VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
BÁNH TRÔI NƯỚC
A. Mục tiêu bài học:
Giúp HS:
- Hiểu được thái độ đề cao và khẳng định giá trị của phụ nữ trong thơ Hồ
Xuân Hương.
- Thấy được vẻ xinh đẹp, bản lĩnh sắt son, thân phận chìm nổi của ng ười
phụ nữ trong bài thơ này.
- Rèn kĩ năng cảm nhận thơ tứ tuyệt Đường luật.
B. Chuẩn bị:
- Đồ dùng: Bảng phụ viết bài thơ.
- Những điều cần lưu ý: HS đọc kĩ phần chú thích. Hiểu được tính đa nghĩa
trong thơ nói chung và trong thơ Hồ Xuân Hương nói riêng.
C. Tiến trình tổ chức dạy và học:
I. Ổn định tổ chức:
Lớp:
Sĩ số:
Vắng:
Lớp:
Sĩ số:
Vắng:
II. Kiểm tra:
- Đọc thuộc lòng bài thơ Sau phút chia li? Em hãy nêu giá tr ị về nội dung và
NT của bài thơ?
- Y/c: Trả lời như phần Ghi nhớ .
III. Bài mới:
Trong đội ngũ những nhà thơ nữ của thời kì trung đại Việt Nam, Hồ Xuân
Hương được coi là nhà thơ tài hoa và độc đáo nhất. Tuy cuộc đời gặp nhi ều
éo le ngang trái, nhưng những tác phẩm thơ ca của bà v ẫn th ấm đ ẫm tình
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
thương con người, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con người,
trước hết là đối với người phụ nữ.
Hoạt động của thầy – trò
Nội dung kiến thức
I. Giới thiệu chung:
- Hs đọc chú thích về Tác giả, tác 1. Tác giả: Hồ Xuân Hương.
phẩm
- Bà là người có học, có tài làm thơ,
- GV nêu 1 vài ý chính.
cuộc đời bà gặp nhiều bi kịch.
- Bà được mệnh danh là bà chúa thơ
Nôm.
2. Tác phẩm: Bài thơ nằm trong
chùm thơ vịnh vật, vịnh cảnh
- Là bài thơ trữ tình đặc sắc, nổi
tiếng, tiêu biểu cho tư tưởng nghệ
thuật của bà.
II. Đọc - Hiểu văn bản:
- Hướng dẫn đọc: giọng vừa dịu,
vừa mạnh, vừa ngậm ngùi.
- GV đọc-hs đọc-nhận xét.
- GV giải thích từ khó.
- Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.
- Về thể thơ, bài thơ này giống với
những bài thơ nào vừa học? vì sao?
- Bài thơ có nhan đề “Bánh trôi - Bánh trôi nước: chú thích sgk - 95.
nước”. Vậy em hiểu thế nào là bánh
trôi nước?
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Có ý kiến cho rằng bài thơ có tính
đa nghĩa. Vậy thế nào là tính đa
- Tính đa nghĩa trong thơ: là 1 thuộc
nghĩa trong thơ?
tính của ngôn ngữ văn chương, thi
- Bài thơ có mấy nghĩa, đó là những ca nói chung.
nghĩa gì?
- Bài thơ có 2 nghĩa:
+ Nói về bánh trôi nước khi đang
được luộc chín.
+ Phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và
thân phận của người phụ nữ trong
xã hội cũ.
1. Miêu tả bánh trôi nước:
- Với nghĩa thứ nhất bánh trôi nước
đã được miêu tả như thế nào? Chú
ý các từ ngữ: trắng, tròn, chìm, nổi,
rắn nát, lòng son.
+ Bánh có màu trắng của bột, bánh
được nặn thành viên tròn.
+ Nếu nhào bột mà nhiều nước quá
thì nhão (nát), ít nước quá thì rắn
(cứng).
+ Khi đun sôi nước để luộc bánh
chín thì nổi lên, bánh chưa chín thì
chìm.
+ Nhân bánh được làm bằng mật
hoặc đường phên nên khi chín
thường có màu đỏ như son)
+ Em có nhận xét gì về cách miêu tả
bánh trôi của tác giả?
-> Miêu tả rất giống bánh trôi ngoài
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
đời.
- Với nghĩa thứ 2, vẻ đẹp, phẩm
chất cao quí và thân phận chìm nổi
của người phụ nữ được gợi lên như
thế nào? Chú ý các cụm từ: ba chìm,
rắn nát mặc dầu, giữ tấm lòng son.
2. Bánh trôi nước thể hiện phẩm
chất, thân phận người phụ nữ:
- Vừa trắng lại vừa tròn ->Về hình
thức thì xinh đẹp.
- Bảy nổi ba chìm -> Về số phận thì
chìm nổi, bấp bênh trước cuộc đời.
- Giữ tấm lòng son -> Về phẩm
- Gv: Qua ngòi bút tài tình của Hồ chất thì dù gặp cảnh ngộ như thế
Xuân Hương, cái bánh trôi nước nào vẫn giữ sự chung thuỷ, sắt son.
không đơn thuần chỉ là cái bánh
bình thường mà còn trở thành 1 ẩn
dụ thể hiện cuộc đời và số phận
của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến
- Trong 2 nghĩa đó, nghĩa nào quyết
định giá trị bài thơ? vì sao?
- Gv: Bài thơ Bánh trôi nước đã cho
ta thấy hình thể xinh đẹp, phẩm
chất trong trắng son sắt, cùng thân
phận chìm nổi của người phụ nữ
VN xưa 1 cách sâu sắc. Với bài thơ
này, nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã 2 lần
hoá thân, vừa làm chiếc bánh trôi,
vừa nhân danh người phụ nữ để tự
sự với bạn đọc, truyền tới bạn đọc
những tình cảm trong sáng, nhân
đạo. Bánh trôi nước đúng là 1 áng
văn chương đa nghĩa độc đáo.
- Hs đọc ghi nhớ.
-> Nghĩa thứ 2 là chính, nghĩa thứ
nhất chỉ là phương tiện để chuyển
tải nghĩa sau. Và chính nghĩa sau đã
làm nên giá trị của bài thơ.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Hãy ghi lại những câu hát than
thân đã học ở bài 4 (kể cả phần đọc
thêm) bắt đầu bằng 2 từ “Thân
em”?
* Ghi nhớ : sgk –95
* Luyện tập:
- Thân em như tấm lụa đào.
- Thân em như hạt mưa sa.
- Thân em như hạt mưa rào.
Hạt sa xuống giếng hạt... vườn
hoa.
- Thân em như giếng giữa đàng.
Người khôn rửa mặt, người phàm.
- Thân em như miếng cau khô.
Người thanh tham mỏng, người thô
tham dày.
IV. Hướng dẫn học bài:
- Học thuộc lòng bài thơ, thuộc Ghi nhớ
- Soạn bài: Qua đèo ngang
D. Rút kinh nghiệm:
- Xem thêm -