Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
TuÇn : 1 TiÕt: 1 - 2- 3.
Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7
Giíi thiÖu t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”
Bµi tËp vÒ v¨n b¶n “Cæng trêng më ra”, “MÑ t«i ”.
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp häc sinh h×nh dung hÖ thèng kiÕn thøc mµ c¸c em sÏ häc ë líp 7. N¾m ®îc nh÷ng yªu
c©ï c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh. Mét sè ®iÓm næi bËt vÒ t¸c gi¶, néi dung t¸c phÈm: “nh÷ng tÊm lßng
cao c¶”. Bæ sung nh÷ng g× cßn thiÕu hôt trong ®¹o ®øc cña HS.
II.TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
1. Tæ chøc :
SÜ sè : 7a:..................
7b :................
2. Bµi míi :
I- Giíi thiÖu vÒ ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 7:
SGK ng÷ v¨n 7 kÕt hîp 3 phÇn: V¨n - TV- TLV nhng vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu riªng cã tÝnh t¬ng ®èi ®éc lËp cña mçi phÇn.
1. VÒ m«n v¨n:
- §îc s¾p xÕp theo thÓ lo¹i v¨n b¶n.
- C¸c em sÏ ®îc tiÕp xóc víi v¨n th¬ tr÷ t×nh (22T) bao gåm th¬ vµ ca dao. TiÕp xóc víi thÓ
lo¹i tù sù (9T). TiÕp xóc víi v¨n b¶n, t¸c phÈm v¨n ch¬ng nghÞ luËn (7T). KÞch d©n gian (4T).
V¨n b¶n nhËt dông (5T).
2. VÒ TiÕng ViÖt :
- Häc sinh tiÕp tôc häc vÒ cÊu t¹o tõ ( tõ ghÐp - tõ l¸y), vÒ tõ vùng ( tõ ®ång nghÜa, tõ tr¸i
nghÜa, tõ ®ång ©m, thµnh ng÷). VÒ có ph¸p ( rót gän c©u, c©u bÞ ®éng…). VÒ tu tõ ( ®iÖp ng÷,
ch¬i ch÷ ) vµ vÒ chuÈn mùc sö dông tõ.
3. VÒ TËp Lµm V¨n:
- Häc sinh chñ yÕu häc 2 kiÓu v¨n b¶n: biÓu c¶m vµ nghÞ luËn.
- HiÓu ®îc môc ®Ých, bè côc v¨n b¶n lËp luËn, c¸c kiÓu nghÞ luËn chøng minh, gi¶i thÝch, cã
kÜ n¨ng lµm ®Ò c¬ng nãi, viÐt vÒ nghÞ luËn gi¶i thÝch, chøng minh .
* VÒ c¸c v¨n b¶n nhËt dông :
- Líp 6: Häc 3 t¸c phÈm (v¨n b¶n).
+ CÇu Long Biªn chøng nh©n lÞch sö (di tÝch lÞch sö).
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
+ §éng Phong Nha (danh lam th¾ng c¶nh).
+ Bøc th cña thñ lÜnh da ®á (thiªn nhiªn vµ m«i trêng ).
- Líp 7: Häc 4 t¸c phÈm (VB).
+ Cæng trêng më ra - LÝ Lan.
+ MÑ t«i (trÝch NTLCC) - Ðt m«n ®« ®¬ Ami xi.
+ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª - Kh¸nh Hoµi.
+ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - Hµ ¸nh Minh.
Néi dung chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ quyÒn trÎ em, nhµ trêng, phô n÷, VH- GD.
II. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”
1. T¸c gi¶: Ðt m«n ®« ®¬ Ami xi (31.10.1846 - 12.3.1908) -thä 62 tuæi.
Lµ nhµ ho¹t ®éng x· héi, nhµ v¨n hãa, nhµ v¨n lçi l¹c cña níc ý (Italia).
Cha ®Çy 20 tuæi (1866) «ng ®· lµ sÜ quan qu©n ®éi, chiÕn ®Êu cho nÒn ®éc lËp, thèng nhÊt
®Êt níc. Sau chiÕn tranh «ng ®· ®i nhiÒu n¬i, du lÞch. N¨m 1891 ra nhËp §¶ng X· Héi ý chiÕn
®Êu cho c«ng b»ng x· héi v× h¹nh phóc cña nh©n d©n lao ®éng.
+ Cuéc ®êi ho¹t ®éng x· héi vµ con ®êng v¨n ch¬ng víi Ami xi chØ lµ 1. §éc lËp thèng nhÊt
tæ quèc, t×nh th¬ng vµ h¹nh phóc cña con ngêi lµ lÝ tëng vµ c¶m høng v¨n ch¬ng cña «ng. Nã kÕt
tinh thµnh mét chñ nghÜa nh©n v¨n lÊp l¸nh.
+ ¤ng ®Ó l¹i mét sù nghiÖp v¨n ch¬ng ®¸ng tù hµo. Tªn tuæi «ng ®· trë thµnh bÊt tö qua
t¸c phÈm “ Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”. H¬n mét thÕ kØ qua, trÎ em trªn hµnh tinh ®Òu ®äc vµ häc t¸c
phÈm cña «ng.
2. T¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”.
Ðt m«n ®« ®¬ Ami xi ®Æt tªn cho cuèn truyÖn lµ “TÊm lßng” XB 1886 khi t¸c gi¶ 40 tuæi.
“Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” lµ cuèn nhËt kÝ cña cËu bÐ En ri c« ngêi ý 11 tuæi - häc tiÓu häc.
Chó ghi l¹i nh÷ng bøc th cña bè, mÑ, nh÷ng truyÖn ®äc hµng ngµy, nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c, c¶m
®éng vÒ c¸c thÇy c« gi¸o, b¹n bÌ, nh÷ng ngêi bÊt h¹nh ®¸ng th¬ng. Cuèn nhËt kÝ khëi ®Çu tõ
th¸ng 10 n¨m tríc ®Õn th¸ng 7 n¨m sau.
Trang cuèi lµ trang “Tõ biÖt” ®Çy xóc ®éng. CËu bÐ ®· lªn líp 4 vµ ®· 12 tuæi.
- T¸c phÈm cã 6 bøc th cña bè vµ 3 bøc th cña mÑ. C¸ch lµm nµy rÊt ®éc ®¸o, thêng cã
trong gia ®×nh trung lu, tri thøc. §ã lµ mét c¸ch gi¸o dôc tÕ nhÞ nhng v« cïng s©u s¾c. §øa con sÏ
®äc nh÷ng bøc th nhiÒu lÇn cïng c¸c truyÖn ®äc hµng ngµy hµng th¸ng. En ri c« ®· chÐp l¹i
chóng vµo cuèn nhËt kÝ, kÌm theo nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh.
Gi¸o s Hoµng ThiÕu S¬n giíi thiÖu: “Trong gia ®×nh En ri c«, th¸ng nµo bè hay mÑ còng viÕt
cho con mét l¸ th, kh«ng ph¶i ®i ®©u göi vÒ mµ ë ngay trong nhµ, ®a cho con ®äc vµ suy nghÜ; th
th× c¶nh c¸o, cã khi lµ tr¸ch m¾ng. §ã lµ nh÷ng trêng hîp ph¶i nãi chuyÖn víi con mét c¸ch
trang nghiªm”.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
3. §äc diÔn c¶m:
+ TruyÖn MÑ t«i ( trang 10 ).
+ Trêng häc ( trang 9
III. Bµi tËp vÒ v¨n b¶n “Cæng trêng më ra”, Bµi tËp vÒ v¨n b¶n “MÑ t«i ”.
1.V¨n b¶n : “Cæng trêng më ra”.
Bµi tËp1: .H·y nhËn xÐt chç kh¸c nhau cña t©m tr¹ng ngêi mÑ & ®øa con trong ®ªm tríc
ngµy khai trêng, chØ ra nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ ë trong bµi .
Gîi ý:
MÑ----------------------------Con.
- Tr»n träc, kh«ng ngñ, b©ng
- H¸o høc
khu©ng, xao xuyÕn
- MÑ thao thøc. MÑ kh«ng lo nhng
- Ngêi con c¶m nhËn ®îc sù quan träng
vÉn kh«ng ngñ ®îc.
cña ngµy khai trêng, nh thÊy m×nh ®· lín,
hµnh ®éng nh mét ®øa trÎ “lín råi”gióp mÑ
dän dÑp phßng & thu xÕp ®å ch¬i.
- GiÊc ngñ ®Õn víi con dÔ dµng nh uèng
1 ly s÷a, ¨n 1 c¸i kÑo.
- MÑ lªn giêng & tr»n träc, suy
nghÜ miªn man hÕt ®iÒu nµy ®Õn ®iÒu
kh¸c v× mai lµ ngµy khai trêng lÇn ®Çu
tiªn cña con.
Bµi tËp 2: Theo em,t¹i sao ngêi mÑ trong bµi v¨n l¹i kh«ng ngñ ®îc? H·y ®¸nh dÊu vµo
c¸c lÝ do ®óng.
A. V× ngêi mÑ qu¸ lo sî cho con.
B. V× ngêi mÑ b©ng khu©ng xao xuyÕn khi nhí vÒ ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña m×nh tríc
®©y.
C. V× ngêi mÑ bËn dän dÑp nhµ cöa cho ng¨n n¾p, gän gµng.
D. V× ngêi mÑ võa tr¨n trë suy nghÜ vÒ ngêi con, võa b©ng khu©ng nhí vÌ ngµy khai trêng
n¨m xa cña m×nh.
Bµi tËp 3: “Cæng trêng më ra” cho em hiÓu ®iÒu g×? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i lÊy tiªu ®Ò nµy. Cã
thÓ thay thÕ tiªu ®Ò kh¸c ®îc kh«ng?
*Gîi ý: Nhan ®Ò “Cæng trêng më ra” cho ta hiÓu cæng trêng më ra ®Ó ®ãn c¸c em häc sinh
vµo líp häc, ®ãn c¸c em vµo mét thÕ giíi k× diÖu, trµn ®Çy íc m¬ vµ h¹nh phóc. Tõ ®ã thÊy râ tÇm
quan träng cña nhµ trêng ®èi víi con ngêi.
Bµi tËp 4: T¹i sao ngêi mÑ cø nh¾m m¾t l¹i lµ “ dêng nh vang lªn bªn tai tiÕng ®äc bµi trÇm
bæng…®êng lµng dµi vµ hÑp”.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
*Gîi ý : Ngµy ®Çu tiªn ®Õn trêng, còng vµo cuèi mïa thu l¸ vµng rông, ngêi mÑ ®îc bµ d¾t
tay ®Õn trêng, ®ù ngµy khai gi¶ng n¨m häc míi. Ngµy ®Çu tiªn Êy, ®· in ®Ëm trong t©m hån ng êi
mÑ, nh÷ng kho¶nh kh¾c, nh÷ng niÒm vui l¹i cã c¶ nçi choi v¬i, ho¶ng hèt. Nªn cø nh¾m m¾t l¹i
lµ ngêi mÑ nghÜ ®Õn tiÕng ®äc bµi trÇm bæng ®ã. Ngêi mÑ cßn muèn truyÒn c¸i r¹o rùc, xao xuyÕn
cña m×nh cho con, ®Ó råi ngµy khai trêng vµo líp mét cña con sÏ lµ Ên tîng s©u s¾c theo con suèt
cuéc ®êi.
Bµi tËp 5: Ngêi mÑ nãi: “ …Bíc qua c¸nh cæng trêng lµ mét thÕ giíi k× diÖu sÏ më ra”. §· 7
n¨m bíc qua c¸nh cæng trêng b©y giê, em hiÓu thÕ giíi k× diÖu ®ã lµ g×?
A. §ã lµ thÕ giíi cña nh÷ng ®iÌu hay lÏ ph¶i, cña t×nh th¬ng vµ ®¹o lÝ lµm ngêi.
B. §ã lµ thÕ giíi cña ¸nh s¸ng tri thøc, cña nh÷ng hiÓu biÕt lÝ thó vµ k× diÖu mµ nh©n lo¹i
hµng ngµn n¨m ®· tÝch lòy ®îc.
C. §ã lµ thÕ giíi cña t×nh b¹n, cña t×nh nghÜa thÇy trß, cao ®Ñp thñy chung.
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng.
Bµi tËp 6: C©u v¨n nµo nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ trêng ®èi víi thÕ hÖ trÎ?
A. Ai còng biÕt r»ng mçi sai lÇm trong gi¸o dôc sÏ ¶nh hëng ®Õn c¶ mét thÕ hÖ mai sau.
B. Kh«ng cã u tiªn nµo lín h¬n u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ cho t¬ng lai.
C. Bíc qua c¸nh cæng trêng lµ mét thÕ giíi k× diÖu sÏ më ra.
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng.
2- MÑ t«i.
Bµi tËp 1: V¨n b¶n lµ mét bøc th cña bè göi cho con, t¹i sao l¹i lÊy nhan ®Ò lµ “MÑ t«i”.
* Gîi ý: Nhan ®Ò “MÑ t«i” lµ t¸c gi¶ ®Æt. Bµ mÑ kh«ng xuÊt hiÖn trùc tiÕp trong v¨n b¶n nh ng
lµ tiªu ®iÓm, lµ trung t©m ®Ó c¸c nh©n vËt híng tíi lµm s¸ng tá.
Bµi tËp 2: Th¸i ®é cña ngêi bè khi viÕt th cho En ri c« lµ :
A. C¨m ghÐt.
C. Ch¸n n¶n.
B. Lo ©u.
D. Buån bùc.
DÉn chøng:
- Sù hçn l¸o cña con nh nh¸t dao ®©m vµo tim bè.
- Con l¹i d¸m xóc ph¹m ®Õn mÑ con ?
- Con sÏ kh«ng thÓ sèng thanh th¶n, nÕu ®· lµm cho mÑ buån phiÒn…
Bµi tËp 3: Em h·y h×nh dung vµ tëng tîng vÒ ngµy buån nhÊt cña En ri c« lµ ngµy em mÊt
mÑ. H·y tr×nh bµy b»ng mét ®o¹n v¨n.
*Gîi ý: En ri c« ®ang ngåi lÆng lÏ, níc m¾t tu«n r¬i. Vãc ngêi v¹m vì cña cËu nh thu nhá l¹i
trong bé quÇn ¸o tang mµu ®en. §Êt trêi ©m u nh cµng lµm cho câi lßng En ri c« thªm sÇu ®au tan
n¸t. Me kh«ng cßn n÷a. Ngêi ra ®i thanh th¶n trong h¬i thë cuèi cïng rÊt nhÑ nhµng. En ri c« nhí
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
l¹i lêi nãi thiÕu lÔ ®é cña m×nh víi mÑ, nhí l¹i nÐt buån cña mÑ khi Êy. CËu hèi hËn, d»n vÆt, tù
tr¸ch mãc m×nh vµ cµng thªm ®au ®ín. CËu sÏ kh«ng cßn ®îc nghe tiÕng nãi dÞu dµng, ©u yÕm
vµ nhÑ nhµng cña mÑ n÷a. SÏ ch¼ng bao giê cßn ®îc mÑ an ñi khi cã nçi buån, mÑ chóc mõng
khi cã niÒm vui vµ thµnh c«ng. En ri c« buån biÕt bao.
Bµi tËp 4: Chi tiÕt “ChiÕc h«n cña mÑ sÏ xãa ®i dÊu vÕt vong ©n béi nghÜa trªn tr¸n con” cã ý
nghÜa nh thÕ nµo.
*Gîi ý: Chi tiÕt nµy mang ý nghÜa tîng trng. §ã lµ c¸i h«n tha thø, c¸i h«n cña lßng mÑ bao
dung. C¸i h«n xãa ®i sù ©n hËn cña ®øa con vµ nçi ®au cña ngêi mÑ.
Bµi tËp 5: Gi¶i nghÜa c¸c tõ sau.
LÔ ®é: Th¸i ®é dîc coi lµ ®óng mùc, biÕt coi träng ngêi kh¸c khi giao tiÕp.
C¶nh c¸o: Phª ph¸n mét c¸ch nghiªm kh¾c ®èi víi nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i.
Qu»n qu¹i: ChØ t×nh tr¹ng ®au ®ín vËt v· cña c¬ thÓ. ë ®©y chØ tr¹ng th¸i t×nh
c¶m ®au ®ín tét ®é khi trong lßng cã nçi lo ©u buån b·.
- Hèi hËn: LÊy lµm tiÕc, day døt, ®au ®ín, tù tr¸ch m×nh khi nhËn ra ®· lµm mét ®iÒu g× ®ã
sai lÇm.
Bµi tËp 6: Theo em ngêi mÑ cña En ri c« lµ ngêi nh thÕ nµo? H·y viÕt 1 ®o¹n v¨n lµm næi
bËt h×nh ¶nh ngêi mÑ cña En ri c« (häc sinh viÕt ®o¹n - ®äc tríc líp).
TuÇn : 2 TiÕt : 4,5,6
LuyÖn ®Ò vÒ v¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”
Bµi tËp vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côc vB, m¹ch l¹c trong VB.
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- TruyÖn ®· nªu nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh:
- Phª ph¸n c¸c bËc cha mÑ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi con c¸i.
- Miªu t¶ thÓ hiÖn nçi ®au xãt xa, tñi hên cña nh÷ng em bÐ ch¼ng may r¬i vµo hoµn c¶nh
bÊt h¹nh.
- Ca ngîi t×nh c¶m nh©n hËu vÞ tha.
- LuyÖn tËp vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côa v¨n b¶n vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n.
II.TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
1. Tæ chøc :
SÜ sè : 7a:..................
7b :................
2. Bµi míi :
TiÕt 4: LuyÖn ®Ò vÒ v¨n b¶n “cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
Bµi tËp 1: V¨n b¶n cã nh÷ng cuéc chia tay nµo? §äc c¸c ®o¹n v¨n Êy.
*Gîi ý: Cã 3 cuéc chia tay:
- Chia tay víi bóp bª.
- Chia tay víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ.
- Chia tay gi÷a anh vµ em.
§o¹n 1: §å ch¬i cña chóng t«i còng ch¼ng cã nhiÒu… níc m¾t t«i øa ra.
§o¹n 2: GÇn tra, chóng t«i míi ra ®Õn trêng häc…n¾ng vÉn vµng ¬m trïm lªn c¶nh vËt.
§o¹n 3: Cuéc chia tay ®ét ngét qu¸…®Õn hÕt.
Bµi tËp 2: T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng ®Æt tªn truyÖn lµ “Cuéc chia tay cña hai anh em” mµ l¹i
®Æt lµ “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” .
*Gîi ý: Nh÷ng con bóp bª vèn lµ ®å ch¬i thña nhá, gîi lªn sù ngé nghÜnh, trong s¸ng,
ng©y th¬, v« téi. Còng nh Thµnh vµ Thñy buéc ph¶i chia tay nhau nhng t×nh c¶m cña anh vµ em
kh«ng bao giê chia xa.
Nh÷ng kØ niÖm, t×nh yªu th¬ng, lßng kh¸t väng h¹nh phóc cßn m·i m·i víi 2 anh em, m·i
m·i víi thêi gian.
Bµi tËp 3: Trong truyÖn cã chi tiÕt nµo khiÕn em c¶m ®éng nhÊt. H·y tr×nh bµy b»ng 1
®o¹n v¨n (häc sinh viÕt, c« gi¸o nhËn xÐt - cho ®iÓm).
* Gîi ý: Cuèi c©u chuyÖn Thñy ®Ó l¹i 2 con bóp bª ë bªn nhau, quµng tay vµo nhau th©n
thiÕt, ®Ó chóng ë l¹i víi anh m×nh. C¶m ®éng biÕt bao khi chóng ta chøng kiÕn tÊm lßng nh©n hËu,
tèt bông, chan chøa t×nh yªu th¬ng cña Thñy. Thµ m×nh chÞu thiÖt thßi cßn h¬n ®Ó anh m×nh ph¶i
thiÖt. Thµ m×nh ph¶i chia tay chø kh«ng ®Ó bóp bª ph¶i xa nhau. Qua ®ã ta còng thÊy ® îc íc m¬
cña Thñy lµ lu«n ®îc ë bªn anh nh ngêi vÖ sÜ lu«n canh g¸c giÊc ngñ b¶o vÖ vµ v¸ ¸o cho anh.
Bµi tËp 4: V× sao Thµnh vµ Thñy ®ang ®au khæ mµ chim vµ ngêi vÉn rÝu ran. V× sao khi d¾t
em ra khái trêng, Thµnh vÉn thÊy mäi c¶nh vËt vÉn diÔn ra b×nh thêng.
* Gîi ý: §ã lµ 2 chi tiÕt nghÖ thuËt ®Æc s¾c vµ giµu ý nghÜa. Bè mÑ bá nhau - Thµnh vµ
Thñy ph¶i chia tay nhau. §ã lµ bi kÞch riªng cña gia ®×nh Thµnh. Con dßng ch¶y thêi gian, nhÞp
®iÖu cuéc sèng vÉn s«i ®éng vµ kh«ng ngõng tr«i. C©u chuyÖn nh mét lêi nh¾n nhñ: mçi ngêi h·y
l¾ng nghe vµ chó ý ®Õn nh÷ng g× ®ang diÔn ra quanh ta, ®Ó san sÎ nçi ®au cïng ®ång lo¹i. Kh«ng
nªn sèng döng dng v« t×nh. Chóng ta cµng thÊm thÝa: tæ Êm gia ®×nh, h¹nh phóc gia ®×nh, t×nh
c¶m gia ®×nh lµ v« cïng quÝ gi¸, thiªng liªng; mçi ngêi, mçi thµnh viªn ph¶i biÕt vun ®¾p gi÷ g×n
nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, th©n thiÕt Êy.
Bµi tËp 5: §Æt ra d÷ kiÖn tr¶ lêi c©u hái “T«i lµ ai?” trong truyÖn nµy
* Gîi ý: - T«i lµ Thµnh, rÊt th¬ng yªu em Thñy.
- T«i v« cïng xãt xa khi ph¶i chia tay em yªu quÝ.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
- T«i ®· thèt lªn, níc m¾t dµn dôa, mÆt t¸i ®i khi gÆp em lÇn cuèi.
TiÕt 5-6:
Bµi tËp vÒ Liªn kÕt v¨n b¶n, Bè côc v¨n b¶n,
M¹ch l¹c trong v¨n b¶n.
Bµi tËp 1: H·y t×m bè côc cña v¨n b¶n “Lòy lµng” – Ng« V¨n Phó vµ nªu néi dung cña tõng
phÇn. NhËn xÐt vÒ tr×nh tù miªu t¶ ( häc sinh lµm nhanh vµo phiÕu häc tËp ).
* Gîi ý: Më bµi: Tõ ®Çu … mÇu cña lòy.
Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ lòy tre lµng ( phÈm chÊt, h×nh d¸ng, mµu s¾c).
Th©n bµi: TiÕp… kh«ng râ.
LÇn lît miªu t¶ 3 vßng cña lòy lµng.
KÕt bµi: Cßn l¹i.
Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vµ nhËn xÐt vÒ loµi tre.
T¸c gi¶ quan s¸t vµ miªu t¶ tõ ngoµi vµo trong, tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ. Bµi v¨n rÊt rµnh
m¹ch, râ rµng, hîp lÝ, tù nhiªn.
Bµi tËp 2: T×m bè côc cña truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”.
(HS lµm nhanh vµo phiÐu häc tËp)
* Gîi ý: MB: Tõ ®Çu ... mét giÊc m¬ th«i.
Giíi thiÖu nh©n vËt, sù viÖc - nçi ®au khæ cña 2 anh em Thµnh Thñy.
TB: TiÕp ... øa níc m¾t ... trïm lªn c¶nh vËt.
Nh÷ng cuéc chia tay víi bóp bª, víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ.
KB: Anh em b¾t buéc ph¶i chia tay nhng t×nh c¶m anh em kh«ng bao giê chia l×a.
Bµi tËp 3: Cã b¹n ®· häc thuéc vµ chÐp l¹i bµi th¬ sau:
§· bÊy l©u nay b¸c tíi nhµ,
TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thêi xa.
C¶i chöa ra c©y, cµ míi nô.
BÇu võa rông rèn, míp ®¬ng hoa.
Ao s©u níc c¶, kh«n chµi c¸.
Vên réng, rµo tha khã ®uæi gµ.
§Çu trß tiÕp kh¸ch trÇu kh«ng cã.
B¸c ®Õn ch¬i ®©y ta víi ta.
XÐt vÒ tÝnh m¹ch l¹c, b¹n häc sinh trªn chÐp sai ë ®©u? ý kiÕn cña em nh thÕ nµo?
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
* Gîi ý: Sù thiÕu thèn vÒ vËt chÊt ®îc tr×nh bµy theo mét tr×nh tù t¨ng dÇn. B¹n häc sinh ®·
chÐp sai ë c©u 3, 4 vµ 5,6. Ph¶i ho¸n ®æi c©u 5,6 lªn tríc c©u 3,4 míi thÓ hiÖn sù m¹ch l¹c cña
v¨n b¶n.
Bµi tËp 4: H·y nªu t¸c dông cña sù liªn kÕt trong v¨n b¶n sau:
§êng v« xø HuÕ quanh quanh.
Non xanh níc biÕc nh tranh häa ®å.
* Gîi ý: Bµi ca dao 2 c©u lôc b¸t 14 ch÷ g¾n kÕt víi nhau rÊt chÆt chÏ. VÇn th¬: ch÷ “quanh”
hiÖp vÇn víi ch÷ “tranh” lµm cho ng«n tõ liÒn m¹ch, g¾n kÕt, hßa quyÖn víi nhau, ©m ®iÖu, nh¹c
®iÖu th¬ du d¬ng. C¸c thanh b»ng, thanh tr¾c (ch÷ thø 2,4,6,8 ) phèi hîp víi nhau rÊt hµi hßa
( theo luËt th¬ ). C¸c ch÷ thø 2,6,8 ®Òu lµ thanh b»ng; c¸c ch÷ thø 4 ph¶i lµ thanh tr¾c. Trong c©u
8, ch÷ thø 6,8 tuy lµ cïng thanh b»ng nhng ph¶i kh¸c nhau:
- NÕu ch÷ thø 6 ( cã dÊu huyÒn ) th× ch÷ thø 8 (kh«ng dÊu).
- NÕu ch÷ thø 6 (kh«ng dÊu) th× chø thø 8 (cã dÊu huyÒn).
VÒ néi dung, c©u 6 t¶ con ®êng “quanh quanh” ®i v« xø HuÕ. PhÇn ®Çu c©u 8 gîi t¶ c¶nh
s¾c thiªn nhiªn (nói s«ng biÓn trêi) rÊt ®Ñp: “Non xanh níc biÕc”. PhÇn cuèi c©u 8 lµ so s¸nh “nh
tranh häa ®å” nªu lªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸, c¶m xóc cña t¸c gi¶ (ng¹c nhiªn, yªu thÝch, thó vÞ…) vÒ
quª h¬ng ®Êt níc t¬i ®Ñp, hïng vÜ.
Bµi tËp 5: V¨n b¶n nghÖ thuËt sau ®îc liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc ntn?
Bíc tíi ®Ìo Ngang bãng xÕ tµ,
Cá c©y chen ®¸, l¸ chen hoa.
Lom khom díi nói tiÒu vµi chó,
L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ.
Nhí níc ®au lßng con quèc quèc,
Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia.
Dõng ch©n ®øng l¹i trêi non níc.
Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta.
(Qua ®Ìo Ngang - Bµ huyÖn Thanh Quan)
* Gîi ý:
- VÒ h×nh thøc:
+ ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt.
+ LuËt tr¾c( ch÷ thø 2 c©u 1 la tr¾c: tíi), vÇn b»ng “tµ-hoa-nhµ-gia-ta”
+ LuËt b»ng tr¾c, niªm: ®óng thi ph¸p. Ng«n tõ liÒn m¹ch, nhac ®iÖu trÇm bæng du d ¬ng,
man m¸c buån.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
+ PhÐp ®èi: c©u 3-c©u 4, c©u 5-c©u 6, ®èi nhau têng cÆp, ng«n ng÷, h×nh ¶nh c©n xøng,
hiÒn hßa.
- VÒ néi dung:
+ PhÇn ®Ò: t¶ c¶nh ®Ìo Ngang lóc ngµy tµn “bãng xÕ tµ”. C¶nh ®Ìo c»n cçi hoang s¬ “cá
c©y chen ®¸, l¸ chen hoa”.
+ PhÇn thùc: t¶ c¶nh l¸c ®¸c tha thít, v¾ng vÎ vÒ tiÒu phu vµ mÊy nhµ chî bªn s«ng.
+ PhÇn luËn: t¶ tiÕng chim rõng, khóc nh¹c chiÒu thÊm buån (nhí níc vµ th¬ng nhµ).
+ PhÇn kÕt: nçi buån c« ®¬n lÎ loi cña kh¸ch li h¬ng khi ®øng tríc c¶nh “trêi non níc”
trªn ®Ønh ®Ìo Ngang trong buæi hoµng h«n.
- Chñ ®Ò:
Bµi th¬ t¶ c¶nh ®Ìo Ngang lóc ngµy tµn vµ thÓ hiÖn nçi buån c« ®¬n cña kh¸ch li h¬ng.
Qua ®ã ta thÊy c¸c ý trong 4 phÇn: ®Ò, thùc, luËn, kÕt vµ chñ ®Ò bµi th¬ liªn kÕt víi nhau rÊt
chÆt chÏ, t¹o nªn sù nhÊt trÝ, thèng nhÊt.
TuÇn : 3 TiÕt : 7-8-9
Ca dao, D©n ca kh¸i niÖm vµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n
Bµi tËp
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Cñng cè kiÕn thøc vÒ ca dao, d©n ca.
HiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ ca dao, d©n ca vÒ néi dung & nghÖ thuËt.
LuyÖn tËp vÒ tõ l¸y.
II.TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
1. Tæ chøc :
SÜ sè : 7a:..................
7b :................
2. Bµi míi :
I. Giíi thiÖu vÒ ca dao.
1. Kh¸i niÖm:
Ca dao lµ nh÷ng bµi h¸t ng¾n, thêng lµ 3,4 c©u.còng cã mét sè Ýt nh÷ng bµi ca dao dµi.
Nh÷ng bµi ca thêng cã nguån gèc d©n ca- D©n ca khi tíc bá lµn ®iÖu ®i, lêi ca ë l¹i ®i vµo kho
tµng ca dao. Ca dao, d©n ca vèn ®îc d©n gian gäi b»ng nh÷ng c¸i tªn kh¸c nhau: ca, hß, lÝ, vÝ, kÓ,
ng©m...
VD: - Tay cÇm bã m¹ xuèng ®ång.
MiÖng ca tay cÊy mµ lßng nhí ai.
- Ai cã chång nãi chång ®õng sî.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
Ai cã vî nãi vî ®õng ghen.
§Õn ®©y hß h¸t cho quen.
- VÝ vÝ råi l¹i von von.
L¹i ®©y cho mét chót con mµ bång.
2. VÒ ®Ò tµi.
a. Ca dao h¸t vÒ t×nh b¹n, t×nh yªu, t×nh gia ®×nh.
b. Ca dao bµy tá lßng yªu quª h¬ng, ®Êt níc.
c. BiÓu hiÖn niÒm vui cuéc sèng, t×nh yªu lao ®éng, tinh thÇn dòng c¶m, tÊm lßng chan hßa
víi thiªn nhiªn.
d. Béc lé nçi kh¸t väng vÒ c«ng lÝ, tù do,quyÒn con ngêi.
Ca dao cã ®ñ mäi s¾c ®é cung bËc t×nh c¶m con ngêi: vui, buån, yªu ghÐt, giËn hên nhng
næi lªn lµ niÒm vui cuéc sèng, t×nh yªu ®êi, lßng yªu th¬ng con ngêi.
3. Néi dung:
Ca dao lµ s¶n phÈm trùc tiÕp cña sinh ho¹t v¨n hãa quÇn chóng, cña héi hÌ ®×nh ®¸m. Ca
dao lµ mét m¶nh cña ®êi sèng v¨n hãa nh©n d©n. V× vËy néi dung v« cïng ®a d¹ng & phong phó.
a. Nãi vÒ vò trô g¾n liÒn víi truyÖn cæ:
VD: ¤ng ®Õm c¸t.
¤ng t¸t bÓ .
...
¤ng trô trêi.
b. Cã nh÷ng c©u ca dao nãi vÒ bän vua quan phong kiÕn.
VD: Con ¬i nhí lÊy c©u nµy.
Cíp ®ªm lµ giÆc, cíp ngµy lµ quan.
c. Nãi vÒ c«ng viÖc SX, ®ång ¸ng.
VD: Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy.
...
Chång cµy vî cÊy, con tr©u ®i bõa.
d. Cã nh÷ng c©u ca dao chØ nãi vÒ viÖc nÊu ¨n , vÒ gia vÞ.
VD: - Con gµ côc t¸c l¸ chanh.
Con lîn ñn Øn mua hµnh cho t«i.
...
Bµ ¬i ®i chî mua t«i ®ång riÒng.
- KhÕ chua nÊu víi èc nhåi.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
C¸i níc nã x¸m nhng mïi nã ngon.
4. NghÖ thuËt.
a. NghÖ thuËt cÊu tø cña ca dao: cã 3 lèi. Phó, tØ, høng.
+ Phó: Lµ m« t¶,tr×nh bµy, kÓ l¹i trùc tiÕp c¶nh vËt, con ngêi, sù viÖc t©m tr¹ng.
VD: Ngang lng th× th¾t bao vµng.
§Çu ®éi nãn dÊu, vai mang sóng dµi.
HoÆc nãi trùc tiÕp.
- C¬m cha ¸o mÑ ch÷ thÇy.
G¾ng c«ng häc tËp cã ngµy thµnh danh.
- Em lµ c« g¸i ®ång trinh.
Em ®i b¸n rù¬u qua dinh «ng NghÌ. . .
+ TØ: Lµ so s¸nh:trùc tiÕp hay so s¸nh gi¸n tiÕp.
VD: So s¸nh trùc tiÕp:
- C«ng cha nh nói th¸i S¬n.
NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra.
So s¸nh gi¸n tiÕp: vËn dông NT Èn dô- So s¸nh ngÇm.
- ThuyÒn vÒ cã nh¬ bÕn ch¨ng.
BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn.
+ Høng: lµ høng khëi.Thêng lÊy sù vËt khªu gîi c¶m xóc, lÊy mét vµi c©u mµo ®Çu t¶ c¶nh
®Ó tõ ®ã gîi c¶m, gîi høng.
VD: Trªn trêi cã ®¸m m©y xanh.
ë gi÷a m©y tr¾ng xung quanh m©y vµng.
¦íc g× anh lÊy ®îc nµng.
§Ó anh mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y.
b. NghÖ thuËt miªu t¶ & biÓu hiÖn.
Ca dao cã sö dông rÊt nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ: nh©n hãa, tîng trng, nãi qu¸, Èn dô,
ho¸n dô, ch¬i ch÷. . .
+ Ca dao ®Æc s¾c ë NT x©y dùng h×nh ¶nh.
ThÊy anh nh thÊy mÆt trêi.
Chãi chang khã ngã,trao lêi khã trao.
+ NT sö dông ©m thanh
TiÕng sÊm ®éng × Çm ngoµi biÓn B¾c.
Giät ma t×nh rØ r¾c chèn hµng hiªn.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
+ §èi ®¸p còng lµ 1 ®Æc trng NT cña ca dao.
§Õn ®©y hái kh¸ch t¬ng phïng.
Chim chi mét c¸nh bay cïng níc non?
- T¬ng phïng nh¾n víi t¬ng tri.
L¸ buåm mét c¸nh bay ®i kh¾p trêi.
+ Lèi xng h« còng thËt ®éc ®¸o:
Ai ¬i, em ¬i, ai vÒ, m×nh ®i, m×nh vÒ, hìi c«, ®«i ta. . .
+ VÇn & thÓ th¬.
- Lµm theo thÓ lôc b¸t (6-8).
VÇn ë tiÕng thø 6 cña c©u 6 víi tiÕng thø 6 cña c©u 8.
VD: Tr¨m quan mua lÊy miÖng cêi.
Ngh×n quan ch¼ng tiÕc, tiÕc ngêi r¨ng ®en
- Lµm theo lèi lôc b¸t biÕn thÓ hoÆc mçi c©u 4 tiÕng hay 5 tiÕng.
5. H¹n chÕ cña ca dao.
a. Cã c©u ca dao mang t tëng cña g/c thèng trÞ.
Mét ngµy tùa m¹n thuyÒn rång.
Cßn h¬n chÝn th¸ng n»m trong thuyÒn chµi
b. Mang t tëng mª tÝn dÞ ®oan vÒ sè phËn.
Sè giµu mang ®Õn döng dng.
Lä lµ con m¾t tr¸o trng míi giµu.
6.Gi¸ trÞ cña ca dao.
Gi¸ trÞ cña ca dao lµ hÕt søc to lín, lµ v« gi¸. Nã lµ nguån s÷a kh«ng bao giê c¹n cña th¬ ca
d©n téc.
C¸c nhµ th¬ lín nh NguyÔn Du- Hå Xu©n H¬ng…vµ sau nµy nh Tè H÷u…th¬ cña hä ®Òu
mang h¬i thë cña ca dao, cña th¬ ca d©n gian.
Ca dao
- Ai ®i mu«n dÆm non s«ng.
§Ó ai chÊt chøa sÇu ®ong v¬i ®Çy.
- Qu¶ cau nho nhá.
C¸i vá v©n v©n. . .
Th¬ tr÷ t×nh
- SÇu ®ong cµng l¾c cµng ®Çy.
Ba thu dän l¹i mét ngµy dµi ghª.
(TK- NDu)
- Qu¶ cau nho nhá,miÕng trÇu h«i.
Nµy cña Xu©n H¬ng ®· quÖt råi.
(Hå Xu©n H¬ng)
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
- M×nh vÒ m×nh nhí ta ch¨ng.
Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi.
- M×nh vÒ m×nh cã nhí ta.
Ta vÒ ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi.
(Tè H÷u)
II. D©n ca
Bao gåm nh÷ng ®iÖu h¸t, bµi h¸t mµ yÕu tè kÕt hîp hµi hßa khi diÔn xíng g¾n víi c¸c ho¹t
®éng SX, víi tËp qu¸n sinh ho¹t trong gia ®×nh, ngoµi x· héi hoÆc g¾n víi c¸c nghi lÔ tÝn ng ìng,
t«n gi¸o.
- Lo¹i g¾n víi c¸c ®Þa ph¬ng:
Hß huÕ - hß Phó Yªn - hß §ång Th¸p - hß Qu¶ng Nam...
- Lo¹i g¾n víi c¸c nghÒ nghiÖp:
H¸t phêng v¶i - Phêng cÊy - Phêng dÖt cöi . . .
- Cã lo¹i mang tªn c¸c ho¹t ®éng SX nh hß nÖn, hß gi· g¹o. . .
* Mét sè lo¹i d©n ca tiªu biÓu.
H¸t trèng qu©n; D©n ca Nam Bé ; Hß Qu¶ng Nam-§µ N½ng.; Hß B×nh TrÞ Thiªn.
Hß S«ng M· ; H¸t ghÑo Thanh Hãa; H¸t phêng V¶i; H¸t giÆm NghÖ TÜnh.
Hß S«ng M·.
H¸t ghÑo Thanh Hãa.
H¸t phêng V¶i.
H¸t giÆm NghÖ TÜnh.
Hß B×nh TrÞ Thiªn.
Hß Qu¶ng Nam-§µ N½ng.
D©n ca Nam Bé.
TiÕt :13-14-15.
Bµi tËp vÒ t¹o lËp v¨n b¶n.
Bµi tËp vÒ ph©n tÝch, c¶m thô ca dao.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
RÌn luyÖn cho häc sinh viÖc t¹o lËp v¨n b¶n víi 4 bíc quan träng: ®Þnh híng - bè côc - diÔn
®¹t - kiÓm tra.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
BiÕt c¸ch c¶m thô 1 bµi ca dao.ThÊy ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña th¬ ca d©n gian. Häc tËp & ®a
h¬i thë cña ca dao vµo v¨n ch¬ng.
B. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
TiÕt 13:
Bµi tËp vÒ t¹o lËp v¨n b¶n
Bµi tËp 1: H·y kÓ l¹i: “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” trong ®ã nh©n vËt chÝnh lµ VÖ
SÜ & Em Nhá.
* Gîi ý:
1. §Þnh híng.
- ViÕt cho ai?
- Môc ®Ých ®Ó lµm g×?
- Néi dung vÒ c¸i g×?
- C¸ch thøc nh thÕ nµo?
2. X©y dùng bè côc.
MB: Giíi thiÖu lai lÞch 2 con bóp bª: VÖ SÜ- Em Nhá.
TB:-Tríc ®©y 2 con bóp bª lu«n bªn nhau còng nh hai anh em c« chñ, cËu chñ
- Nhng råi bóp bª còng buéc ph¶i chia tay v× c« chñ & cËu chñ cña chóng ph¶i chia tay
nhau,do hoµn c¶nh gia ®×nh
Tríc khi chia tay,hai anh em ®a nhau tíi trêng chµo thÇy c«, b¹n bÌ.
- Còng chÝnh nhê t×nh c¶m anh em s©u ®Ëm nªn 2 con bóp bª kh«ng ph¶i xa nhau.
KB:C¶m nghÜ cña em tríc t×nh c¶m cña 2 anh em & cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª.
3. DiÔn ®¹t.
HS diÔn ®¹t c¸c ý ®· ghi trong bè côc thµnh v¨n b¶n.(GV kiÓm tra).
4. KiÓm traVB.
Sau khi hoµn thµnh v¨n b¶n, HS tù kiÓm tra l¹i ®iÒu chØnh ®Ó hoµn thiÖn.
(GV gäi HS ®äc tríc líp- söa & ®¸nh gi¸ cã thÓ cho ®iÓm).
Bµi tËp 2: C©u v¨n “ë mét nhµ kia cã hai con bóp bª ®îc ®Æt tªn l¹ con VÖ SÜ vµ con Em
Nhá ”phï hîp víi phÇn nµo cña bµi v¨n trªn?
A: më bµi
B: th©n bµi
C: kÕt bµi
D: Cã thÓ dïng c¶ ba phÇn.
Bµi tËp3: Em cã ngêi b¹n th©n ë níc ngoµi.Em h·y miªu t¶ c¶nh ®Ñp ë quª h¬ng m×nh, ®Ó
b¹n hiÓu h¬n vÒ quª h¬ng yªu dÊu cña m×nh & mêi b¹n cã dÞp ®Õn th¨m.
* Gîi ý:
1. §Þnh híng.
- Néi dung:ViÕt vÒ c¶nh ®Ñp cña quª h¬ng ®Êt níc.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
- §èi tîng:B¹n ®ång løa.
- Môc ®Ých:§Ó b¹n hiÓu & thªm yªu ®Êt níc cña m×nh.
2. X©y dùng bè côc.
MB: Giíi thiÖu chung vÒ c¶nh ®Ñp ë quª h¬ng ViÖt Nam.
TB: C¶nh ®Ñp ë 4 mïa (thêi tiÕt, khÝ hËu)
Phong c¶nh h÷u t×nh. Hoa th¬m tr¸i ngät. Con ngêi thËt thµ, trung hËu.
(Miªu t¶ theo tr×nh tù thêi gian - kh«ng gian)
KB. C¶m nghÜ vÒ ®Êt níc t¬i ®Ñp.niÒm tù hµo vÒ c¶nh ®Ñp cña quª h¬ng, ®Êt níc ViÖt NamLiªn hÖ b¶n th©n.
3. DiÔn ®¹t.
HS diÔn ®¹t c¸c ý ®· ghi trong bè côc thµnh v¨n b¶n.
(H·y viÕt phÇn MB-PhÇn TB)
4. KiÓm tra.
KiÓm tra c¸c bíc 1- 2- 3 & söa ch÷a sai sãt,bæ sung nh÷ng ý cßn thiÕu.
Bµi tËp 4:Cho ®Ò bµi sau: Em h·y viÕt th cho mét ngêi chiÕn sÜ ngoµi ®¶o xa ®Ó kÓ vÒ mét
ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa cña chi ®éi em.H·y t¹o dùng v¨n b¶n theo c¸c bíc ®· häc.
TiÕt 14-15:
Bµi tËp ph©n tÝch c¶m thô ca dao
* Ph¬ng ph¸p c¶m thô mét bµi ca dao.
1. §äc kÜ nhiÒu lît ®Ó t×m hiÓu néi dung(ý).
2. C¸ch dïng tõ ®Æt c©u cã g× ®Æc biÖt.
3. T×m nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt cã gi¸ trÞ gîi t¶.
4. T×m hiÓu vµ vËn dông mét sè biÖn ph¸p tu tõ (§Æc biÖt lµ ý vµ tõ trong ca dao).
5. C¶m nhËn cña em vÒ c¶ bµi.
Bµi tËp 1: H·y ph©n tÝch & t×m hiÓu c¸i hay, c¸i ®Ñp cña bµi ca dao sau:
R©u t«m nÊu víi ruét bÇu.
Chång chan, vî hóp gËt ®Çu khen ngon.
a. T×m hiÓu:
- R©u t«m, ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i.
- B¸t canh ngon:Tõ ngon cã gi¸ trÞ gîi c¶m.
- C¶m nghÜ cña em vÒ cuéc sèng nghÌo vÒ vËt chÊt nhng ®Çm Êm vÒ tinh thÇn.
b. TËp viÕt:
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
* Gîi ý: R©u t«m- ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i.ThÕ mµ ë ®©y hai thø Êy ®îc nÊu thµnh mét b¸t
canh “ngon” míi tuyÖt & ®¸ng nãi chø. §ã lµ c¸i ngon & c¸i h¹nh phóc cã thùc cña ®«i vî chång
nghÌo th¬ng yªu nhau. C©u ca dao võa nãi ®îc sù khã kh¨n thiÕu thèn cïng cùc,®¸ng th¬ng võa
nãi ®îc niÒm vui,niÒm h¹nh phóc gia ®×nh ®Çm Êm, tuy bÐ nhá ®¬n s¬, nhng cã thùc & rÊt ®¸ng
tù hµo cña ®«i vî chång nghÌo khæ khi xa. C¸i c¶nh chång chan, vî hóp thËt sinh ®éng & hÊp
dÉn. C¸i c¶nh Êy cßn ®îc nãi ë nh÷ng bµi ca dao kh¸c còng rÊt hay :
LÊy anh th× síng h¬n vua.
Anh ra ngoµi ruéng b¾t cua kÒnh cµng.
§em vÒ nÊu nÊu, rang rang.
Chång chan, vî hóp l¹i cµng h¬n vua.
Hai c©u ë bµi ca dao trªn chØ nãi ®îc c¸i vui khi ¨n, cßn 4 nµy nãi ®îc c¶ 1 qu¸ tr×nh vui kh¸
dµi (tõ khi b¾t cua ngoµi ®ång ®Õn lóc ¨n canh cua ë nhµ, nhÊt lµ c¸i c¶nh nÊu nÊu, rang rang).
Bµi tËp 2: H·y c¶m nhËn vÒ t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc & nh©n d©n qua bµi ca dao sau:
§øng bªn ni ®ång, ngã bªn tª ®ång mªnh m«ng b¸t ng¸t.
§øng bªn tª ®ång , ngã bªn ni ®ång còng b¸t ng¸t mªnh m«ng.
Th©n em nh chÏn lóa ®ßng ®ßng.
PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång ban mai.
a.T×m hiÓu:
- H×nh ¶nh c¸nh ®ång ®Ñp mªnh m«ng, b¸t ng¸t.
- H×nh ¶nh c« g¸i.
BiÖn ph¸p so s¸nh: Em nh chÏn lóa ®ßng ®ßng.
PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång ban mai.
b. LuyÖn viÕt:
* Gîi ý: C¸i hay cña bµi ca dao lµ miªu t¶ ®îc 2 c¸i ®Ñp: c¸i ®Ñp cña c¸nh ®ång lóa & c¸i
®Ñp cña c« g¸i th¨m ®ång mµ kh«ng thÊy ë bÊt k× mét bµi ca dao nµo kh¸c.
Dï ®øng ë vÞ trÝ nµo, “®øng bªn ni” hay “®øng bªn tª”®Ó ngã c¸nh ®ång quª nhµ, vÉn c¶m
thÊy “mªnh m«ng b¸t ng¸t . .. b¸t ng¸t mªnh m«ng”.
H×nh ¶nh c« g¸i th¨m ®ång xuÊt hiÖn gi÷a khung c¶nh mªnh m«ng b¸t ng¸t cña c¸nh ®ång
lóa & h×nh ¶nh Êy hiÖn lªn víi tÊt c¶ d¸ng ®iÖu trÎ trung, xinh t¬i, r¹o rùc, trµn ®Çy søc sèng. Mét
con ngêi n¨ng næ, tÝch cùc muèn th©u tãm, n¾m b¾t c¶m nhËn cho thËt râ tÊt c¶ c¸i mªnh m«ng
b¸t ng¸t cña c¸nh ®ång lóa quª h¬ng .
Hai c©u ®Çu c« g¸i phãng tÇm m¾t nh×n bao qu¸t toµn bé c¸nh ®ång ®Ó chiªm ng ìng c¸i
mªnh m«ng b¸t ng¸t cña nã th× 2 c©u cuèi c« g¸i l¹i tËp trung ng¾m nh×n quan s¸t & ®Æc t¶ riªng
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
1 chÏn lóa ®ßng ®ßng & liªn hÖ víi b¶n th©n mét c¸ch hån nhiªn. H×nh ¶nh chÏn lóa ®ßng ®ßng
®ang phÊt ph¬ trong giã nhÑ díi n¾ng hång buæi mai míi ®Ñp lµm sao.
H×nh ¶nh Êy tîng trng cho c« g¸i ®ang tuæi dËy th× c¨ng ®Çy søc sèng. H×nh ¶nh ngän n¾ng
thËt ®éc ®¸o. Cã ngêi cho r»ng ®· cã ngän n¾ng th× còng ph¶i cã gèc n¾ng & gèc n¾ng lµ mÆt
trêi vËy.
Bµi ca dao qu¶ lµ 1 bøc tranh tuyÖt ®Ñp & giµu ý nghÜa.
Bµi tËp 3: T×nh th¬ng yªu, nçi nhí quª h¬ng nhí mÑ giµ cña nh÷ng ngêi con xa quª ®· thÓ
hiÖn rÊt râ trong bµi ca dao. Em h·y c¶m nhËn & ph©n tÝch.
ChiÒu chiÒu ra ®øng ngâ sau.
Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu.
* Gîi ý: Bµi ca dao còng nãi vÒ buæi chiÒu, kh«ng chØ mét buæi chiÒu mµ lµ rÊt nhiÒu buæi
chiÒu råi: “ChiÒu chiÒu...”. Sù viÖc cø diÔn ra, cø lÆp ®i lÆp l¹i “ra ®øng ngâ sau”. . .“Ngâ sau” lµ
n¬i v¾ng vÎ. C©u ca dao kh«ng nãi ai “ra ®øng ngâ sau”, ai “tr«ng vÒ quª mÑ. . . ”, nh©n vËt tr÷
t×nh kh«ng ®îc giíi thiÖu cô thÓ vÒ d¸ng h×nh, diÖn m¹o... nhng ngêi ®äc, ngêi nghe vÉn c¶m
nhËn ®îc ®ã lµ c« g¸i xa quª, xa gia ®×nh... Nhí l¾m, nçi nhí v¬i ®Çy, nªn chiÒu nµo còng nh
chiÒu nµo, nµng mét m×nh “ra ®øng ngâ sau”, lóc hoµng h«n bu«ng xuèng ®Ó nh×n vÒ quª mÑ
phÝa ch©n trêi xa.
ChiÒu chiÒu ra ®øng ngâ sau...
Cµng tr«ng vÒ quª mÑ, ngêi con cµng thÊy lÎ loi, c« ®¬n n¬i quª ngêi, nçi th¬ng nhí da diÕt
kh«n ngu«i:
Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu.
Ngêi con“tr«ng vÒ quª mÑ”,cµng tr«ng cµng nhí day døt, tha thiÕt, nhí kh«n ngu«i. Bèn
tiÕng “ruét ®au chÝn chiÒu” diÔn t¶ cùc hay nçi nhí ®ã.Buæi chiÒu nµo còng thÊy nhí th ¬ng ®au
®ín. §øng ë chiÒu híng nµo, ngêi con tha h¬ng còng buån ®au tª t¸i,nçi nhí quª, nhí mÑ, nhí
ngêi th©n th¬ng cµng d©ng lªn, cµng thÊy c« ®¬n v« cïng.
Giäng ®iÖu t©m t×nh, s©u l¾ng dµn tr¶i kh¾p vÇn th¬, mét nçi buån kh¬i dËy trong lßng ng êi
®äc bao liªn tëng vÒ quª h¬ng yªu dÊu,vÒ tuæi th¬.
§©y lµ mét trong nh÷ng bµi ca dao tr÷ t×nh hay nhÊt, mét ®ãa hoa ®ång néi t¬i th¾m m·i víi
thêi gian.
Bµi tËp 4: Nãi vÒ c¶nh ®Ñp n¬i Th¨ng Long - Hµ Néi,kh«ng cã bµi nµo vît qua bµi ca dao
sau.Em h·y c¶m thô &ph©n tÝch.
Giã ®a cµnh tróc la ®µ.
TiÕng chu«ng TrÊn Vò, canh gµ Thä X¬ng.
MÞt mï khãi táa ngµn s¬ng.
NhÞp chµy Yªn Th¸i, mÆt g¬ng T©y Hå.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
* Gîi ý: C¶nh s¸ng sím mïa thu n¬i kinh thµnh Th¨ng Long thuë thanh b×nh nh dÉn hån ta
vµo câi méng.Mçi c©u ca dao lµ mét c¶nh ®Ñp ®îc vÏ b»ng 2 nÐt chÊm ph¸, t¶ Ýt mµ gîi nhiÒu.§ã
lµ c¶nh T©y Hå. MÆt Hå T©y víi vµi nÐt vÏ rÊt gîi: cµnh tróc ven hå Èn hiÖn trong ngµn s ¬ng mÞt
mï chît hiÖn ra nh mét tÊm g¬ng long lanh díi n¾ng hÌ ban mai.C¶nh hå buæi sím mang nh÷ng
©m thanh ®Æc trng cho thêi kh¾c tinh m¬, tiÕng chu«ng, canh gµ víi nhÞp chµy. Mét Hå T©y yªn ¶
thanh tÞnh & gÇn gòi th©n thiÕt nhng s©u l¾ng gîi hån quª h¬ng ®Êt níc.
Bµi ca dao dïng lèi vÏ rÊt Ýt nÐt,nh÷ng nÐt cã vÎ hÕt søc tù nhiªn, nhng thËt ra ®îc chän lùa
rÊt tinh vi, kÕt hîp t¶ víi gîi .Ba nÐt vÏ h×nh ¶nh (cµnh tróc la ®µ- ngµn s ¬ng khãi táa- mÆt g¬ng
hå níc) ®an xen víi 3 nÐt ®iÓm ©m thanh (tiÕng chu«ng- canh gµ- nhÞp chµy) tÊt c¶ ®Òu lµ nh÷ng
chi tiÕt t¶ thùc chÝnh x¸c & ®Òu lµ nh÷ng nÐt rÊt ®Æc trng cña Hå T©y (nhÊt lµ chi tiÕt s¬ng mï Hå
T©y). NÐt la ®µ khiÕn cµnh tróc ven hå trë nªn thùc h¬n,“thiªn nhiªn” h¬n lµm cho lµn giã võa h÷u
h×nh võa h÷u t×nh. Mét ch÷ mÆt g¬ng th× mÆt hå ®· hiÖn ra nh tÊm g¬ng long lanh díi n¾ng ban
mai,hai chi tiÕt nh rêi r¹c mµ diÔn t¶ c¶nh ®ªm vÒ s¸ng rÊt hay. Ë ®©y t×nh l¾ng rÊt s©u trong
c¶nh. §ã lµ t×nh c¶m chan hßa víi thiªn nhiªn yªn ¶, thanh tÞnh cña Hå T©y buæi sím mµ thùc
chÊt lµ t×nh c¶m chan hßa g¾n bã víi c¶nh vËt th©n thu«c, nh÷ng phong c¶nh ®Ñp vèn t¹o nªn g ¬ng mÆt & hån quª h¬ng ®Êt níc.
C¸i nÐt tr÷ t×nh mÒm m¹i l¾ng s©u víi c¸i nÐt trang nghiªm cæ kÝnh ®îc t¹o ra tõ kÕt cÊu c©n
®èi, tõ c¸ch ®èi ngÉu trong 2 c©u b¸t ®· kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi nhau lµm nªn vÎ ®Ñp riªng,
®Æc s¾c cña bµi ca
Bµi tËp 5: Bµi ca dao nµo ®· ®Ó l¹i trong em Ên tîng s©u s¾c vÒ néi dung & nghÖ thuËt.
Em h·y viÕt l¹i nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca Êy.
TuÇn : 6
TiÕt : 16-17-18.
Giíi thiÖu vÒ V¨n häc trung ®¹i vµ thÓ th¬ ®êng luËt.
C¶m thô v¨n b¶n “S«ng nói níc nam”, “Phß gi¸ vÒ kinh”.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Häc sinh hiªñ râ h¬n vÒ ®¹i tõ - BiÕt c¸ch ph©n lo¹i ®¹i tõ.
Häc sinh më réng kiÕn thøc vÒ v¨n häc trung ®¹i víi thÓ th¬ ®êng luËt.
BiÕt ph©n tÝch & c¶m thô 1 t¸c phÈm v¨n häc.
B. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
TiÕt: 16 Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ v¨n häc Trung ®¹i- ThÓ th¬ §êng luËt
I. Vµi nÐt s¬ lîc vÒ v¨n häc Trung ®¹i.
1.Sù h×nh thµnh cña dßng v¨n häc viÕt.
Thêi k× B¾c thuéc - Tríc TKX cha cã dßng v¨n häc viÕt, chØ cã v¨n häc d©n gian.
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
§Õn TKX, thêi k× tù chñ, VH viÐt (VH trung ®¹i) víi t c¸ch lµ 1 dßng VH viÕt míi cã ®iÒu kiÖn
®Ó xuÊt hiÖn (TÇng líp cã tri thøc H¸n häc, tinh th«ng thÇn häc, l¹i cã t tëng yªu níc, tinh thÇn
d©n téc s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña thêi ®¹i trong buæi ®Çu cña nÒn tù
chñ).
Sù ra ®êi cña dßng v¨n häc viÕt lµ bíc nh¶y vät cña tiÕn tr×nh lÞch sö d©n téc.
- DiÖn m¹o hoµn chØnh: VHDG + VH viÕt.
- TÝnh chÊt: phong phó, ®a d¹ng & cao ®Ñp h¬n.
2. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH viÕt.
+ V¨n häc ch÷ H¸n.
+ V¨n häc ch÷ N«m.
3. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña dßng VH viÕt: 4 g/®o¹n.
a. Giai ®oan 1: Tõ TKX-TKXV.
+ VÒ lÞch sö:
- Sau khi giµnh ®îc nÒn tù chñ-tæ tiªn ta ®· dùng níc theo h×nh thøc XHPK.
- C¸c ®Õ chÕ PK ph¬ng b¾c vÉn cßn muèn x©m lîc níc ta (Tèng- M«ng- Nguyªn- Minh) nhng ®Òu thÊt b¹i.
- Giai cÊp PK gi÷ vai trß chñ ®¹o.
+VÒ VH:
- VH viÕt xuÊt hiÖn.
- Chñ ®Ò chÝnh: Lßng yªu níc,tinh thÇn chèng giÆc ngo¹i x©m, kh¸t väng hßa b×nh.
VD: Nam Quèc S¬n Hµ. -LTK
HÞch Tíng SÜ.
TQT.
B×nh Ng« §¹i C¸o NTr·i.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i (1380-1442).
Quèc ¢m Thi TËp - Th¬ n«m (254 bµi).
b. Giai ®o¹n 2: Tõ TKXV-XII ®Õn nöa ®Çu TKXVIII.
+ VÒ lÞch sö:
- ChÕ ®é PK vÉn trong thêi k× ph¸t triÓn. Néi dung kh«ng cßn gi÷ ®îc thÕ æn ®Þnh, thÞnh trÞ
nh tríc.
- XH n¶y sinh nhiÒu m©u thuÉn, khëi nghi· n«ng d©n,chiÕn tranh PK x¶y ra liªn miªn. §êi
sèng nh©n d©n lÇm than cùc khæ,®Êt níc t¹m thêi chia c¾t.
+ VÒ VH:
...............................................................................................................................................
...........................................
Gi¸o ¸n båi dìng Ng÷ V¨n 7
Năm học:20112012
.............................................................................................................
................
- VH ch÷ n«m ph¸t triÓn nhê ph¸t huy ®îc 1 sè néi dung, thÓ lo¹i cña VHDG.
- Chñ ®Ò chÝnh: Phª ph¸n tÖ n¹n cña XHPK hi väng vÒ sù phôc håi cña nÒn thÞnh trÞ & sù
thèng nhÊt ®Êt níc.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu:
- NguyÔn BØnh Khiªm (1491- 1585).
- Thiªn Nam Ng÷ Lôc (800 c©u lôc b¸t)-KhuyÕt danh.
c. Giai do¹n 3: Tõ cuèi TKXVIII ®Õn nöa ®Çu TKXI X.
- VÒ lÞch sö:
+ Cuéc x©m lîc cña TDP.
+ Cuéc ®Êu tranh gian khæ & anh dòng cña nh©n d©n ta.
+ Bíc ®Çu níc ta chÞu sù thèng trÞ cña TDP.
- VÒ VH:
+ VH ch÷ H¸n & ch÷ N«m ph¸t triÓn.
+ Chñ ®Ò:¢m hëng chñ ®¹o lµ tinh thÇn yªu níc chèng giÆc ngo¹i x©m & bän tay sai b¸n níc.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu:
NguyÔn §×nh ChiÓu-V¨n TÕ NghÜa SÜ CÇn Giuéc.
Tó X¬ng.
NguyÔn KhuyÕn.
II. ThÓ th¬ §êng luËt.
Bao gåm : - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt.
- ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
- ThÓ th¬ trêng luËt (dµi h¬n 10 c©u).
* ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - HS chñ yÕu häc thÓ th¬ nµy.
- Lµ thÓ th¬ mµ mçi bµi chØ cã 4 c©u.Mçi c©u 7 tiÕng, viÕt theo luËt th¬ do c¸c thi sÜ ®êi § êng
(618-907) níc Trung Hoa s¸ng t¹o nªn.
- C¸c nhµ th¬ VN s¸ng t¸c nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt b»ng ch÷ H¸n- ch÷ N«m hoÆc
b»ng ch÷ Quèc ng÷.
VD: - Nam Quèc S¬n Hµ
LÝ Thêng KiÖt.(viÕt b»ng ch÷ H¸n)
- B¸nh Tr«i Níc.
Hå Xu©n H¬ng.(viÕt b»ng ch÷ N«m)
- C¶nh Khuya.
HCM. (viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷)
1. HiÖp vÇn:
...............................................................................................................................................
...........................................
- Xem thêm -
.DOC 
75 
291 
91 
