Mïa l¸ rông trong vên (trÝch)
(Ma V¨n Kh¸ng)
I/ Môc tiªu:
1. KiÕn thøc:
- Gióp häc sinh biÕt vµi nÐt vÒ th©n thÕ vµ sù nghiÖp v¨n häc cña nhµ v¨n Ma V¨n
Kh¸ng, vÞ trÝ cña tiÓu thuyÕt “Mïa l¸ rông trong vên” trong ®êi v¨n cña «ng.
- Häc sinh hiÓu t×nh nghÜa ch©n thµnh, ®»m th¾m, nÐt øng xö gi÷a nh÷ng ngêi trong
gia ®×nh «ng B»ng vµo mét chiÒu tÊt niªn; qua ®ã c¸c em hiÓu thªm v¨n ho¸ ViÖt ë
ngµy TÕt nguyªn ®¸n.
- Häc sinh c¶m thô tµi miªu t¶ néi t©m nh©n vËt – mét ph¬ng diÖn thµnh c«ng cña
Ma V¨n Kh¸ng ë tiÓu thuyÕt nµy.
- Häc sinh vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt trªn ®Ó ®äc hiÓu nh÷ng néi dung cßn l¹i cña
thiªn tiÓu thuyÕt nµy.
2.KÜ n¨ng: TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu v¨n b¶n truyÖn cho häc sinh.
3. Th¸i ®é: Qua ®äan trÝch gióp häc sinh hiÓu vµ tr©n träng nh÷ng nÐt v¨n ho¸ trong
nh÷ng øng xö cña ngêi ViÖt ë nh÷ng kh«ng gian vµ thêi gian tëng chõng quen
thuéc (gia ®×nh vµ ngµy tÕt cæ truyÒn).
II/ Ph¬ng ph¸p:
Gi¸o viªn sö dông ph¬ng ph¸p tÝch hîp (ngang vµ däc), däc diÔn c¶m, gi¶ng b×nh vµ
nghiªn cøu SGK, trao ®æi th¶o luËn nhãm.
III/ Ph¬ng tiÖn d¹y häc:
1. Thầy: Gi¸o ¸n, SGK, SGV, m¸y chiÕu projecter.
2. Trß: Vë ghi, vë so¹n, SGK, b¶ng phô.
IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè:
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Bµi míi:
a. Lêi vµo bµi: Trong c¬n lèc cña thêi kinh tÕ thÞ trêng, nhiÒu gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn
thèng ®ang dÇn phai nh¹t, trong ®ã cã nh÷ng gi¸ trÞ thuéc v¨n ho¸ gia ®×nh. Ma V¨n
Kh¸ng ®· rung lªn håi chu«ng nh¾c nhë mçi chóng ta h·y biÕt gi÷ g×n vµ tr©n träng
nh÷ng gi¸ trÞ cña truyÒn thèng qua tiÓu thuyÕt: “Mïa l¸ rông trong vên”.
b. Néi dung bµi häc:
Ho¹t ®éng cña thµy vµ trß
KiÕn thøc cÇn ®¹t
*Ho¹t ®éng 1(7 phót)
I/ TiÓu dÉn:
(?) Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ 1. T¸c gi¶:
v¨n nghiÖp cña Ma V¨n Kh¸ng?
- Ma v¨n Kh¸ng sinh n¨m 1936 t¹i Kim
Liªn, §èng §a, Hµ Néi.
- Trong kh¸ng chiÕn chèng Mü, «ng ®Õn
víi vïng nói cao cña miÒn b¾c ®Ó d¹y
(?) TiÓu thuyÕt Mïa l¸ rông trong vên häc.
®îc s¸ng t¸c vµo thêi gian nµo?
- N¨m 1976, «ng chuyÓn vÒ Hµ Néi vµ
HS ®äc néi dung tiÓu thuyÕt trong gi÷ nhiÒu chøc vô quan träng trong
SGK, GV bæ sung lµm râ mét sè chi tiÕt ngµnh b¸o chÝ, v¨n häc níc nhµ, tõng
liªn quan ®Õn ®o¹n trÝch.
®îc nhËn nhiÒu gi¶i thëng v¨n ch¬ng
(?) T¸c phÈm ®îc trao gi¶i thëng cã gi¸ trÞ.
nµo
- S¸ng t¸c chÝnh gåm tiÓu thuyÕt vµ
truyÖn ng¾n. (SGK)
2. TiÓu thuyÕt Mïa l¸ rông trong vên:
- S¸ng t¸c: 1985.
- Tãm t¾t: SGK
- VÞ trÝ: §îc tÆng gi¶i thëng Héi nhµ
v¨n ViÖt Nam n¨m 1986.
II/ §äc hiÓu v¨n b¶n:
* Ho¹t ®éng 2 (30 phót)
- GV híng dÉn c¸ch ®äc vµ ®äc mÉu 1. §äc vµ tãm t¾t:
- §äc.
vµi ®o¹n.
- Tãm t¾t trÝch ®o¹n:
- GV gäi HS tãm t¾t trÝch ®o¹n.
(?) §o¹n trÝch n»m phÇn nµo cña t¸c - VÞ trÝ trÝch ®o¹n.
phÈm?
- GV më réng tr×nh bµy nh÷ng t×nh tiÕt
ë phÇn tríc liªn quan ®Õn trÝch ®o¹n.
2. Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt:
a. Nh©n vËt chÞ Hoµi:
- Thêi gian xuÊt hiÖn: chiÒu 30 tÕt.
- Ngo¹i h×nh:
+ Ngêi phô n÷ n«ng th«n, tr¹c 50
+Ngêi thon gän trong chiÕc ¸o b«ng
trÇn h¹t lùu
+Khu«n mÆt réng cã cÆp m¾t ®»m th¾m
vµ c¸i miÖng t¬i.
=> §Ñp mét c¸ch gi¶n dÞ, t¬i t¾n.
- Hµnh ®éng:
+ BiÕt hÕt mäi viÖc trong nhµ-> vÉn chia
sÎ víi gia ®×nh.
+ Mang quµ quª: g¹o nÕp vµ giß thñ do
chång chÞ lµm v× «ng thÝch ¨n giß thñ
l¾m ®Êy, chÞ vÉn nhí thãi quen, së thÝch
cña cha chång.
+ Lóc gÆp «ng b»ng: ChÞ Hoµi gÇn nh
C¸c nhãm nhËn nhiÖm vô, bÇu nhãm
kh«ng chñ ®éng, lao vÒ phÝa «ng B»ng
trëng, th kÝ, giao tr¸ch nhiÖm cho c¸c (..) thèt lªn mét tiÕng nh tiÕng nÊc
thµnh viªn, c¶ nhãm tËp trung gi¶i quyÕt + Ch¾p tay tríc bµn thê tæ tiªn ngay sau
vÊn ®Ò.
khi «ng B»ng lui gãt.
§¹i diÖn nhãm lªn th«ng b¸o kÕt qu¶, + TÝu tÝt hái han kh¾p lît mäi ngêi
c¸c nhãm kh¸c bæ sung thèng nhÊt ý
trong gia ®×nh.
kiÕn.
=> Quan t©m, s¨n sãc mäi ngêi th©n
GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.
t×nh
- Ng«n ng÷: xng h« víi «ng B»ng vµ
c¸c em rÊt th©n thiÕt.
- Quan hÖ víi gia ®×nh «ng B»ng: lµ d©u
trëng (vî anh c¶ Têng) nay ®· t¸i gi¸.
(quan hÖ cña chÞ víi gia ®×nh nµy ®·
thuéc vÒ qu¸ khø mµ chÞ cã quyÒn quªn).
(?) Qua ®o¹n trÝch ta thÊy vÎ ®Ñp g× cña => VÎ ®Ñp cña nh©n vËt: ChÞ Hoµi lµ
nh©n vËt chÞ Hoµi?
ngêi phô n÷ n«ng th«n ®Ñp ngêi, ®Ñp
nÕt, sèng t×nh nghÜa thuû chung
(?) H×nh ¶nh chÞ Hoµi gîi nh¾c ®Õn nÐt *VÎ ®Ñp cña chÞ Hoµi lµ vÎ ®Ñp cña
®Ñp truyÒn thèng nµo cña ngêi phô n÷ ngêi phô n÷ ViÖt Nam trong truyÒn
ViÖt Nam?
thèng g¾n víi m« h×nh gia ®×nh nÒn nÕp
gia phong, sèng nÆng nghÜa t×nh thuû
chung son s¾t.
- GV chia nhãm HS th¶o luËn:
+ GV nªu vÊn ®Ò, nhiÖm vô, c¸ch thøc
tæ chøc ho¹t ®éng nhãm (Nhãm lín tõ 6
®Õn 8 ngêi).
+ Ho¹t ®éng nhãm:
Thêi gian: 5 phót.
NhiÖm vô:
Nhãm 1,2,3: T×m c¸c chi tiÕt miªu t¶
ngo¹i h×nh, hµnh ®éng cña nh©n vËt chÞ
Hoµi ?
Nhãm 4,5,6: C¸ch xng h« cña chÞ
Hoµi khi ë nhµ «ng B»ng cho thÊy t×nh
c¶m cña chÞ víi gia ®×nh nh thÕ nµo?
T¹i sao trong gia ®×nh nµy mäi ngêi
th¬ng yªu chÞ nhng kh«ng d¸m kÐochÞ
vÒ phÝa m×nh?
(?)Ngo¹i h×nh «ng B»ng h«m nay cã g×
kh¸c?
b. Nh©n vËt «ng B»ng:
- Ngo¹i h×nh: cao, gÇy h¬n mäi ngµy
nhng trang träng vµ chØnh tÒ h¬n,
g¬ng mÆt ¸nh lªn c¶m xóc cña con
(?)T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ diÔn biÕn ngêi tríc ngìng cöa n¨m míi.
t©m tr¹ng cña «ng B»ng khi thÊy Hoµi
- T©m tr¹ng khi gÆp Hoµi: s÷ng l¹i,
xuÊt hiÖn trong nhµ?
tho¸ng ng¬ ngÈn, m¾t chíp liªn håi, m«i
«ng lËt bËt kh«ng thµnh tiÕng, cã c¸i
c¶m gi¸c «ng s¾p khãc oµ, giäng «ng khª
®Æc khµn rÌ, rót kh¨n tay chÊm kÐ m¾t.
- GV cho HS ®äc l¹i ®o¹n v¨n miªu t¶
Nçi niÒm xóc ®éng rng rng tëng
t©m t cña «ng B»ng khi ®øng tríc bµn chõng hiÕm cã ë mét ngêi ®µn «ng.
thê.
- T©m tr¹ng khi ®øng tríc bµn thê:
(?) Nh©n vËt tr¶i qua nh÷ng biÕn th¸i
+ Quªn hÕt mäi thø xung quanh kÓ c¶
t©m lÝ nµo?
b¶n th©n.
+ Tr«i ngîc vÒ qu¸ khø: tri ©n víi cha
mÑ, tæ tiªn; t©m t×nh víi vî vµ con trai
c¶.
(?) Qua ®o¹n v¨n , em hiÓu g× vÒ quan
+ Trë l¹i thùc t¹i: m¾t cay xÌ, lßng l¹i
niÖm t©m linh cña ngêi ViÖt khi thê
bån ngén.
cóng tæ tiªn? (Thê cóng tæ tiªn lµ tëng
¤ng lµ g¹ch nèi gi÷a qóa khø vµ thùc t¹i
nhí ®Õn ngêi ®· khuÊt hay hµnh vi mª
cña gia ®×nh Êy trong gi©y phót thiªng
tÝn dÞ ®oan?)
nµy. Sù g¾n bã, t×nh yªu th¬ng cña
ngêi cßn sèng víi ngêi ®· khuÊt khiÕn
tæ tiªn lu«n sèng cïng con ch¸u; tr¸i tim
ngêi xa lu«n thøc ®Ëp cïng nhÞp víi
(?)Trong khi sèng víi t©m thøc, t¹i sao
nh÷ng biÕn chuyÓn cuéc sèng h«m nay.
«ng B»ng kh«ng nh¾c ®Õn ngêi con thø
- Trong lêi khÊn cña «ng kh«ng nh¾c ®Õn
t?
ngêi con trai thø t (Cõ) v× anh ®· vît
biªn trèn ra níc ngoµi. §ã lµ nçi ®au
(?) NhËn xÐt chung vÒ nh©n vËt?
cña gia ®×nh «ng.
- HS nhËn xÐt, GV bæ sung tæng kÕt vµ
¤ng B»ng cã thÓ xem nh kiÓu nh©n
chuyÓn ý.
vËt ®Æc trng cho líp ngêi rÊt phæ
biÕn trong x· héi ta mét thêi: träng
®¹o ®øc gia ®×nh vµ c¸c chuÈn mùc x·
héi truyÒn thèng nhng ®ang ph¶i
g¸nh chÞu nçi ®au tõ c¬n lèc thÞ
trêng tµn ph¸ vµo gi¸ trÞ gia ®×nh.
c. Khung c¶nh tÕt trong nhµ «ng B»ng
(?)Trong chiÒu 30 tÕt, mäi ngêi trong
vµ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc:
gia ®×nh «ng B»ng ®· lµm nh÷ng g×?
- ChiÒu 30 TÕt: gia ®×nh sum häp, th¨m
hái lÉn nhau, d©ng cóng tæ tiªn råi cïng
nhau ¨n b÷a tÊt niªn mµ ai nÊy ®Òu h©n
hoan kh¸c thêng.
- Dßng t©m t cña «ng B»ng khi ®øng
trø¬c bµn thê gia tiªn: tri ©n tæ tiªn,
tëng nhí nh÷ng lêi gia huÊn; t©m t×nh
víi ngêi ®· khuÊt. ¤ng thÊy qu¸ khø vµ
(?) Gi¸ trÞ nh©n b¶n to¸t lªn tõ c¸ch øng thùc t¹i kh«ng t¸ch rêi “Tæ tiªn kh«ng
xö cña c¸c nh©n vËt víi chÞ Hoµi vµ
t¸ch rêi con ch¸u. TÊt c¶ liªn kÕt mét
chÞ Hoµi víi c¸c em ë ®©y lµ g×? (liªn
m¹ch bÒn chÆt, thuû chung.”
hÖ ®Õn x· héi phong kiÕn ngêi phô n÷
- C¸ch øng xö gi÷a c¸c nh©n vËt giµu gi¸
ph¶i thñ tiÕt thê chång)
trÞ nh©n b¶n.
GV tæng kÕt.
* BiÓu hiÖn cña v¨n ho¸ d©n téc:
truyÒn thèng gia ®×nh, y thøc ®Æt gia
®×nh trong mèi t¬ng quan víi céng
(?) §o¹n trÝch kh«ng nhiÒu t×nh tiÕt, dång.
kh«ng cã m©u thuÉn xung ®ét gay g¾t d. NghÖ thuËt:
nhng hÊp dÉn bëi sù thÊm thÝa ý nghÜa
- X©y dùng kÕt cÊu truyÖn hîp lÝ.
tõ chÝnh c©u v¨n. §iÒu g× lµm nªn thµnh
- Thµnh c«ng trong nh÷ng ®o¹n v¨n miªu
c«ng ®ã?
t¶ diÔn biÕn t©m lÝ con ngêi.
* Ho¹t ®éng 3 (3 phót)
(?) Em thö ®Æt tªn cho trÝch ®o¹n vµ gi¶i
III/ LuyÖn tËp cñng cè:
thÝch v× sao ®¨t tªn nh thÕ?
Cã thÓ ®Æt tªn cho ®o¹n trÝch lµ: ChiÒu
tÊt niªn.
4/ Híng dÉn häc ë nhµ:
(?)Trong dßng t©m t cña «ng B»ng
tríc bµn thê ta thÊy nhµ v¨n ®Æc biÖt
chó ý lµm râ mèi liªn kÕt nµo?
- T×m ®äc trän vÑn t¸c phÈm.
- ViÕt mét ®äan v¨n bµn vÒ thanh niªn vµ c¸c gi¸ trÞ gia ®×nh truyÒn thèng h«m nay.
- So¹n: Mét ngêi Hµ Néi.
- Xem thêm -