Tài liệu Giáo án ngữ văn 6 bài 20: bức tranh của em gái tôi

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Tiết 81: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tiết 1) (Tạ Duy Anh) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: - Hiểu ND, ý nghĩa của truyện: tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của người em có tài năng đã giúp cho anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình và vượt lên lòng tự ái, từ đó hình thành cách ứng xử đúng đắn. - Nắm được NT kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật? B. CHUẨN BỊ: GV: Đọc sách - Tư liệu - Giáo án. HS: Đọc SGK - Trả lời câu hỏi. C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY - HỌC: *Hđ1 I. Tổ chức: Kiểm tra sĩ số II. Kiểm tra: - Cảnh sông nước Cà Mau hiện lên ntn? - Em có nhận xét gì về NT miêu tả? III. Tổ chức các HĐ dạy học: Trong cuộc sống lòng nhân hậu giúp con người sống tốt đẹp hơn, nhân ái hơn. Vấn đề về thái độ sống, cách ứng xử trước thành công hay tài năng của người khác, cách ứng xử của người có tài năng đối với những người xung quanh mình, đó là biểu hiện của vẻ đẹp tâm hồn. *HĐ2 - Nội dung: VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Yêu cầu đọc I. Đọc,tìm hiểu chung văn bản: Truyện được kể theo ngôi nào? Có thể đổi ngôi kể được không? Khi kể cần đảm bảo các chi tiết nào? 1. Đọc & kể: - Truyện kể ở ngôi thứ nhất (bằng lời nhân vật người anh). * Khi kể cần đảm bảo các ý: Nêu những hiểu biết về tác giả tác phẩm? - Giới thiệu về K.Phương. - K.Phương bí mật học vẽ, tài năng được phát hiện. - Thành công của K.Phương và sự ân hận của người anh. 2. Chú thích: HS đọc SGK a-Tác giả: Tạ Duy Anh (1959) quê Chương Mỹ - Hà Tây. Là cây bút trẻ xuất hiện trong thời kỳ đổi mới. b-Tác phẩm: Là truyện ngắn đạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của Văn bản có thể chia làm mấy phần, báo TNTP. nội dung từng phần? c-Từ khó: 4 từ ( Đọc : 1,2,3,4) 3. Bố cục: - Đ1. Từ đầu → Có vẻ vui lắm:Giới thiệu về K.Phương. - Đ2. Tiếp → Phát huy tài năng:K.Phương bí mật học vẽ, tài năng được phát hiện. - Đ3. Tiếp → Thở dài: Thái độ ghen tị của VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí người anh. - Đ4. Còn laị: Thành công của K.Phương và sự ân hận của người anh. II. Đọc,tìm hiểu nội dung văn bản: 1. Phương thức kể chuyện, chủ đề và hệ thống nhân vật: Truyện kể ngôi thứ mấy? Cách kể ấy có tác dụng ra sao? * Truyện kể bằng ngôi thứ nhất: Lời nhân vật người anh, tâm trạng nhân vật được thể hiện 1 cách tự nhiên. Nhân vật kể chuyện tự soi xét tình cảm, ý nghĩ của mình để vượt lên. - Cô em gái hiện ra qua cách nhìn và sự biến đổi thái độ người anh → cuối truyện bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn, lòng nhân đạo, tình cảm trong sáng của các nhân vật. → Chủ đề tác phẩm càng có ý nghĩa về sự tự đánh giá, tự nhận thức cho sự hoàn thiện bản thân - Nhân vật: Cả 2 nhân vật là nhân vật chính - nhân vật người anh là nhân vật trung tâm. Vì truyện chủ yếu hướng người đọc tới sự thức tỉnh nhân vật người anh qua việc trình bày diễn biến tâm trạng nhân vật này trong suốt truyện. Đây là nhân vật trung tâm giữ vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng chủ đề của truyện. Truyện có những nhân vật nào? Nhân vật nào là nhân vật chính? Vì VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí sao? HĐ 3. Luyện tập: 1. Đọc diễn cảm 2. Kể chuyện theo ngôi 3 * HĐ4 IV. Củng cố: Nhận xét về hệ thống nhân vật? Pthức kể? V. Hướng dẫn về nhà: Học bài chuẩn bị ND tiết 2. Tiết 82: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tiết 2) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: - Hiểu diễn biến tâm trạng người anh, nhờ tình cảm và lòng nhân hậu của em gái đã giúp người anh nhận ra phần hạn chế của mình và vượt qua lòng tự ái. - Nắm được NT miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật. B. CHUẨN BỊ: VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí - GV: Đọc sách - Tư liệu - Giáo án. - HS: Đọc SGK - Trả lời câu hỏi. C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY - HỌC: * HĐ1. I. Tổ chức: Kiểm tra sĩ số. II. Kiểm tra: Nêu vài nét về tác giả, tác phẩm? III. Tổ chức các HĐ dạy học: *HĐ2. Nội dung: II. Đọc, tìm hiểu nội dung văn bản (tiếp) Theo dõi truyện em thấy tâm trạng người anh diễn biến ở các thời điểm 1. Nhân vật người anh. nào? Tâm trạng biểu hiện ở các thời điểm: Khi phát hiện em gái chế thuốc vẽ; Khi mọi người thấy tài năng của em; Khi nhận ra hình ảnh của mình trong tranh của em gái. - Thoạt đầu thấy em gái thích vẽ, người anh có tâm trạng ntn? * Thoạt đầu: - Thấy em gái thích vẽ, coi đấy là trò nghịch ngợm của trẻ con. (Nhìn bằng cái nhìn kẻ cả, không cần để ý xem em vẽ gì). Em hay lục lọi đồ vật, hơi khó chịu. Đặt tên cho em là Mèo. - Em gái chế thuốc vẽ: ‘Trời ạ! Thì ra nó Sự biến đổi tâm trạng của người anh chế thuốc vẽ’ → ngạc nhiên, xem thường VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí diễn ra khi nào? và vui vẻ. * Khi mọi người phát hiện tài năng của em gái. - Tâm trạng của mọi người ntn? của người anh ra sao? Tìm những chi tiết miêu tả thái độ, hành động của người anh? - Chú Tiến Lê nói đó là một tài năng hội hoạ → bố mẹ vui sướng, còn người anh thấy buồn, cậu ta thất vọng về mình vì mình không có tài năng gì, và cảm thấy bị mọi người quên lãng. - Thấy mình bất tài, bị đẩy ra ngoài - Chỉ muốn gục xuống khóc. - Nhìn vào những chi tiết trên hãy - Chỉ cần 1 lỗi nhỏ của em → gắt um lên PT diễn biến tâm lý người anh trước tài năng hội hoạ của người em? - Xem trộm tranh, lén lút thở dài. → Tự ti, mặc cảm, ghen tị, nhỏ nhen, bất công với cô em gái. Tình huống quan trọng tạo điểm nút trong tâm trạng người anh là gì? GV : Người anh không vui vì ghen với tài năng của em từ đó nảy sinh thái độ khó chịu hay gắt gỏng, không thân với em như trước nữa. Đó cũng là 1 biểu hiện tâm lý của lứa tuổi thiếu niên: lòng tự ái mặc cảm khi thấy người khác hơn mình. Tâm trạng trên còn đẩy lên 1 bước cực đoan hơn là lén xem tranh, 1 việc làm mà tự anh vẫn coi khinh nhưng vẫn làm vì tò mò, đố kỵ. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí ? Bức tranh được miêu tả qua những chi tiết nào? * Khi đứng trước bức chân dung của mình do em gái vẽ. “ Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh.Mặt chú bé toả ra một thứ ánh sáng rất lạ.Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa” - Một bức tranh hoàn hảo đẹp đẽ. ? Tìm những từ ngữ tả thái độ người anh khi đứng trước bức tranh của * Thái độ người anh: Giật sững người, em gái mình? ngỡ ngàng → hãnh diện → xấu hổ, nhìn như thôi miên. ? Nhưng vì sao người anh lại có những biểu hiện như vậy? - Ngỡ ngàng: vì bức tranh ấy hoàn toàn bất ngờ đối với cậu (Không nghĩ rằng em gái sẽ vẽ về mình). ( Không nghĩ rằng em gái sẽ vẽ về mình) - Hãnh diện: thấy mình hoàn hảo trong tranh của em gái, vì bức tranh quá đẹp. - Xấu hổ: vì tự nhận ra những yếu kém của mình, thấy mình không xứng đáng được hoàn hảo như trong tranh: “ Dưới mắt em, tôi hoàn hảo đến thế kia ư” ? Cuối truyện người anh nói với mẹ câu gì? Câu nói ấy gợi cho em suy nghĩ gì về người anh? “ Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy” → Người anh đã nhận ra thói xấu của mình, nhận ra tình cảm trong sáng, nhân hậu của em gái.Người anh biết xấu hổ để có thể trở VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí thành người tốt như bức tranh mà em vẽ. (Bức tranh hay tình cảm của người em đã cảm hoá anh trở nên tốt đẹp hơn?) (→ Rất nhạy cảm, trung thực, nhận ra hạn chế bản thân, những hạn chế đó chỉ là nhất thời, người anh đã nhận ra, biết sửa mình, biết hối hận để vươn lên. Điều đó đã tạo tình huống bất ngờ cho người đọc) Cách xây dựng tình huống truyện có gì độc đáo? 3. Nhân vật người em: Người em gái được quan sát và miêu tả qua nhiều phương diện: - Ngoại hình: Nét mặt bôi bẩn lem nhem, bị anh quát xịu xuống, miệng dẩu ra. ? Nhân vật người em được quan sát và miêu tả qua những phương diện nào? - Cử chỉ hành động: Tò mò, hiếu động, hay lục lọi đồ vật, tự chế màu vẽ, say mê vẽ tranh. - Tài năng:Vẽ sự vật có hồn, vẽ những gì mình yêu quý nhất như con mèo, người anh trai. → Thái độ với anh: yêu quý anh, dành cho anh những tình cảm tốt đẹp: chấp nhận cái tên, ôm cổ, thầm thì muốn anh đi nhận giải. → Cả tài năng và tấm lòng của K Phương đã cảm hoá được anh trai. Đặc biệt là tấm lòng nhân hậu, tình cảm trong sáng hồn nhiên, độ lượng dành cho anh. → Tình cảm trong sáng, đẹp đẽ dành cho VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Qua những chi tiết đó thấy nhân vật Kiều Phương có tình cảm, phẩm chất gì? ? Theo em điều gì đã khiến Kiều Phương cảm hoá được anh trai? ở nhân vật này điều gì khiến em cảm mến nhất? người thân và nghệ thuật. (Bức tranh là tình cảm tốt đẹp của em dành cho anh. Người anh soi vào bức tranh, soi vào tâm hồn trong sáng nhân hậu của người em, tự nhận rõ hơn về mình để vượt lên những hạn chế của lòng tự ái và tự ti) III. Tổng kết 1.Nghệ thuật - Bức tranh của Kiều Phương có tác dụng gì đối với anh trai? - Kể theo ngôi thứ nhất tạo độ tin cậy nơi ng đọc, lối kể hồn nhiên chân thực. - Miêu tả tinh tế diễn biến tâm lí nhân vật. 2. Nội dung Tình cảm trong sáng hồn nhiên và tấm lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra hạn chế ở chính mình. 3. Ghi nhớ: SGK Truyện có những đặc sắc gì về nghệ thuật và nội dung ? HS ghi nhớ VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí * HĐ3 - IV. Luyện tập Viết đoạn văn thuật lại tâm trạng Bài 1: Viết đoạn văn người anh khi đứng trước bức tranh? Gợi ý: Yêu cầu HS viết - trình bày - Thoạt đầu nhìn thấy bức tranh thì giật mình sững người, bám chặt tay mẹ và ngỡ ngàng. - Sau đó: Cảm thấy hãnh diện vì mình quá hoàn hoàn hảo trong mắt em gái. Rồi nhìn như thôi miên vào dòng chữ “ Anh trai tôi” đề dưới bức tranh. - Tiếp theo cảm thấy xấu hổ vì mình đã cư xử không đúng với em. - Cuối cùng khi mẹ hỏi, không trả lời,muốn khóc khi nhận ra tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái. * HĐ4. V. Củng cố: - KQ nội dung bài - PT nhân vật người em gái - Làm bài tập 2. VI. HDVN: Sau khi học xong truyện em thấy truyện có ý nghĩa gì? Em rút ra bài học gì cho bản thân? Gợi ý: Trước thành công hay tài năng của người khác, mỗi người cần vượt qua lòng mặc cảm, tự ti để có được sự trân trọng và niềm vui thực sự chân thành. Lòng nhân hậu và sự độ lượng có thể giúp con người tự vượt lên bản thân mình. - Học bài - Soạn Vượt thác VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí