Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Trung học cơ sở Giáo án ngữ văn bài sang thu...

Tài liệu Giáo án ngữ văn bài sang thu

.PDF
6
308
131

Mô tả:

Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh TiÕt 121: V¨n b¶n Sang Thu -H÷u ThØnhA. Môc tiªu cÇn ®¹t + Gióp HS: - Ph©n tÝch ® ­îc nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬ H÷u ThØnh vÒ sù biÕn ®æi cña ®Êt trêi tõ cuèi h¹ sang ®Çu thu. - RÌn luyÖn thªm n¨ng lùc c¶m thô th¬ ca. B. ChuÈn bÞ. 1. ThÇy: so¹n gi¸o ¸n - ®äc TLTK. 2. Trß: chuÈn bÞ theo sgk. C. TiÕn t×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng * æn ®Þnh tæ chøc. * KiÓm tra. ? T×m vµ ph©n tÝch nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô trong bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c -ViÔn Ph­ ¬ng. Tr¶ lêi: HS nªu Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam: Con ng­êi vµ ®Êt n­íc ViÖt Nam kiªn c­êng bÊt khuÊt. B·o t¸p m ­a sa vÉn th¼ng hµng: v­ît qua gian khã. MÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á: B¸c Hå – rùc rì, chãi s¸ng, tr­êng tån, bÊt diÖt. Trµng hoa: TÊm lßng biÕt ¬n, sù thµnh kÝnh cña nh©n d©n ®èi víi B¸c Hå vÜ ®¹i. B¶y m ­¬i chÝn mïa xu©n: Cuéc ®êi B¸c nh­ b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n në hoa cña d©n téc Trêi xanh: Sù vÜnh h»ng, bÊt diÖt cña tªn tuæi, sù nghiÖp Hå ChÝ Minh. - gv nhËn xÐt. * Giíi thiÖu Bµi míi: GV cho HS quan s¸t: + H/¶ quÐt mét sè bµi th¬: Mïa thu c©u c¸ cña NguyÔn KhuyÕn TiÕng thu cña L­u Träng L­ §©y mïa thu tíi cña Xu©n DiÖu ? §iÓm chung cña c¸c t¸c phÈm trªn lµ g×? ViÕt vÒ mïa thu => Qua trªn c¸c em ®· thÊy: Mïa thu lu«n lµ ®Ò tµi bÊt tËn cña thi ca nh¹c häa. Mçi t©m hån nghÖ sÜ ®Òu cã sù c¶m nhËn riªng vÒ mïa thu. C¶nh s¾c mïa thu ë VN thËt ®Ñp trong th¬ NguyÔn KhuyÕn, thËt buån trong th¬ míi. Cßn rÊt nhiÒu bµi th¬ n÷a viÕt vÒ mïa thu nh­ng sù c¶m nhËn khi ®Êt trêi biÕn chuyÓn tõ h¹ sang thu th× kh«ng ph¶i ai còng dÔ dµng nãi lªn ®­îc b»ng lêi. VËy mµ H÷u ThØnh ®· rÊt tinh tÕ khi ghi l¹i dßng c¶m xóc cña m×nh tr­íc thêi ®iÓm giao mïa trong mét thi phÈm nhá: Sang thu => Chóng ta cïng t×m hiÓu. Néi dung bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy I/ §äc - t×m hiÓu chó thÝch. 1.T¸c gi¶: ? Dùa vµo chó thÝch SGK vµ sù hiÓu biÕt cña m×nh, h·y nªu ®«i nÐt vÒ nhµ th¬ H÷u ThØnh GV nhËn xÐt, bæ sung. Lª ThÞ Minh Thu Ho¹t ®éng cña trß - H÷u ThØnh tªn ®Çy ®ñ lµ NguyÔn H÷u ThØnh. - Sinh n¨m: 1942 - Quª: Tam D­¬ng - VÜnh Phóc. - H÷u ThØnh lµ c¸n bé v¨n ho¸, tuyªn huÊn 1 Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh Giíi thiÖu ch©n dung HT trong qu©n ®éi tõ n¨m 1963. -Lµ nhµ th¬ tr ­ëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. - Cã hån th¬ mang c¶m xóc b©ng khu©ng s©u l¾ng vµ giµu suy t­ëng. GV gt kh¸i qu¸t phong c¸ch th¬ H÷u ThØnh. - ¤ng tham gia BCH Héi nhµ v¨n ViÖt Nam GV gt nh÷ng t¸c phÈm chÝnh vµ gi¶i th­ëng, c¸c kho¸ III, IV, V. Tõ n¨m 2000, H÷u ThØnh b×a mét sè tËp th¬ cña «ng. lµ Tæng th­ kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt Nam. HiÖn «ng lµm chñ tÞch héi nhµ v¨n ViÖt Nam khãa VIII (8/2010). - S¸ng t¸c n¨m 1977. - Bµi th¬ ® ­îc rót tõ tËp Tõ chiÕn hµo ®Õn 2. T¸c phÈm. thµnh phè xuÊt b¶n n¨m 1991. ? Bµi th¬ ®­îc ra ®êi vµo thêi gian nµo? - Thêi ®iÓm giao mïa tõ h¹ sang thu. ? Thêi ®iÓm ®­îc nãi ®Õn trong bµi th¬? HS ®äc bµi II. §äc - HiÓu v¨n b¶n. 1. §äc v¨n b¶n. GV h/d ®äc: - Giäng nhÑ nhµng, nhÞp chËm khoan thai, trÇm l¾ng vµ tho¸ng suy t­. GV ®äc mÉu mét lÇn HS kÓ: TiÕng gµ tr­a, ¤ng ®å, ¸nh tr¨ng, 2. ThÓ th¬ - Bè côc ? Bµi th¬ cã thÓ th¬ gièng víi nh÷ng t¸c => Thuéc thÓ th¬ 5 ch÷. - BiÓu c¶m + miªu t¶. phÈm th¬ nµo em ®· häc? §ã lµ thÓ th¬ g×? ? Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña bµi th¬? - Chia 3 ®o¹n, øng víi mçi khæ th¬. ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? - Tõ ngì ngµng-> ng©y ngÊt -> ngÉm ngîi, ? Nªu m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬? GV: §Æc s¾c cña bµi th¬ lµ m¹ch c¶m xóc nghÜ suy g¾n liÒn víi sù vËn ®éng cña ®èi t­îng c¶m xóc. ë tiÕt häc nµy c« sÏ h­íng dÉn chóng ta t×m hiÓu theo m¹ch c¶m xóc ®ã. 3. HiÓu v¨n b¶n: * Khæ 1: - Bçng: ThÓ hiÖn sù bÊt ngê ®ét ngét. ? Bµi th¬ ®­îc më ®Çu b»ng tõ nµo? Nªu ý nghÜa biÓu ®¹t cña tõ ®ã? + h­¬ng æi: - æi ®ang vµo ®é chÝn. ? Nhµ th¬ bÊt ngê ®ét ngét nhËn ra ®iÒu g×? + giã se: - giã nhÑ, kh«, h¬i l¹nh. + s­¬ng - chïng ch×nh. => Nh÷ng dÊu hiÖu thiªn nhiªn khi thu vÒ. ? HiÓu nh­ thÕ nµo vÒ nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµy? - ph¶: - lan to¶ trong kh«ng gian. - cã ý nghÜa ®ét ngét. ? C¸ch nhËn ra h­¬ng æi ®­îc nhµ th¬ biÓu ®¹t b»ng tõ nµo? Ph©n tÝch c¸i hay cña tõ ®ã? ? C¸ch miªu t¶ s­ ¬ng cã g× ®Æc biÖt? GV: Mïa thu ®Õn kh«ng ph¶i chØ ë c¸c h×nh ¶nh mµ nã ®Õn ë c¸ch to¶ h­¬ng: ph¶ vµo trong giã se vµ ë c¸ch vËn ®éng cña s­¬ng Lª ThÞ Minh Thu - s­¬ng: chïng ch×nh -> Nh©n ho¸: gîi t¶ nh÷ng b­íc chuyÓn nhÑ nhµng cña thiªn nhiªn trong kho¶nh kh¾c giao mïa. 2 Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh -> cè ý mét c¸ch chËm h¬n t¹o nªn sù duyªn d¸ng, yÓu ®iÖu, nh­ bãng h×nh mét thiÕu n÷. ? Tr­íc khung c¶nh ®ã, t/g cã c¶m nhËn nh­ thÕ nµo? GV: Bçng kh«ng chØ lµ sù ngì ngµng mµ ta cßn c¶m thÊy mét c¸i khÏ giËt m×nh. H×nh nh­ kh«ng ph¶i ®Ó hái mµ ®Ó x¸c nhËn c¶m xóc dÉu vÉn ch ­a tin h¼n. Phót gi©y giao mïa cña tù nhiªn Êy, nh×n thÊy råi, c¶m thÊy råi mµ vÉn s÷ng sê ®Õn khã tin. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶m nhËn mïa thu cña nhµ th¬ trong khæ th¬ ®Çu? GV: Thu ®· ®Õn nh­ng ch­a h¼n ®Õn. §iÒu ®ã ®­îc nhµ th¬ c¶m nhËn b»ng c¸c gi¸c quan. - H×nh nh ­ thu ®· vÒ: Thµnh phÇn biÖt lËp -> Ch­ a kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n, cßn mét chót m¬ hå, nghi hoÆc. -> lµ sù c¶m nhËn tinh tÕ vµ nh¹y bÐn. => C¶m xóc ngì ngµng b©ng khu©ng. - C¶m nhËn mïa thu: Kh«ng cã l¸ rông nh­ trong th¬ cæ, kh«ng cã mµu vµng nh­ trong th¬ míi. => Lµ sù c¶m nhËn rÊt riªng, rÊt míi b»ng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan. Khøu gi¸c: h­¬ng æi -> xóc gi¸c: giã se -> ThÞ gi¸c: s­¬ng chïng ch×nh -> sù c¶m nhËn cña lÝ trÝ: H×nh nh ­ thu ®· vÒ => Nh¹y c¶m vµ tinh tÕ. + Dßng s«ng: dÒnh dµng CÆp ®èi + chim: Véi v· Nh©n ho¸ * Khæ 2: ? C¶nh thiªn nhiªn sang thu ®­îc tiÕp tôc + m©y: v¾t nöa m×nh =>TÊt c¶ ®Òu ®æi thay khi thu vÒ: Cã hån, b»ng nh÷ng h×nh ¶nh vµ chi tiÕt nµo? ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®­îc sö dông ë sèng ®éng, sù vËt trë nªn duyªn d¸ng, gÇn ng­êi h¬n. ®©y? T¸c dông cña biÖn ph¸p ®ã? GV: C¸i dÒnh dµng cña s«ng lµ sau lóc vît ghÒnh leo th¸c nhäc nh»n, ®· ®Õn lóc ® ­îc th¶nh th¬i sau mïa lò. Cßn bÇy chim khi mïa thu chît ®Õn, nã ph¶i gÊp g¸p lµm tæ tha måi. => Hai tèc ®é tr¸i chiÒu gi÷a chËm vµ nhanh lµ quy luËt kh«ng ®ång ®Òu ë vµo thêi ®iÓm giao thoa cña mu«n vËt mu«n loµi - H/¶: Cã ®¸m m©y mïa h¹ V¾t nöa m×nh sang thu GV cho HS H§N víi c©u hái sau ? H×nh ¶nh nµo ®Ó l¹i Ên t­ îng râ nÐt + Nh©n ho¸: M©y v¾t nöa m×nh => Mïa h¹, mïa thu lµ hai ®Çu bÕn vµ ®¸m m©y lµ nhÞp nhÊt vÒ thêi ®iÓm giao mïa. V× sao? cÇu v¾t qua => dïng kh«ng gian ®Ó vÏ thêi GV: Sù chuyÓn m×nh sang thu kh«ng chØ gian: Lµm hiÖn râ ranh giíi tõ h¹ sang thu vèn ®­îc biÓu hiÖn qua sù ®èi lËp trong ho¹t mong manh m¬ hå trë nªn cô thÓ h÷u h×nh. ®éng cña s«ng, cña chim mµ cßn thÓ hiÖn râ => C©u th¬ sèng ®éng giµu h/¶ gîi c¶m xóc. nÐt h¬n qua h/¶ cã ®¸m m©y mïa h¹, v¾t nöa m×nh sang thu. C¸i tµi cña HT lµ dïng kh«ng gian ®Ó miªu t¶ thêi gian. §¸m m©y lµ nhÞp cÇu duyªn d¸ng nèi hai bê thêi gian b»ng vÎ ®Ñp mÒm m¹i tr÷ t×nh. VÎ ®Ñp ®ã ®­îc quan s¸t vµ c¶m nhËn b»ng c¶ t©m hån. GV gióp HS liªn hÖ víi th¬ NguyÔn Lª ThÞ Minh Thu 3 Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh KhuyÕn: TÇng m©y l¬ löng trêi xanh ng¾t; Th¬ Xu©n DiÖu: M©y vÈn tõng kh«ng chim bay ®i -> ®Ñp, nh­ng chØ cã kh«ng gian. GV Tuy nhiªn nÕu hiÓu nh­ thÕ h×nh nh­ vÉn ch­a ®ñ. §Ó s©u s¾c h¬n, c« mêi c¸c em tham kh¶o mét ®o¹n t­ liÖu sau. GV ®­a t­ liÖu HT tù b¹ch víi sang thu §©y lµ lêi tù b¹ch cña nhµ th¬ HT trªn b¸o V¨n hãa thÓ thao ®iÖn tö, chuyªn môc GÆp l¹i c¸c nhµ v¨n trong SGK. GV cho 1 HS ®äc to. * Khæ 3: ? Thiªn nhiªn sang thu cßn ® ­îc gîi ra b»ng nh÷ng h/¶ nµo? 1 HS ®äc to, C¶ líp theo dâi. + N¾ng => nh÷ng ht­îng thiªn nhiªn. + M­a ®Æc tr­ng cña mïa h¹. + SÊm - vÉn cßn, v¬i dÇn, còng bít: S¾c ®é gi¶m dÇn ? Nh÷ng hiÖn t­îng ®ã diÔn ra nh­ thÕ nµo? => Nh÷ng biÕn chuyÓn ©m thÇm trong lßng GV: VÉn lµ n¾ng, m­a, sÊm nh÷ng thi liÖu c¶nh vËt. ®Æc tr­ng cña mïa h¹ nh­ng víi víi ®é gi¶m dÇn. Sù ph©n hãa gi÷a hai mïa lµ ®­êng ranh giíi hÕt søc mong manh. Víi nh÷ng phã tõ: vÉn cßn, ®·, v¬i dÇn, còng bít, d­êng nh­ thi sÜ ®ang ®o ®Õm ®­îc ®é ®Ëm - T¶ thùc: Khi sang thu, trêi ®· v¬i ®i nh÷ng nh¹t cña n¾ng, khèi l­îng cña m­ a ®Çu c¬n m ­a rµo å ¹t, Ýt gi«ng b·o h¬n, bít ®i mïa thu nh÷ng tiÕng sÊm bÊt ngê -> Hµng c©y kh«ng ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ hai dßng th¬ cuèi cßn bÞ lay ®éng bëi sÊm. bµi? - Èn dô: + SÊm: Nh÷ng vang ®éng bÊt th­ êng cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi. + Hµng c©y ®øng tuæi; Con ng­êi ®· tõng tr¶i. => Khi con ng ­êi ®· tõng tr¶i trong cuéc sèng th× sÏ v÷ng vµng vµ b×nh tÜnh h¬n tr ­íc nh÷ng t¸c ®éng bÊt th­êng cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi. => Hai c©u th¬ kh«ng chØ t¶ c¶nh sang thu mµ ? Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch c¶m nhËn cßn chøa chÊt suy nghiÖm vÒ con ng­êi vµ cuéc sèng. Khi nhiÒu tuæi hä sÏ v÷ng vµng, tù mïa thu cña t/g ë hai c©u th¬ nµy? tin xö lý c¸c t×nh huèng bÊt ngê cña cuéc sèng GV cho HS quan s¸t l¹i bµi th¬. Chó ý vµo mét c¸ch hiÖu qu¶… - N¨m 1977, ®Êt n­íc míi ®­îc thèng nhÊt, thêi gian ®­îc ghi ë cuèi bµi th¬ thêi k× ®Çu cña hßa b×nh. Gîi cho em nghÜ ®Õn ? Thêi gian ®ã gîi cho em suy nghÜ g×? ®©y lµ mïa thu thanh b×nh yªn ¶ cña lµng quª GV: Em ®· nãi ®óng nh­ng ch­a ®ñ §Æt bµi th¬ vµo hoµn c¶nh s¸ng t¸c 1977 sau nh÷ng n¨m chiÕn tranh kÐo dµi. khi ®Êt n ­íc võa rêi khái cuéc chiÕn tranh, t/g, mét ng ­êi lÝnh tõng x«ng pha trËn m¹c c¶m thÊy v÷ng vµng h¬n tr­íc nh÷ng biÕn Lª ThÞ Minh Thu 4 Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh ®éng bÊt th­êng cña cuéc ®êi. Còng cã thÓ hiÓu hµng c©y ®øng tuæi gièng nh­ mét chøng nh©n ®ang quan s¸t l¾ng nghe vµ thÊu hiÓu nh÷ng lÆng lÏ ©m thÇm kh¸ch quan, nh÷ng g× chuyÓn ®éng bªn ngoµi cuéc sèng xung quanh. Ph¶i ch¨ng hµng c©y Êy lµ nhµ th¬ ®· ho¸ th©n vµo ®ã nªn lêi th¬ nhÑ nhµng mµ t×nh th¬ ®Çy ¾p yªu th­¬ng tr×u mÕn. Sau nµy lín lªn víi vèn sèng cña m×nh c¸c em sÏ hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ tÇng nghÜa s©u xa cña bµi th¬. ? Nªu suy nghÜ cña em vÒ t©m hån con ng­êi khi “sang thu” trong bµi th¬ võa häc? ? Tõ ®ã em hiÓu thªm g× vÒ nhµ th¬ HT? III. Tæng kÕt: ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬? ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gãp phÇn thÓ hiÖn néi dung g×? - Con ng­êi khi ®· ®i ®­îc nöa cuéc ®êi: mét mÆt s©u s¾c, chÝn ch¾n, th©m trÇm vµ ®iÒm ®¹m thªm, mÆt kh¸c l¹i ph¶i khÈn tr­¬ng thªm, gÊp g¸p thªm ->Sù véi v· cña bÇy chim hay còng chÝnh lµ sù véi v· cña con ng­êi? -Thiªn nhiªn vµ con ng­êi ®Òu mét nhÞp sang thu. Hån ng­êi võa l­u luyÕn båi håi l¹i võa nghiªm trang ch÷ng ch¹c,võa s©u l¾ng l¹i võa më réng b©ng khu©ng võa khiªm nh­êng nh­ng còng tù hµo, kiªu h·nh. =>- Cã t©m hån tha thiÕt tr©n träng vÎ ®Ñp cña quª h­¬ng xø së. - Cã nh÷ng suy ngÉm s©u s¾c vÒ con ng­êi vµ cuéc ®êi. NT:- Tõ ng÷ giµu h/¶, gîi c¶m, gîi suy t­ëng. ND: C¶m nhËn vÒ sù chuyÓn biÕn nhÑ nhµng mµ râ rÖt cña ®Êt trêi tõ cuèi h¹ sang thu ë ®ång b»ng B¾c bé. - HS ®äc phÇn ghi nhí (sgk). IV/ LuyÖn tËp. Bt: T×m ý tr¶ lêi ®óng cho mçi c©u hái sau: 1.ý nµo nãi ®óng c¶m xóc cña t¸c gi¶ trong bµi th¬ sang thu? 1B A. Hån nhiªn, t­¬i trÎ. B. Míi mÎ, tinh tÕ. C. L·ng m¹n, siªu tho¸t D. Méc m¹c, ch©n thµnh. 2. Trong bµi th¬, h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµo 2D thêi ®iÓm giao mïa h¹ - thu cã ®Æc ®iÓm g×? A. S«i ®éng, n¸o nhiÖt. B. B×nh lÆng, ng­ ng ®äng. C. Vui t­¬i, rén r· D. NhÑ nhµng, giao c¶m. Lª ThÞ Minh Thu 5 Tr­êng trung häc c¬ së Vò B×nh - HS lµm bµi tËp sgk- gv nhËn xÐt. ? H·y tr×nh bµy kh¸i qu¸t l¹i m¹ch c¶m xóc TÝn hiÖu mïa thu cña bµi th¬ qua mçi khæ th¬? - H­¬ng æi, giã se, s­¬ng => GV nhËn xÐt, chiÕu s¬ ®å m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬. - S«ng, chim, ®¸m m©y => GV cho HS nghe ®o¹n b¨ng ®äc l¹i bµi Sang - N¾ng, m­a, sÊm, hµng c©y => thu => kÕt thóc bµi häc. D. Cñng cè - DÆn dß. 1. Bµi tËp KÕt thóc bµi th¬ ChiÒu S«ng Th­¬ng nhµ th¬ H÷u ThØnh viÕt: “N¾ng thu ®ang tr¶i ®Çy §· tr¨ng non mói bëi Bªn cÇu con nghÐ ®îi C¶ chiÒu thu sang s«ng”. H×nh ¶nh, c¶m xóc ë khæ th¬ nµy cã ®iÓm g× gÇn gòi t­¬ng ®ång víi h×nh ¶nh, c¶m xóc cña bµi th¬ Sang Thu. 2. Häc thuéc bµi th¬ vµ néi dung bµi häc. - So¹n: Nãi víi con. Lª ThÞ Minh Thu 6 C¶m xóc Ngì ngµng B©ng khu©ng Ng©y ngÊt suy ngÉm
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan