Ngày soạn : 20/8/2017
PHẦN I. ÑIEÄN HOÏC. ÑIEÄN TÖØ HOÏC
Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG
Tieát 1. ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tích ñieåm, ñaëc ñieåm töông taùc giöõa caùc ñieän tích, noäi dung ñònh
luaät Cu-loâng, yù nghóa cuûa haèng soá ñieän moâi.
- Laáy ñöôïc ví duï veà töông taùc giöõa caùc vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm.
- Bieát veà caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa caân xoaén.
2. Kó naêng
- Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm.
- Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän.
- Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS.
- Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo.
Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tìm hieåu söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät, ñieän tích, ñieän tích ñieåm, töông taùc
giöõa caùc ñieän tích.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung cô baûn
I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät.
Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm - Laøm thí nghieäm theo söï
Ñieän tích. Töông taùc ñieän
veà hieän töôïng nhieãm ñieân do höôùng daãn cuûa thaày coâ.
1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät
coï xaùt.
- Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän
- Giôùi thieäu caùc caùch laøm
- Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät
do : coï xaùt leân vaät khaùc, tieáp xuùc
vaät nhieãm ñieän.
nhieãm ñieän.
vôùi moät vaät nhieãm ñieän khaùc, ñöa
- Giôùi thieäu caùch kieåm tra
- Neâu caùch keåm tra xem vaät
laïi gaàn moät vaät nhieãm ñieän khaùc.
vaät nhieãm ñieän.
coù bò nhieãm ñieän hay khoâng.
- Coù theå döïa vaøo hieän töôïng huùt
caùc vaät nheï ñeå kieåm tra xem vaät
coù bò nhieãm ñieän hay khoâng.
2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm
- Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät
-Giôùi thieäu ñieän tích. Cho
-Tìm ví duï veà ñieän tích.
mang ñieän, vaät tích ñieän hay laø
hoïc sinh tìm ví duï.
moät ñieän tích.
- Giôùi thieäu ñieän tích ñiểm.
-Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. - Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích
Cho hoïc sinh tìm ví duï veà
ñieän coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi
ñieän tích ñieåm.
khoaûng caùch tôùi ñieåm maø ta xeùt.
3. Töông taùc ñieän
- Giôùi thieäu söï töông taùc
-Ghi nhaän söï töông taùc ñieän. - Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy
ñieän.
nhau.
- Cho hoïc sinh thöïc hieän
-Thöïc hieän C1.
- Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt
C1.
nhau.
Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät Coulomb vaø haèng soá ñieän moâi.
-1-
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung cô baûn
-Giôùi thieäu veà Coulomb vaø
thí nghieäm cuûa oâng ñeå thieát
laäp ñònh luaät.
Ghi nhaän ñònh luật.
- Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh
luaät vaø caùc ñaïi löôïng trong
ñoù.
-Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích.
- Cho hoïc sinh thöïc hieän C2.
-Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh luaät
vaø naém vöõng caùc ñaïi löông
trong ñoù.
- Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích.
Thöïc hieän C2.
Tiếp thu
-Nêu điều kiện áp dụng của
Định luật Cu-lông.
- Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän
moâi. Cho hoïc sinh tìm ví duï.
-Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc
tính löïc töông taùc giöõa hai
ñieän tích ñieåm ñaët trong
chaân khoâng.
-Ghi nhaän khaùi nieäm.Tìm ví
duï.
-Neâu bieåu thöùc tính löïc töông
taùc giöõa hai ñieän tích ñieåm
ñaët trong chaân khoâng.
-Thöïc hieän C3.
II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá
ñieän moâi
1.Ñònh luaät Cu-loâng
- Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai dieän
tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng
coù phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng
noái hai ñieän tích ñieåm ñoù, coù ñoä
lôùn tæ leä thuaän vôùi tích ñoä lôùn cuûa
hai ñieän tích vaø tæ leä nghòch vôùi
bình phöông khoaûng caùch giöõa
chuùng.
F=k
| q1q 2 |
; k = 9.109 Nm2/C2.
2
r
Ñôn vò ñieän tích laø culoâng (C).
-Điều kiện áp dụng:
+ 2 điện tích điểm
+ 2 quả cầu tích điện phân bố đều
2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän
tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi
ñoàng tính. Haèng soá ñieän moâi
+ Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch
ñieän.
+ Khi ñaët caùc ñieän tích trong moät
ñieän moâi ñoàng tính thì löïc töông
taùc giöõa chuùng seõ yeáu ñi laàn so
vôùi khi ñaët noù trong chaân khoâng.
goïi laø haèng soá ñieän moâi cuûa
moâi tröôøng ( 1).
+ Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän
tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi :
F=k
- Cho hoïc sinh thöïc hieän C3.
| q1q 2 |
.
r 2
+ Haèng soá ñieän moâi ñaëc cho tính
chaát caùch ñieän cuûa chaát caùch
ñieän.
Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát ?
Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1,
2, 3, 4 trang 9, 10.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi
taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
-2-
Ñoïc muïc Sôn tónh ñieän.
Thöïc hieän caùc caâu hoûi trong sgk.
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.............
Ngày soạn : 21/8/2017
Tieát 2 . THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc caáu taïo sô löôïc cuûa nguyeân töû veà phöông dieân ñieän.
- Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích..
- Bieát caùch laøm nhieãm ñieän caùc vaät.
2. Kó naêng
- Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän.
- Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS.
- Chuaån bò phieáu caâu hoûi.
- Nhöõng thí nghieäm veà hieän töôïng nhieãm ñieän
2. Hoïc sinh
-OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu, vieát bieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Cu-loâng?
Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu thuyeát electron.
Hoaït ñoäng cuûa
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
giaùo vieân
sinh
.
? Yeâu caàu hoïc sinh
- Neáu caáu taïo nguyeân
neâu caáu taïo cuûa nguyeân tö töû.
veà phöông dieän ñieän?
Goàm: haït nhaân mang
ñieän tích döông naèm ôû trung
taâm vaø caùc electron mang
ñieän tích aâm chuyeån ñoäng
xung quanh.
Haït nhaân caáu taïo bôûi
Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa
hai loaïi haït laø nôtron khoâng
hoïc sinh.
mang ñieän vaø proâtoân mang
ñieän döông.
+ Giôùi thieäu ñieän
tích, khoái löôïng cuûa
electron, proâtoân vaø nôtron.
- Ghi nhaän ñieän tích,
khoái löôïng cuûa electron,
proâtoân vaø nôtron.
Electron coù ñieän tích
laø -1,6.10-19C vaø khoái löôïng laø
9,1.10-31kg. Proâtoân coù ñieän
tích laø +1,6.10-19C vaø khoái
löôïng laø 1,67.10-27kg. Khoái
-3-
? Yeâu caàu hoïc
sinh cho bieát taïi sao bình
thöôøng thì nguyeân töû trung
hoaø veà ñieän.
+ Giôùi thieäu ñieän
tích nguyeân toá.
? Yeâu caâu HS ñoïc
SGK Traû lôøi caùc caâu
hoûisau
+ thuyeát electron laø
gì?.
+ Noâi dung cô baûn
cuûa thuyeât electron veà
vieäc giaûi thích söï nhieãm
ñieän cuûa caùc vaät ?
* GV Gôïi yù
+ theá naøo laø
ion döông, ion aâm
+ khi naøo vaät nhieãm ñieän
döông
+ khi naøo vaät
nhieãm ñieän aâm
? Yeâu caàu hoïc sinh
thöïc hieän C1.
löôïng cuûa nôtron xaáp xó baèng
khoái löôïng cuûa proâtoân.
- Giaûi thích söï trung
hoaø veà ñieän cuûa nguyeân töû.
Soá proâtoân trong haït
nhaân baèng soá electron quay
quanh haït nhaân neân bình
thöôøng thì nguyeân töû trung
hoaø veà ñieän.
-Ghi nhaän ñieän tích
nguyeân toá.
Ñieän tích cuûa
electron vaø ñieän tích cuûa
proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát
maø ta coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy
ta goïi chuùng laø ñieän tích
nguyeân toá.
HS traû lôøi:
* Thuyeát döïa vaøo söï
cö truù vaø di chuyeån cuûa caùc
electron ñeå giaûi thích caùc
hieän töôïng ñieän vaø caùc tính
chaát ñieän cuûa caùc vaät goïi laø
thuyeát electron
* Noäi dung cô baûn cuûa
thuyeát electron:
-Electron coù theå rôøi
khoûi nguyeân töû ñeå di chuyeån
töø nôi naøy ñeán nôi khaùc.
- Nguyeân töû maát
electron goïi laø ion döông
- Nguyeân töû nhaän
theâm electron goïi laø ion aâm
- Vaät nhieãm ñieän aâm
khi soá electron maø noù chöùa
lôùn hôn soá proton
-vaât nhieãm ñieän döông
khi soá electron noù chöùa ít hôn
soâ proton
Thöïc hieän C1.
vieân
Hoaït ñoäng3 (10 phuùt) : Vaän duïng thuyeát electron.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
sinh
-4-
Noäi dung cô baûn
Yeâu caàu HS ñoïc SGK
traû lôøi caùc caâu hoûi :
? Vaät nhö theá naøo goïi
vaät daãn ñieän, vaät caùch ñieän?.
*GV Nhaán manhc cho
HS bieát
Söï phaân bieät vaät daãn
ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø
töông ñoái.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc
hieän C2, C3.
Yeâu caàu hoïc sinh cho
bieát taïi sao söï phaân bieät vaät
daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ
laø töông ñoái.
HS Traû Lôøi
-Vaät daãn ñieän laø vaät coù
chöùa caùc ñieän tích töï do.
- Vaät caùch ñieän laø vaät
khoâng chöùa caùc electron töï do.
Thöïc hieän C2, C3.
Giaûi thích.
+ Moâ taû Söï nhieãm ñieän
do tieáp xuùc
Tieáp thu Söï nhieãm
ñieän do tieáp xuùc
Neáu cho moät vaät tieáp
xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän thì
noù seõ nhieãm ñieän cuøng daáu vôùi
?Yeâu caàu hoïc sinh giaûi vaät ñoù.
thích söï nhieãm ñieän do tieáp
xuùc.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc
Giaûi thích.
hieän C4
II. Vaän duïng
1. Vaät daãn ñieän vaø vaät
caùch ñieän
Vaät daãn ñieän laø vaät coù
chöùa caùc ñieän tích töï do.
Vaät caùch ñieän laø vaät
khoâng chöùa caùc electron töï do.
Söï phaân bieät vaät daãn
ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø
töông ñoái.
2. Söï nhieãm ñieän do
tieáp xuùc
Neáu cho moät vaät tieáp
xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän thì
noù seõ nhieãm ñieän cuøng daáu vôùi
vaät ñoù.
3. Söï nhieãm dieän do
höôûng öùng
Ñöa moät quaû caàu A
nhieãm ñieän döông laïi gaàn ñaàu
M cuûa moät thanh kim loaïi MN
trung hoaø veà ñieän thì ñaàu M
nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N
nhieãm ñieän döông.
Thöïc hieän C4.
+Giôùi tthieäu söï nhieãm
- Tieáp thu söï nhieãm
ñieän do höôûng öùng (veõ hình
ñieän do höôûng öùng (veõ hình
2.3).
2.3).
Ñöa moät quaû caàu A
nhieãm ñieän döông laïi gaàn ñaàu
M cuûa moät thanh kim loaïi MN
trung hoaø veà ñieän thì ñaàu M
? Yeâu caàu hoïc sinh giaûi nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N
thích söï nhieãm ñieän do höôûng nhieãm ñieän döông
öùng.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc
Giaûi thích.
hieän C5.
Thöïc hieän C5.
Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
vieân
sinh
Giôùi thieäu ñònh luaät.
Cho hoïc sinh tìm ví
duï.
- Ghi nhaän ñònh luaät.
Trong moät heä vaät coâ
laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc
ñieän tích laø khoâng ñoåi.
-5-
Noäi dung cô baûn
III. Ñònh luaät baûo toaøn
ñieän tích
Trong moät heä vaät coâ
laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc
ñieän tích laø khoâng ñoåi.
Tìm ví duï minh hoaï.
Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieát thöùc
Toùm taét laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc
ñaõ hoïc trong baøi.
trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
taäp 5, 6 sgk vaø 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT
DAÏY............................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
....................................................................................................................
Ngày soạn : 20/8/2011
Tieát 3-4. ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tröôøng.
- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô
cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
- Bieát caùch toång hôïp caùc vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn taïi moãi ñieåm.
- Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän.
2. Kó naêng
- Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm
gaây ra.
- Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång
hôïp.
- Giaûi caùc baøi taäp veà ñieän tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK.
- Thöôùc keû, phaán maøu.
- Chuaån bò phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh
- Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Tieát 1
-6-
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp
xuùc, do höôûng öùng.
Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
I. Ñieän tröôøng
1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc
Giôùi thieäu söï taùc duïng
Tìm theâm ví duï veà
ñieän
löïc giöõa caùc vaät thoâng qua moâi moâi tröôøng truyeàn töông taùc
Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc
tröôøng.
giöõa hai vaät.
giöõa caùc ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng.
2. Ñieän tröôøng
Giôùi thieäu khaùi nieäm
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät
ñieän tröôøng.
chaát bao quanh caùc ñieän tích vaø gaén
lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc
duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët
trong noù.
Hoaït ñoäng 3 (30 phuùt) : Tìm hieåu cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa
Noäi dung cô baûn
vieân
hoïc sinh
II. Cöôøng doä ñieän tröôøng
1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän
Ghi nhaän khaùi
Giôùi thieäu khaùi nieäm
tröôøng
nieäm.
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi
ñieän tröôøng.
moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho
ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän tröôøng taïi
ñieåm ñoù.
Neâu ñònh nghóa vaø
Ghi nhaän ñònh
bieåu thöùc ñònh nghóa cöôøng ñoä
2. Ñònh nghóa
nghóa, bieåu thöùc.
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi
ñieän tröôøng.
moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho
taùc duïng löïc cuûa ñieän tröôøng taïi
ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng
thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc
duïng leân ñieän tích thöû q (döông) ñaët
Yeâu caàu hoïc sinh neâu
Neâu ñôn vò cöôøng taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q.
ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng
F
ñoä ñieän tröôøng theo ñònh
theo ñònh nghóa.
E= q
nghóa.
Giôùi thieäu ñôn vò
Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän
V/m.
tröôøng laø N/C hoaëc ngöôøi ta thöôøng
Ghi nhaän ñôn vò
duøng laø V/m.
tthöôøng duøng.
3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän
Giôùi thieäu veùc tô
tröôøng
cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
F
Ghi nhaän khaùi
Veõ hình bieåu dieãn
E
q
nieäm.;
veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng
Veùc tô cöôøng ñoä ñieän
gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm.
tröôøng E gaây bôûi moät ñieän tích
Veõ hình.
ñieåm coù :
- Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt.
- Phöông truøng vôùi ñöôøng
Döïa vaøo hình veõ thaúng noái ñieän tích ñieåm vôùi ñieåm
-7-
Yeâu caàu hoïc sinh
thöïc hieän C1.
Veõ hình 3.4.
Neâu nguyeân lí choàng
neâu caùc yeáu toá xaùc ñònh
veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng gaây bôûi moät ñieän
tích ñieåm.
chaát.
Thöïc hieän C1.
Veõ hình.
Ghi nhaän nguyeân
ta xeùt.
- Chieàu höôùng ra xa ñieän
tích neáu laø ñieän tích döông, höôùng
veà phía ñieän tích neáu laø ñieän tích
aâm.
|Q|
- Ñoä lôùn : E = k
r 2
4. Nguyeân lí choàng chaát
ñieän tröôøng
lí.
vieân
E E1 E 2 ... E n
Tieát 2
Hoaït ñoäng 4 (35 phuùt) : Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
sinh
Giôùi thieäu hình aûnh
caùc ñöôøng söùc ñieän.
Giôùi thieäu ñöôøng
söùc ñieän tröôøng.
Quan saùt hình 3.5.
Ghi nhaän hình aûnh caùc
ñöôøng söùc ñieän.
Ghi nhaän khaùi
nieäm.
Veõ hình daïng ñöôøng
söùc cuûa moät soá ñieän tröôøng.
Veõ caùc hình 3.6
Giôùi thieäu caùc hình
3.6 ñeán 3.9.
ñeán 3.8.
Neâu vaø giaûi thích
caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc
cuûa ñieän tröôøng tónh.
Xem caùc hình veõ
ñeå nhaän xeùt.
Ghi nhaän ñaëc ñieåm
ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng
tónh.
Yeâu caàu hoïc sinh
thöïc hieän C2.
Thöïc hieän C2.
Giôùi thieäu ñieän
tröôøng ñeàu.
Veõ hình 3.10.
-8-
Noäi dung cô baûn
ñieän
III. Ñöôøng söùc ñieän
1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc
Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët
trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän
vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø
tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi
phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng taïi ñieåm ñoù.
2. Ñònh nghóa
Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø
ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm
cuûa noù laø giaù cuûa veùc tô cöôøng ñoä
ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi caùch
khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø
ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng doïc
theo noù.
3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa
moät soá ñieän tröôøng
Xem caùc hình veõ sgk.
4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng
söùc ñieän
+ Qua moãi ñieåm trong ñieän
tröôøng coù moät ñöôøng söùc ñieän vaø
chæ moät maø thoâi
+ Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng
ñöôøng coù höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng
söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa
veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi
ñieåm ñoù.
+ Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän
tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng
kheùp kín.
+ Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc
Ghi nhaän khaùi
nieäm.
Veõ hình.
ñi qua moät dieän tích nhaát ñònh ñaët
vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng söùc ñieän
taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng
ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.
4. Ñieän tröôøng ñeàu
Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän
tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng
phöông chieàu vaø ñoä lôùn.
Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu
laø nhöõng ñöôøng thaúng song song
caùch ñeàu.
Hoaït ñoäng 5 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù bieát ?
Ñoïc phaàn Em coù bieát ?
Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán
Toùm taét kieán thöùc.
thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi
Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.
taäp 9, 10, 11, 12, 13 sgk 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6,
3.7, 3.10 saùch baøi taäp.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................
Ngày soạn : 25/8/2011
Tieát 5 : BAØI TAÄP
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc :
- Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôû moät ñieän tích ñieåm vaø nhieàu ñieän tích ñieåm.
- Caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc ñieän.
2. Kyõ naêng :
- Xaùc ñònh ñöôïc cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi caùc dieän tích ñieåm.
- Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán ñieän tröôøng, ñöôøng söùc ñieän
tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
Giaùo vieân
- Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp.
- Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc.
Hoïc sinh
- Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.
- Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi
taäp caàn giaûi.
Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
sinh
-9-
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn B.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn D.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn D.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn D.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn D.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn C.
choïn.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
sao choïn D.
choïn.
Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa
hoïc sinh
Höôùng daãn hoïc sinh caùc
böôùc giaûi.
Veõ hình
Höôùng daãn hoïc sinh tìm
vò trí cuûa C.
Noäi dung cô baûn
Baøi 12 trang21
Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù
Goïi teân caùc
cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0.
veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng thaønh phaàn.
Goïi E 1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä ñieän
Xaùc ñònh veùc
tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C, ta
tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng coù = + = 0
E E1
E2
toång hôïp taïi C.
=> E 1 = - E 2 .
Hai veùc tô naøy phaûi cuøng
phöông, töùc laø ñieåm C phaûi naèm
Laäp luaän ñeå
treân ñöôøng thaúng AB. Hai veùc tô
tìm vò trí cuûa C.
naøy phaûi ngöôïc chieàu, töùc laø C
phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai
veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng
nhau, töùc laø ñieåm C phaûi gaàn A
hôn B vì |q1| < |q2|. Do ñoù ta coù:
Yeâu caàu hoïc sinh tìm
bieåu thöùc ñeå xaùc ñònh AC.
Yeâu caàu hoïc sinh suy ra
vaø thay soá tính toaùn.
Caâu 9 trang 20 : B
Caâu 10 trang 21: D
Caâu 3.1 : D
Caâu 3.2 : D
Caâu 3.3 : D
Caâu 3.4 : C
Caâu 3.6 : D
k
Tìm bieåu thöùc
tính AC.
| q1 |
=k
. AC 2
| q2 |
( AB AC ) 2
=>
2
Höôùng daãn hoïc sinh tìm
caùc ñieåm khaùc.
Höôùng daãn hoïc sinh caùc
böôùc giaûi.
Veõ hình
Suy ra vaø thay
soá ñeå tính AC.
Tìm caùc ñieåm
khaùc coù cöôøng ñoä ñieän
tröôøng baèng 0.
Goïi teân caùc
- 10 -
q
4
AB AC
2
q1 3
AC
=> AC = 64,6cm.
Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát
caû caùc ñieåm naèm raát xa q1 vaø q2.
Taïi ñieåm C vaø caùc ñieåm naøy thì
cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng
khoâng, töùc laø khoâng coù ñieän
tröôøng.
Baøi 13 trang 21
veùc tô cöôøng ñoä ñieän
Goïi Goïi E 1 vaø E 2 laø
tröôøng thaønh phaàn.
cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2
Tính ñoä lôùn caùc gaây ra taïi C.
veùc tô cöôøng ñoä ñieän
Ta coù :
tröôøng thaønh phaàn
| q1 |
E1 = k
2 =
. AC
9.105V/m (höôùng theo phöông
AC).
| q1 |
Höôùng daãn hoïc sinh laäp
luaän ñeå tính ñoä lôùn cuûa E .
E2 = k
=
Xaùc ñònh veùc
.BC 2
tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng
9.105V/m (höôùng theo phöông
toång hôïp taïi C.
CB).
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng
toång hôïp taïi C
Tính ñoä lôùn cuûa
E = E1 + E 2
E
hình veõ.
E
coù phöông chieàu nhö
Vì tam giaùc ABC laø tam
giaùc vuoâng neân hai veùc tô E 1 vaø
E 2 vuoâng goùc vôùi nhau neân ñoä
lôùn cuûa E laø:
2
E = E12 E 2 =
12,7.105V/m.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ngày soạn : 28/8/2011
Tieát 6: COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc taùc duïng leân ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeàu.
- Laäp ñöôïc bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu.
- Phaùt bieåu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa coâng dòch chuyeån ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì.
- Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm, bieåu thöùc, ñaëc ñieåm cuûa theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän
tröôøng, quan heä giöõa coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän
tröôøng.
2. Kó naêng
- Giaûi baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø theá naêng ñieän tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân: Veõ treân giaáy khoå lôùn hình 4.2 sgk vaø hình aûnh hoã trôï tröôøng hôïp di chuyeån
ñieän tích theo moät ñöôøng cong töø M ñeán N.
2. Hoïc sinh: OÂn laïi caùch tính coâng cuûa troïng löïc vaø ñaëc ñieåm coâng troïng löïc.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc
cuûa ñieän tröôøng tónh.
- 11 -
vieân
Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu coâng cuûa löïc ñieän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
sinh
Veõ hình 4.1 leân baûng.
Veõ hình 4.1.
Xaùc ñònh löïc ñieän
tröôøng taùc duïng leân ñieän
tích q > 0 ñaët trong ñieän
tröôøng ñeàu coù cöôøng ñoä
ñieän tröôøng E .
Noäi dung cô baûn
I. Coâng cuûa löïc ñieän
1. Ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän
taùc duïng leân moät ñieän tích ñaët
trong ñieän tröôøng ñeàu
F =qE
Löïc F laø löïc khoâng
ñoåi..
Veõ hình 4.2 leân baûng.
Veõ hình 4.2.
2. Coâng cuûa löïc ñieän
Tính coâng khi ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu
tích q di chuyeån theo ñöôøng
AMN = qEd
thaúng töø M ñeán N.
Vôùi d laø hình chieáu
Tính coâng khi ñieän ñöôøng ñi treân moät ñöôøng söùc
tích di chuyeån theo ñöôøng
ñieän.
Cho hoïc sinh nhaän
gaáp khuùc MPN.
Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng
xeùt.
Nhaän xeùt.
trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích
Ñöa ra keát luaän.
Ghi nhaän ñaëc ñieåm trong ñieän tröôøng ñeàu töø M ñeán N
coâng.
laø AMN = qEd, khoâng phuï thuoäc
vaøo hình daïng cuûa ñöôøng ñi maø
chæ phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñieåm
Giôùi thieäu ñaëc ñieåm
ñaàu M vaø ñieåm cuoái N cuûa ñöôøng
coâng cuûa löïc dieän khi ñieän tích
ñi.
di chuyeån trong ñieän tröôøng
Ghi nhaän ñaëc ñieåm
3. Coâng cuûa löïc ñieän
baát kì.
coâng cuûa löïc ñieän khi ñieän
trong söï di chuyeån cuûa ñieän tích
tích di chuyeån trong ñieän
trong ñieän tröôøng baát kì
Yeâu caàu hoïc sinh
tröôøng baát kì.
Coâng cuûa löïc ñieän trong
thöïc hieän C1.
Thöïc hieän C1.
söï di chuyeån cuûa ñieän tích trong
ñieän tröôøng baát kì khoâng phuï
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc
Thöïc hieän C2.
thuoäc vaøo hình daïng ñöôøng ñi maø
hieän C2.
chæ phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm ñaàu
vaø ñieåm cuoái cuûa ñöôøng ñi.
Löïc tónh ñieän laø löïc theá,
tröôøng tónh ñieän laø tröôøng theá.
Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Tìm hieåu theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
II. Theá naêng cuûa moät ñieän
tích trong ñieän tröôøng
1. Khaùi nieäm veà theá naêng
cuûa moät ñieän tích trong ñieän
Yeâu caàu hoïc sinh
Nhaéc laïi khaùi nieäm tröôøng
nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng theá naêng troïng tröôøng.
Theá naêng cuûa ñieän tích
troïng tröôøng.
Ghi nhaän khaùi nieäm. ñaët taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng
Giôùi thieäu theá naêng
ñaëc tröng cho khaû naêng sinh coâng
cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän
cuûa ñieän tröôøng khi ñaët ñieän tích
tröôøng.
taïi ñieåm ñoù.
Ghi nhaän moái kieân
2. Söï phuï thuoäc cuûa theá
- 12 -
Giôùi thieäu theá naêng
cuûa ñieän tích ñaët trong ñieän
tröôøng vaø söï phuï thuoäc cuûa
theá naêng naøy vaøo ñieän tích.
Cho ñieän tích q di
chuyeån trong ñieän tröôøng töø
ñieåm M ñeán N roài ra . Yeâu
caàu hoïc sinh tính coâng.
Cho hoïc sinh ruùt ra
keát luaän.
heä giöõa theá naêng vaø coâng
cuûa löïc ñieän.
Tính coâng khi ñieän
tích q di chuyeån töø M ñeán N
roài ra .
Ruùt ra keát luaän.
Thöïc hieän C3.
Yeâu caàu hoïc sinh
thöïc hieän C3.
naêng WM vaøo ñieän tích q
Theá naêng cuûa moät ñieän
tích ñieåm q ñaët taïi ñieåm M trong
ñieän tröôøng :
WM = AM = qVM
Theá naêng naøy tæ leä thuaän
vôùi q.
3. Coâng cuûa löïc ñieän vaø ñoä
giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong
ñieän tröôøng
AMN = WM - WN
Khi moät ñieän tích q di
chuyeån töø ñieåm M ñeán ñieåm N
trong moät ñieän tröôøng thì coâng maø
löïc ñieän tröôøng taùc duïng leân ñieän
tích ñoù sinh ra seõ baèng ñoä giaûm
theá naêng cuûa ñieän tích q trong ñieän
tröôøng.
Hoaït ñoäng 6 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc
Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn.
cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
taäp 4, 5, 6, 7 trang 25 sgk vaø 4.7, 4.9 sbt.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................
Ngày soạn : 29/8/2011
Tieát 7: ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc yù nghóa, ñònh nghóa, ñôn vò, ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá vaø hieäu ñieän theá.
- Neâu ñöôïc moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
- Bieát ñöôïc caáu taïo cuûa tónh ñieän keá.
2. Kó naêng
- Giaûi baøi toaùn tính ñieän theá vaø hieäu ñieän theá.
- So saùnh ñöôïc caùc vò trí coù ñieän theá cao vaø ñieän theá thaáp trong ñieän tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Ñoïc SGK vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ coù kieán thöùc gì veà hieäu ñieän theá.
- Thöôùc keû, phaán maøu.
- Chuaån bò phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh
Ñoïc laïi SGK vaät lyù 7 vaø vaät lyù 9 veà hieäu ñieän theá.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
- 13 -
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc ñieän tröôøng khi ñieän
tích di chuyeån.
Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän theá.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
I. Ñieän theá
Yeâu caàu hoïc sinh
1. Khaùi nieäm ñieän theá
nhaéc laïi coâng thöùc tính theá
Neâu coâng thöùc.
Ñieän theá taïi moät ñieåm
naêng cuûa ñieän tích q taïi
trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho
ñieåm M trong ñieän tröôøng.
Ghi nhaän khaùi nieäm. ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra
Ñöa ra khaùi nieäm.
theá naêng cuûa ñieän tích.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
2. Ñònh nghóa
Neâu ñònh nghóa ñieän
Ñieän theá taïi moät ñieåm M
theá.
trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc
tröng cho ñieän tröôøng veà phöông
dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù
moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh
baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc
ñieän taùc duïng leân ñieän tích q khi q
di chuyeån töø M ra xa voâ cöïc vaø ñoä
Ghi nhaän ñôn vò.
lôùn cuûa q
Neâu ñôn vò ñieän
Neâu ñaëc ñieåm cuûa
ñieän theá.
VM =
AM
q
Ñôn vò ñieän theá laø voân (V).
3. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá
Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi
Yeâu caàu hoïc sinh
Thöïc hieän C1.
soá. Thöôøng choïn ñieän theá cuûa ñaát
neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá.
hoaëc moät ñieåm ôû voâ cöïc laøm moác
Yeâu caàu hoïc sinh
(baèng 0).
thöïc hieän C1.
Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm hieäu ñieän theá.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
II. Hieäu ñieän theá
1. Ñònh nghóa
Neâu ñònh nghóa hieäu
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Hieäu ñieän theá giöõa hai
ñieän theá.
ñieåm M, N trong ñieän tröôøng laø ñaïi
löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng sinh
coâng cuûa ñieän tröôøng trong söï di
chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán
Nù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông
soá giöõa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng
leân ñieän tích q trong söï di chuyeån
Neâu ñôn vò hieäu
cuûa q töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q.
AMN
Yeâu caàu hoïc sinh
ñieän theá.
UMN = VM – VN =
q
neâu ñôn vò hieäu ñieän theá.
2. Ño hieäu ñieän theá
Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän
Giôùi thieäu tónh ñieän
Quan saùt, moâ taû tónh
baèng tónh ñieän keá.
keá.
ñieän keá.
3. Heä thöùc lieân heä giöõa
theá.
- 14 -
hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän
tröôøng
Höôùng daãn hoïc sinh
xaây döïng moái lieân heä giöõa E
vaø U.
Xaây döïng moái lieân
heä giöõa hieäu ñieän theá vaø
cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
E=
U
d
Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc
Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn.
cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
taäp 5, 6, 7, 8, 9 trang 29 sgk vaø 5.8, 5.9 sbt.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................
Ngày soạn : 2/9/2011
Tieát 9: TUÏ ÑIEÄN
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc caáu taïo cuûa tuï ñieän, caùch tích ñieän cho tuï.
- Neâu roõ yù nghóa, bieåu thöùc, ñôn vò cuûa ñieän dung.
- Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän vaø giaûi thích ñöôïc yù nghóa
caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc.
2. Kó naêng
- Nhaän ra moät soá loaïi tuï ñieän trong thöïc teá.
- Giaûi baøi taäp tuï ñieän.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Moät soá loaïi tuï ñieän thöïc teá, ñaëc bieät laø tuï xoay trong maùy thu thanh.
- Duïng cuï: Thöôùc keû, phaán maøu.
2. Hoïc sinh:
- Chuaån bò Baøi môùi.
- Söu taàm caùc linh kieän ñieän töû.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá vaø moái lieân heä giöõa
hieäu ñieän theá vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu tuï ñieän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
I. Tuï ñieän
1. Tuï ñieän laø gì ?
Giôùi thieäu maïch coù
Ghi nhaän khaùi
Tuï ñieän laø moät heä hai vaät
chöùa tuï ñieän töø ñoù giôùi thieäu nieäm.
daãn ñaët gaàn nhau vaø ngaên caùch
tuï ñieän.
nhau baèng moät lôùp caùch ñieän. Moãi
- 15 -
Giôùi thieäu tuï ñieän
phaüng.
Giôùi thieäu kí hieäu
tuï ñieän treân caùc maïch ñieän.
Yeâu caàu hoïc sinh
neâu caùch tích ñieän cho tuï
ñieän.
Yeâu caàu hoïc sinh
thöïc hieän C1.
Quan saùt, moâ taû tuï
ñieän phaüng.
Ghi nhaän kí hieäu.
Neâu caùch tích ñieän
cho tuï ñieän.
vaät daãn ñoù goïi laø moät baûn cuûa tuï
ñieän.
Tuï ñieän duøng ñeå chöùa ñieän
tích.
Tuï ñieän phaüng goàm hai
baûn kim loaïi phaüng ñaët song song
vôùi nhau vaø ngaên caùch nhau baèng
moät lôùp ñieän moâi.
Kí hieäu tuï ñieän
ñieän
2. Caùch tích ñieän cho tuï
Noái hai baûn cuûa tuï ñieän
vôùi hai cöïc cuûa nguoàn ñieän.
Ñoä lôùn ñieän tích treân moãi
baûn cuûa tuï ñieän khi ñaõ tích ñieän goïi
laø ñieän tích cuûa tuï ñieän.
Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï vaø naêng löôïng ñieän
tröôøng trong tuï ñieän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
vieân
sinh
II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän
1. Ñònh nghóa
Giôùi thieäu ñieän
Ghi nhaän khaùi
Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø
dung cuûa tuï ñieän.
nieäm.
ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng
tích ñieän cuûa tuï ñieän ôû moät hieäu
ñieän theá nhaát ñònh. Noù ñöôïc xaùc
ñònh baèng thöông soá cuûa ñieän tích
cuûa tuï ñieän vaø hieäu ñieän theá giöõa
hai baûn cuûa noù.
Thöïc hieän C2.
C=
Giôùi thieäu ñôn vò
ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa
noù.
Giôùi thieäu coâng
thöùc tính ñieän dung cuûa tuï
ñieän phaüng.
Giôùi thieäu caùc loaïi
Ghi nhaän ñôn vò
ñieän dung vaø caùc öôùc cuûa
noù.
Ghi nhaän coâng thöùc
tính. Naém vöõng caùc ñaïi
löôïng trong ñoù.
Quan saùt, moâ taû.
tuï.
Hieåu ñöôïc caùc soá
Giôùi thieäu hieäu ñieän lieäu ghi treân voû cuûa tuï ñieän.
theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän.
Quan saùt, moâ taû.
Giôùi thieäu tuï xoay.
Naém vöõng coâng
- 16 -
Q
U
Ñôn vò ñieän dung laø fara
(F).
Ñieän dung cuûa tuï ñieän
phaüng :
C=
S
9.10 9.4d
2. Caùc loaïi tuï ñieän
Thöôøng laáy teân cuûa lôùp
ñieän moâi ñeå ñaët teân cho tuï ñieän: tuï
khoâng khí, tuï giaáy, tuï mi ca, tuï söù,
tuï goám, …
Treân voû tuï thöôøng ghi caëp
soá lieäu laø ñieän dung vaø hieäu ñieän
theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän.
Ngöôøi ta coøn cheá taïo tuï
ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc
goïi laø tuï xoay.
Giôùi thieäu naêng
löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï
ñieän ñaõ tích ñieän.
thöùc tính naêng löôïng ñieän
tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc
tích dieän.
3. Naêng löôïng cuûa ñieän
tröôøng trong tuï ñieän
Naêng löôïng ñieän tröôøng
cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän
W=
1
1 Q2
1
QU =
=
2
2 C
2
CU2
Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc
Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn.
cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
taäp 5, 6, 7, 8 trang 33 sgk vaø 6.7, 6.8, 6.9 sbt.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................
Ngày soạn : 5/9/201
Tieát 10: BAØI TAÄP
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc :
- Coâng cuûa löïc ñieän
- Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
- Tuï ñieän, ñieän dung cuûa tuï ñieän, naêng löôïng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän.
2. Kyõ naêng :
- Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän.
- Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A.
- Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn veà moái lieân heä giöõa Q, C, U vaø W
II. CHUAÅN BÒ
Giaùo vieân
- Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp.
- Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc.
Hoïc sinh
- Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.
- Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi
taäp caàn giaûi
+ Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuûa löïc ñieän.
+ Bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc ñieän.
+ Khaùi nieäm ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa U vaø E.
+ Caùc coâng thöùc cuûa tuï ñieän.
Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
Noäi dung cô baûn
sinh
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
Caâu 4 trang 25 : D
sao choïn D.
choïn.
Caâu 5 trang 25 : D
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
Giaûi thích löïa
Caâu 5 trang 29 : C
- 17 -
sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi
sao choïn D.
choïn.
Caâu 6 trang 29 : C
Caâu 7 trang 29 : C
Caâu 5 trang 33 : D
Caâu 6 trang 33 : C
Caâu 4.6 : D
Caâu 5.2 : C
Caâu 5.3 : D
Caâu 6.3 : D
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Giaûi thích löïa
choïn.
Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän.
Hoaït ñoäng cuûa
Hoaït ñoäng cuûa hoïc
giaùo vieân
sinh
Yeâu caàu hoïc sinh
vieát bieåu thöùc ñònh lí
ñoäng naêng.
Höôùng daãn ñeå
hoïc sinh tính ñoäng naêng
cuûa electron khi noù ñeán
ñaäp vaøo baûn döông.
Höôùng daãn ñeå
hoïc sinh tính coâng cuûa löïc
ñieän khi electron chuyeån
ñoäng töø M ñeán N.
Yeâu caàu hoïc sinh
tính ñieän tích cuûa tuï ñieän.
Noäi dung cô baûn
Vieát bieåu thöùc ñònh lí
ta coù :
ñoäng naêng.
Laäp luaän, thay soá ñeå
tính Eñ2.
= qEd
19
Tính coâng cuûa löïc
ñieän.
Vieát coâng thöùc, thay
soá vaø tính toaùn.
Vieát coâng thöùc, thay
Yeâu caàu hoïc sinh
tính ñieän tích toái ña cuûa tuï soá vaø tính toaùn.
ñieän.
Vieát coâng thöùc, thay
Yeâu caàu hoïc sinh soá vaø tính toaùn.
tính ñieän tích cuûa tuï ñieän.
- 18 -
Baøi 7 trang 25
Theo ñònh lí veà ñoäng naêng
Eñ2 – Eñ1 = A
Maø v1 = 0 => Eñ1 = 0 vaø A
.103.(- 10-2)
Eñ2 = qEd = - 1,6.10-
= 1,6.10-18(J)
Baøi trang
Coâng cuûa löïc ñieän khi
electron chuyeån ñoäng töø M ñeán N :
A = q.UMN = -1,6.10-19.50
= - 8. 10-18(J)
Baøi 7 trang33
a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän :
q = CU = 2.10-5.120 =
24.10-4(C).
b) Ñieän tích toái ña maø tuï
ñieän tích ñöôïc
qmax = CUmax = 2.10-5.200
= 400.10-4(C).
Baøi 8 trang 33
a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän :
Laäp luaän ñeå xem
nhö hieäu ñieän theá khoâng
ñoåi.
Yeâu caàu hoïc sinh
tính coâng.
Tính coâng cuûa löïc
ñieän khi ñoù.
q = CU = 2.10-5.60 = 12.10-
4
(C).
b) Coâng cuûa löïc ñieän khi U
= 60V
Tính U’ khi q’ =
q
2
Tính coâng.
Yeâu caàu hoïc sinh
tính hieäu ñieän theá U’.
Yeâu caàu hoïc sinh
tính coâng.
A = q.U = 12.10-7.60 =
72.10-6(J)
c) Coâng cuûa löïc ñieän khi U’
=
U
= 30V
2
A’ = q.U’ = 12.10-7.30 =
36.10-6(J)
Hoạt động 4: Kiểm tra 15 phút
KHUNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA
Môn: Vật lý 11.
(Thời gian kiểm tra: ..15....phút )
Vận dụng
Tên Chủ đề
Nhận biết
Thông hiểu
(cấp độ 1)
(cấp độ 2)
Cấp độ
thấp
(cấp độ 3)
Điện tích-Điện - Nắm được
trường
kiến thức
chung về
Điện tíchĐiện trường
- Nắm được
ý nghĩa, đặc
điểm của
E,F...
Cấp độ cao
Cộng
(cấp độ 4)
-Có khả
năng vận
dụng kiến
thức về Điện
-Có khả năng
vận dụng kết
hợp nhiều kiến
thức về Điện
tích-Điện
trường để
tích-Điện trường
và giải toán
giải bài tập
Số câu
Số câu 3
Số câu 2
Số câu 3
Số câu 2
Số câu10
Số điểm
Số điểm 3
Số điểm 2
Số điểm 3
Số điểm 2
điểm10
- 19 -
30%
20%
30%
20%
Tỉ lệ %
Gồm 4 mã đề
Mã đề 1000- và đấp án kèm theo
1/ Cã hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1 vµ q2, chóng ®Èy nhau. Kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
- 20 -
100%
- Xem thêm -