Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 1
C¸c kh¸i niÖm lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh
C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh
Ngµy so¹n: 15/02/2014
I. Môc tiªu bµi gi¶ng
1. VÒ kiÕn thøc
- BiÕt cã líp ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ c¸c møc cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: Ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷ vµ ng«n
ng÷ bËc cao.
- BiÕt vai trß cña ch¬ng tr×nh dÞch.
- BiÕt kh¸i niÖm vÒ th«ng dÞch vµ biªn dÞch.
- BiÕt c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
2. VÒ th¸i ®é
- TÝch cùc nghe gi¶ng vµ «n l¹i kiÕn thøc líp 10.
II. ChuÈn bÞ:
GV: ChuÈn bÞ tµi liÖu gi¶ng d¹y vµ tµi liÖu më réng.
HS: Nhí l¹i kiÕn thøc líp 10 vÒ: C¸c lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh, ph©n biÖt ng«n ng÷ bËc cao víi c¸c
ng«n ng÷ kh¸c.
III. Ph¬ng ph¸p - Ph¬ng tiÖn
1. Ph¬ng ph¸p
- Sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p: DiÔn gi¶i, hái ®¸p, ..
2. Ph¬ng tiÖn
- Sö dông sgk vµ tµi liÖu tham kh¶o.
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1. æn ®Þnh líp
- Líp b¸o c¸o sü sè
- Cho HS æn ®Þnh chç ngåi
2. Néi dung bµi
Néi dung
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
TiÕt 1
GV: Chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ ng«n
ng÷ lËp tr×nh. VËy, ng«n ng÷ lËp
Kh¸i niÖm lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh
tr×nh?
HS tr¶ lêi: Ng«n ng÷ dïng ®Ó viÕt ch1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ ph©n lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh
- Ng«n ng÷ dïng ®Ó viÕt ch¬ng tr×nh ®îc gäi lµ ng«n ng÷ lËp ¬ng tr×nh gäi lµ ng«n ng÷ lËp tr×nh.
GV: Ng«n ng÷ lËp tr×nh gåm nh÷ng
tr×nh.
- Ng«n ng÷ lËp tr×nh gåm 3 lo¹i: Ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷ vµ lo¹i nµo?
HS tr¶ lêi: Ng«n ng÷ lËp tr×nh ®îc
ng«n ng÷ bËc cao.
chia lµm 3 lo¹i: Ng«n ng÷ m¸y, hîp
ng÷ vµ ng«n ng÷ bËc cao.
GV: Em h·y kÓ mét sè ng«n ng÷ lËp
tr×nh mµ em biÕt?
- M¸y tÝnh kh«ng hiÓu trùc tiÕp ®îc ng«n ng÷ bËc cao.
HS tr¶ lêi: Pascal, C, C++,
GV: T¹i sao ngêi ta ®a ra ng«n ng÷
- Ch¬ng tr×nh dÞch: Lµ ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt cã chøc n¨ng bËc cao?
chuyÓn ®æi c¸c ch¬ng tr×nh ®îc viÕt b»ng ng«n ng÷ bËc cao HS tr¶ lêi: Ngêi ta ®a ra ng«n ng÷ bËc
cao nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng h¹n chÕ
sang ng«n ng÷ m¸y.
cña ng«n ng÷ m¸y vµ hîp ng÷: Ng«n
ng÷ gÇn víi tù nhiªn h¬n, gÇn nh
- Ch¬ng tr×nh dÞch nhËn ®Çu vµo lµ ch¬ng tr×nh viÕt b»ng kh«ng phô thuéc vµo c¸c lo¹i m¸y
ng«n ng÷ bËc cao (Ch¬ng tr×nh nguån) thùc hiÖn chuyÓn ®æi tÝnh.
GV: M¸y tÝnh cã thÓ hiÓu trùc tiÕp ®sang ng«n ng÷ m¸y (Ch¬ng tr×nh ®Ých).
îc ng«n ng÷ bËc cao kh«ng?
- Ch¬ng tr×nh dÞch cã 2 lo¹i: Th«ng dÞch vµ biªn dÞch.
HS tr¶ lêi: M¸y kh«ng thÓ hiÓu trùc
tiÕp ng«n ng÷ bËc cao.
GV: VËy, lµm thÕ nµo ®Ó m¸y cã thÓ
hiÓu ®îc ng«n ng÷ bËc cao?
+ Th«ng dÞch: §îc thùc hiÖn b»ng c¸ch lÆp l¹i d·y c¸c bíc:
1. KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña c©u lÖnh tiÕp theo trong HS tr¶ lêi: §Ó m¸y hiÓu ®îc ng«n ng÷
bËc cao cÇn ph¶i cã ch¬ng tr×nh dÞch.
ch¬ng tr×nh nguån.
2. ChuyÓn ®æi d·y c©u lÖnh ®ã thµnh mét hay nhiÒu c©u GV: Ch¬ng tr×nh dÞch lµ g× vµ cã chøc
n¨ng g×?
lÖnh t¬ng øng trong ng«n ng÷ m¸y.
HS tr¶ lêi: Ch¬ng tr×nh dÞch lµ ch¬ng
3. Thùc hiÖn c©u lÖnh võa chuyÓn ®æi ®îc.
C¸c ng«n ng÷ khai th¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu, ng«n ng÷ tr×nh dïng ®Ó dÞch c¸c ch¬ng tr×nh
viÕt b»ng ng«n ng÷ bËc cao sang
®èi tho¹i … ®Òu sö dông tr×nh th«ng dÞch.
ng«n ng÷ m¸y.
+ Biªn dÞch: Biªn dÞch ®îc thùc hiÖn qua 2 bíc:
Gi¸o ¸n tin häc 11
-1-
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
1. DuyÖt, ph¸t hiÖn lçi, kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c
c©u lÖnh cña ch¬ng tr×nh nguån.
2. DÞch toµn bé ch¬ng tr×nh nguån thµnh mét ch¬ng
tr×nh ®Ých cã thÓ thùc hiÖn trªn m¸y vµ cã thÓ lu tr÷
®Ó sö dông l¹i khi cÇn thiÕt.
C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh
1. C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n
- Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã 3 thµnh phÇn c¬ b¶n: B¶ng ch÷
c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
a. B¶ng ch÷ c¸i:
B¶ng ch÷ lµ tËp hîp c¸c kÝ tù dïng ®Ó viÕt ch¬ng tr×nh.
Kh«ng ®îc dïng bÊt kú kÝ tù nµo ngoµi c¸c kÝ tù qui ®Þnh
trong b¶n ch÷ c¸i.
- 26 ch÷ c¸i thêng vµ ch÷ c¸i in hoa.
- 10 ch÷ sè thËp ph©n: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
- KÝ tù g¹ch nèi: _
- C¸c kÝ hiÖu to¸n häc th«ng dông: +, -, *, /, =, >, <, <>
- C¸c kÝ tù ®Æc biÖt: . , : { } [ ] @ % ! | & # $ ‘ () “
b. Có ph¸p: Lµ bé quit¾c ®Ó viÕt ch¬ng tr×nh.
c. Ng÷ nghÜa: X¸c ®Þnh ý nghÜa thao t¸c cÇn ph¶i thùc hiÖn,
øng víi tæ hîp bé kÝ0 tù dùa vµo ng÷ c¶nh cña nã.
GV: Ch¬ng tr×nh dÞch nhËn ®Çu vµo lµ
ch¬ng tr×nh viÕt b»ng ng«n ng÷ bËc
cao (Ch¬ng tr×nh nguån) thùc hiÖn
chuyÓn ®æi sang ng«n ng÷ m¸y (Ch¬ng tr×nh ®Ých).
GV: §a ra vÝ dô, khi 1 HS nhËn
nhiÖm vô giíi thiÖu víi ®oµn kh¸ch
ngêi NhËt vÒ lµng cña m×nh, cã 2
c¸ch.
C¸ch thø nhÊt, em HS nµy giíi thiÖu
mét phÇn, hoÆc mét ý th× ngêi phiªn
dÞch sÏ dÞch cho ®oµn kh¸ch, cø nh
vËy ®Õn khi HS nµy giíi thiÖu hÕt vÒ
lµng cña m×nh. C¸ch thø 2: Em HS
nµy viÕt toµn bé nh÷ng ®iÒu cÇn giíi
thiÖu vÒ lµng ra giÊy sau ®ã ®a cho
ngêi phiªn dÞch ®Ó dÞch ra giÊy, råi hä
®a cho ®oµn kh¸ch b¶n dÞch b»ng
tiÕng NhËt cho ®oµn kh¸ch ®äc.
GV: Mét ch¬ng kh«ng cßn lçi vÒ có
ph¸p th× míi cã thÓ dÞch sang ng«n
ng÷ m¸y. C¸c lçi vÒ ng÷ nghÜa th× khã
ph¸t hiÖn h¬n, th«ng thêng chØ ph¸t
hiÖn khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh víi d÷
liÖu cô thÓ.
V. Cñng cè bµi.
- N¾m ®îc ng«n ng÷ lËp tr×nh cã 3 d¹ng: Ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷ vµ ng«n ng÷ bËc cao.
- Ph©n biÖt ®îc ng«n ng÷ bËc cao víi c¸c ng«n ng÷ kh¸c.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-2-
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 2
C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh
Ngµy so¹n: 15/02/2014
I. Môc tiªu bµi gi¶ng
1. VÒ kiÕn thøc
- BiÕt mét sè kh¸i niÖm: Tªn chuÈn, tªn dµnh riªng (Tõ kho¸), tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt, h»ng vµ
biÕn.
2, VÒ kü n¨ng
- Ph©n biÖt ®îc gi÷a c¸c kh¸i niÖm: Tªn, tªn chuÈn, tªn dµnh riªng vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt.
- Ph©n biÖt ®îc h»ng vµ biÕn
- Nhí ®îc c¸c quy ®Þnh vÒ tªn vµ h»ng, biÕn.
- BiÕt ®Æt ®óng tªn vµ nhËn biÕt ®îc tªn sai quy ®Þnh.
- Sö dông ®óng chó thÝch.
II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc
- M¸y chiÕu, m¸y tÝnh, gi¸o ¸n Powerpoint.
III. Ho¹t ®éng d¹y häc
1. Tæ chøc líp: æn ®Þnh vµ kiÓm tra sÜ sè
2. KiÓm tra bµi cò:
- GV ®a ra c©u hái vµ gäi HS lªn b¶ng tr¶ lêi
C©u 1: Ph©n biÖt th«ng dÞch vµ biªn dÞch?
C©u 2: Nªu c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh?
- 2 HS lÇn lît lªn b¶ng tr¶ lêi tõng c©u hái.
3. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- TiÕt tríc chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ c¸c thµnh phÇn cña ng«n
ng÷ lËp tr×nh. Ng«n ng÷ lËp tr×nh gåm b¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p
vµ ng÷ nghÜa. Chóng ta t×m hiÓu tiÕp mét sè kh¸i niÖm cña
ng«n ng÷ lËp tr×nh.
I. C¸c thµnh ph©n c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh
- B¶ng ch÷ c¸i
- Có ph¸p
- Ng÷ nghÜa
II. C¸c kh¸i niÖm
- Tr×nh chiÕu Slide chøa mét ch¬ng tr×nh vÝ dô ®¬n gi¶n, cã
liªn kÕt víi turbo Pascal.
Program vi_du1;
Uses
crt;
Const
pi=3.1416;
Var
R, Dtich: Real;
Begin
Write(‘Nhap ban kinh duong tron R= ’);
Readln(R);
Dtich:=pi*sqr(r);
Writeln(‘Dien tich hinh tron la’,Dtich);
Readln;
End.
- GV ghi lªn b¶ng:
+ Mäi ®èi tîng trong ch¬ng tr×nh ®Òu ph¶i ®îc ®Æt tªn theo
qui t¾c cña ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ tõng ch¬ng tr×nh dÞch cô thÓ.
1,Tªn
+ Trong Pascal, tªn lµ mét d·y liªn tiÕp kh«ng qu¸ 127 kÝ tù
bao gåm ch÷ c¸i, ch÷ sè vµ dÊu g¹ch díi, nhng kh«ng ®îc b¾t
®Çu b»ng ch÷ sè.
- Tr×nh chiÕu slide chøa vÝ dô vÒ c¸c tªn ®óng vµ sai, cho HS
x¸c ®Þnh tªn ®óng vµ tªn sai.
VÝ dô: A, AC de, 1fe, _12d, d12, h_2,..
+ Chó ý: §èi víi Pascal kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa vµ ch÷ thêng
nhng mét sè ng«n ng÷ kh¸c th× cã ph©n biÖt ch÷ hoa vµ ch÷
thêng nh C,C++…
+ Trong ng«n ng÷ Pascal cã ba lo¹i tªn: Tªn dµnh riªng, tªn
chuÈn vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt.
a, Tªn danh riªng (Tõ kho¸)
- Quay l¹i slide chøa ch¬ng tr×nh vÝ dô.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-3-
- Theo dâi vÝ dô trªn mµn h×nh.
- Ghi bµi vµo vë.
- C¶ líp theo dâi vÝ dô trªn mµn
h×nh vµ suy nghÜ.
- Mét HS ®øng t¹i chç x¸c ®Þnh tªn
®óng vµ tªn sai qui ®Þnh.
- C¶ líp theo dâi trªn mµn h×nh
chiÕu.
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
- Më kÕt nèi sang pascal ch¬ng tr×nh ®ã.
- Trong ch¬ng tr×nh trªn mµn h×nh so¹n th¶o cña Pascal, tªn
dµnh riªng ®ã lµ: Program, uses, const, type, var, begin, end.
Em nµo ®a ra nhËn xÐt g× khi nh×n trªn mµn h×nh so¹n th¶o
cña pascal, cã g× kh¸c trong ch¬ng tr×nh?
+ Tõ kho¸ lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n ng÷ lËp tr×nh qui ®Þnh ®óng
víi mét ý nghÜa x¸c ®Þnh, ngêi lËp tr×nh kh«ng ®îc dïng víi ý
nghÜa kh¸c.
- Dùa vµo tªn c¸c tõ kho¸ trªn, em nµo cã thÓ dÞch tõ tiÕng
Anh sang tiÕng ViÖt ®Ó thÊy ý nghÜa cña c¸c tõ kho¸ nµy?
- Ngêi sö dông kh«ng ®îc phÐp dïng tõ kho¸ víi ý nghÜa
kh¸c, vÝ dô dïng ®Ó ®Æt tªn cho biÕn lµ kh«ng ®îc hoÆc khi
so¹n th¶o chØ cÇn sai mét kÝ tù lµ ch¬ng tr×nh b¸o lçi. GV lÊy
vÝ dô ngay trªn mµn h×nh so¹n th¶o Pascal c¸c trêng hîp ®Ó
HS thÊy ®îc tõ kho¸ lµ tõ dµnh riªng.
- Mçi tªn dµnh riªng nã còng ph¶n ¸nh chøc n¨ng cña nã b»ng
c¸ch dïng c¸c tõ hoÆc tõ viÕt t¾t b»ng tiÕng Anh, nh Program:
ch¬ng tr×nh, uses: Th viÖn hç trî, const: H»ng; Type: §Þnh
nghÜa, var lµ tõ viÕt t¾t cña variable: BiÕn, Begin: B¾t ®Çu, end:
KÕt thóc…
b, Tªn chuÈn
- Tr×nh chiÕu vÝ dô mét ch¬ng tr×nh pascal hoµn chØnh. GV chØ
cho HS thÊy tªn chuÈn trong ch¬ng tr×h ®ã: Real, sqr.
+ Tªn chuÈn lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n ng÷ lËp tr×nh quy ®Þnh
dïng víi mét ý nghÜa nµo ®ã, ngêi lËp tr×nh cã thÓ ®Þnh nghÜa
l¹i ®Ó dïng nã víi ý nghÜa kh¸c.
- ý nghÜa cña c¸c tªn chuÈn ®îc quy ®Þnh trong c¸c th viÖn cña
ng«n ng÷ lËp tr×nh, nh real: kiÓu sè thùc, hµm sqr lµ hµm tr¶
vÒ b×nh p¬ng cña mét sè.
c. Tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt
- Tr×nh chiÕu l¹i vÝ dô.
+ Tªn do ngêi lËp tr×nh lµ nh÷ng tªn ®îc ®Æt víi ý nghÜa riªng
cña tõng ngêi lËp tr×nh, tªn nµy ®îc khai b¸o tríc khi sö dông.
C¸c tªn nµy kh«ng ®îc trïng víi tªn dµnh riªng.
Trong vÝ dô, tªn do ngêi sö dông ®Æt: Vi_du_1, R, Dtich
- Tr×nh chiÕu vÝ dô 2 cã liªn kÕt víi m«i trêng pascal vµ cho
HS x¸c ®Þnh tªn riªng, tªn chuÈn vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt:
Program vi_du_2;
{Chuong trinh giai vµ bien luan pt bac nhat 1 an}
Uses crt;
Var a, b: Real;
Begin
Write(‘Nhap vao a va b :’); readln (a,b);
{a, b la he so cua pt bac nhat co dang: ax+b=0}
If a <> 0 then write(‘pt co nghiem duy nhat: ’, -b/a)
Else
If b <> 0 then write(‘pt vo nghiem’)
Else write(‘pt co vo so nghiem’);
Readln;
End.
- Trªn vÝ dô 1 vµ 2 sau tõ kho¸ Var lµ tªn biÕn, sau tõ kho¸
Const lµ h»ng. VËy, em nµo cho biÕt trong to¸n häc h»ng lµ g×
vµ biÕn lµ g×? Cho vÝ dô?
2. H»ng vµ biÕn
- Quay l¹i vÝ dô 1, trong ®ã pi lµ h»ng cã gi¸ trÞ 3.1416
a. H»ng
+ H»ng lµ ®¹i lîng cã gi¸ trÞ kh«ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
+ Trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal cã h»ng sè häc, h»ng kÝ tù
vµ h»ng logic:
. H»ng sè häc lµ c¸c sè nguyen vµ sè thùc (cã dÊu vµ kh«ng
cã dÊu, dÊu chÊm tÜnh vµ dÊu chÊm ®éng)
. H»ng kÝ tù: Lµ mét chuçi kÝ tù vµ ®îc ®Æt trong dÊu nh¸y
®¬n.
. H»ng logic lµ gi¸ trÞ ®óng (true) hoÆc sai (flase).
b. BiÕn
Gi¸o ¸n tin häc 11
-4-
- Mét HS tr¶ lêi: Trong ch¬ng tr×nh,
c¸c tõ kho¸ cã mµu tr¾ng.
- C¶ líp theo dâi trªn mµn h×nh vÝ
dô.
- Mét em ®øng t¹i chç tr¶ lêi:
Program: ch¬ng tr×nh, uses: Th viÖn
hç trî, const: H»ng; Type: §Þnh
nghÜa, var lµ tõ viÕt t¾t cña variable:
BiÕn, Begin: B¾t ®Çu, end: KÕt thóc.
- Cr líp theo dâi vÝ dô
- Ghi bµi vµo vë.
- C¶ líp theo dâi vµo vÝ dô
- HS ghi bµi vµo vë.
- HS theo dâi vÝ dô 2
- Mét HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi:
+ Tªn dµnh riªng: Program, uses,
var, Begin, if, then, else, end.
+ Tªn chuÈn: crt, write, readln
+ Tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt:
vi_du_2; a, b.
- Mét HS tr¶ lêi: H»ng lµ mét gi¸
trÞ thùc kh«ng ®æi, vÝ dô pi=3.1416,
hµm sè y=12. BiÕn lµ mét Èn sè cÇn
t×m gi¸ trÞ, vÝ dô: 3x+2=0, trong ®ã
x lµ Èn.
- HS ghi bµi vµo vë.
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
+ BiÕn lµ ®¹i lîng ®îc ®Æt tªn dïng ®Ó lu gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ nµy
cã thÓ thay ®æi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh. C¸c
biÕn dïng trong ch¬ng tr×nh ®Òu ph¶i ®îc khai b¸o.
- Trong vÝ dô 1 vµ 2 th× R, Dtich, a, b lµ biÕn.
- Tr×nh chiÕu vÝ dô 3 ®Ó HS x¸c ®Þnh h»ng vµ biÕn.
c. Chó thÝch: Chó thÝch ®îc ®Æt gi÷a { vµ }, hoÆc (* vµ *) - HS theo dâi vÝ dô vµ tr¶ lêi.
dïng ®Ó gi¶i thÝch cho ch¬ng tr×nh râ dµng vµ sÔ hiÓu.
4. Cñng cè bµi
- Tr×nh chiÕu vÝ dô tæng hîp ®Ó HS x¸c ®Þnh tõ kho¸, tªn chuÈn, tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt, biÕn vµ
h»ng.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-5-
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 3
Ngµy so¹n: 20/02/2014
Bµi tËp
Ngµy gi¶ng: 21/02/2014
I. Môc tiªu bµi gi¶ng
1. KiÕn thøc
- BiÕt ®îc v× sao ph¶i cã ch¬ng tr×nh dÞch.
- Ph©n biÖt ®îc 2 chÕ ®é th«ng dÞch vµ biªn dÞch.
- N¾m ®îc c¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
- N¾m ®îc kh¸i niÖm tªn riªng, tªn chuÈn vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt.
- N¾m ®îc kh¸i niÖm h»ng vµ biÕn.
2. Kü n¨ng
- N¾m ®îc c¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
- Ph©n biÖt ®îc tªn riªng, tªn chuÈn vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt.
- BiÕt vµ ph©n biÖt ®îc h»ng vµ biÕn.
3. Th¸i ®é
- NhËn thøc ®îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tin
häc nh»m gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n thùc tiÔn ngµy cµng phøc t¹p.
- Ham muèn häc tËp vµ t×m hiÓu vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh.
II. Ph¬ng ph¸p - ph¬ng tiÖn
- Sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh th¶o luËn, gi¸o viªn gîi më vÊn ®Ò ®Ó HS gi¶i quyÕt.
- Sö dông b¶ng, sgk, m¸y chiÕu projector, m¸y tÝnh.
III. Ho¹t ®éng gi¶ng d¹y
1. æn ®Þnh líp: Líp trëng b¸o c¸o sü sè vµ cho HS æn ®Þnh vÞ trÝ ngåi.
2. KiÓm tra bµi cò (kh«ng ktra)
3. Néi dung
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- Tr×nh chiÕu néi dung bµi tËp 1 víi ch¬ng tr×nh cã liªn kÕt ®Õn m«i tr- - HS theo dâi lªn vÝ dô ®Ó tr¶ lêi
êng lµm viÖc cña Pascal vµ ®a ra c©u hái.
c©u hái.
Bµi tËp 1: Cho ch¬ng tr×nh:
Program Amlich;
{Chuong trinh chuyen n¨m duong lich sang nam am lich dang can - chi}
Uses crt;
Const
Can:array [0..9] of string
[4]=('Nham','Quy','Giap','At','Binh','Dinh','Mau','Ky','Canh','Tan');
Chi:array [0..11] of string
[4]=('Than','Dau','Tuat','Hoi','Ty','Suu','Dan','Mao','Thin','Ty','Ngo','Mui');
Var
n:integer;
kt:char;
Function Du(a:integer;b:integer):integer;
Begin
if a>0 then
while a>=b do a:=a-b
else
while a<0 do a:=a+b;
Du:=a;
End;
Begin
Clrscr;
Repeat
write('Ban Hay Cho Biet Nam Duong Lich: ');
readln(n);
writeln('Nam Am Lich tuong ung: ',Can[Du(n-1992,10)],' ',Chi[Du(n-1992,12)]);
write('Ban co muon tiep tuc khong (C/K)? : ');
readln(kt);
Until upcase(kt)='K';
End.
- Dùa vµo ch¬ng tr×nh vÝ dô cña bµi tËp 1 trªn mµn h×nh cã liªn kÕt víi
m«i trêng lµm viÖc Pascal ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
1. X¸c ®Þnh tõ kho¸, tªn chuÈn vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt?
2. X¸c ®Þnh h»ng, biÕn vµ ®o¹n chó thÝch trong ch¬ng tr×nh?
3. NÕu thay tªn biÕn n b»ng mét trong c¸c tªn sau: begin; 1ab; do; can
chi;namd; abs; crt. Tªn nµo cã thÓ dïng ®Ó thay thÕ ®îc?Tªn nµo
kh«ng thÓ thay thÕ ®îc, v× sao?
- 1 HS tr¶ lêi c©u hái 1: Trong ch¬ng tr×nh, tõ kho¸: Program, uses,
var, const, begin, end, function,
repeat, until, while, do, if, then.
Tªn chuÈn: read, readln, write,
writeln, integer, char, upcase, crt
- GV chiÕu l¹i vÝ dô trªn m«i trêng so¹n th¶o pascal vµ thay thÕ trùc vµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt:
tiÕp trªn m«i trêng pascal, kiÓm tra víi tõng tªn ®Ó HS thÊy ®îc tªn Amlich, du, can, chi, n, kt.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-6Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
nµo thµi chêng tr×nh b¸o lçi.
- Tõ ®ã rót ra kÕt luËn cho viÖc ®Æt tªn biÕn: Kh«ng ®îc trïng víi tõ
kho¸, kh«ng chøa kÝ tù tr¾ng, kh«ng nªn ®Æt tªn trïng víi tªn chuÈn
vµ nªn ®Æt tªn cã ý nghÜa dÔ gîi nhí, dÔ ®äc, dÔ kiÓm tra lçi cña ch¬ng tr×nh.
- GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp: Bµi 1.6 sgk tr.13; bµi 1.9; 1.10; 1.11;
1.16 sbt tr.7.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-7-
- Mét HS tr¶ lêi c©u hái 2: Trong ch¬ng
tr×nh h»ng: Can, chi . BiÕn: n, kt vµ
®o¹n chó thÝch {Chuong trinh chuyen
n¨m duong lich sang nam am lich dang
can - chi}
- C¶ líp suy nghÜ.
- 1 HS tr¶ lêi c©u hái: Tªn cã thÓ
thay thÕ: 1ab, namd. Tªn crt, abs
kh«ng nªn ®Æt vµ c¸c tªn cßn l¹i
kh«ng thÓ dïng ®Ó thay thÕ ®îc v×
trïng tªn víi tõ kho¸ vµ cã chøa
kÝ tù tr¾ng.
- HS c¶ líp lµm bµi vµ chuÈn bÞ
lªn b¶ng.
- 5 HS lªn b¶ng lµm, mçi HS 1
bµi.
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 4
Ch¬ng II: ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n
cÊu tróc ch¬ng tr×nh
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
I. Môc tiªu bµi gi¶ng
1. KiÕn thøc
- HiÓu ®îc ch¬ng tr×nh lµ sù m« t¶ ®îc cña thuËt to¸n b»ng mét ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- BiÕt ®îc cÊu tróc cña mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n: Cêu tróc chung vµ c¸c thµnh phÇn.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña mét ch¬ng tr×nh viÕt trªn ng«n ng÷ pascal.
2. Kü n¨ng
- NhËn biÕt ®îc c¸c thµnh phÇn cña mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n viÕt b»ng ng«n ng÷ pascal.
II. Ph¬ng ph¸p - ph¬ng tiÖn
- Sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh thuyÕt tr×nh vµ ®Æt c©u hái gîi më vÊn ®Ò.
- Sö dông b¶ng, sgk, m¸y chiÕu projector, m¸y tÝnh.
III. Ho¹t ®éng gi¶ng d¹y
1. æn ®Þnh líp: Líp trëng b¸o c¸o sü sè vµ cho HS æn ®Þnh vÞ trÝ ngåi.
2. KiÓm tra bµi cò (kh«ng ktra)
3. Néi dung
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- GV: C¸c em nhí l¹i kiÕn thøc vÒ viÕt v¨n cho biÕt bè côc mét bµi - Mét HS tr¶ lêi: Bè côc mét
v¨n gåm mÊy phÇn vµ v× sao l¹i chia nh vËy?
bµi v¨n gåm 3 phÇn: Më bµi,
i3 cÊu tróc ch¬ng tr×nh
th©n bµi vµ kÕt bµi. Chia ra nh
- GV cho chiÕu ch¬ng tr×nh vµ liªn kÕt ®Õn m«i trêng so¹n th¶o vËy ®Ó dÔ ®äc, dÔ hiÓu néi
Pascal ®Ó ch¹y ch¬ng tr×nh vÝ dô lªn mµn h×nh ®Ó HS theo dâi.
dung.
Program hoan_vi;
uses crt;
type mang_hv = array [1..20] of byte;
mang_kt = array [1..20] of boolean;
Var i, n,dem: byte;
x: mang_hv;
kt: mang_kt;
Procedure try(j:byte);
Var k,t:byte;
Begin
for t:=1 to n do
if kt[t] then
begin
x[j]:=t;
kt[t]:=false;
if j = n then
begin
for k:=1 to n do write (x[k]);
dem:=dem+1;
writeln;
end
else
try(j+1);
kt[t]:= true;
end;
End;
BEGIN dem:=0;
write('Nhap n:'); readln(n);
for i:=1 to n do kt[i]:= true;
try(1);
writeln('Tong so hoan vi la: ',dem);
Readln;
END.
- HS c¶ líp theo dâi vÝ dô trªn
mµn h×nh chiÕu.
1. CÊu tróc ch¬ng tr×nh
+ Mét ch¬ng tr×nh cã cÊu tróc gåm 2 phÇn:
- HS ghi bµi.
[
]
- GV: Trong ®ã, qui íc c¸c thµnh phÇn trong dÊu ngoÆc vu«ng [ ]
lµ kh«ng b¾t buéc ph¶i cã, nhng phÇn trong dÊu ngoÆc nhän th× b¾t
buéc.
+ PhÇn khai b¸o cã thÓ cã hoÆc kh«ng, phÇn th©n th× b¾t buéc ph¶i
cã.
- GV: Trong ch¬ng tr×nh vÝ dô th× phÇn khai b¸o tõ Program … ®Õn
END; vµ phÇn th©n tõ BEGIN ®Õn END.
2. C¸c thµnh phÇn cña ch¬ng tr×nh
a. PhÇn khai b¸o
Gi¸o ¸n tin häc 11
-8Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
+ Cã thÓ cã c¸c khai b¸o cho: Tªn ch¬ng tr×nh, th viÖn, h»ng, ®Þnh
nghÜa kiÓu d÷ liÖu , biÕn vµ ch¬ng tr×nh con.
- GV: Chóng ta cã thÓ dùa vµo vèn tõ vùng cña tiÕng Anh, trªn ch¬ng tr×nh vÝ dô, em nµo x¸c ®Þnh phÇn tªn ch¬ng tr×nh, th viÖn,
h»ng, ®Þnh nghÜa kiÓu, biÕn vµ ch¬ng tr×nh con?
- GV: Program?
- GV: uses?
- GV: Type?
- GV var (viÕt t¾t cña tõ variable)?
- GV: Procedure?
- GV: Begin, end?
- Dùa vµo nghÜa tiÕng Anh cña c¸c tõ kho¸ trªn, em nµo cho biÕt
khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh, khai b¸o th viÖn, ®Þnh kiÓu, biÕn, ch¬ng
tr×nh con?
+ Khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh: PhÇn nµy cã thÓ cã hoÆc kh«ng. Víi
Pascal, nÕu cã, phÇn tªn ch¬ng tr×nh b¾t ®Çu b»ng tõ kho¸
program, tiÕp ®Õn lµ tªn ch¬ng tr×nh do ngêi lËp tr×nh ®Æt theo qui
t¾c ®Æt tªn.
vÝ dô: program hoan_vi;
+ Khai b¸o th viÖn: Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã s½n mét sè ch¬ng
tr×nh th«ng dông ®Ó hç trî cho ngêi lËp tr×nh. Trong Pascal,nÕu cã,
khai b¸o th viÖn b»ng tõ kho¸ Uses, tiÕp ®Õn lµ tªn th viÖn. NÕu cã
nhiÒu th viÖn th× sö dông dÊu “,” ®Ó ng¨n c¸ch.
VÝ dô: Uses crt, graph;
+ Trong pascal, nÕu khai b¸o th viÖn crt (cung cÊp ch¬ng tr×nh ®Ó
lµm viÖc víi mµn h×nh vµ bµn phÝm), th× ®Çu tiªn cña th©n ch¬ng
tr×nh dïng c©u lÖnh clrscr;
+ Khai b¸o h»ng: H»ng lµ nh÷ng gi¸ trÞ xuÊt hiÖn nhiÒu lÇn trong
ch¬ng tr×nh mµ kh«ng bÞ thay ®æi gi¸ trÞ.Mét h»ng cã thÓ lµ sè, kÝ
tù hoÆc kiÓu logic. Trong Pascal, nÕu cã, h»ng ®îc khai b¸o b»ng
tõ kho¸ Const, theo có ph¸p:
Const ten_hang1= gia_tri1;
Ten_hang2= gia_tri2;
……………………
+ §Þnh nghÜa kiÓu d÷ liÖu cña ngêi dïng: Ngoµi nh÷ng kiÓu d÷
liÖu chuÈn, ngêi lËp tr×nh cã thÓ ®Þnh nghÜa kiÓu d÷ liÖu cho m×nh.
Trong Pascal, nÕu cã, ®Þnh nghÜa kiÓu b»ng tõ kho¸ Type, khai b¸o
theo có ph¸p:
Type ten_kieu=®Þnh nghÜa kiÓu cô thÓ cho tõng kiÓu;
VÝ dô:
- HS ghi bµi
- HS theo dâi trªn vÝ dô vµ suy
c©u hái.
- Mét HS tr¶ lêi:
- Program: Ch¬ng tr×nh.
- Uses: sö dông, th viÖn.
- Type: §Þnh nghÜa
- Variable: BiÕn
- Procedure: Thñ tôc
- Begin: B¾t ®Çu, end: KÕt
thóc.
- 1HS tr¶ lêi:
Ten ch¬ng tr×nh khai b¸o bëi tõ
kho¸ program (hoan_vi); kh¸o
th viÖn bëi tõ kho¸ uses (crt),
®Þnh kiÓu bëi tõ kho¸ Type
(can, chi), khai b¸o biÕn b»ng
tõ kho¸ Var (i, n, dem, x, kt) vµ
ch¬ng tr×nh con ®îc khai b¸o
sau tõ kho¸ procedure (try).
-
HS ghi bµi.
-
HS ghi bµi
-
HS ghi bµi
-
1 HS tr¶ lêi: x lµ biÕn.
-
HS ghi bµi
type mang_hv = array [1..20] of byte;
mang_kt = array [1..20] of boolean;
- GV: XÐt vÝ dô: G¶i vµ biÖn luËn pt: ax+b=0, trong to¸n häc th×
®©u lµ biÕn?
- Trong to¸n häc, gi¶i vµ biÖn luËn pt nµy th× x lµ biÕn, nhng trong
tin häc, biÕn lµ ®¹i lîng nµo ®ã cã chøa gi¸ trÞ trong khi thùc hiÖn
ch¬ng tr×nh¬ng tr×nh (gi¸ trÞ input, output). Gi¶i bµi to¸n nµy b»ng
m¸y tÝnh th× sÏ cã c¸c biÕn: a, b, x kiÓu sè thùc.
+ Khai b¸o biÕn: BiÕn lµ mét ®¹i lîng nµo ®ã. Nã cã thÓ thay ®æi
gi¸ trÞ trong khi ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn. Trong Pascal, nÕu cã,
khai b¸o biÕn b»ng tõ kho¸ VAR, theo cÊu tróc: Var ten_bien1,
ten_bien2, ten_bien3: kieu 1;
Ten_bien4 : kieu 2;
VÝ dô:
Var i, n,dem: byte;
x: mang_hv;
kt: mang_kt;
- GV: VËy h»ng vµ biÕn cã g× gièng vµ kh¸c nhau?
+ Chó ý:
. Khi ®Æt tªn ch¬ng tr×nh¬ng tr×nh, tªn h»ng, tªn biÕn hoÆc c¸c ®èi
tîng kh¸c, ngêi lËp tr×nh kh«ng ®îc ®Æt trïng víi tõ kho¸ (Begin,
end, program, var, if, the, while, do..), cã thÓ ®Æt trïng víi tªn
chuÈn (read, readln. Write, integer, real, true, false..) nhng kh«ng
nªn v× dÔ nhÇm lÉn. Nªn ®Æt tªn gîi nhí.
. Trong Pascal, kh«ng ph©n biÖt ch¬ng tr×nh÷ hoa vµ ch÷ hoa vµ
ch÷ thêng (trõ trong c¸c h»ng lÝ tù vµ x©u kÝ tù), nªn cã thÓ dïng
ch÷ hoa hoÆc ch÷ thêng tuú ý sao cho ch¬ng tr×nh dÔ ®äc.
Gi¸o ¸n tin häc 11
-9-
- HS tr¶ lêi: H»ng th× cã gi¸ trÞ
kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸
tr×nh ch¬ng tr×nh¬ng tr×nh thùc
hiÖn, cßn biÕn th× cã gi¸ trÞ
thay ®æi.
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
b. Th©n ch¬ng tr×nh tr×nh
- VÝ dô trªn thÊy, phÇn th©n ch¬ng tr×nh tr×nh tõ BEGIN ®Õn END.
+ D·y lÖnh ®îc giíi h¹n trong ph¹m vi cña tõ kho¸ Begin vµ End,
sau end cã dÊu chÊm “.”.
4. Cñng cè bµi
- Mét ch¬ng tr×nh tr×nh gåm 2 phÇn: PhÇn khai b¸o vµ phÇn th©n ch¬ng tr×nh tr×nh. Trong ®ã phÇn
khai b¸o lµ kh«ng b¾t buéc ph¶i cã nhng b¾t buéc ph¶i cã phÇn th©n.
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 10 -
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 5
Ngµy so¹n:
Mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn - khai b¸o biÕn
Ngµy gi¶ng:
Líp:
I-Môc tiªu:
1.KiÕn thøc:
-BiÕt ®îc mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn: nguyªn, thùc, ký tù, logic
-BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn.
2.Kü n¨ng:
-Sö dông ®îc kiÓu d÷ liÖu vµ khai b¸o biÕn ®Ó viÕt ®îc mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n.
II-§å dïng d¹y häc:
1.ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
-M¸y tÝnh, m¸y chiÕu pr«jector.
-Mét sè ch¬ng tr×nh mÉu viÕt s½n.
2.ChuÈn bÞ cña häc sinh:
-S¸ch gi¸o khoa, vë ghi.
III-Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
1.Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn.
T
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1.§Æt vÊn ®Ò: Trong to¸n häc, ®Ó thùc hiÖn ®îc tÝnh to¸n ta 1.Chó ý, l¾ng nghe vµ suy nghÜ
cÇn ph¶i cã c¸c tËp sè. §ã lµ c¸c tËp sè nµo?
tr¶ lêi:
-Sè tù nhiªn, sè nguyªn, sè h÷u
-DiÔn gi¶i: Còng t¬ng tù nh vËy, trong ng«n ng÷ lËp tr×nh tØ, sè thùc.
Pascal, ®Ó lËp tr×nh gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n, cÇn cã c¸c tËp
hîp, mçi tËp hîp cã mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh.
-Liªn tëng c¸c tËp sè trong to¸n
-C¸c em cã thÓ hiÓu n«m na: KiÓu d÷ liÖu chuÈn lµ mét tËp häc víi kiÓu d÷ liÖu trong
h÷u h¹n c¸c gi¸ trÞ, mçi kiÓu d÷ liÖu cÇn mét dung lîng bé Pascal.
nhí cÇn thiÕt ®Ó lu tr÷ vµ x¸c ®Þnh c¸c phÐp to¸n cã thÓ t¸c 2.Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ
®éng lªn d÷ liÖu.
tr¶ lêi.
2.Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, tr¶ lêi c¸c -Cã 4 kiÓu: KiÓu nguyªn, kiÓu
c©u hái sau:
thùc, kiÓu ký tù vµ kiÓu logic.
-Cã bao nhiªu kiÓu d÷ liÖu chuÈn trong ng«n ng÷ Pascal?
-Cã 4 lo¹i: Byte, Word, Integer
-Trong ng«n ng÷ Pascal cã nh÷ng kiÓu nguyªn nµo thêng vµ longin.
dïng, ph¹m vi biÓu diÔn cña mçi lo¹i?
-Cã 2 lo¹i: Real, extended.
-Trong ng«n ng÷ Pascal, cã bao nhiªu kiÓu ký tù?
-Cã 1 lo¹i: Char.
-Trong ng«n ng÷ Pascal, cã bao nhiªu kiÓu logic, gåm c¸c -Cã 1 lo¹i: Boolean, gåm 2
gi¸ trÞ nµo?
phÇn tö: True, False.
3.Gi¸o viªn gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò cho häc sinh:
3.L¾ng nghe vµ suy nghÜ
+V× sao ph¹m vi biÓu diÔn cña c¸c lo¹i kiÓu nguyªn kh¸c 4.Suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
nhau?
KiÓu Real.
+MiÒn gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i kiÓu thùc, sè ch÷ sè cã nghÜa?
4.Ph¸t vÊn: Muèn tÝnh to¸n trªn c¸c gi¸ trÞ 4,5,6,7 ta ph¶i sö
dông kiÓu d÷ liÖu g×?
T
3.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu c¸ch khai baã biÕn.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1.Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ cho 1.Mäi biÕn dïng trong ch¬ng tr×nh
biÕt v× sao ph¶i khai b¸o biÕn?
®Òu ph¶i khai b¸o tªn biÕn vµ kiÓu d÷
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 11 -
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
liÖu cña biÕn. Tªn biÕn dïng ®Ó x¸c
lËp quan hÖ gi÷a biÕn víi ®Þa chØ bé
nhí n¬i lu gi÷ gi¸ trÞ cña biÕn.
-CÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn trong ng«n ng÷ -Var : ;
-Cho vÝ dô ®Ó khai b¸o mét biÕn nguyªn vµ mét biÕn Var
x: Word.
kiÓu ký tù.
Y: char;
2.ChiÕu ch¬ng tr×nh chøa mét sè khai b¸o vµ yªu cÇu
häc sinh chän khai b¸o ®óng trong ng«n ng÷ Pascal?
2.Quan s¸t vµ chän khai b¸o ®óng.
Var
X,y,z: word;
Var
N:Real.
X,y,z: word.
X: Longint;
I: byte;
H:integer.
3.ChiÕu ch¬ng tr×nh chøa mét sè khai b¸o biÕn trong 3.Quan s¸t vµ tr¶ lêi.
pascal.
Hái: Cã bao nhiªu biÕn tÊt c¶, bé nhí ph¶i cÊp ph¸t lµ
-Cã 5 biÕn.
bao nhiªu?
-Tæng bé nhí cÇn cÊp ph¸t:
Var
x,y: word.
x (2byte); y(2 byte); z(4byte);
Z:longint.
h(2byte); i(1byte); Tæng11byte
H: integer.
I: byte.
IV-§¸nh gi¸ cuèi bµi:
1.Nh÷ng néi dung chÝnh:
-C¸c kiÓu d÷ liÖu chuÈn: kiÓu sè nguyªn, kiÓu sè thùc, kiÓu ký tù, kiÓu logic.
-Mäi biÕn trong ch¬ng tr×nh ph¶i ®îc khai b¸o. CÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn trogn
Pascal: Var tªn biÕn: tªn kiÓu d÷ liÖu;
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 12 -
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 6:
Ngµy so¹n:
phÐp to¸n, biÓu thøc, c©u lÖnh g¸n
Ngµy gi¶ng:
Líp:
I-Môc tiªu:
1.KiÕn thøc:
-BiÕt ®îc c¸c phÐp to¸n th«ng dông trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
-BiÕt diÔn ®¹t mét biÓu thøc trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
-BiÕt ®îc chøc n¨ng cña lÖnh g¸n.
-BiÕt ®îc cÊu tróc cña lÖnh g¸n vµ mét sè hµm chuÈn th«ng dông trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
pascal.
2.Kü n¨ng:
-Sö dông ®îc c¸c phÐp to¸n ®Ó x©y dùng biÓu thøc.
-Sö dông ®îc lÖnh g¸n ®Ó viÕt ch¬ng tr×nh.
II-§å dïng d¹y häc:
1.ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
-M¸y tÝnh, m¸y chiÕu pr«jector.
-Mét sè ch¬ng tr×nh mÉu viÕt s½n.
2.ChuÈn bÞ cña häc sinh:
-S¸ch gi¸o khoa, vë ghi.
III-Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
1.Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu mét sè phÐp to¸n.
T
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.§Æt vÊn ®Ò: §Ó m« t¶ c¸c thao t¸c trong
thuËt to¸n, mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Òu sö
dông mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n: phÐp to¸n,
biÓu thøc, g¸n gi¸ trÞ.
2.Ph¸t vÊn: H·y kÓ c¸c phÐp to¸n em ®· ®îc
häc trong to¸n häc.
-DiÔn gi¶i: Trong ng«n gn÷ lËp tr×nh pascal
còng cã c¸c phÐp to¸n ®ã nh÷ng ®îc diÔn ®¹t
b»ng mét c¸ch kh¸c.
-Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa
vµ cho biÕt c¸c nhãm phÐp to¸n.
-PhÐp Div, Mod ®îc sö dông cho nh÷ng kiÓu
d÷ liÖu nµo?
-KÕt qu¶ cña phÐp to¸n quan hÖ thuéc kiÓu d÷
liÖu nµo?
T
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1.Chó ý l¾ng nghe.
2.Suy nghÜa vµ tr¶ lêi
-PhÐp: céng, trõ, nh©n, chia, lÊy sè d, chia lÊy
sè nguyªn, so s¸nh.
-C¸c phÐp to¸n sè häc: +,-,*,/,div,mod.
-C¸c phÐp to¸n quan hÖ: <,>, =,>=,<=...
-C¸c phÐp to¸n logic: And, Or, Not.
-Chri sö dôgn ®îc cho kiÓu nguyªn.
-Thuéc kiÓu Logic.
2.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu biÓu thøc.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.Trong to¸n häc ta ®· lµm quen víi kh¸i niÖm biÓu thøc, h·y
cho biÕt yÕu tè c¬ b¶n x©y dùng nªn biÓu thøc.
-NÕu trong mét bµi to¸n mµ to¸n h¹ng lµ biÕn sè, h»ng sè
hoÆc hµm sè vµ to¸n tö lµ c¸c phÐp to¸n sè häc th× biÓu thøc
cã tªn gäi lµ g×?
2.ChiÕu mét sè biÓu thøc to¸n häc lªn b¶ng, yªu cÇu häc sinh
biÓu diÔn thµnh biÓu thøc trong Pascal.
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 13 -
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1.Suy nghÜ tr¶ lêi.
-Gåm hai phÇn: To¸n h¹ng vµ
to¸n tö.
-BiÓu thøc sè häc.
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
2a+5b+c
2.Quan s¸t tr¶ lêi
2*a+5*b+c
x*y/(2*z)
((x+y)/(1-(2/z)))+(x*x/(2*z))
xy
2z
x y x2
2 2z
1
z
-Nghiªn cøu SGK vµ tõ viÖc x©y dùng c¸c biÓu thøc trªn, h·y
nªu thø tù thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n.
3.H·y kÓ tªn mét sè hµm sè häc?
-Thùc hiÖn trong ngoÆc tríc;
-Trong ng«n ng÷ lËp tr×nh còng cã mét sè hµm nh vËy nhng ngoµi ngoÆc sau. Nh©n, chia,
chia nguyªn, chia lÊy d tríc;
®îc biÓu diÔn b»ng mét c¸ch kh¸c.
céng trõ sau.
2
3.Suy nghÜa tr¶ lêi
VD: b b 4ac
2a
4.PhÐp to¸n quan hÖ:
-CÊu tróc chung:
-Thø tù thùc hiÖn cña biÓu thøc quan hÖ?
+TÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc.
+Thùc hiÖn phÐp to¸n quan hÖ.
-Cho kÕt qu¶: KiÓu logic
5.BiÓu thøc logic:
-lµ biÕn hoÆc h»ng logic.
BiÓu thøc logic cho gi¸ trÞ lµ True hoÆc False.
Thø tù thùc hiÖn:
+Thùc hiÖn biÓu thøc quan hÖ
+Thùc hiÖn phÐp to¸n logic
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 14 -
(-b+sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a)
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
T
3.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu lÖnh g¸n.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-Giíi thiÖu mét vÝ dô vÒ lÖnh g¸n trong Pascal nh sau:
-quan s¸t vÝ dô vµ suy nghÜ ®Ó
tr¶ lêi.
x:=4+8;
-Gi¶i thÝch: LÊy 4 céng 8, ®em kÕt qu¶ ®Æt vµo x. Ta ®îc
x=12.
-H·y cho biÕt chøc n¨ng cña lÖnh g¸n?
-CÊu tróc chung cña lÖnh g¸n:
:=;
2
VD: x= b b 4ac
X:= (-b+sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a)
2a
IV-§¸nh gi¸ cuèi bµi:
1.Nh÷ng néi dung chÝnh:
-C¸c phÐp to¸n trong Pascal: sè häc, quan hÖ, logic
-BiÓu thøc trong Pascal: sè häc, quan hÖ, logic
-CÊu tróc lÖnh g¸n: :=
2.C©u hái, bµi tËp vÒ nhµ:
-Lµm bµi tËp trang 35-36 (SGK)
-Xem phô lôc A (SGK)
Gi¸o ¸n tin häc 11
- 15 -
Năm học 2013-20114
Giáo viên: Bùi Văn Huy
TiÕt 7:
Ngµy so¹n:
Thñ tôc chuÈn vµo/ra
So¹n th¶o, dÞch, thùc hiÖn vµ hiÖu chØnh ch¬ng tr×nh
Ngµy gi¶ng:
Líp:
I-Môc tiªu:
1.KiÕn thøc:
-BiÕt ®îc ý nghÜa cña c¸c thñ tôc vµo/ra chuÈn ®èi víi lËp tr×nh, cÊu tróc chung cña thñ tôc
vµo/ra.
-BiÕt c¸c bíc hoµn thµnh mét ch¬ng tr×nh.
-BiÕt c¸c file ch¬ng tr×nh c¬ b¶n cña Turbo Pascal 7.0.
2.Kü n¨ng:
-ViÕt ®óng lÖnh vµo/ra.
-BiÕt nhËp ®óng d÷ liÖu khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
-BiÕt khëi ®éng vµ tho¸t khái Pascal
-So¹n ®îc mét ch¬ng tr×nh vµo m¸y.
-DÞch ®îc ch¬ng tr×nh.
-Thùc hiÖn ®îc ch¬ng tr×nh ®Ó nhËp vµ thu kÕt qu¶.
II-§å dïng d¹y häc:
1.ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
-M¸y tÝnh, m¸y chiÕu pr«jector.
-Mét sè ch¬ng tr×nh mÉu viÕt s½n.
2.ChuÈn bÞ cña häc sinh:
-S¸ch gi¸o khoa, vë ghi.
III-Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
1.Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu thñ tôc nhËp d÷ liÖu tõ bµn phÝm.
T
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ cho
biÕt thñ tôc nhËp d÷ liÖu tõ bµn phÝm?
VD: Ch¬ng tr×nh gi¶i ax+b=0, ta ph¶i nhËp nh÷ng ®¹i - NhËp a,b
lîng nµo?
Read(a,b); hoÆc Readln(a,b);
-Khi nhËp gi¸ trÞ cho nhiÒu biÕn ta ph¶i thùc hiÖn nh
thÕ nµo?
-Nh÷ng gi¸ trÞ nµy c¸ch nhau mét dÊu
c¸ch hoÆc kÝ tù xuèng dßng.
T
2.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu thñ tôc ®a d÷ liÖu ra mµn h×nh.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt cÊu tróc Write(
- Xem thêm -