Gi¸o ¸n Tin häc 11
Ngày soạn: 20/08/2010
CHƯƠNG I: MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ LẬP TRÌNH
VÀ NGÔN GỮ LẬP TRÌNH
Tiết 1
Tªn bµi gi¶ng
KHÁI NIỆM LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
I. Mục đích, yêu cầu.
Hiểu được khả năng của ngôn ngữ lập trình bậc cao, phân biệt được với ngôn ngữ máy và hợp ngữ.
Hiểu ý nghĩa và nhiệm vụ của chương trình dịch. Phân biệt được thông dịch và biên dịch.
Biết các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình: bảng chữ cái, cú pháp, ngữ nghĩa.
Hiểu và phân biệt được các thành phần này.
II. Phương pháp giảng dạy:
Sử dụng phươn pháp đặt vấn đề, hướng dẫn, gợi ý.
III. Chuẩn bị
1-Chuẩn bị của giáo viên:- Bảng viết, sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập.
2-Chuẩn bị của học sinh:- Sách giáo khoa, vở ghi chép và các đồ dùng học tập
III. Nội dung lên lớp:
1. Ổn định tình hình lớp.
Giới thiệu làm quen với HS của lớp.
Tạo tâm lý và quan hệ tốt với HS trước khi bắt đầu tiết học đầu tiên
2. Bài mới
HĐ của GV
- HS chú ý.
HĐ của HS
Gi¸o ¸n Tin häc 11
- HS lên bảng:
+ Input: a, b
+ Output: nghiệm x
* Thuật toán:
+B1: Nhập a, b;
+B2: Nếu a<>0 PT có nghiệm x=-b/a
+B3: Nếu a=0, b=0 PT có vô số nghiệm;
+B4: Nếu a=0, b<>0 PT vô nghiệm.
HS trả lời theo SGK
HS: Ngôn ngữ máy, hợp ngữ, ngôn ngữ bậc cao.
HS: (1-2 hs)
Nghe giảng và tự ghi chép
HS:
+ In: Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao.
+ Out: Chương trình trên ngôn ngữ máy.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
- HS: Dịch các chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc
cao sang chương trình viết bằng ngôn ngữ máy.
- HS thực hiện yêu cầu của GV.
- HS trả lời.
- HS trả lời.
Ho¹t ®éng 1:
* Môc tiªu:
Giới thiệu để học sinh nắm được khái niệm lập
trình và chương trình dịch.
* C¸ch tiÕn hµnh
ĐVĐ: Về lập trình các em chỉ mới được tìm hiểu
qua bài các bước để giải bài toán trên máy tính chta
chưa có khái niệm cụ thể. Còn ngôn ngữ lập trình
chúng ta cũng đã tìm hiểu tất cả ở lớp 10.
- GV đưa ra ví dụ: Giải PT bậc nhất 1 ẩn:
ax + b=0.
H?: Em hãy xác định Input, Output và viết thuật
toán để giải bài toán trên?
- GV giải thích:
Việc sử dụng một ngôn ngữ lập trình để diễn đạt
thuật toán đưa vào máy tính giải gọi là lập trình.
H?: Lập trình là gì?
Gi¸o ¸n Tin häc 11
H?: Vậy có những loại ngôn ngữ lập trình nào?
H?: Hãy phân biệt ngôn ngữ bậc cao với các loại
ngôn ngữ khác?
Phân biệt ngôn ngữ bậc cao: Chương trình viết
bằng ngôn ngữ bậc cao không phụ thuộc vào loại
máy và phải dùng chương trình dịch để chuyển về
ngôn ngữ máy.
.
Dẫn dắt: Chương trình viết bằng ngôn ngữ máy sẽ thực
hiện được ngay, còn chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc
cao thì phải chuyển đổi thành chương trình trên ngôn ngữ
máy mới có thể thực hiện được. Công cụ thực hiện chuyển
đổi đó gọi là chương trình dịch..
H?: Input, Output của chương trình dịch là gì?
H?: Nhiệm vụ quan trọng nhất của chương trình
dịch là gì?
Ho¹t ®éng 2:
Môc tiªu: Học sinh phân biệt thông dịch và biên
dịch
C¸ch tiÕn hµnh:
-
Yêu cầu HS đọc ví dụ SGK.
-
Gọi HS khác phân tích ví dụ.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
- H?: Phân biệt hai cách dịch trong ví dụ trên?
-
H?: Phân biệt th«ng dịch và biên dịch?
- - GV còng cè l¹i vÊn ®Ò:
3. Củng cố:
* Ba lớp của ngôn ngữ lập trình và các mức của nó.
* Vai trò của chươngtrình dịch
* Khái niệm biên dịch và thông dịch
* Lỗi cú pháp, lỗi ngữ nghĩa
4. Về nhà:
* Đọc Bài đọc thêm 1 để tìm hiểu sơ về 1 số ng2 lập trình
* Soạn trước phần còn lại của bài 2. Trong đó chú ý các khái niệm mới: tên, hằng, biến. Cách sử
dụng nó trong lập trình
Ngµy so¹n: 24/08/2010
Tªn bµi gi¶ng:
C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nH
TiÕt 2
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc:
- N¾m ®îc c¸c thµnh phÇn cña mét ng«n ng÷ lËp tr×nh nãi chung
- BiÕt ®îc mét sè kh¸i niÖm nh: tªn, tªn chuÈn, tªn dµnh riªng.
2. Kü n¨ng
- Ph©n biÖt ®îc tªn chuÈn víi tªn dµnh riªng vµ tªn tù ®Æt.
- Nhí c¸c qui ®Þnh vÒ tªn, h»ng vµ biÕn.
- BiÕt ®Æt tªn ®óng, nhËn biÕt tªn sai.
3. Th¸i ®é
- ý thøc ®îc tÇm quan träng cña m«n häc vµ cã th¸i ®é häc tËp nghiªm tóc, lu«n tõ t×m hiÓu häc tËp.
II. PhÇn chuÈn bÞ
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
- Gi¸o ¸n, SGK, s¸ch gi¸o viªn, s¸ch bµi tËp,
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:
- Vë ghi, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp , ®å dïng häc tËp.
III. Néi dung lªn líp
Gi¸o ¸n Tin häc 11
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò :
C©u hái:
Em h·y ph©n biÖt th«ng dÞch vµ biªn dÞch?
HS lªn b¶ng tr¶ lêi.
3. Néi dung bµi míi
Hoạt động của GV
1. Ho¹t ®éng1
- Môc tiªu:
Giíi thiÖu c¸c thµnh phÇn cña NNLT
- C¸ch tiÕn hµnh:
§Æt vÊn ®Ò : Cã nh÷ng yÕu tè nµo dïng ®Ó
x©y dùng nªn ng«n ng÷ tiÕng ViÖt?
Hoạt động của HS
*HS ®éc lËp suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
- B¶ng ch÷ c¸i tiÕng ViÖt, sè, dÊu.
-C¸ch ghÐp c¸c kÝ tù thµnh tõ, phÐp tõ thµnh c©u.
- Ng÷ nghÜa cña tõ thµnh c©u.
* HS l¾ng nghe vµ ghi nhí.
* DiÔn gi¶i : Trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
còng t¬ng tù nh vËy, nã gåm cã c¸c thµnh
phÇn : B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
* Chia líp thµnh 3 nhãm, ph¸t b×a trong
vµ bót cho mçi nhãm vµ yªu cÇu mçi
nhãm thùc hiÖn mét nhiÖm vô :
- H?: H·y nªu c¸c ch÷ c¸i cña b¶ng ch÷
c¸i tiÕng Anh?
* Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, th¶o luËn theo nhãm vµ ®iÒn
phiÕu häc tËp :
B¶ng ch÷ c¸i :
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXY
Z.
abcdefhgijklmnopqrstuvwxyz.
HÖ ®Õm : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 .
KÝ hiÖu ®Æc biÖt :
-H?: Nªu c¸c kÝ sè trong hÖ ®Õm thËp + - * / = < > [ ] . , _ ; # ^ $ & ( ) { } : “
- Theo dâi kÕt qu¶ cña c¸c nhãm kh¸c vµ bæ sung nh÷ng
ph©n?
thiÕu sãt .
-H?: Nªu mét sè kÝ hiÖu ®Æc biÖt kh¸c?
- TËp trung xem tranh vµ ghi nhí .
- Thu phiÕu tr¶ lêi, chiÕu kÕt qu¶ lªn b¶ng,
gäi ®¹i diÖn nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
- Treo tranh gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ ®Ó tiÓu
kÕt ho¹t ®éng nµy.
2 Ho¹t ®éng 2
- Môc tiªu: T×m hiÓu tªn trong NNLT
- C¸ch tiÕn hµnh:
* §Æt vÊn ®Ò : Mäi ®èi tîng trong ch¬ng * Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi .
Gi¸o ¸n Tin häc 11
tr×nh ®Òu ph¶i ®îc ®Æt tªn.
H?: H·y nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, trang
10, ®Ó nªu quy c¸ch ®Æt tªn trong Turbo
Pascal?
- Gåm ch÷ sè, ch÷ c¸i, dÊu g¸ch díi.
- B¾t ®Çu b»ng ch÷ c¸i hoÆc dÊu g¹ch díi.
- §é dµi kh«ng qu¸ 127 .
* HS quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi .
* Treo tranh chøa c¸c tªn ®óng – sai, yªu
A
cÇu häc sinh chän tªn ®óng .
R12
A
45
A BC
6Pq
R12
X#y
45
.
* HS nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi .
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK (trang
10 – 11 ) ®Ó biÕt c¸c kh¸i niÖm vÒ tªn
giµnh riªng, tªn chuÈn vµ tªn do ngêi lËp - HS th¶o luËn theo nhãm vµ ®iÒn phiÕu häc tËp .
tr×nh ®Æt .
+ Tªn dµnh riªng : Lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n ng÷ lËp tr×nh
- Chia líp thµnh 3 nhãm, mçi nhãm tr×nh quy ®Þnh dïng víi nghÜa x¸c ®Þnh, ngêi lËp tr×nh kh«ng ®bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ mét lo¹i tªn vµ îc dïng víi ý nghÜa kh¸c .
cho vÝ dô .
+ Tªn chuÈn : Lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n ng÷ lËp tr×nh quy
®Þnh dïng víi mét ý nghÜa nµo ®ã, ngêi lËp tr×nh cã thÓ
®Þnh nghÜa l¹i ®Ó dïng nã víi ý nghÜa kh¸c.
+ Tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt : Lµ tªn ®îc dïng theo ý
nghÜa riªng cña tõng ngêi lËp tr×nh, tªn nµy ®îc khai b¸o
tríc khi sö dông. C¸c tªn dµnh riªng.
- HS quan s¸t tranh vµ ®iÒn phiÕu häc tËp .
- Treo tranh chøa mét sè tªn trong ng«n
ng÷ lËp tr×nh Pascal ®· ®îc chuÈn bÞ s½n :
Program Abs Interger Type
Tªn dµnh riªng : Program type
Xyx Byte tong
Tªn chuÈn : Abs Interger Byte
- Ph¸t b×a trong vµ bót cho mçi nhãm vµ Tªn tù ®Æt : Xyx Tong
yªu cÇu häc sinh mçi nhãm thùc hiÖn :
- HS quan s¸t kÕt qu¶ cña nhãm kh¸c vµ nhËn xÐt, ®¸nh
+ X¸c ®Þnh tªn giµnh riªng.
gi¸ vµ bæ sung.
+ X¸c ®Þnh tªn chuÈn .
- Theo dâi bæ sung cña gi¸o viªn ®Ó hoµn thiÖn kiÕn thøc .
Gi¸o ¸n Tin häc 11
+ X¸c ®Þnh tªn tù ®Æt .
- Thu phiÕu häc tËp cña ba nhãm, chiÕu
kÕt qu¶ lªn b¶ng, gäi häc sinh nhãm kh¸c
nhËn xÐt bæ sung .
- TiÓu kÕt cho vÊn ®Ò nµy b»ng c¸ch bæ
sung thªm cho mçi nhãm ®Ó ®a ra tr¶ lêi
®óng .
3. Ho¹t ®éng 3
- Môc tiªu: Giíi thiÖu vÒ h»ng vµ biÕn
- C¸ch tiÕn hµnh:
* Yªu cÇu häc sinh cho mét sè vÝ dô vÒ
h»ng sè, h»ng x©u vµ h»ng logic.
* HS ®éc lËp suy nghÜ vµ tr¶ lêi .
- H»ng sè : 50
60.5
- H»ng x©u : “Ha Noi” “A”
- H»ng logic : False
- H»ng sè häc lµ c¸c sè nguyªn vµ sè thùc, cã dÊu hoÆc
kh«ng dÊu .
-H?: Em h·y tr×nh bµy kh¸i niÖm vÒ h»ng - H»ng x©u : Lµ chuçi kÝ tù trong bé m· ASCII, ®îc ®Æt
sè, h»ng x©u vµ h»ng logic?
trong cÆp dÊu nh¸y.
- H»ng logic : Lµ gi¸ trÞ ®óng (true) HoÆc sai ( False) .
* Quan s¸t b¼ng vµ tr¶ lêi .
- H»ng sè : - 32767, 1.5E+2
- H»ng x©u : “QB” “50”
* Ghi b¶ng : X¸c ®Þnh h»ng sè vµ h»ng
x©u trong c¸c h»ng sau :
- 32767
“QB”
*HS nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi .
“50”
1.5E+2
- BiÕn lµ ®¹i lîng ®îc ®Æt tªn dïng ®Ó lu tr÷ gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o nµy cã thÓ ®îc thay ®æi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng
khoa, cho biÕt kh¸i niÖm biÕn .
tr×nh ®Òu ph¶i ®îc khai b¸o .
-H?: Cho vÝ dô mét biÕn .
- VÝ dô hai tªn biÕn lµ : Tong, xyz .
* §éc lËp tham kh¶o s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi .
- Có thÝch ®îc ®Æt gi÷a cÆp dÊu { } hoÆc (* *) dïng
®Ó gi¶i thÝch cho ch¬ng tr×nh râ rµng dÔ hiÓu .
- {Lenh xuat du lieu}
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa vµ hco biÕt chøc n¨ng cña chó thÝch HS: Lµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt .
trong ch¬ng tr×nh.
HS: Kh«ng. V× ®ã lµ dßng chó thÝch .
- H?: Cho mét vÝ dô vÒ mét dßngchó
thÝch .
- H?: Tªn biÕn vµ tªn h»ng lµ tªn giµnh
Gi¸o ¸n Tin häc 11
riªng hay tªn chuÈn hay tªn do ngêi lËp
tr×nh ®Æt ?
- H?: C¸c lÖnh ®îc viÕt trong cÆp dÊu {}
cã ®îc TP thùc hiÖn kh«ng? V× sao?
IV. Tæng kÕt bµi häc
1. Nh÷ng néi dung ®· häc .
- Thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh : B¶ng ch÷, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
- Kh¸i niÖm : Tªn, tªn chuÈn, tªn dµnh riªng, tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt, h»ng, biÕn vµ chó thÝch.
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ .
- Lµm bµi tËp 4, 5, 6, s¸ch gi¸o khoa, trang 13 .
- Xem bµi ®äc thªm : Ng«n ng÷ Pascal, s¸ch gi¸o khoa, trang 14, 15, 16 .
- Xem tríc bµi : CÊu tróc ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa, trang 18.
- Xem néi dung phô lôc B, s¸ch gi¸o khoa trang 128 : Mét sè tªn giµnh riªng.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
Ngày soạn: 25/08/2010
Tªn bµi gi¶ng
BÀI TẬP
Tiết 3
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Biết có 3 lớp ngôn ngữ lập trình và các mức của ngôn ngữ lập trình: ngôn ngữ máy, hợp ngữ và
ngôn ngữ bậc cao.
- Biết vai trò của chương trình dịch.
- Biết khái niệm biên dịch và thông dịch.
- Biết các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình: bảng chữ cái, cú pháp và ngữ nghĩa.
- Biết các thành phần cơ sở của Pascal: bảng chữ cái, tên, tên chuẩn, tên riêng (từ khóa), hằng và
biến.
2. Kĩ năng: Biết viết hằng và tên đúng trong một ngôn ngữ lập trình cụ thể.
3. Về tư duy và thái độ:
Nhận thức được quá trình phát triển của ngôn ngữ lập trình gắn liền với quá trình phát triển của tin
học nhằm giải các bài toán thực tiễn ngày càng phức tạp.
Ham muốn học một ngôn ngữ lập trình cụ thể để có khả năng giải các bài toán bằng máy tính điện
tử.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên: chuẩn bị nội dung để giải bài tập cuối chương và một số câu hỏi trắc nghiệm của chương.
2. Học sinh: Ôn lại kiến thức của chương, chuẩn bị bài tập cuối chương.
III. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
SD phương pháp nêu vấn đề, hướng dẫn, gợi mở.
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
2. Nội dung bài mới
Hoạt động 1:
Hđ của GV
ĐVĐ: Trước khi giải bài tập trong SGK,
Hđ của HS
các em tự ôn lại một số kiến thức mà - Đọc yêu cầu của câu hỏi và bài tập cuối chương trang 13
chúng ta đã học ở các bài trước dựa trên SGK.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
yêu cầu của câu hỏi trang 13 SGK.
H?: Tại sao người ta phải xây dựng các - Suy nghĩ để đưa ra phương án trả lời.
ngôn ngữ lập trình bậc cao?
- Nhận xét, đánh giá và bổ sung hướng - Suy nghĩ, trả lời câu hỏi.
dẫn cho học sinh trả lời câu hỏi số 1:
H?: Biên dịch và thông dịch khác nhau - Suy nghĩ, trả lời câu hỏi.
như thế nào?
Phân tích câu trả lời của học sinh.
Hoạt động 2:
Hđ của GV
H?: Hãy cho biết các điểm khác nhau giữa
Hđ của HS
tên dành riêng và tên chuẩn? Viết 3 tên Suy nghĩ, trả lời, giải thích
đúng quy tắctrong Pascal?
- Gọi hs trả lời và cho ví dụ
- Phân tích câu trả lời của học sinh.
Trả lời
H?: Nêu lại quy tắc đặt tên trong Pascal?
- Gọi 3 học sinh lên bảng cho ví dụ về tên
do người lập trình đặt.
Lên bảng
*Nhận xét, sửa chữa, góp ý.
Chú ý, ghi nhớ
Hoạt động 3:
Hđ của GV
Hđ của HS
H?: Hãy cho biết những biểu diễn nào Trả lời giải thích từng câu một
dưới đây không phải là biểu diễn hằng
trong Pascal và chỉ rõ trong từng trường
hợp:
- Nhận xét, giải thích
Gi¸o ¸n Tin häc 11
IV. ĐÁNH GIÁ CUỐI BÀI
Câu hỏi, bài tập về nhà
Xem trước Chương 3 gồm các bài: Cấu trúc chương trình và Một số kiểu dữ liệu chuẩn. Xem trước
nội dung phụ lục B phần 3: Một số kiểu dữ liệu chuẩn. (trang 129 Sgk)
Bài tập kiểm tra trắc nghiệm cuối chương
Câu 1:Chương trình viết bằng hợp ngữ không có đặc điểm nào trong các đặc điểm sau:
A. Ngắn gọn hơn so với chương trình được viết bằng ngôn ngữ bậc cao.
B. Tốc độ thực hiện nhanh hơn so với chương trình được viết bằng ngôn ngữ bậc cao.
C. Diễn đạt gần với ngôn ngữ tự nhiên.
D. Sử dụng trọn vẹn các khả năng của máy tính
Câu 2: Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao không có đặc điểm nào trong các đặc điểm sau:
A. Không phụ thuộc vào loại máy, chương trình có thể thực hiện trên nhiều loại máy.
B. Ngắn gọn, dễ hiểu, dễ hiệu chỉnh và nâng cấp.
C. Kiểu dữ liệu cà cách tổ chức dữ liệu đa dạng, thuận tiện cho mô tả thuật toán.
D. Máy tính có thể hiểu và thực hiện trực tiếp chương trình này.
Câu 3: Chương trình dịch không có khả năng nào trong các khả năng sau?
A. Phát hiện được lỗi ngữ nghĩa.
C. Phát hiện được lỗi cú pháp.
B. Thông báo lỗi cú pháp.
D. Tạo được chương trình dịch.
Câu 4: Nhận biết đúng/sai trong Pascal?
STT
1
2
3
4
5
6
Tên biến
1hoten
Hoten
Ho ten
Ho_ten
Ho-ten1
Hoten1
Đúng(Đ)/Sai(S)
S
Đ
S
Đ
S
Đ
Câu 5: Ghép mỗi câu ở cột 1 với một câu thích hợp ở cột 2 trong bảng sau:
Cột 1
(1) Biên dịch
Cột 2
(A) là các đại lượng có giá trị không đổi trong quá trình thực hiện
chương trình.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
(2) Thông dịch
(B) dịch và thực hiện từng câu lệnh, nếu còn câu lệnh tiếp theo thì
quá trình này còn tiếp tục.
(3) Chương trình viết (C) là những đại lượng được đặt tên, dùng để lưu trữ giá trị và giá
trên ngôn ngữ lập trình trị có thể được thay đổi trong quá trình thực hiện chương trình.
bậc cao.
(4) Biến
(d) dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích
có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần
(5) Hằng
thiết.
(E) phải được chuyển đổi thành chương trình trên ngôn ngữ máy
mới có thể thực hiện được.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
Ngày soạn: 04/09/2010
CHƯƠNG II: CHƯƠNG TRÌNH ĐƠN GIẢN
Tªn bµi gi¶ng:
CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH
Tiết 4
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Hiểu chương trình là sự mô tả của thuật toán bằng một NNLT
Biết cấu trúc của một chương trình đơn giản: cấu trúc chung và các thành phần
2. Kĩ năng:
Nhận biết được thành phần của một chương trình đơn giản
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên
Máy tính, máy chiếu projector .
Một số chương trình mẫu viết sẵn.
2. Học sinh: Sách giáo khoa
III. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
SD phương pháp nêu vấn đề, hướng dẫn, gợi mở
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
Hđ của GV
Hđ của HS
H?: Phân biệt tên chuẩn và từ khóa? Tên Hs1: Trả lời trước lớp
hằng, tên biến thuộc loại tên nào?
H?: Cho một số tên biến, hằng đúng qui Hs2: Trình bày trên bảng
cách?
Hs3: Nhận xét phần trả lời của Hs2
Nhận xét, đánh giá cho điểm 3 hs
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu trúc chung của chương trình
. Mục tiêu: Hs biết được cấu trúc chương trình có 2 phần: phần khai báo, phần thân.
. Cách tiến hành:
H§ của GV
H§ của HS
1. Câu hỏi gợi ý: Một bài tập làm văn 1. Suy nghĩ và trả lời.
Gi¸o ¸n Tin häc 11
thường viết có mấy phần? Các phần có thứ - Có ba phần
tự không?
- Có thứ tự: mở bài, thân bài, kết luận.
H? Tại sao phải chia ra như vậy?
* HS trả lời:
- Dễ viết, dễ đọc và dễ hiểu nội dung .
2. Y/cầu Hs n/cứu Sgk và trả lời các câu 2. N/cứu sgk, thảo luận và trả lời:
hỏi sau:
Có 2 phần:
-H? Một chương trình có cấu trúc mấy
[
]
phần?
3. Quan sát và trả lời
3. Chiếu lên bảng chương trình:
Program vidu;
Begin
Write(‘ chao cac ban’);
Readln;
End.
- Phần bôi đen là phần thân. Còn lại là phần khai báo.
H?: Đâu là phần khai báo và phần thân
chương trình?
GV: Chương trình trên chỉ là chương trình
đơn giản. Để có thể nhận biết các thành
phần trong chương trình bất kỳ, ta cần tìm
hiểu nội dung của từng thành phần.
3. Hoạt động 3: Tìm hiểu các thành phần của chương trình.
. Mục tiêu: Hs biết được nội dung của các thành phần trong chương trình:
* Phần khai báo: khai báo tên chương trình, khai báo các thư viện, khai báo hằng, khai báo biến,
khai báo chương trình con, ...
* Phần thân: Bao gồm dãy lệnh được đặt trong cặp dấu hiệu mở đầu và kết thúc
. Cách tiến hành:
Hđ của GV
1. Yªu cầu Hs nghiªn cứu Sgk và trả lời:
Hđ của HS
1. N/cứu sgk, thảo luận
- Trong phần khai báo có những khai báo Trả lời:
nào?
- Khai báo tên chương trình
Gi¸o ¸n Tin häc 11
- Khai báo thư viện CTC
- Khai báo hằng
Dẫn dắt: Cách khai báo các đối tượng này - Khai báo biến
trong chương trình như thế nào?
- Khai báo CTC
2. Y/cầu Hs tiếp tục n/cứu Sgk và lấy ví dụ
cho từng loại khai báo.
* Khai b¸o tªn ch¬ng trinh?
* Khai b¸o th viÖn?
* Khai b¸o h»ng?
* khai b¸o biÕn?
2. N/cứu sgk, thảo luận và cho ví dụ:
- Khai báo tên chương trình
Program tim_uscln;
- Khai báo thư viện CTC
GV: gäi hs kh¸c cho vÝ dô tiÕp
Uses crt;
GV: Cách khai báo biến sẽ được tìm hiểu - Khai báo hằng
riêng trong tiết sau.
Const max = 1000;
Pi = 3.14;
* Khai báo và sử dụng CTC được trình bày ở - Khai báo biến
chươngVI.
Var a, d, c: integer;
3. Y/cầu Hs cho biết cấu trúc của phần thân
chương trình.
Kt:char;
* Ghi nhớ các ví dụ.
3. Trả lời
Begin
Dãy các câu lệnh;
GV: còng cè vµ bæ sung
End.
4. Hoạt động 4: Xét một vài ví dụ về những chương trình đơn giản
Mục tiêu: Hs nhận biết được từng phần của một chương trình đơn giản.
. Các bước tiến hành:
Hđ của GV
Hđ của HS
1. Chiếu lên bảng một chương trình đơn giản. 1. Quan sát và trả lời
Program vidu;
Uses crt;
Gi¸o ¸n Tin häc 11
Var x, y: byte; z:word;
Begin
z:= x+y;
writeln(z);
readln;
End.
H?: Phần khai báo của chương trình?
- Phần khai báo (gồm 3 dòng đầu):
khai báo tên CT,
khai báo thư viện,
H?: Phần thân của chương trình,
khai báo biến.
+ lệnh z:=x+y có ý nghĩa gì?
- Còn lại là phần thân.
+ lệnh writeln có chức năng gì?
* HS trả lời:
+ lệnh gán (: =)
2. Có thể bỏ bớt các phần nào trong chương + lệnh đưa thông tin ra màn hình.
trình trên, nhưng kết quả chương trình không
thay đổi?
2. Suy nghĩ, thảo luận và trả lời.
Dòng khai báo tên
3. Chia lớp thành 4 nhóm
Dòng khai báo thư viện.
Y/cầu:
+ 2 nhóm lấy một ví dụ về chương trình
Pascal chỉ có phần thân.
3. Thảo luận và trả lời
+ 2 nhóm còn lại chương trình không có Trình bày trên bìa trắng
phần khai báo biến
* Đính bìa các nhóm lên bảng, cho các nhóm
nhận xét và đánh giá chéo.
IV. ĐÁNH GIÁ CUỐI BÀI
1. Nội dung đã học
Một chương trình gồm có 2 phần: phần khai báo và phần thân.
2. Câu hỏi, bài tập về nhà
Xem trước bài: Một số kiểu dữ liệu chuẩn. Khai báo biến. (trang 21-23 sgk)
Xem trước nội dung phụ lục B phần 3: Một số kiểu dữ liệu chuẩn. (trang 129 Sgk)
Gi¸o ¸n Tin häc 11
Ngày soạn: 10/09/2010
MỘT SỐ KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN
KHAI BÁO BIẾN
Tiết 5
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Biết một số kiểu dữ liệu chuẩn: nguyên, thực, kí tự, logic.
Hiểu cách khai báo biến.
2. Kĩ năng
Xác định được kiểu cần khai báo của dữ liệu đơn giản.
Biết khai báo biến đúng.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên: Máy tính, máy chiếu projector, một số ví dụ minh hoạ.
Bảng treo chứa một số khai báo biến cho Hs chọn Đúng - Sai
2.Học sinh: SGK
III. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
SD phương pháp nêu vấn đề, hướng dẫn, gợi mở
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
Hđ của GV
H?: Nêu cấu trúc chung của một chương trình?
Hđ của HS
Hs: trả lời trước lớp
H?: Nêu cấu trúc của các phần khai báo: tên
chương trình, hằng, thư viện?
Hs: trình bày trên bảng
Nhận xét, đánh giá cho điểm 3 hs
Hs: nhận xét phần trả lời của Hs2
2. Hoạt động 2: Một số kiểu dữ liệu chuẩn.
a. Mục tiêu: Biết được tên và giới hạn biểu diễn của một số kiểu dữ liệu: Kiểu số nguyên: Byte, Integer,
Word, Longint. Kiểu số thực: Real, Extended. Kiểu kí tự: là kí tự thuộc bảng mã ASCII (char)
Kiểu logic: là tập hợp gồm 2 giá trị True và False, là kết quả của phép so sánh.
Cách tiến hành:
Hđ của GV
Hđ của HS
Gi¸o ¸n Tin häc 11
1. Kiểu dữ liệu chuẩn là một tập hữu 1. Chú ý, lắng nghe
hạn các giá trị, mỗi kiểu dữ liệu cần một - Liên tưởng các tập số trong toán học với một kiểu dữ liệu
dung lượng bộ nhớ cần thiết đẻ lưu trữ trong Pascal.
và xác định các phép toán có thể tác
động lên dữ liệu.
2. Y/cầu Hs n/cứu Sgk trả lời các câu 2. N/cứu Sgk và trả lời
hỏi sau:
H?: Có bao nhiêu dữ liệu chuẩn trong HS: Có 4 kiểu: nguyên, thực, kí tự, lôgic.
ngôn ngữ Pascal ?
HS: Có 4 loại: byte, integer, word, longint.
H?: Trong ngôn ngữ Pascal, có những
kiểu nguyên nào thường dùng, phạm vi HS: Có 2 loại: Real, Extended.
biểu diễn của mỗi loại?
H?: Trong ngôn ngữ Pascal, có những HS: Có 1 loại: char
kiểu thực nào thường dùng, phạm vi
biểu diễn của mỗi loại?
HS: Có 1 loại: Boolean gồm 2 giá trị: True và False
H?: Trong ngôn ngữ Pascal, có bao Quan sát
nhiêu kiểu kí tự?
3. Chú ý lắng nghe và ghi nhớ.
H?: Trong ngôn ngữ Pascal, có bao
nhiêu kiểu logic, gồm các giá trị nào?
Treo bảng
4. Suy nghĩ và trả lời
3. Giải thích một số vấn đề cho Hs
Kiểu thực (Real)
+ Vì sao phạm vi biểu diễn của các loại
số nguyên là khác nhau?
+ Miền giá trị của các loại kiểu thực, số
chữ số có nghĩa?
4. Ứng dụng: Muốn tính toán các giá trị:
5, 8, 9.05 ta phải sử dụng kiểu dữ liệu
nào?
4. Hoạt động 4:Tìm hiểu cách khai báo biến
Mục tiêu:
Gi¸o ¸n Tin häc 11
- Hs biết được rằng mọi biến trong chương trình đều phải được khai báo tên và kiểu dữ liệu.
- Hs biết được cấu trúc chung của khai báo biến trong NNLT Pascal, khai báo được biến khi lập
trình.
Cách tiến hành:
Hđ của GV
Hđ của HS
1. Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách GK 1. Đọc s¸ch nghiªn cøu vµ tr¶ lêi.
H? cho biết vì sao phải khai báo biến ?
Mọi biến dùng trong chtrình đều phải được khai báo tên
biến và kiểu dữ liệu của biến. Tên biến dùng để xác lập
quan hệ giữa biến với địa chỉ bộ nhớ nơi lưu giữ giá trị của
biến.
H? Cấu trúc chung của khai báo biến
bằng Pascal?
Var : ;
H? Cho ví dụ: Cần một biến kiểu nguyên,
và một biến kiểu logic.
Var a: integer;
B: boolean;
2. Treo bảng có chứa một số khai báo và
yêu cầu Hs:
*chọn khai báo đúng trong Pascal?
H? h·y cho vÝ dô t¬ng tù
2.Quan sát và chọn khai báo đúng
Var x, y, z: word;
I: byte;
3. Treo bảng có chứa một số khai báo
trong Pascal.
HS tr¶ lêi:
Hỏi: Có tất cả bao nhiêu biến, bộ nhớ - Có 5 biến
phải cấp phát là bao nhiêu?
- Tổng bộ nhớ cần cấp phát: x (2byte), y (2byte), n(6byte),
GV Còng cè vµ bæ sung
i(1byte), c(1byte)
2+2+6+1+1=12byte
IV. ĐÁNH GIÁ CUỐI BÀI
1. Nội dung đã học
Các kiểu dữ liệu chuẩn: nguyên, thực, kí tự, lôgic
Cách khai báo biến