PhÇn mét
lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i
Ch¬ng I
c¸c cuéc c¸ch m¹ng t s¶n
(Gi÷a thÕ kØ XVI - cuèi thÕ kØ XVIII)
Bµi 1
c¸ch m¹ng hµ lan gi÷a thÕ kØ XVI
I. Môc tiªu bµi häc
1. KiÕn thøc
Sau khi häc xong bµi häc, yªu cÇu HS cÇn:
- HiÓu r»ng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n Hµ Lan lËt ®æ v¬ng triÒu TBN tõ gi÷a TK XVI
lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®Çu tiªn cña thêi kú lÞch sö cËn ®¹i thÕ giíi.
- ThÊy râ ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng díi h×nh thøc gi¶i phãng d©n téc, cuéc tÊn c«ng vµo chÕ
®é phong kiÕn ch©u ¢u, më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt t b¶n ph¸t triÓn.
2. T tëng
C¸ch m¹ng t s¶n trong buæi ®Çu thêi CËn ®¹i thÓ hiÖn mÆt tÝch cùc ë viÖc lËt ®æ chÕ ®é
phong kiÕn ë mét sè quèc gia ch©u ¢u, song chØ lµ sù thay ®æi h×nh thøc bãc lét nµy b»ng h×nh
thøc bãc lét kh¸c mµ th«i. Mét chÕ ®é bãc lét míi, tinh vi vµ tµn b¹o ®ang h×nh thµnh.
3. KÜ n¨ng
RÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch, kh¸i qu¸t, tæng hîp, ®¸nh gi¸ sù kiÖn.
II. ThiÕt bÞ, ®å dïng d¹y vµ häc
- Lîc ®å thÕ giíi; lîc ®å trèng vïng T©y ¢u.
- Lîc ®å c¸ch m¹ng t s¶n Hµ Lan.
- Tranh ¶nh vÒ cuéc c¸ch m¹ng Hµ Lan.
III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ch¬ng tr×nh lÞch sö líp 11:
- Ch¬ng tr×nh lÞch sö líp 11 bao gåm c¸c phÇn:
+ LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i phÇn tiÕp theo.
+ LÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i (tõ 1917-1945).
+ LÞch sö ViÖt Nam (tõ 1858-1918).
2. Giíi thiÖu bµi míi
GV kh¸i qu¸t: ë giai ®o¹n hËu k× trung ®¹i (TK XV-XVII), chÕ ®é phong kiÕn khñng ho¶ng,
suy vong. Giai cÊp t s¶n tuy míi ra ®êi nhng ®· nhanh chãng kh¼ng ®Þnh thª slùc kinh tÕ ngµy
cµng lín m¹nh cña m×nh. Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t s¶n chèng chÕ ®é phong kiÕn thÓ hiÖn
tríc hÕt trªn lÜnh vùc t«n gi¸o, v¨n hãa, nghÖ thuËt... lµ bíc dän ®êng cho nh÷ng cuéc c¸ch
m¹ng t s¶n kh«ng thÓ tr¸nh khái ë T©y ¢u. Nhng v× sao, nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng t s¶n sím næ
ra ë "vïng ®Êt thÊp" vµ xø së "s¬ng mï"? ý nghÜa cña nh÷ng sù kiÖn ®ã ®èi víi tiÕn tr×nh cña
lÞch sö nh©n lo¹i ra sao? Chóng ta sÏ nghiªn cøu lµm s¸ng tá vÊn ®Ò nµy trong bµi häc h«m nay.
- GV giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ch¬ng tr×nh lÞch sö líp 11.
3. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc trªn líp:
1
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV giíi thiÖu trªn b¶n ®å vÞ trÝ cña Hµ Lan tríc c¸ch
m¹ng (gåm l·nh thæ c¸c níc Hµ Lan, BØ, Luy-x¨m-bua vµ
mét sè vïng §«ng B¾c Ph¸p) vµ gi¶i thÝch v× sao vïng ®Êt
nµy cã tªn gäi "Nª-®Ðc-lan" (Vïng ®Êt thÊp).
- GV nªu c©u hái: Dùa vµo ®©u ®Ó nãi r»ng, ®Çu TK XVI
Nª-®Ðc-lan" lµ mét trong nh÷ng vïng c«ng th¬ng nghiÖp
ph¸t triÓn nhÊt ch©u ¢ u?
- HS ®äc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt HS tr¶ lêi vµ nhÊn m¹nh: Nhê vÞ trÝ ®Þa lÝ
thuËn lîi, Nª-®Ðc-lan cã nÒn c«ng nghiÖp vµ mËu dÞch
hµng h¶i ph¸t triÓn; do ®Êt ®ai mµu mì, nhiÒu ®åi cá nªn
nghÒ ch¨n nu«i cõu ph¸t triÓn cung cÊp cho ngµnh len d¹
nhiÒu l«ng cõu.
- TiÕp theo, GV nªu c©u hái: Em h·y cho biÕt nh÷ng biÓu
hiÖn vÒ sù ph¸t triÓn cña c«ng th¬ng nghiÖp ë §ª-®Ðclan?
- HS cã thÓ dùa vµo SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn: Nh÷ng biÓu hiÖn vÒ sù ph¸t
triÓn cña c«ng th¬ng nghiÖp ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt
®ã lµ:
+ NhiÒu c«ng trêng thñ c«ng ph¸t triÓn víi c¸c xëng nÊu
xµ phßng, ®êng, dÖt v¶i, luyÖn kim ë Lu-de.
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
I. T×nh h×nh Hµ Lan gi÷a thÕ kØ
XVI
1. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña Nª-®Ðclan
+ NhiÒu thµnh phè vµ h¶i c¶ng lín xuÊt hiÖn: Am-xtÐc®am, An-vÐc,pen, Lay-®en. (GV kÕt hîp víi viÖc chØ trªn
lîc ®å nh÷ng thµnh phè trªn).
+ NhiÒu ng©n hµng ®îc thµnh lËp.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Sù biÕn ®æi vÒ kinh tÕ ®· dÉn ®Õn sù
thay ®æi g× vÒ mÆt x· héi Nª-®Ðc-lan?
- HS dùa vµo SGK vµ vèn hiÓu biÕt cña m×nh ®Ó tr¶ lêi c©u
hái.
- GV nhËn xÐt HS tr¶ lêi vµ kÕt luËn:
+ Giai cÊp t s¶n: sím h×nh thµnh ®ã lµ nh÷ng chñ xëng,
chñ tµu, hä cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ.
+ Giai cÊp c«ng nh©n: lµ nh÷ng thî thñ c«ng vµ n«ng d©n
bÞ ph¸ s¶n trë thµnh c«ng nh©n lµm thuª cho c¸c c«ng
trêng thñ c«ng.
+ C¸c tÇng líp d©n nghÌo thµnh thÞ ®«ng ®¶o h¬n do hä tËp
trung vÒ thµnh phè lµm ¨n.
- GV nªu c©u hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi trong
x· héi Nª-®Ðc-lan?
- HS dùa vµo vèn kiÕn thøc cña m×nh tr¶ lêi c©u hái.
+ NhiÒu thµnh phè vµ h¶i c¶ng lín
xuÊt hiÖn.
- Tõ ®Çu TK XVI Nª-®Ðc-lan lµ
mét trong nh÷ng vïng kinh tÕ
TBCN ph¸t triÓn nhÊt ch©u ¢u.
- BiÓu hiÖn:
+ NhiÒu c«ng trêng thñ c«ng ph¸t
triÓn.
+ NhiÒu ng©n hµng ®îc thµnh lËp.
- X· héi:
+ G/ cÊp TS Nª-®Ðc-lan ra ®êi, thÕ
lùc KT ngµy cµng lín m¹nh
+ Giai cÊp c«ng nh©n ra ®êi.
+ C¸c tÇng líp d©n nghÌo thµnh thÞ
®«ng ®¶o h¬n.
- X· héi t b¶n ®îc h×nh thµnh ë
Hµ Lan.
2
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
- GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh: Nª-®Ðc-lan cã sù thay ®æi
lín vÒ kinh tÕ vµ c¬ cÊu giai cÊp, nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ sù ra
®êi cña x· héi t b¶n ®· ®Çy ®ñ - x· héi t b¶n ë Hµ Lan ®· 2. Cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n
h×nh thµnh lóc bÊy giê.
Nª-®Ðc-lan chèng ¸ch thèng trÞ
Ho¹t ®éng 1: Nhãm
TBN.
Tríc hÕt, GV tr×nh bµy: Cuèi thÕ kØ XV Nª-®Ðc-lan lÖ
thuéc vµo ¸o, ®Õn gi÷a TK XVI l¹i lÖ thuéc vµo TBN.
Sau ®ã, GV nªu c©u hái yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm: ChÝnh
s¸ch thèng trÞ cña TBN ®èi víi Nª-®Ðc-lan ntn?
- HS lµm viÖc theo nhãm th¶o luËn vÊn ®Ò GV ®Æt ra. §¹i
diÖn tr×nh bµy kÕt qu¶ cña m×nh. Nhãm kh¸c cã thÓ bæ
sung.
- GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh:
Hµng n¨m ngêi d©n Nª-®Ðc-lan ph¶i nép b»ng 2/5 ng©n
s¸ch chung (diÖn tÝch vïng ®Êt nµy chØ b»ng 6% tæng sè
diÖn tÝch c¶ v¬ng quèc). Nhµ vua ®µn ¸p nh÷ng ngêi
kh«ng theo ®¹o Thiªn Chóa.
Hµng hãa níc ngoµi nhËp vµo Nª-®Ðc-lan bÞ ®¸nh thuÕ rÊt
cao. Th¬ng nh©n Hµ Lan bÞ h¹n chÕ bu«n b¸n víi níc
ngoµi.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái: Th¸i ®é cña nd Nª®Ðc-lan tríc ¸ch thèng trÞ cña TBN ntn?
- HS dùa vµo néi dung SGK tr¶ lêi.
- GV nhËn xÐt vµ tr×nh bµy: C¸c tÇng líp nh©n d©n Nª-®Ðclan nhiÒu lÇn næi dËy chèng l¹i ¸ch thèng trÞ cña TBN. Hä
dïng nhiÒu h×nh thøc ®Êu tranh nh sö dông th¬ ca ®Ó chÕ
giÔu, ®¶ kÝch Gi¸o héi Thiªn Chóa, ®Ëp ph¸ tîng Th¸nh,
vò trang chèng l¹i chÝnh quyÒn phong kiÕn...
TÇng líp quý téc lËp tæ chøc "tho¶ íc quý téc", giai cÊp
t s¶n còng lËp "Tho¶ íc th¬ng nh©n".
Ho¹t ®éng: C¶ líp
Tríc hÕt, GV treo lîc ®å C¸ch m¹ng t s¶n Hµ Lan lªn
b¶ng vµ nªu c©u hái:
H·y tr×nh bµy trªn lîc ®å diÔn biÕn chÝnh cña giai ®o¹n
1566-1572?
- HS dùa vµo néi dung SGK chuÈn bÞ néi dung tr×nh bµy.
HS lªn b¶ng tr×nh bµy diÔn biÕn, HS kh¸c cã thÓ bæ sung
cho b¹n.
- GV nhËn xÐt vµ hoµn chØnh viÖc tr×nh bµy diÔn biÕn giai
®o¹n 1566-1572 trªn lîc ®å.
- Gi÷a thÕ kØ XVI l¹i lÖ thuéc vµo
TBN.
- Ngêi d©n Nª-®Ðc-lan bÞ TBN ¸p
bøc bãc lét nÆng nÒ.
- ChÝnh quyÒn TBN k×m h·m sù
ph¸t triÓn kinh tÕ: ®¸nh thuÕ cao
hµng hãa níc ngoµi...
- C¸c tÇng líp nh©n d©n Nª-®Ðc-lan
nhiÒu lÇn næi dËy chèng l¹i ¸ch
thèng trÞ cña TBN víi nhiÒu h×nh
thøc ®Êu tranh kh¸c nhau.
II. Cuéc c¸ch m¹ng bïng næ
1. Giai ®o¹n1566-1572
- Th¸ng 8/1566, cuéc ®Êu tranh cña
nd Nª-®Ðc-lan chèng TBN trë
thµnh lµn sãng m¹nh mÏ.
- Th¸ng 10/1566, phong trµo khëi
nghÜa gi¶i phãng nhiÒu vïng réng
lín ë phÝa B¾c.
- Th¸ng 8/1566, nd miÒn B¾c Nª®Ðc-lan kh.nghÜa, l.lîng ph¸t triÓn
m¹nh, lµm chñ nhiÒu n¬i.
2. Giai ®o¹n 1572-1648:
- ChÝnh quyÒn TBN tiÕp tôc ®iÒu
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp/ c¸ nh©n
- GV tr×nh bµy: ChÝnh quyÒn T©y Ban Nha tiÕp tôc ®iÒu qu©n sang Nª-®Ðc-lan ®Ó cíp ph¸.
3
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
qu©n sang Nª-®Ðc-lan ®Ó cíp ph¸, giÕt h¹i nh©n d©n. Tiªu
biÓu lµ viÖc ®èt ch¸y thµnh An-vÐc-pen.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
- GV nªu c©u hái: Tríc hµnh ®éng qu©n TBN
nh©n d©n cã hµnh ®éng g× ®Ó ®èi phã?
- HS dùa vµo SGK suy nghÜ tr¶ lêi.
- GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh thªm.
Ho¹t ®éng 2: Nhãm
- GV nªu c©u hái: §¹i biÓu c¸c tØnh c¸c miÒn
B¾c häp ë U-trÕch ®· quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò
g×?
- HS th¶o luËn theo nhãm vµ cö ®¹i diÖn nhãm
tr×nh bµy kÕt qu¶ cña m×nh.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn:
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
- Nh©n d©n Nª-®Ðc-lan thµnh lËp Uû ban qu¶n
lÝ x· héi gåm ®a sè ®¹i biÓu t s¶n vµ b×nh d©n
®Ó thèng nhÊt c¸c lùc lîng kh¸ng chiÕn.
- Ngµy 23/1/1579, ®¹i biÓu c¸c tØnh c¸c miÒn
B¾c häp ë U-trÕch ®· quyÕt ®Þnh:
+ Thèng nhÊt hÖ thèng tiÒn tÖ, ®o lêng, tæ
chøc qu©n sù.
+ X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i.
+ §¹o Can - vanh ®îc c«ng nhËn lµ Quèc
gi¸o.
- Th¸ng 7/1581, vua TBN Phi-lÝp II bÞ phÕ
truÊt.
- C¸c tØnh miÒn B¾c trë thµnh mét níc céng
hoµ víi Thñ ®« lµ Am-xtÐc-®am.
- ý nghÜa: §¸nh dÊu bíc th¾ng lîi cña cuéc
Ho¹t ®éng 3: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: ý nghÜa cña viÖc thµnh lËp ®Êu tranh l©u dµi chèng sù thèng trÞ cña chÝnh
quyÒn phong kiÕn TBN.
c¸c tØnh Liªn hiÖp.
- Sau HS tr¶ lêi, GV chèt ý: §¸nh dÊu bíc
th¾ng lîi cña cuéc ®Êu tranh l©u dµi, chèng sù
thèng trÞ cña chÝnh quyÒn phong kiÕn TBN.
GV nhÊn m¹nh thªm: Song chÝnh quyÒn TBN
cha chÞu c«ng nhËn Hµ Lan. Cuéc ®Êu tranh
cña nh©n d©n Nª-®Ðc-lan vÉn tiÕp diÔn ®Õn n¨m
1609 HiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn ®îc kÝ kÕt, ®Õn
n¨m 1648 TBN chÝnh thøc c«ng nhËn nÒn ®éc
lËp cña c¸c tØnh Liªn HiÖp.
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: H·y cho biÕt kÕt qu¶ cña
cuéc c¸ch m¹ng Hµ Lan ®¹t ®îc?
- HS dùa vµo SGK vµ vèn kiÕn thøc cña m×nh
tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý.
- §ång thêi gi¸o viªn gi¶i thÝch kh¸i niÖm:
"C¸ch m¹ng t s¶n", ®Æc ®iÓm (lùc lîng tham
gia, giai cÊp l·nh ®¹o, môc tiªu ®Êu tranh...), ý
- N¨m 1609, HiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn ®îc kÝ kÕt,
nhng ®Õn 1648 míi ®îc c«ng nhËn ®éc lËp.
III. KÕt qu¶ vµ ý nghÜa lÞch sö cña c¸ch
m¹ng:
1. KÕt qu¶
- LËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn TBN ë Nª-®Ðc-lan,
më ®êng cho CNTB ph¸t triÓn.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt th¬ng nghiÖp
ph¸t triÓn.
- Hµ Lan t¨ng cêng x©m lîc thuéc ®Þa.
4
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
nghÜa vµ h¹n chÕ cña cuéc c¸ch m¹ng t s¶n...
- Ho¹t ®éng c¸ nh©n: C¸ nh©n
GV tæ chøc cho häc sinh tr¶ lêi c©u hái: ý
nghÜa cña cuéc c¸ch m¹ng Hµ Lan?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn: §ång thêi nhÊn
m¹nh ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng t s¶n diÔn ra
díi h×nh thøc mét cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng
d©n téc.
- GV nªu c©u hái: H¹n chÕ cña c¸ch m¹ng Hµ
Lan?
- HS tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn, chó ý ®Õn viÖc nh©n
d©n vÉn bÞ bãc lét.
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
2. ý nghÜa:
- Lµ cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®Çu tiªn trªn thÕ
giíi.
- Më ra thêi ®¹i míi - bïng næ cuéc c¸ch m¹ng
t s¶n.
- TÝnh chÊt: Lµ cuéc c¸ch m¹ng t s¶n díi
h×nh thøc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc.
- §éng lùc chñ yÕu lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n;
giai cÊp t s¶n l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.
- H¹n chÕ: Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn cßn
tån t¹i ë mét sè n¬i, nh©n d©n kh«ng ®îc
hëng quyÒn lîi kinh tÕ chÝnh trÞ.
4. S¬ kÕt bµi häc
- Cñng cè:
GV híng dÉn HS cñng cè b»ng viÖc tr¶ lêi c©u hái sau:
+ V× sao cuéc C¸ch m¹ng t s¶n Hµ Lan næ ra díi h×nh thøc mét cuéc chiÕn tranh gi¶i
phãng d©n téc?
- GV cñng cè ®Ó HS hiÓu râ kh¸i niÖm "C¸ch m¹ng t s¶n" (c¶ néi hµm vµ ngo¹i diªn cña
kh¸i niÖm). C¸ch m¹ng t s¶n ë Hµ Lan gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ kh¸c nhau, nhng ®Òu
híng vµo môc tiªu lµ lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn, ®Ó më ®êng cho chñ nghÜa t b¶n ph¸t triÓn.
§©y lµ nh÷ng sù kiÖn më ®Çu cho mét thêi k× ®Êu tranh quyÕt liÖt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò "ai th¾ng
ai" gi÷a chñ nghÜa t b¶n ®ang lªn víi chÕ ®é phong kiÕn ®· giµ nua, suy tµn, song kh«ng dÔ tõ
bá vâ ®µi chÝnh trÞ.
- DÆn dß:
+ Häc bµi cò, ®äc tríc bµi míi;
+ T×m hiÓu vÒ nh©n vËt S¸c - l¬ I vµ ¤.Cr«m oen.
+ TËp tr×nh bµy diÔn biÕn C¸ch m¹ng t s¶n Anh.
+ Tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp trong SGK.
...................................................................................................................................
Bµi 2
Cuéc c¸ch m¹ng t s¶n anh gi÷a thÕ kØ XVII
I. Môc tiªu bµi häc:
1. KiÕn thøc.
Sau khi häc xong bµi häc, yªu cÇu häc sinh cÇn:
- HiÓu ®îc sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ vµ nh÷ng biÕn ®æi vÒ x· héi lµ nh÷ng tiÒn ®Ò dÉn ®Õn
C¸ch m¹ng t s¶n Anh bïng næ.
- N¾m ®îc c¸c giai ®o¹n diÔn biÕn cña C¸ch m¹ng t s¶n anh.
- ThÊy râ tÝnh chÊt, ý nghÜa cña cuéc c¸ch m¹ng, qua ®ã hiÓu ®îc h×nh thøc, ®éng lùc cña
cuéc c¸ch m¹ng.
5
2. T tëng
HiÓu s©u h¬n quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi, nhËn thøc ®óng vai trß quÇn chóng, tÝnh chÊt
tiÕn bé vµ h¹n chÕ cña c¸ch m¹ng.
3. Kü n¨ng
H×nh thµnh c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ: c¸ch m¹ng t s¶n, quÝ téc míi, néi chiÕu, qu©n chñ
lËp hiÕn; kü n¨ng ph©n tÝch vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n ®èi víi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng t
s¶n.
II. ThiÕt bÞ, tµi liÖu d¹y vµ häc
- Lîc ®å C¸ch m¹ng t s¶n Anh
- Tranh ¶nh vÒ S¸c - l¬ I vµ ¤. Cr«m -oen
- C¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi häc.
III. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y vµ häc
1. KiÓm tra bµi cò
C©u 1: H·y cho biÕt nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc C¸ch m¹ng t s¶n Hµ Lan.
C©u 2: Hoµn thµnh b¶ng thèng kª c¸c sù kiÖn chÝnh vÒ diÔn biÕn C¸ch m¹ng t s¶n Hµ Lan.
Thêi gian
DiÔn biÕn chÝnh
KÕt qu¶
2. Giíi thiÖu bµi míi
Sau cuéc c¸ch m¹ng Hµ Lan gÇn mét thÕ kØ mét cuéc c¸ch m¹ng kh¸c næ ra ë anh. §©y lµ
mét cuéc c¸ch m¹ng t s¶n cã ¶nh hëng réng lín vµ cã ý nghÜa s©u s¾c ®èi víi sù pt1 cña chñ
nghÜa t b¶n. §Ó hiÓu nguyªn nh©n bïng næ, diÔn biÕn c¸ch m¹ng nh thÕ nµo? tÝnh chÊt vµ ý
nghÜa cña c¸ch m¹ng nµy ra sao, chóng ta cïng t×m hiÓu néi dung bµi häc ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái
nªu trªn.
3. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc trªn líp.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
Ho¹t ®éng1: C¸ nh©n
I. Nh÷ng tiÒn ®Ò cña c¸ch m¹ng
Tríc hÕt, GV tr×nh bµy cho HS biÕt tõ gi÷a TK 1. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ
XVI, quan hÖ K.tÕ tiÒn tÖ ®· th©m nhËp vµo - Gi÷a TK XVI, quan hÖ kinh tÕ tiÒn tÖ ®· th©m
n«ng th«n Anh ®· lµm thay ®æi c¬ cÊu k.tÕ vµ nhËp vµo n«ng th«n Anh lµm thay ®æi c¬ cÊu
ph¬ng thøc KD.
kinh tÕ vµ ph¬ng thøc KD.
- TiÕp ®ã, GV nªu c©u hái: Sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ Anh ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?
- HS dùa vµo SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt, bæ sung.
- GV miªu t¶ c¶nh "Rµo ®Êt cíp ruéng" (H×nh - C«ng trêng thñ c«ng dÇn lÊn ¸t phêng héi.
¶nh "Cõu ¨n thÞt ngêi" cña nhµ v¨n Tomat S¶n phÈm t¨ng nhanh vÒ sè lîng vµ chÊt
Mor¬). Sau ®ã híng dÉn HS lÝ gi¶i nguyªn lîng.
nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng "rµo ®Êt", hËu qu¶ cña
nã vµ v× sao t s¶n, quý téc míi ë Anh giµu lªn
nhanh chãng nh vËy.
Ho¹t ®éng 2: CÆp ®«i
- GV tæ chøc cho HS lµm viÖc cÆp ®«i tr¶ lêi
6
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
c©u hái: Ngoµi ngµnh len d¹, nh÷ng ngµnh
c«ng nghiÖp kh¸c cña Anh ph¸t triÓn ntn?
- HS cïng lµm viÖc vµ tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt, bæ sung.
- GV nãi râ thªm: Th¬ng nh©n Anh khèng chÕ
viÖc xuÊt khÈu len d¹, v¶i dÖt, nhËp c¸c lo¹i sîi
cña Ên §é, B¾c MÜ, t¬ cña Trung Quèc, Italia
vµ TBN, lanh cña Air¬len vµ B¾c MÜ.
Ho¹t ®éng 1: Nhãm
- GV tæ chøc cho HS lµm viÖc theo nhãm th¶o
luËn néi dung sau: Sù biÕn ®æi vÒ kinh tÕ ®·
lµm cho c¬ cÊu giai cÊp níc Anh thay ®æi
ntn?
- HS lµm viÖc theo nhãm, cö ®¹i diÖn nhãm
tr×nh bµy kÕt qu¶.
- GV nhËn xÐt vµ kÕ luËn, ®ång thêi tr×nh bµy
râ thªm: §«ng ®¶o n«ng d©n bÞ mÊt ruéng ph¶i
ra thµnh thÞ b¸n søc lao ®éng cho t b¶n hay di
c sang T©y b¸n cÇu. Mét sè ®Þa chñ, quý téc
chuyÓn sang kinh doanh theo lèi t b¶n chñ
nghÜa trë thµnh nh÷ng quý téc míi.
- GV gi¶i thÝch râ kh¸i niÖm "Quý téc míi" vµ
vai trß cña tÇng líp nµy trong C¸ch m¹ng t
s¶n Anh.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Bé mÆt níc Anh cã g× thay
®æi?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý:
+ NhiÒu thµnh phè lín mäc lªn, Lu©n §«n trë
thµnh mét trung t©m tµi chÝnh c«ng nghiÖp vµ
th¬ng m¹i bËc nhÊt ch©u ¢u víi d©n sè
kho¶ng 61 v¹n ngêi. GV kÕt hîp víi khai th¸c
bøc tranh "Quang c¶nh Lu©n §«n thÕ kØ XVII"
trong SGK.
- GV tiÕp tôc dÉn d¾t HS gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
+ M©u thuÉn trong lßng x· héi Anh biÓu hiÖn
ntn? Híng gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã?
Sau khi HS tr¶ lêi c©u hái, GV kÕt luËn vµ nhÊn
m¹nh: ChÕ ®é phong kiÕn dùa vµo quý téc vµ
Gi¸o héi Anh c¶n trë sù kinh doanh cña quý
téc míi nh ®Æt ra nhiÒu thø thuÕ míi, nhµ
níc n¾m ®éc quyÒn th¬ng m¹i... Do ®ã, x·
héi Anh xuÊt hiÖn c¸c m©u thuÉn: N«ng d©n
víi quý téc, ®Þa chñ, tÇng líp quý téc míi, giai
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
- C¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cña Anh còng
ph¸t triÓn: khai th¸c than, luyÖn s¾t, thiÕc, chÕ
biÕn thuû tinh, xµ phßng, ®ãng tµu còng ph¸t
triÓn nhanh.
- NhiÒu ng©n hµng ra ®êi, viÖc bu«n b¸n ph¸t
®¹t.
- §Õn ®Çu TKXVII, Anh lµ níc cã nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn nhÊt ch©u ¢u.
2. Nh÷ng biÕn ®æi cña x· héi
- X· héi: T s¶n, quý téc míi h×nh thµnh vµ
giµu lªn nhanh chãng.
- Bé mÆt níc Anh cã sù thay ®æi: c¸c thµnh
phè mäc lªn. Lu©n §«n trë thµnh mét trung
t©m tµi chÝnh c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i bËc
nhÊt ch©u ¢u.
- ChÝnh trÞ:
+ ChÕ ®é phong kiÕn k×m h·m lùc lîng s¶n
xuÊt TBCN.
7
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
cÊp t s¶n víi chÕ ®é qu©n chñ.
- §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy ¾t dÉn ®Õn cuéc
®Êu tranh giai cÊp cña tÇng líp t s¶n, quý téc
míi vµ n«ng d©n chèng l¹i chÕ ®é qu©n chñ
chuyªn chÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ nghÜa t b¶n
ph¸t triÓn.
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp
- Tríc hÕt, GV tr×nh bµy: Th¸ng 10/1640, do
cÇn tiÒn ®Ó ®µn ¸p cuéc khëi nghÜa cña ngêi
Xcèt len næi dËy chèng l¹i viÖc cìng bøc hä
theo Anh gi¸o nªn nhµ vua S¸c l¬ I buéc ph¶i
triÖu tËp Quèc héi. Song Quèc héi chñ yÕu lµ
®¹i biÓu cña quý téc míi vµ t s¶n ®· kÞch liÖt
c«ng kÝch nh÷ng chÝnh s¸ch b¹o ngîc cña nhµ
vua, kh«ng phª duyÖt c¸c kho¶n thuÕ míi vµ ®Ò
ra mét sè yªu s¸ch ®îc nh©n d©n ñng hé.
Quèc héi cßn ®ßi kiÓm so¸t qu©n ®éi, tµi chÝnh
vµ Gi¸o héi. Nhµ vua buéc ph¶i nhîng bé mét
sè yªu s¸ch cña Quèc héi.
- TiÕp ®ã, GV yªu cÇu HS chuÈn bÞ ®Ó tr×nh bµy
diÔn biÕn trªn lîc ®å.
- HS tr×nh bµy diÔn biÕn trªn lîc ®å, HS kh¸c
cã thÓ bæ sung cho b¹n.
- Cuèi cïng, GV nhËn xÐt vµ hoµn chØnh tr×nh
bµy diÔn biÕn:
+ Th¸ng 1/1642, S¸c l¬ I ch¹y lªn miÒn B¾c,
dùa vµo quý téc phong kiÕn ë ®©y chèng l¹i
Quèc héi. Quèc héi ®îc nh©n d©n miÒn Nam
ñng hé.
- Ngµy 22/8/1642, vua S¸c L¬ I tuyªn chiÕn víi
Quèc héi. Cuéc néi chiÕn b¾t ®Çu.
GV nhÊn m¹nh thªm: Lóc ®Çu, qu©n ®éi Quèc
héi bÞ ®¸nh b¹i v× lùc lîng cña nhµ mua ®îc
trang bÞ vµ thiÖn chiÕn. Nh÷ng ngêi chØ huy
Quèc héi l¹i bÞ chia rÏ, mét sè muèn tho¶ hiÖp
víi phe b¶o hoµng; hä thiÕu chiÕn lîc vµ quyÕt
t©m chiÕn ®Êu.
+ Ngµy 14/6/1645, qu©n ®éi nhµ vua thua trËn
vµ sau ®ã vua bÞ b¾t, giao cho Quèc héi.
Sau ®ã, S¸c l¬ I l¹i trèn tho¸t vµ mïa xu©n 1648
tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh chèng Quèc héi
nhng bÞ thÊt b¹i. Néi chiÕn kÕt thóc.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Nguyªn nh©n nµo mµ qu©n
quèc héi l¹i giµnh th¾ng lîi?
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
+ XuÊt hiÖn nhiÒu m©u thuÉn: N«ng d©n víi
quý téc, ®Þa chñ, tÇng líp quý téc míi, giai cÊp
t s¶n víi chÕ ®é qu©n chñ.
II. TiÕn tr×nh cña c¸ch m¹ng
1. Giai ®o¹n 1642-1648
- Th¸ng 10/1640, vua S¸c l¬ I buéc ph¶i triÖu
tËp Quèc héi. Quèc héi kh«ng phª duyÖt c¸c
kho¶n thuÕ míi vµ ®Ò ra mét sè yªu s¸ch ®îc
nh©n d©n ñng hé. Nhµ vua buéc ph¶i nhîng
bé mét sè yªu s¸ch cña Quèc héi.
- Th¸ng 1/1642, S¸c l¬ I ch¹y lªn miÒn B¾c,
dùa vµo quý téc phong kiÕn ë ®©y chèng l¹i
Quèc héi.
- Ngµy 22/8/1642, vua S¸c L¬ I tuyªn chiÕn víi
Quèc héi. Cuéc néi chiÕn b¾t ®Çu.
- Lóc ®Çu, qu©n ®éi Quèc héi bÞ ®¸nh b¹i v× lùc
lîng cña nhµ vua ®îc trang bÞ vµ thiÖn chiÕn.
8
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
- HS tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Do ¤.Cr«m-oen n¾m
quyÒn chØ huy qu©n ®éi. «ng tiÕn hµnh nh÷ng
c¶i c¸ch qu©n ®éi, tæ chøc qu©n ®éi cã tÝnh kØ
luËt, tÝnh chiÕn ®Êu cao - qu©n ®éi sên s¾t.
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp/ C¸ nh©n
- GV tr×nh bµy: Ngµy 30/1/1649, vua S¸c L¬ I
bÞ xö tö. Quèc héi tuyªn bè nÒn qu©n chñ lµ
kh«ng cÇn thiÕt. Anh trë thµnh níc céng hoµ.
C¸ch m¹ng lªn ®Õn ®Ønh cao.
- GV nªu c©u hái: Sau th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng
thµnh qu¶ thuéc vÒ giai cÊp nµo?
- HS dùa vµo néi dung SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: QuyÒn hµnh trong
níc thuéc vÒ quý téc míi vµ t s¶n. N«ng d©n
vµ binh lÝnh kh«ng ®îc hëng quyÒn lîi g×.
§ång thêi GV nhÊn m¹nh: Do kh«ng ®îc
hëng quyÒn lîi g× nªn hä tiÕp tôc ®Êu tranh:
Nh©n d©n ®ßi mäi c«ng d©n ®Òu ®îc quyÒn bá
phiÕu bÇu Quèc héi, ®îc tù do tÝn ngìng vµ
cã ruéng ®Êt. Song quý téc vµ t s¶n kh«ng ®¸p
øng c¸c yªu cÇu mµ cßn tiÕp tôc chiÕm ruéng
®Êt, ®µn ¸p cuéc ®Êu tranh.
Ho¹t ®éng 2: Nhãm
- GV tæ chøc cho HS lËp b¶ng thèng kª diÔn
biÕn cña C¸ch m¹ng t s¶n Anh giai ®o¹n
1649-1688 nh sau:
Thêi gian
DiÔn biÕn chÝnh
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
- Ngµy 14/6/1645, qu©n ®éi nhµ vua thua trËn
vµ sau ®ã vua bÞ b¾t, sau trèn tho¸t.
- Mïa xu©n 1648, S¸c l¬ I lÇn n÷a tiÕn hµnh
cuéc chiÕn tranh chèng Quèc héi nhng bÞ thÊt
b¹i. Néi chiÕn kÕt thóc.
- Sau ®ã yªu cÇu HS tr×nh bµy kÕt qu¶ lµm viÖc
cña m×nh.
- GV nhËn xÐt HS tr×nh bµy vµ hoµn thµnh b¶ng
theo néi dung sau:
Thêi gian
DiÔn biÕn chÝnh
N¨m 1649
Xö tö vua S¸c L¬ I, thµnh
lËp níc céng hoµ.
N¨m 1653
ChÕ ®é ®éc tµi qu©n sù thiÕt
lËp.
Th¸ng 9/1658 ¤. Cr«m-oen chÕt, níc
Anh r¬i vµo t×nh h×nh chÝnh
trÞ kh«ng æn ®Þnh.
2. Giai ®o¹n 1649-1688
N¨m 1660
Con S¸c-L¬ I lªn ng«i vua,
- N¨m 1649: Xö tö vua S¸c l¬ I, níc céng hoµ
triÒu ®¹i Xtiu-uèt ®îc phôc
9
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
håi.
S¸c l¬ II bÞ phÕ truÊt.
Th¸ng
12/2688
§Çu
n¨m Vin-hem ¤-ran-gi¬ lªn ng«i
1689
vua. ChÕ ®é qu©n chñ lËp
hiÕn ®îc thiÕt lËp.
- GV dùa vµo niªn biÓu, híng dÉn HS n¾m
®îc híng ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng Anh qua
c¸c mèc chÝnh, sau ®ã lÝ gi¶i vÊn ®Ò:
+ V× sao CM Anh cã sù tho¶ hiÖp gi÷a Quèc
héi víi lùc lîng phong kiÕn cò?
+ V× sao nãi C¸ch m¹ng Anh lµ cuéc c¸ch
m¹ng b¶o thñ?
- §iÓm quan träng mµ GV cÇn kh¾c häa ®Ó HS
nhËn thøc s©u s¾c vÒ th¸i ®é hai mÆt cña giai
cÊp t s¶n Anh. Khi cha ®ñ m¹nh, v× lîi Ých
cña giai cÊp m×nh, chóng kh«ng chØ lõa phØnh
quÇn chóng ®øng lªn ®Êu tranh chèng chÕ ®é
phong kiÕn, mµ cßn l«i kÐo c¶ mét bé phËn quý
téc míi (tõng lµ kÎ thï cña m×nh tríc ®ã) t¹o
nªn mét liªn minh chÝnh trÞ míi. Khi c¸ch
m¹ng thµnh c«ng, giai cÊp t s¶n ph¶n béi l¹i
quÇn chóng c¸ch m¹ng, ®ång thêi cñng cè liªn
minh quý téc - t s¶n b»ng viÖc thiÕt lËp mét
thÓ chÕ chÝnh trÞ Qu©n chñ lËp hiÕn. Nhµ vua
"trÞ v×" mµ kh«ng "cai trÞ" v× kh«ng cã thùc
quyÒn. QuyÒn lùc chÝnh trÞ tËp trung trong tay
Quèc héi lËp hiÕn cña giai cÊp t s¶n. Dï cßn
cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh song C¸ch m¹ng t
s¶n Anh vÉn cã ý nghÜa trong ®¹i ®èi víi lÞch sö
thÕ giíi.
- Gi¸o viªn miªu t¶ râ sù kiÖn xö tö vua S¸c L¬
I.
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: H·y cho biÕt tÝnh chÊt cña
cuéc C¸ch m¹ng Anh?
- HS dùa vµo SGK vµ vèn hiÓu biÕt cña m×nh
tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: §©y lµ cuéc c¸ch
m¹ng t s¶n diÔn ra díi h×nh thøc néi chiÕn
(GV cã thÓ gi¶i thÝch râ thªm diÔn biÕn C¸ch
m¹ng Anh diÔn ra gi÷a nµh vua vµ Quèc héi ®¹i
diÖn hai thÕ lùc ®èi lËp nhau). GV cã thÓ nªu
c©u hái yªu cÇu HS so s¸nh víi cuéc CM Hµ
Lan.
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
ra ®êi, c¸ch m¹ng ®¹t tíi ®Ønh cao.
- N¨m 1653: NÒn ®éc tµi ®îc thiÕt lËp (mét
bíc tôt lïi).
- Th¸ng 9/1658, ¤.Cr«m-oen chÕt, níc Anh
r¬i vµo t×nh h×nh chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh.
N¨m 1660, con S¸c L¬ I lªn ng«i vua, triÒu ®¹i
Xtiu-uèt ®îc phôc håi.
- Th¸ng 12/1688: Quèc héi tiÕn hµnh chÝnh
biÕn.
- §Çu n¨m 1689 Vin hem ¤-ran-gi¬ lªn ng«i
vua, sau ®ã chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn ®îc x¸c
lËp.
10
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ ý nghÜa cña
C¸ch m¹ng Anh.
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn, ®ång thêi nhÊn
m¹nh ®Õn vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n lµ
®éng lùc cña c¸ch m¹ng.
III. TÝnh chÊt, ý nghÜa lÞch sö cña C¸ch
m¹ng Anh
- TÝnh chÊt: ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng t s¶n.
- H×nh thøc: diÔn ra víi h×nh thøc néi chiÕn.
ý nghÜa:
+ LËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn, më ®êng cho
CNTB ë Anh ph¸t triÓn.
+ Më ra thêi k× qu¸ ®é tõ chÕ ®é phong kiÕn
sang chÕ ®é t b¶n.
4. S¬ kÕt bµi häc
- Cñng cè: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái ®îc ®Æt ra ngay tõ ®Çu giê häc: Nguyªn nh©n
bïng næ, diÔn biÕn c¸ch m¹ng? TÝnh chÊt vµ ý nghÜa cña c¸ch m¹ng?
- DÆn dß:
+ Häc bµi cò; ®äc tríc bµi míi.
+ Su tÇm c¸c tranh ¶nh nãi vÒ cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c
MÜ.
11
Bµi 3
ChiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa anh
ë b¾c mÜ nöa sau thÕ kØ xviii
I. Môc tiªu bµi häc
1. KiÕn thøc
Sau khi häc xong bµi häc, yªu cÇu häc sinh cÇn:
- HiÓu r»ng, cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña nh©n d©n 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ cuèi
thÕ kØ XVIII lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t s¶n.
- N¾m v÷ng viÖc ra ®êi mét níc t s¶n ®Çu tiªn ngoµi ch©u ¢u lµ sù tiÕp tôc cuéc tÊn c«ng
vµo chÕ ®é phong kiÕn më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt t b¶n ph¸t triÓn, lµ sù kh¼ng ®Þnh quyÕt
t©m v¬n lªn n¾m quyÒn thèng trÞ thÕ giíi cña giai cÊp t s¶n.
2. T tëng
ChiÕn tranh giµnh ®éc lËp th¾ng lîi, Hîp chóng quèc MÜ ra ®êi, gãp phÇn thóc ®Èy phong
trµo ®Êu tranh chèng phong kiÕn ch©u ¢u vµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë MÜ La - tinh sau
nµy. Tuy vËy, chÕ ®é n« lÖ vÉn tån t¹i ë MÜ, quÇn chóng nh©n d©n vÉn kh«ng ®îc hëng nh÷ng
thµnh qu¶ c¸ch m¹ng mµ hä ®· ph¶i ®æi b»ng x¬ng m¸u cña chÝnh m×nh.
3. KÜ n¨ng
RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông ®å dïng trùc quan, kü n¨ng ph©n tÝch, kh¸i qu¸t, tæng hîp,
®¸nh gi¸ sù kiÖn.
II. ThiÕt bÞ, tµi liÖu d¹y vµ häc
Lîc ®å 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ; ¶nh B¹o ®éng ë B«-xt¬n, Gioãc gi¬ _a-sinh-t¬n, §¹i
héi lôc ®Þa... (GV cã thÓ lùa chän nhiÒu tµi liÖu trùc quan sinh ®éng trong Encarta).
III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1. KiÓm tra bµi cò:
C©u 1: V× sao cuéc CM t s¶n Anh næ ra díi h×nh thøc mét cuéc néi chiÕn?
C©u 2: Nªu tÝnh chÊt, ý nghÜa cña C¸ch m¹ng t s¶n Anh.
2. Giíi thiÖu bµi míi
GV cã thÓ t¹o t×nh huèng vµo bµi qua nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, tuy nhiªn cÇn chó ý HS ®Çu
cÊp rÊt Ên tîng víi c¸ch diÔn ®¹t nhÑ nhµng giµu h×nh ¶nh.
12
3. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc trªn líp
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp/ c¸ nh©n
- Tríc hÕt, GV giíi thiÖu trªn b¶n ®å vÞ trÝ, ®iÒu kiÖn tù
nhiªn, lÞch sö, c d©n cña 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ: D©n
b¶n xø ®Çu tiªn lµ ngêi In-®i-an (thæ d©n da ®á) sèng l©u ®êi
ë vïng nµy c¸ch ®©y kho¶ng 12.000-13.000, sau ®ã lµ ngêi
da ®en ë ch©u Phi bÞ b¾t s¸ng ®©y lµm n« lÖ. C d©n ®· biÕt
trång khoai t©y, ng«, ca cao, cµ phª, thuèc l¸, cao su vµ cã mét
nÒn v¨n hãa cao.
- TiÕp theo, GV nªu c©u hái: 13 thuéc ®Þa cña Anh ®îc ra
®êi ntn?
- HS dùa vµo SGK vµ vèn kiÕn thøc cña m×nh tr¶ lêi c©u hái.
§ång thêi nãi râ thªm:
+ Cuéc di d©n tõ ch©u ¢u sang ch©u MÜ tõ sau ph¸t kiÕn ®Þa lÝ
cña Crit-xt«p C«-l«ng-b«.
+ Qu¸ tr×nh chinh phôc cña thùc d©n Anh ®èi víi ngêi In-®ian, ®uæi hä vÒ phÝa T©y.
+ §a n« lÖ da ®en tõ ch©u Phi sang khai ph¸ ®ån ®iÒn...
§ång thêi, GV chØ trªn lî ®å vÒ vÞ trÝ tªn cña tõng bang
thuéc B¾c MÜ.
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ cña thùc d©n Anh ë
B¾c MÜ thÓ hiÖn nh÷ng mÆt nµo?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Sù thèng trÞ cña thùc d©n Anh ®èi víi
13 thuéc ®Þa ë B¾c MÜ trªn c¸c mÆt tæ chøc cai trÞ vÒ luËt ph¸p
hµ kh¾c. §ång thêi, GV nãi râ thªm: C¸c thuéc ®Þa ë ®©y lµ
n¬i cung cÊp nguyªn liÖu vµ lµ thÞ trêng tiªu thô hµng hãa
cña chÝnh quèc Anh, ®ång thêi ph¶i tu©n thñ c¸c ®¹o luËt kh¾c
khe do Anh ®Ò ra.
Ho¹t ®éng 2: Nhãm
GV tæ chøc cho HS lµm viÖc theo nhãm vµ th¶o luËn c©u hái:
V× sao chÕ ®é thèng trÞ Anh ë B¾c MÜ lµ trë lùc cho ssù ph¸t
triÓn kinh tÕ ë c¸c thuéc ®Þa B¾c MÜ?
- HS lµm viÖc theo nhãm, cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm
kh¸c cã thÓ bæ sung.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Nh÷ng néi dung cña ®iÒu luËt mµ
thùc d©n Anh ®Æt ra lµ nh÷ng trë lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ
cña c¸c thuéc ®Þa ë B¾c MÜ.
§ång thêi, GV tr×nh bµy sù ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n vµ sù
kh¸c biÖt cña hai miÒn Nam, B¾c.
- GV gi¶i thÝch râ kh¸i niÖm "ChÕ ®é ®ån ®iÒn ë B¾c MÜ".
Ho¹t ®éng 1: Nhãm/ C¸ nh©n
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
I. Sù di d©n ®Õn B¾c MÜ vµ chÕ
®é thuéc ®Þa Anh
1. Sù x©m chiÕm thuéc ®Þa Anh
ë B¾c MÜ
- Tõ n¨m 1063 ®Õn n¨m 1732
thùc d©n Anh lÇn lît x©m
chiÕm vµ lËp 13 thuéc ®Þa ë B¾c
MÜ.
- Trong hai TK XVII-XVIII,
thùc d©n Anh ®· dån ®uæi ngêi
In-®i-a vÒ phÝa T©y, chiÕm ®Êt
®ai ph× nhiªu, ®a n« lÖ da ®en
tõ ch©u Phi sang khai ph¸ ®ån
®iÒn.
2. ChÕ ®é thùc d©n Anh ë B¾c
MÜ
- Sù thèng trÞ cña TDA ®èi víi
13 thuéc ®Þa ë B¾c MÜ thÓ hiÖn
trªn c¸c mÆt tæ chøc cai trÞ vÒ
luËt ph¸p.
- Nh÷ng ®¹o luËt hµ kh¾c mµ
TDA ®Æt ra ®· k×m h·m sù ph¸t
triÓn kinh tÕ ë B¾c MÜ.
13
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
- GV nªu c©u hái: Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë 13 thuéc ®Þa ®Æt ra
nh÷ng yªu cÇu g×?
- Sau khi cho HS tù lµm viÖc vµ tr¶ lêi vÊn ®Ò nµy, GV cÇn
nhÊn m¹nh yªu cÇu bøc thiÕt cña 13 thuéc ®Þa lµ ®îc tù do
ph¸t triÓn s¶n xuÊt, buèn b¸n, më mang kinh tÕ vÒ phÝa T©y.
Tuy nhiªn, nh÷ng mong muèn chÝnh ®¸ng ®ã bÞ chÝnh quyÒn
Anh quèc ra søc k×m h·m.
- GV tiÕp tôc cho HS th¶o luËn vÊn ®Ò:
- T¹i sao chÝnh phñ Anh l¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë
thuéc ®Þa?
- ChÝnh phñ Anh ®· lµm g× ®Ó k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ
thuéc ®Þa? HËu qu¶ cña nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã ra sao?
- GV lÊy kÕt qu¶ th¶o luËn ®Ó lý gi¶i nguyªn nh©n dÉn ®Õn
viÖc bïng næ cuéc chiÕn tranh ®ßi quyÒn ®éc lËp cña tÊt c¶ c¸c
tÇng líp nh©n d©n 13 thuéc ®Þa Anh.
- GV sö dông c¸c bøc tranh (nguån: Encarta) miªu t¶, têng
thuËt c¶nh hµnh h×nh nh©n viªn së thuÕ; tÊn c«ng tÇu chë chÌ
cña Anh; b¹o ®éng ë B«-xt¬n 1773.
- GV híng dÉn HS ph©n tÝch ph¶n øng cña vua Anh - nguyªn
nh©n trùc tiÕp dÉn ®Õn bïng næ cuéc chiÕn (4/1775). Gv cho
häc sinh quan s¸t b¶ng so s¸nh t¬ng quan lùc lîng gi÷a 2
bªn khi b¾t ®Çu cuéc chiÕn.
- VÝ dô: LËp b¶ng thÓ hiÖn d÷ liÖu sau:
+ Qu©n Anh: Lùc lîng 9 v¹n; thiÖn chiÕn; vò khÝ ®Çy ®ñ...
+ Qu©n 13 thuéc ®Þa: Lùc lîng 3 v¹n; thiÕu kinh nghiÖm t¸c
chiÕn; vò khÝ thiÕu thèn...
- Tõ viÖc so s¸nh, HS nhËn thÊy nh÷ng khã kh¨n, bÊt lîi ®èi
víi nghÜa qu©n dÉn tíi th¬ng vong nhiÒu, thiÕu thèn l¬ng
thùc, lùc lîng...
- GV ®Æt vÊn ®Ò: Cuéc chiÕn sÏ ra sao nÕu t×nh h×nh ®ã kÐo
dµi? VÊn ®Ò cÊp thiÕt cÇn gi¶i quyÕt lóc nµy lµ g×?
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV cho HS quan s¸t bøc tranh §¹i héi lôc ®Þa lÇn hai, ch©n
dung Oa-sinh-t¬n, nªu c©u hái thu hót sù chó ý cña HS: Em
biÕt g× vÒ G.Oa-sinh-t¬n?
- Trong qu¸ tr×nh híng dÉn Hs th¶o luËn, cÇn chó ý nhÊn
m¹nh tµi thao lîc qu©n sù cña Oa-sinh-t¬n (chØnh ®èn qu©n
®éi, thay ®æi h×nh thøc t¸c chiÕn...).
GV giíi thiÖu vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp, tµi n¨ng, vai trß cña
Gioãc-gi¬- Oa-sinh-t¬n (1732-1799).
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp
- Tríc hÕt, GV tr×nh bµy: ngµy 4/7/1776 Héi nghÞ lôc ®Þa
Phi-la-®en-phi-a th«ng qua b¶n Tuyªn ng«n §éc lËp.
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
- Kinh tÕ 13 thuéc ®Þa ë B¾c MÜ
®· ph¸t triÓn theo híng t b¶n
chñ nghÜa:
+ MiÒn B¾c: C«ng trêng thñ
c«ng ph¸t triÓn.
+ MiÒn Nam: Kinh tÕ ®ån ®iÒn
ph¸t triÓn.
- Sù k×m h·m cña chÝnh phñ
Anh lµm cho m©u thuÉn ë 13
thuéc ®Þa trë nªn gay g¾t, dÉn
®Õn viÖc bïng næ chiÕn tranh.
14
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
- GV gäi HS ®äc néi dung b¶n Tuyªn ng«n §éc lËp. TiÕp ®ã,
GV nªu c©u hái: Em h·y cho biÕt néi dung b¶n Tuyªn ng«n
§éc lËp.
- HS ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý. §ång thêi ph©n tÝch t¸c dông cña b¶n
Tuyªn ng«n §éc lËp ®èi víi viÖc kÝch thÝch tinh thÇn ®oµn kÕt
chiÕn ®Êu cña nh©n d©n thuéc ®Þa (cã thÓ liªn hÖ víi b¶n
Tuyªn ng«n §éc lËp ngµy 2/9/1945 cña Hå ChÝ Minh). Nhê
®ã t×nh h×nh thay ®æi theo híng ngµy cµng cã lîi cho nghÜa
qu©n.
- GV trÝch ®äc néi dung: Tuyªn ng«n §éc lËp ngµy 4/7/1776
(tõ: Chóng t«i cho r»ng sù thËt... sù an toµn vµ h¹nh phóc cña
m×nh).
- GV cã thÓ giíi thiÖu cho HS néi dung bøc tranh "§¹i héi 13
thuéc ®Þa Anh th«ng qua b¶n Tuyªn ng«n §éc lËp cña Hoa K×
4/7/1776" trong SGK.
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
II. Cuéc chiÕn tranh giµnh
®éc lËp ë B¾c MÜ
1. Nguyªn nh©n vµ diÔn biÕn
- Cuèi n¨m 1773, nh©n d©n c¶ng
B«-xt¬n tÊn c«ng tµu ch chÌ cña
Anh, nguy c¬ cuéc chiÕn ®Õn
gÇn.
- §¹i héi lôc ®Þa lÇn thø nhÊt
®îc triÖu tËp (9/1774), yªu cÇu
vua Anh b·i bá chÝnh s¸ch h¹n
chÕ c«ng th¬ng nghiÖp.
- Th¸ng 4/1775, chiÕn tranh
gi÷a c¸c thuéc ®Þa vµ chÝnh
quèc bïng næ.
- Th¸ng 5/1775, §¹i héi lôc ®Þa
lÇn thø hai ®îc triÖu tËp.
+ QuyÕt ®Þnh x©y dùng qu©n ®éi
lôc ®Þa.
+ Cö Gioãc-gi¬ Oa-sinh-t¬n lµm
Tæng chØ huy qu©n ®éi.
2. Tuyªn ng«n §éc lËp vµ viÖc
thµnh lËp Hoa K×.
- Th«ng qua b¶n Tuyªn ng«n
®éc lËp (4/7/1776), tuyªn bè
thµnh lËp Hîp chñng quèc MÜ.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV tiÕp tôc cho HS t×m hiÓu diÔn biÕn cña cuéc chiÕn tranh
cña trªn lîc ®å víi hai chiÕn th¾ng lín: Xa-ra-t«-ga
(17/10/1777) vµ I-oãc-tao (1781) vµ viÖc Anh ph¶i kÝ HiÖp
íc VÐc-xai c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña 13 thuéc ®Þa ë B¾c
MÜ.
- Ngµy 17/10/1777, chiÕn th¾ng
- GV nªu c©u hái: KÕt qu¶ cña cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp Xa-ra-t«-ga, t¹o ra bíc ngoÆt
cuéc chiÕn.
cña c¸c thuéc ®Þa ë B¾c MÜ?
- N¨m 1781 trËn I-oãc-tao gi¸ng
®ßn quyÕt ®Þnh, giµnh th¾ng lîi
- HS dùa vµo néi dung SGK tr¶ lêi c©u hái.
cuèi cïng.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn:
+ Cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa ë B¾c MÜ - Theo Hoµ íc VÐc-xai
(9/1783), Anh c«ng nhËn nÒn
th¾ng lîi.
®éc lËp cña 13 thuéc ®Þa B¾c
+ Mét quèc gia t s¶n míi ra ®êi: Hîp chóng quèc MÜ.
MÜ.
+ HiÕn ph¸p 1787 ®îc th«ng qua.
+ N¨m 1789, G.Oa-sinh-t¬n ®îc bÇu lµ Tæng thèng ®Çu tiªn
cña níc MÜ (n¨m bïng næ cuéc §¹i CM Ph¸p 1789), Thñ ®« - N¨m 1787 th«ng qua HiÕn
ph¸p, cñng cè vÞ trÝ nhµ níc
níc MÜ giê ®©y mang tªn «ng.
15
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: H·y cho biÕt tÝnh chÊt c¶ cuéc chiÕn tranh
cña nh©n d©n c¸c thuéc ®Þa ë B¾c MÜ?
- Tríc khi HS tr¶ lêi c©u hái, GV cã thÓ gîi ý: liªn hÖ víi
C¸ch m¹ng Hµ Lan vµ C¸ch m¹ng Anh.
- GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t s¶n diÔn
ra díi h×nh thøc gi¶i phãng d©n téc. §©y lµ "Cuéc chiÕn tranh
gi¶i phãng thùc sù, c¸ch m¹ng thùc sù".
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
GV híng dÉn HS nhËn thøc ý nghÜa cña cuéc chiÕn tranh
giµnh ®éc lËp ë B¾c MÜ.
- GV cã thÓ trÝch nhËn xÐt cña Hå ChÝ Minh vÒ cuéc chiÕn
tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa ë B¾c MÜ: (Tõ: Thæ s¶n
MÜ rÊt giµu... cha ph¶i c¸ch mÖnh ®Õn n¬i).
Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n
MÜ.
III. TÝnh chÊt vµ ý nghÜa lÞch
sö
- TÝnh chÊt: lµ mét cuéc c¸ch
m¹ng t s¶n diÔn ra díi h×nh
thøc gi¶i phãng d©n téc.
- ý nghÜa:
+ Gi¶i phãng B¾c MÜ khái chÝnh
quyÒn Anh, thµnh lËp quèc gia
t s¶n, më ®êng cho CNTB
ph¸t triÓn ë B¾c MÜ.
+ Gãp phÇn thóc ®Èy CM chèng
phong kiÕn ch©u ¢u, phong trµo
®Êu tranh giµnh ®éc lËp ë MÜ La
tinh.
4. S¬ kÕt bµi häc:
- Cñng cè
+ GV híng dÉn HS nhËn thøc vÊn ®Ò chñ yÕu sau:
. V× sao C¸ch m¹ng t s¶n ë B¾c MÜ næ ra díi h×nh thøc mét cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc
lËp?
. ý nghÜa quan träng cña cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®ã?
+ Tæng kÕt néi dung trªn, GV tiÕp tôc cñng cè ®Ó HS hiÓu râ kh¸i niÖm C¸ch m¹ng t s¶n.
So s¸nh cuéc t giµnh ®éc lËp ë B¾c MÜ víi Cchs m¹ng t s¶n Hµ Lan, C¸ch m¹ng t s¶n Anh ®Ó
thÊy sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc cña c¸ch m¹ng t s¶n trong buæi ®Çu thêi CËn ®¹i.
- DÆn dß:
+ Häc bµi cò, ®äc tríc bµi míi.
+ Su tÇm tranh ¶nh vÒ cuéc C¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p.
16
Bµi 4
C¸ch m¹ng t s¶n ph¸p cuèi thÕ kØ XVIII
I. Môc tiªu bµi häc
1. KiÕn thøc
Sau khi häc xong bµi häc, yªu cÇu HS cÇn:
- N¾m ®îc nguyªn nh©n bïng næ, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn, kÕt qu¶, tÝnh chÊt vµ ý nghÜa
lÞch sö cña C¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p.
- HiÓu râ r»ng C¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p cuèi thÕ kØ XVIII lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®iÓn
h×nh nhÊt thêi k× lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i. Nã ®· lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn, më ®êng cho CNTB
ph¸t triÓn ë Ph¸p, gãp phÇn vµo th¾ng lîi cña chñ nghÜa t b¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
2. T tëng:
QuÇn chóng nh©n d©n, ®éng lùc chñ yÕu thóc ®Èy sù nghiÖp C¸ch m¹ng Ph¸p ®¹t ®Õn ®Ønh
cao lµ nÒn chuyªn chÝnh Gia-c«-banh, hä xøng ®¸ng lµ ngêi s¸ng t¹o ra lc.
3. Kü n¨ng
RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông ®å dïng trùc quan, kü n¨ng ph©n tÝch, kh¸i qu¸t, tæng hîp,
®¸nh gi¸ sù kiÖn.
II. ThiÕt bÞ, tµi liÖu d¹y vµ häc
B¶n ®å phong trµo nh©n d©n Ph¸p, tranh "T×nh c¶nh n«ng d©n Ph¸p", "TÊn c«ng ph¸ ngôc
Ba-xti"... (GV cã thÓ lùa chän tµi liÖu trùc quan trong Encarta).
III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1. KiÓm tra bµi cò
C©u 1: V× sao nãi cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ lµ cuéc
c¸ch m¹ng t s¶n?
C©u 2: Ph©n tÝch ý nghÜa cña cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp ë B¾c MÜ?
- Sau khi HS tr¶ lêi, GV nhÊn m¹nh ¶nh hëng cña CM MÜ ®èi víi ch©u MÜ vµ ch©u ¢u,
®Æc biÖt lµ ®èi víi níc Ph¸p ®ang trong t×nh tr¹ng "®ªm tríc cña c¸ch m¹ng".
2. DÉn d¾t vµo bµi míi
Cuèi thÕ kØ XVIII, gi÷a Pa-ri hoa lÖ cña níc Ph¸p - "kinh ®« ch©u ¢u", ®· bïng næ mét
cuéc CM "long trêi lë ®Êt". Thµnh qu¶ cña cuéc CM ®ã ®îc Lª-Nin nhÊn m¹nh r»ng: "Nã xøng
®¸ng lµ cuéc ®¹i c¸ch m¹ng v× ®· lµm biÕt bao viÖc cho giai cÊp cña nã tøc lµ giai cÊp t s¶n, ®Ó
®Õn trän thÕ kØ XIX, thÕ kØ ®em l¹i ¸nh s¸ng v¨n hãa, v¨n minh cho nh©n lo¹i ®Òu diÔn ra díi
¶nh hëng cña cuéc c¸ch m¹ng vÜ ®¹i nµy". V× sao cuéc CMTS ë trung t©m ch©u ¢u l¹i trë nªn
®iÓn h×nh h¬n bÊt cø cuéc CMTS nµo cña thêi k× cËn ®¹i? Chóng ta sÏ nghiªn cøu lµm s¸ng tá
vÊn ®Ò nµy trong bµi häc h«m nay.
3. Tæ chøc c¸c häat ®éng d¹y vµ häc trªn líp
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV tæ chøc ®Ó HS tr¶ lêi c©u hái: C¨n cø vµo ®©u ®Ó nãi
r»ng, cuèi thÕ kØ XVIII, Ph¸p vÉn lµ níc n«ng nghiÖp l¹c
hËu?
HS cã thÓ dùa vµo SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái nµy. §Æc biÖt, GV
híng dÉn HS ph©n tÝch ®êi sèng cña n«ng d©n Ph¸p díi ¸ch
¸p bøc bãc lét cña phong kiÕn, th«ng qua b¶ng thèng kª sau:
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
I. Nh÷ng tiÒn ®Ò cña c¸ch
m¹ng
1. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi níc
Ph¸p tríc n¨m 1789
17
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Thu nhËp cña n«ng d©n Ph¸p
tríc c¸ch m¹ng 1789
Nép thuÕ cho l·nh chóa
25%
Nép thuÕ thËp ph©n
10%
Nép thuÕ cho quý téc phong kiÕn
50%
PhÇn cßn l¹i cña n«ng d©n
- GV miªu t¶ bøc tranh T×nh c¶nh n«ng d©n Ph¸p tríc c¸ch
m¹ng.
- Khi miªu t¶ GV nªu c©u hái: Ngêi n«ng d©n chèng cuèc
nãi lªn ®iÒu g×?
- HS tr¶ lêi c©u hái sÏ lÝ gi¶i ®îc t×nh tr¹ng n«ng nghiÖp Ph¸p
tríc c¸ch m¹ng.
Ho¹t ®éng 2: Nhãm
- GV chia líp thµnh 2 nhãm nhiÖm vô cña tõng nhãm tr¶ lêi
c¸c c©u hái nh sau:
Nhãm 1: iT×nh h×nh c«ng nghiÖp níc Ph¸p tríc c¸ch m¹ng
ntn?
Nhãm 2: Th¬ng nghiÖp Ph¸p cã g× thay ®æi.
- HS lµm viÖc theo nhãm ®äc SGK t×m néi dung tr¶ lêi. Cö ®¹i
diÖn ®äc kÕt qu¶ lµm viÖc, nhãm kh¸c cã thÓ bæ sung.
- GV nhËn xÐt, bæ sung vµ chèt ý:
+ Nhãm 1:
C«ng nghiÖp Ph¸p cuèi thÕ kØ XVIII ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn,
nhiÒu thµnh thÞ nh Boãc-®«, N¨ng-t¬... lín m¹nh nhanh, s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu t¬ lôa, v¶i, hµng thªu, len, th¶m... ph¸t triÓn.
NhiÒu c«ng trêng thñ c«ng ph¸t triÓn thu hót nhiÒu c«ng
nh©n lµm thuª. NhiÒu ngµnh ph¸t triÓn m¹nh nh t¬ lôa, luyÖn
kim, khai má, chÕ t¹o vò khÝ...
+ Nhãm 2: Th¬ng nghiÖp ph¸t ®¹t, song sù giao lu trong
níc vµ níc ngoµi cßn gÆp c¶n trë.
- GV nhÊn m¹nh thªm do mçi ®Þa ph¬ng cã chÕ ®é thuÕ quan
riªng, hÖ thèng ®o lêng riªng, nhµ níc ®éc quyÒn vÒ lóa m×,
muèi vµ nhiÒu mÆt hµng kh¸c.
Ho¹t ®éng 1: Nhãm
- GV cho häc sinh theo dâi s¬ ®å c¬ cÊu x· héi níc Ph¸p
tríc c¸ch m¹ng.
(GV chuÈn bÞ s¬ ®å tù vÏ)
Híng dÉn HS th¶o luËn, vai trß, quyÒn lîi kinh tÕ, ®Þa vÞ
chÝnh trÞ cña c¸c ®¼ng cÊp.
Tõ ®ã rót ra kÕt luËn:
M©u thuÉn vÒ quyÒn lîi kinh tÕ, ®Þa vÞ chÝnh trÞ dÉn ®Õn cuéc
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
- Cuèi thÕ kØ XVIII, Ph¸p vÉn lµ
níc n«ng nghiÖp:
+ C«ng cô, kÜ thuËt canh t¸c l¹c
hËu, n¨ng suÊt thÊp.
+ L·nh chóa, Gi¸o héi bãc lét
n«ng d©n nÆng nÒ.
- C«ng th¬ng nghiÖp ph¸t
triÓn:
+ M¸y mãc sö dông ngµy cµng
nhiÒu (dÖt, khai má, luyÖn kim),
nhiÒu c«ng trêng thñ c«ng thu
hót nhiÒu c«ng nh©n lµm thuª,
nhiÒu nghÒ ph¸t triÓn.
+ nhiÒu thµnh thÞ nh Boãc-®«,
N¨ng-t¬... lín m¹nh nhanh.
- Th¬ng nghiÖp: Ph¸t ®¹t, song
sù giao lu trong níc vµ níc
ngoµi cßn gÆp c¶n trë.
2. ChÕ ®é x· héi, chÝnh trÞ
- X· héi chia thµnh 3 ®¼ng cÊp.
+ T¨ng l÷: Cã nhiÒu ®Æc quyÒn
+ Quý téc: QuyÒn lîi vÒ kinh tÕ,
chÝnh trÞ .
+ §¼ng cÊp thø ba: Gåm t s¶n,
n«ng d©n, b×nh d©n. Hä lµm ra
cña c¶i, ph¶i ®ãng mäi tø thuÕ,
18
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
khñng ho¶ng x· héi s©u s¾c.
- GV cã thÓ gi¶i thÝch kh¸i niÖm "®¼ng cÊp", sù bÊt b×nh ®¼ng
cña chÕ ®é ®¼ng cÊp, nguån gèc vµ vÞ trÝ cña mçi ®¼ng cÊp
trong x· héi Ph¸p tríc c¸ch m¹ng.
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
kh«ng ®îc hëng quyÒn lîi
chÝnh trÞ.
- M©u thuÉn x· héi gay g¾t.
3. Cuéc ®Êu tranh trªn lÜnh vùc
t tëng
Ho¹t ®éng: Nhãm
- Nh÷ng t tëng tiÕn bé phª
GV híng dÉn HS th¶o luËn vÊn ®Ò:
ph¸n nh÷ng quan ®iÓm lçi thêi,
- Nh÷ng t tëng tiÕn bé ë níc Ph¸p tríc c¸ch m¹ng ®îc gi¸o lÝ l¹c hËu, më ®êng cho
x· héi ph¸t triÓn.
dùa trªn c¬ së nµo?
- HS th¶o luËn theo nhãm vµ cö ®¹i diÖn tr×nh bµy kÕt qu¶ lµm - TriÕt häc ¸nh s¸ng: dän
viÖc nhãm. Nhãm kh¸c cã thÓ bæ sung.
®êng cho c¸ch m¹ng bïng næ,
- Cuèi cïng GV nhËn xÐt chèt ý.
®Þnh híng cho mét x· héi míi
Sau ®ã GV giíi thiÖu trµo lu TriÕt häc ¸nh s¸ng th«ng qua
nh÷ng quan ®iÓm tiªu biÓu cña M«ng-te-xki-¬, V«n-te, Rótx«. HS cÇn nhËn thøc râ nh÷ng t tëng ®ã kh«ng dõng ë viÖc
phª ph¸n chÕ ®é phong kiÕn thèi n¸t, gi¸o lÝ nhµ thê hñ lËu,
mµ quan träng h¬n lµ ®Æt c¬ së nÒn mãng lÝ thuyÕt vÒ viÖc x©y
dùng mét chÕ ®é x· héi míi. Nã thùc sù lµ t tëng dän
®êng cho c¸ch m¹ng, lµ ngän ®uèc s¸ng cho níc Ph¸p khi
vÉn cßn trong ®ªm tèi.
- GV cho HS ®äc ®o¹n ch÷ nhá trong SGK nãi vÒ c¸c nhµ t
tëng Ph¸p.
Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái:
- Nhµ vua triÖu tËp Héi nghÞ 3 ®¼ng cÊp ®Ó lµm g×?
- Nhµ vua cã ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh kh«ng? v× sao?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt, bæ sung vµ kÕt luËn:
+ Ngµy 5/5/1789, Héi nghÞ ba ®¼ng cÊp ®îc triÖu tËp v× vua
Lu-i cÇn c¸c ®¹i biÓu tho¶ thuËn cho vay tiÒn ®¸nh thªm thuÕ
míi ®Ó gi¶i quyÕt t×nh h×nh khñng ho¶ng tµi chÝnh, sè nî cña
nhµ vua ®· lªn tíi 5 tû livr¬.
+ Song yªu cÇu cña Lu-i XVI bÞ §¼ng cÊp thø ba ph¶n ®èi, hä
tuyªn bè lµ Quèc héi lËp hiÕn, c¬ quan duy nhÊt th«ng qua c¸c
®¹o luËt tµi chÝnh.
- GV tr×nh bµy: Nhµ vua tËp trung qu©n ®éi ®Ó chèng l¹i Quèc
héi g©y nªn mét lµn sãng c«ng phÉn trong quÇn chóng lao
®éng.
Ho¹t ®éng 2: C¶ líp
- GV têng thuËt trËn tÊn c«ng ph¸ ngôc Ba-xti (cã thÓ kh«ng
cÇn têng thuËt hÕt).
- GV liªn hÖ: Ngµy nay, n¬i mµ chóng ta nh×n thÊy khi ®Õn Pari lµ qu¶ng trêng Ba-xti do nh©n d©n c¸ch m¹ng x©y dùng
trong t¬ng lai.
4. C¸ch m¹ng 1789 bïng næ
- Ngµy 5/5/1789, trong héi nghÞ
ba ®¼ng cÊp do nhµ vua triÖu
tËp, ý ®å muèn t¨ng thuÕ cña
vua Lu-i-XVI bÞ ®¼ng cÊp thø
ba ph¶n ®èi.
19
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
nªn.
§Ó kØ niÖm th¾ng lîi vÜ ®¹i cña cuéc ®Êu tranh chèng phong
kiÕn cña nh©n d©n c¸ch m¹ng, nh©n d©n Ph¸p lÊy ngµy 14/7,
ngµy h¹ ngôc Baxti, lµm ngµy Quèc kh¸nh cña m×nh.
- GV: C¸ch m¹ng Ph¸p më ®Çu th¾ng lîi ë Pa-ri råi nhanh
chãng lan nhanh ra c¸c thµnh phè vµ n«ng th«n trong níc
Ph¸p.
Ho¹t ®éng 1: C¶ líp
- Tríc hÕt, GV tr×nh bµy: C¸ch m¹ng 1789 th¾ng lîi, ph¸i
LËp hiÕn thuéc tÇng líp ®¹i t s¶n lªn n¾m quyÒn.
+ Ngµy 4/8/1789, Quèc héi tuyªn bè xo¸ bá mét sè nghÜa vô
cña n«ng d©n, tÞch thu ruéng ®Êt cña Gi¸o héi ®em b¸n víi gi¸
cao.
+ Ngµy 28/8/1789 Quèc héi th«ng qua Tuyªn ng«n Nh©n
quyÒn vµ D©n quyÒn.
- GV híng dÉn HS t×m hiÓu nh÷ng t tëng tiÕn bé cña b¶n
Tuyªn ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n quyÒn (liªn hÖ víi Tuyªn
ng«n ®éc lËp cña MÜ, Tuyªn ng«n ®éc lËp cña ViÖt Nam).
- GV giíi thiÖu vÒ b¶n Tuyªn ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n
quyÒn: (Nguyªn nh©n ra ®êi, t¸c gi¶, néi dung chñ yÕu, mét sè
®iÓm h¹n chÕ, ý nghÜa).
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Quèc héi LËp hiÕn ®· cã viÖc lµm g×?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt, bæ sung vµ chèt ý:
+ Th«ng qua HiÕn ph¸p, x¸c ®Þnh thÓ chÕ qu©n chñ lËp hiÕn
cña níc Ph¸p, tõ bá mét sè nguyªn t¾c tiÕn bé cña Tuyªn
ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n quyÒn.
+ Ban hµnh nhiÒu ®¹o luËt chèng b·i c«ng.
+ NhiÒu nhiÖm vô c¬ b¶n cña C¸ch m¹ng Ph¸p kh«ng ®îc
gi¶i quyÕt: ruéng ®Êt, quyÒn tù do, d©n chñ cña nh©n d©n lao
®éng.
Ho¹t ®éng 3: C¸ nh©n
- GV nªu c©u hái: Nh÷ng khã kh¨n mµ c¸ch m¹ng Ph¸p gÆp
ph¶i?
- HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái.
- GV nhËn xÐt, bæ sung vµ hoµn thiÖn:
KiÕn thøc HS cÇn n¾m
- Ngµy 14/7/1789, quÇn chóng
ph¸ ngôc Ba-xti, më ®Çu cho
C¸ch m¹ng Ph¸p.
II. ChÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn nÒn céng hoµ thø nhÊt (1792)
1. ChÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn
(14/7/1789 ®Õn 10/8/1792)
- QuÇn chóng nh©n d©n næi dËy
kh¾p n¬i (c¶ thµnh thÞ vµ n«ng
th«n), chÝnh quyÒn cña t s¶n
tµi chÝnh ®îc thiÕt lËp (Quèc
héi lËp hiÕn).
- Ngµy 28/8/1789 th«ng qua
Tuyªn ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n
quyÒn.
+ Ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch c«ng th¬ng nghiÖp ph¸t
triÓn.
+ Th¸ng 9/1791 th«ng qua hiÕn
ph¸p, x¸c lËp nÒn chuyªn chÝnh
t s¶n (qu©n chñ lËp hiÕn).
- Quèc héi vµ c¸c lùc lîng
®øng ®Çu ®· lµm ngõng trÖ sù
ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng.
- Vua Ph¸p t×m c¸ch chèng ph¸
c¸ch m¹ng, kh«i phôc l¹i chÕ ®é
phong kiÕn (xói giôc ph¶n ®éng
trong níc liªn kÕt víi phong
kiÕn bªn ngoµi).
20
- Xem thêm -