Tài liệu Giáo án lịch sử lớp 7 trọn bộ cả năm

TuÇn 1 Ngµy so¹n PhÇn mét TiÕt sè1 Kh¸i qu¸t lÞch sö thÕ giíi trung ®¹i Bµi 1 : Sù h×nh thµnhvµ ph¸t triÓn cña x· héi phong kiÕn ë ch©u ©u (thêi s¬ - trung k× trung ®¹i ) I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc Qu¸ tr×nh h×nh thµnh x· héi phong kiÕn ë Ch©u ¢u. HiÓu kh¸i niÖm "l·nh ®Þa phong kiÕn", ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ l·nh ®Þa phong kiÕn. Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn thµnh thÞ trung ®¹i. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a nÒn kinh tÕ l·nh ®Þa va nÒn kinh tÕ trong thµnh thÞ trung ®¹i. 2. T tëng ThÊy ®îc sù ph¸t triÓn hîp quy luËt cña x· héi loµi ngêi:chuyÓn tõ x· héi chiÕm h÷u n« lÖ sang x· héi phong kiÕn. 3. KÜ n¨ng BiÕt x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ c¸c quèc gia phong kiÕn ch©u ©u trªn b¶n ®å. BiÕt vËn dông ph¬ng ph¸p so s¸nh, ®èi chiÕu ®Ó thÊy râ sù chuyÓn biÕn tõ x· héi chiÕm hÜu n« lÖ sang x· héi phong kiÕn. II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc B¶n ®å ch©u ©u thêi phong kiÕn. Tranh ¶nh m« t¶ ho¹t ®éng trong l·nh ®Þa phong kiÕn va thµnh thÞ trung ®¹i. Gi¸o tr×nh lÞch sö thÕ giíi trung ®¹i III. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng 3. Gi¶ng bµi míi LÞch sö x· héi loµi ngêi ®· ph¸t triÓn liªn tôc qua nhiÌu giai ®o¹n. Häc lÞch sö líp 6, chóng ta ®· biÕt ®îc nguån gèc vµ sù ph¸t triÓn cña loµi ngêi nãi chung vµ d©n téc ViÖt Nam nãi riªng trong thêi k× cæ ®¹i, chóng ta sÏ häc nèi tiÕp c¸c thêi k× míi:-Thêi trung ®¹i. Trong bµi häc ®Çu tiªn, chóng ta sÏ t×m hiÓu"Sù h×nh thµnh va ph¸t triÓn cña x· héi phong kiÕn ë ch©u ©u". Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu HS ®äc SGK Gi¶ng: (Ghi trªn b¶n ®å) Tõ thiªn niªn ki I tríc c«ng nguyªn, c¸c quèc gia cæ ®¹i ph¬ng T©y Hi L¹p va R«ma ph¸t triÓn, tån t¹i ®Õn thÕ kû V.Tõ ph¬ng b¸c, ngêi Giecman trµn xuèng va tiªu diÖt c¸c quèc gia nµy, lËp nªn nhiÒu v¬ng quèc míi"KÓ tªn mét sè quèc gia". Hái: Sau ®ã ngêi Gecman ®· lµm g×? Hái: Nh÷ng viÖc Êy lµm x· héi ph¬ng t©y biÕn ®æi nh thÕ nµo? Hái: Nh÷ng ngêi nh thÕ Ho¹t ®éng häc HS ®äc phÇn 1. Quan s¸t b¶n ®å Ghi b¶ng 1. Sù h×nh thµnh XHPK ë ch©u ¢u. a. Hoµn c¶nh lÞch sö - Cuèi thÕ kû V, ngêi Gecman tiªu diÖt c¸c quèc gia cæ ®¹i. Tr¶ lêi: Chia ruéng ®Êt, phong tíc vÞ cho nhau. + Bé m¸y Nhµ níc chiÕm h÷u n« lÖ sôp ®æ. + C¸c tÇng líp míi xuÊt hiÖn -1- b. BiÕn ®æi trong x· héi - Tíng lÜnh, quý téc ®îc chia ruéng, phong tíc c¸c l·nh chóa phong kiÕn. nµo ®îc gäi lµ l·nh chóa phong kiÕn? Hái: N«ng n« do nh÷ng tÇng líp nµo h×nh thµnh? Hái: Quan hÖ gi÷a l·nh chóa vµ n«ng n« ë ch©u ¢ u nh thÕ nµo? Yªu cÇu: HS ®äc SGK Hái: Em hiÓu thÕ nµo lµ "L·nh ®Þa"; "l·nh chóa"; "n«ng n«"? (më réng so s¸nh víi "®iÒn trang"; "th¸i Êp" ë ViÖt Nam). Yªu cÇu: Em h·y miªu t¶ vµ nªu nhËn xÐt vÒ l·nh ®Þa phong kiÕn trong h1 ë SGK. Hái: Tr×nh bµy ®êi sèng, sinh ho¹t trong l·nh ®Þa? - Nh÷ng ngêi võa cã ruéng ®Êt, võa cã tíc vÞ. - N« lÖ vµ n«ng d©n. - N« lÖ vµ n«ng d©n. - N«ng n« phô thuéc l·nh chóa x· héi phong kiÕn h×nh thµnh. - HS ®äc phÇn 2. "L·nh ®Þa" lµ vïng ®Êt do quý téc phong kiÕn chiÕm ®îc; "l·nh chóa" lµ ngêi ®øng ®Çu l·nh ®Þa; "n«ng n«" lµ ngêi phô thuéc vµo l·nh chóa, ph¶i nép t« thuÕ cho l·nh chóa. Miªu t¶: Têng cao, hµo s©u, ®å sé, kiªn cè, cã ®Çy ®ñ nhµ cöa, trang tr¹i, nhµ thê nh mét ®Êt níc thu nhá. L·nh chóa giµu cã nhê bãc lét t« thuÕ nÆng nÒ tõ n«ng n«, ngîc l¹i n«ng n« hÕt søc khæ cùc vµ nghÌo ®ãi. Hái: §Æc ®iÓm chÝnh cña nÒn kinh tÕ l·nh ®Þa phong kiÕn lµ g×? - Tù s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, kh«ng trao ®æi víi bªn Hái: Ph©n biÖt sù kh¸c ngoµi dÉn ®Õn tù cung tù nhau gi÷a x· héi cæ ®¹i vµ cÊp XHPK? - X· héi cæ ®¹i gåm chñ n« vµ n« lÖ, n« lÖ chØ lµ "c«ng cô biÕt nãi". XHPK gåm l·nh chóa vµ n«ng n«, Yªu cÇu: HS ®äc SGK. n«ng n« ph¶i nép t« thuÕ Hái: §Æc ®iÓm cña cho l·nh chóa. "thµnh thÞ" lµ g×? - HS ®äc phÇn 3 Hái: Thµnh thÞ trung ®¹i - Lµ c¸c n¬i giao lu, bu«n xuÊt hiÖn nh thÕ nµo? b¸n, tËp trung ®«ng d©n c... - Do hµng ho¸ nhiÒu cÇn trao ®æi, bu«n b¸n Hái: C d©n trong thµnh lËp xëng s¶n xuÊt, më thÞ gåm nh÷ng ai? Hä réng thµnh thÞ trÊn lµm nh÷ng nghÒ g×? thµnh thÞ trung ®¹i ra ®êi. 2. L·nh ®Þa phong kiÕn - Lµ vïng ®Êt réng lín do l·nh chóa lµm chñ, trong ®ã cã l©u ®µi vµ thµnh qu¸ch. - §êi sèng trong l·nh ®Þa: + L·nh chóa: xa hoa, ®Çy ®ñ. + N«ng n«: ®ãi nghÌo, khæ cùc chèng l·nh chóa. - §Æc ®iÓm kinh tÕ: tù cung tù cÊp, kh«ng trao ®æi víi bªn ngoµi. 3. Sù xuÊt hiÖn c¸c thµnh thÞ trung ®¹i. a. Nguyªn nh©n - Cuèi thÕ kû XI, s¶n xuÊt ph¸t triÓn, hµng ho¸ thõa ®îc ®a ®i b¸n thÞ trÊn ra ®êi thµnh thÞ trung ®¹i xuÊt hiÖn. b. Tæ chøc - Bé mÆt thµnh thÞ : phè x¸, nhµ cöa... - TÇng líp : thÞ d©n (thî Thî thñ c«ng vµ th¬ng Hái: Thµnh thÞ ra ®êi cã ý thñ c«ng + th¬ng nh©n) nh©n. nghÜa g×? - S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n, c.Vai trß - Thóc ®Èy XHPK ph¸t trao ®æi hµng ho¸. triÓn. Thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ Yªu cÇu: Miªu t¶ l¹i cuéc sèng ë thµnh thÞ qua bøc bu«n b¸n ph¸t triÓn t¸c -2- tranh h2 trong SGK. ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi phong kiÕn. - §«ng ngêi, sÇm uÊt, ho¹t ®éng chñ yÕu lµ bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸. 4. Cñng cè. Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi: 1. XHPK ë ch©u ¢u ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? 2. V× sao l¹i cã sù xuÊt hiÖn cña thµnh thÞ trung ®¹i? Kinh tÕ thµnh thÞ cã g× míi? Y nghÜa sù ra ®êi cña thµnh thÞ ? 5. Híng dÉn vÒ nhµ Häc bµi 1 vµ so¹n bµi 2 -3- TiÕt 2 - Bµi 2 Sù suy vong cña chÕ ®é phong kiÕn vµ sù h×nh thµnh chñ nghÜa t b¶n ë ch©u ¢u i) Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc Nguyªn nh©n vµ hÖ qu¶ cña c¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý, mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng, t¹o tiÒn ®Ò cho sù h×nh thµnh quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh quan hÖ s¶n xuÊt chñ nghÜa t b¶n trong lßng x· héi PK ch©u ¢u. 2. T tëng ThÊy ®îc tÝnh tÊt yÕu, tÝnh quy luËt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ XHPK lªn x· h«i t b¶n chñ nghÜa ë ch©u ¢u. Më réng thÞ trêng, giao lu bu«n b¸n gi÷a c¸c níc lµ tÊt yÕu. 3. Kü n¨ng Båi dìng kü n¨ng quan s¸t b¶n ®å, chØ ®îc c¸c híng ®i trªn biÓn cña c¸c nhµ th¸m hiÓm trong c¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý. BiÕt khai th¸c tranh ¶nh lÞch sö. PhÇn II: ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc B¶n ®å thÕ giíi. Tranh ¶nh vÒ nh÷ng nhµ ph¸t kiÕn ®Þa lý, tµu thuyÒn. Su tÇm c¸c c©u chuyÖn vÒ nh÷ng cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý. III) TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng X· héi PK ch©n ¢u h×nh thµnh nh thÕ nµo? §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ l·nh ®Þa? V× sao thµnh thÞ trung ®¹i l¹i xuÊt hiÖn? NÒn kinh tÕ l·nh ®Þa cã g× kh¸c nÒn kinh tÕ thµnh thÞ? 3. Gi¶ng bµi míi C¸c thµnh thÞ trung ®¹i ra ®êi ®· thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, v× vËy yªu cÇu vÒ thÞ trêng tiªu thô ®îc ®Æt ra. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®· dÉn ®Õn sù suy vong cña chÕ ®é phong kiÕn vµ sù h×nh thµnh CNTB ë ch©u ¢u. Ho¹t ®éng d¹y Ho¹t ®éng häc Ghi b¶ng Yªu cÇu: HS ®äc SGK. HS ®äc phÇn 1. Hái: V× sao l¹i cã c¸c cuéc - Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ph¸t kiÕn ®Þa lý? c¸c th¬ng nh©n, thî thñ c«ng cÇn thÞ trêng vµ nguyªn liÖu. Hái: C¸c cuéc ph¸t kiÕn - Do khoa häc kü thuËt ®Þa lý ®îc thùc hiÖn nhê ph¸t triÓn : ®ãng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo? nh÷ng tµu lín, cã la bµn... 1. Nh÷ng cuéc ph¸t kiÕn lín vÒ ®Þa lý. - Nguyªn nh©n : Yªu cÇu: M« t¶ l¹i con tµu Carraven (cã nhiÒu buåm, to lín, cã b¸nh l¸i...) Yªu cÇu: KÓ tªn c¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý lín vµ nªu s¬ lîc vÒ c¸c cuéc hµnh tr×nh ®ã trªn b¶n ®å. - C¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý tiªu biÓu (SGK). - HS tr×nh bµy trªn b¶n ®å: + 1487: §iax¬ vßng qua cùc Nam ch©u Phi. + 1498 Vasc« ®¬ Gama ®Õn Ên §é. + 1492 C«l«mb« t×m ra ch©u MÜ. + 1519-1522: Magienlan -4- + S¶n xuÊt ph¸t triÓn + CÇn nhiªn liÖu + CÇn thÞ trêng vång quanh tr¸i ®Êt. Hái: HÖ qu¶ cña c¸c cuéc - T×m ra nh÷ng con ®êng ph¸t kiÕn ®Þa lý lµ g×? míi ®Ó nèi liÒn gi÷a c¸c ch©u lôc ®em vÒ nguån lîi cho giai cÊp t s¶n ch©u ¢u. Hái: C¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý ®ã cã ý nghÜa g×? Gi¶ng: C¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý ®· gióp cho viÖc giao lu kinh tÕ vµ v¨n ho¸ ®îc ®Èy m¹nh. Qu¸ tr×nh tÝch luü t b¶n còng dÇn dÇn h×nh thµnh. §ã lµ qu¸ tr×nh t¹o ra sè vèn ban ®Çu vµ nh÷ng ngêi lµm thuª. - KÕt qu¶: + T×m ra nh÷ng con ®êng míi. + §em l¹i nh÷ng mãn lîi khæng lå cho giai cÊp t s¶n ch©u ¢u. + §Æt c¬ së cho viÖc më réng thÞ trêng cña c¸c níc ch©u ¢u. - Lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ - ý nghÜa: khoa häc kü thuËt, thóc + Lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ ®Èy th¬ng nghiÖp ph¸t giao th«ng vµ tri thøc. triÓn. + Thóc ®Èy th¬ng nghiÖp ph¸t triÓn. 2. Sù h×nh thµnh chñ nghÜa t b¶n ë ch©u ¢u. + Qu¸ tr×nh tÝch luü t b¶n nguyªn thuû h×nh thµnh: t¹o vèn vµ ngêi lµm thuª. + VÒ kinh tÕ: H×nh thøc kinh doanh t b¶n ra ®êi. Yªu cÇu: HS ®äc SGK. Hái: Quý téc vµ th¬ng nh©n ch©u ¢u ®· tÝch luü vèn vµ ®· gi¶i quyÕt nh©n c«ng b»ng c¸ch nµo? - HS ®äc phÇn 2. +Cíp bãc tµi nguyªn tõ thuéc ®Þa, + Bu«n b¸n n« lÖ da ®en. + §uæi n«ng n« ra khái l·nh ®Þa  kh«ng cã viÖc Hái: T¹i sao quý téc phong kiÕn kh«ng tiÕp tôc lµm  lµm thuª. sö dông n«ng n« ®Ó lao - §Ó sö dông n« lÖ da ®en ®éng? Hái: Víi nguån vèn vµ  thu lîi nhiÒu h¬n. nh©n c«ng cã ®îc, quý téc vµ th¬ng nh©n ch©u ¢u ®· - LËp xëng s¶n xuÊt quy lµm g×? m« lín. - LËp c¸c c«ng ty th¬ng m¹i. Hái: Nh÷ng viÖc lµm ®ã - LËp c¸c ®ån ®iÒn réng cã t¸c ®éng g× ®èi víi x· lín. + VÒ x· héi c¸c giai cÊp héi? míi h×nh thµnh: T s¶n vµ v« s¶n. + H×nh thøc kinh doanh t b¶n thay thÕ chÕ dé tù cÊp + VÒ chÝnh trÞ: giai cÊp t tù tóc. Hái: Giai cÊp t s¶n vµ v« + C¸c giai cÊp míi ®îc s¶n m©u thuÉn víi quý téc s¶n ®îc h×nh thµnh tõ h×nh thµnh. phong kiÕn ®Êu tranh nh÷ng tÇng líp nµo? - T s¶n bao gåm quý téc, chèng phong kiÕn. th¬ng nh©n vµ chñ ®ån * T s¶n bãc lét kiÖt quÖ v« ®iÒn. s¶n. Quan hÖ s¶n xuÊt t Giai cÊp v« s¶n: nh÷ng Hái: Quan hÖ s¶n xuÊt t ngêi lµm thuª bÞ bãc lét b¶n h×nh thµnh. b¶n chñ nghÜa ®îc h×nh thËm tÖ. thµnh nh thÕ nµo? -5- 4. Cñng cè 1. KÓ tªn c¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý vµ t¸c ®éng cña nã tíi x· héi ch©u ¢u? 2. Quan hÖ s¶n xuÊt TBCN ë ch©u ¢u ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? 5. Híng dÉn vÒ nhµ TiÕt 3 – Bµi 3 cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t s¶n chèng phong kiÕn thêi hËu kú trung ®¹i ë ch©u ©u I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn vµ néi dung t tëng cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn phong trµo C¶i c¸ch t«n gi¸o vµ nh÷ng t¸c ®éng cña phong trµo nµy ®Õn x· héi phong kiÕn ch©u ¢u bÊy giê. 2. T tëng NhËn thøc ®îc sù ph¸t triÓn hîp quy luËt cña x· héi loµi ngêi: XHPK l¹c hËu, lçi thêi sôp ®æ vµ thay thÕ vµo ®ã lµ XHTB. Phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng ®· ®Ó l¹i nhiÒu gi¸ trÞ to lín cho nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i. 3. KÜ n¨ng Ph©n tÝch nh÷ng m©u thuÉn x· héi ®Ó thÊy ®îc nguyªn nh©n s©u xa cña cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t s¶n chèng phong kiÕn. II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc 1. B¶n ®å ch©u ¢u. 2. Tranh ¶nh vÒ thêi k× V¨n ho¸ Phôc hng. 3. Su tÇm tµi liÖu vÒ nh©n vËt lÞch sö vµ danh nh©n v¨n ho¸ tiªu biÓu thêi Phôc hng. III. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng KÓ tªn c¸c cuéc ph¸t kiÕn ®Þa lý tiªu biÓu vµ nªu cña c¸c ph¸t kiÕn ®Þa ®ã tíi x· héi ch©u ¢u. Sù h×nh thµnh cña CNTB ë ch©u ¢u ®· diÔn ra nh thÕ nµo? -6- 3. Gi¶ng bµi míi Ngay trong lßng XHPK, CNTB ®· ®îc h×nh thµnh. Giai cÊp t s¶n ngµy cµng lín m¹nh, tuy nhien, hä l¹i kh«ng cã ®Þa vÞ x· héi thÝch hîp Do ®ã, giai cÊp t s¶n ®· chèng l¹i phog kiÕn trªn nhiÒu lÜnh vùc. Phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng lµ minh cho cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t s¶n chèng l¹i phong kiÕn. Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu: HS tù ®äc SGK Ho¹t ®éng häc HS ®äc phÇn 1 Ghi b¶ng 1) Phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng Tõ thÕ kØ V ®Õn thÕ kØ XV *Nguyªn nh©n: - ChÕ ®é phong kiÕn k×m  kho¶ng 10 thÕ kØ. h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi. - Giai cÊp t s¶n cã thÕ lùc kinh tÕ nhng kh«ng cã ®Þa vÞ x· héi. Phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng Hái: ChÕ ®é phong kiÕn ë ch©u ¢¢u tån t¹i trong bao l©u? §Õn thÕ kØ XV nã ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nµo? Gi¶ng: Trong suèt 1000 n¨m ®ªm trêng trung cæ, chÕ ®é phong kiÕn ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi. Taonf x· héi chØ cã trêng häc ®Ó ®µo t¹o gi¸o sÜ. Nh÷ng di s¶n cña nÒn v¨n ho¸ cæ ®¹i bÞ ph¸ huû hoµn toµn, trõ nhµ thê vµ tu viÖn. Do ®ã, giai cÊp t s¶n ®Êu tranh chèng l¹i sù rµng buéc cña t tëng - Kh«i phôc l¹i gi¸ trÞ cña phong kiÕn. nÒn V¨n hãa Hi L¹p vµ Hái: "Phôc hng" lµ g×? R«ma cæ ®¹i; s¸ng t¹o nÒn V¨n ho¸ míi cña giai cÊp t s¶n. - Giai cÊp t s¶n cã thÕ lùc Hái: T¹i sao giai cÊp t vÒ kinh tÕ nhng kh«ng cã s¶n l¹i chän V¨n ho¸ lµm ®Þa vÞ x· héi,  ®Êu tranh cuéc më ®êng cho ®Êu chång phong kiÕn trªn tranh chèng phong kiÕn? nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau b¾t ®Çu lµ lÜnh vùc v¨n ho¸. Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cæ ®¹i lµ tinh hoa nh©n lo¹i, viÖc kh«i phôc nã sÏ cã t¸c ®éng, tËp hîp ®îc ®«ng ®¶o d©n chóng ®Ó chèng l¹i phong kiÕn. - Lªona ®¬ Vanhxi, §ªcact¬, Yªu cÇu: KÓ tªn mét sè Rab¬le, nhµ V¨n ho¸, khoa häc C«pecnic, Sªchxpia... tiªu biÓu mµ em biÕt? (GV giíi thiÖu mét sè t liÖu, tranh ¶nh trong thêi V¨n ho¸ Phôc hng cho - Khoa häc kü thuËt tiÕn HS). Hái: Thµnh tùu næi bËt bé vît bËc. cña phong trµo V¨n ho¸ - Sù phong phó vÒ v¨n häc. Phôc hng lµ g×? - Thµnh c«ng trong c¸c lÜnh vùc nghÖ thu¹t (cã gi¸ trÞ ®Õn ngµy nay). - Phª ph¸n XHPK vµ gi¸o * Néi dung t tëng: Hái: Qua c¸c t¸c phÈm héi. -7- cña m×nh, c¸c t¸c gi¶ thêi - §Õ cao gi¸ trÞ con ngêi. Phôc hng muèn nãi ®iÒu - Më ®êng cho sù ph¸t g×? triÓn cña V¨n ho¸ nh©n lo¹i. - HS ®äc phÇn 2. Yªu cÇu: HS ®äc SGK - Gi¸o héi c¶n trë sù ph¸t Hái: Nguyªn nh©n nµo triÓn cña giai cÊp t s¶n dÉn ®Õn phong trµo c¶i ®ang lªn. c¸ch t«n gi¸o? - Phñ nhËn vai trß cña Hái: Tr×nh bµy néi dung t gi¸o héi. tëng cuéc c¶i c¸ch Luth¬ - B·i bá nghi lÔ phiÒn to¸i. vµ Canvanh? - Quay vÒ gi¸o lÝ Kit« nguyªn thuû. Gi¶ng: giai cÊp phong kiÕn ch©u ¢u dùa vµo gi¸o héi ®Ó thèng trÞ nh©n d©n vÒ mÆt tinh thÇn, gi¸o héi cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ rÊt hïng hËu, cã nhiÒu ruéng ®Êt  bãc lét n«ng d©n nh c¸c l·nh chóa phong kiÕn. Gi¸o héi cßn ng¨n cÊm sù ph¸t triÓn cña khoa häc tù nhiªn. Mäi t tëng tiÕn bé ®Òu bÞ cÊm ®o¸n. (KÓ cho HS vÒ sù hy sinh cña c¸c nhµ khoa häc). Hái: Phong trµo " C¶i c¸ch t«n gi¸o" ®· ph¸t triÓn nh thÕ nµo? - Lan réng nhiÒu níc t©y ¢u: Anh, Ph¸p, Thôy SÜ... - T«n gi¸o ph©n ho¸ thµnh 2 gi¸o ph¸i: + §¹o tin lµnh. + Kit« gi¸o. t¸c ®éng m¹nh ®Õn cuéc ®Êu tranh vò trang cña t s¶n chèng phong kiÕn. - Phª ph¸n XHPK vµ Gi¸o héi. - §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi. 2) Phong trµo c¶i c¸ch t«n gi¸o * Nguyªn nh©n: - Gi¸o héi bãc lét nh©n d©n. - C¶n trë sù ph¸t triÓn cña giai cÊp t s¶n. * Néi dung: - Phñ nhËn vai trß thèng trÞ cña gi¸o héi. - B·i bá lÔ nghi phiÒn to¸i. - Quay vÒ gi¸o lÝ nguyªn thuû. * T¸c ®éng ®Õn x· héi: - Gãp phÇn thóc ®Èy cho c¸c cuéc khëi nghÜa n«ng d©n. - §¹o Kit« bÞ ph©n ho¸. 4. Cñng cè 1. Giai cÊp t s¶n chèng phong kiÕn trªn nh÷ng lÜnh vùc nµo? T¹i sao l¹i cã cuéc ®Êu tranh ®ã? 2. ý nghÜa cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng? 3. Phong trµo C¶i c¸ch t«n gi¸o t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn x· héi ch©u ¢u? 5. Híng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp -8- TiÕt 4 – Bµi 4 trung quèc thêi phong kiÕn I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc Sù h×nh thµnh x· héi phong kiÕn ë Trung Quèc. Nh÷ng triÒu ®¹i phong kiÕn lín ë Trung Quèc. Nh÷ng thµnh tùu lín vÒ v¨n ho¸, khoa häc - kü thuËt cña Trung Quèc. 2. T tëng NhËn thøc ®îc Trung Quèc lµ mét quèc gia phong kiÕn lín ë ph¬ng §«ng. Lµ níc l¸ng giÒng víi ViÖt Nam, ¶nh hëng kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh lÞch sö cña ViÖt Nam. 3. KÜ n¨ng LËp niªn biÓu c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc. Ph©n tÝch c¸c chÝnh s¸ch x· héi cña mçi triÒu ®¹i, tõ ®ã rót ra bµi häc lÞch sö? II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc 1. B¶n ®å Trung Quèc thêi phong kiÕn. 2. Tranh ¶nh mét sè c«ng tr×nh, l©u ®µi, l¨ng tÈm cña Trung Quèc. III. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t s¶n chèng phong kiÕn ë ch©u ¢u? Nªu thµnh tùu vµ ý nghÜa cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng? Phong trµo C¶i c¸ch t«n gi¸o t¸c ®éng ®Õn x· héi ch©u ¢u nh thÕ nµo? 3. Gi¶ng bµi míi Lµ mét trong nh÷ng quèc gia ra ®êi sím vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh, Trung Quèc ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu rùc rì trªn nhiÒu lÜnh vùc. Kh¸c víi c¸c níc ch©u ¢u, thêi phong kiÕn ë Trung Quèc b¾t ®Çu sím vµ kÕt thóc muén h¬n. Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu: HS ®äc SGK. Ho¹t ®éng häc - Hs ®äc phÇn 1. Ghi b¶ng 1) Sù h×nh thµnh XHPK ë Trung Quèc. * Nh÷ng biÕn ®æi trong s¶n xuÊt. - C«ng cô b»ng s¾t.  N¨ng suÊt t¨ng  DiÖn tÝch gieo tr«ng t¨ng. Gi¶ng: (sö dông b¶n ®å). Tõ 2000 n¨m TCN, ngêi Trung Quèc ®· x©y dùng ®Êt níc bªn lu vùc s«ng Hoµng Hµ. Víi nh÷ng thµnh tùu v¨n minh rùc rì thêi cæ ®¹i, Trung Quèc ®ãng gãp lín cho sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Hái: S¶n xuÊt thêi kú Xu©n - C«ng cô b»ng s¾t ra Thu - ChiÕn Quèc cã g× tiÕn ®êi  kÜ thuËt canh * BiÕn ®æi trong x· héi: bé? t¸c ph¸t triÓn, më réng diÖn tÝch gieo trång, n¨ng suÊt t¨ng... XuÊt hiÖn giai cÊp Hái: Nh÷ng biÕn ®æi vÒ mÆt -míi ®Þa chñ vµ t¸ s¶n xuÊt ®· cã t¸c ®éng tíi x· ®iÒn lµ(n«ng d©n lÜnh héi nh thÕ nµo? canh). Hái: Nh thÕ nµo ®îc gäi lµ - Lµ giai cÊp thèng trÞ - Quan l¹i, n«ng d©n giµu "®Þa chñ"? trong XHPK vèn lµ nh÷ng quý téc cò vµ  ®Þa chñ. n«ng d©n giµu cã, cã -9- Hái: Nh thÕ nµo ®îc gäi lµ nhiÒu ruéng ®Êt. "t¸ ®iÒn"? - N«ng d©n bÞ mÊt ruéng, ph¶i nhËn ruéng cña ®Þa chñ vµ KÕt luËn: Quan hÖ s¶n xuÊt nép ®Þa t«. phong kiÕn h×nh thµnh. Yªu cÇu: HS ®äc SGK. - HS ®äc phÇn 2. - Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh trong chÝnh s¸ch ®èi néi cña - HS tr×nh bµy theo nhµ TÇn? SGK. - KÓ tªn mét sè c«ng tr×nh mµ TÇn Thuû Hoµng b¾t n«ng - V¹n lÝ trêng thµnh, d©n x©y dùng? Cung A Phßng, L¨ng Li S¬n. Hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng tîng gèm trong bøc tranh (h×nh 8) ë SGK? - RÊt cÇu k×, gièng ngGi¶ng: ChÝnh s¸ch tµn b¹o, êi thËt, sè lîng lín... b¾t n«ng d©n lao dÞch nÆng nÒ thÓ hiÖn uy quyÒn cña ®· khiÕn n«ng d©n næi dËy lËt TÇn Thuû Hoµng. ®æ nhµ TÇn vµ nhµ H¸n ®îc thµnh lËp. Hái: Nhµ H¸n ®· ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch g×? Hái: Em h·y so s¸nh thêi gian tån t¹i cña nhµ TÇn vµ nhµ H¸n. V× sao l¹i cã sù chªnh lÖch ®ã? Hái: T¸c dông cña nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã ®èi víi x· héi? Yªu cÇu: HS ®äc SGK Hái: ChÝnh s¸ch ®èi néi cña nhµ §êng cã g× ®¸ng chó ý? Hái: T¸c dông cña c¸c chÝnh s¸ch ®ã? Hái: Tr×nh bµy chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña nhµ §êng? Hái: Sù cêng thÞnh cña Trung Quèc béc lé ë nh÷ng mÆt nµo? - N«ng d©n mÊt ruéng  t¸ ®iÒn. * Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn h×nh thµnh. 2) X· héi Trung Quèc thêi TÇn - H¸n. a) Thêi TÇn - Chia ®Êt níc thµnh quËn, huyÖn. - Cö quan l¹i ®Õn cai trÞ. - Ban hµnh chÕ ®é ®o lêng, tiÒn tÖ.. - B¾t lao dÞch. b) Thêi H¸n - Xo¸ bá chÕ ®é ph¸p luËt - Gi¶m thuÕ, lao dÞch, hµ kh¾c. xo¸ bá sù hµ kh¾c cña - Gi¶m t« thuÕ, su dÞch. ph¸p luËt, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt... - Nhµ TÇn: 15 n¨m. - KhuyÕn khÝch s¶n xuÊt. - Nhµ H¸n: 426 n¨m. V× nhµ H¸n ban hµnh  kinh tÕ ph¸t triÓn, x· c¸c chÝnh s¸ch phï héi æn ®Þnh. - TiÕn hµnh chiÕn tranh hîp víi d©n. - Kinh tÕ ph¸t triÓn, x· x©m lîc. héi æn ®Þnh  thÕ níc v÷ng vµng. 3) Sù thÞnh vîng cña - HS ®äc phÇn 3. Trung Quèc díi thêi nhµ - Ban hµnh nhiÒu §êng. chÝnh s¸ch ®óng ®¾n: a) ChÝnh s¸ch ®èi néi cai qu¶n c¸c vïng xa, - Cö ngêi cai qu¶n c¸c ®Þa më nhiÒu khao thi ®Ó ph¬ng. chän nh©n tµi, chia - Më khoa thi chän nh©n ruéng cho n«ng d©n, tµi. khuyÕn khÝch s¶n xuÊt... - Gi¶m thuÕ, chia ruéng - Kinh tÕ ph¸t triÓn  cho n«ng d©n. b) ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®Êt níc phån vinh... - Më réng l·nh thæ b»ng c¸ch tiÕn hµnh chiÕn tranh. (Liªn hÖ ®èi víi ViÖt Nam) - TiÕn hµnh chiÕn tranh - §Êt níc æn ®Þnh. x©m lîc  më réng bê - Kinh tÕ ph¸t triÓn. câi, trë thµnh ®Êt níc cêng - Bê câi ®îc më réng. thÞnh nhÊt ch©u ¸ - 10 - Yªu cÇu: HS ®äc SGK. - Hs ®äc phÇn 1. Gi¶ng: (sö dông b¶n ®å). Tõ 2000 n¨m TCN, ngêi Trung Quèc ®· x©y dùng ®Êt níc bªn lu vùc s«ng Hoµng Hµ. Víi nh÷ng thµnh tùu v¨n minh rùc rì thêi cæ ®¹i, Trung Quèc ®ãng gãp lín cho sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Hái: S¶n xuÊt thêi kú Xu©n - C«ng cô b»ng s¾t ra Thu - ChiÕn Quèc cã g× tiÕn ®êi  kÜ thuËt canh bé? t¸c ph¸t triÓn, më réng diÖn tÝch gieo trång, n¨ng suÊt t¨ng... XuÊt hiÖn giai cÊp Hái: Nh÷ng biÕn ®æi vÒ mÆt -míi ®Þa chñ vµ t¸ s¶n xuÊt ®· cã t¸c ®éng tíi x· ®iÒn lµ(n«ng d©n lÜnh héi nh thÕ nµo? canh). Hái: Nh thÕ nµo ®îc gäi lµ - Lµ giai cÊp thèng trÞ "®Þa chñ"? trong XHPK vèn lµ nh÷ng quý téc cò vµ n«ng d©n giµu cã, cã ruéng ®Êt. Hái: Nh thÕ nµo ®îc gäi lµ nhiÒu N«ng d©n bÞ mÊt "t¸ ®iÒn"? ruéng, ph¶i nhËn ruéng cña ®Þa chñ vµ KÕt luËn: Quan hÖ s¶n xuÊt nép ®Þa t«. phong kiÕn h×nh thµnh. Yªu cÇu: HS ®äc SGK. - HS ®äc phÇn 2. - Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh - HS tr×nh bµy theo trong chÝnh s¸ch ®èi néi cña SGK. nhµ TÇn? - KÓ tªn mét sè c«ng tr×nh mµ - V¹n lÝ trêng thµnh, TÇn Thuû Hoµng b¾t n«ng Cung A Phßng, L¨ng d©n x©y dùng? Li S¬n. Hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng tîng gèm trong bøc - RÊt cÇu k×, gièng ngtranh (h×nh 8) ë SGK? thËt, sè lîng lín... Gi¶ng: ChÝnh s¸ch tµn b¹o, êi thÓ uy quyÒn cña b¾t n«ng d©n lao dÞch nÆng nÒ TÇn hiÖn Thuû Hoµng. ®· khiÕn n«ng d©n næi dËy lËt ®æ nhµ TÇn vµ nhµ H¸n ®îc thµnh lËp. Hái: Nhµ H¸n ®· ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch g×? - Gi¶m thuÕ, lao dÞch, xo¸ bá sù hµ kh¾c cña Hái: Em h·y so s¸nh thêi ph¸p luËt, khuyÕn gian tån t¹i cña nhµ TÇn vµ khÝch s¶n xuÊt... nhµ H¸n. V× sao l¹i cã sù - Nhµ TÇn: 15 n¨m. - Nhµ H¸n: 426 n¨m. chªnh lÖch ®ã? V× nhµ H¸n ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch phï - 11 - 1) Sù h×nh thµnh XHPK ë Trung Quèc. * Nh÷ng biÕn ®æi trong s¶n xuÊt. - C«ng cô b»ng s¾t.  N¨ng suÊt t¨ng  DiÖn tÝch gieo tr«ng t¨ng. * BiÕn ®æi trong x· héi: - Quan l¹i, n«ng d©n giµu  ®Þa chñ. - N«ng d©n mÊt ruéng  t¸ ®iÒn. * Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn h×nh thµnh. 2) X· héi Trung Quèc thêi TÇn - H¸n. a) Thêi TÇn - Chia ®Êt níc thµnh quËn, huyÖn. - Cö quan l¹i ®Õn cai trÞ. - Ban hµnh chÕ ®é ®o lêng, tiÒn tÖ.. - B¾t lao dÞch. b) Thêi H¸n - Xo¸ bá chÕ ®é ph¸p luËt hµ kh¾c. - Gi¶m t« thuÕ, su dÞch. - KhuyÕn khÝch s¶n xuÊt.  kinh tÕ ph¸t triÓn, x· héi æn ®Þnh. Hái: T¸c dông cña nh÷ng hîp víi d©n. chÝnh s¸ch ®ã ®èi víi x· héi? - Kinh tÕ ph¸t triÓn, x· héi æn ®Þnh  thÕ níc Yªu cÇu: HS ®äc SGK v÷ng vµng. Hái: ChÝnh s¸ch ®èi néi cña - HS ®äc phÇn 3. nhµ §êng cã g× ®¸ng chó ý? - Ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch ®óng ®¾n: cai qu¶n c¸c vïng xa, më nhiÒu khao thi ®Ó chän nh©n tµi, chia ruéng cho n«ng d©n, khÝch s¶n Hái: T¸c dông cña c¸c chÝnh khuyÕn xuÊt... s¸ch ®ã? Hái: Tr×nh bµy chÝnh s¸ch ®èi - Kinh tÕ ph¸t triÓn  ngo¹i cña nhµ §êng? ®Êt níc phån vinh... - Më réng l·nh thæ Hái: Sù cêng thÞnh cña Trung b»ng c¸ch tiÕn hµnh Quèc béc lé ë nh÷ng mÆt chiÕn tranh. (Liªn hÖ ®èi víi ViÖt Nam) nµo? - §Êt níc æn ®Þnh. - Kinh tÕ ph¸t triÓn. - Bê câi ®îc më réng. - TiÕn hµnh chiÕn tranh x©m lîc. 3) Sù thÞnh vîng cña Trung Quèc díi thêi nhµ §êng. a) ChÝnh s¸ch ®èi néi - Cö ngêi cai qu¶n c¸c ®Þa ph¬ng. - Më khoa thi chän nh©n tµi. - Gi¶m thuÕ, chia ruéng cho n«ng d©n. b) ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i - TiÕn hµnh chiÕn tranh x©m lîc  më réng bê câi, trë thµnh ®Êt níc cêng thÞnh nhÊt ch©u ¸ 4. Cñng cè 1. XHPK ë Trung Quèc ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? 2. Sù thÞnh vîng cña Trung Quèc biÓu hiÖn ë nh÷ng mÆt nµo díi thêi nhµ §êng? 5. Híng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp - 12 - TiÕt 5 - Bµi 4 Trung Quèc thêi phong kiÕn (TiÕp theo) I. Môc tiªu bµi häc TiÕp theo cña TiÕt 4 – Bµi 4 II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc B¶n ®å Trung Quèc phong kiÕn III. TIÕN TR×NH D¹Y HäC 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn sù h×nh thµnh XHPK ë Trung Quèc? Theo em, sù h×nh thµnh XHPK ë Trung Quèc cã g× kh¸c víi ph¬ng T©y? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh trong chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña nhµ §êng. T¸c dông cña nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã? 3. Gi¶ng bµi míi Sau khi ph¸t triÓn ®Õn ®é cùc thÞnh díi thêi nhµ §êng, Trung Quèc l¹i l©m vµo t×nh tr¹ng bÞ chia c¾t suèt h¬n nöa thÕ kû (tõ n¨m 907 ®Õn n¨m 960). Nhµ Tèng thµnh lËp n¨m 960, Trung Quèc thèng nhÊt vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, tuy kh«ng m¹nh mÏ nh tríc. Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu: HS ®äc SGK. Ho¹t ®éng häc - HS ®äc phÇn 4. - Nhµ Tèng ®· thi hµnh nh÷ng - Xo¸ bá miÔn gi¶m su chÝnh s¸ch g×? thuÕ, më mang c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thñ c«ng nghiÖp: khai má, luyÖn kim, dÖt t¬ lôa, ®óc vò khÝ... - Nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã cã t¸c - æn ®Þnh ®êi sèng nh©n dông g×? d©n sau nhiÒu n¨m chiÕn tranh lu l¹c. - Nhµ Nguyªn ë Trung Quèc - Vua M«ng Cæ lµ Hèt ®îc thµnh lËp nh thÕ nµo? TÊt LiÖt diÖt nhµ Tèng, lËp nªn nhµ Nguyªn ë Trung Quèc. Gi¶ng: ThÕ kØ XIII, qu©n m«ng Cæ rÊt hïng m¹nh, vã ngùa cña ngêi M«ng Cæ ®· trµn ngËp lÉnh thæ c¸c níc ch©u ¢u còng nh ch©u ¸. Khi tiÕn vµo Trung Quèc, ngêi M«ng Cæ lËp nªn nhµ Nguyªn. - Ngêi M«ng Cæ cã ®Þa Hái: Sù ph©n biÖt ®èi sö gi÷a vÞ cao, hëng nhiÒu ®Æc ngêi M«ng Cæ vµ ngêi H¸n ®- quyÒn. îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo? - Ngêi H¸n bÞ cÊm ®o¸n ®ñ thø nh cÊm mang vò khÝ, thËm trÝ c¶ viÖc häp chî, ra ®êng vµo ban ®ªm... - HS ®äc phÇn 5. Yªu cÇu: HS ®äc SGK - 1368, nhµ Nguyªn bÞ - 13 - Ghi b¶ng 4) Trung Quèc thêi Tèng Nguyªn a) Thêi Tèng - MiÔn gi¶m thuÕ, su dÞch. - Më mang thuû lîi. - Ph¸t triÓn thñ c«ng nghiÖp. - Cã nhiÒu ph¸t minh. b) Thêi Nguyªn - Ph©n biÖt ®èi xö gi÷a ngêi m«ng Cæ vµ ngêi H¸n. - Nh©n d©n næi dËy khëi nghÜa. 5) Trung Quèc thêi Minh Thanh. Hái: Tr×nh bµy diÕn biÕn chÝnh trÞ cña Trung Quèc tõ sau thêi Nguyªn ®Õn cuèi Thanh? Hái: X· héi Trung Quèc cuèi thêi Minh vµ nhµ Thanh cã g× thay ®æi? Hái: MÇm mèng kinh tÕ TBCN biÓu hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo? Gi¶ng: Thêi Minh vµ thêi Thanh tån t¹i kho¶ng h¬n 500 n¨m ë Trung Quèc. Trong suèt qu¸ tr×nh lÞch sö Êy, mÆc dï cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ song Trung Quèc ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc. lËt ®æ, nhµ Minh thèng trÞ. Sau ®ã LÝ Tù Thµnh lËt ®æ nhµ Minh. Qu©n M·n Thanh t ph¬ng B¾c trµn xuèng lËp nªn nhµ Thanh. * Thay ®æi vÒ chÝnh trÞ: - 1368: nhµ Minh ®îc thµnh lËp. - Lý Tù Thµnh lËt ®æ nhµ Minh. - 1644: Nhµ Thanh ®îc thµnh lËp. * BiÕn ®æi trong x· héi - XHPK l©m vµo t×nh thêi cuèi Minh vµ Thanh: - Vua quan xa ®o¹ tr¹ng suy tho¸i. + Vua quan ¨n ch¬i xa - N«ng d©n ®ãi khæ. xØ. + N«ng d©n, thî thñ c«ng ph¶i nép t«, thuÕ nÆng nÒ. + Ph¶i ®i lao dÞch, ®i * BiÕn ®æi vÒ kinh tÕ: - MÇm mèng kinh tÕ phu. TBCN xuÊt hiÖn. - Bu«n b¸n víi níc ngoµi + XuÊt hiÖn nhiÒu xëng ®îc më réng. dÖt lín, xëng lµm ®å sø... víi sù chuyªn m«n ho¸ cao, thuª nhiÒu nh©n c«ng. + Bu«n b¸n víi níc ngoµi ®îc më réng. Yªu cÇu: HS ®äc SGK. Hái: Tr×nh bµy nh÷ng thµnh - HS ®äc phÇn 6. tùu næi bËt vÒ v¨n ho¸ Trung - §¹t ®îc thµnh tùu trªn Quèc thêi phong kiÕn? rÊt nhiÒu lÜnh vùc v¨n ho¸ kh¸c nhau: v¨n häc, sö häc, nghÖ thuËt ®iªu Hái: KÓ tªn mét sè t¸c phÈm kh¾c, héi ho¹. v¨n häc lín mµ em biÕt? - "T©y du ký", "Tam quèc diÔn nghÜa", Hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ "§«ng chu liÖt quèc"... tr×nh ®é s¶n xuÊt gèm qua - §¹t ®Õn ®Ønh cao, h×nh 10 trong SGK? trang trÝ tinh x¶o, nÐt vÏ ®iªu luyÖn...§ã lµ t¸c Hái: KÓ tªn mét sè c«ng tr×nh phÈm nghÖ thuËt. kiÕn tróc lín? Quan s¸t Cè - Cè cung, V¹n lÝ trêng cung (h×nh 9 SGK) em cã thµnh, khu l¨ng tÈm cña nhËn xÕt g×? c¸c vÞ vua. - Gîi ý: ®å sé, réng lín, kiªn cè, kiÕn tróc hµi hoµ, ®Ñp... Hái: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña - Cã nhiÒu ph¸t minh em vÒ khoa häc - kÜ thuËt cña lín ®ãng gãp cho sù Trung Quèc? ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i nh giÊy viÕt, kÜ thuËt in Ên, la bµn, thuèc sóng... - 14 - 6) V¨n ho¸, khoa häc - kÜ thuËt Trung Quèc thêi phong kiÕn. a) V¨n ho¸ - T tëng: Nho gi¸o. - V¨n häc, sö häc rÊt ph¸t triÓn. - NghÖ thuËt: héi ho¹, ®iªu kh¾c, kiÕn tróc... ®Òu ë tr×nh ®é cao. b) Khoa häc - kÜ thuËt. - "Tø ®¹i ph¸t minh" - KÜ thuËt ®ãng tµu, luyÖn s¾t, khai th¸c dÇu má... cã ®ãng gãp lín ®èi víi nh©n lo¹i. - Ngoµi ra, Trung Quèc cßn lµ n¬i ®Æt nªn mãng cho c¸c ngµnh khoa häc - kÜ thuËt hiÖn ®¹i kh¸c: ®ãng tµu, khai má, luyÖn kim... 4. Cñng cè 1. Tr×nh bµy nh÷ng thay ®æi cña XHPK Trung Quèc thêi Minh - Thanh? 2. V¨n ho¸, khoa häc - kÜ thuËt Trung Quèc thêi phong kiÕn cã nh÷ng thµnh tùu g×? 5. Híng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp - 15 - TiÕt 6 - Bµi 5 Ên ®é thêi phong kiÕn I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc C¸c giai ®o¹n lín cña lÞch sö Ên ®é tõ thêi cæ ®¹i ®Õn gi÷a thÕ kØ XIX. Nh÷ng chÝnh s¸ch cai trÞ cña nh÷ng v¬ng triÒu vµ njhuwngx biÓu hiÖn cña sù ph¸t triÓn thÞnh ®¹t cña Ên ®é thêi phong kiÕn. Mét sè thµnh tùu cña v¨n ho¸ Ên ®é thêi cæ, trung ®¹i. 2. T tëng LÞch sö Ên ®é thêi phong kiÕn g¾n sù hng thÞnh , li hîp d©n téc víi ®Êu tranh t«n gi¸o. NhËn thøc ®îc Ên ®é lµ mét trong nh÷ng trung t©m cña v¨n minh nh©n lo¹i, cã ¶nh hëng s©u réng ®Õn sù ph¸t triÓn lÞch sö vµ v¨n ho¸ cña nhiÒu d©n téc §«ng Nam ¸. 3. KÜ n¨ng Båi dìng kÜ n¨ng quan s¸t b¶n ®å. Tæng hîp nh÷ng kiÕn thøc trong bµi ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu bµi häc. II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc 1. B¶n ®å Ên ®é thêi cæ ®¹i vµ phong kiÕn. 2. T liÖu vÒ c¸c triÒu ®¹i ë Ên ®é. 3. Mét sè tranh ¶nh vÒ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ cña Ên ®é. III. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng Sù suy yÕu cña x· héi phong kiÕn Trung Quèc cuèi thêi Minh- Thanh ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo? Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu lín vÒ v¨n ho¸, khoa häc- kÜ thuËt cña Trung Quèc thêi phong kiÕn. 3. Gi¶ng bµi míi Ên ®é- mét trong nh÷ng trung t©m v¨n minh lín nhÊt cña nh©n lo¹i còng ®îc h×nh thµnh tõ rÊt sím. Víi mét bÒ dµy lÞch sö vµ nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ vÜ ®¹i, Ên ®é cã nh÷ng ®ãng gãp lín lao trong lÞch sö nh©n lo¹i. Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu: HS ®äc SGK. Hái: C¸c tiÓu v¬ng quèc ®Çu tiªn ®îc h×nh thµnh ë ®©u trªn ®Êt Ên ®é? Vµo thêi gian nµo? Dïng b¶n ®å giíi thiÖu nh÷ng con s«ng lín gãp phÇn h×nh thµnh nÒn v¨n minh tõ r¸t sím cña Ên ®é. Hái: Nhµ níc Maga®a thèng nhÊt ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? - §Êt níc Maga®a tån t¹i trong bao l©u? - V¬ng triÒu Gupta ra ®êi vµo thêi gian nµo? Ho¹t ®éng häc - HS ®äc phÇn 1 SGK. + 2500 n¨m TCN, trªn lu vc s«ng Ên, thµnh thÞ xuÊt hiÖn. + 1500 n¨m TCN, trªn lu vùc s«ng H»ng còng cã nh÷ng thµnh thÞ. - Nh÷ng thµnh thÞ- tiÓu v¬ng quèc dÇn liªn kÕt víi nhau. §¹o PhËt cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh thèng nhÊt nµy. - Trong kho¶ng h¬n 3 thÕ kØ: tõ thÕ kØ VI TCN ®Õn thÕ kØ III TCN. - TK IV, V¬ng triÒu Gupta ®îc thµnh lËp. Yªu cÇu: HS ®ä SGK Hái: Sù ph¸t triÓn cña v¬ng - HS ®äc phÇn 2. triÒu Gupta thÓ hiÖn ë - C¶ kinh tÕ - x· héi vµ - 16 - Ghi b¶ng 1) Nh÷ng trang sö ®Çu tiªn - 2500 n¨m TCN: thµnh thÞ xuÊt hiÖn (s«ng Ên). - 1500 n¨m TCN: ( s«ng H»ng). - TK VI TCN: Nhµ níc Maga®a thèng nhÊt  hïng m¹nh ( Cuèi TK III TCN). - Sau TK III TCN: sôp ®æ. - TK IV: V¬ng triÒu Gupta. nh÷ng mÆt nµo? Hái: Sù sôp ®æ cña v¬ng triÒu Gupta diÜen ra nh thÕ nµo? - Ngêi Håi gi¸o ®· thi hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch g×? Hái: V¬ng triÒu §ªli tån t¹i trong bao l©u? Hái: Vua Ac¬ba ®· ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch g× ®Ó cai trÞ Ên ®é? (GV giíi thiÖu thªm vÒ Ac¬ba cho HS) Yªu cÇu : HS ®äc SGK. - Ch÷ viÕt ®Çu tiªn ®îc ngêi Ên §é s¸ng t¹o lµ lo¹i ch÷ g×? Dïng ®Ó lµm g×? Gi¶ng: Kinh Vª®a lµ bé kinh cÇu nguyÖn cæ nhÊt, "Vª®a" cã nghÜa lµ "hiÓu biÕt", gåm 4 tËp. Hái: KÓ tªn c¸c t¸c phÈm v¨n häc næi tiÕng cña ¢n §é? 2) Ên ®é thêi phong kiÕn * V¬ng triÒu Gupta:( TK IV - VI) - LuyÖn kim rÊt ph¸t triÓn . - NghÒ thñ c«ng: dÖt , chÕ t¹o kim hoµn, kh¾c trªn ngµ - §Çu thÕ kØ XII, ngêi voi... Thæ NhÜ K× tiªu diÖt miÒn B¾c Ên v¬ng triÒu * V¬ng quèc Håi gi¸o §ªli ( XII- XVI) Gupta sôp ®æ. - ChiÕm ruéng ®Êt, cÊm ®¹o Hin®u  m©u thuÉn - ChiÕm ruéng ®Êt. - CÊm ®o¸n ®¹o Hin®u. d©n téc. - Tõ XII ®Õn XVI, bÞ ngêi M«ng Cæ tÊn c«ng * V¬ng triÒu M«g«n (TK lËt ®æ. - gi÷a TK XIX). - Thùc hiÖn c¸c biÖn XVI Xo¸ k× thÞ t«n gi¸o. ph¸p ®Ó xo¸ bá sù k× thÞ - Kh«ibá phôc kinh tÕ. t«n gi¸o, thñ tiªu ®Æc - Ph¸t triÓn v¨n ho¸. quyÒn Håi gi¸o, kh«i phôc kinh tÕ vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸. 3) V¨n ho¸ Ên ®é - HS ®äc phÇn 3. - Ch÷ viÕt: ch÷ Ph¹n. - Ch÷ Ph¹n  ®Ó s¸ng - V¨n häc: Sö thi ®å sé, t¸c v¨n häc, th¬ ca, sö kÞch, th¬ ca... thi, c¸c bé kinh vµ lµ - Kinh Vª®a. nguån gèc cña ch÷ - KiÕn tróc: KiÕn tróc Hin®u. Hin®u vµ kiÕn tróc PhËt gi¸o. v¨n ho¸ ®Òu rÊt ph¸t triÓn: chÕ t¹o ®îc s¾t kh«ng rØ, ®óc tîng ®ång, dÖt v¶i víi kÜ thuËt cao, lµm ®å kim hoµn... Gi¶ng: Vë "S¬kunt¬la" nãi vÒ t×nh yªu cña nµng S¬kunt¬la vµ vua §us¬ta, pháng theo mét c©u chuyÖn d©n gian Ên §é. 2 bé sö thi: Mahabharata vµ Ramayana. - KÞch cña Kali®asa. - KiÕn tróc Hin®u: th¸p Hái: KiÕn tróc Ên ®é cã g× nhän nhiÒu tÇng, trang trÝ b»ng phï ®iªu. ®Æc s¾c? (GV giíi thiÖu tranh ¶nh vÒ kiÕn tróc Ên ®é nh l¨ng Tadj Mahall, chïa hang Ajanta...) - KiÕn tróc PhËt gi¸o: chïa x©y hoÆc khoÐt s©u vµo v¸ch nói, th¸p cã m¸i trßn nh b¸t óp... 4. Cñng cè LËp niªn biÓu c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn lich sö lín cña Ên ®é. Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu lín vÒ v¨n ho¸ mµ ngêi Ên ®é ®· ®¹t ®îc. 5. Híng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp - 17 - TiÕt 7 - Bµi 6 C¸c quèc gia phong kiÕn ®«ng nam ¸ I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc N¾m ®îc tªn gäi cña c¸c quèc gia khu vùc §«ng Nam ¸, nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng ®ång vÒ vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c quèc gia ®ã. C¸c giai ®o¹n lÞch sö quan träng cña khu vùc §«ng Nam ¸. 2. T tëng NhËn thøc ®îc qu¸ tr×nh lÞch sö, sù g¾n bã l©u ®êi gi÷a c¸c d©n téc ë §«ng Nam ¸. Trong lÞch sö c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ còng cã nhiÒu thµnh tùu ®ãng gãp cho v¨n minh nh©n lo¹i. 3. Kü n¨ng. BiÕt x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ c¸c v¬ng quèc cæ vµ phong kiÕn §«ng Nam ¸ trªn b¶n ®å. LËp niªn biÓu c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn chñ yÕu cña lÞch sö khu vùc §«ng Nam ¸ II. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc 1. B¶n ®å §«ng Nam ¸. 2. Tranh ¶nh, t liÖu vÒ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, v¨n ho¸, ®Êt níc...cña khu vùc §«ng Nam ¸. III. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. Tæ chøc líp: KTSS 2. KiÓm tra miÖng Sù ph¸t triÓn cña Ên §é díi v¬ng triÒu Gupta ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo? Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu vÒ mÆt v¨n hãa mµ Ên ®é ®· ®¹t ®îc thêi trung ®¹i. 3. Gi¶ng bµi míi §«ng Nam ¸ tõ l©u ®· ®îc coi lµ mét khu vùc cã bÒ dµy v¨n hãa, lÞch sö. Ngay tõ nh÷ng thÕ kû ®Çu c«ng nguyªn c¸c quèc gia ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸ ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Tr¶i qua hµng ngµn n¨m lÞch sö, c¸c quèc gia ®ã ®· cã nhiÒu biÕn chuyÓn. Trong bµi 6 chóng ta sÏ nghiªn cøu sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khu vùc §«ng Nam ¸ thêi ®¹i phong kiÕn. Ho¹t ®éng d¹y Yªu cÇu HS ®äc SGK Hái: KÓ tªn c¸c quèc gia khu vùc §«ng Nam ¸ hiÖn nay vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c níc ®ã trªn b¶n ®å? Ho¹t ®éng häc - HS ®äc phÇn 1 - 11 níc: ViÖt Nam, Lµo, Th¸i Lan, Campuchia, Myanma, Brun©y, Indonesia, Philippin, Malaysia, Singapore vµ §«ng Timor (HS tù x¸c ®Þnh trªn b¶n ®å). Hái: Em h·y chØ ra c¸c - Cã mét nÐt chung vÒ ®Æc ®iÓm chung vÒ tù ®iÒu kiÖn tù nhiªn: ¶nh hnhiªn cña c¸c níc ®ã? ëng cña giã mïa. Hái: §iÒu kiÖn tù nhiªn Êy cã t¸c ®éng nh thÕ nµo + ThuËn lîi: Cung cÊp ®ñ ®Õn ph¸t triÓn n«ng níc tíi, khÝ hËu nãng Èm nghiÖp? dÉn ®Õn thÝch hîp cho c©y cèi sinh trëng vµ ph¸t triÓn. + Khã kh¨n: Giã mïa cïng lµ nguyªn nh©n g©y ra lò lôt, h¹n h¸n...¶nh hëng tíi sù ph¸t triÓn n«ng Hái: C¸c quèc gia cæ ë nghiÖp. §«ng Nam ¸ xuÊt hiÖn tõ - 18 - Ghi b¶ng 1. Sù h×nh thµnh c¸c v¬ng quèc cæ §«ng Nam ¸. * §iÒu kiÖn tù nhiªn: ChÞu ¶nh hëng cña giã mïa cô thÓ lµ mïa kh« vµ mïa ma - ThuËn lîi: N«ng nghiÖp ph¸t triÓn. - Khã kh¨n: Cã nhiÒu thiªn tai. * Sù h×nh thµnh c¸c quèc gia cæ: - §Çu c«ng nguyªn. - 10 thÕ kû sau c«ng bao giê? Hái: H·y kÓ tªn mét sè quèc gia cæ vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ trªn b¶n ®å? Yªu cÇu: HS ®äc s¸ch gi¸o khoa. Gi¶ng: C¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ còng tr¶i qua c¸c giai ®o¹n h×nh thµnh, hng thÞnh vµ suy vong. ë mçi níc, c¸c qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra trong thêi gian kh¸c nhau.Nhng nh×n chung, giai ®o¹n cña nöa sau thÕ kØ X ®Õn ®µu thÕ kØ XVIII lµ thêi k× thÞnh vîng nhÊt cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸. - Tõ nh÷ng thÕ kû ®Çu sau nguyªn: C¸c v¬ng quèc ®C«ng nguyªn (trõ ViÖt îc thµnh lËp. Nam ®· cã nhµ níc tõ tríc C«ng nguyªn). Champa, Phï Nam, vµ 2. Sù h×nh thµnh cµ ph¸t hµng lo¹t c¸c quèc gia triÓn cña c¸c quèc gia nhá kh¸c. phong kiÕn §«ng Nam ¸ - Tõ thÕ kØ X- XVIII, - Häc sinh ®äc phÇn 2. thêi k× thÞnh vîng. - In®«nªsia: v¬ng triÒu M«gi«pahit(1213-1527). Campuchia:Thêi k× ¡ng co(IX- XV). Mianma:V¬ng quèc Pagan(XI) - Th¸i Lan:V¬ng quèc Sukh«thay(XIII). Lµo:V¬ng quèc L¹n X¹ng(XV- XVII) - §¹i ViÖt - Champa... Cuèi thÕ kØ XIII, dßng vua Giava m¹nh lªnchinh phôc tÊt c¶ c¸c tiÓu quèc ë hai ®¶o Xumat¬ra vµ GiavalËp nªn v¬ng triÒu M«gi«pahit hïng m¹nh trong suèt h¬n 3 thÕ kØ. - Pagan(XI). Sukh«thay(XIII). L¹n Xang(XIV),Ch©n l¹p(VI), Champa,... Thµnh tùu næi bËt cña c d©n §«ng Nam ¸ thêi phong kiÕn lµ kiÕn tróc vµ Hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®iªu kh¾c víi nhiÒu c«ng kiÕn tróc cña §«ng Nam tr×nh næi tiÕng: §Òn ¨ng co, ®Òn B«r«bu®ua, chïa ¸ qua h×nh 12 vµ 13. th¸p Pagan, th¸p chµm... - H×nh vßng kiÓu b¸t óp, cã th¸p nhän, ®å sé, kh¾c ho¹ nhiÒu h×nh ¶nh sinh ®éng(chÞu ¶nh hëng cña kiÕn tróc Ên §é). 4. Cñng cè 1. Tr×nh bµy ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nh÷ng yÕu tè h×nh thµnh nªn c¸c v¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸. 2.KÓ tªn mét sè níc §«ng Nam ¸ tiªu biÓu vµ mét sè c«ng tr×nh kiÕn tróc ®Æc s¾c. - 19 - 5. Híng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp - 20 -