Tài liệu Giáo án văn 6

Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Buæi1 . Tuần 1 Năm học 2015 - 2016 Ngày soạn : 9/9/2015 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt tõ c¸c v¨n b¶n ®· häc:Con Rång ch¸u Tiªn, Th¸nh Giãng... - KÓ tãm t¾t ®ưîc c¸c truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc. B.Tæ chøc d¹y häc I.HÖ thèng c¸c truyÒn thuyÕt ®· häc GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng sau: ThÓ Kh¸i niÖm C¸c v¨n b¶n ®· häc §Æc ®iÓm cña lo¹i truyÒn thuyÕt TRuyÒn Lµ nh÷ng truyÖn d©n -Con Rång ch¸u Tiªn - YÕu tè tưëng tưthuyÕt gian kÓ vÒ c¸c nh©n -B¸nhchưng b¸nh giÇy îng k× ¶o vËt vµ sù kiÖn cã liªn -Th¸nh Giãng - Cèt lâi lÞch sö quan ®Õn lÞch sö thêi -S¬n Tinh Thuû Tinh - ý nghÜa qu¸ khø. -Sù tÝch Hå Gư¬m II.Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt GV gîi dÉn yªu cÇu HS ph©n tÝch 3 ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyªt trong tõng v¨n b¶n cô thÓ: -YÕu tè tưëng tưîng k× ¶o -Cèt lâi lÞch sö -ý nghÜa III.Ôn tập : Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên BT1.Các nhân vật và sự việc: + Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬ +LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång. +¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con. +LLQ vµ ¢u C¬ chia tay nhau, 50 con theo cha xuèng biÓn, 50 con theo mÑ lªn rõng. +Ngêi con trëng ®îc suy t«n lªn lµm vua lÊy hiÖu lµ Hïng V¬ng, ®Æt tªn níc lµ V¨n Lang. +Ngêi ViÖt tù hµo m×nh lµ con ch¸u Rång- Tiªn BT2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật a, Nghệ thuật -Sử dụng các chi tiết hoang đường , kì ảo -Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh b, Nội dung - Giải thích suy tôn nguồn gốc giống nòi. 1 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 - Thể hiện ý nguyện đoàn kết,gắn bó như anh em một nhà, sự thống nhất của cộng đồng người việt trên khắp mọi miền đất nước. BT3: T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc? Chi tiết kì lạ: - Nguồn gốc, dung mạo: LLQ và AC đều là con của các vị thần. - Cái bọc trăm trứng (hoang đường nhưng rất thú vị và giàu ý nghĩa: Nói đến dt VN đều sinh ra từ một bọc trứng của mẹ Âu Cơ) -Đàn con lớn lên không cần bú mớm-> lớn nhanh như thổi, mặt mũi khôi ngô khỏe mạnh như thần -> ý nghĩa: DT VN vốn khỏe mạnh cường tráng, đẹp đẽ...) - Những chiến công hiển hách của LLQ( sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ, diệt trừ yêu quái..). - Cuộc sinh nở kì lạ của âu cơ ->Các chi tiết có vai trò tạo nên tính chất của các truyện truyền thuyết Các chi tiết kì ảo có vai trò gây sự chú ý cho người đọc  Ý nghĩa Của những chi tiết kì ảo hoang đường: + Tăng sức hấp dẫn của truyện +Tô đậm tính kì lạ, lớn lao đẹp đẽ của nhân vật + Linh thiêng hóa nguồn gốc giống nòi, dt, để ta thêm tự hào, tôn kính tổ tiên, dt.Cũng bởi sụ tích này mà người viêt khi nhắc đến nguồn gốc của mình thường xưng là Con Rồng cháu Tiên BT4 : Trong các chi tiết trên, em thích chi tiết nào nhất ? Hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về chi tiết đó ? Viết đoạn văn: Nêu cảm nhận về chi tiết: A.Câu mở đoạn: Giới thiệu được chi tiết kì ảo trong tác phẩm và ấn tượng mà chi tiết đó để lại. B. Các câu thân đoạn: - Là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhân dân ta. - Thể hiện mối quan hệ thân thiết, ruột thịt bởi tất cả các dân tộc Việt nam đều là anh em - Khẳng định sự lớn lên mạnh mẽ của nhân dân ta( đàn con không cần bú mớm mà cứ lớn nhanh như thổi) C. Câu kết: - Lòng tự hào về nguồn gốc và sức mạnh của dân tộc - Tinh thần đoàn kết vì mọi người đều là anh em một nhà. BT5.GV tãm t¾t mÉu v¨n b¶n: "L¹c Long Qu©n lµ con trai thÇn Long N÷, ¢u C¬ lµ con g¸i ThÇn N«ng. Hai ngêi gÆp nhau, kÕt duyªn chång vî. ¢u C¬ sinh ra mét c¸i bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, c¸c con kh«ng cÇn bó mím ®Òu lín nhanh nh thæi. Long Qu©n lµ nßi Rång, ë l©u trªn c¹n thÊy kh«ng tiÖn bÌn trë vÒ biÓn. ¢u C¬ mét m×nh vß vâ nu«i con, thÊy buån phiÒn liÒn gäi Long Qu©n lªn. Hai ngêi bµn nhau chia con: 50 theo 2 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 cha vÒ biÓn, 50 theo mÑ lªn nói, cai qu¶n bèn ph¬ng, khi nµo khã kh¨n th× gióp ®ì nhau. Ngêi con c¶ theo mÑ,®îc suy t«n lªn lµm vua lÊy hiÖu lµ Hïng V¬ng, ®Æt tªn níc lµ V¨n Lang.Đây chÝnh lµ tæ tiªn cña ngêi ViÖt, khi nh¾c vÒ céi nguån, ngêi ViÖt ®Òu tù hµo m×nh lµ con Rång ch¸u Tiªn" ->HS tãm t¾t v¨n b¶n . BT6.T¹o lËp v¨n b¶n KÓ l¹i truyÒn thuyÕt trên b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm. ( Hs kể) BT 7: KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? *Truyện: " Kinh và Ba- na là anh * Một số truyện cùng thể loại. - Kinh vµ Ba Na lµ anh em (DT Ba na) em": - Qu¶ trøng to në ra con ngêi (mêng) - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) . . . Truyện kể rằng: Có hai anh em thấy người cha say rượu, trần truồng. Người em nhìn cười và bị người cha đuổi đi. Vợ chồng người em dắt nhau lên tận miền rừng núi sinh cơ lập nghiệp; đẻ con, đẻ cháu và là nguồn gốc người Ba- na. Người anh ở lại miền đồng bằng lấy vợ sinh cơ lập nghiệp làm ăn ,sinh sống và là nguồn gốc của người Kinh. * Ở sử thi " Đẻ đất đẻ nước", của dân tộc Mường: Chim thần đẻ ra nhiều trứng, trứng nở ra các dân tộc như người: Việt, Thái, H`Mông . . . * Người Tà Ôi kể trong truyện cổ của họ rằng: Dân tộc Tà Ôi được sinh ra từ một quả bầu. “Ngày xưa khi trên trái đất chỉ có loài thú sống với nhau, con người chưa xuất hiện thì bỗng xảy ra một tiếng nổ dữ dội. Sau tiếng nổ thì mặt đất bỗng dưng thay đổi hẳn, các con thú vắng bóng. Chỉ may mắn còn sống sót mỗi hai con chó, một đực, một cái. Hai con chó sống chung với nhau. Bỗng một hôm trời hạn hán, nước sông suối khô cạn, cây sim, cành móc đều chết cháy. Hai con chó tìm lên vùng cao để tìm thức ăn và nước uống. Vượt qua nhiều núi đèo hiểm trở, cuối cùng hai con chó cũng tìm được nguồn nước. Con chó cái lúc này đang bụng mang dạ chửa, nó cố lê mình đến bên bờ suối. Lúc nó chui đầu xuống dòng nước, cũng là lúc nó 3 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 chuyển dạ, đẻ ra một quả bầu dài. Một nửa quả bầu nằm dưới nước, một nửa lại nằm vắt lên bờ. Quả bầu cứ nằm như vậy suốt bao tháng liền. Nửa trên bờ của trái bầu bị nắng hạn nung nóng nên ngày càng đen thẫm lại, còn nửa dưới được mát mẻ nên trắng bợt ra. Mãi lúc khi mùa xuân đến, khi trời ấm áp dần lên thì quả bầu bỗng vỡ ra và con người từ vòng quả bầu đó vươn dậy. Số người nằm nửa trên bờ của quả bầu có nước da ngăm đen, còn số được bảo vệ nên có làn da trắng trẻo. Số người có làn da trắng xuôi theo dòng sông, suối về đồng bằng sinh sống trở thành người Kinh sau nầy. Những người có làn da ngăm đen lại đi ngược về ở phía đầu nguồn tìm rừng phát rẫy trở thành người Tà Ôi bây giờ...” Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 1: Tìm hiểu nhân vật và sự việc, ý nghĩa của truyện? Bµi 2: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng? Bµi 3: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi? Ngày soạn : 13/9/2015 Buổi 2- Tuần 2 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: BÁNH THƯNG BÁNH GIẦY A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt tõ c¸c v¨n b¶n ®· häc: -B¸nhchưng b¸nh giÇy - KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc. B.Tæ chøc d¹y häc Hoạt động của Hoạt động thầy của trò HĐ1: Hướng dẫn đọc hiểu chú thích GV: Hướng dẫn HS: 2-3 HS 4 Nội dung cần đạt I. Đọc –tìm hiểu chung 1. Đọc kể Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 HS đọc tryện : GV: Yêu cầu HS tóm tắt GV: Yêu cầu HS lựa chọn từ khó và giải nghĩa HĐ2: Hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung và ý nghĩa của truyện . GV: - Yêu cầu HS theo dõi văn bản và vở bài tập. H: Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào ? Điều kiện và hình thức thực hiện là gì ? H: Em có nhận xét và suy nghĩ gì về điều kiện và hình thức truyền ngôi của vua Hùng ? GV: Yêu cầu HS tìm các chi tiết cơ bản việc chuẩn bị lễ vật của các lang và lang Liêu ? H: Các lang đua nhau tìm lễ vật chứng tỏ điều gì ? H:? Tại sao lang Liêu lại có tâm trạng buồn rầu ? H. Tại sao Thần chỉ giúp riêng mình lang Liêu ? H: Trong cuộc đua tài, ai là người giành được phần thắng ? H: Vì sao lễ vật của lang Liêu lại 5 Năm học 2015 - 2016 đọc truyện - HS theo dõi 2. Chú thích HS: Tự kể cho nhau nghe HS: Tự trao đổi với nhau về nghĩa của từ khó. II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Vua Hùng chọn người nối ngôi - Hoàn cảnh: Giặc yên, vua đã già, muốn truyền nối ngôi. - Điều kiện: phải nối chí vua, không nhất thiết là con trưởng - Hình thức: dâng lễ vật, làm vừa ý vua cha HS: Quan sát và theo dõi HS: Dùng vở bài tập để thảo luận HS: luận Thảo 2. Cuộc đua tài dâng lễ vật . HS: Thảo luận . HS: - tự đọc nhẩm HS: Theo dõi Các lang - đua nhau tìm lễ vật thật quý, thật hậu . Lang Liêu - buồn nhất - được thần báo mộng - làm bánh chưng bánh giầy dâng vua cha 3. Kết qủa của cuộc đua tài III. giá trị nộiudung và nghệ thuật 1. Ý nghĩa, nội dung. Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 được vua Hùng lựa - HS đọc ghi chọn ? nhớ H: Chi tiết vua nếm bánh và suy nghĩ rất lâu có ý nghĩa gì ? H: Em có đánh giá và nhận xét gì về lời nói của vua với các lang và mọi người ? Năm học 2015 - 2016 - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn vµ phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc. - Quan niÖm ban đầu vÒ Trêi, §Êt. - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt níc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. 2. NghÖ thuËt : -> Sö dông nghÖ thuËt tiªu biÓu của truyÖn d©n gian có yếu tố hoang đường, kì ảo. IV. Củng cố - Luyện tập BT1- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? (- Hïng Vư¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ® ưîc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua. - Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn Vư¬ng vµ nhưêng ng«i cho chµng. - Tõ ®ã nưíc ta cã tôc lµm b¸nh chưng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt.) BT2: T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc? BT3: Đóng vai vua Hùng hoặc một trong các lang kể lại truyện bánh chưng bánh giầy? BT3: Đọc truyện em thích nhất chi tiết nào ? Vì sao ? IV: H ướng dẫn học bài - Tập kể lại truyện bằng ngôn ngữ sáng tạo của bản thân ? - Thực hành BT1-SGK-T12 ? - Suy nghĩ và nêu ý kién bình giá về bức tranh SGK-T10 ? - Soạn văn bản Thánh Giong, xác định những sự việc cơ bản diễn ra trong truyện. 6 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 Ngày soạn : 17/9/2015 Buổi 3- Tuần 2 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: THÁNH GIÓNG A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt ®· häc: THÁNH GIÓNG - KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc. B.Tæ chøc d¹y häc I. Nội dung I. §äc - t×m hiÓu chung. HDHS cách đọc VB: to rõ ràng 1. Đọc – Kể tóm tắt. GV đọc mẫu gọi HS đọc tiếp sức HD HS giải nghĩa 1 số CT khó ? Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc chÝnh ? - Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi - Th¸nh Giãng vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ cưìi ngùa s¾t ®i ®¸nh giÆc vµ ®¸nh tan giÆc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn Vư¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i Thể loại : VBTS cña Th¸nh Giãng. X/đ kiểu VB và PTBĐ? 2. Bố cục : 3 phần : X/đ bố cục, ND từng phần của VB? 7 -Phần 1 : từ đầu -> nằm đấy”=>sự ra đời kì lạ của Gióng -Phần 2: Tiếp ->đến: “bay lên trời” => Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 HDHS quan sát phần đầu VB. ? Sự ra đời của TG có gì kì lạ? Năm học 2015 - 2016 Gióng gặp sứ giả,cùng nhân dân đánh giặc rồi bay lên trời. - Phần 3: Còn lại. Những dấu tích lịch sử về Thánh Gióng. II. Tìm hiểu chi tiết. 1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng: - Bµ mÑ ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh. - CËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, kh«ng cưêi, kh«ng biÕt ®i; ? Khi ra ®êi, Giãng lµ ngưêi ntn ? ?E có nhận xét gì về sự ra đời này à Kh¸c thưêng, k× l¹. của TG? 2. Th¸nh Giãng lín lªn, ra trËn ®¸nh giÆc. * TG lín lªn: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng: ®ßi ®i ®¸nh giÆc. -> ý chÝ ®¸nh giÆc cøu níc, lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n. HDHS quan sát P2 của VB ? Th¸nh Giãng biÕt nãi khi nµo ? ? TiÕng nãi ®Çu tiªn cña TG cã ý nghÜa ntn ? - Ban ®Çu lµ lêi nãi quan träng, lêi yªu nưíc, ý thøc ®èi víi ®Êt nưíc ®ưîc ®Æt lªn hµng ®Çu. - Lóc b×nh thưêng th× ©m thÇm lÆng lÏ nưng khi nưíc nhµ gÆp c¬n nguy biÕn th× ®øng ra cøu nưíc ®Çu tiªn. ? Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu g× kh¸c thưêng? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? ( ViÖc cøu n ư íc lµ rÊt hÖ träng vµ cÊp b¸ch, Giãng ph¶i lín nhanh míi ®ñ søc m¹nh kÞp ®i ®¸nh giÆc. H¬n n÷a, ngµy xa - Giãng lín nhanh nh thæi, vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ: + §¸p øng nhiÖm vô cøu níc. + Lµ tưîng ®µi bÊt hñ vÒ sù trëng thµnh vưît bËc cña ngêi anh hïng, tinh thÇn d©n téc tr ưíc n¹n ngo¹i x©m. ND ta quan niÖm r»ng, ngưêi anh hïng ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh. C¸i - Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng: vư¬n vai cña Giãng ®Ó ®¹t ®Õn ®é phi th- ->ThÓ hiÖn t×nh yªu nưíc, søc m¹nh 8 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 ưêng Êy.) Năm học 2015 - 2016 ®oµn kÕt cña toµn d©n. ? Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? Giãng kh«ng hÒ xa l¹ víi ND Giãng ®©u chØ lµ con cña mét bµ mÑ mµ lµ con cña c¶ lµng, cña nh©n d©n. Ngµy nay ë lµng Giãng ngêi ta vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa LS. ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ viÖc Giãng ra trËn ®¸nh giÆc? * Th¸nh Giãng ra trËn ®¸nh giÆc: - Vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n tr ư îng. - Phi th¼ng ®Õn n¬i cã giÆc giÕt hÕt líp nµy ®Õn líp kh¸c. - Nhæ nh÷ng côm tre ven ®êng quËt vµo giÆc. - GiÆc tan vì, ch¹y trèn. -> Giãng ®¸nh giÆc kh«ng nh÷ng b»ng vò khÝ mµ b»ng c¶ cá c©y cña ®Êt nưíc, b»ng ? Chi tiÕt TG nhæ tre ®¸nh giÆc cã ý nghÜa g×? ...B¸c Hå nãi: "Ai cã sóng th× dïng sóng, nh÷ng g× cã thÓ giÕt ®ưîc giÆc. -> ý chÝ søc m¹nh, tinh thÇn quËt cêng. ai cã g ư¬m th× dïng g ư¬m, kh«ng cã gư¬m th× dïng cuèc, thuæng, gËy géc." E cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc TG ra trËn ®¸nh giÆc. ? C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? ? V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ 3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi: - Kh«ng mµng danh lîi. - ND yªu mÕn muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh cña ngêi anh hïng bÊt tö. - Giãng lµ non n ưíc, lµ ®Êt trêi, lµ biÓu tưîng cña ngưêi d©n V¨n Lang. triÒu ®Ó nhËn tưíc léc mµ l¹i bay vÒ trêi? * ý nghÜa cña h×nh t ưîng Th¸nh Giãng: -> Tiªu biÓu, rùc rì cña ng ưêi anh hïng ? H×nh t ưîng TG trong truyÖn cã ý nghÜa g× 9 diÖt giÆc cøu n ưíc, mang trong m×nh søc m¹nh céng ®ång buæi ®Çu dùng nưíc Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Nªu NT vµ ND cña VB? Năm học 2015 - 2016 III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt 2. Néi dung Gäi HS ®äc ghi nhí. * Ghi nhí (SGK/23 ? H×nh ¶nh nµo cña Giãng ®Ñp nhÊt trong t©m trÝ em? . Mt:nắm vững kiến thức làm BTTH II.Bài tập: 1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật 1. Ý nghĩa, nội dung. Truyện mang màu sắc thần kiflaf biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo về đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta từ buổi đầu lịch sử về người anh hung cứu nước chống giặc ngoại xâm. 2. NghÖ thuËt : XD hình ảnh người a/h cứu nước mang màu sắc than kì, những chi tiết nghệ thuật kì ảo , phi thường- bểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng người Việt trước họa xâm lăng. -Nhứng sự kiện LS, những h/a TN đất nước, truyện vừa lí giải về công cuộc giữ nước của nhân dân ta thời HV, đồng thời lí giải về ao hồ… những sự vật còn tồn tại trong đ/s hiện nay. 2.BT2 T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc? 3.BT3 Theo em, truyÖn TG liªn quan ®Õn sù thËt LS nµo? Tinh thần và sức mạnh của nhân dân của nhân dân , của cộng đồng người việt chống giặc ngoại xâm trong những ngày đầu dựng nước và giữ nước. 4.BT4- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? 5.BT5: Đóng vai Thánh Gióng kể lại truyện bằng lời văn của em ? 6.BT6 : Em thích nhất chi tiết nào trong truyện ? Vì sao ? Hãy nêu cảm nhận của em về chi tiết đó bằng một đoạn văn ngắn( khoảng 5-> 7 câu). 10 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 6.BT6. ? T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ trêng l¹i mang tªn “Héi kháe Phï §æng”? Héi thi thÓ thao mang tªn Héi kháe Phï §æng v× ®©y lµ héi thao dµnh cho løa tuæi thiÕu niªn, môc ®Ých cña cuéc thi lµ häc tËp tèt, lao ®éng tèt gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt nưíc Ngày soạn : 21/9/2015 Buổi 4- Tuần 3 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: SƠN TINH THỦY TINH I. MỤC TIÊU - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt ®· häc: SƠN TINH THỦY TINH - KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸oviªn: - So¹n bµi, ®äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Ph¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ò… 2. Häc sinh: + So¹n bµi III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh ? Kể lại diễn cảm truyện Thánh Gióng ? 11 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 ? Truyện Thánh Gióng nói lên ước mơ gì của nhân dân ta? 2. Bài mới. I. Nội dung Hoạt động của Hoạt động của GV Kiến thức HS HĐ1 I. Đọc - Tìm hiểu chung: HDHS cách đọc VB: Giọng 1. Đọc, kể VB chậm rãi ở đoạn đầu, nhanh gấp ở đoạn sau: Đoạn tả cuộc giao chiến giữa hai thần, đoạn cuối giọng đọc, kể trở lại chậm, bình tĩnh… Gọi HS đọc và kể chuyện - Đọc và kể chuyện - GV nhận xét sau khi HS đã đọc, kể xong. - Nghe. H: Em hiểu thế nào là cầu hôn, phán, sính lễ? - Trả lời theo chú thích 2, 5, 6. * GV giải thích thêm: - Ván (cơm nếp): Mâm. - Nệp (bánh chưng): cặp (hai, đôi). H: Truyện gồm mấy đoạn? * Thảo luận trả 2. Bố cục: ba đoạn: mỗi đoạn thể hiện nội lời: - Đoạn1: Từ đầu đến “một dung gì? đôi”: Vua Hùng thứ 18 kén rể. - Đoạn 2: Tiếp -> “rút quân”: ST-TT cầu hôn và cuộc giao tranh của hai vị thần. - Đoạn 3: còn lại: Sự trả thù hằng năm về sau của Thủy 12 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh. H: Truyện được gắn với thời đại nào trong lịch sử - Truyện được gắn với thời đại Việt Nam? Ý nghĩa của câu chuyện không các vua Hùng. chỉ dừng lại ở việc giải thích các Truyện hiện tượng tự nhiên và phản ánh công ước mơ chinh phục các hiện tượng tự nhiên một cách chung chung, mà cong hướng tới việc đã gắn cuộc trị thủy với thời đại mở nước, dựng ca ngợi công lao dựng nước của nước đầu tiên của cha ông ta vào một thời đại lịch người Việt cổ. sử trên địa bàn cư trú của người Việt cổ. - Treo bức tranh trong SGK đã được phóng to. - Theo dõi. H: Theo em, bức tranh minh họa nội dung nào của văn bản “Sơn Tinh, Thủy - Minh họa cuộc Tinh”? giao tranh quyết liệt Tinh giữa Sơn và Thủy Tinh. H: Em hãy đặt tên cho bức - Cuộc chiến Sơn tranh này? HĐ2 H: Trong truyện “Sơn Tinh-Thủy Tinh. HĐ2 Tinh, Thủy Tinh” nhân vật chính là ai? Họ được - Sơn Tinh và miêu tả bằng những chi Thủy Tinh. tiết tưởng tượng kì ảo như - Sơn Tinh ở thế nào? 13 II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết 1. Vua Hùng kén rể Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Cách giới thiệu về hai nhân vật vùng Năm học 2015 - 2016 núi Tản này gây hấp dẫn cho người đọc, Viên có tài lạ: và sẽ dẫn tới cuộc tranh tài đọ sức ngang ngửa giữa hai thần vì một người con gái mày ngài mắt phượng là Mị Nương. Vẫy tay về phía Đông, phía Đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. - Thủy Tinh: Gọi gió, gió đến; hô - Gọi HS đọc đoạn 1. H: Vì sao vua Hùng băn khoăn khi kén rể? mưa, mưa về. - Đọc. - Vua Hùng muốn chọn cho - Muốn chọn cho con một người chồng thật con một người xứng đáng. chồng thật xứng - Sơn Tinh, Thủy Tinh đến đáng. cầu hôn đều ngang tài ngang - Sơn Tinh, Thủy sức. Tinh đến cầu hôn đều ngang tài ngang sức. H: Giải pháp kén rể của vua Hùng là gì? - Thách cưới - Thách cưới bằng lễ vật khó Có thể nói việc vua Hùng bằng lễ vật khó kiếm: “Một trăm ván… mỗi kén rể vừa giống việc của kiếm: “Một trăm thứ một đôi”. con người rất bình thường ván cơm nếp, một lại vừa là việc của thần trăm thánh phi thường, kì ảo. nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng 14 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 mao, mỗi thứ một Năm học 2015 - 2016 đôi”. - Hạn giao lễ vật gấp trong một ngày. H: Sính lễ đó có lợi cho Sơn Tinh hay Thủy Tinh? - Lợi cho Sơn Vì sao? Tinh. - Vì đó là các sản vật nơi rừng núi, thuộc vùng đất đai của Sơn Tinh. H: Vì sao thiện cảm của vua Hùng lại dành cho Sơn * Thảo luận trả Tinh? lời: - Vua Hùng biết được sức mạnh tàn phá của Thủy Tinh. - Vua tin vào sức mạnh của Sơn Tinh có thể chiến thắng Thủy Tinh, bảo vệ cuộc sống bình yên. H: Cuối cùng ai lấy được - Sơn Tinh. - Sơn Tinh cưới Mị Nương. Mị Nương? - HD HS quan sát đoạn 2 2. Cuộc giao tranh giữa Sơn Quan sát đ2 Tinh và Thủy Tinh. GV: Kết quả việc kén rể của vua Hùng đã rõ. Sơn Tinh cưới được 15 Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 Mị Nương. Hạnh phúc thuộc về chàng. Nhưng Thủy Tinh đâu chịu để cho chàng yên. Thế là cuộc giao chiến đã diễn ra. H: Trận đánh của Thủy - Thần hô mưa, gọi gió làm Tinh đã diễn ra như thế - Thần hô mưa, thành giông bão, dâng nước nào? gọi gió làm thành sông lên cuồng cuộn đánh giông bão, dâng Sơn Tinh. Nước ngập ruộng nước sông lên đồng, nhà cửa … thành cuồng cuộn đánh Phong Châu như nổi lềnh Sơn Tinh. Nước bềnh trên một biển nước. ngập ruộng đồng, nhà cửa … thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước. H: Nhưng Thủy Tinh có thắng nổi Sơn Tinh - Không. không? Mặc dù thua nhưng năm nào Thủy Tinh cũng làm giông bão đánh Sơn Tinh . H: Theo em Thủy Tinh tượng trưng cho sức mạnh nào của thiên nhiên? - Hiện tượng mưa Thủy Tinh là hiện tượng to, bão lụt ghê mưa to, bão lụt ghê ghớm gớm hằng năm. 16 hằng năm. Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 H: Sơn Tinh thể hiện sức Thần dùng phép Năm học 2015 - 2016 mạnh của mình như thế lạ bốc từng quả * Sơn Tinh. nào trong cuộc giao tranh đồi, từng dãy núi, - Dùng phép lạ bốc từng quả với Thủy Tinh? dựng thành lũy đồi, từng dãy núi, dựng Nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp đất ngăn trong bài thơ lãng mạn “Sơn dòng Tinh, Thủy Tinh” đã viết về cuộc giao đấu giữa tướng và quân của hai thần thật ghê gớm. “Sóng cả gầm reo, lăn như chớp chặn thành lũy đất ngăn chặn dòng nước lũ. nước lũ. Nước sông dâng - Nước sông dâng lên bao lên bao nhiêu, đồi nhiêu, đồi núi cao lên bấy núi cao lên bấy nhiêu. Thủy Tinh cưỡi lưng rồng hung nhiêu. - Cuối cùng Sơn Tinh vẫn hăng. - Cuối cùng Sơn vững vàng mà Thủy Tinh đã Cá voi quác mồm to, muốn đớp Tinh vẫn vững kiệt sức đành rút quân. Cá mập vẫy đuôi cuồng nhe răng Càng cua lởm chởm giơ như mác Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn vàng mà Thủy Tinh đã kiệt sức đành rút quân. xao Sơn Tinh hiện thần ghen, tức khắc Niệm chú, đất nảy vù lên cao H: Sơn Tinh đã thắng và - Sơn Tinh là lực luôn thắng Thủy Tinh, lượng cư dân theo em Sơn Tinh tượng Việt cổ đắp đê trưng cho sức mạnh nào? chống lũ lụt, là tai, bão lụt của nhân dân Tầm vóc vũ trụ, tài năng và khí ước phách của Sơn Tinh là biểu tượng thắng sinh động cho chiến công của người Việt cổ trong cuộc đấu tranh chống bão lụt ở vùng lưu vực sông Đà và sông Hồng. Đây cũng là kì tích dựng nước của thời đại các vua Hùng và kì tích ấy tiếp tục được phát huy mạnh 17 Sức mạnh chế ngự thiên mơ chiến ta. thiên tai của người xưa. Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 mẽ về sau. H: Theo dõi cuộc giao tranh Sơn Tinh, Thủy Tinh em thấy chi tiết nào - Chi tiết “Nước là nổi bật nhất? Vì sao? sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu” miêu tả tính chất ác liệt của cuộc chiến Sơn Tinh, Thủy Tinh; thể hiện đúng cuộc đấu tranh chống thiên tai gay go, bền bỉ của nhân dân ta. H: Đoạn 3 của văn bản kể - Sự trả thù hằng về sự việc gì? năm về sua của Về sự việc này, nhân dân có câu Thủy Tinh và ca dao: “Núi cao sông hãy còn chiến thắng của dài Năm năm báo oán đời đời đánh ghen” Vén bức màn huyền thoại kì ảo của câu chuyện truyền thuyết xa xưa, chúng ta dễ dàng nhận ra ý nghĩa hiện thực và lời nhắn nhủ của cha ông rằng: Thiên tai, bão lụt hằng năm là kẻ thù mang “cơn ghen” truyền kiếp đối với con người. Muốn bảo vệ cuộc sống hạnh phúc của mình, như Sơn 18 Sơn Tinh. Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 Năm học 2015 - 2016 Tinh bảo vệ hạnh phúc bên nàng Mị Nương xinh đẹp chúng ta phải không ngừng cảnh giác, thương xuyên nêu cao ý thức phòng chống bão lụt, phòng chống thiên tai nói chung. HĐ3 H: Hãy nêu ý nghĩa của HĐ3 III. Tổng kết. truyện “Sơn Tinh, Thủy * TL nhóm (3’) 1. Nội dung: trả lời. Tinh”? - Giải thich nguyên nhân của Giải thich hiện tượng lũ lụt hằng năm. Ngày nay nhân dân ta tiếp tục thực hiện ước mơ của người xưa nguyên nhân của - Thể hiện sức mạnh và ước củng cố đắp đê điều hằng năm. hiện tượng lũ lụt Xây dựng các công trình thủy điện phục vụ cho cuộc sống. mơ chế ngự bão lụt của hằng năm. người Việt cổ. - Thể hiện sức - Suy tôn, ca ngợi công lao mạnh và ước mơ dựng nước của các vua chế ngự bão lụt Hùng. của người Việt cổ. - Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. H: Nghệ thuật của truyện có gì nổi bật? 2. Nghệ thuật: - Sử dụng yếu tố Yếu tố tưởng tượng, kì ảo. tưởng tượng, kì - Gọi HS đọc ghi nhớ. HĐ4 H: Từ truyện “Sơn Tinh, ảo. - Đọc. HĐ4 Thủy Tinh”, em nghĩ gì về - Nhà nước ta chủ chủ trương xây dựng, củng trương xây dựng, 19 * Ghi nhớ (SGK) IV. Luyện tập Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6 cố đê điều nghiêm cấm nạn củng cố đê điều, Năm học 2015 - 2016 phá rừng đồng thời trồng nghiêm cấm nạn thêm hàng triệu héc-ta phá rừng, đồng rừng của Nhà nước ta hiện thời trồng thêm nay? hàng triệu héc-ta Bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường rừng để giảm bớt là bảo vệ chính cuộc sống của thiên tai do lũ lụt chúng ta trong hiện tại và tương gây ra. lai. * Đọc thêm bài thơ “Sơn Tinh, Thủy Tinh” Nguyễn Nhược Pháp. H: Kể tên một số truyện dân gian liên quan đến - Con rồng, cháu thời đại các vua Hùng mà Tiên. em biết? - Bánh chưng, bánh giầy. - Thánh Gióng … II.Bài tập: 1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật 1. Nội dung: - Giải thich nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm. - Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ. - Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. 2.Nghệ thuật: -XD hình tượng n/v mang dáng dấp thần linh, với nhiều chi tiêt kì ảo 20 của