yeâu caàu hs ñoïc C2. - Laøm TN C2 cho hs quan saùt. - Vaäy aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng gì? 2) Ba loïai chuøm saùng : C3 : a) khoâng giao nhau b) giao nhau c) loe roäng ra - Chuøm saùng song song. - Chuøm saùng hoäi tuï. - Chuøm saùng phaân kyø. - Cho hs quan saùt hình 2.5. - Höôùng daãn HS veà 03 loaïi chuøm saùng. - Yeâu caàu HS traû lôøi caâu C3 : III/ Vaân duïng : Caâu C4 : : Laøm TN gioáng nhö 02 TN ta vöøa laøm. Aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng. - C5: Ñaët maét sao cho chæ nhìn thaáy kim gaàn *Hoïat ñoäng 4 : Vaän duïng: - Yeâu caàu HS laøm caâu C4. - Yeâu caàu hs laøm phaàn keát luaän. - Thoâng baùo : moâi tröôøng khoâng khí ,nöôùc ,taám kính trong .Goïi laø moâi tröôøng trong suoát . Moïi vò trí trong moâi tröôøng ñoù coù tính chaát nhö nhau goïi laø ñoàng tính . - Yeâu caàu hs phaùt bieåu Ñònh luaät. * Hoaït ñoäng 3 : Nghieân cöùu theá naøo laø tia saùng ,chuøm saùng: - Höôùng daãn HS quy öôùc veõ tia saùng. - Yeâu caàu HS laøm caâu C5. 5 qua oáng thaúng tôùi maét. - HS ñoïc C2. - Quan saùt TN. - Aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng. - Laøm phaàn keát luaän. - Nghe thoâng baùo - phaùt bieåu Ñònh luaät. - Nghe höôùng daãn. - Quan saùt hình 2.5. - Nghe höôùng daãn. C3 : a) Chuøm saùng // Goàm caùc tia saùng khoâng giao nhau treân ñöôøng truyeàn cuûa chuùng . b) Chuøm saùng hoäi tuï :Goàm caùc tia saùng giao nhau treân ñöôøng truyeàn cuûa chuùng. c) Chuøm saùng phaân kyø : Goàm caùc tia saùng loe roäng ra treân ñöôøng truyeàn cuûa chuùng . C4 : Laøm TN gioáng nhö 02 TN ta vöøa laøm. Aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng. - C5: Ñaët maét sao cho chæ nhìn thaáy kim gaàn maét nhaát maø khoâng nhìn thaáy kim coøn laïi. maét nhaát maø khoâng nhìn thaáy kim coøn laïi. Giaûi thích :Kim 1 laø vaät chaén saùng cuûa kim 2 , kim 2 laø vaät chaén saùng cuûa kim 3 .Do aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng neân aùnh saùng töø kim 2,3 bò chaén khoâng tôùi maét . Giaûi thích :Kim 1 laø vaät chaén saùng cuûa kim 2 , kim 2 laø vaät chaén saùng cuûa kim 3 .Do aùnh saùng truyeàn theo ñöôøng thaúng neân aùnh saùng töø kim 2,3 bò chaén khoâng tôùi maét . IV/ Cuõng coá: 5’ - Phaùt bieåu ñònh luaät truyeàn thaúng aùnh saùng ? - Bieåu dieãn tia saùng nhö theá naøo ? V/ Daën doø: 2’ -Veà hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc vaø chuaån bò baøi 3. *Ruùt kinh nghieäm: 6 Tuaàn : …….. Tieát : ……… Ngaøy soïan :……………… Ngaøy daïy : …………………. Baøi 3 ÖÙNG DUÏNG ÑÒNH LUAÄT TRUYEÀN THAÚNG CUÛA AÙNH SAÙNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Nhaän bieát ñöôïc boùng toái , boùng nöûa toái vaø giaûi thích . - Giaûi thích ñöôïc vì sao coù hieän töôïng nhaät thöïc vaø nguyeät thöïc. 2.Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng laøm TN ñeå xaùc ñònh ñöôïc boùng toái , boùng nöûa toái. 3.Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 ñeøn pin,1 caây neán ( thay baèng 1 vaät hình truï ) ,1 vaät caûn baèng bìa giaáy, 1 maøn chaén, 1 hình veõ nhaät thöïc vaø nguyeät thöïc . III.Hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp: 2.kieåm tra baøi cuõ: 7’ - Phaùt bieåu Ñònh luaät truyeàn thaúng aùnh saùng ? - Ñöôøng truyeàn cuûa 1 tia saùng ñöôïc bieåu dieån nhö theá naøo ? - coù nhöõng loaïi chuøm saùng naøo? 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS * HÑ 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp: 3’ - Ban ngaøy trôøi naéng ,khoâng coù maây, ta nhìn thaáy boùng cuûa 1 coät ñeøn in roõ neùt treân maët ñaát . Khi coù 1 ñaùm maây moûng che khuaát maët trôøi thì boùng ñoù bò nhoøe ñi. Vì sao coù söï bieán ñoåi ñoù. I/ Boùng toái – Boùng nöûa * HÑ 2: Quan saùt , hình thaønh khaùi nieäm boùng toái , boùng nöûa toái: toái: 1/ Thí nghieäm 1: - Ñoïc TN. 13’ C1: Phaàn maøu ñen hoøan - Yeâu caàu hs ñoïc TN1. - Quan saùt. - Laøm TN1 cho hs quan saùt. toøan khoâng nhaän ñöôïc - Caùc nhoùm laøm. - Yeâu caàu caùc nhoùm laøm C1: aùnh saùng töø nguoàn tôùi . Vì aùnh saùng truyeàn theo - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy keát - Trình baøy keát quaû. quaû. ñöôøng thaúng , bò vaät 7 12’ chaén chaän laïi. * Nhaän xeùt : Treân maøn chaén ñaët ôû phía sau vaät caûn coù 1vuøng khoâng nhaän ñöôïc aùnh saùng töø nguoàn tôùi .Goïi laø vuøng boùng toái. C2 : - Vuøng boùng toái ôû giöõa maøn chaén . - Vuøng saùng ôû ngoøai cuøng . - Vuøng xen giöõa boùng toái ,vuøng saùng goïi laø Boùng nöûa toái . * Nhaän xeùt : Treân maøn chaén ñaët phía sau vaät caûn coù vuøng chæ nhaän ñöôïc aùnh saùng töø moät phaàn cuûa nguoàn saùng tôùi .Goïi laø boùng nöûa toái. II/ Nhaät thöïc - Nguyeät thöïc : C3: Nôi coù nhaät thöïc toøan phaàn naèm trong vuøng boùng toái cuûa Maët traêng bò Maët traêng che khuaát khoâng cho aùnh saùng Maët trôøi chieáu ñeán . Vì theá ñöùng ôû ñoù ,ta khoâng nhìn thaáy Maët trôøi vaø trôøi laïi toái C4 : Maët traêng ôû vò trí soá 1 laø Nguyeät thöïc . ÔÛ vò trí soá 2 , 3 laø traêng saùng. - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Yeâu caàu hs laøm phaàn nhaän xeùt. - Yeâu caàu hs ñoïc TN2. - Laøm TN2 cho hs quan saùt. - Yeâu caàu caùc nhoùm laøm C2: - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy keát quaû. - Yeâu caàu hs laøm phaàn nhaän xeùt. *HÑ 3 : Hình thaønh khaùi nieäm Nhaät thöïc vaø Nguyeät thöïc : - Maët traêng chuyeån ñoäng nhö theá naøo so vôùi Traùi ñaát .? - Traùi ñaát chuyeån ñoäng nhö theá naøo so vôùi Maët trôøi? - Khi Maët trôøi Maët traêng , Traùi ñaát naèm treân cuøng 1 ñöôøng thaúng nhö hình 3.3, thì treân traùi ñaát xuaát hieän boùng toái vaø boùng nöûa toái. Ñöùng ôû choã boùng toái, khoâng nhìn thaáy maët trôøi,ta goïi laø coù nhaät thöïc toøan phaàn.ñöùng ôû choã nöõa boùng toái, nhìn thaáy moät phaàn maët trôøi, ta goïi coù nhaät thöïc 1 phaàn. - Treo hình 3.3 cho hs quan saùt. - Yeâu caàu hs ñoïc vaø traû lôøi C3? 8 - Nghe nhaän xeùt. - Laøm phaàn nhaän xeùt. - Ñoïc TN2. - Quan saùt. - Caùc nhoùm laøm. - Trình baøy keát quaû. - Laøm phaàn nhaän xeùt. - Maët traêng quay xung quanh Traùi ñaát . - Traùi ñaát quay xung quanh Maët trôøi. - Quan saùt. - Traû lôøi C3: Nôi coù nhaät thöïc toøan phaàn naèm trong vuøng boùng toái cuûa Maët traêng bò Maët traêng che khuaát khoâng cho aùnh saùng Maët trôøi chieáu ñeán . Vì theá ñöùng ôû ñoù ,ta khoâng nhìn thaáy Maët trôøi vaø trôøi laïi toái 7’ III/ VAÄN DUÏNG: C5 : Khi mieáng bìa laïi gaàn maøn chaén hôn thì vuøng toái vaø vuøng nöûa toái seõ thu heïp laïi. C6:- Boùng ñeøn daây toùc coù nguoàn saùng nhoû, Vaät caûn lôùn so vôùi nguoàn neân khoâng coù aùnh saùng tôùi baøn - Maët trôøi chieáu saùng maët traêng ñöùng treân traùi ñaát veàn ban ñieâm, ta nhìn thaáy maët traêng saùng vì coù aùnh saùng phaûn chieáu töø maët traêng. Bôûi theá, khi maët traêng bò traùi ñaát che khoâng ñöôïc maët trôøi chieáu saùng nöõa, luùc ñoù ta khoâng nhì thaáy maët traêng. Ta noùi laø coù nguyeät thöïc. - Yeâu caàu hs ñoïc vaø traû lôøi C4. *HÑ 4 : Vaän duïng - Yeâu caàu HS laøm TN caâu C5 vaø traû lôøi. - Yeâu caàu hs ñoïc vaø traû lôøi C6. - Traû lôøi C4. - Laøm TN C5 : - Traû lôøi C6. IV/ Cuõng coá: 6’ - Boùng toái – Boùng nöûa toái laø gì? - Nhaät thöïc toøan phaàn quan saùt ñöôïc nôi naøo? - Nhaät thöïc moät phaàn quan saùt ñöôïc nôi naøo? - Nguyeät thöïc xaûy ra khi naøo? V/ Daën doø: 2’ -Veà hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc vaø chuaån bò baøi 4. *Ruùt kinh nghieäm: 9 Tuaàn : ……… Tieát : ………. Ngaøy soïan :………………….. Ngaøy daïy : …………………. Baøi 4 ÑÒNH LUAÄT PHAÛN XAÏ AÙNH SAÙNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Phaùt bieåu ñöôïc Ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng - Bieát xaùc ñònh tia tôùi , tia phaûn xaï , goùc tôùi , goùc phaûn xaï . 2.Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng laøm TN ñeå nghieân cöùu ñöôøng ñi cuûa tia saùng phaûn xaï treân göông phaúng 3.Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 göông phaúng coù giaù ñôõ . – 1 ñeøn pin coù maøn chaén ñuïc loã ñeå taïo ra tia saùng . – 1 tôø giaáy daùn treân taám goã phaúng . – 1 thöôùc ño ñoä . III.Hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp: 3’ 2.kieåm tra baøi cuõ: 3’ - Haõy neâu khaùi nieäm veà boùng toái vaø boùng nöûa toái ? - Giaûi thích hieän töôïng nhaät thöïc vaø nguyeät thöïc ? 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS * HÑ 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp: 3’ - Taïi sao khi ta duøng caùi göông höùng aùnh saùng maët trôøi ta coù theå chieáu aùnh saùng ñoù vaøo trong 8’ phoøng toái?. I. GÖÔNG PHAÚNG: * HÑ 2 : Taùc duïng cuûa göông * Quan saùt : phaúng - Haøng ngaøy tröùôc khi ñi hoïc caùc - Xem laïi ñaàu toùc quaàn aùo. em thöôøng ñöùng tröôùc göông ñeå laø gì? - Caùc em coù thaáy thaáy gì ? - Hình aûnh cuûa vaät quan saùt ñöôïc - AÛnh cuûa caùc em trong göông. trong göông goïi laø aûnh cuûa vaät taïo bôûi göông phaúng. - C1: Taám kim loïai C1: Taám kim loïai nhaün , maët - Yeâu caàu HS traû lôøi caâu C1. nhaün , maët nöôùc nöôùc phaúng ,maët töôøng oáp phaúng ,maët töôøng oáp gaïch men phaúng boùng. * HÑ 3 : Khaùi nieäm veà söï phaûn gaïch men phaúng boùng. II. Định luật phản xạ ánh 10 15’ 7’ sáng 1.Tia phaûn xaï naèm trong maët phaúng naøo ? * keát luaän : Tia phaûn xaï naèm trong cuøng maët phaúng vôùi tia tôùi vaø ñöôøng phaùp tuyeán . 2. Phöông cuûa tia phaûn xaï quan heä theá naøo vôùi phöông cuûa tia tôùi : * SIN = i Goïi laø goùc tôùi * INR =i’ Goïi laø goùc phaûn xaï * IN : ñöôøng phaùp tuyeán vuoâng goùc vôùi göông taïi I * Keát luaän : Goùc phaûn xaï luoân luoân baèng goùc tôùi. 3. Ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng - Tia phaûn xaï naèm trong cuøng maët phaúng chöùa tia tôùi vaø ñöôøng phaùp tuyeán cuûa göông taïi ñieåm tôùi . - Goùc phaûn xaï baèng goùc tôùi. 4.Bieåu dieãn göông phaúng vaø caùc tia saùng treân hình veõ: C3: a. S xaï aùnh saùng: - Yeâu caàu HS ñoïc TN. - Yeâu caàu HS nhaän duïng cuï vaø laøm TN nhö hình 4.2 SGK. - Yeâu caàu HS traû lôøi caâu C2. - Yeâu caàu HS laøm phaàn keát luaän. - Yeâu caàu hs ñoïc thoâng tin trong sgk. - Höôùng daãn cho hs ñaâu laø goùc tôùi ñaâu laø goùc . - Yeâu caàu hs döï ñoaùn xem goùc tôùi vaø goùc phaûn xaï coù baèng nhau khoâng? - Ñeå kieåm tra döï ñoùan cuûa caùc em coù ñuùng khoâng caùc em hoaït ñoäng nhoùm haõy laøm TN ñeå kieåm tra laïi vaán ñeà naøy. - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy keát quaû. - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Yeâu caàu hs laøm phaàn keát luaän. - Ta tieán haønh TN töông töï vôùi caùc moâi tröôøng trong suoát khaùc, ta cuõng ra ñöôïc hai keát luaän nhö ñ/v khoâng khí. Do ñoù hai keát luaän treân ñöôïc coi laø noäi dung ñònh luaät phaûn xa aùnh saùng. - Ñeå bieát göông vaø caùc tia saùng bieåu dieãn treân hình veõ nhö theá naøo ta sang 4. - Höôùng daãn caùch bieåu dieãn göông vaø caùc tai saùng. - Yeâu caàu hs laøm C3 N . 11 - Ñoïc TN. - Nhaän duïng cuï vaø laøm TN nhö hình 4.2 SGK. C2 : Tia phaûn xaï IR naèm trong maët phaúng tôø giaáy chöùa tia tôùi . - Laøm phaàn keát luaän. - Ñoïc thoâng tin. - Nghe höôùng daãn. - Baèng nhau. - laøm TN. - Trình baøy keát quaû. - Nghe nhaän xeùt. - Laøm phaàn keát luaän. - Nghe höôùng daãn. - Laøm C3. S N * HÑ 4 . .Vận dụng 7’ - Yeâu caàu hs laøm C4. III.Vận dụng S I N R b. IV/ Cuõng coá: 2’ - Neâu ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng. - Khi veõ phaùp tuyeán thì veõ theá naøo so vôùi göông. V/ Daën doø: 1’ -Veà hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc vaø chuaån bò baøi 5. *Ruùt kinh nghieäm: 12 - Laøm C4. 13 Tuaàn : ……….. Tieát : ………. Ngaøy soïan :……………… Ngaøy daïy : …………………. Baøi 5 AÛNH CUÛA MOÄT VAÄT TAÏO BÔÛI GÖÔNG PHAÚNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Bieát ñöôïc tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göông phaúng . - Veõ ñöôïc aûnh cuûa moät vaät ñaët tröôùc göông phaúng. 2.Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng laøm TN ñeå nghieân cöùu tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göông phaúng. 3.Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 göông phaúng coù giaù ñôõ thaúng ñöùng. - 1 taám kính trong suoát coù giaù ñôõ. - 2 caây neán hoaëc 2 vieân phaán nhö nhau - 1 tôø giaáy traéng daùn treân taám goã phaúng . III.Hoaït ñoäng daïy hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp: 3’ 2.kieåm tra baøi cuõ: 7’ - Phaùt bieåu ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng ? - Veõ tia phaûn xa qua göông öùng vôùi goùc tôùi 450. 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS * HÑ 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp: 3’ Beù Lan laàn ñaàu tieân ñi chôi Hoà Göôm.Beù keå laïi raèng beù troâng caùi thaùp vaø caùi boùng cuûa noù loän ngöôïc xuoáng nöôùc (Hình 5-1). Beù thaéc maéc khoâng bieát vì sao laïi coù boùng ñoù ? Baøi hoïc hoâm nay seõ traû lôøi caâu hoûi ñoù . 19’ I. Tính chaát cuûa aûnh taïo * HÑ 2: Tìm hieåu tính chaát cuûa bôûi göông phaúng: aûnh taïo bôûi göông phaúng: - Yeâu caàu HS ñoïc TN. - Ñoïc TN. - Yeâu caàu caùc nhoùm nhaän duïng - Nhaän duïng cuï vaø laøm. cuï vaø laøm. - Yeâu caàu hs cho bieát thaáy gì - AÛnh cuûa vaät trong göông. trong göông. 14 1. AÛnh cuûa vaät taïo bôûi göông phaúng coù höùng ñöôïc treân maøn chaén khoâng? C1: aûnh khoâng höùng ñöôïc treân maøn. * Keát luaän : AÛnh cuûa vaät taïo bôûi göông phaúng khoâng höùng ñöôïc treân maøn chaén goïi laø aûnh aûo. 2. Ñoä lôùn cuûa aûnh coù baèng ñoä lôùn cuûa vaät khoâng? - Yeâu caàu hs ñoïc C1: - Yeâu caàu caùc nhoùm laøm TN nhö caâu C1 vaø laøm phaàn keát luaän. - Boá trí Tn nhö hình 5.3 nhöng thay göông phaúng baèng moät taám kính trong suoát . taám kính laø moät göông phaúng noù vöøa taïo ra aûnh cuûa vieân phaán thöù nhaát, vöøa cho ta thaáy caùc vaät phía bean kia taám C2: ñoä lôùn vieân phaán thöù hai ñuùng baèng ñoä lôùn vieân kính. - Yeâu caàu hs ñoïc C2. phaán thöù nhaát. - Yeâu caàu caùc nhoùm laøm TN nhö * Keát luaän : caâu C2 vaø laøm phaàn keát luaän. Ñoä lôùn cuûa aûnh cuûa moät vaät taïo bôûi göông phaúng baèng ñoä lôùn cuûa vaät. - Keû ñöôøng MN ñaùnh daáu vò trí cuûa göông. Ñieåm A laø ñænh cuûa mieáng bìa hình tam giaùc vaø A’ laø aûnh cuûa noù laáy buùt chì ñaùnh daáu vò trí A vaø A’. - Yeâu caàu hs ñoïc C3. 3. So saùnh khoaûng caùch töø moät ñieåm cuûa vaät ñeán - Yeâu caàu caùc nhoùm laøm TN nhö göông vaø khoaûng caùch töø caâu C3 vaø laøm phaàn keát luaän. 9’ aûnh cuûa ñieåm ñoù ñeán göông. * Keát luaän : Ñieåm saùng vaø aûnh cuûa noù taïo bôûi göông phaúng caùch göông moät khoaûng baèng nhau. II. Giaûi thích sựï taïo thaønh aûnh bôûi göông phaúng: * HÑ 3: Giaûi thích suï taïo thaønh aûnh bôûi göông phaúng: - Yeâu caàu hs ñoïc C4. - Höôùng daãn hs laøm C4. 15 - Ñoïc C1: - Laøm TN vaø laøm phaàn keát luaän. - Ñoïc C2. - Laøm TN vaø laøm phaàn keát luaän. - Ñoïc C3. - Laøm TN vaø laøm phaàn keát luaän. - Ñieåm saùng vaø aûnh cuûa noù taïo bôûi göông phaúng caùch göông moät khoaûng baèng nhau. - Ñoïc C4. - Nghe höôùng daãn. C4 : S - Yeâu caàu hs ñoïc vaø laøm keát luaän. - Laøm keát luaän. S’ * Keát luaän: Ta nhìn thaáy aûnh s’ vì caùc tia phaûn xaï loït vaøo maét coù ñöôøng keùo daøi ñi qua aûnh s’ 4. Cuõng coá: 3’ - Neâu caùc tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göông phaúng. - Taïi sao ta nhìn thaáy aûnh s’ qua göông phaúng. 5. Daën doø: 1’ -Veà hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc baøi 6 vaø chuaån bò maãu baùo caùo tthöïc haønh IV. Ruùt kinh nghieäm: 16 Tuaàn : …… Tieát : ……… Ngaøy soïan : ………………………… Ngaøy daïy : ………………………… Baøi 6 : THÖÏC HAØNH QUAN SAÙT VAØ VEÕ AÛNH CUÛA VAÄT TAÏO BÔÛI GÖÔNG PHAÚNG I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Luyeän taäp veõ aûnh cuûa vaät coù hình daïng khaùc nhau ñaët tröôùc göông phaúng. - Xaùc ñònh ñöôïc vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng. - Taäp quan saùt ñöôïc vuøng nhìn thaáy cuûa göông ôû moïi vò trí. 2.Kó naêng: - Hình thaønh kó naêng laøm TN ñeå ruùt ra keát luaän. - Bieát nghieân cöùu taøi lieäu. 3.Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 göông phaúng coù giaù ñôõ thaúng ñöùng. - 1 buùt chì, moät thöôùc ño ñoä. III.Hoaït ñoäng daïy hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp: 3’ 2. Kieåm tra baøi cuõ: 7’ - Aûnh taïo bôûi göông phaúng coù nhöõûng tính chaát naøo? - Haõy giaûi thích söï hình thaønh aûnh qua göông? 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS * HÑ 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp: - Ñeå bieát aûnh taïo bôûi göông phaúng cuûa caùc vaät khaùc nhau coù hình daïng nhö theá naøo ta tìm hieåu baøi thöïc haønh. I. Chuaån bò: * HÑ 2: Toå chöùc thöïc haønh 5’ - Chia nhoùm. 1. Noäi dung thöïc haønh. - Chia nhoùm. - Trình baøy maãu baùo caùo treân 1. xaùc ñònh aûnh cuûa vaät - Yeâu caàu hs trình baøy maãu baùo baøn. caùo treân baøn. taïo bôûi göông phaúng. - Ñoïc C1 SGK. a/ - Yeâu caàu hs ñoïc C1 SGK. - Quan saùt vaø thaûo luaän nhoùm. - Duøng göông vaø buùt chì höôùng - Nhaän duïng cuï vaø hoøan thaønh daãn HS laøm thí nghieäm. phaàn 1 maãu baùo caùo. - Phaùt duïng cuï cho caùc nhoùm hoøan thaønh phaàn 1 maãu baùo caùo. b/ 17 30’ 2. Xaùc ñònh vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng: C2: Di chuyeån göông töø töø ra xa maét, beà roäng vuøng nhìn thaáy cuûa göông seõ giaûm. * HÑ 3: xaùc ñònh vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng: - Goïi hs ñoïc C2. - Vò trí ngöôøi ngoài vaø vò trí göông coá ñònh. - Maét nhìn sang phaûi sang traùi nhôø baïn ñaùnh daáu. - Yeâu caàu hs tieán haønh thí nghieäm vaø traû lôøi C3 vaøo baûng baùo caùo caâu C2. - Goïi hs ñoïc C4. - Höôùng daãn hs laøm. - Ta nhìn thaày ñieåm naøo vì sao? - Ta khoâng nhìn thaày aûnh cuûa noù vì sao? - Yeâu caàu hs thöïc haønh. - Yeâu caàu hs noäp baûn baùo caùo. - Nhaän xeùt baùo caùo cuûa hs. - Ñoïc C2. - Tìm caùch thöïc haønh. - Tieán haønh thí nghieäm vaø traû lôøi C3 vaøo baûng baùo caùo caâu C2. - Ñoïc C4. - Quan saùt vaø nghe höôùng daãn. - Nhìn thaáy aûnh cuûa M. vì coù tia phaûn xaï treân göông vaøo maét. - Vì tia phaûn xaï cuûa N khoâng loït vaøo maét. - Thöïc haønh, hoøan thaønh baùo caùo vaø noäp baùo caùo. 4. Cuõng coá: 4’ - Aûnh taïo bôûi göông phaúng coù nhöõng tính chaát naøo? - Nhaän xeùt tieát thöïc haønh. Tuyeân döông nhoùm, caù nhaân thöïc haønh nghieâm tuùc. 5. Daën doø: 1’ - Xem laïi baøi vaø chuaån bò tröôùc baøi 7. IV. Ruùt kinh nghieäm: 18 Tuaàn : ……… Tieát : ……… Ngaøy soïan : ……………………… Ngaøy daïy : ……………………… Baøi 7: GÖÔNG CAÀU LOÀI I.Muïc tieâu: 1.Kieán thöùc: - Neâu ñöôï tính chaát aûnh cuûa vaät taïo bôûi göông caàu loài. - Nhaän bieát ñöôïc vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài roäng hôn vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng coù cuøng kích thöôùc. - Giaûi thích ñöôïc caùc öùng duïng cuûa göông caàu loài. 2.Kó naêng: - Laøm TN ñeå nghieân cöùu tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göông caàu loài. 3.Thaùi ñoä: - Reøn luyeän tính caån thaän, chính xaùc, coù yù thöùc hôïp taùc laøm vieäc theo nhoùm. II.Chuaån bò: - 1 göông phaúng coù giaù ñôõ thaúng ñöùng, 1 göông caàu loài - 2 caây neán hoaëc 2 vieân phaán nhö nhau III.Hoaït ñoäng daïy hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp: 1’ 2. Kieåm tra baøi cuõ: 2’ - Aûnh taïo bôûi göông phaúng coù nhöõng tính chaát naøo? 3.Noäi dung baøi môùi: TG NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG HS 3’ * HÑ1:Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. - Aûnh aûo, to baèng vaät, khoûang - Nhìn vaøo göông phaúng ta thaáy caùch töø aûnh tôùi göông baèng aûnh mình trong göông nhö theá khoûang caùch töø göông ñeán naøo? ngöôøi. - Nhaän bieát göông caàu loài. - Giôùi thieäu göông caàu loài. - Neâu döï ñoùan. - Hình aûnh cuûa moät vaät taïo bôûi göông caàu loài coù gioáng vôùi aûnh cuûa vaät taïo bôûi göông phaúng? - Neâu muïc tieâu baøi hoïc. I. Aûnh caûu vaät taïo bôûi * HÑ2: Aûnh caûu vaät taïo bôûi göông caàu loài. göông caàu loài. 13’ 1. quan saùt. - Ñoïc saùch giaùo khoa vaø laøm - Yeâu caàu hs ñoïc saùch giaùo khoa thí nghieäm hình 7.1. C1: 1. laø aûnh aûo. vaø laøm thí nghieäm hình 7.1. - 1. laø aûnh aûo. 2. aûnh nhoû hôn vaät. - Goïi hs neâu döï ñoùan, traû lôøi C1. 2. aûnh nhoû hôn vaät. 2. thí nghieäm kieåm tra. H 7.2 - Goïi hs ñoïc thí nghieäm kieåm tra. - Ñoïc thí nghieäm kieåm tra. - Phaân nhoùm, phaùt duïng, yeâu caàu Phaân nhoùm, nhaän duïng, yeâu 3. Keát luaän. caàu nhoùm laøm thí nghieäm vaø nhoùm laøm thí nghieäm vaø ruùt ra Aûnh cuûa moät vaät taïo bôûi 19 10’ 10’ göông caàu l6ì coù nhöõng tính chaát sau: - Aûnh laø aûnh aûo khoâng höùng ñöôïc treân nam. - Aûnh quan saùt ñöôïc nhoû hôn vaät. II. Vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài. 1. thí nghieäm. Hình 7.3 2. Keát luaän. Nhìn vaøo göông caàu loài ta quan saùt ñöôïc moät vuøng roäng hôn so vôùi khi nhìn vaøo göông phaúnmg coù cuøng kích thöôùc. III. vaän duïng. C3: vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài roäng hôn vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng, vì vaäy giuùp cho ngöôøi laùi xe nhìn thaáy khaûong roäng ôû daèng sau xe. C4: ngöôøi laùi xe nhìn thaáy trong göông caàu loài xe coâ, ngöôøi…. Bò caùc vaät caûn ôû phía beân kia che khuaát, traùnh ñöôïc tai naõn giao thoâng. keát luaän. - Goïi ñaïi dieän nhoùm neâu keát luaän. - Goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän hoøan chænh. * HÑ3: Xaùc ñònh vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài. - Yeâu caàu hs neâu phöông aùn xaùc ñònh vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài. - Goïi hs ñoïc thí nghieäm. - Haõy tieán haønh thí nghieäm, traû lôøi C2 vaø keát luaän. - Goïi ñaïi dieän nhoùm traû lôøi C2 vaø keát luaän. - Goïi hs nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän hoaøn chænh. * HÑ4: Vaän duïng. - Goïi hs ñoïc vaø traû lôøi caâu C3 . - Goïi hs nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän hoaøn chænh caâu traû lôøi cuûa hs. - Goïi hs ñoïc vaø traû lôøi caâu C4. - Goïi hs nhaän xeùt boå sung. - Hình 7.1, thaûo luaän vaø hoaøn chænh caâu traû lôøi cuûa hs. ruùt ra keát luaän. - Neâu keát luaän. - Nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän, ghi baøi. - Duøng göông phaúng quan saùt baïn ngoài sau, roài tahy göông caàu loài so saùnh. - Ñoïc thí nghieäm. - Tieán haønh thí nghieäm, traû lôøi C2 vaø keát luaän. - Traû lôøi C2 vaø keát luaän. - Nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän, ghi baøi. - Ñoïc vaø traû lôøi caâu C3 . - Nhaän xeùt boå sung. - Thaûo luaän, ghi baøi. - Ñoïc vaø traû lôøi caâu C4. - Nhaän xeùt boå sung. 4. Cuõng coá: 6’ - Neâu caùc tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göôngcaàu loài. - vuøng nhìn thaáy cuûa göông caàu loài nhö theá naøo so vôùi vuøng nhìn thaáy cuûa göông phaúng coù cuøng kích thöôùc. 5.Daën doø: 1’ -Veà hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp trong SBT. Xem tröôùc vaø chuaån bò baøi 7. IV.Ruùt kinh nghieäm: 20