Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải quyết việc làm cho thanh niên huyện nam sách, tỉnh hải dương...

Tài liệu Giải quyết việc làm cho thanh niên huyện nam sách, tỉnh hải dương

.PDF
98
340
103

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HẰNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HẰNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƢƠNG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. PHAN HUY ĐƢỜNG XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ Hà Nội - 2015 CHẤM LUẬN VĂN LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của thầy giáo hƣớng dẫn khoa học. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, tháng 12 năm 2015 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Bùi Thị Hằng LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện Luận văn Thạc sỹ, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, tạo điều kiện nhiệt tình và quý báu của nhiều cá nhân và tập thể. Trƣớc tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo - GS.TS. Phan Huy Đƣờng, Khoa Kinh tế - Chính trị, trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các phòng, ban, ngành, đoàn thể, huyện Nam Sách đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi tìm tài liệu tham khảo và đóng góp ý kiến để tôi hoàn thành luận văn. Mặc dù, đã cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên, không thể tránh khỏi những thiếu sót hoặc có phần nghiên cứu chƣa sâu. Rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy (cô). Tôi xin trân trọng cảm ơn ! Hà Nội, tháng 12 năm 2015 Học viên Bùi Thị Hằng MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................i DANH MỤC BẢNG.........................................................................................ii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN .................................................................................. 5 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu.. ............................................................... 5 1.2 Cơ sở lý luận về giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn cấp huyện ........................................................................................................... 11 1.2.1 Các khái niệm có liên quan ............................................................ 11 1.2.2 Giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn cấp huyện .......... 21 1.2.3 Nội dung giải quyết việc làm cho thanh niên ................................ 30 1.2.4 Tiêu chí đánh giá giải quyết việc làm cho thanh niên cấp huyện .. 36 1.3 Kinh nghiệm giải quyết việc làm cho thanh niên ở một số địa phƣơng hiện nay và bài học rút ra cho công tác giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng ......................................................... 37 1.3.1 Kinh nghiệm huyện Cẩm Giàng..................................................... 37 1.3.2 Kinh nghiệm ở thị xã Chí Linh ...................................................... 38 1.3.3 Kinh nghiệm ở tỉnh Nghệ An ........................................................ 38 1.3.4 Bài học rút ra cho giải quyết việc làm ở huyện Nam Sách ........... 39 Chƣơng 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................. 41 2.1 Chọn điểm nghiên cứu. .................................................................................41 2.2 Các phƣơng pháp nghiên cứu đƣợc sử dụng ......................................... 41 2.2.1 Phƣơng pháp thống kê thu thập và xử lý thông tin ........................ 41 2.2.2 Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp .................................................. 42 2.2.3 Phƣơng pháp so sánh...................................................................... 43 2.3 Thiết kế nghiên cứu ............................................................................... 44 Chƣơng 3THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƢƠNG ................................................. 45 3.1 Khái quát về huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng và tình hình lao động thanh niên trong huyện ................................................................................ 45 3.1.1 Khái quát những ảnh hƣởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện ảnh hƣởng đến công tác giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn. ............................................................................................. 45 3.1.2 Tình hình lao động thanh niên trong huyện ................................... 46 3.2 Tình hình giải quyết việc làm cho thanh niên ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng. .................................................................................................. 52 3.2.1 Việc xây dựng các chủ trƣơng, chính sách có liên quan đến giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách. ................................... 52 3.3 Đánh giá chung về công tác giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách .................................................................................................... 64 3.3.1 Thành tựu ....................................................................................... 64 3.3.2 Hạn chế và nguyên nhân ................................................................ 67 Chƣơng 4MỘT SỐ QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƢƠNG GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 ............................................. 72 4.1 Quan điểm giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách trong giai đoạn tiếp theo ....................................................................................... 72 4.2 Giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng trong giai đoạn 2015 - 2020 ........................... 73 4.2.1 Giải pháp về cơ chế chính sách ...................................................... 73 4.2.2 Tăng cƣờng công tác tƣ vấn, định hƣớng cho thanh niên nông thôn. ... 75 4.2.3 Tăng cƣờng hoạt động hỗ trợ ngƣời lao động................................ 76 4.2.4 Đầu tƣ phát triển nông nghiệp theo hƣớng sản xuất hàng hoá ...... 81 4.2.5 Giải pháp đối với lao động thanh niên đã qua đào tạo nghề, THCN, CĐ, ĐH, cần có các giải pháp thu hút tài năng cho địa phƣơng ............. 81 4.2.6 Giải pháp đối với lao động thanh niên chƣa qua đào tạo ............... 82 4.2.7 Đẩy mạnh xuất khẩu lao động........................................................ 83 KẾT LUẬN..........................................................................................................85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................87 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu STT Nguyên nghĩa 1 CNH – HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 2 CHXHCNVN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 3 CSXH Chính sách xã hội 4 ĐH, CĐ Đại học, Cao đẳng 5 UBND Ủy ban nhân dân 6 LĐ Lao động 7 LĐ- TBXH Lao động – Thƣơng binh xã hội 8 LLLĐ Lực lƣợng lao động 9 LĐ – VL Lao động - Việc làm 10 SLĐ Sức lao động 11 TN Thanh niên 12 TNNT Thanh niên nông thôn 13 TC – CNKT Trung cấp – Công nhân kỹ thuật 14 THCN Trung học chuyên nghiệp 15 TLSX Tƣ liệu sản xuất 16 XKLĐ Xuất khẩu lao động i DANH MỤC BẢNG STT 1 Bảng Bảng 3.1 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 5 6 7 8 30 tuổi) của huyện Nam Sách các năm 2011 -2014 tham gia lực lƣợng lao động các năm 2011-2014 Tình trạng việc làm của lao động trẻ năm 2014 Trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn của lao Bảng 3.4 động trẻ Nguyện vọng tham gia đào tạo, học nghề của Bảng 3.5 thanh niên huyện Nam Sách Điều tra về sự phù hợp của công việc với trình độ Bảng 3.6 chuyên môn đƣợc đào tạo Kết quả tƣ vấn, hƣớng nghiệp, dạy nghề cho thanh Bảng 3.7 niên từ năm 2011 - 2014 Hiệu quả kinh tế của một lao động đi xuất khẩu so Bảng 3.8 với một lao động trong nƣớc (theo tháng) Giá trị sản xuất ngành thủy sản trên địa bàn huyện 9 Bảng 3.9 10 Bảng 3.10 11 Số lƣợng dân số trong độ tuổi thanh niên (từ 16 - Số lƣợng thanh niên huyện Nam Sách (16-30 tuổi) 2 4 Nội dung giai đoạn 2010 -2014 Hiện trạng nuôi trồng thủy sản Tăng trƣởng kinh tế trên địa bàn huyện giai đoạn Bảng 3.11 2011-2014 ii Trang 47 48 49 50 51 51 58 60 62 63 63 PHẦN MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết của đề tài Giải quyết việc làm là một trong những chính sách quan trọng đối với mọi quốc gia, đặc biệt là đối với các nƣớc đang phát triển có lực lƣợng lao động lớn nhƣ Việt Nam. Giải quyết việc làm cho ngƣời lao động trong sự phát triển của thị trƣờng lao động là tiền đề quan trọng để sử dụng có hiệu quả nguồn lao động, góp phần tích cực vào việc hình thành thể chế kinh tế thị trƣờng, đồng thời tận dụng lợi thế để phát triển, tiếp kịp khu vực và thế giới. Nam Sách là một huyện nằm ở phía đông của tỉnh Hải Dƣơng, diện tích tự nhiên 109km2, dân số tính đến tháng 12/2014 là 117.165 ngƣời, tốc độ tăng dân số trung bình thời kỳ 2011 – 2014 là 1,03%/năm, TN từ 16 đến 30 tuổi chiếm 22,8% (26.713 TN) dân số và chiếm 45% lực lƣợng lao động của huyện. Qua điều tra về việc làm – lao động của phòng Lao động và thƣơng binh xã hội, có 2,7% TNNT có chuyên môn kỹ thuật bậc trung (787 ngƣời); nhân viên kỹ thuật làm văn phòng 1% (267 ngƣời); lao động giản đơn, phi nông nghiệp 35% (9.349 ngƣời), lao động nông nghiệp là 28% (7.479 ngƣời). Tỷ lệ TN thiếu việc làm từ độ tuổi 16-30 chiếm vẫn ở mức cao, giải quyết lao động dôi dƣ đã trở lên bức xúc. Những năm qua, thực hiện chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Đảng, các phong trào: "Sáng tạo trẻ", phong trào " Thanh niên nông thôn thi đua thực hiện bốn nội dung nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh” (Kỹ thuật mới, Ngành nghề mới, mô hình mới và thị trƣờng mới), Nghị quyết Trung ƣơng Đoàn khoá IX, Nghị quyết 7 Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khoá X về việc " Tăng cường sự lãnh đạo của của Đảng đối với TN trong thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH", ... Đoàn TN huyện, xã đã tín chấp cho đoàn viên TN vay vốn từ quỹ giải quyết việc làm quốc gia, vốn ngƣời nghèo, vốn học sinh, sinh viên nghèo, vốn xuất khẩu lao động, vốn nƣớc sạch vệ sinh môi trƣờng để phát triển sản xuất kinh doanh, học 1 nghề.., tạo việc làm tại chỗ cho thanh niên nông thôn.... Tổ chức các hoạt động việc làm cho thanh niên, nhƣ: tƣ vấn, định hƣớng, thành lập câu lạc bộ nghề nghiệp, câu lạc bộ thanh niên phát triển kinh tế, trang trại trẻ; phát triển đội ngũ trí thức trẻ tình nguyện; đảm nhận các chƣơng trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội… Hiện nay, cũng giống nhƣ thanh niên trong cả nƣớc, thanh niên trên địa bàn huyện Nam Sách cũng đang phải đối mặt với sức ép về thiếu việc làm, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở vùng đô thị tăng cao trong khi thanh niên ở các vùng nông thôn sử dụng thời gian lao động ít, thiếu nhiều việc làm, thiếu định hƣớng nghề nghiệp, chủ yếu làm trong lĩnh vực nông nghiệp gây lãng phí về nguồn lực... vì thế thất nghiệp hoặc thiếu việc làm đối với thanh niên là vấn đề cần đƣợc quan tâm.Thất nghiệp đối với thanh niên không chỉ ảnh hƣởng đến thu nhập, sức mua mà còn là một trong những nguyên nhân chủ yếu phát sinh các tệ nạn xã hội nhƣ ma túy, cờ bạc. Xuất phát từ thực tiễn trên, đề tài “Giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương” đƣợc chọn làm luận văn thạc sĩ. Câu hỏi đặt ra là: Huyện Nam Sách cần làm gì và làm thế nào để tạo việc làm cho thanh niên ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng tốt hơn? 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá thực trạng giải quyết việc làm cho lao động thanh niên ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng, những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng trên. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho thanh niên trong điều kiện cụ thể của địa phƣơng. 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về việc làm, giải quyết việc làm cho thanh niên cấp huyện trong điều kiện hiện nay. 2 - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách trong giai đoạn 2011-2014, chỉ ra những kết quả đã đạt đƣợc, những điểm còn hạn chế hiện nay. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng trong giai đoạn tiếp theo. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là công tác giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng 3.2 Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng dƣới góc độ quản lý nhà nƣớc. Về thời gian: Nguồn số liệu phục vụ đề tài đƣợc thu thập giai đoạn 2010 – 2014 và số liệu thống kê về lực lƣợng lao động thanh niên tại các phòng, ban, các xã, thị trấn của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng. 4. Những đóng góp mới của luận văn - Làm rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn về về việc làm, giải quyết việc làm cho thanh niên. - Đánh giá thực trạng công tác giải quyết việc làm cho thanh niên ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng và chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại. - Đề xuất một số quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, mục lục và tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 4 chƣơng. 3 Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn cấp huyện Chƣơng 2. Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3. Thực trạng giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng Chƣơng 4. Một số quan điểm và giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho thanh niên tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dƣơng giai đoạn 2015-2020 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu. Có thể nói, trong quá trình phát triển kinh tế đất nƣớc và hội nhập quốc tế ngày nay, giải quyết việc làm là một nội dung hết sức quan trọng để đảm bảo cho sự phát triển kinh tế- xã hội ổn định và bền vững của một quốc gia nói chung và của từng địa phƣơng nói riêng. Đã có nhiều công trình luận giải về vấn đề giải quyết việc làm, các nhân tố tác động đến giải quyết việc làm, vai trò của công tác giải quyết việc làm đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc Trong nhiều năm vừa qua, vấn đề giải quyết việc làm cho ngƣời lao động đã đƣợc nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Liên quan ít nhiều đến công tác giải quyết việc làm có thể kể đến một số công trình đã đƣợc công bố nhƣ sau: 1.1.1 Các nghiên cứu về giải quyết việc làm đã được công bố Công trình “Về chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Hữu Dũng và Trần Hữu Trung (đồng chủ biên), 1997, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Hà Nội. Trong cuốn sách này các tác giả đã trình bày tổng quát về phƣơng pháp luận và phƣơng pháp tiếp cận chính sách việc làm; phân tích vị trí, vai trò của chính sách việc làm trong hệ thống chính sách xã hội ở Việt Nam, đồng thời đƣa ra các khái niệm về lao động, thị trƣờng lao động, việc làm và làm rõ thực trạng vấn đề việc làm ở Việt Nam hiện nay. Từ đó khuyến nghị định hƣớng một số chính sách cụ thể về việc làm, mô hình tổng quát về chƣơng trình quốc gia xúc tiến việc làm trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Mặc dù, cuốn sách đã bao quát nhiều nội dung về chính 5 sách việc làm nhƣng chƣa đề cập tới những nội dung của công tác giải quyết việc làm cho thanh niên ở một địa phƣơng cụ thể. Cũng giống với công trình trên, ở một bài viết có tựa đề “Chính sách việc làm ở Việt Nam: Thực trạng và định hướng hoàn thiện” trên tạp chí kinh tế và phát triển số 181, tháng Bảy năm 2012, trang 40-47 của tác giả Trần Việt Tiến. Trong bài viết này tác giả đã phân tích thực trạng 6 chính sách về việc làm của nƣớc ta trong thời gian qua, từ đó khẳng định ý nghĩa và vai trò của chính sách việc làm đồng thời thông qua các chính sách tạo thêm việc làm và đảm bảo việc làm cho ngƣời lao động. Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng chính sách việc làm ở nƣớc ta thời gian qua, khẳng định các chính sách đó đã góp phần từng bƣớc thực hiện đƣợc mục tiêu xã hội là nâng cao phúc lợi cho ngƣời dân, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cho ngƣời dân hòa nhập xã hội, giảm dần sự tách biệt xã hội. Tuy nhiên bài viết cũng đánh giá những chính sách đó vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần khắc phục, từ đó tác giả đƣa ra định hƣớng hoàn thiện chính sách việc làm tới năm 2020. Trong bài viết tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng các chính sách việc làm ở nƣớc ta nói chung, chứ không đề cập đến chính sách việc làm ở một địa phƣơng nói riêng. Ở một cách tiếp cận khác cuốn sách “Vấn đề phân bổ và sử dụng nguồn lao động theo vùng và hướng giải quyết việc làm ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Quốc Tế, 2003, Nhà xuất bản Thống kê. Tác giả đã hệ thống hoá các lý luận cơ bản về lao động, việc làm- nguồn lực cơ bản cho sự phát triển xã hội, đồng thời phân tích thực trạng phân bổ, sử dụng hợp lý nguồn lao động theo vùng và vấn đề giải quyết việc làm ở Việt Nam. Trên cơ sở hệ thống những lý luận cơ bản và đánh giá, phân tích thực trạng, tác giả đã đề ra một số biện pháp nhằm phân bổ, sử dụng hợp lý nguồn lao động theo vùng và giải quyết việc làm ở Việt Nam giai đoạn 2001- 2010. Cuốn sách đã góp phần 6 làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn về lao động, việc làm từ đó đề ra những biện pháp nhằm phân bổ, sử dụng hợp lý nguồn lao động theo vùng và giải quyết việc làm ở nƣớc ta trong giai đoạn tiếp theo, tuy nhiên cuốn sách cũng chƣa đề cập đến công tác giải quyết việc làm cho một địa phƣơng. Đề cập đến việc làm và các chính sách tạo việc làm ở cấp tỉnh, luận văn “Việc làm và chính sách tạo việc làm ở Hải Dương hiện nay” của tác giả Bùi Thanh Thủy (2005) cũng chỉ đi sâu nghiên cứu và đƣa ra một số vấn đề lý luận về việc làm và chính sách tạo việc làm nói chung, đồng thời tác giả phân tích một số khái niệm liên quan đến thất nghiệp, ngƣời có việc làm; đặc điểm, những yếu tố ảnh hƣởng đến tạo việc làm tại tỉnh Hải Dƣơng; đánh giá thực trạng về việc làm, thất nghiệp ở tỉnh Hải Dƣơng từ năm 1996 đến 2005 trên phƣơng diện cơ cấu ngành kinh tế; chỉ ra những nguyên nhân, tồn tại và đề ra một số giải pháp nhằm tạo việc làm ở Hải Dƣơng trong những năm tiếp theo, chƣa đề cập đến công tác giải quyết việc làm cho thanh niên nói riêng. Khác với công trình trên đi sâu nghiên cứu những vấn đề chung về việc làm, chính sách tạo việc làm cho lao động nói chung ở cấp tỉnh thì luận văn:“Giải pháp chủ yếu nhằm đáp ứng nhu cầu việc làm của lao động nông thôn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên” của tác giả Lƣơng Mạnh Đông (2008) lại đi vào đánh giá về nhu cầu việc làm của một bộ phận lao động ở nông thôn trên địa bàn cấp huyện, đó là huyện Phú Lƣơng, tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây. Tác giả đã phân tích những đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội… trên cơ sở đó đánh giá những thuận lợi, khó khăn về công tác xóa đói, giảm nghèo; phân tích thực trạng về lao động nông thôn, về lao động, việc làm trong các hộ điều tra, việc sử dụng lao động, và chƣơng trình giải quyết việc làm cho lao động nông thôn của huyện Phú Lƣơng; tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu việc làm của lao động nông thôn trong giai đoạn hiện nay. Luận văn đã đề cập đến vấn đề giải quyết 7 việc làm cho lao động nông thôn nói chung chứ không đề cập về vấn đề giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động là thanh niên. Có nội dung hẹp hơn, tập trung vào nội dung giải quyết việc làm, bài viết “Giải quyết việc làm trong thời kỳ hội nhập” trên Tạp chí Cộng sản điện tử, cập nhật ngày 13/12/2007 của tác giả Nguyễn Thị Kim Ngân đã chỉ ra rằng: giải quyết việc làm cho ngƣời lao động trong sự phát triển của thị trƣờng lao động là tiền đề quan trọng để sử dụng có hiệu quả nguồn lao động, góp phần tích cực vào việc hình thành thể chế kinh tế thị trƣờng, đồng thời tận dụng lợi thế để phát triển, tiến kịp khu vực và thế giới. Khẳng định dƣới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và sự nỗ lực vƣơn lên của nhân dân, trong những năm qua, công tác giải quyết việc làm và phát triển thị trƣờng lao động đã thu đƣợc nhiều kết quả khả quan: Hằng năm đã giải quyết việc làm cho từ 1,1 - 1,2 triệu lao động, tận dụng tối đa nguồn nhân lực cho phát triển đất nƣớc; tạo và tự tạo việc làm cho từ 300 - 350 nghìn lao động/năm. Trên cơ sở đó, tác giả đƣa ra một số hạn chế về lao động việc làm, từ đó đề ra một số biện pháp cơ bản và cấp thiết để thực hiện thắng lợi mục tiêu giải quyết việc làm trong tình hình hội nhập kinh tế quốc tế nhƣ: hoàn thiện thể chế thị trƣờng lao động theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa; hoàn thiện và phát triển thị trƣờng lao động; nâng cao chất lƣợng nguồn lao động cả về trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật. Đề cập về vấn đề tự tạo việc làm cho thanh niên, Luận án tiến sĩ “Tăng cường khả năng tự tạo việc làm cho thanh niên Việt Nam” tác giả Ngô Quỳnh An (2012), đã phân tích đánh giá thực trạng tự tạo việc làm của thanh niên Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế thị trƣờng trong quá trình hội nhập quốc tế, đƣa ra kết luận là khả năng tự tạo việc làm của thanh niên Việt Nam còn chƣa cao, từ đó đề xuất các phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm tăng cƣờng khả năng tự tạo việc làm cho thanh niên. Mặc dù đã nói về vấn đề tạo việc làm 8 cho thanh niên, nhƣng tác giả phân tích, đánh giá về khả năng tạo việc làm cho thanh niên trong cả nƣớc nói chung, chƣa đi vào phân tích đặc điểm, thực trạng về khả năng tự tạo việc làm cho thanh niên ở một vùng nói riêng. Với một cách tiếp cận khác, tập trung vào việc đƣa ra những giải pháp cho việc đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên. Luận văn: “Các giải pháp đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên tại Thành phố Đà Nẵng”, Phan Thúy Linh (2011) phân tích, tiếp cận những vấn đề mang tính lý luận nhƣ: khái niệm đào tạo nghề, việc làm, tạo việc làm, nêu lên các các đặc điểm đặc thù của thanh niên, các nhân tố ảnh hƣởng đến đào tạo nghề và tạo việc làm lao động thanh niên. Phân tích thực trạng đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trong những năm qua. Trên cơ sở đó, đề xuất những giải pháp tạo việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố trong thời gian tới. Nhƣ vậy có thể thấy, luận văn đề cập đến 2 nội dung công tác đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên ở một thành phố có quy mô lớn tƣơng đƣơng cấp tỉnh (thành phố trực thuộc Trung ương) nói chung chứ không đi sâu nghiên cứu về công tác giải quyết việc làm cho thanh niên ở một địa phƣơng có nét riêng ở vùng nông thôn nhƣ cấp huyện. 1.1.2 Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu và những khoảng trống đặt ra cho đề tài luận văn Hầu hết các công trình, luận án, luận văn, bài viết nêu trên đều đi sâu phân tích đầy đủ, toàn diện về các nội dung liên quan đến chính sách việc làm, vấn đề giải quyết việc làm nói chung và công tác giải quyết việc làm cho thanh niên nói riêng. Các giải pháp, khuyến nghị khá đầy đủ có đề cập đến việc thực hiện tốt công tác đào tạo; bồi dƣỡng nâng cao chất lƣợng nguồn lao động; áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất; tăng cƣờng sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, vai trò của đoàn thanh niên …nhiều giải pháp khá thiết thực, có thể áp dụng vào công tác giải quyết việc làm trong việc hoạch định 9 các chính sách về giải quyết việc làm nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế nƣớc ta. Các công trình trên đã phần nào giúp tác giả có cái nhìn tổng quan về việc làm, giải quyết việc làm, cung cấp một số vấn đề lý luận về việc làm, giải quyết việc làm, thanh niên, thất nghiệp, thực trạng về việc làm; khả năng tạo việc làm; giải quyết việc làm cũng nhƣ tỷ lệ thất nghiệp, số lƣợng, chất lƣợng (trình độ chuyên môn, trình độ văn hóa) ở một số địa phƣơng. Tuy nhiên, từ các nghiên cứu trên cho thấy: Các công trình nghiên cứu trên chủ yếu tập trung nghiên cứu về chính sách việc làm hoặc vấn đề giải quyết việc làm trong cả nƣớc nói chung, ít thấy công trình nào nghiên cứu về công tác giải quyết việc làm cho thanh niên cấp huyện. Do đó trong luận văn này, tác giả nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác giải quyết việc làm cho thanh niên cấp huyện và đề ra một số giải pháp về giải quyết việc làm cho thanh niên. Các công trình nghiên cứu chủ yếu bàn luận về khái niệm việc làm, các chính sách về việc làm, giải quyết việc làm, đào tạo nghề, tạo việc làm, thất nghiệp, ngƣời có việc làm...và thƣờng tập trung phân tích đánh giá về giải quyết việc làm của cả nƣớc hoặc ở một địa phƣơng cụ thể nhƣng lại phân tích về vấn đề giải quyết việc làm cho đối tƣợng lao động nông thôn nói chung, không đi sâu vào giải quyết việc làm cho đối tƣợng là lao động thanh niên ở một địa phƣơng cấp huyện. Đến nay, ở tỉnh Hải Dƣơng nói chung và huyện Nam Sách nói riêng chƣa có một đề tài nào nghiên cứu cụ thể về công tác giải quyết việc làm cho thanh niên cấp huyện. Do vậy, luận văn tập trung phân tích, nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản và có tính đặc thù về: “Giải quyết việc làm cho thanh niên huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương” trong bối cảnh hiện nay là rất cần thiết. 10 1.2 Cơ sở lý luận về giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn cấp huyện 1.2.1 Các khái niệm có liên quan 1.2.1.1 Khái niệm việc làm Ngày nay, việc làm, thiếu việc làm, thất nghiệp là một trong những vấn đề có tính chất toàn cầu, là mối quan tâm của hầu hết các quốc gia, bởi nó ảnh hƣởng trực tiếp đến sự phát triển của một đất nƣớc. Tăng việc làm, giảm tỉ lệ thất nghiệp là một trong những biện pháp quan trọng để từng bƣớc ổn định và nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo phát triển bền vững. Đặc biệt đối với Việt Nam, tốc độ tăng dân số, nguồn lao động cao, trong khi tốc độ tăng trƣởng kinh tế, tạo việc làm bị hạn chế do khả năng cung về vốn, tƣ liệu sản xuất còn thấp. Về mặt bản chất, việc làm là quan hệ tích cực, sáng tạo của chủ thể việc làm với hoạt động sống của mình, với ý nghĩa, nội dung và mục đích đặt ra. Tuỳ thuộc vào từng thời điểm, không gian và từng chủ thể có cách tiếp cận vấn đề, đƣa ra các khái niệm khác nhau về việc làm. Việc làm là một phạm trù tổng hợp liên kết các quá trình kinh tế, xã hội và nhân khẩu; nó thuộc loại vấn đề chủ yếu nhất của toàn bộ đời sống xã hội. Hiện nay, trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng, khái niệm “việc làm” và “thị trường lao động” không hiếm khi bị đồng nhất với nhau. Hệ thống việc làm đƣợc đƣa thêm hàng loạt chức năng không đúng là tính chất của nó, còn thị trƣờng lao động đƣợc tăng thêm tính chất tổng hợp. Khái niệm việc làm và khái niệm lao động có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, nhƣng không hoàn toàn giống nhau. Việc làm không phải là hoạt động mà là những quan hệ xã hội giữa con ngƣời, mà trƣớc hết là những quan hệ kinh tế và pháp lý về việc đƣa ngƣời lao động vào hợp tác lao động cụ thể trong một chỗ làm việc xác định. Hoạt động lao động, trƣớc hết, đó là một quá trình, còn việc làm là tài sản của 11
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan