Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải pháp về nâng cao năng lực của ngành may mặc trong tiến trình hội nhập....

Tài liệu Giải pháp về nâng cao năng lực của ngành may mặc trong tiến trình hội nhập.

.PDF
33
69
137

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc: Lêi nãi ®Çu. - PhÇn mét: Lý luËn chung vÒ m« h×nh n¨m lùc l-îng cña Michael Porter. 1. Møc ®é c¨ng th¼ng cña sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. 2. Mèi ®e do¹ cña nh÷ng ng-êi gia nhËp míi. 3.Mèi ®e do¹ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ. 4. Søc m¹nh cña ng-êi mua. 5. Søc m¹nh cña nh÷ng nhµ cung øng. - PhÇn hai: Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ngµnh may mÆc nh×n nhËn d-íi gãc ®é "m« h×nh n¨m lùc l-îng". I. T×m hiÓu chung vÒ ngµnh may mÆc. II. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. 1. Møc ®é ganh ®ua gi÷a c¸c ®èi thñ ®ang hiÖn h÷u trong ngµnh. 2. Mèi ®e do¹ cña nh÷ng ng-êi gia nhËp míi. 3. Søc m¹nh cña ng-êi cung øng. 4. Søc m¹nh cña ng-êi mua. 5.Mèi ®e do¹ thay thÕ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ. - PhÇn ba: Ph-¬ng h-íng vµ biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh may mÆc n-íc ta. I. Nh÷ng quan ®iÓm chÝnh. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ. 1. Gi¶i ph¸p vÒ mèi quan hÖ liªn kÕt. 2. Gi¶i ph¸p vÒ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng may mÆc xuÊt khÈu. 3. C¸c biÖn ph¸p vÒ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh chung cho ngµnh may mÆc. 4. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao n¨ng lùc cña ngµnh may mÆc trong tiÕn tr×nh héi nhËp. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu. HiÖn nay, ®Êt n-íc ta ®ang thùc hiÖn chñ tr-¬ng ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ N-íc, ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ còng nh- cña mçi doanh nghiÖp tõng b-íc ph¶i chuyÓn ®æi cho phï hîp h¬n víi nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ N-íc theo ®Þnh h-íng x· h«Þ chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng qui luËt c¬ b¶n do ®ã doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc trong m«i tr-êng nµy cÇn ph¶i cã kh¼ n¨ng c¹nh tranh cao. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh may mÆc, lµ ngµnh cã ®Æc ®iÓm lµ kh«ng ®ßi vèn lín, l¹i thu håi vèn nhanh vµ sö dông nhiÒu lao ®éng, lµ ngµnh ®-îc nhiÌu doanh nghiÖp ë nhiÒu n-íc ®ang ph¸t triÓn tham gia nªn møc ®é c¹nh tranh ngµy cµng cao. H¬n n÷a ®êi sèng cña ng-êi d©n ngµy cµng cao kÐo theo nhu cÇu may mÆc t¨ng lªn c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng. Riªng ®èi víi ë ViÖt Nam, hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ N-íc ®½ cã nhiÒu c¸c chÝch s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t-, ph¸t triÓn ngµnh hµnh may mÆc, ®iÒu nµy ®½ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp may mÆc víi ®ñ mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng nh- qui m« kh¸c nhau ë n-íc ta. C¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó chiÕm lÜnh vµ më réng thÞ tr-êng cña m×nh ®ång thêi cè g¾ng ®Ó cã thÓ ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu vÒ lîi Ých riªng cña m×nh, chÝnh ®iÒu nµy ®½ t¹o ra sù c¹nh tranh gay g¾t trong ngµnh may mÆc. T×m hiÓu møc ®é c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®Ó tõ ®ã cã c¸c ph-¬ng h-íng vµ biÖn ph¸p nh»m tËn dông c¸c -u thÕ, nÐ tr¸nh c¸c khuyÕt tËt tõ ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh mét c¸ch lµnh m¹nh víi nhau vµ ®¹t ®-îc môc tiªu cña m×nh mét c¸ch nhanh nhÊt lµ ®iÒu cÇn thiÕt. Cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸ kh¼ n¨ng c¹nh tranh trong ngµnh may mÆc. Tuy nhiªn trong bµi viÕt nµy, em xin giíi h¹n viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é c¹nh tranh cña ngµnh dùa trªn c¬ së ¸p dông " M« h×nh n¨m lùc l-îng" cña gi¸o s- Michael Porter- tr-êng ®¹i häc kinh doanh Harvard. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Bµi viÕt ®-îc tr×nh bµy gåm ba phÇn: PhÇn mét: Lý luËn chung vÒ m« h×nh n¨m lùc l-îng cña gi¸o s- Michael Porter PhÇn hai : Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ngµnh may mÆc nh×n nhËn d-íi gãc ®é "M« h×nh n¨m lùc l-îng ". PhÇn ba: C¸c ph-¬ng h-íng vµ biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¼ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh may mÆc. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m V¨n Minh cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®· gióp em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn mét: Lý luËn chung vÒ "M« h×nh n¨m lùc l-îng" cña gi¸o s- Michael Porter Ph-¬ng ph¸p n¨m lùc l-îng lµ ph-¬ng ph¸p næi tiÕng nhÊt vÒ ph©n tÝch c¬ cÊu ngµnh do gi¸o s- Michael Porter- tr-êng kinh doanh Harvard ®-a ra. Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc biÓu thÞ b»ng s¬ ®å sau: Nh÷ng ng-êi gia nhËp tiÒm n¨ng Mèi ®e do¹ gia nhËp C¸c ®èi thñ c¹nh ng-êi cung øng tranh trong ngµnh -----------------------Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i Mèi ®e do¹ thay thÕ C¸c s¶n phÈm thay thÕ 4 Ng-êi mua Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Theo Michael Porter, b¶n chÊt vµ møc ®é c¹nh tranh trong mét ngµnh kinh doanh xoay quanh n¨m lùc l-îng: mèi ®e do¹ tõ nh÷ng ng-êi cã kh¼ n¨ng gia nhËp ngµnh, søc m¹nh cña ng-êi mua, søc m¹nh cña ng-êi cung øng, mèi ®e do¹ tõ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ vµ møc ®é c¨ng th¼ng cña sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ ®ang hiÖn h÷u trong ngµnh. Porter cho r»ng b¶n chÊt cña viÖc x©y dùng chiÕn l-îc lµ ®Ó thÝch nghi víi c¹nh tranh. Môc ®Ých cña mmét nhµ chiÕn l-îc doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm nh÷ng phÇn nµo trong ngµnh mµ doanh nghiÖp cña hä cã thÓ tù b¶o vÖ m×nh tèt nhÊt tr-íc nh÷ng lùc l-îng c¹nh tranh hoÆc cã thÓ t¸c ®éng ®Õn nh÷ng lùc l-îng Êy theo c¸ch cã lîi cho m×nh. ViÖc hiÓu biÕt vÒ nh÷ng nguån ¸p lùc c¹nh tranh c¬ b¶n nµy sÏ gióp chóng ta cã mét c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó x©y dùng ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng chiÕn l-îc. Chóng lµm râ nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c«ng ty, chØ ra nh÷ng lÜnh vùc mµ sù thay ®æichiÕn l-îc cã thÓ mang l¹i thµnh qu¶ lín nhÊt. I. Møc ®é c¨ng th¼ng cña sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ trong ngµnh. Møc ®é c¨ng th¼ng cña sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ kh«ng ph¶i lµ biÕn sè dÔ dµng ®o ®-îc. Møc ®é ganh ®ua gi÷a hä cµng thÊp th× hµnh vi cña hä cµng mang tÝnh "Cartel ho¸" vµ "®éc quyÒn nhãm". Møc ®é c¹nh tranh sÏ trë nªn gay g¾t hoÆcÝt gay g¾t phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau; 1. Sù t¨ng tr-ëng cña ngµnh. T¨ng tr-ëng cña ngµnh lµ yÕu tè then chèt. NÕu ngµnh ®ang t¨ng tr-ëng nhanh th× mçi doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng tr-ëng mµ kh«ng ph¶i chiÕm thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ do ®ã thêi gian qu¶n lý sÏ ®-îc giµnh cho viÖc duy tr× sù t¨ng tr-ëng cïng víi sù t¨ng tr-ëng nhanh cña ngµnh, chø kh«ng ph¶i lµ ®Ó giµnh tÊn c«ng c¸ ®èi thñ. Nh- thÕ c¹nh tranh trong ngµnh sÏ Ýt c¨ng th¼ng h¬n. Ng-îc l¹i, nÕu ngµnh ®ang ph¸t triÓn chËm hoÆc ®ang suy gi¶m th× sù t¨ng tr-ëng cña doanh nghiÖp nµy sÏ lµô suy gi¶m cña doanh nghiÖp kh¸c vµ v× thÕ c¹nh tranh sÏ t¨ng lªn. 2. chi phÝ cè ®Þnh hoÆc chi phÝ l-u kho 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÕu c¸c chi phÝ nµy cao th× nÕu kh«ng duy tr× ®-îc l-îng b¸n cã thÓ g©y ra sù t¨ng m¹nh cña chi phÝ vµ gi¶m lîi nhuËn. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ rÊt quan t©m tíi viÖc duy tr× l-îng b¸n vµ cã xu h-íng gi¶m gi¸ nÕu hä c¶m thÊy cã nguy c¬ gi¶m l-îng b¸n. V× thÕ c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng liªn quan trùc tiÕp víi tÇm quan träng cña c¸c chi phÝ nµy. 3. Sù v-ît c«ng suÊt kh«ng liªn tôc: NÕu mét ngµnh tr¶i qua nh÷ng thêi k× v-ît c«ng suÊt hoÆc do cÇu giao ®éng hoÆc v× tÝnh kinh tÕ cña quy m« ®ßi hái nh÷ng bæ sung cho c«ng suÊt lµ rÊt lín th× c¹nh tranh trong ngµnh cã xu h-íng c¨ng th¼ng h¬n. 4. Nh÷ng kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm, sù x¸c ®Þnh nh·n hµng vµ chi phÝ chuyÓn cña kh¸ch hµng. NÕu s¶n phÈm cña mét ngµnh lµ gièng nhau vµ kh«ng cã sù x¸c ®Þnh cña nh·n hµng vµ kh¸ch hµng cã thÓ chuyÓn tõ ng-êi cung øng nµy sang ng-êi cung øng kh¸c mµ kh«ng mÊt chi phÝ th× kh¸ch hµng sÏ rÊt nh¹y c¶m ®èi víi gi¸ vµ cÇu vÒ s¶n phÈm cña mçi doanh nghiÖp sÏ rÊt co gi·n, nh- trong c¹nh tranh hoµn h¶o. Trong t×nh huèng ®ã c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng c¨ng th¼ng. ë th¸i cùc ®èi lËp, nÕu c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau ®¸ng kÓ, cã sù x¸c ®Þnh nh·n hµng râ rµng vµ kh¸ch hµng ph¶i chÞu chi phÝ trong viÖc chuyÓn tõ ng-êi cung øng nµy sang ng-êi cung øng kh¸c th× cÇu vÒ s¶n phÈm cña mçi doanh nghiÖp sÏ Ýt co gi·n h¬n v× kh¸ch hµng cã së thÝch vµ lßng trung thµnh víi nh·n hµng vµ sù c¹nh tranh sÏ kÐm c¨ng th¼ng h¬n nhiÒu. 5. Sè c¸c doanh nghiÖp vµ qui m« t-¬ng ®èi cña chóng. NÕu sè c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thay thÕ lµ t-¬ng ®èi lín th× sÏ rÊt khã gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña nhau vµ sÏ cã nguy c¬ lµ mét sè doanh nghiÖp tin r»ng m×nh cã thÓ tiÕn hµnh c¹nh tranh mµ kh«ng bÞ ph¸t hiÖn. V× thÕ sù c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng c¨ng th¼ng. Sè c¸c doanh nghiÖp mµ nhá th× c¹nh tranh sÏ Ýt h¬n. Nh-ng nÕu c¸c doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh cã cïng quy m« th× ®iÒu ®ã còng lµm t¨ng c¹nh tranh vµ kÕt qu¶ còng kh«ng râ rµng, nh÷ng ng-êi qu¶n lý t¸o b¹o cã thÓ dÊn th©n vµo nh÷ng n-íc ®i t¸o b¹o tiÕn c«ng c¸c ®èi thñ. Møc ®é c¨ng th¼ng cña c¹nh tranh sÏ lµ thÊp nhÊt trong ngµnh cã t-¬ng 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®èi Ýt doanh nghiÖp vµ mét trong sè c¸c doanh nghiÖp dã m¹nh h¬n c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ v× thÕ cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o sù c¹nh tranh "cã trËt tù" th«ng qua c¬ chÕ gièng nh- chØ ®¹o gi¸. 6. Sù ®a d¹ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. NÕu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã môc ®Ých gièng nhau, cã v¨n ho¸ c«ng ty vµ mèi quan hÖ kh¸c víi c«ng ty mÑ gièng nhau th× sÏ cã xu h-íng suy nghÜ theo c¸ch gièng nhau. Lóc ®ã cã thÓ dù ®o¸n c¸ch thøc mµ mçi doanh nghiÖp sÏ ph¶n øng vµ nhÊt trÝ vÒ mét tËp hîp c¸c "qui t¾c ch¬i" ngÇm. Ng-îc l¹i, nÕu kh«ng thÕ th× sù c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng c¨ng th¼ng h¬n. 7. Lîi Ých cña c«ng ty: Sù c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng c¨ng th¼ng h¬n nÕu sù thµnh c«ng cña ngµnh cã tÇm quan träng ®èi víi c¸c doang nghiÖp trong ngµnh, hoÆc v× sù ®ãng gãp cña thµnh c«ng ®ã cho lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp hoÆc v× nã cã mét gi¸ trÞ chiÕn l-îc nµo ®ã ®èi víi sù thµnh c«ng cña chóng. 8. Hµng rµo rót khái cao: NÕu viÖc rót khái ngµnh ph¶i chÞu chi phÝ cao th× c¸c doanh nghiÖp sÏ thËn träng ë l¹i ngµnh vµ sô c¹nh tranh sÏ cã xu h-íng c¨ng th¼ng. Chi phÝ cña viÖc rót khái ngµnh cã thÓ bao gåm c¸c chi phÝ tµi chÝnh nh- tr¶ l-¬ng th«i viÖc hoÆc mÊt m¸t vÒ c¸c tµi s¶n chuyªn m«n ho¸ cao, nh-ng còng cã thÓ bao gåm c¸c chi phÝ t©m lý nh- c¸c c¸n bé qu¶n lý kh«ng s½n sµng tõ bá kinh doanh hoÆc mÊt uy tÝn víi chÝnh phñ v× g©y ra thÊt nghiÖp. II. Mèi ®e do¹ cña nh÷ng ng-êi gia nhËp míi. TÇm quan träng cña lùc l-îng nµy ®-îc x¸c ®Þnh b»ng "®é cao cña hµng rµo gia nhËp". Hµng rµo c¶n trë viÖc gia nhËp ngµnh cµng cao th× ¸p lùc c¹nh tranh ®èi víi ngµnh vµ nh÷ng h·ng hiÖn cã trong ngµnh cµng thÊp vµ ng-îc l¹i. Cã nh÷ng rµo c¶n chÝnh sau ®©y ®èi víi sù gia nhËp ngµnh: 1. TÝnh kinh tÕ cña quy m«: NÕu cã tÝnh kinh tÕ cña quy m« ®¸ng kÓ th× mét doanh nghiÖp ®ang c©n nh¾c cã gia nhËp ngµnh hay kh«ng hoÆc lµ x©y dùng mét thÞ phÇn lín ngay lËp tøc ®Ó ®¹t ®-îc quy m« cÇn thiÕt ®¶m b¶o cã chi phÝ thÊp hoÆc lµ chÞu chi phÝ cao h¬n doanh nghiÖp ®ang tån t¹i. Do ®ã tÝnh kinh tÕ cña 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quy m« lµ nguån gèc quan träng cña c¸c hµng rµo gia nhËp. Cã thÓ cã c¸c ¶nh h-ëng quy m« quan träng trong hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, bao gåm c¶ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, marketing vµ ph©n phèi. 2. Sù kh¸c biÖt cña s¶n phÈm vµ lßng trung thµnh víi nh·n hµng. NÕu c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i ®· g©y dùng ®-îc lßng trung thµnh cña ng-êi mua ®èi víi s¶n phÈm cña hä th× ng-êi ra nhËp míi sÏ ph¶i ®Çu t- rÊt nhiÒu vµ ph¶i m¹o hiÓm vµo viÖc qu¶ng c¸o vµ xóc tiÕn b¸n hµng ®Ó v-ît qua lßng trung thµnh ®ã. NÕu sù gia nhËp thÊt b¹i th× c¸c kho¶n ®Çu t- ®ã lµ kh«ng cã gi¸ trÞ. 3. §ßi hái vÒ vèn: Trong mét sè ngµnh, nÕu muèn gia nhËp cÇn ph¶i cã mét l-îng vèn rÊt lín. Khi mµ thÞ tr-êng vèn ho¹t ®éng tèt, vèn s½n cã th× viÖc gia nhËp ®-îc xem lµ mét c«ng viÑc m¹o hiÓm vµ ng-êi ®Çu t- ®ßi hái l·i cao ®Ó thuyÕt phôc hä chÊp nhËn rñi ro. 4. Chi phÝ chuyÓn ®èi víi ng-êi mua. NÕu kh¸ch hµng ph¶i chÞu chi phÝ cao khi chuyÓn tõ ng-êi cung øng nµy sang ng-êi cung øng kh¸c th× hä sÏ kh«ng s½n sµng thay ®æi ng-êi cung øng vµ nh÷ng ng-êi gia nhËp míi khã mµ thµnh c«ng ®-îc nÕu kh«ng ®Çu t- nhiÒu ®Ó gióp kh¸ch hµng v-ît qua nh÷ng chi phÝ chuyÓn nµy. 5. Cã ®-îc c¸c kªnh ph©n phèi. Ng-êi gia nhËp míi ph¶i thiÕt lËp c¸c kªnh ph©n phèi riªng cña m×nh, thuyÕt phôc nh÷ng ng-êi b¸n bu«n vµ b¸n lÎ gi÷ vµ b¸n hµng cña m×nh cïng hoÆc -u tiªn h¬n s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i. NÕu c¸c doanh nghiÖp ®· g©y dùng ®-îc c¸c mèi quan hÖ tèt víi c¸c kªnh ph©n phèi th× ng-êi gia nhËp míi khã mµ ®¹t ®-îc c¸c kªnh ®ã hoÆc ®¹t ®-îc víi chi phÝ cao. 6. Lîi thÕ chi phÝ tuyÖt ®èi: Mét trong c¸c nguån gèc chung nhÊt cña hµng rµo gia nhËp lµ sù tån t¹i cña lîi thÕ chi phÝ tuyÖt ®èi, nghi· lµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ë trong ngµnh cã chi phÝ thÊp h¬n cña nh÷ng ng-êi míi gia nhËp , NÕu cã lîi thÕ nµy th× c¸c doanh nghiÖp ®ang ë trong ngµnh lu«n lu«n cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ cña m×nh ®Õn møc 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mµ nh÷ng ng-êi gia nhËp míi kh«ng thÓ tån t¹i ®-îc, ®iÒu ®ã lµm gi¶m ý muèn gia nhËp. Mét sè nguån gèc cña lîi thÕ chi phÝ tuyÖt ®èi: - §éc quyÒn c«ng nghÖ: NÕu doanh nghiÖp cã mét s¶n phÈm hoÆc mét quy tr×nh s¶n xuÊt ®-îc b¶o vÖ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ hoÆc gi÷ bÝ mËt th× ng-êi gia nhËp míi kh«ng thÓ copy s¶n phÈm hoÆc quy tr×ng s¶n xuÊt ®ã vµ sÏ ë vµo thÕ bÊt lîi. - Cã c¸c ®Çu vµo: C¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i cã c¸c ®Çu vµo cã lîi. - §éc quyÒn ¶nh h-ëng rót kinh nghiÖm: Khi c¸c doanh nghiÖp cã kinh nghiÖm trong ngµnh hä cã thÓ h¹ thÊp chi phÝ nhê " ¶nh h-ëng rót kinh nghiÖm". NÕu c¸c ¶nh h-ëng nµy lµ "®éc quyÒn" vµ nh÷ng nng-êi gia nhËp míi kh«ng thÓ cã ®-îc chóng b»ng viÖc thuª c¸n bé qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i th× ng-êi gia nhËp míi cã thÓ ë vµo thÕ bÊt lîi cho ®Õn khi tù rót a ®-îc kinh nghiÖm, nh-ng trong thêi gian ®ã c¸c doanh nghiÖp ®· ®-îc thµnh lËp l©u h¬n cã thÓ cã thªm kinh nghiÖm vµ vÉn ®i tr-íc mét b-íc so víi nh÷ng ng-êi míi gia nhËp. - VÞ trÝ thuËn lîi : §èi víi mét sè h¹t ®éng chØ cã méy sè h÷u h¹n vÞ trÝ thuËn lîi. NÕu c¸c vÞ trÝ ®ã ®· bÞ c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i chiÕm gi÷ hÕt th× viÖc gia nhËp míi sÏ cùc k× khã kh¨n. 7. Sù tr¶ ®òa dù kiÕn. Trong nhiÒu ngµnh sù tr¶ ®òa cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ë trong ngµnh ®èi víi sù gia nhËp míi lµ yÕu tè then chèt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña ng-êi míi gia nhËp. NÕu nh÷ng ng-êi trong ngµnh chÊp nhËn th× ng-êi míi gia nhËp sÏ cã c¬ héi thµnh c«ng lín h¬n. Ng-îc l¹i, nÕu hä tr¶ ®òa quyÕt liÖt th«ng qua gi¶m gi¸ hoÆc c¸c chiÕn dÞch qu¶ng c¸o xóc tiÕn b¸n hµng th× ng-êi míi gia nhËp chØ cã thÓ tån t¹i ®-îc nÕu cã nh÷ng lîi thÕ to lín ®Ó bï ®¾p l¹i sù thiÕu kinh nghiÖm trong ngµnh. Do ®ã sù tr¶ ®òa lµ mét hµng rµo quan träng ®èi víi viÖc gia nhËp. 8. ChÝnh s¸ch cña chÝnh phñ. Trong mét sã ngµnh, ë mét sè n-íc, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ t¹o ra hµng rµo gia nhËp.ë mét th¸i cùc, ®ã lµ cÊp giÊy phÐp tøc lµ doang nghiÖp ®-îc chÝnh phñ 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cÊp giÊy phÐp tr-íc khi gia nhËp ngµnh. Trong c¸c tr-êng hîp kh¸c hµng rµo gia nhËp do chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ t¹o ra lµ khã ph¸t hiÖn vµ th-êng kh«ng ®-îc có ý tíi. VÝ dô nÕu chÝnh phñ ®Æt ra quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ ®iÒu kiÖn y tÕ hoÆc ®iÒu kiÖn an toµn ®èi víi ngµnh th× ®iÒu ®ã cã thÓ lµm t¨ng ®åi hái vÒ vèn ®èi víi viÖc gia nhËp do ®ã n©ng cao hµng rµo gia nhËp. III. Mèi ®e do¹ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ. NÕu tån t¹i nh÷ng s¶n phÈm t-¬ng ®ång víi nh÷ng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp trong ngµnh ®ã ®ang cung cÊp vµ kh¸ch hµng cã thÓ dïng chóng ®Ó thay thÕ cho s¶n phÈm ®ã th× nh÷ng hµng ho¸ thay thÕ ®ã ®· x¸c ®Þnh ra mét møc gi¸ trÇn cho ngµnh mµ doanh nghiÖp ®ang kinh doanh. TÇm quan träng cña mèi ®e do¹ nµy phô thuéc vµo ba yÕu tè sau: 1. Gi¸ vµ c«ng dông t-¬ng ®èi cña s¶n phÈm thay thÕ: NÕu c¸c s¶n phÈm thay thÕ lµ s½n cã vµ c«ng dông t-¬ng tù ë cïng mét møc gi¸ th× mèi ®e do¹ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ lµ rÊt m¹nh. Ng-îc l¹i, nÕu c¸c s¶n phÈm thay thÕ mµ ®¾t h¬n vµ cã c«ng dông kÐm h¬n th× sù ®e do¹ sÏ yÕu h¬n nhiÒu. 2. Chi phÝ chuyÓn ®èi víi kh¸ch hµng: YÕu tè nµy ®· ®-îc ®Ò cËp ë trªn nh- mét nguån gèc cña hµng rµo gia nhËp vµ nã còng x¸c ®Þnh mmèi ®e do¹ thay thÕ. 3. Khuynh h-íng thay thÕ cña ng-êi mua: NÕu kh¸ch hµng Ýt nç lùc t×m kiÕm c¸c s¶n phÈm thay thÕ vµ kh«ng thÝch chuyÓn ng-êi cung øng th× mèi ®e do¹ thay thÕ sÏ gi¶m. IV. Søc m¹nh cña ng-êi mua. Søc m¹nh cña ng-êi mua phô thuéc hai yÕu tè c¬ b¶n: møc ®é cña ®é nh¹y c¶m cña hä ®èi víi gi¸ vµ viÖc mÆc c¶ nî cña hä. 1. §é nh¹y c¶m ®èi víi gi¸: VÒ b¶n chÊt, ®é nh¹y c¶m ®èi víi gi¸ chÝnh lµ co gi·n cña cÇu, mÆc dï vËy trong ph©n tÝch cña Porter «ng còng kh«ng l-îng ho¸ nã. §é nh¹y c¶m ®èi víi chÝnh lµ hµm sè cña: 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.1. L-îng mua cña ngµnh lµ mét phÇn cña tæng l-îng mua. NÕu s¶n phÈm cña ngµnh t¹o nªn mét phÇn kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng l-îng mua cña nh÷ng ng-êi sö dông th× hä cã xu h-íng kh«ng nh¹y c¶m ®èi víi gi¸ cña nã, nh- vËy nã sÏ Ýt cã ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ cña hä, ng-îc l¹i nÕu s¶n phÈm t¹o nªn mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng l-îng mua cña ng-êi mua th× hä sÏ thËn träng h¬n ®èi víi gi¸. 1.2. Nh÷ng kh¸c biÖt cña s¶n phÈm vµ sù x¸c ®Þnh nh·n hµng. C¶ hai yÕu tè ®ã ®Òu lµm gi¶m sù nh¹y c¶m ®èi víi gi¸. 1.3. ¶nh h-ëng cña s¶n phÈm cña ngµnh ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô cña kh¸ch hµng. NÕu s¶n phÈm cña ngµnh lµ yÕu tè then chèt trong viÖc duy tr× chÊt l-îng s¶n phÈm cña kh¸ch hµng th× ch¾c ch¾n lµ hä kh«ng nh¹y c¶m ®èi víi gi¸. 1.4. Tû lÖ lîi nhuËn cña kh¸ch hµng: Nh÷ng kh¸ch hµng cã tû lÖ lîi nhuËn cao sÏ Ýt nh¹y c¶m ®èi víi gi¸. 1.5. ®éng c¬ cña ng-êi ra quyÕt ®Þnh. Nh÷ng nh-êi qu¶n lý chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mua hµng cã thÓ cã nhiÒu ®éng c¬ kh¸c nhau, mét sè ®éng c¬ khuyÕn khÝch h¬n nh¹y c¶m víi gi¸, mét sè kh¸c l¹i khuyÕn khÝch hä chó ý h¬n ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c nh- viÖc giao hµng vµ chÊt l-îng. 2. ViÖc mÆc c¶ chÞu. Møc ®é mµ ng-êi mua cã thÓ thùc hiÖn viÖc mÆc c¶ chÞu còng phô thuéc vµo mét danh môc c¸c yÕu tè sau: 2.1. Sù tËp trung cña ng-êi mua vµ dung l-îng cña ng-êi mua Nh÷ng ng-êi mua mµ cµng tËp trung vµ mua dung l-îng cµng lín th× sÏ cã kh¶ n¨ng chÞu nhiÒu h¬n. 2.2. Chi phÝ chuyÓn cña ng-êi mua. NÕu chi phÝ chuyÓn cña ng-êi mua cµng cao th× hä sÏ Ýt kh¶ n¨ng chÞu h¬n, v× hä sî r»ng c«ng viÖc kinh doanh cña hä ë n¬i kh¸c sÏ cã ®é tin cËy thÊp h¬n. 2.3. Th«ng tin cña ng-êi mua: Ng-êi mua ®-îc th«ng tin tèt sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng chÞu h¬n. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.4. Mèi ®e do¹ cña viÖc ng-êi mua liªn kÕt däc ng-îc trë l¹i nguån nguyªn liÖu: NÕu ng-êi mua cã kh¶ n¨ng ®e do¹ ngµnh b»ng viÖc liªn kÕt däc nh-îc th× hä sÏ cã kh¨ n¨ng chÞu nhiÒu h¬n. 2.5. Sù tån t¹i cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ: NÕu cã c¸c s¶n phÈm thay thÕ cã thÓ ®-îc cho c¸c s¶n phÈm cña ngµnh ë møc ®é cao th× ng-êi mua sÏ cã kh¨ n¨ng chÞu lín h¬n. V. Søc m¹nh cña ng-êi cung øng. Lùc l-îng nµy ®-îc x¸c ®Þnh bëi c¸c yÕu tè sau: 1. Sù kh¸c biÖt cña ®Çu vµo. NÕu c¸c doanh nghiÖp trong mét ngµnh phô thuéc vµo nh÷ng d¹ng kh¸c nhau cña mét ®Çu vµo do nh÷ng ng-êi cung øng riªng lÎ s¶n xuÊt ra th× nh÷ng ng-êi cung øng nµy sÏ t-¬ng ®èi m¹nh. 2. Chi phÝ cña viÖc chuyÓn sang ng-êi cung øng kh¸c. NÕu c¸c chi phÝ nµy lµ cao th× ng-êi cung øng cã thÓ t-¬ng ®èi m¹nh v× c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÞu chi phÝ khi chuyÓn sang ng-êi cung øng kh¸c. 3. Sù s½n cã cña c¸c ®Çu vµo thay thÕ. NÕu c¸c ®Çu vµo thay thÕ lµ s½n cã th× søc m¹nh cña ng-êi cung øng sÏ gi¶m. 4. Sù tËp trung cña ng-êi cung øng. Møc ®é tËp trung ho¸ cao gi÷a nh÷ng ng-êi cung øng sÏ cã xu h-íng t¹o cho hä søc m¹nh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng-êi cung øng tËp trung h¬n nh÷ng ng-êi mua. 5. TÇm quan träng cña dung l-îng ®èi víi nh÷ng ng-êi cung øng. NÕu nh÷ng ng-êi cung øng v× lîi nhuËn hoÆc v× sù tån t¹i cña m×nh mµ phô thuéc vµo viÖc duy tr× dung l-îng lín sÏ cã xu h-íng cã Ýt søc m¹nh mÆc c¶ h¬n. 6. Chi phÝ t-¬ng ®èi so víi tæng chi phÝ mua cña ngµnh. NÕu chi phÝ cña c¸c ®Çu vµo mua tõ mét ng-êi cung øng cô thÓ lµ mét phÇn quan träng cña tæng chi phÝ cña ngµnh ht× ng-êi cung øng sÏ thÊy doanh nghiÖp khã cã thÓ mua chÞu ®-îc. Ng-îc l¹i, nÕu mét ngµnh cung øng c¸c ®Çu vµo chØ lµ mét phÇn nhá trong tæng chi phÝ cña ng-êi sö dông th× nã sÏ thÊy lµ cã thÓ ®Æt gi¸ cao h¬n rÊt nhiÒu. 7. ¶nh h-ëng cña c¸c ®Çu vµo ®Õn chi phÝ hoÆc sù kh¸c biÖt s¶n phÈm. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Søc m¹nh cña ng-êi cung øng còng phô thuéc vµo tÇm quan träng cña c¸c ®Çu vµo trong kh¶ n¨ng duy tr× chi phÝ thÊp hoÆc ®Ó lµm cho s¶n phÈm kh¸c biÖt. NÕu sè l-îng cña c¸c ®Çu vµo hoÆc chi phÝ cña nã lµ mét yÕu tè quan träng ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh th× nh÷ng ng-êi cung øng sÏ cã søc m¹nh mÆc c¶ ®¸ng kÓ. 8. Mèi ®e do¹ cña viÖc liªn kÕt xu«i cña nh÷ng ng-êi cung øng. NÕu viÖc liªn kÕt xu«i cña nh÷ng ng-êi cung øng trong mét ngµnh lµ dÔ dµng th× nh÷ng ng-êi cung øng sÏ cã søc m¹nh mÆc c¶ ®¸ng kÓ. BÊt kú sù cè g¾ng nµo tõ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh ®Ó cã ®-îc møc gi¸ ®Çu vµo thÊp còng cã thÎe ®-îc ®¸p l¹i b»ng viÖc nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt x©y dùng c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt cho riªng hä. KÕt luËn rót ra tõ ph-¬ng ph¸p n¨m lùc l-îng: øng dông cña kü thuËt n¨m lùc l-îng nµy ®ßi hái mét nghiªn cøu ®¸ng kÓ vÒ ngµnh ®ang xem xÐt, ®ßi hái ph©n tÝch mét lo¹t c¸c yÕu tè vµ viÖc sö dông viÖc ®¸nh gi¸ ®Ó tæng hîp tÊt c¶ c¸c yÕu tè ¶nh h-ëng dÕn mçi lùc l-îng. Nh-ng khi viÖc ph©n tÝch ®· hoµn thµnh th× cã thÓ tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc quan träng nhÊt cña sù c¹nh tranh ®Ó n¾m v÷ng ngµnh ®ang xem xÐt, chó ý Ýt h¬n ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm kh«ng quan träng. Còng cã thÓ ®¸nh gi¸ " sù hÊp dÉn" nãi chung cña mçi ngµnh trªn quan ®iÓm cña nh÷ng doanh nghiÖp n»m trong ®ã. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn hai. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ngµnh may mÆc nh×n nhËn d-íi gãc ®é " m« h×nh n¨m lùc l-îng ". I. T×m hiÓu chung vÒ ngµnh may mÆc ViÖt Nam hiÖn nay. §Êt n-íc ®ang trªn con ®-êng ®æi míi, nÒn kinh tÕ n-íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn do ®-êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n-íc còng nh- nh÷ng nç lùc kh«ng ngõng cña mäi tÇn líp nh©n d©n, ®êi sèng cña ng-êi d©n ngµy cµng ®-îc n©ng cao râ rÖt. ChÝnh v× thÕ nhu cÇu may mÆc còng ngµy cµng t¨ng lªn c- vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng. C«ng nghiÖp may mÆc còng ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm phôc vô ®«ng mäi tÇng líp nh©n d©n víi nhiÒu chñng lo¹i phong phó, mÉu m·, gi¸ c¶ kh¸c nhau phï hîp víi tói tiÒn cña ng-êi tiªu dïng. Trong lóc ®ã, chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· cho phÐp c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp ®Çu t- ph¸t triÓn mäi ngµnh nghÒ trong khu«n khæ ph¸p luËt cho phÐp. Víi nhu cÇu phong phó cña thÞ tr-êng, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cña Nhµ n-íc còng nh- tiÒm n¨ng lín cña thÞ tr-êng nh©n c«ng dåi dµo vµ nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi kh¸cc, ngµnh may mÆc n-íc ta ®ang trªn con ®-êng ph¸t triÓn ®Çy høa hÑn. Nghµnh may mÆc ViÖt Nam hiÖn nay thu hót gÇn mét triÖu lao ®éng, tæng sè vèn ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi tÝnh tõ n¨m 1988 ®Õn th¸ng s¸u n¨m 2001 lµ trªn 2.7 tû USD, cã mét tæng c«ng ty víi tæng gi¸ trÞ tµi s¶n trªn 5200 tû ®ång, h¬n 200 c«ng ty, xÝ nghiÖp, 01 viÖn nghiªn cøu thêi trang, 03 tr-êng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt chuyªn ngµnh....NÕu so s¸nh vÒ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ sã l-îng c«ng nh©n th× ngµnh dÖt may nãi chung vµ ngµnh may mÆc nãi riªng qu¶ thËt lµ mét trong sè Ýt ngµnh dÉn ®Çu vÒ kim ng¹ch vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. May mÆc chiÕm gÇn 20% tæng sè lao ®éng c«ng nghiÖp cña c¶ n-íc vµ lµ ngµnh kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ chñ yÕu. Tèm l¹i, may mÆc lµ ngµnh kh«ng ®ßi hái vèn lín l¹i thu håi vèn nhanh vµ sö dông nhiÒu lao ®éng nªn nã lµ ngµnh ®-îc nhiÒu n-íc tham gia. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 II. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. M-êi n¨m võa qua, ngµnh may mÆc ViÖt Nam ph¸t triÓn kh¸ nhanh. Møc t¨ng tr-ëng b×nh qu©n ®¹t 23,8%/ n¨m, trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu chiÕm vÞ thÕ thø hai sau dÇu th«, ®Õn n¨m 2001 ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho gÇn mét triÖu ng-êi lao ®éng. ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh d©y lµ mét thÕ m¹nh cña ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Çu t- tËp trung s¶n xuÊt. Do vËy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y quy m« cña ngµnh may mÆc n-íc ta ngµy cµng gia t¨ng víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së dÖt may, may mÆc víi ®ñu mäi thµnh phÇn. H¬n n÷a, do sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp may mÆc hiÖn nay ®ang cïng ho¹t ®éng trong m«i tr-êng nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th-êng xuyªn biÕn ®éng. ChÝnh v× vËy , c¸c c¬ së, c¸c doanh nghiÖp may mÆc tÊt yÕu khã tr¸nh khái sù c¹nh tranh nh»m giµnh giËt thi tr-êng cña nhau ®Ó thóc ®Èy tiªu thô vµ t¨ng thu lîi nhuËn. VËn dông "m« h×nh n¨m lùc l-îng c¹nh tranh" cña gi¸o s- Michael Porter ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh c¹nh tranh nãi trªn cã thÓ lý gi¶i phÇn nµo taÞ sao møc lîi nhuËn ®èi víi c¸c d¬n vÞ s¶n xuÊt may mÆc vÉn cßn thÊp. 1. Møc ®é ganh ®ua gi÷a c¸c ®¬n vÞ ®ang hiÖn h÷u trong ngµnh. Nh÷ng n¨m ggÇn ®©y, ngµnh may ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng trong nÒn kinh tÐ quèc d©n vµ hiÖn nay lµ mét ngµnh xuÊt khÈu mòi nhän cña n-íc ta. §Æc biÖt n¨m 1999 lµ n¨m thµnh c«ng nhÊt cña ngµnh may víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t gÇn 2tû USD ®uøng thø hai chØ sau ngµnh dÇu khÝ víi møc t¨ng tr-ëng 28%. Nh- vËy, ngµnh may lµ mét ngµnh ®ang cã sù t¨ng tr-ëng nhanh do ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng tr-ëng mµ kh«ng cÇn chiÕm lÜnh thi tr-êng cña ®èi thñ. C¸c doanh nghiÖp trong ngµnh may mÆc quan t©m ®Õn viÖc duy tr× sù t¨ng tr-ëng cïng víi sù t¨ng tr-ëng nhanh cña ngµnh chø kh«ng giµng ®Ó tÊn c«ng ®èi thñ cña m×nh. V× vËy, trªn khÝa c¹nh t¨ng tr-ëng cña ngµnh th× c¹nh tranh trong ngµnh sÏ Ýt c¨ng th¼ng h¬n. Theo thèng kª chung cho ngµnh dÖt-may cho tíi ngµy 31/12/2001 c¶ n-íc cã 822 doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ hµng ngµn hîp t¸c x· vµ hé c¸ thÓ cã qui m« lín, trong ®ã cã 187 doanh nghiÖp Nhµ n-íc, 178 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngaßi víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 1804 triÖu USD. TÝnh riªng cho ngµnh 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 may mÆc cña ViÖt Nam, cã kho¶ng trªn 1/2 trong sè c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh dÖt- may thuéc c¸c thµnh phÇn quèc doanh, t- nh©n, liªn doanh,...cïng may xuÊt khÈu t¹o nªn sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. Trong tæng sè ®ã chØ cã 5% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ søc c¹nh tranh ë khu vùc vµ thÕ giíi. Víi quy m« ch-a h¼n lµ lín nh- trªn nh-ng còng ®ñ ®Ó t¹o ra sù c¹nh tranh trong ngµnh. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh cßn ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt víi hµng nhËp khÈu, hµng gi¶, hµng trèn thuÕ, hµng ®· qua sö dông trµn vµo n-íc ta b»ng nhiÒu con ®-êng. Cã thÓ so s¸nh quy m« cña ngµnh may ViÖt Nam víi mét sè n-íc trong khu vùc: STT Tªn n-íc S¶n phÈm may/triÖu s¶n phÈm 1. Trung Quèc 17.000 2. Th¸i Lan 6500 3. Indonexia 5000 4. ViÖt Nam 1400 Thªm n÷a, ngµnh may mÆc lµ ngµnh kh«ng ®ßi hái c«ng nghÖ phøc t¹p nh-ng chi phÝ cè ®Þnh còng kh«ng ph¶i lµ thÊp. MÆt kh¸c, sè l-îng lao ®éng nhiÒu, tr×nh ®é lao ®éng kh«ng cao, nÕu chuyÓn sang lÜnh vùc kinh doanh kh¸c th× sÏ tèn chi phÝ ®µo t¹o l¹i tõ ®Çu. Ngµnh may cã ®Æc thï lµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm lµ chñ yÕu, cho mét sè l-îng lao ®éng lín. Do vËy, buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng tån t¹i ®Ó c¹nh tranh víi nhau. S¶n phÈm may mÆc tiªu thô ë n-íc ta phÇn lín dùa vµo mÉu mèt vµ nh·n hiÖu n-íc ngoµi. Lý gi¶i chuyÖn nµy cã thÓ lµ mét phÇn do ng-êi tiªu dïng cßn sÝnh hµng ngo¹i mÆc dï chÊt l-îng kh«ng thua kÐm hµng ngo¹i, mét phÇn quan träng lµ do c¸c nhµ s¶n xuÊt ch-a tin vµo chÝnh nh÷ng s¶n phÈm do m×nh lµm ra, ch-a x©y dùng ®-îc nh·n hiÖu th-¬ng phÈm cã uy tÝn vµ thuyÕt phôc trªn thÞ tr-êng. Ho¹t ®éng thêi trang cña chóng ta cßn yÕu, ch-a cã nhiÕu s¶n phÈm ®Æc tr-ng, c¬ cÊu s¶n phÈm còng rÊt nghÌo nµn, míi chØ dõng l¹i ë c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng nh-: s¬ mi, j¾ckÐt, quÇn, s¶n phÈm dÖt kim...Cã nh÷ng lÜnh vùc cßn 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ýt ®-îc quan t©m nh-: thêi trang c«ng së, quÇn ¸o n÷ giíi, trang phôc häc sinh, quÇn ¸o thÓ thao... TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ch-a t¹o nªn sù kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm cña m×nh, ch-a t¹o ra cho mçi s¶n phÈm nh·n m¸c riªng trong mçi kh¸ch hµng, c¸c s¶n phÈm lµ t-¬ng ®èi gièng nhau. M¹ng l-íi tiªu thô cña c¸c doanh nghiÖp míi chØ tËp trung ë c¸c thµnh phè lín, thiÐu sù liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau, cßn chång chÐo g©y l·ng phÝ, c¹nh tranh b¸n ph¸ gi¸ nhau. H¬n n÷a, ®¹i bé ph¹n ng-êi d©n ViÖt Nam lµ nh÷ng ng-êi cã thu nhËp thÊp nªn khi mua bÊt k× mét s¶n phÈm c¸i mµ hä quan t©m ®Çu tiªn lµ gi¸ c¶ sau ®ã míi lµ c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c cña s¶n phÈm: chÊt l-îng, kiÓu d¸ng, mµu s¾c... C¸c s¶n phÈm may s½n trong ngµnh lµ t-¬ng ®èi gièng nhau, chi phÝ chuyÓn ®æi tõ h·ng nµy sang h·ng kh¸c hÇu nhkh«ng cã ( trõ tr-êng hîp gi÷a h·ng vµ ng-êi mua cã nh÷ng rµng buéc vÒ hîp ®ßng). Do vËy, sù t¸c ®éng vÒ gi¸ t¸c ®éng tíi sù quan t©m cña kh¸ch hµng. §iÒu nµy lµm t¨ng c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng trong ngµnh may mÆc ë n-íc ta. VÝ dô : C«ng ty may 10- mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÑu qu¶ trªn thi tr-êng lu«n x¸c ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh cho m×nh c¶ ë thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu. - Trªn thi tr-êng quèc tÕ ( thÞ tr-êng xuÊt khÈu) tiªu biÓu lµ EU vµ MÜ, NhËt B¶n, ®èi thñ cña may 10 lµ c¸c doanh nghiÖp cña Trung Quèc, Pakistan, c¸c n-íc ASEAN ®ang phôc håi sau cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ võa qua. Thùc tÕ so víi c¸c n-íc nµy thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ta so víi hä kÐm rÊt nhiÒu. -ë thÞtr-êng trong n-íc c¸c ®èi thñ lµ c¸c doanh nghiÖp may cña ViÖt Nam, nh÷ng doanh nghiÖp cã kinh nghiÖm, cã n¨ng lùc vµ còng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng t-¬ng tù nh- may 10 nh- c«ng ty may Th¨ng Long, c«ng ty may ViÖt TiÕn, céng ty may Nhµ BÌ...Ngoµi ra c«ng ty cßn ph¶i ®-¬ng ®Çu víi mét sè ®èi thñ kh¸c nh-: + Hµng may mÆc nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ cña Trung Quèc, hµng cña hä rÎ h¬n, mÉu m· phong phó h¬n, phï hîp h¬n víi møc thu nhËp trung b×nh cña ng-êi d©n ViÖt Nam. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Hµng may ®o: HiÖn nay, dÞch vô may ®o rÊt phong phó víi sù gãp mÆt cña c¸c c¸ nh©n, c¸c c¬ së may t- nh©n thu hót mét bé phËn kh¸ch hµng bëi c¸c s¶n phÈm may ®o ®Ñp, võa ý kh¸ch. + Hµng quÇn ¸o cò: Lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· qua sö dông nh-ng vÉn cßn tèt víi nhiÒu kiÓu d¸ng ®éc ®¸o hÊp dÉn ng-êi tiªu dïng ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng-êi cã thu nhËp thÊp. 2. Mãi ®e do¹ cña nh÷ng ng-êi gia nhËp míi. ViÖt Nam cã nguån lao ®éng dåi dµo, cÇn mÉn, s¸ng t¹o, phï hîp víi ngµnh may mÆc. Gi¸ nh©n c«ng rÎ lµ nh÷ng nh©n tè hÊp dÉn thu hót d-îc nhiÒu hîp ®ång gia c«ng may mÆc còng nh- tiÕp nhËn sù dÞch chuyÓn cña ngµnh may tõ c¸c n-íc ph¸t triÓn vµ c¸c n-íc NICS, tr×nh ®é tay nghÒ ng-êi lao ®éng ®ßi hái kh«ng cao. MÆt kh¸c, ngµnh maymÆc víi ®Æc ®iÓm cã hµm l-îng lao ®éng lín, yªu cÇu c«ng nghÖ kh«ng qu¸ hiÖn ®¹i vµ phøc t¹p vµ cã tû lÖ hµng xuÊt khÈu lín, ®-îc ®¸nh gi¸ lµ cã tÝnh phï hîp cao trong nÒn kinh tÕ thi tr-êng. §ång thêi nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, Nhµ n-íc ®· cã ccs diÒu chØnh chÝnh s¸ch cho phï hîp v¬Ý thêi k× míi, do vËy ®· khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë mäi ngµnh nghÒ trong ®ã cã ngµnh may mÆc. Ngµnh may mÆc gåm phÇn lín c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, Ýt cã doanh nghiÖp næi tréi lªn vÒqui m« nªn khã tË dông ®-îc -u thÕ vÒ quy m« lín ®Ó t¹o ra lîi thÕ vÒ chi phÝ thÊp ( gi¸ thµnh ) cho riªng m×nh. Nh- chóng ta ®· biÕt, nhiÒu doanh nghiÖp may mÆc ë n-íc ta cã c¬ së vËt chÊt kü thuË nghÌo nµn, l¹c hËu, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®a phÇn nhËp cña c¸c n-íc §«ng ¢u cã ®é tuæi hµng chôc n¨m, diÒu nµy ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn ®iÒu kiÖn lµm viÖc còng nh- n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng s¶n phÈm nªn kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu trong t×nh h×nh míi. §ång thêi c¸c doanh nghiÖp n-íc ta ch-a cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng-êi lao ®éng vµo trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn Ýt cã nh÷ng ph¸t minh, c¶i tiÕn kü thuËt lµm t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng, mÉu m· cña s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mÆt hµng ®¬n thuÇn gièng nhau mµ kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c s¶n phÈm gi÷a c¸c 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh nghiÖp. V× thÕ, c¸c doanh nghiÖp cã -u viÖt h¬n vÒ c«ng nghÖ sÏ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ®Ó gia nhËp ngµnh. C¸c doanh nghiÖp may mÆc Viªt Nam ch-a x©y dùng ®-îc h×nh ¶nh, tªn hiÖu cña riªng m×nh trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. Cã tíi 90% doanh nghiÖp may mÆc hiÖn nay vÉn thùc hiÖn hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu cho n-íc ngoa× do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch-a cã tªn tuæi, danh tiÕng ®Ó tù m×nh x©m nhËp vµo nh÷ng thÞ tr-êng khæng lå, xa l¹. Møc ®é trung thµnh víi s¶n phÈm cña kh¸ch hµng do sù kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm cao ®é t¹o ra lµ thÊp. S¶n phÈm c¬ b¶n cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh lµ t-¬ng ®èi gièng nhau, chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm dÔ lµm nh-: ¸o s¬ mi, quÇn ©u, ¸o j¾ckÐt.... Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c kªnh ph©n phèi ®-îc kiÓm so¸t chÆt chÏ bëi nh÷ng ®èi thñ ®ang tån t¹i trong ngµnh kÐm v× hai lý do: - Thø nhÊt, ë thÞ tr-êng trong n-íc, lµ thÞ tr-êng ®Çy tiÒm n¨ng cho tiªu thô hµng ho¸ nãi chung vµ hµng may mÆc nãi riªng th× ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi hµng nhËp lËu vµ nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ hµng Trung Quèc gi¸ rÎ h¬n vµ mÉu m· phong phó h¬n, phï hîp víi møc thu nhËp cña ®¹i ®a sè ng-êi d©n ë n«ng th«n ViÖt Nam. Cßn hµng may mÆc cña ta mét sè kh¸ lín kh«ng b¸n ®-îc ë thi tr-êng thµnh phè v× lçi mèt hoÆc ch©ts l-îng kh«ng cao nh-ng còng kh«ng b¸n ®-îc ë n«ng th«n v× gi¸ ®¾t. - Thø hai, ë thi tr-êng n-íc ngoµi. Ngµnh may ch-a chñ ®éng tiÕp cËn ®-îc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng tiªu thñan phÈm ë thÞ tr-êng thÕ giíi, vÉn ph¶i xuÊt khÈu s¶n phÈm th«ng qua ®èi t¸c trung gian. V× nh÷ng lý do ®ã mµ nh©n tè nµy Ýt cã ¶nh h-ëng ®èi víi viÖc gia nhËp ngµnh vµ v× thÕ còng Ýt ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh. Mét khÝa c¹nh n÷a lµ c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã trong ngµnh may cã lîi thÕ h¬n nhiÒu so víi nhòng ng-êi gia nhËp míi. Do ho¹t ®éng l©u n¨m trong ngµnh nªn hä cã mét ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, cã c¸c c¸n bé qu¶n lý cã kinh nghiÖm, cã thÓ h¹ thÊp chi phÝ nhê " ¶nh h-ëng rót kinh nghiÖm ". Hä cã mèi quan hÖ l©u n¨m víi ng-êi cung øng vµ hÇu hÕt ®· chän cho m×nh nh÷ng ®Þa ®iÓm kinh doanh thuËn lîi, dÔ dµng thu hót kh¸ch hµng vµ thuËn lîi cho viÖc 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 giao dÞch cña c«ng ty. §ã lµ c¸c lîi thÕ mµ c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp hoÆc míi gia nhËp kh«ng cã. Sù khã kh¨n trong khi gia nhËp nµy cã thÓ lµm t¨ng gi¸ cña s¶n phÈm dÉn tíi gi¶m søc c¹nh tranh. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp míi còng cã lîi thÕ lµ hä cã thÓ rót ra ®-îc kinh nghiÖm tõ sai lÇm cña nh÷ng ng-êi ®i tr-íc. Trªn ®©y lµ ¶nh h-ëng cña nh÷ng ng-êi gia nhËp míi ®Õn t×nh h×nh c¹nh tranh néi bé ngµnh may mÆc. Ngoµi ra t×nh h×nh c¹nh tranh cßn chÞu nhiÒu ¶nh h-ëng cña mét sè nh©n tè kh¸c trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn søc m¹nh cña ng-êi cung øng. 3. Søc m¹nh cña ng-êi cung øng. Trong ngµnh may mÆc, ®Çu vµo lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc tiÐn hµnh mét c¸ch liªn tôc, ®¶m b¶o chÊt l-îng vµ n¨ng suÊt cña s¶n phÈm. §Çu vµo chñ yÕu cña ngµnh may lµ c¸c nguyªn vËt liÖu, phô liÖu nh-: v¶i, kho¸, chØ mµu, mÕc... víi nhiÒu mÉu m·, chñng lo¹i, sè l-îng kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu cña s¶n phÈm. Nh- vËy, c¸c doanh nghiÖp may phô thuéc vµo nhiÒu nhµ cung øng riªng lÎ kh¸c nhau liªn quan tíi ngµnh may cho nªnkhi mét nhµ cung øng gÆp bÊt k× khã kh¨n còng nh- mét ph¶n øng nµo còng ¶nh h-ëng trùc tiªps tíi hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ë n-íc ta hiÖn nay, sù ph¸t triÓn khËp khiÔng gi÷a ngµnh dÖt vµ ngµnh may k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ngµnh may nãi riªng vµ ngµnh dÖt may nãi chung.Hµng n¨m, ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ngµnh may ph¶i nhËp khÈu kho¶ng 80% nguyªn phô liÖu mµ chñ yÕu lµ nv¶i vãc. Nguyªn nh©n do m¸y mãc thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt n-íc ta ®· cò kÜ, l¹c hËu mµ tiÒm lùc trong n-íc ch-a cã ®iÒu kiÖn ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch ®ång bé. H¬n n÷a, nÕu dïng c¸c nguyªn liÖu do ngµnh dÖt cung cÊp sÏ kh«ng ®¸p øng ®-îc yªu cÇu vÒ th«ng sè kÜ thuËt cña bªn ®Æt hµng xuÊt khÈu. Ch-a cã sù g¾n kÕt, mèi liªn hÖ gi÷a dÖt vµ may, ch-a cã sù g¾n kÕt gi÷a c¸c kh©u vµ thiÕu sù hîp t¸c chung. S¶n xuÊt phô liÖu trong n-íc ch-a ®-îc chó ý ph¸t triÓn ®óng møc nªn ngµnh may mÆc ®ang gÆp khã kh¨n do ph¶i nhËp khÈu nhiÒu nguyªn liÖu phôc vô s¶n 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan