Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong cho vay tại ngân hàng công thương Thanh Hoá
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21 cã nh÷ng ®æi míi ®¸ng kÓ
trong ®Þnh h−íng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng XHCN.
Nh»m ph¸t triÓn vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi qua nh÷ng n¨m ®èi ®Çu
®æi míi nÒn kinh tÕ n−íc ta ®. tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch vµ ®. ®¹t ®−îc mét sè
thµnh tùu nhÊt ®Þnh ®¸ng khÝch lÖ.
§Ó cã ®−îc nh÷ng thµnh tùu nh− ngµy h«m nay, nÒn kinh tÕ n−íc ta ®.
cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ ®Þnh h−íng vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ. Bªn c¹nh sù
thay ®æi ®ã cã mét nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh
tÕ ®ã lµ "ng©n hµng". §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng m¹nh tíi sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh
tÕ, nh»m khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng tiÒm lùc vèn cã cña c¶ nÒn kinh tÕ vÒ vèn vµ
c¸c c«ng cô tµi chÝnh.
Th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ Nhµ n−íc cã thÓ
dùa vµo ng©n hµng ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng cña m×nh ®Ó t¹o
nªn mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt vµ cã ®Þnh h−íng cña
XHCN.
Tuy nhiªn th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cña ng©n hµng nã còng
cã mét sè nh−îc ®iÓm vµ g©y t¸c h¹i cho ng©n hµng, ®ã lµ rñi ro trong cho
vay, ®Çu t− cña ng©n hµng cho c¸c ®èi t−îng cña nÒn kinh tÕ. V× vËy c«ng t¸c
h¹n chÕ vµ phßng ngõa rñi ro cho vay lu«n ®−îc c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i
quan t©m.
XuÊt ph¸t tõ tÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò, sau thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n
hµng c«ng th−¬ng Thanh Ho¸ t«i ®. quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p phßng
ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong cho vay t¹i ng©n hµng c«ng th−¬ng Thanh
Ho¸".
SV: Ng« V¨n Tr−êng
1
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò nµy lµ:
- Nghiªn cøu vÒ rñi ro trong cho vay trªn ph−¬ng diÖn lý thuyÕt.
- Th«ng qua thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng c«ng th−¬ng
Thanh Ho¸ ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh rñi ro trong cho vay cña chi nh¸nh.
- §−a ra mét sè kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro
trong cho vay.
§Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy th× chuyªn ®Ò ®−îc tr×nh bµy lµm 3
ch−¬ng:
Ch−¬ng I: Lý luËn chung vÒ cho vay vµ rñi ro trong ho¹t ®éng cho vay.
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng cho vay vµ rñi ro cho vay t¹i Ng©n hµng c«ng
th−¬ng Thanh Ho¸.
Ch−¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro cho vay ®èi víi Ng©n hµng
c«ng th−¬ng Thanh Ho¸.
Do kiÕn thøc vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, b¶n th©n l¹i ch−a tr¶i qua thùc tÕ
nªn kh«ng tr¸nh ®−îc nh÷ng sai sãt. T«i rÊt mong ®−îc sù gãp ý vµ gióp ®ì
cña quý vÞ. Hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h−íng
dÉn cña c« gi¸o Th¹c sÜ Lª Thanh T©m vµ c¸c c¸n bé phßng kinh doanh Ng©n
hµng c«ng th−¬ng Thanh Ho¸.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
2
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch−¬ng I
Lý luËn chung vÒ cho vay vµ rñi ro trong ho¹t ®éng
cho vay cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i
1.1. Ng©n hµng vµ nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng
1.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ng©n hµng th−¬ng m¹i
Trªn thÕ giíi, nghÒ ng©n hµng ®−îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, h×nh thøc s¬
khai cña ng©n hµng xuÊt hiÖn tõ thêi kú tiÒn t− b¶n, cïng víi thêi gian c¸c
h×nh thøc ho¹t ®éng cña nã ngµy cµng ®−îc thay ®æi cho phï hîp víi sù ph¸t
triÓn cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi cña hµng ho¸. Khi mµ nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn
hµng ho¸ ®−îc t¹o ra nhiÒu lµm n¶y sinh quan hÖ trao ®æi hµng ho¸. Khi quan
hÖ trao ®æi hµng ho¸ ph¸t triÓn v−ît ra khái ranh giíi gi÷a c¸c vïng sö dông
c¸c lo¹i ®ång tiÒn kh¸c nhau nã lµm n¶y sinh khã kh¨n trong thanh to¸n gi÷a
c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau. Khi ®ã, nh÷ng th−¬ng gia giµu cã vµ th«ng minh
nhÊt ®. n¾m ®−îc c¬ héi nµy vµ chuyÓn sang nghÒ bu«n tiÒn: Hä thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô vÒ nhËn tiÒn göi, thu ®æi tiÒn vµ b¶o qu¶n tiÒn (cho kh¸ch hµng) vµ
cã thu phÝ cña ng−êi göi. Cïng víi viÖc nhËn tiÒn göi c¸c nhµ ng©n hµng dÇn
dÇn cßn thùc hiÖn c¶ nghiÖp vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng (ng−êi göi tiÒn),
nghiÖp vô cho vay n¶y sinh khi xuÊt hiÖn nh÷ng ng−êi cã nhu cÇu vay ®Ó më
réng s¶n xuÊt kinh doanh trong khi c¸c nhµ ng©n hµng l¹i cã s½n trong kÐt
nh÷ng kho¶n tiÒn lín kh«ng sinh lêi. Khi cho vay c¸c nhµ ng©n hµng ®−îc
nhËn c¸c kho¶n tr¶ tiÒn l.i tõ ng−êi vay tiÒn. ChÝnh v× c¸c kho¶n thu nµy ®.
khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng muèn nhËn ®−îc nhiÒu tiÒn göi ®Ó cho vay vµ hä
®. chuyÓn tõ viÖc thu phÝ ng−êi göi tiÒn sang viÖc miÔn phÝ tiÒn göi thËm chÝ
cßn tr¶ cho ng−êi göi tiÒn mét kho¶n tiÒn gäi lµ l.i tiÒn göi. Khi mµ tån t¹i c¸c
nghiÖp vô cho vay, thanh to¸n vµ nhËn tiÒn göi cã thÓ nãi ng©n hµng ®. ®−îc
h×nh thµnh.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
3
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.1.1. Kh¸i niÖm ng©n hµng th−¬ng m¹i (NHTM)
Khi nghiªn cøu vÒ NHTM c¸c nhµ kinh tÕ ®. ®−a ra rÊt nhiÒu quan ®iÓm
kh¸c nhau vÒ NHTM. Cã ý kiÐn cho r»ng: "NHTM lµ tæ chøc tµi chÝnh nhËn
tiÒn göi vµ cho vay", cã ý kiÕn l¹i cho r»ng: "NHTM lµ trung gian tµi chÝnh cã
giÊy phÐp kinh doanh cña chÝnh phñ ®Ó cho vay tiÒn vµ më tµi kho¶n tiÒn göi,
kÓ c¶ c¸c kho¶n tiÒn göi cã thÓ dïng sÐc". Së dÜ cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c
nhau vÒ NHTM lµ do c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng rÊt ®a d¹ng, c¸c thao t¸c
cña tõng nghiÖp vô ng©n hµng l¹i phøc t¹p vµ vÊn ®Ò nµy lu«n biÕn ®éng theo
sù thay ®æi chung cña nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c do tËp qu¸n, luËt ph¸p cña mçi
quèc gia, mçi vïng kh¸c nhau ®. dÉn ®Õn nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ
NHTM.
Cßn theo luËt ng©n hµng, hîp t¸c x. tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh cña
ViÖt Nam ban hµnh ngµy 24/5/1990 th×: NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ
mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th−êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi
tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô
chiÕt khÊu vµ lµm ph−¬ng tiÖn thanh to¸n".
Nh− vËy, NHTM lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh trªn lÜnh vùc
tiÒn tÖ. Th«ng qua nghiÖp vô huy ®éng vèn ®Ó cho vay, ®Çu t− vµ thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô tµi chÝnh kh¸c. Th«ng qua c¸c nghiÖp vô NHTM ®. chøng tá ®−îc
sù cÇn thiÕt cña hÖ thèng ng©n hµng trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng,
ng©n hµng lµ ®ßn b¶y cña nÒn kinh tÕ.
1.1.1.2. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña NHTM
- NghiÖp vô huy ®éng vèn: §©y lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña NHTM. Nã
quyÕt ®Þnh quy m« còng nh− hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña NHTM.
NHTM cã thÓ huy ®éng vèn nhµn rçi cña nÒn kinh tÕ b»ng nhiÒu h×nh thøc
kh¸c nhau nh−: nhËn tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ, ph¸t hµnh tr¸i
phiÕu, k× phiÕu vµ ph¸t hµnh c¸c chøng tõ tiÒn hay vay vèn cña NHNN hoÆc
c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
4
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM cßn phô thuéc ®¸ng kÓ vµo vèn tù
cã cña ng©n hµng vµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cña nhµ n−íc vÒ tØ lÖ gi÷a vèn chñ
së h÷u víi vèn huy ®éng th«ng qua tØ lÖ nµy NHNN ®. h¹n chÕ ®−îc mét sè
rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña ng©n hµng
nhµ n−íc ViÖt Nam c¸c NHTM kh«ng ®−îc phÐp huy ®éng qu¸ 20 lÇn sè vèn
tù cã.
- NghiÖp vô cho vay vµ ®Çu t−: §©y lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu
cña c¸c NHTM còng lµ ho¹t ®éng chñ yÕu mang l¹i thu nhËp cho c¸c NHTM.
§Ó thùc hiÖn nghiÖp vô nµy NHTM sö dông phÇn lín lµ sè vèn mµ ng©n hµng
huy ®éng ®−îc tõ nÒn kinh tÕ ®Ó cung cÊp cho c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ
th«ng qua h×nh thøc cho vay, chiÕt khÊu, cho thuª tµi chÝnh, ®Çu t− chøng
kho¸n, gãp vèn tham gia, hay tù ®Çu t− vµo c¸c dù ¸n mang l¹i lîi nhuËn.
Th«ng qua c¸c nghiÖp vô nµy NHTM ®. trë thµnh mét trung gian tµi
chÝnh hoµn h¶o. Nã ®. ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ tõ n¬i cã vèn sang n¬i
cÇn vèn th«ng qua ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n vµ s©u h¬n.
Th«ng qua c¸c nghiÖp vô nµy ng©n hµng lµm cho tèc ®é l−u th«ng tiÒn tÖ t¨ng
m¹nh, nã gãp phÇn ®Èy nhanh qt s¶n xuÊt kinh doanh vµ l−u th«ng hµng ho¸.
Bªn c¹nh ®ã nã cßn t¸c ®éng tíi l−îng tiÒn mÆt trong l−u th«ng cïng víi chi
phÝ l−u th«ng gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ vµ tËn dông ®−îc nh÷ng nguån vèn nhµn
rçi mét c¸ch tèi ®a th«ng qua ®ã cßn thùc thi ®−îc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
Cã thÓ nãi ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng quan träng cña NHTM (chñ
yÕu ho¹t ®éng cho vay). Ho¹t ®éng nµy nã cã liªn quan mËt thiÕt víi c¸c
ngµnh, lÜnh vùc, ®èi t−îng mµ ng©n hµng cÊp tÝn dông. Do vËy rñi ro trong
ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM lµ rñi ro tiÒm Èn tõ tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ
c¸c lÜnh vùc mµ ng©n hµng cho vay. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu rñi ro tÝn
dông hay rñi ro trong cho vay lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch lu«n ®−îc c¸c NHTM quan
t©m:
- C¸c ho¹t ®éng dÞch vô
SV: Ng« V¨n Tr−êng
5
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ngoµi c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n trªn, NHTM cßn thùc hiÖn mét sè ho¹t
®éng dÞch vô ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nh»m thu hót kh¸ch
hµng tíi víi ng©n hµng vµ ®Ó cã thªm kho¶n thu kh¸c ngoµi thu tõ l.i cho vay.
C¸c dÞch vô cña ng©n hµng nh−:
+DÞch vô thanh to¸n hé
+ DÞch vô mua b¸n vµ m«i giíi chøng kho¸n
+ DÞch vô t− vÊn
+ DÞch vô qu¶n lý tµi s¶n vµ c¸c chøng tõ cã gi¸.
Cã thÓ nãi c¸c nghiÖp vô cña NHTM cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau
trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cña c¶ bé m¸y. NghiÖp vô huy ®éng vèn lµ nghiÖp vô
t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c nghiÖp vô tÝn dông, ®Çu t−. Th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông,
®Çu t− mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng ®Ó t¸i t¹o c¸c nguån vèn kh¸c. Cßn
c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng nh»m thu hót kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng
t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng huy ®éng vèn vµ më réng thÞ tr−êng kinh
doanh cña NHTM. Tuy nhiªn nghiÖp vô tÝn dông vÉn lµ nghiÖp vô quan träng
nhÊt. V× nghiÖp vô nµy nã quyÕt ®Þnh ®Õn c¶ mét qt kinh doanh cña ng©n hµng
®ã lµ lîi nhuËn.
1.1.2. NghiÖp vô cho vay cña NHTM
1.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ cho vay
Cho vay lµ mét quan hÖ giao dÞch gi÷a hai chñ thÓ trong ®ã mét bªn
chuyÓn giao tiÒn cho bªn kia sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ång thêi
bªn nhËn tiÒn cam kÕt hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l.i khi ®Õn h¹n.
Cho vay lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô chñ yÕu cña ng©n hµng khi thùc
hiÖn tÝn dông ng©n hµng. §©y lµ nghiÖp vô chñ yÕu khi ng©n hµng quyÕt ®Þnh
cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng vµ còng lµ nghiÖp vô mang vÒ thu nhËp chñ yÕu
cho ng©n hµng. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ ho¹t ®éng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro tiÒm
Èn cã thÓ x¶y ra víi ng©n hµng. Do vËy c¸c NHTM lu«n ph¶i quan t©m tíi rñi
ro trong cho vay nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro tÝn dông x¶y ra ®èi víi ng©n hµng.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
6
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.2.2. Ph©n lo¹i cho vay
- Cho vay thÇu chi: lµ nghiÖp vô cho vay qua ®ã ng©n hµng cho phÐp
ng−êi vay ®−îc chi v−ît trªn sè d− tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Õn mét giíi
h¹n x¸c ®Þnh trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh, giíi h¹n nµy gäi lµ h¹n møc
thÇu chi.
H×nh thøc cho vay nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng kh¸ch hµng cã
kho¶n thu chi kh«ng phï hîp vÒ thêi gian vµ quy m« thuËn lîi trong qu¸ tr×nh
thanh to¸n nhanh vµ gióp kh¸ch hµng kÞp thêi.
H×nh thøc thÇu chi lµ h×nh thøc tÝn dông ng¾n h¹n, thñ tôc ®¬n gi¶n,
th−êng nh÷ng kho¶n vay thÇu chi lµ kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o. H×nh thøc nµy
cho vay chØ víi c¸c kh¸ch hµng cã ®é tin cËy cao, thu nhËp ®Òu ®Æn.
- Cho vay trùc tiÕp tõng lÇn:
Lµ h×nh thøc cho vay t−¬ng ®èi phæ biÕn cña ng©n hµng ®èi víi c¸c
kh¸ch hµng kh«ng cã nhu cÇu vay vèn th−êng xuyªn, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
®−îc cÊp h¹n møc thÇu chi. H×nh thøc cho vay nµy t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n vÒ thñ
tôc vµ cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc c¸c kho¶n cho vay. H×nh thøc nµy an toµn h¬n
h×nh thøc thÇu chi.
- Cho vay theo h¹n møc tÝn dông:
§©y lµ h×nh thøc cho vay theo ®ã ng©n hµng tho¶ thuËn cÊp cho kh¸ch
hµng h¹n møc tÝn dông. H¹n møc nµy cã thÓ tÝnh cho c¶ k× hoÆc cuèi k×. §ãlµ
sè d− tèi ®a t¹i thêi ®iÓm tÝnh.
H×nh thøc cho vay nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng vÒ nhu
cÇu vèn khi cÇn thiÕt sÏ ®−îc ng©n hµng gi¶i quyÕt cho vay mét c¸ch nhanh
chãng gióp kh¸ch hµng chíp ®−îc thêi c¬ trong kinh doanh. Ng©n hµng dùa
vµo c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng ®Ó
cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng h¹n møc phï hîp.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
7
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cho kh¸ch hµng th× vÒ phÝa ng©n hµng gÆp
mét sè khã kh¨n trong kh©u qu¶n lý nguån vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña
tõng lÇn vay.
- Cho vay lu©n chuyÓn
Lµ nghiÖp vô cho vay dùa trªn lu©n chuyÓn hµng ho¸. Ng©n hµng cÊp tÝn
dông cho kh¸ch hµng khi cã nhu cÇu vÒ vèn ®Ó mua hµng ho¸, vµ sÏ thu vèn
vÒ khi kh¸ch hµng b¸n ®−îc hµng. H×nh thøc cho vay nµy ®¬n gi¶n thuËn lîi
cho kh¸ch hµng vÒ thêi gian vµ thñ tôc.
- Cho vay tr¶ gãp:
Lµ h×nh thøc tÝn dông theo ®ã ng©n hµng cho phÐp kh¸ch hµng tr¶ gèc
lµm nhiÒu lÇn trong thêi h¹n tÝn dông ®. tho¶ thuËn.
H×nh thøc nµy th−êng ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n vay trung vµ dµi
h¹n, tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh.
Cho vay tr¶ gãp chøa ®ùng rñi ro cao do kh¸ch hµng th−êng thÕ chÊp
b»ng hµng ho¸ mua tr¶ gãp. Kh¶ n¨ng tr¶ nî phô thuéc vµo thu nhËp cña ngêi
vay do ®ã l.i suÊt cña h×nh thøc nµy th−êng cao h¬n l.i suÊt th«ng th−êng.
- Cho vay gi¸n tiÕp:
§©y lµ h×nh thøc cho vay th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian. C¸c tæ chøc
cã thÓ ®øng ra b¶o l.nh cho c¸c thµnh viªn trong nhãm vay khi mµ c¸c thµnh
viªn kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Qua h×nh thøc cho vay nµy ng©n hµng cã thÓ
më réng thÞ tr−êng vµ qua h×nh thøc nµy ng©n hµng hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ
cho c¸c hé nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn vay vèn cña ng©n hµng trùc tiÕp.
1.1.2.3. Vai trß cña hµng ho¸ cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ
Ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi nÒn
kinh tÕ. Nã lµ ®ßn b¶y kinh tÕ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l−u th«ng
hµng ho¸ bëi ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña tÝn dônglµ sù vËn ®éng dùa trªn c¬ së hoµn
tr¶ vµ cã lîi tøc. Th«ng qua nghiÖp vô nµy nhµ n−íc cã thÓ ®iÒu chØnh sù ph¸t
SV: Ng« V¨n Tr−êng
8
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
triÓn c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ thóc ®Èy sù ra ®êi cña c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng cña ®Êt n−íc.
Th«ng qua nghiÖp vô cho vay cña c¸c NHTM nã ®. thóc ®Èy nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu s©u vµ chiÒu réng. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi tõng
ngµnh nghÒ tíi c«ng nghÖ, m¸y mãc trang thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiªp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
Trong lÜnh vùc l−u th«ng, ®Ó ®¶m b¶o ®−a ®−îc hµng ho¸ tõ ng−êi s¶n
xuÊt ®Õn ng−êi tiªu dïng, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Ó dù tr÷ khèi l−îng
hµng ho¸ cÇn thiÕt ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ. H¬n n÷a ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh
doanh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i dù tr÷ khèi l−îng hµng ho¸ lín víi chñng
lo¹i phong phó, nh−ng th«ng th−êng c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã nhiÒu
vèn l−u ®éng v× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn cã sù hç
trî cña tÝn dông ng©n hµng.
Cßn víi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô nh− vËn t¶i, kh¸ch s¹n, du lÞch sÏ
ho¹t ®éng ra sao khi kh«ng cã vèn cña ng©n hµng tham gia vµo ®Çu t− x©y
dùng trang thiÕt bÞ vËt chÊt ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. Do ®ã hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp ®Òu cÇn tíi tÝn dông ng©n hµng.
Nãi chung mét trong nh÷ng nguån vèn quan träng ®Ó bæ xung vèn l−u
®éng vµ vèn cè ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp lµ vèn vay tõ ng©n hµng v× nÕu chØ
dùa vµo vèn tù cã th× qu¸ Ýt ái, kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn trong
nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.
Bªn c¹nh c¸c yÕu tè trªn tÝn dông ng©n hµng cßn lµ mét c«ng cô tµi trî
cho c¸c dù ¸n t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n
mang tÝnh x. héi.
MÆt kh¸c tõ ho¹t ®éng tÝn dông nhµ n−íc cã thÓ kiÓm so¸t c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ ®Ó ®−a ra c¸c biÖn ph¸p chÝnh
s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vµ ph¸p lý phï hîp. Nhµ n−íc cã thÓ ®iÒu chØnh nÒn kinh
tÕ theo chÝnh s¸ch tÝn dông nh− chÝnh s¸ch −u ®.i vÒ l.i suÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn
SV: Ng« V¨n Tr−êng
9
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
cho vay kh¸c cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− s¶n xuÊt theo môc tiªu cña nhµ
n−íc.
- §Ó ph¸t huy tèt nh÷ng −u ®iÓm cña tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc
d©n th× c¸c ng©n hµng lu«n ph¶i ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng tÝn dông.
1.2. Rñi ro trong ho¹t ®éng cho vay cña NHTM
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro
Rñi ro cho vay lµ kh¶ n¨ng x¶y ra nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i
chÞu do kh¸ch hµng vay kh«ng tr¶ ®óng h¹n, kh«ng tr¶, hoÆc kh«ng tr¶ ®Çy ®ñ
vèn vµ l.i.
Khi ng©n hµng thùc hiÖn ho¹t ®éng cho vay cô thÓ th× trong ho¹t ®éng
®ã lu«n hµm chøa rñi ro tiÒm Èn, rñi ro nµy nã sÏ lµm gi¶m kho¶n thu nhËp
cña ng©n hµng. Do ®ã trong ho¹t ®éng qu¶n lý toµn bé ng©n hµng lu«n x¸c
®Þnh mét tû lÖ tæn thÊt dù kiÕn nh»m h¹n chÕ møc tèi thiÓu c¸c thiÖt h¹i vÒ tµi
s¶n do c¸c rñi ro cho vay g©y ra.
1.2.2. C¸c h×nh thøc rñi ro cho vay
Theo kh¸i niÖm vÒ rñi ro tÝn dông th× rñi ro tÝn dông ®−îc chia thµnh c¸c
h×nh thøc sau:
- Kh«ng thu ®−îc l.i ®óng h¹n
Lóc nµy ng©n hµng sÏ chuyÓn sè l.i ®ã vµo kho¶n môc l.i treo ph¸t
sinh. H×nh thøc rñi ro nµy ®−îc xÕp vµo møc rñi ro thÊp.
- Kh«ng thu ®−îc vèn ®óng h¹n
Khi kh«ng thu ®−îc vèn ®óng h¹n th× t×nh h×nh sö dông vèn bÞ ¶nh
h−ëng vµ ¶nh h−ëng tíi tÝnh thanh kho¶n cña tµi s¶n. H×nh thøc nµy g©y rñi ro
lín trong nhiÖm vô ®¶m b¶o thanh kho¶n vµ t×nh h×nh sinh lêi cña tµi s¶n.
- Kh«ng thu ®ñ l.i
Khi ng©n hµng kh«ng thu ®−îc ®ñ l.i th× t×nh h×nh ®. trë nªn nghiªm
träng. T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng cã thÓ ®. gÆp khã kh¨n kh«ng
SV: Ng« V¨n Tr−êng
10
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông vèn. Lóc nµy ng©n hµng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p
hç trî kh¸ch hµng nh− gi¶m l.i, t− vÊn cho kh¸ch hµng hoÆc cã thÓ cung cÊp
thªm nh÷ng kho¶n tÝn dông cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng nÕu dù ¸n ®ang ®Çu t− lµ
kh¶ thi.
- Kh«ng thu ®ñ vèn cho vay
Khi ng©n hµng kh«ng thu ®ñ vèn cho vay t¹i thêi ®iÓm nµy, ng©n hµng
sÏ chuyÓn kho¶n nî vµo môc nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi hoÆc ph¶i xo¸ nî.
Trªn ®©y lµ bèn h×nh thøc rñi ro cho vay cã thÓ x¶y ra ®èi víi c¸c ng©n
hµng. Qua nghiªn cøu ®Ó nhËn biÕt vµ c¸c biÖn ph¸p xö lý rñi ro mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ nhÊt.
1.2.3 C¸c chØ tiªu ®o l−êng rñi ro trong cho vay
- Nî qu¸ h¹n vµ tØ lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d− nî
Nî qu¸ h¹n lµ kho¶n nî mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc khi ®. ®Õn h¹n
tho¶ thuËn ghi trªn hîp ®ång tÝn dông.
ChØ tiªu nµy ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ tíi tÝnh thanh kho¶n vµ rñi ro thanh
kho¶n cña ng©n hµng, ¶nh h−ëng tíi chi phÝ gia t¨ng lµm gi¶m thu nhËp cña
ng©n hµng.
- Nî khã ®ßi vµ tû lÖ nî khã ®ßi trªn tæng d− nî
Nî khã ®ßi lµ kho¶n nî qu¸ h¹n ®. qua mét kú gia h¹n nî.
Nh÷ng kho¶n nî nµy ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó
thu l¹i tiÒn vay sao cho hîp lý nhÊt. Bëi v× c¸c kho¶n nî nµy hi väng thu l¹i
tiÒn vay lµ khã, lóc nµy kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng h¹n hÑp. Lo¹i nî nµy
chøa ®ùng rñi ro cao vµ th−êng mang l¹i tæn thÊt cho ng©n hµng.
1.2.4. ¶nh h−ëng cña rñi ro cho vay ®èi víi ng©n hµng
1.2.4.1. Rñi ro cho vay lµm gi¶m doanh thu cña ng©n hµng
Nh÷ng kho¶n cho vay gÆp rñi ro g©y cho ng©n hµng nh÷ng thiÖt h¹i vÒ
mÆt tµi s¶n khi kh«ng thu ®−îc vèn vµ l.i trùc tiÕp lµm gi¶m doanh thu cña
SV: Ng« V¨n Tr−êng
11
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ng©n hµng. Cßn trong tr−êng hùop ng©n hµng thu ®−îc l.i treo hay nî qu¸ h¹n
th× còng ¶nh h−ëng tíi tÝnh thanh to¸n vµ rñi ro thanh kho¶n cña ng©n hµng do
®ã ¶nh h−ëng tíi doanh thu cña ng©n hµng.
1.2.4.2. Rñi ro cho vay lµm gi¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng
Rñi ro cho vay nã ®. ¶nh h−ëng tíi viÖc hoµn tr¶ tiÒn göi cña ng©n hµng
gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c kho¶n ®Çu t−, cho vay thu håi chËm hoÆc kh«ng thu
håi ®−îc trong khi ®ã ng©n hµng vÉn ph¶i tr¶ vèn huy ®éng mét c¸ch ®Òu ®Æn
c¶ vèn, l.i ®óng kú h¹n. ChÝnh v× thÕ nã ®. lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng thanh to¸n
cña ng©n hµng.
1.2.4.3. Rñi ro cho vay lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng
Rñi ro cho vay lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng vµ kh¶ n¨ng kinh doanh
cña ng©n hµng. Ng©n hµng nµo gÆp nhiÒu rñi ro lµ ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm
hiÖu qu¶. §iÒu nµy t¸c ®éng m¹nh tíi uy tÝn cña ng©n hµng lµm cho lßng tin
cña kh¸ch hµng vµo ng©n hµng bÞ gi¶m. Nã sÏ ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi l−îng
kh¸ch hµng tíi ng©n hµng ®Ó göi tiÒn còng nh− sö dông c¸c dÞch vô cña ng©n
hµng do ®ã quy m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng bÞ ¶nh h−ëng vµ g©y ra nh÷ng
tæn thÊt vÒ tµi chÝnh.
MÆt kh¸c nÕu ng©n hµng nµo gÆp nhiÒu rñi ro trong cho vay th× kh¶
n¨ng ph¸ s¶n cña c¸c ng©n hµng ®ã lµ rÊt cao. Bëi v× khi mµ ng©n hµng gÆp
nhiÒu rñi ro trong kinh doanh th× kh¶ n¨ng thanh to¸n hay tÝnh thanh kho¶n
cña ng©n hµng lµ kh«ng cao. Mµ khi ng©n hµng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ sÏ
g©y t©m lý bÊt æn cho ng−êi göi tiÒn vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ cñann dÉn tíi hä rót
tiÒn hµng lo¹t th× kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng©n hµng sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n nã cã
thÓ sÏ bÞ ph¸ s¶n.
HËu qu¶ ph¸ s¶n cña mét ng©n hµng kh«ng chØ m×nh b¶n th©n ng©n
hµng ®ã g¸nh chÞu mµ nã cßn t¸c ®éng tíi nh÷ng ng©n hµng cã quan hÖ víi
ng©n hµng nµy. §iÒu nµy g©y ra sù ph¶n øng d©y chuyÒn g©y ra sù ph¸ s¶n
hµng lo¹t cña c¸c ng©n hµng ¶nh h−ëng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ. ChÝnh v×
nh÷ng hËu qu¶ khã l−êng khi mµ rñi ro tÝn dông g©y ra nh− c¸c cuéc khñng
SV: Ng« V¨n Tr−êng
12
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997. Nã ®. lµm nÒn kinh tÕ c¸c n−íc khu vùc ch©u ¸
l©m vµo khñng ho¶ng nÆng nÒ. V× vËy mçi ng©n hµng ph¶i lu«n quan t©m tíi
rñi ro trong cho vay còng nh− rñi ro tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t
®éng kinh doanh cña ng©n hµng thùc sù lµ ®ßn b¶y cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi rñi ro cho vay
1.3.1. Nguyªn nh©n thuéc vÒ ng©n hµng
- Trong qu¸ tr×nh cho vay, c¸n bé ng©n hµng lµm sai quy t¾c tÝn dông,
hoÆc tr×nh ®é yÕu kÐm kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh nh÷ng dù ¸n phøc t¹p,
tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n chÕ ch−a b¾t kÞp víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ
tr−êng, chÝnh nh÷ng yÕu ®iÓm nµy ®. t¹o ra khe hë cho kh¸ch hµng chiÕm
®o¹t vèn cña ng©n hµng.
- Bªn c¹nh ®ã yÕu tè c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. C¸c ng©n
hµng ®. quªn nhiÖm vô ®¶m b¶o an toµn mµ ch¹y theo chÝnh s¸ch lîi nhuËn.
Bá qua c¸c quy t¾c phßng ngõa rñi ro, lµm sai lÖch c¸c nguyªn t¾c co vay,
trong thÈm ®Þnh dù ¸n. §©y lµ chÝnh s¸ch m¹o hiÓm trong kinh doanh nã sÏ
mang l¹i tæn thÊt lín nÕu x¶y ra rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh.
- C«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé ng©n hµng ch−a ®ång bé, ch−a ®¸p øng ®−îc
yªu cÇu nhiÖm vô kinh doanh trong thêi kú míi, tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông cßn
h¹n chÕ c¶ nghiÖp vô vµ hiÓu biÕt n¾m b¾t nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr−êng.
- Ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng tèt c¸c ®¶m b¶o tÝn
dông, ng−êi bay kh«ng ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè,
b¶o l.nh nh−ng NHTM vÉn cho vay. Bªn c¹nh ®ã cã mét sè c¸n bé tÝn dông
biÕn chÊt ®. th«ng ®ång víi kh¸ch hµng n©ng gi¸ trÞ tµi s¶n nh»m nh»m môc
®Ých vay ®−îc nhiÒu tiÒn. Tuy tµi s¶n thÕ chÊp lµ tiªu chuÈn thø yÕu nh−ng
chÝnh nã lµ nguån ®¶m b¶o thu nî thø hai khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng
tr¶ nî b»ng nguån thu thø nhÊt. ChÝnh v× vËy viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o
còng lµ mét yÕu tè t¸c ®éng tíi rñi ro ng©n hµng.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
13
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.3.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng
Nguyªn nh©n dÉn tíi rñi ro cho vay cña NHTM tõ phÝa kh¸ch hµng cã
thÓ chia lµm hai tr−êng hîp sau:
1.3.2.1. Nguyªn nh©n do chñ quan cña ng−êi vay
Trong ho¹t ®éng cho vay
1.3.2.2. Nguyªn nh©n do kh¸ch quan mang l¹i
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÞu sù c¹nh tranh
gay g¾t vµ ®Ó tån t¹i th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i nç lùc hÕt m×nh trong nh÷ng
quan hÖ phøc t¹p cña x. héi. Tuy nhiªn, rñi ro vÉn lu«n lµ ®iÒu kh«ng thÓ
tr¸nh khái nh− trªn ®. nªu: nguån thu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng lµ tõ c¸c
doanh nghiÖp th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông; chÝnh v× vËy ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ rñi ro trong kinh
doanh cña doanh nghiÖp nã còng ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi rñi ro tÝn dông cña
ng©n hµng. Rñi ro cña doanh nghiÖp x¶y ra nh−:
+ Doanh nghiÖp bÞ rñi ro kh¸ch quan: thiªn tai ho¶ ho¹n, ®éng ®Êt…
§©y lµ tr−êng hîp bÊt kh¶ kh¸ng khã mµ l−êng tr−íc ®−îc.
+ B¶n th©n doanh nghiÖp bÞ lõa ®¶o hoÆc bÞ ¶nh h−ëng tõ phÝa kh¸ch
hµng cña doanh nghiÖp.
Ngoµi c¸c tr−êng hîp nªu trªn cßn cã rñi ro xuÊt ph¸t tõ chÝnh sù yÕu
kÐm cña b¶n th©n doanh nghiÖp. Sù c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña thÞ tr−êng lu«n
®Æt doanh nghiÖp trong t×nh tr¹ng ph¶i cã sù nç lùc cao ®é v× bÊt k× mét sù sai
sãt nµo trong ph−¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ còng nh− qu¶n lý tµi chÝnh ®Òu dÉn
®Õn thua lç, ph¸ s¶n doanh nghiÖp ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh
nghiÖp
1.3.3. Nguyªn nh©n tõ m«i tr−êng kinh doanh
- M«i tr−êng kinh tÕ: M«i tr−êng kinh tÕ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn lÜnh vùc
kinh doanh cña ng©n hµng còng nh− cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
14
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Khi nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng tr−ëng æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n
cã hiÖu qu¶ vµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng tr¶ nî ®−îc cho ng©n hµng. Ng−îc l¹i khi
nÒn kinh tÕ r¬i vµo suy tho¸i, mÊt æn ®Þnh ®. lµm cho c¸c doanh nghiÖp gÆp
nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh bÞ ®×nh trÖ, søc mua bÞ
gi¶m sót, hµng ho¸ bÞ ø ®äng ®iÒu nµy ¶nh h−ëng tíi c¸c kho¶n nî cña c¸c
ng©n hµng.
Ngoµi ra, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nã t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña
ng©n hµng. ChÝnh phñ sÏ −u tiªn h¬n vÒ luËt ph¸p, ®iÒu kiÖn kinh doanh trong
lÜnh vùc chÝnh phñ khuyÕn khÝch ®Çu t− ph¸t triÓn vµ ng−îc l¹i. Do nh÷ng
chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ nã ®. lµm gi¶m bít kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n
hµng tõ c¸c lÜnh vùc mµ nhµ n−íc kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
- M«i tr−êng chÝnh trÞ, x. héi
M«i tr−êng chÝnh trÞ, x. héi æn ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t−
ph¸t triÓn. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp.
Ng−îc l¹i nÕu m«i tr−êng chÝnh trÞ, x. héi kh«ng æn ®Þnh th× c¸c doanh
nghiÖp kh«ng thÓ yªn t©m mµ ph¸t triÓn vµ lu«n ®Æt trong rñi ro cã thÓ Ëp tíi
bÊt k× lóc nµo ®èi víi doanh nghiÖp còng nh− ng©n hµng.
- M«i tr−êng ph¸p lý: NÕu nh− mét ®Êt n−íc x©y dùng ®−îc mét hµnh
lang ph¸p lý th«ng tho¸ng vµ cã hiÖu lùc sÏ thu htó ®−îc ®«ng ®¶o c¸c nhµ
®Çu t− vµo ®Çu t− ph¸t triÓn ®©y lµ ®iÒu tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Vµ
ng−îc l¹i nÕu hµnh lang ph¸p lý láng lÎo t¹o ra nhiÒu khe hë, g©y nªn t×nh
tr¹ng m¸nh khoÐ, lõa ®¶o vµ g©y thiÖt h¹i lÉn nhau tõ ®ã nã ¶nh h−ëng tíi kh¶
n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng, thËm chÝ trùc tiÕp lõa ®¶o chiÕm dông vèn
cña ng©n hµng.
Nh− vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, do nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ
tr−êng, nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp vµ chÝnh b¶n th©n ng©n hµng lµm n¶y sinh c¸c biÕn cè trong
quan hÖ tÝn dông lµm cho c¸c quan hÖ tÝn dông vËn ®éng theo nh÷ng chiÒu
h−íng xÊu, kh«ng cã lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th−¬ng
SV: Ng« V¨n Tr−êng
15
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
m¹i lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái hay nãi c¸ch kh¸c: Rñi ro x¶y ra lµ ®iÒu tÊt
yÕu kh¸ch quan trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng th−¬ng
m¹i, rñi ro th−êng xuyªn ®−a ng©n hµng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ tµi
chÝnh lÉn c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp. V× vËy cÇn ph¶i phßng tr¸nh rñi
ro. Lo¹i bá rñi ro lµ ®iÒu kh«ng thÓ cã nh−ng phßng ngõa vµ h¹n chÕ nã th×
c¸c nhµ kinh doanh Ng©n hµng hoµn toµn cã thÓ lµm ®−îc. ViÖc phßng ngõa
vµ h¹n chÕ rñi ro gióp cho Ng©n hµng Th−¬ng m¹i hoµn toµn ®−îc vèn, t¨ng
nguån vèn, më réng kinh doanh vµ t¨ng thu nhËp, ho¹t ®éng kinh doanh cña
Ng©n hµng cã hiÖu qu¶ sÏ n©ng cao ®−îc uy tÝn cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch
hµng, nhê ®ã Ng©n hµng cã thÓ më réng kinh doanh vµ ph¸t huy ®−îc vai trß
cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
16
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch−¬ng II
Thùc tr¹ng cho vay vµ rñi ro trong cho vay t¹i Ng©n
hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng - C«ng th−¬ng Thanh Ho¸.
Ng©n hµng c«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè
258/Q§ - NH5 ngµy 21.9.1996 cña thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam
trªn c¬ së Ng©n hµng C«ng th−¬ng ®. ®−îc thµnh lËp tr−íc ®©y theo quyÕt
®Þnh sè 67/Q§ - NH5 ngµy 27.3.1993 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n−íc
ViÖt Nam.
Lµ mét chi nh¸nh trùc thuéc Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam bao
gåm cã héi së chÝnh t¹i Thµnh PhèThanh Ho¸ vµ hai ®¬n vÞ phô thuéc lµ Ng©n
hµng c«ng th−¬ng BØm S¬n vµ Ng©n hµng C«ng th−¬ng SÇm S¬n.
Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ cã sè biªn chÕ 295 c¸n bé víi
m¹ng l−íi ho¹t ®éng.
- Héi së chÝnh gåm cã 7 phßng ban trong ®ã phßng giao dÞch vµ mét
kh¸ch s¹n.
- Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th−¬ng BØm S¬n bao gåm 4 phßng ban vµ
2 phßng giao dÞch.
- Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th−¬ng SÇm S¬n bao gåm: 4 phßng ban vµ
mét phßng giao dÞch.
Thanh tho¸ lµ mét tØnh n»m trªn trôc giao th«ng chÝnh B¾c Nam víi d©n
sè kho¶ng 3,5 triÖu ng−êi sinh sèng réng kh¾p trªn bèn vïng kinh tÕ lín c¸c
tØnh ®ã lµ ®ång b»ng vïng biÓn, miÒn nói vµ trung du vµ miÒn nói nªn cã
nhiÒu thuËn lîi trong ph¸t triÓn kinh tÕ nh− nguån nh©n lùc dåi dµo, sè lao
®éng phæ th«ng ®«ng ®¶o ®ñ ®Ó ph¸t triÓn n«ng l©m, ng− nghiÖp.
Nh−ng nÒn kinh tÕ cã xu©t ph¸t ®iÓm thÊp kÐm nhÞp ®é t¨ng tr−ëng cßn
chËm so víi tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n cña c¶ n−íc, kh¶ n¨ng tÝch luü tõ
SV: Ng« V¨n Tr−êng
17
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
néi bé nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nguy c¬ tôt hËu kinh tÕ lín. Kinh tÕ quèc doanh
víi thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu, chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ cßn thÊp, hiÖu
qu¶ kinh tÕ ch−a cao, thiÕu n¨ng ®éng, ch−a x©y dùng ®−îc nhiÒu dù ¸n kh¶
thi ®Ó ®Çu t− vµ gäi vèn n−íc ngoµi. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch cßn chËm tõ
nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nµy nã ¶nh h−ëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña hÖ thèng
Ng©n hµng nãi chung trong ®ã cã Ng©n hµng C«ng th−¬ng.
Trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸ ®. gãp
phÇn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ tØnh nhµ b»ng viÖc më réng ®Çu t−
tÝn dông cho c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ tØnh nhµ mét c¸ch
c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh. Trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng C«ng th−¬ng
kh«ng ngõng t¨ng tr−ëng vÒ vèn gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc gi¶i quyÕt
t×nh tr¹ng thiÕu vèn t¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn vµo
quan träng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
2.2. T×nh h×nh huy ®äng vèn vµ sö dông vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th−¬ng
Thanh Ho¸.
Trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i th× viÖc huy ®éng vèn nã
sö dông vèn lµ hai ho¹t ®éng chñ yÕu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh cña Ng©n hµng. §Ó cã mét c¸i nh×n t−¬ng ®èi kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng
kinh doanh cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸ ta sÏ nghiªn cøu t×nh
h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn cña Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
2.2.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn:
X¸c ®Þnh ®−îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c huy ®éng vèn lµ kh©u ®Çu
tiªn quyÕt ®Þnh qui m« vµ c¬ cÊu ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng. Trong nh÷ng
n¨m qua Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ®. lu«n chó träng ®Õn c«ng t¸c
huy ®éng vèn b»ng c¸ch sö dông nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn víi l.i suÊt
hîp lý ®. khuyÕn khÝch ng−êi göi tiÒn ®Õn víi Ng©n hµng hä göi bõng nhiÒu
h×nh thøc nh− TGTK kh«ng kú h¹n, TGTK cã kú h¹n, kú phiÕu cã kú h¹n...
b»ng nhiÒu biÖn ph¸p c¶i tiÕn nghiÖp vô, ®æi míi phong c¸ch Ng©n hµng C«ng
th−¬ng Thanh Ho¸ giao dÞch ®. tõng b−íc lÊy ®−îc lßng tin cña ng−êi göi
SV: Ng« V¨n Tr−êng
18
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
tiÒn. Nhê vËy mµ nh÷ng n¨m qua nguån vèn huy ®éng cña Ng©n hµng C«ng
th−¬ng - Thanh Ho¸ lu«n t¨ng tr−ëng cao vµ æn ®Þnh.
B¶ng 1: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ë Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh
Ho¸ ph©n tÝch theo tèc ®é t¨ng tr−ëng
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
ChØ tiªu
Sè tiÒn
%/2000 Sè tiÒn %/2000 Sè tiÒn %/2000
Tæng vèn huy ®éng
515522
112
600178
116
615165
102
TGTCKT
57030
110
68363
120
80890
118
TiÒn göi d©n c−
432119
109
450220
104
483670
107
Kp - tp
23669
102
41294
174
24506
60
Nguån: B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh nguån vèn vµ sö dông vèn toµn tØnh
Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸
Qua sè liÖu b¶ng trªn cho ta thÊy tæng nguån vèn huy ®éng cña Ng©n
hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸ trong ba n¨m gÇn ®©y liªn tôc t¨ng tr−ëng æn
®Þnh víi tèc ®é cao.
Trong sè c¸c nguån vèn huy ®éng nguån tiÒn göi c¸c TCKT vµ TG d©n
c− liªn tôc t¨ng trong ba n¨m tõ 2001 - 2003. Nguån tiÒn göi cña TCKT t¨ng
tr−ëng víi møc ®é b×nh qu©n tõ 18% - 20% trªn mét n¨m. Cßn nguån tiÒn göi
cña d©n c− còng t¨ng nh−ng kÐm h¬n nã t¨ng kho¶ng 4% - 7% trªn mét n¨m.
§iÒu nµy chøng tá uy tÝn cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ngµy cµng
cao ®−îc nhiÒu ng−êi tÝn nhiÖm vµ qua tèc ®é t¨ng tr−ëng vèn cña tiÒn göi cña
TCKT t¨ng hµng n¨m vµo kho¶ng 20% vµo n¨m 2002 18% vµo n¨m 2003.
Chøng tá Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ®. t¹o ®−îc lßng tin cho kh¸ch
hµng vµ ho¹t ®éng dÞch vô cña Ng©n hµng phôc vô cho kh¸ch hµng ngµy cµng
®−îc n©ng cao.
SV: Ng« V¨n Tr−êng
19
Ng©n hµng 42A
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ®. n¾m
b¾t ®−îc ®Æc ®iÓm cña t×nh, ®a sè ng−êi d©n trong tØnh lµ d©n lao ®éng nªn
l−îng tiÒn nhµn rçi trong d©n t−¬ng ®èi lín, triÖt ®Ó khai th¸c nguån vèn nµy
lµ mét chñ tr−¬ng ®óng ®¾n cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng nh»m n©ng cao chÊt
l−îng nguån vèn huy ®éng ®−îc trong hai n¨m gÇn ®©y nguån tiÒn göi d©n c−
liªn tôc t¨ng tõ 4% 2002 tíi 7% 2003. So víi c¸c n¨m tr−íc víi nh÷ng chÝnh
®óng ®¾n nhÊt l.i suÊt, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ng©n hµng. Ng©n hµng C«ng
th−¬ng Thanh Ho¸ ®. ®¹t ®−îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y víi tèc ®é t¨ng tr−ëng nguån vèn cao. Huy ®éng ®−îc phÇn lín
nguån tiÒn nhµn rçi tõ d©n c− vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
2.2.2. T×nh h×nh sö dông vèn.
Nhê nguån vèn huy ®éng dåi dµi, Ng©n hµng C«ng Th−¬ng - Thanh
Ho¸ ®. tiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt nghiÖp vô kinh doanh dÞch vô Ng©n
hµng nh− cho vay ®Çu t−, b¶o l.nh,... trong ®ã chñ yÕu lµ ho¹t ®éng cho vay.
Ho¹t ®éng nµy nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng. V×
thÕ Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸ lu«n ®Æt ra môc tiªu më réng cho
vay ®ång th× h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt.
Trong nh÷ng n¨m qua, víi quyÕt t©m cao chi nh¸nh ®. vËn dông kÞp
thêi, linh ho¹t c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc, cña ngµnh, b¸m s¸t
víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc nªn kÕt qu¶
ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng Thanh Ho¸ ®. ®¹t ®−îc
nh÷ng kÕt qu¶ tèt c¶ vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng lÉn chÊt l−îng cña c¸c kho¶n cho
vay. Ng©n hµng ®. thùc hiÖn cho vay víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc cña c¸c nÒn kinh tÕ, trong ®ã t¨ng c−êng ®Çu
t− cho khu vùc kinh tÕ quèc, c¸c ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm, kinh tÕ mòi nhän
cã ®Þnh h−íng cña Nhµ n−íc n−íc nh−: Xi m¨ng, mÝa ®−êng, c«ng nghiÖp,
dÞch vô giao th«ng vËn t¶i −u tiªn cho c¸c dù ¸n lín cã tÝnh kh¶ thi cao. Cïng
víi ho¹t ®éng cho vay ®¬n thuÇn, Ng©n hµng C«ng th−¬ng - Thanh Ho¸ cßn
thùc hiÖn mét sè t−êng tr×nh cho vay −u ®.i ®èi víi nh÷ng hé ®ãi nghÌo, cho
SV: Ng« V¨n Tr−êng
20
Ng©n hµng 42A
- Xem thêm -