Tài liệu Giao an tin hoc 8 hoan chinh

Bµi thùc hµnh 1 Lµm quen víi Turbo pascal I. Môc tiªu: - KT: Hs ®ùoc lµm quen víi ch¬ng tr×nh lËp tr×nh Turbo Pascal. - KN: Thực hiện được thao tác khởi động/kết thúc TP, làm quen với màn hình soạn thảo TP Thực hiện được các thao tác mở các bảng chọn và chọn lệnh. Soạn thảo được một chương trình Pascal đơn giản. Biết cách dịch, sửa lỗi trong chương trình, chạy chương trình và xem kết quả. Biết sự cần thiết phải tuân thủ quy định của ngôn ngữ lập trình - T§: HS nghiªm tóc trong häc tËp vµ thùc hµnh. II. ChuÈn bÞ: GV: SGK, M¸y chiÕu HS: ChuÈn bÞ tríc bµi ë nhµ. III. Ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, luyÖn tËp. IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng A. æn ®Þnh líp B. KTBC: 1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh cã nh÷ng thµnh phÇn c¬ b¶n nµo? Nh÷ng thµnh phÇn ®ã cã ý nghÜa, chøc n¨ng g×? 2.CÊu tróc ch¬ng tr×nh gåm nh÷ng phÇn nµo? PhÇn nµo lµ quan träng nhÊt? TL: 1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh gåm: - B¶ng ch÷ c¸i: thêng gåm c¸c ch÷ c¸i tiÕng Anh vµ mét sè kÝ hiÖu kh¸c nh dÊu phÐp to¸n (+, , *, /,...), dÊu ®ãng më ngoÆc, dÊu nh¸y,... Nãi chung, c¸c kÝ tù cã mÆt trªn bµn phÝm m¸y tÝnh ®Òu cã mÆt trong b¶ng ch÷ c¸i cña mäi ng«n ng÷ lËp tr×nh. - C¸c quy t¾c: c¸ch viÕt (có ph¸p) vµ ý nghÜa cña chóng; c¸ch bè trÝ c¸c c©u lÖnh thµnh ch¬ng tr×nh,... 2. CÊu tróc chong tr×nh gåm 2 thµnh phÇn: PhÇn khai b¸o vµ th©n ch¬ng tr×nh. Trong ®ã PhÇn th©n ch¬ng tr×nh lµ quan träng nhÊt. C. Bµi míi H§ cña ThÇy GV cho HS lµm quen víi viÖc khëi ®éng vµ tho¸t khái Turbo Pascal. NhËn biÕt c¸c thµnh phÇn trªn mµn h×nh cña Turbo Pascal. H§ cña trß Ghi b¶ng Bµi 1. Lµm quen víi viÖc khëi - HS nghe vµ ®éng vµ tho¸t khái Turbo Pascal. quan s¸t c¸c NhËn biÕt c¸c thµnh phÇn trªn thao t¸c cña mµn h×nh cña Turbo Pascal. GV. a)Khëi ®éng Turbo Pascal b»ng mét trong hai c¸ch: C¸ch 1: Nh¸y ®óp chuét trªn biÓu tîng trªn mµn h×nh nÒn (hoÆc trong b¶ng chän Start); C¸ch 2: Nh¸y ®óp chuét trªn tªn tÖp Turbo.exe trong th môc chøa tÖp nµy (thêng lµ th môc TP hoÆc th môc con TP\BIN). Quan s¸t mµn h×nh cña Turbo Pascal vµ so s¸nh víi h×nh 11 díi ®©y: TRANG 1 + GV cho HS nhËn biÕt c¸c thµnh phÇn: Thanh b¶ng chän; tªn tÖp ®ang më; con trá; dßng trî gióp phÝa díi mµn h×nh. Quan s¸t c¸c lÖnh trong tõng b¶ng chän. Më c¸c b¶ng chän b»ng c¸ch kh¸c: NhÊn tæ hîp phÝm Alt vµ phÝm t¾t cña b¶ng chän (ch÷ mµu ®á ë tªn b¶ng chän, vÝ dô phÝm t¾t cña b¶ng chän File lµ F, b¶ng chän Run lµ R,...). Sö dông c¸c phÝm mòi tªn lªn vµ xuèng ( vµ ) ®Ó di chuyÓn gi÷a c¸c lÖnh trong mét b¶ng chän. NhÊn tæ hîp phÝm Alt+X ®Ó tho¸t khái Turbo Pascal. - NhÊn phÝm F10 ®Ó më b¶ng chän, sö dông c¸c phÝm mòi tªn ( vµ ) ®Ó di chuyÓn qua l¹i gi÷a c¸c b¶ng chän. - NhÊn phÝm Enter ®Ó më mét b¶ng chän. Bµi 2. So¹n th¶o, lu, dÞch vµ ch¹y mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n. a) Khëi ®éng l¹i Turbo Pascal vµ gâ c¸c dßng lÖnh díi ®©y: - HS gâ c¸c lÖn program CTDT; - Yªu cÇu HS khëi ®éng ch- lªn m¸y tÝnh c¸ begin ¬ng tr×nh Turbo Pascal vµ nh©n. writeln('Chao cac ban'); thùc hiÖn gâ c¸c dßng lÖnh write('Minh la Turbo theo mÉu. Pascal'); end. GV: Chó ý cho HS : - Gâ ®óng vµ kh«ng ®Ó sãt c¸c dÊu nh¸y ®¬n ('), dÊu chÊm phÈy (;)vµ dÊu chÊm (.) trong c¸c dßng lÖnh. - So¹n th¶o ch¬ng tr×nh còng t¬ng tù nh so¹n th¶o v¨n b¶n: sö dông c¸c phÝm mòi tªn ®Ó di chuyÓn con trá, nhÊn phÝm Enter ®Ó xuèng dßng míi, nhÊn c¸c phÝm b)NhÊn phÝm F2 (hoÆc lÖnh TRANG 2 Delete hoÆc BackSpace ®Ó xo¸. FileSave) ®Ó lu ch¬ng tr×nh. a) NhÊn phÝm F2 (hoÆc lÖnh FileSave) ®Ó lu ch¬ng tr×nh. Khi hép tho¹i hiÖn ra, gâ tªn tÖp (vÝ dô CT1.pas) trong « Save file as (phÇn më réng ngÇm ®Þnh lµ .pas) vµ nhÊn Enter (hoÆc nh¸y OK). b) NhÊn tæ hîp phÝm Alt+F9 ®Ó biªn dÞch ch¬ng tr×nh. Khi ®ã, ch¬ng tr×nh ®îc biªn dÞch vµ kÕt qu¶ hiÖn ra cã d¹ng nh h×nh 14 sau ®©y: NhÊn phÝm bÊt k× ®Ó ®ãng hép tho¹i. c) NhÊn tæ hîp phÝm Ctrl+F9 ®Ó ch¹y ch¬ng tr×nh vµ quan s¸t kÕt qu¶. c) NhÊn tæ hîp phÝm Alt+F9 ®Ó biªn dÞch ch¬ng tr×nh. NhÊn phÝm bÊt k× ®Ó ®ãng hép tho¹i. d) NhÊn tæ hîp phÝm Ctrl+F9 ®Ó ch¹y ch¬ng tr×nh vµ quan s¸t kÕt qu¶. NhÊn Enter ®Ó quay vÒ mµn h×nh so¹n th¶o. Nh vËy, chóng ta ®· viÕt ®îc mét ch¬ng tr×nh hoµn chØnh vµ ch¹y ®îc. - GV híng dÉn HS chØnh söa ch¬ng tr×nh. Bµi 3. ChØnh söa ch¬ng tr×nh, lu vµ kÕt thóc. TRANG 3 a) b) Xo¸ dßng lÖnh begin. Biªn dÞch ch¬ng tr×nh vµ quan s¸t th«ng b¸o lçi nh h×nh díi ®©y: H×nh 16 NhÊn phÝm bÊt k× vµ gâ l¹i lÖnh begin. Xo¸ dÊu chÊm sau ch÷ end. Biªn dÞch ch¬ng tr×nh vµ quan s¸t th«ng b¸o lçi. H×nh 17 NhÊn Alt+X ®Ó tho¸t khái Turbo Pascal, nhng kh«ng lu c¸c chØnh söa D. Cñng cè: 1. C¸c bíc ®· thùc hiÖn: TæNG KÕT  Khëi ®éng Turbo Pascal;  So¹n th¶o ch¬ng tr×nh;  Biªn dÞch ch¬ng tr×nh: Alt + F9;  Ch¹y ch¬ng tr×nh (Ctrl + F9) ; 2. Pascal kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa, ch÷ thêng: begin, BeGin, hay BEGIN ®Òu ®óng. 3. C¸c tõ kho¸ cña Pascal: program, begin, end. 4. LÖnh kÕt thóc ch¬ng tr×nh lµ end. (cã dÊu chÊm), c¸c c©u lÖnh sau lÖnh nµy bÞ bá qua trong qu¸ tr×nh dÞch ch¬ng tr×nh. 5. Mçi c©u lÖnh ®îc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm phÈy (;). 6. LÖnh writeln in ra mµn h×nh vµ ®a con trá xuèng ®Çu dßng tiÕp theo. Th«ng tin cÇn in ra cã thÓ lµ v¨n b¶n, cã thÓ lµ sè,... vµ ®îc ph©n t¸ch bëi dÊu phÈy. LÖnh write t¬ng tù nh writeln, nhng kh«ng ®a con trá xuèng ®Çu dßng tiÕp theo. - Yªu cÇu hs ®äc bµi ®äc thªm E. HDVN: - Häc phÇn tæng kÕt trong sgk TRANG 4 Ngµy so¹n: 8/9/2008 Bµi 3: Ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu I. Môc tiªu.  Biết khái niệm kiểu dữ liệu;  Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu số; II. ChuÈn bÞ. GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phô HS: KiÕn thøc cò, ®äc s¸ch. III. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. KiÓm tra bµi cò. B. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu GV: M¸y tÝnh lµ c«ng cô xö lÝ th«ng 1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu. tin, cßn ch¬ng tr×nh chØ dÉn cho m¸y VÝ dô 1: Minh ho¹ kÕt qu¶ thùc hiÖn mét chtÝnh c¸ch thøc xö lÝ th«ng tin ®Ó cã kÕt ¬ng tr×nh in ra mµn h×nh víi c¸c kiÓu d÷ liÖu qu¶ mong muèn. Th«ng tin rÊt ®a d¹ng quen thuéc lµ ch÷ vµ sè. nªn d÷ liÖu trong m¸y tÝnh còng rÊt kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt. §Ó dÔ dµng qu¶n lÝ vµ t¨ng hiÖu qu¶ xö lÝ, c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh thêng ph©n chia d÷ liÖu thµnh c¸c kiÓu kh¸c nhau: ch÷, sè nguyªn, sè thËp ph©n,... HS: Nghe - C¸c kiÓu d÷ liÖu thêng ®îc xö lÝ theo c¸c c¸ch kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, ta cã thÓ thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc víi c¸c sè, nhng víi c¸c c©u ch÷ th× c¸c phÐp to¸n ®ã kh«ng cã nghÜa. - C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Þnh nghÜa s½n mét sè kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n. KiÓu d÷ liÖu x¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ cã thÓ cña d÷ liÖu vµ c¸c phÐp to¸n GV nªu mét sè kiÓu d÷ liÖu thêng cã thÓ thùc hiÖn trªn c¸c gi¸ trÞ ®ã. dïng nhÊt. Díi ®©y lµ mét sè kiÓu d÷ liÖu thêng dïng HS: Nghe, ghi vë. nhÊt: TRANG 5  Sè nguyªn, vÝ dô sè häc sinh cña mét líp, sè s¸ch trong th viÖn,...  Sè thùc, vÝ dô chiÒu cao cña b¹n B×nh, ®iÓm trung b×nh m«n To¸n,...  X©u kÝ tù (hay x©u) lµ d·y c¸c "ch÷ c¸i" lÊy tõ b¶ng ch÷ c¸i cña ng«n ng÷ lËp tr×nh, vÝ dô: "Chao cac ban", "Lop 8E", "2/9/1945"... - Ng«n ng÷ lËp tr×nh cô thÓ cßn ®Þnh nghÜa nhiÒu kiÓu d÷ liÖu kh¸c. Sè c¸c kiÓu d÷ liÖu vµ tªn kiÓu d÷ liÖu trong mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã thÓ kh¸c nhau. VÝ dô 2. B¶ng 1 díi ®©y liÖt kª mét sè kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal: GV: Mét são kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal. HS: Nghe, ghi vë. Tªn kiÓu integer real char string Ph¹m vi gi¸ trÞ Sè nguyªn trong kho¶ng 215 ®Õn 215  1. Sè thùc cã gi¸ trÞ tuyÖt ®èi trong kho¶ng 2,910-39 ®Õn 1,71038 vµ sè 0. Mét kÝ tù trong b¶ng ch÷ c¸i. X©u kÝ tù, tèi ®a gåm 255 kÝ tù. Ho¹t ®éng 2: C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè. GV cho HS lµm quen víi c¸c phÐp 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè. to¸n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh. - B¶ng díi ®©y kÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè HS: Nghe, ghi vë. häc ®ã trong ng«n ng÷ Pascal: GV: Mét sè c¸c kÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè häc trong ng«n ng÷ Pascal. KÝ hiÖu PhÐp to¸n KiÓu d÷ liÖu HS: Nghe, ghi vë. + céng sè nguyªn, sè thùc trõ sè nguyªn, sè thùc  * nh©n sè nguyªn, sè thùc / chia sè nguyªn, sè thùc div chia lÊy sè nguyªn phÇn nguyªn mod chia lÊy sè nguyªn GV lÊy VD vÒ phÐp chia, phÐp chia lÊy phÇn d phÇn nguyªn vµ phÐp chia lÊy phÇn d. HS nghe, ghi nhí. TRANG 6 5/2 = 2.5; 12/5 = 2.4. 5 div 2 = 2; 12 div 5 = 2 5 mod 2 = 1; 12 mod 5 = 2 Ta cã thÓ kÕt hîp c¸c phÐp tÝnh sè häc nãi trªn ®Ó cã c¸c biÓu thøc sè häc phøc t¹p h¬n. Sau ®©y lµ mét sè vÝ dô vÒ biÓu thøc sè häc vµ c¸ch viÕt chóng trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal: a*b-c+d abc+d GV: Nªu cho HS quy t¾c c¸c biÓu thøc sè häc. HS: Nghe, ghi vë. a 15  5 � 2 15+5*(a/2) x5 y  (x  2) 2 a 3 b5 (x+5)/(a+3)y/ (b+5)*(x+2)*( x+2) Quy t¾c tÝnh c¸c biÓu thøc sè häc:  C¸c phÐp to¸n trong ngoÆc ®îc thùc hiÖn tríc tiªn;  Trong d·y c¸c phÐp to¸n kh«ng cã dÊu ngoÆc, c¸c phÐp nh©n, phÐp chia, phÐp chia lÊy phÇn nguyªn vµ phÐp chia lÊy phÇn d ®îc thùc hiÖn tríc;  PhÐp céng vµ phÐp trõ ®îc thùc hiÖn theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i. Chó ý: Trong Pascal (và trong hầu hết các ngôn ngữ lập trình nói chung) chỉ được phép sử dụng cặp dấu ngoặc tròn () để gộp các phép toán. Không dùng cặp dấu ngoặc vuông [] hay cặp dấu ngoặc nhọn {} như trong toán học. (a  b)(c  d)  6 VÝ dô, biÓu thøc   a khi viÕt 3 trong Pascal sÏ cã d¹ng: ((a+b)*(c-d)+6))/3-a GV lÊy thªm mét sè VD vÒ sö dông dÊu (). 10  5 + 2 = 7, nhưng nếu thực hiện phép cộng trước ta được kết quả 3. 66/22 = 36, nhưng nếu thực hiện các phép nhân trước ta được kết quả là 9. TRANG 7 HS: Nghe. Ho¹t ®éng 4: Cñng cè, dÆn dß - D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu. - C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè. HS tr¶ lêi. GV: NhËn xÐt - Híng dÉn vÒ nhµ: Häc lý thuyÕt, lµm bµi tËp 1, 2, 3, - §äc tríc phÇn 3,4. TRANG 8 Ngµy so¹n: 10/9/2008 Bµi 3: Ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu (tiÕp) I. Môc tiªu.  BiÕt c¸c phÐp to¸n so s¸nh trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.  Biết khái niệm điều khiển tương tác giữa người với máy tính. II. ChuÈn bÞ. GV: Gi¸o ¸n, bµi tËp so¹n mÉu HS: Häc bµi cò, ®äc s¸ch. III. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. KiÓm tra bµi cò. (?) Nªu mét sè kiÓu d÷ liÖu mµ em ®îc häc? LÊy vÝ dô minh ho¹? (?) Nªu mét sè c¸c phÐp to¸n sè häc cã trong ng«n ng÷ Pascal? LÊy vÝ dô? (?) H·y nªu Ýt nhÊt hai kiÓu d÷ liÖu vµ mét phÐp to¸n cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn mét kiÓu d÷ liÖu, nhng phÐp to¸n ®ã kh«ng cã nghÜa trªn kiÓu d÷ liÖu kia. (?) D·y ch÷ sè 2010 cã thÓ thuéc nh÷ng kiÓu d÷ liÖu nµo? HS: Tr¶ lêi GV: NhËn xÐt vµ cho ®iÓm B. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: C¸c phÐp so s¸nh GV nªu mét sè c¸c phÐp to¸n so 3. C¸c phÐp so s¸nh. s¸nh c¸c sè.. - C¸c kÝ hiÖu to¸n häc quen thuéc díi ®©y ®îc sö HS nghe, ghi vë. dông ®Ó kÝ hiÖu c¸c phÐp so s¸nh: KÝ hiÖu = < >    PhÐp so s¸nh b»ng nhá h¬n lín h¬n kh¸c nhá h¬n hoÆc b»ng lín h¬n hoÆc b»ng VÝ dô 5=5 3<5 9>6 65 56 96 KÕt qu¶ cña phÐp so s¸nh chØ cã thÓ lµ ®óng hoÆc sai. VÝ dô, phÐp so s¸nh 9 6 cho kÕt qu¶ ®óng, 10 = 9 cho kÕt qu¶ sai hoÆc 5 < 3 còng cho kÕt qu¶ sai,... * §Ó so s¸nh gi¸ trÞ cña hai biÓu thøc, chóng ta còng sö dông c¸c kÝ hiÖu nãi trªn. VÝ dô: 52=9 15 + 7 > 20  3 TRANG 9 5 + x ≤ 10 BiÓu thøc thø nhÊt lµ sai (10 = 9), cßn biÓu thøc thø hai (22 > 17) lµ ®óng. BiÓu thøc thø ba (5 + x ≤ 10) ®óng hoÆc sai l¹i phô thuéc vµo gi¸ trÞ cô thÓ cña x. Khi viÕt ch¬ng tr×nh, ®Ó so s¸nh d÷ liÖu (sè, biÓu thøc,...) chóng ta sö dông c¸c kÝ hiÖu do ng«n ng÷ lËp tr×nh quy ®Þnh. KÝ hiÖu c¸c phÐp to¸n vµ phÐp so s¸nh cã thÓ kh¸c nhau, tuú theo tõng ng«n ng÷ lËp tr×nh. * B¶ng díi ®©y cho thÊy kÝ hiÖu cña c¸c phÐp so s¸nh trong ng«n ng÷ Pascal: Ho¹t ®éng 2: KÝ hiÖu trong Pascal = <> < <= > >= PhÐp so s¸nh B»ng Kh¸c Nhá h¬n Nhá h¬n hoÆc b»ng Lín h¬n Lín h¬n hoÆc b»ng VÝ dô vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh Ho¹t ®éng 3: Cñng cè, dÆn dß4. Giao tiÕp ngêi - m¸y tÝnh. - C¸c phÐp so s¸nh. - Giao tiÕp ngêi – m¸y tÝnh. HS: Tr¶ lêi theo ý hiÓu bµi cña m×nh. GV: NhËn xÐt Bµi tËp: Lµm bµi tËp 3,4,5,6,7. HS: Ghi nhí, lµm bµi, chuÈn bÞ tiÕt sau thùc hµnh Bµi thùc hµnh sè 2. a) Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n lµ yªu cÇu ®Çu tiªn ®èi víi mäi ch¬ng tr×nh. VÝ dô, c©u lÖnh write('Dien tich hinh tron la ',X); in kÕt qu¶ tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn ra mµn h×nh nh h×nh díi ®©y: TRANG 10 KÝ hiÖu to¸n häc = ≠ < ≤ ≥ b) NhËp d÷ liÖu. Mét trong nh÷ng t¬ng t¸c thêng gÆp lµ ch¬ng tr×nh yªu cÇu nhËp d÷ liÖu. Ch¬ng tr×nh sÏ t¹m ngõng ®Ó chê ngêi dïng "nhËp d÷ liÖu" tõ bµn phÝm hay b»ng chuét. Ho¹t ®éng tiÕp theo cña ch¬ng tr×nh sÏ tuú thuéc vµo d÷ liÖu ®îc nhËp vµo. VÝ dô, ch¬ng tr×nh yªu cÇu nhËp n¨m sinh tõ bµn phÝm. Khi ®ã ta cÇn gâ mét sè tù nhiªn øng víi n¨m sinh. Sau khi nhÊn phÝm Enter ®Ó x¸c nhËn, ch¬ng tr×nh sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng. - Hai c©u lÖnh Pascal díi ®©y sÏ cho kÕt qu¶ nh h×nh trªn: write('Ban hay nhap nam sinh:'); read(NS); c) Ch¬ng tr×nh t¹m ngõng. Cã hai chÕ ®é t¹m ngõng cña ch¬ng tr×nh: T¹m ngõng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh vµ t¹m ngõng cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn phÝm. VÝ dô 4. Gi¶ sö trong ch¬ng tr×nh Pascal cã c¸c c©u lÖnh sau: Writeln('Cac ban cho 2 giay nhe...'); Delay(2000); Sau khi in ra mµn h×nh dßng ch÷ "Cac ban cho 2 giay nhe...", ch¬ng tr×nh sÏ t¹m ngõng trong 2 gi©y, sau ®ã míi thùc hiÖn tiÕp. TRANG 11 H×nh 21 VÝ dô 5. Khi ch¹y ®o¹n ch¬ng tr×nh Pascal cã c¸c c©u lÖnh writeln('So Pi = ',Pi); read; sau khi th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh sè , ch¬ng tr×nh sÏ t¹m ngõng chê ngêi dïng nhÊn phÝm Enter, råi míi thùc hiÖn tiÕp. Lu ý: Ta cã thÓ sö dông readln thay cho read. d) Hép tho¹i Hép tho¹i ®îc sö dông nh mét c«ng cô cho viÖc giao tiÕp ngêim¸y tÝnh trong khi ch¹y ch¬ng tr×nh. VÝ dô, khi ngêi dïng thao t¸c ®Ó tho¸t khái ch¬ng tr×nh ®ang ch¹y, hép tho¹i d¹ng sau ®©y cã thÓ xuÊt hiÖn: H×nh 23 Khi ®ã, nÕu nh¸y chuét vµo nót §ång ý, ch¬ng tr×nh sÏ kÕt thóc cßn nh¸y nót Hñy lÖnh, ch¬ng tr×nh vÉn tiÕp tôc nh b×nh thêng. GV: Trong khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh, con ngêi thêng cã nhu cÇu can thiÖp vµo qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, ®iÒu chØnh, bæ sung. Ngîc l¹i, m¸y tÝnh còng cho th«ng tin vÒ kÕt qu¶ tÝnh to¸n, th«ng b¸o, gîi ý,... Qu¸ tr×nh trao ®æi d÷ liÖu hai chiÒu nh TRANG 12 thÕ thêng ®îc gäi lµ giao tiÕp hay t¬ng t¸c gi÷a ngêi vµ m¸y tÝnh. Víi c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n, t¬ng t¸c ngêi-m¸y thêng ®îc thùc hiÖn nhê c¸c thiÕt bÞ chuét, bµn phÝm vµ mµn h×nh. GV: Mét sè trêng hîp t¬ng t¸c ngêi – m¸y. HS: Nghe, ghi vë. - Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n - NhËp d÷ liÖu. - T¹m ngõng ch¬ng tr×nh. - Hép tho¹i. HS: Nghe, ghi vë. TRANG 13 Ngµy so¹n: 18/9/2008 Bµi thùc hµnh 2 ViÕt ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n I. Môc tiªu.  ChuyÓn ®îc biÓu thøc to¸n häc sang biÓu diÔn trong Pascal;  BiÕt ®îc kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau th× ®îc xö lý kh¸c nhau.  HiÓu phÐp to¸n div, mod  HiÓu thªm vÒ c¸c lÖnh in d÷ liÖu ra mµn h×nh vµ t¹m ngõng ch¬ng tr×nh. II. ChuÈn bÞ. GV: Gi¸o ¸n, bµi tËp so¹n mÉu HS: Häc bµi cò, ®äc s¸ch. III. NỘI DUNG H§ cña ThÇy H§ cña trß Bµi 1. LuyÖn tËp gâ c¸c biÓu thøc sè häc trong ch¬ng tr×nh Pascal. HS gâ c¸c lÖn lªn m¸y tÝnh a) 15 �4  30  12 ; c¸ nh©n. 10  5 18 b) ;  3 1 a) 5 1 c) (10  2) 2 ; (3  1) d) (10  2) 2  24 . (3  1) Khëi ®éng Turbo Pascal vµ gâ ch¬ng tr×nh sau ®Ó tÝnh c¸c biÓu thøc trªn: begin writeln('15*4-30+12 =',15*4-30+12); writeln('(10+5)/(3+1)-18/(5+1) =',(10+5)/(3+1)-18/ (5+1)); writeln('(10+2)*(10+2)/(3+1)=',(10+2)*(10+2)/(3+1)); write('((10+2)*(10+2)-24)/(3+1)=',((10+2)*(10+2)-24)/ (3+1)); readln end. b) Lu ý: C¸c biÓu thøc Pascal ®îc ®Æt trong c©u lÖnh writeln ®Ó in ra kÕt qu¶. Em sÏ cã c¸ch viÕt kh¸c sau khi lµm quen víi kh¸i niÖm biÕn ë bµi 4. Lu ch¬ng tr×nh víi tªn CT2.pas. DÞch, ch¹y ch¬ng tr×nh vµ kiÓm tra kÕt qu¶ nhËn ®îc trªn mµn h×nh. Sau khi gâ xong Lu ch¬ng tr×nh víi tªn CT2.pas. DÞch, ch¹y ch¬ng tr×nh vµ kiÓm tra kÕt qu¶ nhËn ®îc trªn mµn h×nh. Bµi 2. T×m hiÓu c¸c phÐp chia lÊy phÇn nguyªn vµ phÐp chia lÊy phÇn d víi sè nguyªn. Sö dông c¸c c©u lÖnh t¹m ngõng ch¬ng tr×nh. a) Më tÖp míi vµ gâ ch¬ng tr×nh sau ®©y: uses crt; begin HS gâ c¸c lÖn lªn m¸y tÝnh clrscr; TRANG 14 writeln('16/3 =', 16/3); writeln('16 div 3 =',16 div 3); writeln('16 mod 3 =',16 mod 3); writeln('16 mod 3 = ',16-(16 div 3)*3); writeln('16 div 3 = ',(16-(16 mod 3))/3); end. b) c) d) c¸ nh©n. Sau ®ã thùc hiÖn c¸c yeuu cÇu cña gi¸o viªn DÞch vµ ch¹y ch¬ng tr×nh. Quan s¸t c¸c kÕt qu¶ nhËn ®îc vµ cho nhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ ®ã. Thªm c¸c c©u lÖnh delay(5000) vµo sau mçi c©u lÖnh writeln trong ch¬ng tr×nh trªn. DÞch vµ ch¹y ch¬ng tr×nh. Quan s¸t ch¬ng tr×nh t¹m dõng 5 gi©y sau khi in tõng kÕt qu¶ ra mµn h×nh. Thªm c©u lÖnh readln vµo ch¬ng tr×nh (tríc tõ kho¸ end). DÞch vµ ch¹y l¹i ch¬ng tr×nh. Quan s¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ch¬ng tr×nh. NhÊn phÝm Enter ®Ó tiÕp tôc. TæNG KÕT 1. KÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè häc trong Pascal: +, -, *, /, mod vµ div. 2. C¸c lÖnh lµm t¹m ngõng ch¬ng tr×nh:  delay(x) t¹m ngõng ch¬ng tr×nh trong vßng x phÇn ngh×n gi©y, sau ®ã tù ®éng tiÕp tôc ch¹y.  read hoÆc readln t¹m ngõng ch¬ng tr×nh cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn phÝm Enter. 3. C©u lÖnh Pascal writeln(:n:m) ®îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn c¸ch in c¸c sè thùc trªn mµn h×nh; trong ®ã gi¸ trÞ thùc lµ sè hay biÓu thøc sè thùc vµ n, m lµ c¸c sè tù nhiªn. n quy ®Þnh ®é réng in sè, cßn m lµ sè ch÷ sè thËp ph©n. Lu ý r»ng c¸c kÕt qu¶ in ra mµn h×nh ®îc c¨n th¼ng lÒ ph¶i. TRANG 15 Ngµy so¹n: 22/09/08 Bµi thùc hµnh 2 : ViÕt ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n A. Môc tiªu :  LuyÖn tËp so¹n th¶o, chØnh söa ch¬ng tr×nh, biªn dÞch, ch¹y vµ xem kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ch¬ng tr×nh trong m«i trêng Turbo Pascal.  Thùc hµnh víi c¸c biÓu thøc sè häc trong ch¬ng tr×nh Pascal. B. ChuÈn bÞ : 1. Gi¸o viªn : - SGK, SGV, tµi liÖu, Gi¸o ¸n - §å dïng d¹y häc nh m¸y tÝnh, projector,... - ChuÈn bÞ phßng thùc hµnh ®ñ sè m¸y tÝnh ho¹t ®éng tèt. 2. Häc sinh : - §äc tríc bµi thùc hµnh. - Häc thuéc kiÕn thøc lý thuyÕt vµ c¸c bµi tËp ®· häc. C. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y : I. æn ®Þnh tæ chøc líp : - KiÓn tra sÜ sè : - æn ®Þnh trËt tù : II. KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra trong qu¸ tr×nh thùc hµnh. III. D¹y bµi míi : ho¹t ®éng cña thµy vµ trß kiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn ban ®Çu G : §ãng ®iÖn H : Khëi ®éng vµ kiÓm tra t×nh tr¹ng m¸y tÝnh cña m×nh => B¸o c¸o t×nh h×nh cho G. G : X¸c nhËn kÕt qu¶ b¸o c¸o trªn tõng m¸y. H : æn ®Þnh vÞ trÝ trªn c¸c m¸y. G : Phæ biÕn néi dung yªu cÇu chung trong tiÕt thùc hµnh lµ viÕt ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n. Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu thªm vÒ c¸ch in d÷ liÖu ra mµn h×nh. H : Lµm bµi trªn m¸y tÝnh cña Bµi 3 : Néi dung H lµm theo híng dÉn SGK. m×nh. G : Theo dâi vµ híng dÉn tõng m¸y. - Cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn ®¹t ®îc G : KÕt hîp kiÓm tra kÜ n¨ng so¹n trong tiÕt thùc hµnh tríc. ch¬ng tr×nh vµ ch¹y dÞch ch¬ng tr×nh trong Pascal. - NhuÇn nhuyÔn c¸ch giao tiÕp gi÷a ngêi vµ H : RÌn luyÖn kÜ n¨ng so¹n th¶o ch- m¸y th«ng qua c¸c lÖnh in d÷ liÖu ra mµn h×nh. ¬ng tr×nh, ch¹y dÞch ch¬ng tr×nh. H : T×m hiÓu thªm vÒ c¸ch in d÷ liÖu ra mµn h×nh. Ho¹t ®éng 3 : Gi¸o viªn tæng kÕt néi dung tiÕt thùc hµnh. Tæng kÕt : SGK TRANG 16 4. KÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè häc trong Pascal: +, -, *, /, mod vµ div. G : §a lªn mµn h×nh néi dung chÝnh 5. C¸c lÖnh lµm t¹m ngõng ch¬ng tr×nh: cÇn ®¹t trong tiÕt thùc hµnh nµy  delay(x) t¹m ngõng ch¬ng tr×nh trong (SGK) vßng x phÇn ngh×n gi©y, sau ®ã tù ®éng tiÕp tôc ch¹y.  read hoÆc readln t¹m ngõng ch¬ng H : §øng t¹i chç ®äc l¹i. tr×nh cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn phÝm Enter. 6. C©u lÖnh Pascal writeln(:n:m) ®îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn c¸ch in c¸c sè thùc trªn mµn h×nh; trong ®ã gi¸ trÞ thùc lµ sè hay biÓu thøc sè thùc vµ n, m lµ c¸c sè tù nhiªn. n quy ®Þnh ®é réng in G : Cã thÓ gi¶i thÝch thªm (nÕu cÇn) sè, cßn m lµ sè ch÷ sè thËp ph©n. Lu ý r»ng c¸c kÕt qu¶ in ra mµn h×nh ®îc c¨n th¼ng lÒ ph¶i. Híng dÉn vÒ nhµ. §äc vµ chuÈn bÞ tríc bµi 4 : Sö dông biÕn trong ch¬ng tr×nh. TRANG 17 Ngµy so¹n: 24/9/2008 I. Môc tiªu: Bµi tËp  Gióp häc sinh kÜ n¨ng ®äc hiÓu ®Ò .  Gióp Hs söa ch÷a c¸c bµi tËp ®· cho ë c¸c bµi tríc. II. ChuÈn bÞ:  Gv: gi¸o ¸n.  Hs: s¸ch gi¸o khoa, bµi tËp. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: H§ cña thÇy vµ trß Néi dung ghi b¶ng - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 4 trong bµi 2. - Hs ®äc ®Ò. - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. C¸c tªn hîp lÖ: a, Tamgiac, beginprogram, b1, abc, tªn kh«ng hîp lÖ: 8a (b¾t ®Çu b»ng sè), Tam giac (cã dÊu c¸ch), end (trïng víi tõ khãa). - Hs lµm bµi. - Gv gäi hs nhËn xÐt. - Hs nhËn xÐt. - Gv nhËn xÐt. - Hs l¾ng nghe. - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 6 trong bµi 2. - Hs ®äc ®Ò. - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. - Hs lµm bµi. - Gv gäi hs nhËn xÐt. - HS nhËn xÐt - Gv nhËn xÐt. - Hs l¾ng nghe. - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 2 trong bµi 3. a) Ch¬ng tr×nh 1 lµ ch¬ng tr×nh Pascal ®Çy ®ñ vµ hoµn toµn hîp lÖ, mÆc dï ch¬ng tr×nh nµy ch¼ng thùc hiÖn ®iÒu g× c¶. PhÇn nhÊt thiÕt ph¶i cã trong ch¬ng tr×nh lµ phÇn th©n ch¬ng tr×nh ®îc ®¶m b¶o b»ng hai tõ begin vµ end. (cã dÊu chÊm). b) Ch¬ng tr×nh 2 lµ ch¬ng tr×nh Pascal kh«ng hîp lÖ v× c©u lÖnh khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh program CT_thu; n»m ë phÇn th©n ch¬ng tr×nh. - Hs ®äc ®Ò. - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. - Hs lµm bµi. - Gv gäi hs nhËn xÐt. - Hs nhËn xÐt. - Gv nhËn xÐt. - Hs l»ng nghe. - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 3 trong bµi 3. - Hs ®äc ®Ò. D·y ch÷ sè 2010 cã thÓ thuéc kiÓu d÷ liÖu sè nguyªn, sè thùc hoÆc kiÓu x©u kÝ tù. Tuy nhiªn, ®Ó ch¬ng tr×nh dÞch Turbo Pascal hiÓu 2010 lµ d÷ liÖu kiÓu x©u, chóng ta ph¶i viÕt d·y sè nµy trong cÆp dÊu nh¸y ®¬n (’). var a: real; b: integer; begin writeln('123'); writeln(123); a:=2010; b:=2010; end. TRANG 18 - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. - Hs lµm bµi. - Gv gäi hs nhËn xÐt. - HS nhËn xÐt - Gv nhËn xÐt. - Hs l¾ng nghe. - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 4 trong bµi 3. - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. - Gv gäi hs nhËn xÐt. LÖnh Writeln('5+20=','20+5'); in ra mµn h×nh hai x©u ký tù '5+20' vµ '20+5' liÒn nhau: 5+20 = 20+5, cßn lÖnh Writeln('5+20=',20+5); in ra mµn h×nh x©u ký tù '5+20' vµ tæng cña 20+5 nh sau: 5+20=25. Hai lÖnh Writeln('100'); vµ Writeln(100); kh«ng t¬ng ®¬ng víi nhau v× mét lÖnh in ra mµn h×nh x©u ký tù biÓu diÔn sè 100 cßn lÖnh kia in ra mµn h×nh sè 100. C¸c biÓu thøc trong Pascal: a/b+c/d a*x*x+b*x+c 1/x-a/5*(b+2) (a*a+b)*(1+c)*(1+c)*(1+c) - Gv nhËn xÐt. - Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 5 trong bµi 3. C¸c biÓu thøc to¸n t¬ng øng: - Hs ®äc ®Ò. - Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi. - HS lµm bµi. ( a  b) 2  x y b a c - Gv gäi hs nhËn xÐt. 2 - Hs nhËn xÐt. a2 (2b  c ) 2 - Gv nhËn xÐt. - Hs l¾ng nghe. 1 1 1 1 1    2 2.3 3.4 4.5 - Gv chó ý víi Hs nh÷ng ®iÓm hay sai cña Hs. - Hs: l¾ng nghe vµ rót kinh nghiÖm. - Gv nhËn xÐt: - Hs l¾ng nghe. Sù chuÈn bÞ bµi cña Hs. - Gv dÆn dß: Hs vÒ nhµ xem tríc phÇn 1, 2 cña phÇn mÒm Finger Break Out. TRANG 19 Ngµy so¹n: 28/09/08 LuyÖn gâ bµn phÝm nhanh víi finger break out A. Môc tiªu :  Gióp häc sinh hiÓu t¸c dông cña ch¬ng tr×nh lµ gâ nhanh vµ chÝnh x¸c h¬n.  Giíi thiÖu cho HS c¸ch vµo ra vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh cña ch¬ng tr×nh. B. ChuÈn bÞ : 1. Gi¸o viªn : - SGK, SGV, tµi liÖu, Gi¸o ¸n - §å dïng d¹y häc nh m¸y tÝnh, projector,... 2. Häc sinh : - §äc tríc bµi - SGK, §å dïng häc tËp, b¶ng phô... C. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y : I. æn ®Þnh tæ chøc líp : - KiÓn tra sÜ sè : - æn ®Þnh trËt tù : II. KiÓm tra bµi cò : III. D¹y bµi míi : ho¹t ®éng cña thµy vµ trß kiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 : Giíi thiÖu phÇn mÒm Finger break out G : Líp 7 em ®· ®îc lµm quen 1. Giíi thiÖu phÇn mÒm. víi phÇn mÒm luyÖn gâ phÝm nµo ? H : Tr¶ lêi phÇn mÒm Typing test ®Ých cña phÇn mÒm nµy lµ luyÖn gâ bµn phÝm G : PhÇn mÒm Typing test gióp Môc nhanh vµ chÝnh x¸c. em rÌn luyÖn kÜ n¨ng g× ? H : Tr¶ lêi. G : Giíi thiÖu môc ®Ých cña phÇn mÒm Finger break out. Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu thµnh phÇn chÝnh trªn mµn h×nh finger beak out G : Giíi thiÖu biÓu tîng cña ch- 2 Mµn h×nh chÝnh cña phÇn mÒm ¬ng tr×nh. a. Khëi ®éng phÇn mÒm H : Nªu c¸ch khëi ®éng ch¬ng tr×nh. H : Lªn m¸y chñ thùc hiÖn thao - KÝch ®óp vµo biÓu tîng t¸c khëi ®éng ch¬ng tr×nh. G : Cã thÓ më réng c¸ch khëi ®éng qua nót start vµ lµm mÉu. G : NhÊn ENTER (OK) ®Ó b. Giíi thiÖu mµn h×nh chÝnh. chuyÓn sang mµn h×nh chÝnh cña phÇn mÒm. H : Quan s¸t mµn h×nh chÝnh ®Ó phÇn biÖt c¸c thµnh phÇn chÝnh trong mµn h×nh nµy. TRANG 20