Tài liệu Giáo án lớp 8 chị trịnh thị hiền

Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa Ngày soạn: 20/8/2015 Tiết 1,2: TÔI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) I.MỤC TI£U 1. KiÕn thøc - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch T«i ®i häc. - NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ trÎ nhá ë tuæi ®Õn trêng trong mét v¨n b¶n tù sù qua ngßi bót cña thanh TÞnh. 2. Kĩ năng: -Rèn kĩ năng đọc - hiÓu ®o¹n trÝch tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. -Tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ mét sù viÖc trong cuéc sèng cña b¶n th©n. II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Giáo án, SGK, SGV, tài liệu. 2.Học sinh - SGK, chuẩn bị bài. III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1.Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS. 2.Bài mới: Giới thiệu bài GV dành cho HS 1p nhớ lại kỉ niệm đầu tiên đi học của các em. GV: Trong cuộc đời của mỗi con người kỉ niệm tuổi học trò thường khắc giữ lâu bền trong trí nhớ, đặc biệt là về buổi đến trường đầu tiên. Và hôm nay các em sẽ gặp lại những kỉ niệm mơn man, bâng khuâng một thời ấy qua văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh. Hoạt động của GV và HS Nội dung I.T×m hiÓu chung . HS tìm hiểu chú thích, đọc văn bản. 1.Tác giả,tác phẩm ? Dựa vào chú thích em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả Thanh Tịnh? Thanh Tịnh (1911 – 1988). Quê ở Huế. Ông là tác giả của nhiều tập truyện ngắn, tập thơ: Quê mẹ, Đi từ giữa mùa sen … Sáng tác của Thanh Tịnh đậm chất trữ tình, đằm thắm, êm dịu. Hướng dÉn đọc: Nhẹ nhàng, êm dịu, có cảm xúc. - Được in trong tập Quê mẹ (XB 1941) 2.Đọc văn bản - GV đọc 1 đoạn mẫu, sau đó gọi HS đọc tiếp, hướng dẫn HS cách đọc. 3.Bố cục : 5 ®o¹n Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 1 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ? Mạch truyện được kể theo dòng hồi - Đoạn 1: “Từ đầu … tưng bừng rộn rã” tưởng của nhân vật “tôi” theo trình tự - 2: “Buổi mai … trên ngọn núi” thời gian. Vậy ta có thể chia vb’ này - 3: “Trước sân trường … trong lớp” thành bao nhiêu đoạn? - 4: “Ông đốc … chút nào hết” HS: Chia 5 đoạn: - 5: §o¹n còn lại. 4. Từ khó: (SGK 8,9) II. Phân tích: 1. Hoàn cảnh sáng tác: ? Những kỉ niệm của buổi tựu trường Vào cuối thu – “mỗi lần thấy mấy em đầu tiên trong đời được n.v Tôi nhớ lại nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ .. lòng tôi vào thời điểm nào? lại tưng bừng rộn rã.” HS: Thời điểm cuối thu - đầu tháng 9. Thời điểm khai trường. ? Thời điểm này cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt ntn? HS: - Cảnh thiên nhiên: lá rụng nhiều, mây bàng bạc. - Cảnh sinh hoạt: mấy em bé đến trường. ? Tại sao ngay thời điểm này tg’ lại nhớ đến kỉ niệm cũ? 2. Cảm giác của nhân vật Tôi trong HS: Do có sự liên tưởng tương đồng tự buổi tựu trường đầu tiên: nhiên giữa hiện tại và quá khứ. a. Khi cùng mẹ đến trường: ? Tìm những từ láy miêu tả tâm trạng, cảm xúc của n.v Tôi khi nhớ lại kỉ niệm cũ? Đó là một cảm giác rất trẻ con: con HS: Nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn đường quen tự nhiên thấy lạ, cảm thấy rã. cảnh vật thay đổi, …Tất cả những cảm ? Tóm lại cảm giác của n.v Tôi khi nhớ giác đó xuất hiện do1sự kiện quan trọng: Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 2 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa về kỉ niệm là 1 cảm giác ntn? hôm nay tôi đi học. HS: “Đó là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng” ? Tìm ý chính cho đoạn này? HS: Cảm giác của n.v Tôi khi cùng mẹ tới trường. ? Em hãy tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bì ngỡ của n.v Tôi khi cùng mẹ đi trên đường tới trường? GV: Đó cũng là tâm trạng và cảm giác rất tự nhiên của 1 đứa bé lần đầu được đến trường. Những động từ thèm, bặm, ghì, xệch, chúi khiến người đọc hình dung dễ dàng tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ, đáng yêu của chú bé. GV gọi HS đọc lại đoạn 3. b. Khi đứng giữa sân trường: ? Tìm ý chính? - “Ngôi trường vừa xinh xắn, vừa oai ? Em hãy tìm những hình ảnh chi tiết nghiêm … lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ” chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ - “Cảm thấy mình chơ vơ … những cậu ngỡ của n.v khi đứng giữa sân trường? bé vụng về, lúng túng như tôi cả.” (GV gọi 2,3 HS tìm chi tiết.) - “Các cậu cũng đang run run theo nhịp bước” … GV giảng : Từ tâm trạng háo hức, hăm hở trên đường tới trường chuyển tâm trạng lo sợ vẩn vơ, rồi bỡ ngỡ ngập ngừng, e sợ … và rồi không còn cảm giác rụt rè nữa -> là sự chuyển biến rất hợp qui luật tâm lí trẻ. c. Khi nghe ông đốc gọi tên vào lớp: Hồi hộp chờ nghe tên mình. Vì vậy khi ? Tìm chi tiết miêu tả tâm trạng và cảm nghe gọi tên “tôi cảm thấy như quả tim giác của n.v Tôi và các bạn khi nghe ông tôi ngừng đập” ... đốc gọi tên ntn? d. Khi ngồi trong lớp đón nhận giờ 3 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ? Khi nghe gọi tên n.v Tôi rời tay mẹ học đầu tiên: với tâm trạng ntn? - Chú bé quen ngay với lớp học, với chỗ HS: “Người tôi lúc ấy nặng nề một ngồi, với người bạn tí hon bên cạnh. cách lạ ...” - Vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin n.v Tôi Tìm hiểu đoạn 5 nghiêm trang bước vào giờ học đầu tiên. III. Đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm: 1. Đặc sắc nghệ thuật: ? Trình tự câu chuyện diễn ra ntn? - Truyện ngắn được bố cục theo trình ? Tìm hình ảnh so sánh nhà văn vận tự thời gian. dụng trong truyện ngắn? - Nghệ thuật so sánh giàu hình ảnh, giàu HS: “Tôi quên thế nào được ... bầu trời sức gợi cảm. quang đãng” - Kết hợp hài hòa giữa kể, miêu tả và “Ý nghĩ ấy ... trên ngọn núi” bộc lộ cảm xúc. “Họ như con chim non ...” ? Nhận xét những hình ảnh so sánh ấy? ? Nhận xét về yếu tố kể, miêu tả và bộc 2. Sức cuốn hút của tác phẩm: lộ cảm xúc trong văn bản? - Từ bản thân tình huống truyện, buổi ?Theo em sự cuốn hút của tác phẩm tạo tựu trường đầu tiên trong đời đã chứa nên từ đâu? chan cảm xúc thiết tha. - Từ tình cảm trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu ? Qua việc phân tích em hãy nêu ý tiên đến trường. chính của truyện và tài năng của Thanh IV.Tổng kết: Tịnh qua tác phẩm? (Ghi nhớ - SGK) 4.Củng cố: nhắc lại nội dung của truyện . 5. Híng dÉn häc ë nhµ: - Ghi l¹i nh÷ng Ên tîng, c¶m xóc cña b¶n th©n vÒ mét ngµy tùu trêng mµ em nhí nhÊt. - soạn bài Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ. Duyệt:ngày tháng Phó hiệu trNguyễn Thị năm 2015 Soạn:21-8-2015 D¹y: 24/08/2016. Tiết 3: TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN: CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ NGỮ Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 4 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa I.MỤC TIªU 1.KiÕn thøc - cấp độ khái quát vÒ của nghĩa từ ngữ 2. KÜ n¨ng : - Thùc hµnh so s¸nh, ph©n tÝch c¸c cÊp ®é kh¸i qu¸t vÒ nghÜa cña tõ ng÷. II.ChuÈn BỊ: 1. GV: giáo án, SGK, SGV, tài liệu, bảng phụ 2. HS: SGK, xem bài trước. III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu chủ đề của truyện ngắn Tôi đi học? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sự cuốn hút của tác phẩm? 2. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung Tìm hiểu khái niệm. I. Từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa ? Trước khi tìm hiểu bài, em hãy giải hẹp: thích từ “khái quát”. HS: Là chỉ tính chất chung thống nhất của 1 sự vật hiện tượng. Xét sơ đồ - GV ghi sơ đồ lên bảng. Động vật - HS theo dõi, ghi vào tập. ? Nghĩa của từ “thú” rộng hay hẹp hơn nghĩa của các từ “voi, hươu”? Thú Chim Cá HS: Rộng hơn nghĩa từ “voi, hươu”. (voi,hươu,..) (tu hú, sáo) (rô,thu) ? Nghĩa của từ “chim” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “tu hú, sáo”? HS: Hẹp hơn. ? Tương tự nghĩa của từ “cá” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “cá rô, cá Nghĩa của một từ ngữ có thể rộng hơn thu”? (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái HS: Rộng hơn. quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác. ?Thảo luận: Tại sao những từ ngữ đó được xem là nghĩa rộng? HS: Vì phạm vi nghĩa của từ “thú” bao hàm nghĩa từ “voi, hươu”. Từ “chim” bao hàm “tu hú, sáo” Từ “cá” bao hàm “cá rô, cá thu”. ? Tương tự nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa từ “thú, chim, cá”? Tại sao? HS: Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn a. Từ ngữ nghĩa rộng: Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 5 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa nghĩa của từ “thú, chim, cá”. Vì phạm vi Một từ ngữ được xem là nghĩa rộng khi của từ “động vật” bao hàm cả 3 từ kia. phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm ? Vậy ntn được gọi là từ ngữ nghĩa phạm vi của 1 số từ ngữ khác. rộng? Vd: Thú - voi, hươu ... (Nghĩa rộng) ? Nghĩa của từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của từ “voi, cá rô, tu hú ...” nhưng đồng thời nó hẹp hơn nghĩa của từ nào? HS: Hẹp hơn nghĩa của từ “động vật”. ?Vậy nhìn lên sơ đồ em hãy cho biết những từ nào được gọi là nghĩa hẹp? HS: - Từ “voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu” hẹp hơn từ “thú, chim, cá”. - Từ “thú, chim, cá” hẹp hơn từ “động vật”. ? Vậy theo em ntn được gọi là từ ngữ nghĩa hẹp? -> GV cho các từ “cây, cỏ, hoa” và cho HS vẽ sơ đồ tìm thêm từ nghĩa rộng, hẹp. b. Từ ngữ nghĩa hẹp: Một từ ngữ được coi là nghĩa hẹp khi ? Qua tìm hiểu em có nhận xét gì về từ phạm vi từ ngữ đó được bao trùm phạm ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp? vi nghĩa của 1 từ ngữ khác. Hệ thống hóa kiến thức. Vd: thú > voi, hươu ? Thế nào là 1 từ ngữ nghĩa rộng, nghĩa (nghĩa hẹp) hẹp? * Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với - HS trả lời. những từ ngữ này đồng thời có thể có ? Một từ ngữ có thể có nghĩa rộng vừa nghĩa hẹp đối với 1 từ ngữ khác. có nghĩa hẹp được không? tại sao? Vd: Động vật > thú > voi, hươu. HS: Một từ ngữ có thể vừa có nghĩa rộng vừa có nghĩa hẹp vì tính chất rộng - II. Luyện tập: hẹp của từ ngữ chỉ là tương đối. 1. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ: a. quần (quần đùi, dài) Áo (sơ mi, áo dài) Y phục Luyện tập. b. Súng (trường, đại bác) - GV gọi 1 HS đọc lại bt1. Vũ khí -Cho HS suy nghĩa 2’ và gọi 2 em lên Bom (ba càng, bom bi) Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 6 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa bảng làm a, b 2. Tìm các từ ngữ có nghĩa rộng: -GV nhận xét, bổ sung. a. Chất đốt b. Nghệ thuật c. Thức ăn d. Nhìn E .Đánh. - GV gọi 1 HS đọc lại bt2. -Cho HS suy nghĩa 2’ và gọi 2 em lên bảng làm a, b - GV nhận xét, bổ sung 3. Củng cố: GV cho HS đọc lại ghi nhớ. 4. Híng dÉn häc ë nhµ: T×m c¸c tõ ng÷ thuéc cïng mét ph¹m vi nghÜa trong mét bµi trong SGK sinh häc ( hoÆc vËt lý ,Ho¸ häc..) LËp s¬ ®å thÓ hiÖn cÊp ®é kh¸i qu¸t vÒ nghÜa cña c¸c tõ ng÷ ®ã. Tiết 4 TÍNH THèng NHẤT CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I. MỤC TIÊU 1.KiÕn thøc - chủ đề của văn bản - Nh÷ng thÓ hiÖn cña mét chñ ®Ò trong mét ®o¹n v¨n. 2.KÜ n¨ng - §äc – hiÓu vµ cã kh¶ n¨ng bao qu¸t toµn bé v¨n b¶n. - Tr×nh bµy mét v¨n b¶n ( nãi, viÕt) thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò. II.CHUẨN BỊ: 1. GV: giáo án, SGK, SGV, tài liệu. 2. HS: SGK, xem bài ở nhà. III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Kiểm tra bài cũ: (?) Thế nào là từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp? Cho vd. - GV gọi HS làm bài tập 3, 4 2. Bài mới: Khái niệm chủ đề trong lí thuyết vb’ bao gồm đối t ượng và v ấn đ ề chính mà vb’ bi ểu đ ạt. Đối tượng mà vb’ biểu đạt có thể là có thật, có thể là t ưởng t ượng, có th ể là ng ười, v ật, v ấn đ ề nào đ ấy. Chủ đề của văn bản còn là vấn đề chủ yếu, tư tưởng xuyên suốt vb’, vì th ế chúng ta c ần ph ải chọn chủ đề có tính thống nhất, xuyên suốt. Hoạt động của GV và HS Giáo viên: Trịnh Thị Hiền Nội dung 7 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa G.Hình thành khái niệm chủ đề văn I. Chủ đề văn bản: bản. - GV cho HS nhớ lại vb’ Tôi đi học, sau đó trả lời các câu hỏi. ? Văn bản miêu tả những việc đang xảy ra (hiện tại) hay đã xảy ra (hồi ức, kỷ niệm)? HS: Vb’ miêu tả những việc đã xảy ra. ? Tác giả nhớ lại những kỷ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình? HS: Đó là những hồi tưởng về ngày đầu tiên đi học. - Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà ? Tác giả viết vb’ này nhằm mục đích văn bản biểu đạt. gì? - Chủ đề của văn bản còn là vấn đề chủ HS: Để phát biểu ý kiến và bộc lộ cảm yếu, tư tưởng xuyên suốt văn bản. xúc của mình về 1 kỷ niệm sâu sắc thuở thiếu thời. GV: Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của vb’ Tôi đi học. Vậy II. Tính thống nhất về chủ đề của văn từ các nhận thức trên em hãy cho biết: bản: chủ đề của vb’ là gì? Xét vb’ Tôi đi học – Câu hỏi SGK; 12 - HS trả lời. HS khác nhận xét. 1. – Căn cứ vào nhan đề. - GV nhận xét, bổ sung và ghi bài. - Căn cứ vào các từ ngữ: những kỷ niệm, G. Hình thành khái niệm tính thống buổi tựu trường, lần đầu tiên đến nhất về chủ đề của văn bản. trường ... - GV cho HS trả lời các câu hỏi trong SGK. ? Câu hỏi thảo luận: Căn cứ vào đâu em biết vb’ Tôi đi học nói lên những kỷ niệm của tg’ về buổi tựu trường đầu tiên? - Căn cứ vào các câu: Hằng năm cứ vào cuối thu; Hôm nay tôi đi học ... GV: Vb’ Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ 2. Vb’ Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại của n.v Tôi trong buổi tựu trường đầu tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của tiên. n.v Tôi ? Hãy tìm những từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng n.v Tôi suốt cuộc đời? HS: Đoạn 1: “Hằng năm ... từng bừng - Mäi chi tiÕt trong v¨n b¶n ®Òu nh»m biÓu hiÖn ®èi tîng vµ vÊn ®Ò chÝnh ®îc ®Ò rộn rã” ®Õn trong v¨n b¶n, c¸c ®¬n vÞ ng«n ? Hãy tìm những từ ngữ, chi tiết nêu bậc cËp ng÷ ®Òu b¸m s¸t vµo chñ ®Ò Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 8 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của n.v Tôi khi cùng mẹ đến trường, đứng giữa - Vb’ có tính thống nhất về chủ đề khi chỉ sân trường, nghe ông đốc gọi tên? biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. ?: Qua việc trả lời 2 câu hỏi trên cho các em thấy phần trả lời trên nhằm thỏa mãn vấn đề gì? HS: Nhằm thỏa mãn chủ đề chính của - Để viết hoặc hiểu một vb’, cần xác định vb’. chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các phần của vb’ và GV: Cả 2 các phần trên đều làm sáng tỏ các từ ngữ then chốt thường lặp đi, lặp chủ đề chính của tp’ và bám sát chủ đề. lại. ? Câu hỏi thảo luận: Vậy từ sự phân III. Luyện tập: tích trên em hiểu thế nào là tính thống 1: nhất về chủ đề của vb’? a.Căn cứ vào nhan đề của văn bản: Rừng cọ quê tôi. GV : Tính thống nhất về chủ đề của vb’ - Các đọan: Giới thiệu rừng cọ, tả cây là một trong những đặc trưng quan trọng cọ, tác dụng của cây cọ, tình cảm gắn bó tạo nên vb’. Phân biệt vb’ với những câu với cây cọ. hỗn độn, với những chuỗi bất thường về - Các ý lớn của phần thân bài (xem mục nghĩa. Một vb’ không mạch lạc và không a) được sắp xếp hợp lí, không nên thay có tính liên kết là vb’ không bảo đảm đổi. tính thống nhất về chủ đề. b. Chủ đề văn bản là Rừng cọ quê tôi (đối ? Theo em tính thống nhất này thể hiện tượng) và sự gắn bó giữa người dân sông ở những phương diện nào? Thao với rừng cọ (vấn đề chính). HS: Thể hiện ở những phương diện: c. Hai câu trực tiếp nói tới tình cảm gắn - Hình thức: nhan đề tp’. bó giữa người nông dân sống thao với - Nội dung: mạch lạc (quan hệ giữa các rừng cọ. Dù ai đi ngược về suôi phần của vb’), từ ngữ chi tiết (tập trung Cơm nắm lá cọ là người nông thao. làm rõ ý đồ, ý kiến, cảm xúc). 2: - Đối tượng: xoay quan đối tượng Nên bỏ hai câu b và d chính. Luyện tập. 3: -GV cho HS đọc lại Bt1. Gọi HS trả lời Bỏ câu c, h viết lại câu b: con đường từ câu a, b, c, GV nhận xét, sửa chữa. quen thuộc mỗi ngày dường như bổng trở Bt2 GV cho HS thảo luận nhóm trả lời. nên mới lạ. Bt3 tương tự. 3. Củng cố: GV hướng dẫn HS phần luyện tập. Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 9 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa 4. Dặn dò: - ViÕt mét v¨n b¶n b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò v¨n b¶n theo yªu cÇu. - So¹n vb’ Trong lòng mẹ. Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 10 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa Ngày soạn: 25/8/2015 TiÕt 5,6: Trong lßng mÑ (Nguyªn Hång) I.Môc tiªu 1.KiÕn thøc - Kh¸i niÖm vÒ thÓ lo¹i håi kÝ - Cèt truyÖn , nh©n vËt sù kiÖn trong ®o¹n trÝch trong lßng mÑ. - Ng«n ng÷ truyÖn thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao t×nh c¶m ruét thÞt cña nh©n vËt. - ý nghÜa gi¸o dôc : nh÷ng thÇnh kiÕn cæ hñ, nhá nhen , ®éc ¸c kh«ng thÓ lµm kh« hÐo t×nh c¶m ruét thÞt s©u nÆng ,thiªng liªng. 2. T tëng: Cho häc sinh nhËn thÊy : nh÷ng thµnh kiÕn, cæ hñ, nhá nhen, ®äc ¸c kh«ng thÓ lµm kh« hÐo t×nh c¶m ruét thÞt s©u nÆng, thiªng liªng. 3. KÜ n¨ng: - Bíc ®Çu biÕt ®äc- hiÓu mét v¨n b¶n håi kÝ. - VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn. II.ChuÈn bÞ: 1.Giáo viên - gi¸o ¸n, SGK, SGV. 2.Học sinh - So¹n bµi. III.TiÕn tr×nh LÊN LỚP 1. KiÓm tra bµi cò: ? V¨n b¶n '' T«i ®i häc'' ®îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo, v× sao em biÕt? (thÓ lo¹i truyÖn ng¾n, ph¬ng thøc biÓu ®¹t...) ? BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®îc sö dông nhiÒu trong v¨n b¶n? H·y nh¾c l¹i 3 h×nh ¶nh vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña nã. 2. Bµi míi: - Giíi thiÖu bµi: Cho häc sinh xem ch©n dung Nguyªn Hång vµ cuèn ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ - Nguyªn Hång (1918-1982) - Quª ë: Thµnh phè Nam §Þnh. Nguyªn Hång? - ¤ng ®îc nhµ níc truy tÆng gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (1986) 2. T¸c phÈm - XuÊt xø cña ®o¹n trÝch? - T¸c phÈm lµ tËp håi ký kÓ vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶; gåm 9 ch¬ng. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n (10') V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo? Ph¬ng thøc 1. §äc 2.Tõ khã (SGK) biÓu ®¹t chÝnh lµ g×? 3. Bè côc ?- NV “ C« t«i ” cã quan hÖ ntn víi bÐ + §o¹n 1: tõ ®Çu  ngêi ta hái ®Õn chø: cuéc trß truyÖn víi bµ c« Hång? ?- Em cã nhËn xÐt g× vÒ cö chØ “ cêi hái ” + §o¹n 2: cßn l¹i: cuéc gÆp gì gi÷a 2 mÑ con bÐ Hång. cña bµ c«? (Kh«ng ph¶n ¸nh ®óng t©m tr¹ng vµ t×nh 4.ThÓ lo¹i vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t. -Håi ký c¶m cña bµ c«) Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 11 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ?- Tõ ng÷ nµo biÓu hiÖn thùc chÊt th¸i ®é - Ph¬ng thøc : Tù sù vµ biÓu c¶m . cña bµ? (RÊt kÞch). RÊt kÞch nghÜa lµ g×? III. Ph©n tÝch (RÊt gi¶ dèi, gi¶ vê). 1. Nh©n vËt bµ c« ?- Sau lêi tõ chèi cña Hång, bµ c« hái l¹i víi giäng ®iÖu ntn? §iÒu ®ã thÓ hiÖn c¸i - Cö chØ : cêi hái, rÊt kÞch g×? (Sù gi¶ dèi, ®éc ¸c) -V× sao bÐ Hång c¶m nhËn trong lêi nãi - Giäng nãi : ngät ngµo cña bµ c« nh÷ng ý nghÜa cay ®éc, nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn? ?- Qua ph©n tÝch, em thÊy bµ c« lµ ngêi - Lêi lÏ : mØa mai, cay ®éc, nhiÕc mãc ntn? ?- Khi kÓ vÒ cuéc ®èi tho¹i cña ngêi c« - Lµ ngêi l¹nh lïng, ®éc ¸c, tµn nhÉn víi bÐ Hång, t¸c gi¶ ®· sö dông NT g×? (t¬ng ph¶n, ®Æt hai tÝnh c¸ch tr¸i ngîc : hÑp hßi, tµn nhÉn cña ngêi c« > < t©m hån trong s¸ng, giµu t×nh th¬ng cña bÐ Hång) ?-NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña phÐp t¬ng ph¶n ®ã? (Lµm bËt tÝnh c¸ch tµn nhÉn cña ngêi c«) 2. Nh©n vËt bÐ Hång ?- Theo dâi phÇn ®Çu VB, em thÊy c¶nh a. Nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc cña chó bÐ khi tr¶ lêi ngêi c«. ngé bÐ Hång cã g× ®Æc biÖt? ?- Khi ngêi c« xóc ph¹m mÑ, bÐ Hång ®· - Ph¶n øng th«ng minh xuÊt ph¸t tõ sù cã ph¶n øng ntn? V× sao chó l¹i cã nh÷ng nh¹y c¶m vµ lßng tin yªu mÑ ( cói ®Çu ph¶n øng nh vËy? kh«ng ®¸p  cêi vµ ®¸p l¹i) - §au ®ín, phÉn uÊt (lßng th¾t l¹i, khoÐ ?- Khi bµ c« ng©n dµi hai tiÕng “ em bÐ ”, m¾t cay cay, níc m¾t rßng rßng…) bÐ Hång cã ý nghÜ g×? - C¨m tøc thµnh kiÕn vµ cæ tôc x· héi. ?- H×nh ¶nh so s¸nh “ gi¸ nh÷ng cæ tôc… - QuyÕt t©m tr¶ thï m·nh liªt. n¸t vôn ” cã ý nghÜa g×? ?- Nh÷ng ph¶n øng trªn gióp ta hiÓu g× vÒ bÐ Hång? (b¶o vÖ mÑ, xuÊt ph¸t tõ t×nh b. C¶m gi¸c sung síng cùc ®iÓm khi yªu m·nh liÖt ®èi víi mÑ) ®îc ë trong lßng mÑ. ?- Khi gÆp l¹i mÑ ®ét ngét trªn ®êng ®i - §uæi theo xe víi cö chØ véi v·, sèc häc vÒ, c¶m xóc sung síng cùc ®iÓm cña sèc, lËp cËp. chó bÐ ®îc thÓ hiÖn ntn? - Lªn xe vµ khãc nøc në. ?- H×nh ¶nh so s¸nh “ vµ c¸i h«m ®ã… gi÷a sa m¹c ” cã ý nghÜa g×? (So s¸nh ®éc ®¸o, míi l¹- béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc - tuyÖt väng… Nguyªn Hång) ?- NV ngêi mÑ ®îc kÓ qua c¸i nh×n vµ c¶m xóc trµn ngËp yªu th¬ng cña ngêi con. §iÒu ®ã cã t¸c dông g×? - Ch×m ngËp trong c¶m gi¸c vui síng, (NiÒm sung síng v« bê, dµo d¹t, miªn r¹o rùc, Êm ¸p. man ®îc n»m trong lßng mÑ, ®îc c¶m nhËn b»ng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan - gi©y phót thÇn tiªn, ngêi mÑ võa vÜ ®¹i, võa th©n th¬ng) ?- C¶m gi¸c cña chó bÐ khi n»m trong - BÐ Hång cã néi t©m s©u s¾c, yªu mÑ lßng mÑ ®îc diÔn t¶ ntn? m·nh liÖt, khao kh¸t yªu th¬ng 12 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ?- C¶m nghÜ cña em vÒ NV bÐ Hång tõ IV. Tæng kÕt nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m ®ã? ?- Qua ®o¹n trÝch, h·y chøng minh r»ng a. NghÖ thuËt v¨n Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh? ?- §o¹n trÝch lµ bµi ca thiªng liªng vÒ t×nh mÉu tö.Em cã ®ång ý víi nhËn xÐt - ChÊt tr÷ t×nh th¾m ®îm: + T×nh huèng vµ néi dung truyÖn: hoµn nµy kh«ng? V× sao? c¶nh ®¸ng th¬ng; ngêi mÑ khæ cùc; lßng yªu th¬ng mÑ + Dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ ?- Qua ®o¹n trÝch, em hiÓu thÕ nµo lµ håi Hång . kÝ? (ngêi viÕt kÓ l¹i nh÷ng chuyÖn, nh÷ng + c¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ : kÓ víi béc ®iÒu chÝnh m×nh ®· tr¶i qua, ®· chøng lé c¶m xóc, h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n kiÕn) giµu c¶m xóc Häc sinh ®äc ghi nhí SGK (tr 21) b. Néi dung *Ghi nhí: SGK . ?-V¨n b¶n cã ý nghÜa g× ? c. ý nghÜa : T×nh mÉu tö lµ m¹ch nguån t×nh c¶m kh«ng bao giê v¬i trong t©m hån t¸c gi¶ V. LuyÖn tËp - C¶m nghÜ cña em vÒ tuæi th¬ cña chó bÐ Hång. H·y viÕt ®o¹n tõ 10 – 15 dßng ®Ó chia sÎ víi chó bÐ 3. Cñng cè: ? Bøc tranh trong SGK cã ý nghÜa g×. ? KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch - Gi¸o viªn treo b¶ng phô, häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: ý nµo kh«ng nãi lªn®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch: A. Giµu chÊt tr÷ t×nh. C. Sö dông nghÖ thuËt ch©m biÕm . B. Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt ®Æc s¾c. D. Cã nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o. 4. Híng dÉn häc ë nhµ: - §äc mét vµi ®o¹n v¨n ng¾n trong ®o¹n trÝch , hiÓu t¸c dông cña mét vµi chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n. -Ghi l¹i mét trong nh÷ng kØ niÖm cña b¶n th©n víi ngêi th©n. - So¹n bµi trêng tõ vùng. Ký duyệt, ngày tháng năm 2015 Hiệu phó Nguyễn Thị Ngọc Ngày soạn: 27/8/2015 TiÕt 7: Trêng tõ vùng I.Môc tiªu 1.KiÕn thøc: - HS hiÓu ®îc thÕ nµo lµ trêng tõ vùng, biÕt x¸c lËp c¸c trêng tõ vùng ®¬n gi¶n. 2. T tëng: - Hs bíc ®Çu hiÓu ®îc mèi liªn quan gi÷a trêng tõ vùng víi c¸c hiÖn tîng ng«n ng÷ ®· häc nh ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa, Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸... gióp Ých cho viÖc häc v¨n, lµm v¨n. 13 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa 3.KÜ N¨ng : - RÌn luyÖn kü n¨ng lËp trêng tõ vùng vµ sö dông trêng tõ vùng trong nãi, viÕt. II.ChuÈn bÞ: 1.Giáo viên - Giáo án, m¸y chiÕu. 2.Học sinh - Soạn bài ,trả lời câu hỏi III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ tõ nghÜa réng vµ tõ nghÜa hÑp. ? Gi¶i BT 5 SGK tr 11 vµ BT 6 SBT tr5 2.Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng: 1.VD ?- C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch cã nÐt - C¸c tõ : mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®Çu, c¸nh chung nµo vÒ nghÜa? tay, miÖng cã nÐt chung vÒ nghÜa : chØ bé ?- Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu thÕ nµo lµ phËn cña c¬ thÓ con ngêi  t¹o thµnh trtrêng tõ vùng? Cho mét vµi VD? (Dông êng tõ vùng. cô nÊu níng) 2. Ghi nhí (SGK) - HS ®äc ghi nhí 3. Lu ý (SGK) Ho¹t ®éng 2 : Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm - HS ®äc VD trêng tõ vùng “ m¾t ” a. nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n (tÝnh hÖ (SGK) ?- C¸c tõ thuéc trêng “ m¾t ” ë VD a thèng). b. Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm thuéc c¸c tõ lo¹i nµo? tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i ( §Æc ?- Tõ “ ngät ” cã thÓ thuéc nh÷ng trêng nh÷ng ®iÓm ng÷ ph¸p). tõ vùng nµo? c. Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa. d. Ngêi ta thêng dïng c¸ch chuyÓn trêng tõ vùng ®Ó t¨ng thªm tÝnh NT cña ng«n - HS ®äc VD d vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t (nh©n ho¸, Èn dô, - C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch ®îc t¸c tõ so s¸nh) gi¶ sö dông víi biÖn ph¸p NT nµo? II. LuyÖn tËp 1: - C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng “ ngêi ruét - HS ®äc VB “ Trong lßng mÑ ” thÞt ” : thÇy, mÑ, mî, c«, con, em. 2 : §Æt tªn trêng tõ vùng : a. Ph¬ng tiÖn ®¸nh b¾t thuû s¶n. - C¸ nh©n suy nghÜ b. §å dïng ®Ó chøa ®ùng. c. Ho¹t ®éng cña ch©n. d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ cña ngêi. e. TÝnh nÕt cña ngêi. g. Ph¬ng tiÖn ®Ó viÕt. 4 : XÕp tõ theo trêng tõ vùng : - Khøu gi¸c : mòi, th¬m, ®iÕc, thÝnh… - ThÝnh gi¸c : tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh… - Chó ý tÝnh nhiÒu nghÜa cña c¸c tõ 5 : T×m c¸c trêng tõ vùng cña mçi tõ - Th¶o luËn nhãm - L¹nh : + Trêng thêi tiÕt : l¹nh lÏo, m¸t mÎ, Êm Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 14 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa Êp… + Trêng t×nh c¶m : l¹nh lïng, l¹nh nh¹t, nång Êm, nång hËu… - Líi : + Trêng c«ng cô (líi, c©u, giËm, vã…) + Trêng hµnh ®éng (líi, c©u, ®¸nh giËm, th¶ vã…) + Trêng kÜ thuËt, chiÕn thuËt (líi ®iÖn, - HS ®äc kü ®o¹n th¬ m¹ng líi, c¸n bé…) ?- C¸c tõ : chiÕn trêng, vò khÝ, chiÕn sÜ 6 : vèn thêng dïng ë lÜnh vùc qu©n sù nhng T¸c gi¶ ®· chuyÓn nh÷ng tõ in ®Ëm tõ trë ®©y ®îc dïng ®Ó nãi vÒ lÜnh vùc nµo? êng “ qu©n sù ” sang trêng “ n«ng nghiÖp ” 3. Cñng cè: - ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng ? - Häc vÒ trêng tõ vùng cÇn lu ý ®iÒu g×? 4. Híng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ®îc kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý cña trêng tõ vùng -ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông Ýt nhÊt 5 tõ thuéc mét trêng tõ vùng nhÊt ®Þnh. - Xem tríc bµi bè côc cña v¨n b¶n. Ngày soạn: 28/8/2015 TiÕt 8: Bè côc cña V¨n b¶n i.Môc tiªu 1.KiÕn thøc: - Bè côc cña v¨n b¶n , t¸c dông cña viÖc x©y dùng bè côc. 2.KÜ n¨ng: - S¾p xÕp c¸c ®o¹n v¨n trong bµi theo bè côc nhÊt ®Þnh. - VËn dông kiÕn thøc vÒ bè côc trong viÖc ®äc- hiÓu v¨n b¶n. ii.ChuÈn bÞ: 1.Giáo viên - Giáo án,máy chiếu 2.Học sinh - Xem tríc c¸c bµi tËp trong bµi. III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n . ? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×. 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung I. Bè côc v¨n b¶n GV: Bè côc v¨n b¶n lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò. - HS ®äc VB 1. VB : Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng ?- VB trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - VB cã ba phÇn : ChØ ra c¸c phÇn ®ã? + Më bµi (Tõ ®Çu… danh lîi) : giíi thiÖu tæng qu¸t NV. + Th©n bµi (tiÕp…vµo th¨m) : KÓ râ ®¹o cao ®øc träng cña NV. + KÕt bµi (cßn l¹i) : Khi NV mÊt, mäi Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 15 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ngêi ®Òu th¬ng tiÕc. ?- Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn : trong VB? + MB : Giíi thiÖu NV + TB : Làm râ phÈm chÊt cña NV + KB : T«n cao, nhÊn m¹nh thªm 2. Ghi nhí 1, 2 (SGK) ?- Tõ viÖc ph©n tÝch trªn, h·y cho biÕt : Bè côc VB mÊy phÇn? NV cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn cña VB quan hÖ víi nhau ntn? II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n 1. VD : a. T«i ®i häc - PhÇn th©n bµi VB “ T«i ®i häc ” kÓ vÒ - Håi tëng nh÷ng kû niÖm vÒ bíc tùu trnh÷ng sù kiÖn g×? C¸c sù kiÖn Êy ®îc êng. s¾p xÕp theo thø tù nµo? +C¶m xóc :  Trªn ®êng ®Õn trêng  Khi bíc vµo líp - Thø tù thêi gian - Liªn tëng ®èi lËp nh÷ng c¶m xóc vÒ cïng mét ®èi tîng tríc ®©y vµ buæi tùu trêng ®Çu tiªn ; con ®ên, ng«i trêng… b.Trong lßng mÑ ? H·y chØ ra diÔn biÕn cña t©m tr¹ng cña - T×nh th¬ng mÑ vµ th¸i ®é c¨m ghÐt cao ®é nh÷ng cæ tôc ®ã ®µy ®o¹ mÑ m×nh bÐ Hång trong phÇn th©n bµi? cña cËu bÐ Hång khi nghe bµ c« nãi xÊu mÑ em. - NiÒm sung síng cùc ®é cña bÐ Hång khi ®îc ë trong lßng mÑ. c. Tr×nh tù miªu t¶ ?Khi t¶ ngêi,vËt, con vËt, phong c¶nh… - Ngêi, vËt, con vËt : chÝnh thÓ – bé phËn em sÏ lÇn lît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo? - Ngêi : ngo¹i h×nh – néi t©m - Phong c¶nh : thø tù kh«ng gian ?- H·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc d. Hai nhãm sù viÖc vÒ Chu V¨n An trong phÇn TB ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò “ Ngêi - Lµ ngêi tµi cao - Lµ ngêi ®¹o ®øc, ®îc häc trß kÝnh träng thÇy…” ?- Tõ c¸c bµi tËp trªn vµ b»ng nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh, h·y cho biÕt c¸ch III. LuyÖn tËp BT1 : s¾p xÕp näi dung phÇn TB cña VB? a. Theo thø tù kh«ng gian : nh×n xa - ®Õn gÇn - ®Õn tËn n¬i - ®i xa dÇn b. Theo thø tù thêi gian : vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n c. Hai luËn cø ®îc s¾p xÕp theo tÇm cña chóng (®o¹n 2, 3) ®èi víi luËn ®iÓm cÇn chøng minh (®o¹n 1) 3. Cñng cè: - Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi. 4. Híng dÉn häc ë nhµ: - Lµm bµi tËp 2, 3 SGK - Tr 27 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 16 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa Gîi ý bµi tËp 3: TrËt tù s¾p xÕp gi÷a a, b kh«ng hîp lÝ. TrËt tù s¾p xÕp c¸c ý nhá trong phÇn b còng kh«ng hîp lÝ. H·y gi¶i thÝch lÝ do vµ s¾p xÕp l¹i. - Lµm bµi tËp 3 (SBT - Tr 13; 14) - Xem tríc bµi : X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . Ký duyệt, ngày tháng Hiệu phó năm 2015 Nguyễn Thị Ngọc Ngày soạn: 01/9/2015 tiÕt 9: tøc níc vì bê (TrÝch tiÓu thuyÕt T¾t ®Ìn) - Ng« TÊt Tè- i.Môc tiªu 1. KiÕn thøc:. - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch Tøc níc vì bê. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o qua mét ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm T¾t ®Ìn. - Thµnh c«ng cña nhµ v¨n trong viÖc t¹o dùng t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn vµ x©y dùng nh©n vËt. 2. T tëng: - Gi¸o dôc hs cã tÊm lßng th¬ng c¶m, quý träng ngêi phô n÷, c¨m ghÐt chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi. 3. KÜ n¨ng - Tãm t¾t v¨n b¶n truyÖn. - VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm tù sù theo khuynh híng hiÖn thùc. II.CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - So¹n gi¸o ¸n, máy chiếu 2.Học sinh - So¹n bµi ë nhµ. III.TiÕn tr×NH LÊN LỚP 1. KiÓm tra bµi cò: ? Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÕ Hång khi gÆp l¹i mÑ vµ khi ë trong lßng mÑ. 2.Bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung I. T×m hiÓu chung ?- Dùa vµo chó thÝch, em h·y giíi thiÖu 1. T¸c gi¶ : nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè? 2. T¸c phÈm : 3. §äc, t×m hiÓu chó thÝch 4. Tãm t¾t : ?- Khi bän tay sai x«ng vµo, nhµ chÞ DËu lóc Êy cã ai? Søc kháe cña anh DËu II.Ph©n tÝch 1. T×nh thÕ cña chÞ DËu ntn? Nh÷ng ®øa con cña chÞ ra sao? ?- Anh DËu ®ang lµ môc tiªu g× cña bän - Bän tay sai ®i thóc su tay sai? 17 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa ?- ChÞ DËu b¸n c¶ con vµ æ chã cho - Anh DËu lµ ngêi thiÕu su NghÞ QuÕ cã ®ñ tiÒn nép su cho chång vµ em chång kh«ng? - ChÞ DËu kh«ng cã tiÒn nép su. ?- Qua ®ã, em thÊy t×nh thÕ cña chÞ DËu ntn? - B¶o vÖ chång trong t×nh thÕ nguy ngËp. ?- Cai lÖ lµ chøc danh g×? (tay sai m¹t 2. Nh©n vËt cai lÖ h¹ng) ?- Tªn cai lÖ cã mÆt ë lµng §«ng X¸ víi vai trß g×? (thóc su cña nh÷ng ngêi cßn thiÕu) ?- H¾n vµ tªn ngêi nhµ LÝ trëng x«ng vµo nµh anh dËu víi ý ®Þnh g×? (thu nèt suÊt su cña ngêi em ®· chÕt) ?- Th¸i ®é, cö chØ, hµnh ®éng vµ ng«n ng÷ cña tªn cai lÖ ®îc thÓ hiÖn ntn? - Th¸i ®é hèng h¸ch (kh«ng ph¶i ng«n ng÷ cña con ngêi, gièng nh tiÕng sña, gÇm cña thó d÷; dêng nh rªn; hÕt nãi tiÕng ngêi, kh«ng cã - Ng«n ng÷ h¸ch dÞch kh¶ n¨ng nghe tiÕng nãi cña ®ång lo¹i). (ra tay ®¸nh trãi kÎ thiÕu su, bá ngoµi tai mäi lêi van xin, hµnh ®éng ®Óu c¸ng - Hµnh ®éng vò phu t¸ng tËn l¬ng t©m) ?- Em cã nhËn xÐt g× vÒ b¶n chÊt tÝnh c¸ch tªn cai lÖ? (Lµ hiÖn th©n sinh ®éng cña “ nhµ níc” - Lµ kÎ tµn b¹o, kh«ng chót t×nh ngêi s¸t nh©n) ?- ChÞ DËu ®èi phã víi bän tay sai ®Ó b¶o vÖ chång b»ng c¸ch nµo? ?- V× sao chÞ l¹i ph¶i thiÕt tha van xin? (bän tay sai hung h·n, chång chÞ ®ang cã téi, biÕt râ th©n phËn m×nh) - V× sao chÞ dËu cù l¹i? (cai lÖ ®¸nh chÞ, x«ng vµo anh DËu ) ?- ChÞ cù l¹i ntn? ?- Theo em, sù thay ®æi th¸i ®é cña chÞ dËu cã hîp lý kh«ng? ?- Do ®©u chÞ DËu cã søc m¹nh quËt ng· hai tªn tay sai? (lßng c¨m hên, lßng yªu th¬ng chång) (Hµnh ®éng cña chÞ DËu chØ lµ bét ph¸t) 3. Nh©n vËt chÞ DËu - Cè thiÕt tha van xin - Cù l¹i + B»ng lÝ lÏ : vÞ thÕ cña kÎ ngang hµng, s½n sµng ®Ì bÑp ®èi ph¬ng. + B»ng lùc : søc m¹nh tiÒm tµng.  ChÞ DËu yªu th¬ng chång tha thiÕt III. Tæng kÕt -ND : Ghi nhí ?- Qua ®o¹n trÝch, em cã nhËn xÐt g× vÒ -NT : Kh¾c ho¹ nh©n vËt sinh ®éng, miªu tÝnh c¸ch chÞ DËu? HiÓu g× vÒ x· héi t¶ t©m lý nh©n vËt ch©n thùc hîp lý. TDPK ®¬ng thêi? ?- NÐt ®Æc s¾c vÒ NT cña ®o¹n trÝch lµ g×? 3. Cñng cè: - Nh¾c l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua ®o¹n trÝch? - Em häc tËp ®îc g× qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ ? 4. Híng dÉn häc ë nhµ: Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 18 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa - LuyÖn ®äc ph©n vai 4 nh©n vËt : ChÞ DËu, anh DËu, cai lÖ , ngêi nhµ lý trëng. - Tãm t¾t ®o¹n trÝch, n¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung nghÖ thuËt - Em cã ®ång t×nh víi c¸ch can ng¨n cña anh DËu kh«ng ? v× sao ? - Chuẩn bị bài :Xây dựng đoạn văn trong văn bản Ngày soạn: 06/9/2015 TiÕt 10 x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n I.Môc tiªu 1. KiÕn thøc: - N¾m ®îc kh¸i niÖm ®o¹n v¨n, tõ ng÷ chñ ®Ò, c©u chñ ®Ò, quan hÖ gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n . .2. kü n¨ng: - NhËn biÕt ®îc tõ ng÷ chñ ®Ò, c©u chñ ®Ò, quan hÖ giòa c¸c c©u trong mét ®o¹n v¨n . - H×nh thµnh chñ ®Ò, viÕt c¸c tõ ng÷ vµ c©u chñ ®Ò, viÕt c¸c c©u liÒn m¹ch theo chñ ®Ò vµ qu©n hÖ nhÊt ®Þnh. - Tr×nh bµy mét ®o¹n v¨n theo kiÓu quy n¹p, diÔn dÞch, song hµnh, tæng hîp. II.ChuÈn bÞ 1.Giáo viên - So¹n bµi,máy chiếu 2.Học sinh - §äc tríc bµi ë nhµ, suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái. III.TiÕn tr×nh LÊN LỚP 1. KiÓm tra bµi cò ?ThÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n ?NhiÖm vô tõng phÇn ?C¸ch s¾p xÕp, bè trÝ néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n -Gi¶i bµi tËp 3sgk trang 27 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung I. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n - HS ®äc VB 1.VB : Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm “ T¾t ®Ìn ” * TL nhãm : ?- Vb trªn gåm mÊy ý? Mçi ý ®îc viÕt -§o¹n v¨n : +Vai trß thµnh mÊy ®o¹n v¨n? ?- Em thêng dùa vµo dÊu hiÖu nµo ®Ó +H×nh thøc +Néi dung nhËn biÕt ®o¹n v¨n? ?- H·y kh¸i qu¸t c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n +Sè lîng c©u cña ®o¹n v¨n? ?- Qua ph©n tÝch, em h·y cho biÕt thÕ 2. Ghi nhí 1 (SGK) nµo lµ ®o¹n v¨n?  HS ®äc ghi nhí II.Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò trong ®o¹n v¨n - HS ®äc ®o¹n 2a 1.Tõ ng÷ chñ ®Ò ?- T×m tõ ng÷ duy tr× ®èi tîng? * §o¹n 1 : Ng« TÊt Tè; «ng; nhµ nho; ?- ThÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ®Ò? nhµ b¸o; häc gi¶. - HS ®äc ®o¹n 2b 2. C©u chñ ®Ò ?- T×m c©u nªu ý kh¸i qu¸t cña ®o¹n? - §o¹n 2 : T¾t ®Ìn…cña Ng« TÊt T« ?- Em h·y cho biÕt vÞ trÝ vµ cÊu t¹o cña + VÞ trÝ : §Çu ®o¹n c©u chñ ®Ò trong ®o¹n v¨n? ?- Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ®Ò vµ +CÊu t¹o : Gåm hai thµnh phÇn : Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 19 Trường THCS Quảng Tâm – Thành Phố Thanh Hóa c©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n? Chóng ®ãng chñ ng÷ - vÞ ng÷ vai trß g× trong VB 3. Ghi nhí 2 (SGK) ?- H·y ph©n tÝch vµ so s¸nh c¸ch tr×nh III. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n bµy ý cña c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n 1. NhËn xÐt trªn ? - §o¹n 1 : ?- §o¹n 1 cã c©u chñ ®Ò kh«ng ? +Kh«ng cã c©u chñ ®Ò ?- yÕu tè nµo duy tr× ®èi tîng trong ®o¹n + yÕu tè duy tr× ®èi tîng : NTT, «ng… v¨n ? + Quan hÖ c©u ®éc lËp ?- Mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c c©u + ND triÓn khai theo tr×nh tù : Quª htrong ®o¹n v¨n NTN ? ¬ng- gia ®×nh – con ngêi – nghÒ ?- ND cña ®o¹n v¨ ®îc tr×nh bµy theo nghiÖp – t¸c phÈm tr×nh tù nµo ? - §o¹n 2 : ?- C©u chñ ®Ò cña ®o¹n 2 ®îc ®Æt ë vÞ trÝ + C©u chñ ®Ò : ®Çu ®o¹n nµo ? + ND triÓn khai theo tr×nh tù ph©n tÝch ?- ý cña ®o¹n v¨n ®îc tr×nh bµy theo ND – NT tr×nh tù nµo ? - §o¹n 2b ?- §o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò kh«ng ? NÕu + C©u chñ ®Ò cuèi ®o¹n cã th× nã ë vÞ trÝ nµo ? + ND tr×nh bµy theo tr×nh tù : c¸c ý cô ?- ND cña ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo tr×nh thÓ ®Õn ý kÕt luËn tù nµo ? 2. Ghi nhí (sgk ) ?- Qua ®ã , em hiÓu cã mÊy c¸ch tr×nh II. LuyÖn tËp bµy ND trong ®o¹n v¨n ? Bµi 1 : VB cã 2ý ; 2®o¹n Bµi 2 : c¸ch tr×nh bµy ND trong ®o¹n v¨n + a : diÔn dÞch ( c©u 1 : c©u chñ ®Ò ) + b : Song hµnh ( kh«ng cã c©u chñ ®Ò ) 3. Cñng cè: - Nh¾c l¹i c¸c néi dung cÇn n¾m trong bµi: ? Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n. ?Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò. ?C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . 4. Híng dÉn häc ë nhµ: - T×m mèi quan hÖ gi÷a c¸c c©u trong mét ®o¹n v¨n cho tríc, tõ ®ã chØ ra c¸ch tr×nh bµy c¸c ý trong mét ®o¹n v¨n. - Lµm bµi tËp 4 SGK - Tr 37 ; bµi tËp 5 SBT - Tr 18 Giáo viên: Trịnh Thị Hiền 20