Tài liệu Giáo án ngữ văn cơ bản lớp 12 (chi tiết)

Tuần 1. Tiết 1+ 2. Ngày: 03 / 8/2013 KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX. I.Mức độ cần đạt:giúp HS: 1. Kiến thức: -Nắm được một số nét tổng quát về các chặng đường phát triển, những thành tựu chủ yếu và những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam giai đoạn 1945- 1975. - Những đổi mới bước đầu của Văn học Việt Nam giai đoạn từ 1975, đặc biệt là từ năm 1986 đến hết thế kỉ XX. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng phân tích, đánh giá, tổng hợp vấn đề. 3. Thái độ: Có cách nhìn đúng đắn về văn học Việt Nam, yêu thích văn học dân tộc. II. Chuẩn bị: * Thầy: lịch sử Việt Nam giai đoạn 1945 đến hết thế kỉ XX, bảng phụ. * Trò: SGK, bài soạn. III. Phương pháp: thảo luận câu hỏi SGK, trả lời câu hỏi, diễn giảng… IV. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Bài mới: Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu Khaùi quaùt Vaên hoïc Vieät Nam töø CM8 /1945 ñeán 1975 (60’) Phöông phaùp : Gôïi tìm, phaùt vaán thaûo luaän, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT I/ Khaùi quaùt VHVN töø CM 8/1945 ñeán 1975: * Böôùc 1: Tìm hieåu muïc 1 1. Vaøi neùt veà hoaøn caûnh lòch söû, xaõ hoäi, vaên -GV: y/c HS ñoïc SGK trang 3 hoùa: Vaên hoïc VN toàn taïi vaø phaùt trieån trong hoaøn - Ñöôøng loái vaên ngheä vaø söï laõnh ñaïo cuûa caûnh lòch söû, vaên hoaù nhö theá naøo? Ñaûng ñaõ goùp phaàn taïo moät neàn vaên hoïc thoáng - HS: döïa SGK traû lôøi. nhaát veà khuynh höôùng, tö töôûng, veà toå chöùc vaø - GV löu yù theâm: Neàn vaên hoïc gaén lieàn vôùi söï veà quan nieäm nhaø vaên kieåu môùi: nhaø vaên – nghieäp giaûi phoùng daân toäc - nhieäm vuï chính chieán só. trò lôùn lao vaø cao caû, gôïi laïi khoog khí soâi - Hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp, Myõ, vaø ñoäng cuûa xaõ hoäi: “Xeû doïc Tröôøng Sôn ñi cöùu xaây döïng cuoäc soáng môùi, con ngöôøi môùi -> ñaõ nöôùc – Maø loøng phôi phôùi daäy töông lai” (Toá taùc ñoäng saâu saéc, maïnh meõ tôùi vh ngheä thuaät Höõu). - Ñieàu kieän giao löu vaên hoùa bò haïn cheá, chuû Qua caùc chaëng ñöôøng lòch söû tö 1945 ñeán yeáu tieáp xuùc vaø chòu aûnh höôûng cuûa vaên hoùa 1975, em haõy neâu khaùi quaùt veà y/c cuûa cuoäc caùc nöôùc XHCN soáng ñaët ra vôùi vaên ngheä? 2. Quaù trình phaùt trieån vaø nhöõng thaønh töïu -HS: trình baøy caù nhaân. chuû yeáu: * Böôùc 2: Tìm hieåu muïc 2 a) Chaëng ñöôøng töø 1945-1954: Caên cöù vaøo SGK, cho bieát văn hoïc thôøi kì naøy * Noäi dung: chia laøm maáy giai ñoaïn? Goàm nhöõng giai - 1945 -1946: ñaõ phaûn aùnh ñöôïc khoâng khí hoà ñoaïn naøo? h ôûi, vui söôùng ñaët bieät cuûa nhaân daân ta khi ñaát -HS: döïa SGK traû lôøi nöôùc vöøa giaønh ñöôïc ñoäc laäp. Neâu noäi dung chuû yeáu cuûa vaên hoïc giai ñoaïn Trang 1 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS töø naêm 1945-ñeán naêm 1954?. Haõy neâu nhaän ñònh khaùi quaùt veà thaønh töuï cuûa vaên hoïc gñ 1945-1954? Keå teân taùc phaåm tieâu bieåu? -HS: döïa SGK nhaän xeùt theo trình töï. -GV: nhaän xeùt, boå sung. Noäi dung chính cuûa vh giai ñoaïn naøy laø gì?coù nhöõng thaønh töuï naøo ñaùng ghi nhaän? So saùnh hai giai ñoaïn em thaáy veà noäi dung phaûn aùnh cuûa vaên hoïc coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau? -HS: thaûo luaän theo baøn, trình baøy. -GV; nhaän xeùt, boå sung. YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT - Cuoái 1946: + Taäp trung phaûn aùnh cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp. + Vaên hoïc gaén boù saâu saéc vôùi ñôøi soáng caùch maïng vaø khaùng chieán. + Taäp trung khaùm phaù söùc maïnh vaø nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa quaàn chuùng nhaân daân. + Theå hieän nieàm töï haøo daân toäc vaø nieàm tin vaøo töông lai taát thaéng cuûa cuoäc khaùng chieán. * Thaønh töïu: - Vaên xuoâi: Truyeän vaø kí laø theå loaïi môû ñaàu cho vaên xuoâi khaùng chieán choáng Phaùp. (Moät laàn tôùi thuû ñoâ – Traàn Ñaêng, Vuøng moû - Voõ Huy Taâm, Truyeän Taây Baéc – Toâ Hoaøi). - Thô: Ñaït thaønh töïu xuaát saéc (Caûnh khuyaHCM, Taây Tieán – Quang Duõng, Vieät Baéc – Toá Höõu). - Kòch: Baéc Sôn – Nguyeãn Huy Töôûng, Chò Hoøa – Hoïc Phi. - Lí Luaän, Pheâ bình vaên hoïc: Baûn baùo caùo Chuû Nghóa Maùc vaø vaán ñeà vaên hoùa VN – Tröôøng Chinh, Maáy vaán ñeà nghệ thuật –Nguyeãn Ñình Thi. b) Chaëng ñöôøng töø 1955-1964: * Noäi dung: - Vaên hoïc taäp trung theå hieän hình aûnh ngöôøi lao ñoäng, ngôïi ca nhöõng ñoåi thay cuûa ñaát nöôùc vaø con ngöôøi trong böôùc ñaàu xaây döïng CNXH. - Theå hieän tình caûm saâu naëng vôùi mieàn Nam, noãi ñau chia caét vaø yù chí thoáng nhaát ñaát nöôùc. * Thaønh töïu: - Vaên Xuoâi: môû roäng ñeà taøi + Veà khaùng chieán choáng Phaùp (Soáng maõi vôùi thuû ñoâ – Nguyeãn Huy Töôûng, Cao ñieåm cuoái cuøng – Höõu Mai. + Veà thöïc hieän ñôøi soáng tröôùc CM 8 (Tranh toái tranh saùng – Nguyeãn Coâng Hoan, Möôøi naêm Toâ Hoaøi) + Veà ñeà taøi xaây döïng CNXH (Soâng Ñaø – Nguyeãn Tuaân, Muøa Laïc – Nguyeãn Khaûi) - Thô Ca: Phaùt trieån maïnh (Gioù loäng – Toá Höõu, Rieâng Chung – Xuaân Dieäu) - Kòch: Cuõng phaùt trieån (Moät ñaûng vieân – Hoïc Phi, Noåi gioù – Ñaøo Hoàng Caåm) c) Chaëng ñöôøng 1965-1975: Trang 2 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT -GV: y/c HS ñoïc SGK vaø neâu noäi dung chính * Noäi dung: cuûa chaën ñöôøng 1965-1975? - Ca ngôïi tinh thaàn yeâu nöôùc vaø chuû nghóa anh huøng CM trong khaùng chieán choáng Myõ. Haõy phaân tích vaø chöùng minh nhöõng thaønh * Thaønh töïu: töuï veà vaên xuoâi, thô, kòch? - Vaên xuoâi: taùc phaåm truyeän, kí: Ngöôøi meï -GV: giôùi thieäu theâm veà thaønh töïu caùc theå loaïi. caàm suùng – Nguyeãn Thi, Röøng xaø nu – Nguyeãn Trung Thaønh (Mieàn Nam), Daáu chaân ngöôøi lính – Nguyeãn Minh Chaâu, Baõo Bieån – Chu Vaên (Mieàn Baéc) - Thô: Ñaït nhieàu thaønh töïu xuaát saéc (Ra traän – Toá Höõu, Maët ñöôøng khaùt voïng - Nguyeãn Khoa Ñieàm) - Kòch: Coù nhöõng thaønh töïu ñaùng ghi nhaän (Queâ höông Vieät Nam – Xuaân Trình, Ñaïi ñoäi GV: y/c HS ñoïc SGK trang 9 vaø cho bieát coù tröôûng cuûa toâi – Ñaøo Hoàng Caåm) nhöõng xu höôùng naøo? Keå teân moät soá taùc phaåm d) Vaên hoïc vuøng ñòch taïm chieám: tieâu bieåu? * Coù nhieàu xu höôùng: - Xu höôùng tieâu cöïc choáng coäng, ñoài truïy. - Xu höôùng tieán boä yeâu nöôùc vaø CM (Höông röøng Caø Mau – Sôn Nam, Thöông nhôù möôøi * Böôùc 3: Phaân tích nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn hai – Vuõ Baèng) Haõy neâu nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc 3. Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn: Vieät Nam töø Caùch maïng thaùng Taùm 1945 ñeán a) Neàn vaên hoïc chuû yeáu vaän ñoäng theo höôùng naêm 1975? Cho bieát nhöõng bieåu hieän cuûa ñaëc CM hoùa, gaén boù saâu saéc vôùi vaän meänh chung ñieåm ñoù? cuûa ñaát nöôùc: - Tö töôûng chuû ñaïo cuûa neàn VH môùi laø tö - GV: giaûi thích khaùi nieäm “ vaän ñoäng theo töôûng CM, VH tröôùc heát phaûi laø moät thöù vuõ khí höôùng hieän ñaïi hoaù”: . phuïc vuï söï nghieäp CM. - Ñeà taøi theo saùt töøng chaëng ñöôøng lòch söû vaø nhieäm vuï chính trò ñaát nöôùc: + Baûo veä Toå quoác: nhaân vaät laø ngöôøi chieán só treân maët traän vuõ trang nhö du kích, thanh nieân xung phong. + Xaây döïng CNXH: hình aûnh con ngöôøi lao ñoäng môùi laø bieåu hieän cuûa CN anh huøng treân maët traän saûn xuaát vaø xaây döïng ñaát nöôùc. b) Neàn vaên hoïc höôùng veà ñaïi chuùng: - Vöøa laø ñoái töôïng phaûn aùnh vaø ñoái töôïng Bieåu hieän cuûa heàn vh höôùng veà ñaïi chuùng laø phuïc vuï, vöøa laø nguoàn cung caáp, boå sung löïc gì? löôïng saùng taùc cho vaên hoïc. - Quan taâm tôùi ñôøi soáng cuûa nhaân daân lao -GV: giôùi thieäu vaø chöùng minh qua taùc phaåm ñoäng, noùi leân noãi baát haïnh cuûa nhöõng ngöôøi tieâu bieåu. lao ñoäng ngheøo khoå bò aùp böùc, boùc loät trong xaõ hoäi cuõ cuõng nhö nieàm vui, nieàm töï haøo cuûa hoï veà cuoäc ñôøi môùi. Trang 3 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT - Phaùt hieän ôû hoï khaû naêng caùch maïng vaø phaåm chaát anh huøng. - Dieãn taû veû ñeïp taâm hoàn cuûa nhaân daân lao ñoäng. - Hình thöùc ngheä thuaät quen thuoäc vôùi nhaân daân, ngoân ngöõ ngheä thuaät bình dò, trong saùng, deã hieåu. c) Neàn vaên hoùa chuû yeáu mang khuynh höôùng söû thi vaø caûm höùng laõng maïn: -HS: toùm taét bieåu hieä n cuûa ñaëc ñieåm 3. - Khuynh hướng sử thi theå hieän ôû nhöõng - GV: dieãn giaûng, chöùng minh. phöông dieän: ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà coù yù - Caùi ñeïp cuûa moãi caù nhaân laø ôû yù thöùc coâng nghóa lòch söû vaø coù tính chaát toaøn daân toäc. daân, leõ soáng lôùn vaø tình caûm lôùn. Neáu coù noùi + Nhaân vaät chính thöôøng laø nhöõng con ngöôøi ñeán caùi rieâng thì cuõng phaûi hoaø vaøo caùi chung. ñaïi dieän cho tinh hoa vaø khí phaùch, phaåm chaát “Anh yeâu em nhö yeâu ñaát nöôùc vaø yù chí cuûa daân toäc, tieâu bieåu laø cho lí töôûng Vaát vaû ñau thöông, töôi thaém voâ ngaàn cuûa coäng ñoàng hôn laø lôïi ích vaø khaùt voïng caù Anh nhôù em moãi böôùc ñöôøng anh böôùc nhaân. Moãi toái anh naèm moãi mieáng anh aên” + Con ngöôøi chuû yeáu ñöôïc khaùm phaù ôû boån (Nguyeãn Ñình Thi) phaän, traùch nhieäm, nghóa vuï coâng daân, ôû leõ - Lôøi vaên mang gioïng ñieäu ngôïi ca, trang troïng soáng lôùn vaø tình caûm lôùn. vaø ñeïp moät caùch traùng leä. + Lôøi vaên söû thi cuõng thöôøng mang gioïng ñieäu “OÂi Vieät Nam töø trong bieån maùu ngôïi ca, trang troïng vaø ñeïp moät caùch haøo huøng Ngöôøi vöôn leân nhö moät thieân thaàn” traùng leä (Toá Höõu) - Khuynh höôùng laõng maïn: laø caûm höùng khaúng ñònh caùi toâi ñaày tình caûm, caûm xuùc vaø höôùng tôùi lí töôûng. Caûm höùng laõng maïng trong VH töø 1945-1975 chuû yeáu ñöôïc theå hieän trong vieäc khaúng ñònh phöông dieän lí töôûng cuûa cuoäc soáng môùi vaø veû ñeïp cuûa con ngöôøi môùi, ca ngôïi chuû nghóa anh huøng caùch maïng vaø tin vaøo töông lai töôi saùng cuûa daân toäc. -GV: caûm höùng laõng maïn gaén lieàn khuynh höôùng söû thi, cho VD => Khuynh höôùng söû thi keát hôïp vôùi caûm höùng laõng maïn laøm cho vaên hoïc giai ñoaïn naøy thaám nhuaàn tinh thaàn laïc quan, ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaûn aùnh hieän töôïng ñôøi soáng trong quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån CM Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaøi neùt khaùi quaùt veà vaên hoïc Vieät Nam töø 1975 ñeán heát theá kó XX (20’) Phöông phaùp : dieãn giaûng, phaùt vaán, gôïi yù Caùc böôùc hoaït ñoäng: Trang 4 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS Haõy neâu nhöõng neùt chính veà hoaøn caûnh lòch söû, xh vaø vaên hoaù? Haõy neâu nhöõng chuyeån bieán vaø moät soá thaønh töïu ban ñaàu cuûa vh VN töø 1975 ñe71n heát TK XX? - HS: döïa SGK traû lôøi - GV: choát laïi Hoaït ñoäng 3: Toång keát (5’) Phöông phaùp : phaùt vaán, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT II/ Vaøi neùt khaùi quaùt veà vaên hoïc VN töø 1975 ñeán heát theá kæ XX: 1. Hoaøn caûnh lòch söû, xaõ hoäi vaø vaên hoùa: - Vôùi chieán thaéng muøa xuaân 1975, Ñaát nöôùc ta môû ra thôøi kì ñoäc laäp, töï do, thoáng nhaát ñaát nöôùc thôøi gian ñaàu gaëp nhöõng khoù khaên, thöû thaùch môùi - Töø 1986, vôùi coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa Ñaûng, vaên hoùa nöôùc ta coù ñieàu kieän tieáp xuùc roäng raõi vôùi nhieàu nöôùc treân theá giôùi vaên hoïc phaùt trieån maïnh meõ. 2. Nhöõng chuyeån bieán vaø moät soá thaønh töïu ban ñaàu: - Thô: Khoâng taïo ñöôïc söï loâi cuoán haáp daãn nhö giai ñoaïn tröôùc, nhöng vaãn coù nhöõng taùc phaåm ít nhieàu taïo ñöôïc söï chuù yù cuûa ngöôøi ñoïc (Di caûo thô – Cheá Lan Vieân, Nhöõng ngöôøi ñi tôùi bieån – Thanh Thaûo). - Vaên xuoâi: coù nhieàu khôûi saéc. - Boäc loä y ùthöùc muoán ñoåi môùi caùch vieát veà chieán tranh, caùch tieáp caän hieän thöïc ñôøi soáng (Ñaát traéng – Nguyeãn Troïng Oaùnh, Hai ngöôøi trôû laïi trung ñoaøn – Thaùi Baù Lôïi). + Ñaàu 1980, vaên hoïc chính thöùc ñoåi môùi, gaén boù vaø caäp nhaät hôn nhöõng vaén ñeà cuûa ñôøi soáng haøng ngaøy. Vaên xuoâi thöïc söï khôûi saéc vôùi caùc TN (Chieác thuyeàn ngoaøi xa – Nguyeãn Minh Chaâu, Ai ñaët teân cho doøngsoâng? HPNT) - Kòch: Phaùt trieån (Hoàn Tröông Ba da haøng thòt-Löu Quang Vuõ, Muøa heø ôû bieån – Xuaân Trình). YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT III/ Keát luaän: (HS ghi phaàn ghi nhôù trang 19) 4.1. Toång keát: HS caàn naém vöõng caùc giai ñoaïn vaên hoïc töø naêm 1945 ñeán heát TK XX, noäi dung chính vaø nhöõng thaønh töïu quan troïng trong giai ñoaïn naøy. 4.2. Höôùng daãn hoïc taäp: Trang 5 Hoïc baøi vaø soaïn baøi “Nghò luaän veà moät tö töôûng, ñaïo lí”. Trang 6 Tuần 1. Tiết 3. Ngày 03 / 8/ 2013. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ I. Mức độ cần đạt: giúp HS 1.Kiến thức:Nắm đượccách viết bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí. 2.Kĩ năng: Rèn kĩ năng tìm hiểu đề, lập dàn ý và viết bài văn nghị luận xã hội. 3.Thái độ: Có ý thức tiếp thu những quan niệm đúng đắn và phê phán những quan niệm sai lầm. II.Chuẩn bị: * Thầy: Giáo trình làm văn, một vài câu danh ngôn, nhận định, đánh giá về tư tưởng đạo lí. * Trò: ôn kiến thức cũ, bài soạn. III. Phương pháp: thảo luận câu hỏi SGK, trả lời câu hỏi, diễn giảng… IV. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975? 3. Bài mới: Hoaï t ñoä n g 1: Tìm hieå u khaù i nieä m , tìm hieå u ñeà vaø laä p daø n yù (15’) Phöông phaù p : Gôï i tìm, phaù t vaá n thaû o luaä n , dieã n giaû n g Caù c böôù c hoaï t ñoä n g: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS - GV: y/c HS ñoïc ñeà baøi SGK trang 20. Gôïi yù cho HS thaûo luaän . -Nhoùm 1: caâu thô guûa TH neâu vaán ñeà gì? Theá naøo laø soáng ñeïp? -Nhoùm 2: ñeå soáng ñeïp con ngöôøi caàn reøn luyeän phaåm chaát naøo? -Nhoùm 3: coù maáy thao taùc laäp luaän? -Nhoùm 4:neâu daãn chöùng. -HS:thaûo luaän theo nhoùm, ñaïi dieän traû lôøi. - GV: choát laïi, chöùng minh. YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT 1.Khaùi nieäm: Laø quaù trình keát hôïp nhöõng thao taùc laäp luaän laøm roõ nhöõng vaán ñeà tö töôûng, ñaïo lí trong ñôøi soáng. 2 Tìm hieåu ñeà vaø laäp daøn yù: a) Tìm hieåu ñeà: - Caâu thô TH vieát döôùi daïng caâu hoûi, neâu vaán ñeà “soáng ñeïp” - Vaán ñeà “ Soáng ñeïp”: laø vaán ñeà cô baûn maø moãi ngöôøi muoán xöùng ñaùng laø “con ngöôøi” caàn nhaän thöùc ñuùng vaø reøn luyeän tích cöïc. - Đểû soáng ñeïp phaûi: + Coù lyù töôûng ñuùng ñaén, cao ñeïp. + Taâm hoàn, tình caûm laønh maïnh, nhaân haäu. + Trí tueä môû roäng, saùng suoát. + Haønh ñoäng tích cöïc, löông thieän . Vôùi TN caàn thöôøng xuyeân hoïc taäp vaø reøn luyeän ñeå töøng böôùc hoaøn thieän nhaân caùch - Caùc thao taùc laäp luaän: + Giaûi thích (soáng ñeïp). + Phaân tích (caùc khía caïnh beân trong cuûa soáng Trang 7 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT -GV: höôùng daãn HS laäp daøn yù theo SGK trang 20 ñeïp). + Chöùng minh, bình luaän ( neâu nhöõng taám göông ngöôøi toát, baøn caùch thöùc reøn luyeän ñeå soáng ñeïp; phaûn aùnh loái soáng ích kæ, voâ traùch nhieäm, thieáu yù chí, nghò löïc…. ) + Tö lieäu: thöïc teá, thô vaên. b) Laäp daøn yù: (SGK/20) Hoaï t ñoä n g 2: Höôù n g daã n HS caù c h laø m baø i vaê n nghò luaä n veà moä t tö töôû n g ñaï o lí (10’) Phöông phaù p : dieã n giaû n g, phaù t vaá n , gôï i yù Caù c böôù c hoaï t ñoä n g: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS Töø keát quaû thaûo luaän haõy phaùt bieåu nhaän thöùc cuûa mình veà caùch laøm baøi NL veà moät tö töôõng ñaïo lí? -HS: döïa SGK keát hôïp suy nghó traû lôøi. -GV: nhaän xeùt , boå sung. YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT 2. Caùch laøm baøi nghò luaän veà moät tö töôûng ñaïo lí: - Ñeà taøi bao goàm caùc vaán ñeà: + Nhaän thöùc: lí töôûng, muïc ñích soáng + Taâm hoàn, tính caùch: loøng yeâu nöôùc, nhaân aùi, vò tha, bao dung ñoä löôïng; tính trung thöïc, duõng caûm, chaêm chæ, caàn cuø, thaùi ñoä hoøa nhaõ, khieâm toán, thoùi ích kæ, ba hoa, vuï lôïi. + Quan heä gia ñình: maãu töû, … + Quan heä xaõ hoäi: tình ñoàng baøo, thaày troø, tình baïn. + Caùch öÙng xöû, haønh ñoäng cuûa moãi ngöôøi trong cuoäc soáng - Caùc thao taùc laäp luaän: gaûi thích, phaân tích, chöùng minh, so saùnh, baùc boû, bình luaän Hoaï t ñoä n g 3: Toå n g keá t (10’) Phöông phaù p : phaù t vaá n , dieã n giaû n g Caù c böôù c hoaï t ñoä n g: Trang 8 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT -GV: cuûng coá kieán thöùc quaphần ghi nhớ trong SGK vaø höôùng daãn HS laøm baøi taäp. Luyện tập: - 1 HS đọc BT1 cả lớp nghe vaø suy nghĩ, thaûo luaän theo baøn treân cô sôû caâu hoûi SGK,trình baøy. - GV: söûa . Taùc giả sử dụng thao taùc lập luận naøo, neâu ví dụ? - HS: döïa vaøo vaên baûn tìm. - GV: nhaän xeùt, boå sung. Caùch diễn ñạt trong văn bản coù gì ñặc sắc? neâu daãn chöùng? -GV: y/c HS veà nhaø laøm 3. Ghi nhôù: (SGK tr 21) 4. Luyeän taäp: * Baøi taäp 1: a)Vaán ñeà NeâRu baøn luaän laø phaåm chaát vaên hoùa trong nhaân caùch moãi con ngöôøi. Caên cuù vaøo noäi dung cô baûn vaø moät soá TN then choát, ñaët teân cho vaên baûn “Theá naøo laø con ngöôøi coù vaên hoùa?”. “Moät trí tueä coù vaên hoùa”. b) Taùc giaû ñaõ söû duïng caùc thao taùc laäp luaän: Giaûi thích ( vaên hoùa……noäi taïi…. . ; vaên hoùa nghóa laø …) - Phaân tích ( moät trí tueä … Vaên hoùa …. ); - Bình luaän (ñ3: Ñeán ñaây,toâi seõ ñeå … caùc baïn) c) Caùch dieãn ñaït trong vaên baûn khaù sinh ñoäng. -Trong phaàn giaûi thích, taùc giaû ñöa ra nhieàu caâu hoûi roài töï traû lôøi, caâc noï noái caâu kia, nhaèm loâi cuoán ngöôøi ñoïc suy nghó theo höôùng gôïi yù cuûa mình. - Trong phaàn phaân tích, bình luaän:taùc giaû tröïc tieáp ñoái thoaïi vôùi ngöôøi ñoïc ( Toâi seõ … Chuùng ta tieán boä … Chuùng ta bò traøn ngaäp…. Trong töông lai …lieäu chuùng ta..) taïo quan heä gaàn guõi, thaân maät, thaúng thaén giöõa ngöôøi vieát– ngöôøi ñoïc. Phaàn cuoái, daãn ñoaïn thô HyLaïp vöøa toùm löôïc caùc luaän ñieåm treân, vöøa gaây aán töôïng nheï nhaøng, deã nhôù, haáp daãn. * Baøi taäp 2: 4.1. Toång keát: Noäi dung vaø caùch dieãn ñaït baøi NL veà moät tö töôûng, ñaïo lí.. 4.2. Höôùng daãn hoïc taäp: Laøm BT2 sgk Soaïn baøi “Tuyeân ngoân ñoäc laäp” Trang 9 Tuần 2. Tiết : 4 Ngày: 06/8/2013 TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP (PHẦN I: TÁC GIẢ HỒ CHÍ MINH) I. Mức độ cần đạt: giúp HS 1. kiến thức:Hiểu được những nét khái quát về sự nghiệp văn học, quan điểm sáng tác và những đặc điểm cơ bản của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh. 2. Kĩ năng: Vận dụng hiểu biết về tác giả để tìm hiểu tác phẩm. Thái độ: Yêu kính con người, trân trọng di sản văn học của Bác. II. Chuẩn bị:  Thầy: chân dung Hồ Chí Minh, giáo trình Văn học và phong cách; Một số bài viết về Hồ Chí Minh.  Trò: SGK, bài soạn. III. Phương pháp: nêu vấn đề, đàm thoại, diễn giảng, thảo luận nhóm…. III. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày hiểu biết về cách làm bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí và sửa bài tập số 2. 3. Bài mới: Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu vaøi neùt veà tieåu söû cuûa taùc giaû Nguyeãn Aùi Quoác (10’) Phöông phaùp : Gôïi tìm, phaùt vaán thaûo luaän, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT - GV:Yeâu caàu HS ñoïc SGK/20 löu yù caùc noäi Phaàn I: Taùc giaû Nguyeãn Aùi Quoác – Hoà Chí dung caàn ñaït ôû baøi hoïc. Phaàn naøy GV khoâng Minh caàn ghi baûng vaø chæ nhaán maïnh phaàn cuoái cuøng I. Vaøi neùt veà tieåu söû: (söï nghieäp caùch maïng vaø vaên hoïc). 1. Tieåu söû: - Ngaøy thaùng naêm sinh. - Queâ quaùn. - Gia ñình (cha meï). 2. Quaù trình hoaït ñoäng caùch maïng: - ÔÛ nöôùc ngoaøi: - Trong nöôùc: * Beân caïnh söï nghieäp CM vó ñaïi, HCM coøn ñeå laïi moät di saûn vaên hoïc quyù giaù. HCM laø nhaø vaên, nhaø thô lôùn cuûa daân toäc. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà söï nghieäp vaên hoïc (15’) Phöông phaùp : dieãn giaûng, phaùt vaán, gôïi yù Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT -GV: y/c HS ñoïc SGK/24 vaø neâu nhöõng neùt chính II. Söï nghieäp vaên hoïc veà quan ñieåm saùng taùc VHNTcuûa HCM? 1. Quan nieäm saùng taùc: Trang 10 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS - HS: döïa vaøo SGK trình baøy caù nhaân - GV giaûi thích khaùi nieäm “Theùp” vaø noäi dung “xung phong” ñeå thaáy yeâu caàu môùi cuûa thôøi ñaïi ñoái vôùi nhaø vaên. Nhaø vaên cuõng laø chieán só. - GV giaûi thích khaùi nieäm “ maët traän”, “ chieán só”, “ ñoái töôïng tieáp nhaän” vaø minh hoïa baèn g moät soá daãn chöùng. Vì sao HCM ñeà cao tính chaân thaät vaø tính daân toäc cuûa vaên hoïc ? - HS: Thaûo luaän theo baøn, thuyeát trình. Taïi sao vaên chöông coù tính muïc ñích? Qua quan ñieåm saùng taùc, em hieåu theâm gì veà thô cuûa HCM? - HS: caûm nhaän caù nhaân, trình baøy, HS khaùc boå sung. - GV y/c HS ñoïc Phaàn a trong SGK vaø neâu khaùi quaùt muïc ñích cuûa Ngöôøi. Haõy neâu noäi dung vaø ñaëc ñieåm ngheä thuaät cuûa vaên chính luaän? - HS: döïa SGK traû lôøi - GV: Phaân tích ngaén goïn muïc ñích, noäi dung, ngheä thuaät cuûa taùc phaåm Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân phaùp. Taùc duïng, giaù trò vaø nguyeân nhaân taïo ra söùc haáp daãn. -HS: ñoïc phaàn b trang 26 vaø cho bieát chia laøm maáy giai ñoaïn? Keå teân nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu giai ñoaïn 1? Qua nhöõng taùc phaåm vöøa neâu, haõy neâu noäi dung cô baûn vaø nhaän xeùt veø taøi naêng ngheä thuaät cuûa taùc giaû ñoái vôùi theå loaïi naøy? -HS:ñoïc phaàn giôùi thieäu taäp thô “ NKTT” Haõy neâu hoaøn caûnh saùng taùc? xaùc ñònh noäi dung chính? nhöõng ñaëc saéc veà ngheä thuaät? YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT a. Ngöôøi coi vaên hoïc laø moät vuõ khí chieán ñaáu lôïi hai phuïng söï cho söï nghieäp CM. Nhaø vaên cuõng phaûi coù tinh thaàn xung phong nhö ngöôøi chieán só . ø b. Ngöôøi luoân chuù troïng tính chaân thaät vaø tính daân toäc cuûa vaên hoïc. Phaûi coù yù thöùc giöõ gìn söï trong saùng cuûa TV, ñeà cao söï saùng taïo cuûa ngöôøi ngheä só. c. Khi caàm buùt HCM luoân xuaát phaùt töø muïc ñích, ñoái töôïng tieáp nhaän ñeå quyeát ñònh noäi dung vaø hình thöùc cuûa taùc phaåm. Ngöôøi luoân ñaët caâu hôûi “Vieát cho ai” (ñoái töôïng), “Vieát ñeå laøm gì)” (muïc ñích). “Vieát caùi gì” (noäi dung), “Vieát theá naøo”(hình thöùc) 2. Di saûn vaên hoïc: a. Vaên chính luaän: -Caùc baøi baùo vieát baèng tieáng Phaùp vaø tieáng Vieät. -Caùc taùc phaåm tieâu bieåu: “Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp”, “Tuyeân ngoân ñoäc laäp” b. Truyeän vaø kí: -Nhieàu truyeän ngaén ñöôïc ñaêng treân baùo Phaùp trong thôøi gian hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi nhö: “Vi haønh”, “Nhöõng troø loá hay Va-ren vaø Phan Boäi Chaâu”.. -Moät soá baøi kí vieát trong nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau cuûa cuoäc ñôøi hoaït ñoäng caùch maïng. c. Thô ca: -Taäp “Nhaät kí trong tuø” keát tinh giaù trò tö töôûng vaø ngheä thuaät thô HCM. -Nhieàu baøi thô vieát baèng chöõ Haùn vaø tieáng Vieät theå hieän taàm voùc cuûa moät nhaø hoaït ñoäng caùch maïng lôùn nhöng laïi mang coát caùch phong thaùi cuûa moät nhaø hieàn trieát AÙ Ñoâng. 3. Phong caùch ngheä thuaät: * Phong caùch chung:ñoäc ñaùo, ña daïn,moãi theå loaïi vaên hoïc ñeàu coù phong caùch rieâng haáp daãn. - GV: ñoïc hai, ba baøi thô tieâu bieåu, höôùng daãn HS * Phong caùch rieâng: Trang 11 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT tìm hieåu, khuyeán khích HS veà nhaø ñoïc theâm caùc baøi - Vaên chính luaän: ngaén goïn, tö duy saéc thô trong taäp Nhaät kí trong tuø. saûo, laäëp luaän chaët cheõ, lí leõ ñanh theùp, baèng chöùng ñaày söùc thuyeát phuïc, giaøu Haõy cho bieát nhöõng ñaëc ñieåm chung veà phong caùch tính luaän chieán vaø ña daïng veà buùt phaùp. - Truyeän vaø kí : raát hieän ñaïi, theå hieän ngheä thuaät cuûa HCM? Giaûi thích taïi sao? tính chieán ñaáu maïnh meõ vaø ngheä thuaät Haõy cho bieát neùt rieâng veà phong caùch ngheä thuaät traøo phuùng vöøa saéc beùn, thaâm thuùy cuûa cuûa vaên chính luaän? Truyeän, kí; thô ca? phöông Ñoâng, vöøa haøi höôùc, hoùm hænh cuûa phöông taây. -GV: höôùng daãn HS phaân tích moät soá taùc phaåm ñeå - Thô ca: chöùng minh +Nhöõng baøi thô tuyeân truyeàn lôøi leõ giaûn dò ,moäc maïc mang maøu saéc daân gian hieän Thô ca chia laøm maáy loaïi? Moãi loaïi coù pcnt ñaëc saéc ñaïi ,deã thuoäc, deã nhô,coù söùc taùc ñoäng naøo? lôùnù . -GV: cho ví duï minh hoaï + Thô ngheä thuaät haøm suùc, coù söï keát Caên cöù vaøo cuoäc ñôøi vaø quan ñieåm saùng taùc cuûa hôïp ñoäc ñaùo giöõa buùt phaùp coå ñieån vaø Baùc lí giaûi yeáu toá naøo coù aûnh höôûng tôùi vieäc hình hieän ñaïi, giöõa tính tröõ tình vaø chieán ñaáu. thaønh pcnt HCM? - HS: caûm nhaän caù nhaân, trình baøy suy nhgó? - GV: nhaän xeùt, boå sung. Hoaït ñoäng 3: Toång keát (10’) Phöông phaùp : phaùt vaán, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS - GV: cho HS ñoïc vaø thöïc hieän BT1 SGK/29 YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT * Luyeän taäp:1/tr 29 - Buùt phaùp coå ñieån: daáu aán cuûa buùt phaùp coå ñieån tröôùc heát theå hieän qua caùch mieâu taû khung caûnh thieân nhieân. Thieân nhieân trong baøi thô ñöôïc nhìn töø xa, ñöôïc khaéc hoïa baèng nhöõng neùt chaám phaù, khoâng nhaèm khi laïi hình xaùc maø chæ coát truyeàn ñöôïc linh hoàn cuûa taïo vaät. Phong thaùi cuûa nhaân vaät trung taâm ung dung nhaøn taûn. - Buùt phaùp hieän ñaïi: Thieân nhieân khoâng tónh laëng maø vaän ñoäng 1 caùch khoûe khoaén, höôùng tôùi söï soáng, aùnh saùng vaø töôùng lai. NVTT khoâng phaûi laø aån só maø laø ca só, luoân ôû tö theá laøm chuû hoøan caûnh, khoâng bò chìm ñi maø noåi baät haún leân giöõa böùc tranh thieân nhieân. III. Keát luaän:(ghi nhôù trang 29) 4. Toång keát vaø höôùng daãn học taäp(5’): 4.1. Toång keát: - Quan ñieåm saùng taùc cuûa Ngöôøi. Trang 12 - Di saûn vaên hoïc cuûa Ngöôøi. 4.2. Höôùng daãn hoïc taäp: Hoïc baøi vaø chuaån bò baøi vieát soá 1. Trang 13 Tuần 2. Tiết: 5+6 Ngày: 09/8/2013. ĐỀ KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM HỌC 2013 – 2014 (VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 1: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI) KHỐI 12 MÔN THI: NGỮ VĂN THỜI GIAN: 90 PHÚT I. Mức độ cần đạt: giúp HS - Củng cố kiến thức về văn nghị luận xã hội nói chung và văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí nói riêng. - Viết được bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí, biết vận dụng kết hợp các thao tác lập luận trong bài làm. - Nâng cao nhận thức về lí tưởng, cách sống của bản thân. II. Chuẩn bị:  Thầy: tham khảo tư liệu, chọn đề văn phù hợp.  Trò: ôn lại các kiến thức và kĩ năng làm văn nghị luận, phân tích đề và lập dàn ý cho 3 đề bài gợi ý ở SGK. Đọc kĩ phần gợi ý cách làm bài, giấy làm bài, giấy nháp. III. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp. 2. Thu tài liệu có liên quan. 3. Phát đề: Câu 1: (2 điểm) Nêu ý nghĩa nhan đề bài thơ "Tràng Giang" của Huy Cận Câu 2: (3 điểm) Anh (chị) hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của mình về vấn đề “Nạn bạo hành trong gia đình”. Câu 3:(5 điểm) Phân tích đoạn thơ sau : “ Sao anh không về chơi thôn Vĩ? Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên Vườn ai mướt quá xanh như ngọc Lá trúc che ngang mặt chữ điền. Gió theo lối gió, mây đường mây Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay Thuyền ai đậu bến sông trăng đó Có chở trăng về kịp tối nay?” … ( Trích “Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử) – SGK lớp 11- NXB Giáo dục 2007) -------------Hết ------------Tân An, ngày 08 tháng 8 năm 2013 Người ra đề Nguyễn Kim Loan Trang 14 ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Câu 1 : (2 đ) Học sinh trả lời được các ý sau: Nhan đề của bài thơ thường bao quát được những nội dung tư tưởng chủ đạo, và cảm hứng tư tưởng nổi bật của tác phẩm. Huy Cận cũng đã chọn cho thi phẩm của mình một nhan đề rất hàm súc . - "Tràng giang" cũng chính là "Trường giang" có nghĩa là sông dài. Nhưng nhà thơ không viết "Trường giang" mà lại viết "Tràng giang" tạo nên phép điệp âm "ang", một âm mở, và nhờ vậy còn gợi lên hình ảnh một con sông lớn, sông rộng. (1 đ) - "Tràng giang" lại là một từ Hán Việt cổ điển nên cũng kín đáo gợi hình ảnh con sông cổ kính, lâu đời.Dòng "tràng giang" vì vậy không chỉ có chiều dài, chiều rộng địa lí mà còn có chiều sâu của thời gian lịch sử. (1 đ) Câu 2: (3 đ) * Yêu cầu về kĩ năng: - HS viết đoạn văn NLXH. - Kết cấu đoạn văn chặt chẽ, rõ ràng, hợp lí. - Diễn đạt trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu... * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể đưa ra những ý kiến riêng và trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần nêu bật được các ý chính sau: -Nêu hiện tượng: Bạo hành trong gia đình đã và đang là vấn đề thu hút sự quan tâm của mọi người, của toàn xã hội. Đây là hiện tượng xấu cần phải lên án.(0,5 đ) - Biểu hiện của bạo hành gia đình: dùng vũ lực xâm phạm thể xác, dùng lời lẽ hoặc những phương tiện khác để khủng bố tinh thần người thân trong gia đình…(0,5 đ) -Tác hại: Người bị bạo hành đau dớn về thể xác, khủng hoảng tinh thần, ảnh hưởng đến công việc, chất lượng cuộc sống giảm sút…(0,5 đ) - Nguyên nhân: do nghèo đói, ghen tuông, lối sống ích kỉ, cá nhân, chỉ biết ra lệnh cho người khác…(0,5 đ) -Biện pháp khắc phục: Ổn định cuộc sống kinh tế cho gia đình, yêu thương, tôn trọng lẫn nhau, nâng cao hiểu biết về nhận thức…(0,5 đ) Rút ra bài học cho bản thân (0,5 đ) Câu 3: (5 đ) a/ Yêu cầu về kĩ năng: - Biết cách làm bài văn nghị luận văn học. - Kết cấu rõ ràng, chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, văn cảm xúc, gợi hình. Không mắc lỗi: chính tả, dùng từ, viết câu. b/ Yêu cầu về kiến thức: HS có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đạt được một số ý sau: - Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm (0,25đ) - Nêu hoàn cảnh ra đời và cảm nhận chung về đoạn thơ (0,25đ). - Phân tích được bức tranh phong cảnh và con người xứ Huế trong khổ thơ thứ nhất (1,5 đ) + Cảnh ấm áp, rực rỡ, tinh khiết của buổi sớm mai trong trẻo, gợi cảm nhưng mơ hồ, hư ảo, không dễ nắm bắt. Trang 15 + Con người xuất hiện trong vẻ đẹp kín đáo, dịu dàng, hồn hậu của người Huế, tâm hồn Huế. ->Gợi về khát khao mong mỏi, nỗi niềm trắc ẩn của nhà thơ về nhưng kỷ niệm nao lòng về thơ, về tình yêu, về cuộc đời + Nghệ thuật dùng câu, dùng từ đặc sắc càng làm tôn vẻ đẹp của cảnh và ngưới xứ Huế - Phân tích rõ sự đổi khác của cảnh và tình trong khổ thơ thứ 2 ( 1,5 đ) + Cảnh: chia lìa, hắt hiu làm quặn thắt nỗi buồn đau và thất vọng của nhà thơ vì bệnh tật. + Không đến được với Huế bằng hình hài, nhà thơ thả mình theo trăng để mộng ước, để trông chờ, khắc khoải ước mong về tình yêu, hạnh phúc nhưng vẫn là ảo vọng, hoài nghi bởi nhà thơ đang phải đối mặt với những giây phút cuối cùng của cuộc đời. + Càng đau đớn, khắc khoải nhà thơ lại càng khát khao tìm gặp được tri âm, hy vọng được gắn bó với cuộc đời. + Phân tích được những hình ảnh thực, ảo và cách dùng từ độc đáo khơi sâu nỗi đau đang chà xát tâm hồn nhà thơ . -Vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ: (1 đ) + Tứ thơ bắt đầu với cảnh đẹp thôn Vĩ bên dòng sông Hương, tù đó mà khơi gợi liên tưởng thực - ảo và mở ra bao nỗi niềm cảm xúc, suy tư về cảnh và người xứ Huế. + Bút pháp bài thơ có sự hòa điệu tả thực, tượng trưng, lãng mạn, trữ tình -Đánh giá chung vấn đề nghị luận (0,5 đ) Lưu ý: - Chỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt được cả yêu cầu về kĩ năng và kiến thức - Giáo viên mạnh dạn cho điểm tối đa đối với các bài viết sáng tạo, chú ý đến diễn đạt, hành văn, trau chuốt trong dùng từ, đặt câu, trình bày đẹp, khoa học .. 5. Dặn dò: - Đọc văn bản đọc thêm “ Con đường tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của thanh niên”. - Tóm tắt nội dung chính phần tiểu dẫn và soạn câu hỏi bài “ Tuyên ngôn độc lập” (phần hai: Tác phẩm). Trang 16 Tuần 3. Tiết: 7-8 Ngày: 12/8/2013. TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP( PHẦN II: TÁC PHẨM) - Hồ Chí MinhI.Mức độ cần đạt: giúp HS thấy được 1.Kiến thức: + Hiểu nội dung chính của Tuyên ngôn độc lập: một bản tổng kết về lịch sử dân tộc dưới ách thực dân Pháp - một thời kì lịch sử đau thương nhưng vô cùng anh dũng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và khẳng định mạnh mẽ quyền độc lập tự do của nước Việt Nam trước toàn thế giới + Hiểu được giá trị của áng văn nghị luận chính trị bất hủ: lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bằng chứng hùng hồn. 2. Kĩ năng: Đọc – hiểu văn bản chính luận theo đặc trưng thể loại 3. Thái độ: Bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc và kĩ năng viết văn bản nghị luận xã hội. II. Chuẩn bị:  Thầy: SGK, SGV, Học tốt Ngữ Văn 12.  Trò: tóm tắt nội dung chính phần tiểu dẫn, đọc kĩ văn bản và soạn câu hỏi SGK. III. Phương pháp: Đọc văn bản, câu hỏi gợi ý, đàm thoại, diễn giảng, thảo luận nhóm… IV. Tiến trình dạy học: 1. ổn định lớp, Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: - Trình bày quan điểm sáng tác văn học của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh. - Trình bày phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh 3. Bài mới (giới thiệu): Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung veà taùc phaåm (25’) Phöông phaùp : Gôïi tìm, phaùt vaán thaûo luaän, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT -HS: ñoïc sgk neâu hoaøn caûnh saùng taùc? PHAÀN 2: Taùc phaåm -GV: boå sung I. Giôùi thieäu: 1. Hoaøn caûnh saùng taùc: * Tình hình trong nöôùc: - Chieán tranh theå giôùi thöù hai keát thuùc phaùt xít Nhaät, keû ñang chieám ñoùng nöôùc ta luùc baáy giôø ñaõ ñaàu haøng Ñoàng minh. Treân toaøn quoác, nhaân daân ta vuøng daäy giaønh chính quyeàn. - 26/8/1945, Chuû Tòch HCM töø chieán khu Vieät Baéc veà tôùi Haø Noäi. Taïi caên nhaø soá 48 phoá Haøng Ngang, Ngöôøi soaïn thaûo Baûn Tuyeân Ngoân Ñoäc Laäp. - 2/9/1945, taïi Quaûng tröôøng Ba Ñình Haø Noäi, tröôùc haøng vaïn ñoàng baøo, Ngöôøi thay maët chính phuû laâm thôøi nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa ñoïc Baûn Tuyeân Ngoân Ñoäc Laäp khai Trang 17 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS Haõy xaùc ñònh ñoái töôïng vaø muïc ñích cuûa baûn TNÑL? -HS: thaûo luaän theo baøn -GV: nhaân xeùt. Haõy cho bieát yù nghóa lòch söû cuûa baûn TNÑL -GV: höôùng daãn HS ñoïc. Baûn TNÑL coù theå chia laøm maáy phaàn? Noäi dung cuûa töøng phaàn? YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT sinh ra nöôùc Vieät Nam môùi. * Tình hình ngoaøi nöôùc vaøo thôøi ñieåm HCM ñoïc tuyeân ngoân ñoäc laäp: - Tieán vaøo töø phía Baéc laø quaân ñoäi Quoác daân ñaûng, ñaèng sau laø ñeá quoác Mó. - Tieán vaøo töø phía Nam laø Anh -> Phaùp. - Luùc naøy thöïc daân Phaùp tuyeân boá Ñoâng Döông laø ñaát baûo hoä cuûa Phaùp bò Nhaät xaâm chieám, nay Nhaät ñaõ ñaàu haøng vaäy Phaùp trôû laïi Ñoâng Döông laø leõ ñöông nhieân. 2. Muïc ñích, ñoái töôïng: - Muïc ñích: + Tuyeân boá quyeàn ñoäc laäp töï do cuûa dt VN. + Baùc boû luaän ñieäu sai traùi cuûa thöïc daân Phaùp, tranh thuû söï ñoàng tình cuûa nhaân daân theá giôùi ñoái vôùi söï nghieäp chính nghóa cuûa nhaân daân Vieät Nam + Khaúng ñònh yù chí quyeát taâm baûo veä ñoäc laäp töï do. - Ñoái töôïng: vaên kieän lòch söû naøy khoâng chæ ñoïc tröôùc quoác daân ñoàng baøo, maø coøn ñeå coâng boá vôùi theá giôù, ñaëc bieät laø vôùi nhöõng löïc löôïng thuø ñòch vaø cô hoäi quoác teá ñang mang daõ taâm moät laàn nöõa noâ dòch nöôùc ta. 3. Giaù trò lòch söû, giaù trò VH: - Veà lòch söû: Tuyeân Ngoân Ñoäc laäp (TNÑL)laø moät vaên kieän coù giaù trò lòch söû lôùn, tuyeân boá xoùa boû cheá ñoä thöïc daân, phong kieán, khaúng ñònh quyeàn töï chuû vaø vò theá bình ñaúng cuûa daân toäc ta treân toaøn theá giôùi, laø moùc son lòch söû môû ra kæ nguyeân ñoäc laäp, töï do treân ñaát nöôùc ta. - Veà vaên hoïc: TNÑL laø taùc phaåm vaên chính luaän ñaëc saéc. Söùc maïnh vaø tính thuyeát phuïc cuûa taùc phaåm ñöôïc theå hieä chuû yeáu ôû caùch laäp luaän chaët cheõ, lí leõ saéc beùn, baèng chöùng xaùc thöïc, ngoân ngöõ huøng hoàn, ñaày caûm xuùc. 4. Boá cuïc: -Ñoaïn 1: (…choái caõi ñöôïc) neâu ngiyeân lí chung cuûa TGÑL -Ñoaïn 2: (…Phaûi ñöôïc ñoäc laäp) toá caùo toäi aùc cuûa thö6c daân Phaùp, neâu quaù trình ñaáu tranh giaønh ñoäc laäp cuûa nhaân daân -Ñoaïn 3: (coøn laïi) lôøi tuyeân boá ñoäc laäp vaø yù chí baûo veä ñl töï do cuûa dt VN Trang 18 Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu vaên baûn (45’) Phöông phaùp : dieãn giaûng, phaùt vaán, gôïi yù Caùc böôùc hoaït ñoäng: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT II. Ñoïc hieåu: 1. Neâu nguyeân lí chung cuûa TNÑL: Haõy neâu nguyeân lí chung vaø cho bieát yù nghóa - Taùc giaû neâu nguyeân lí mang tính phoå quaùt: cuûa nguyeân lí aáy? Taát caû moïi ngöôøi vaø caùc daân toäc ñieàu coù quyeàn bình ñaúng, quyeàn ñöôïc soáng, quyeàn töï do vaø quyeàn möu caàu haïnh phuùc -> luaän ñieåm neàn taûng, coi ñoäc laäp daân toäc, bình ñaúng laø nhöõng thaønh töïu lôùn cuûa tö töôûng nhaân loaïi, laø lí töôûng theo ñuoåi cuûa nhieàu daân toäc. Caùch neâu cuûa taùc giaû ñoäc ñaùo ñaày söùc thuyeát - Trích daãn baûn TNÑL cuûa Mó 1776 vaø TN phuïc ntn?yù nghóa? Nhaân quyeàn vaø Daân Quyeàn 1791 cuûa CM Phaùp. YÙ nghóa: kheùo leùo, kieân quyeát. + Ñeà cao nhöõng giaù trò hieån nhieân cuûa tö -HS: thaûo luaän theo baøn töôûng nhaân ñaïo vaø cuûa vaên minh nhaân loaïi. -GV: choát laïi + Taïo tieàn ñeà cho laäp luaän seõ neâu ôû meänh ñeà tieáp theo. + Nhaéc nhôû ngöôøi Mó, ngöôøi Phaùp ñöøng phaûn boäi toå tieân, ñöøng laøm vaáy buøn leân laù côø nhaân ñaïo cuûa caùc cuoäc caùch maïng. + Tranh luaän theo loái “Gaäy oâng ñaäp löng oâng”. Ñaët 3 cuoäc CM, 3 neàn ñoäc laäp, 3 baûn tuyeân ngoân ngang haøng nhau -> gôïi leân moät caùch kín ñaùo nieàm töï haøo daân toäc. Cuïm tö ø” suy roäng ra” coù yù nghó gì?caâu vaên - Töø quyeàn bình ñaúng vaø töï do cuûa con “ ñoù laø nhöõng leõ phaûi khoâng ai choái caõi ngöôøi, taùc giaû “ suy roäng ra” veà quyeàn bình ñöôïc” coù yù nghóa gì? ñaúng, töï do cuûa caùc daân toäc treân theá giôùi -> - HS: traû lôøi caù nhaân caùch vaän duïng kheùo leùo, ñaày saùng taïo, nhöng - GV: dieãn giaûng vaãn ñaåm baûo tính chaët cheõ trong laäp luaän, laø Baûn tuyeân ngoân baùc boû luaän ñieäu khai hoùa”, ñoùng goùp rieâng cuûa taùc giaû vaøo traøo löu tö “baûo hoä” cuûa TDP baèng caùch naøo? töôûng cao ñeïp vaø mang taàm voùc quoác teá, vöøa mang yù nghóa nhaân ñaïo cuûa nhaân loaïi trong TK XX. 2. Toá caùo toäi aùc cuûa thöïc daân phaùp vaø neâu quaù trình ñaáu tranh giaønh ñoäc laäp cuûa nhaân Em coù nhaän xeùt gì veà caùch laäp luaän vaø caùch daân ta: neâu daãn chöùng cuûa taùc giaû? - Phaùp ñaõ phaûn boäi vaø chaø ñaïp leân chính nguyeân lí maø toå tieân hoï töøng xaây döïng. -HS: döïa SGK traû lôøi vaø neâu daãn chöùng. Chuùng lôïi duïng laù côø töï do, bình ñaúng baùc aùi, Taùc giaû duøng bieän phaùp ngheä thuaät gì ñeå hoøng mò daân vaø che giaáu nhöõng haønh ñoäng “ baùc boû luaän ñieäu cuûa TDP? Traùi haún vôùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa” - Caùch laäp luaän cuûa taùc giaû: +Vaïch roõ nhöõng aâm möu thaâm ñoäc, nhöõng Trang 19 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS Töø cöù lieäu ñaõ neâu, baûn TN nhaán maïnh thoâng ñieäp gì? Trong phaàn keát luaän taùc giaû tuyeâ boá ñieàu gì? YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT chính saùch taøn baïo, nhöõng thuû ñoaïn khoâng theå dung thöù cuûa thöïc daân phaùp trong hôn 80 naêm ñoâ hoä nöôùc ta baèng nhöõng lí leõ xaùc ñaùng vaø söï thaät lòch söû khoâng choái caõi ñöôïc. + Lieät keâ toäi aùc (veà chính trò, kinh teá…. . ) + Ñoaïn vaên gaây xuùc baèng ngoân ngöõ saéc saûo, gôïi caûm, gioïng vaên huøng hoàn, ñanh theùp ñaày söùc thuyeát phuïc. - Baùc boû luaän ñieäu “Khai hoùa”, “baûo hoä” cuûa keû thuø: “laâp … hoïc”, “thì … daân”, duøng röôïu, … nhöôïc; quyø goái … Nhaät, 5 naêm … 2 laàn Nhaât -> hình thöùc laêäp keát caáu cuù phaùp “Söï thaät laø … 2 laàn” ñeà nhaán maïnh. - Töø nhöõng cöù lieäu lòch söû hieån nhieân ñoù, baûn tuyeân ngoân nhaán maïnh caùc thoâng ñieäp quan troïng: + Tuyeân boá thoaùt li haún quan heääï thöïc daân vôùi Phaùp, xoùa boû heát nhöõng hieäp öôùc maø Phaùp ñaõ kí veà Vieät Nam, xoùa boû heát moïi ñaëc quyeàn cuûa thöïc daân Phaùp treân ñaát nöôùc Vieät Nam. + Keâu goïi toaøn daân Vieät Nam ñoaøn keát choáng laïi moïi aâm möu cuûa thöïc daân Phaùp. + Keâu goïi coäng ñoàng quoác teâ ôû 2 hoäi nghò Teâ heâ raêng vaøCöïu Kim Sôn coâng nhaän quyeàn ñoäc laäp, töï do cuûa daân toäc Vieät Nam. 4. Lôøi tuyeân boá ñoäc laäp: - Tuyeân boá veà yù chí kieân quyeát baûo veä quyeàn töï do, ñoäc laäp cuûa toaøn daân toäc Vieät Nam. - Hoäi ñuû nhöõng cô sôû chaéc chaén veà phaùp lí, vaø thöïc tieãn, phuø hôïp vôùi coâng öôùc quoác teá. + Veà chuû quan: toaøn boä coäng ñoàng daân toäc phaûi thaät söï coù chung khaùt voïng ñoäc laäp, töï do vaø yù chí baûo veä quyeàn töï do ñoäc laäp aáy => baûn TNÑL ñaõ hoäi tuï ñuû hai ñieàu kieän treân. - TNÑL khoâng chæ laø moät vaên baûn vöõng chaéc veà laäp luaän, lí leõ, baèng chöùng maø coøn heát söùc gôïi caûm, huøng hoàn, saùng suûa veà ngoân töø. Hoaït ñoäng 3: Toång keát (10’) Phöông phaùp : phaùt vaán, dieãn giaûng Caùc böôùc hoaït ñoäng: Trang 20