Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn kinh doanh tại công ty cổ phần may thanh hóa

Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu trong báo cáo thực tập tốt nghiệp được thực hiện tại Công ty Cổ phần May Thanh Hóa, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. TP. Thanh Hóa, ngày tháng năm 2013 Sinh viên Hoàng Thị Hà SV: Hoàng Thị Hà Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.................................................................................... 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU.....................................................................1 LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................... 3 1. Lý do chọn đề tài.............................................................................. 3 CHƯƠNG 1............................................................................................. 5 LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KINH DOANH VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH.........................................5 1.1.Vốn kinh doanh và nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp.....5 1.1.1.Khái niệm vốn kinh doanh............................................................5 1.1.2. Đặc trưng của vốn kinh doanh.....................................................5 1.1.3. Phân loại vốn kinh doanh.............................................................7 1.1.4. Nguồn hình thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp..............10 1.2. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh..........................................13 1.2.1. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp...............13 1.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng VKD của doanh nghiệp................................................................................................... 14 1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp........................................................................................ 15 CHƯƠNG 2........................................................................................... 20 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH Ở CÔNG TY CP MAY THANH HÓA..................................20 SV: Hoàng Thị Hà Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập 2.1. GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Khái quát chung về tình trạng hoạt động kinh doanh của Công ty CP May Thanh Hóa...............................................................20 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của công ty.........................20 2.1.2. Tổ chức họat động kinh doanh của công ty...............................21 2.1.3. Đặc điểm quy trình sản xuất công nghệ.....................................24 2.1.4. Tình hình thị trường và khả năng cạnh tranh của công ty.......26 2.1.5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty một số năm gần đây.................................................................................................. 28 2.2.Thực trạng tổ chức và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở công ty May Thanh Hóa............................................................................... 31 2.2.1. Những đặc điểm kinh tế chủ yếu chi phối đến tình hình tổ chức, quản lý, sử dụng vốn kinh doanh ở công ty.........................................31 2.2.2. Những thuận lợi và khó khăn chủ yếu trong hoạt động kinh doanh của công ty................................................................................. 32 2.2.3. Tình hình tổ chức nguồn vốn kinh doanh..................................33 2.2.4. Tình hình quản lý và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở công ty CP May Thanh Hóa..........................................................................46 CHƯƠNG 3........................................................................................... 65 GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC VÀ SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY CP MAY THANH HÓA........................65 3.1. Định hướng phát triển của công ty trong những năm tới.................65 Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở công ty CP May Thanh Hóa............................................................................................. 66 SV: Hoàng Thị Hà Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Tổ chức huy động vốn linh hoạt và hiệu quả.....................................66 2.1.1. Đầu tư đúng hướng TSCĐ, phát huy tối đa công suất máy móc thiết bị hiện có nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng VCĐ...................67 2.1.2. Thực hiện quản lý chặt chẽ nợ phải thu, đẩy nhanh quy trình giải quyết các thủ tục thanh toán........................................................69 2.1.3. Quản lý Hàng tồn kho................................................................70 3.2.5. Tăng cường vốn bằng tiền..........................................................70 3.2.6. Thực hiện tốt công tác quảng bá sản phẩm và công nghệ của Công ty nhằm tăng doanh thu............................................................70 3.2.7. Thực hiện các biện pháp tiết kiêm chi phí sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện hạ giá thành sản phẩm, giảm giá vốn hàng bán..........71 3.2.8. Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật, quản lý và sử dụng lao động có hiệu quả. Đồng thời tăng đơn giá lương cho người lao động.......72 3.2.9. Tăng cường chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tránh mất mát vốn..........73 KẾT LUẬN........................................................................................... 74 SV: Hoàng Thị Hà Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu của công ty 3 năm gần đây. Bảng 2.2: Cơ cấu VKD và nguồn hình thành VKD qua 3 năm 2010-2011-2012 Bảng 2.3: Tình hình nợ phải trả của công ty Bảng 2.4: Cơ cấu nguồn VCSH qua 3 năm 2010-2011-2012 Bảng 2.5: Cơ cấu vốn lưu động qua 3 năm 2010, 2011, 2012 Bảng 2.5.1: Cơ cấu vốn bằng tiền qua 3 năm 2001, 2011 và 2012 Bảng 2.5.2: Bảng số liệu phản ánh khả năng thanh toán các khoản nợ của công ty Bảng 2.5.3: Tình hình quản lý và sử dụng các khoản phải thu Bảng 2.5.4: Tình hình quản lý và sử dụng hàng tồn kho Bảng 2.6: Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn lưu động Bảng 2.7.1: Tình hình quản lý và sử dụng vốn cố định Bảng 2.7.2: Cơ cấu TSCĐ của công ty trong 3 năm 2010, 2011 và 2012 Bảng 2.8: Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cố định Bảng 2.9: Một số chỉ tiêu tài chính phản ánh hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của toàn công ty DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức bộ máy quản lý Sơ đồ 2: Quy trình sản xuất của công ty Biểu đồ 1: Cơ cấu VKD của công ty qua 3 năm Biểu đồ 2: Cơ cấu nguồn vốn của công ty qua 3 năm Biểu đồ 3: Khả năng thanh toán của công ty qua 3 năm SV: Hoàng Thị Hà 1 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VKD: Vốn kinh doanh VLĐ: Vốn lưu động VCĐ: Vốn cố định HTK: Hàng tồn kho HĐSXKD: Hoạt động sản xuất kinh doanh LNST: Lợi nhuận sau thuế TSLNST: Tỷ suất lợi nhuận sau thuế TTNDN: Thuế thu nhập doanh nghiệp TSCĐ: Tài sản cố định TSLĐ: Tài sản lưu động TSNH: Tài sản ngắn hạn TSDH: Tài sản dài hạn NVTT: Nguồn vốn tạm thời NVTX: Nguồn vốn thường xuyên VCSH: Vốn chủ sở hữu NVCSH: Nguồn vốn chủ sở hữu TSLNVCSH: Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu XHCN: Xã hội chủ nghĩa KHCN: Khoa học công nghệ BHXH: Bảo hiểm xã hội HĐQT: Hội đồng quản trị XN: Xí nghiệp CP: Cổ phần SV: Hoàng Thị Hà 2 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì trước hết phải có vốn. Vốn là điều kiện tiên quyết cho sự ra đời của doanh nghiệp. Tuy nhiên, để phát triển thì doanh nghiệp không những phải bảo toàn được nguồn vốn đã bỏ ra mà phải phát triển được vốn đó. Thực tế cho thấy rằng không chỉ ở nước ta mà nhiều nước trên thế giới, tình trạng sử dụng vốn lãng phí, kém hiệu quả đang diễn ra rất phổ biến. Việc tổ chức là sử dụng vốn không hiệu quả sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy việc nâng cao hiệu quả tổ chức và sử dụng vốn là vấn đề được tất cả các doanh nghiệp quan tâm. Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn kinh doanh và qua thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần MayThanh Hóa cùng với sự hướng dẫn tận tình của Ths.Nguyễn Thị Phương và tập thể cán bộ nhân viên của Công ty, vận dụng lý luận vào thực tiễn công ty đồng thời từ thực tiễn làm sáng tỏ lý luận em xin đi sâu nghiên cứu và hoàn thành Báo cáo thực tập với đề tài: “Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty Cổ phần May Thanh Hóa”. 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài này là trên cơ sở thực tế tình hình tổ chức sử dụng vốn kinh doanh của công ty hiện nay để thấy được những mặt đã đạt được cần phát huy đồng thời cũng thấy được những tồn tại cần khắc phục, từ đó đưa ra những biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn kinh doanh của Công ty. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn tại công ty CP May Thanh Hóa Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu trong phạm vi vốn kinh doanh tại công ty CP May Thanh Hóa. Thời gian được chọn để nghiên cứu là Qúy I năm 2013 4. Phương pháp nghiên cứu SV: Hoàng Thị Hà 3 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Sử dụng các phương pháp sau: Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Thông qua quá trình tiếp xúc với cán bộ, công nhân viên trong và ngoài công ty để tìm hiểu các thông tin phục vụ cho quá trình nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu lý luận: Từ số liệu thu thập được tiến hành phân tích để đưa ra những nhận xét, đánh giá. Phương pháp so sánh Phương pháp tổng hợp phân tích 5. Nội dung nghiên cứu Nội dung của báo cáo này gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng công tác tổ chức và sử dụng vốn kinh doanh của Công ty Cổ phần May Thanh Hóa. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty CP May Thanh Hóa. Mặc dù đã có nhiều cố gắng song do còn nhiều hạn chế về mặt kiến thức và thời gian nên bài báo cáo này không tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong được sự chỉ bảo và đóng góp ý kiến của thầy cô và các bạn để bài Báo cáo thực tập của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của Ths. Nguyễn Thị Phương – giảng viên Khoa Tài chính ngân hàng, Trường Đại học công nghiệp TP.HCM cùng tập thể cán bộ nhân viên phòng Tài chính – Kế toán của Công ty Cổ phần May Thanh Hóa, những người đã tạo điều kiện và nhiệt tình giúp đỡ em trong quá trình thực tập cũng như hoàn thành Báo cáo này. Em xin chân thành cảm ơn! Thanh Hóa, ngày tháng 3 năm 2013 SV: Hoàng Thị Hà 4 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KINH DOANH VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH 1.1. Vốn kinh doanh và nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp. 1.1.1. Khái niệm vốn kinh doanh Phạm trù vốn kinh doanh (VKD) luôn gắn liền với khái niệm doanh nghiệp. Theo điều 4 Luật doanh nghiệp 2005: “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh”. Trong nền kinh tế thị trường, bất kì một doanh nghiệp nào muốn tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh đều cần phải có ba yếu tố cơ bản sau: Sức lao động, đối tượng lao động, và tư liệu lao động. Để có được các yếu tố cơ bản này đòi hỏi doanh nghiệp phải ứng ra một số vốn tiền tệ nhất định phù hợp với quy mô và điều kiện kinh doanh. Lượng vốn tiền tệ đó được gọi là VKD của doanh nghiệp. Như vậy VKD của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được huy động, sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời. VKD thường xuyên chuyển hóa từ hình thái ban đầu là tiền chuyển sang hình thái hiện vật và cuối cùng lại trở về hình thái ban đầu là tiền. Sự vận động của VKD như vậy được gọi là sự tuần hoàn của vốn. Quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục không ngừng nên sự tuần hoàn của VKD cũng diễn ra liên tục, lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của VKD. 1.1.2. Đặc trưng của vốn kinh doanh Để quản lý và sử dụng có hiệu quả VKD đòi hỏi doanh nghiệp phải nhận thức đúng đắn các đặc trưng cơ bản sau của VKD: Một là, VKD biểu hiện bằng một lượng tài sản có thực. Đây là đặc trưng cơ bản của VKD, chỉ những giá trị tài sản được sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh thì mới được coi là VKD, có thể là tài sản hữu hình SV: Hoàng Thị Hà 5 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương (máy móc thiết bị, nguyên vật liệu, hàng hoá…) hoặc tài sản vô hình (bản quyền, bằng phát minh sáng chế, thương hiệu, công nghệ…). Hai là, trong nền kinh tế thị trường VKD phải vận động sinh lời đạt mục tiêu kinh doanh. Vốn được biểu hiện bằng tiền nhưng tiền chỉ là vốn khi được đưa vào quá trình vận động và sinh lời. Trong quá trình vận động vốn có thể thay đổi hình thái biểu hiện, nhưng điểm xuất phát và điểm cuối cùng của vòng tuần hoàn phải là đồng tiền. Đồng tiền phải quay về nơi xuất phát với giá trị lớn hơn giá trị ban đầu để đảm bảo cho quá trình tái đầu tư mở rộng và cũng là mục tiêu kinh doanh lớn nhất của bất kỳ doanh nghiệp nào. Và phương thức vận động của vốn ở các loại hình doanh nghiệp khác nhau là khác nhau, thật vậy: Phương thức vận động của vốn trong ngân hàng, tổ chức tín dụng và các hoạt động đầu tư tài chính là: T ………… T’ (T’>T). Phương thức vận động của vốn trong doanh nghiệp thương mai, dịch vụ là: T – ….. H ….. – T’ (T’>T). Phương thức vận động của vốn trong lĩnh vực sản xuất: T – H - …..SX….. - H’ – T’ (T’>T). Ba là, vốn phải được tích tụ, tập trung thành một lượng nhất định đủ để đầu tư vào một dự án sản xuất kinh doanh. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải tính toán chính xác lượng vốn cần sử dụng, để từ đó tìm cách thu hút, huy động và khai thác các nguồn vốn trong xã hội sao cho cơ cấu vốn được tối ưu nhất. Tạo tiền đề cho sự phát triển ổn định và bền vững. Bốn là, vốn có giá trị về mặt thời gian. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay thì đặc trưng này được thể hiện rõ nét nhất. Do sự ảnh hưởng của các yếu tố như lạm phát, thiểu phát, giá cả, suy giảm, khủng hoảng kinh tế, khoa học kỹ thuật…. Vì vậy giá trị của vốn là khác nhau tại các thời điểm khác nhau. Năm là, vốn phải ngắn liền với chủ sở hữu. Bởi vốn được huy động từ nhiều nguồn khác nhau, mà mỗi nguồn lại gắn với một chủ sở hữu nhất định, điều này SV: Hoàng Thị Hà 6 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương giúp doanh nghiệp có thể có phương án quản lý và sử dụng vốn chặt chẽ và hiệu quả. Sáu là, vốn được coi là một loại hàng hoá đặc biệt, điều này có nghĩa là vốn phải có đầy đủ cả giá trị và giá trị sử dụng. Giá trị của hàng hoá vốn chính là bản thân nó, còn giá trị sử dụng của vốn được thể hiện ở chỗ khi đưa vào sản xuất kinh doanh nó sẽ tạo ra một giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. Sở dĩ vốn được coi là hàng hoá đặc biệt là vì quyền sử dụng và quyền sở hữu vốn có thể tách rời nhau, trên thị trường tài chính người thiếu vốn có thể mua quyền sử dụng vốn từ người nắm quyền sở hữu vốn. Giá cả của hàng hoá này chính là lãi suất mà người đi mua (người đi vay) trả cho người bán (người cho vay). Vậy khác với việc mua bán hàng hoá thông thường, người bán vốn không mất quyền sở hữu mà chỉ mất quyền sử dụng vốn, người mua được phép sử dụng vốn trong một thời gian nhất định do hai bên thoả thuận. Như vậy, sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc vào VKD hay nói cách khác, VKD quyết định đến sự sống còn của doanh nghiệp. Do đó việc hiểu rõ các tính chất, đặc điểm cũng như các vấn đề liên quan đến VKD giúp doanh nghiệp chủ động và linh hoạt hơn trong việc quản lý, sử dụng nhằm đạt được hiệu quả kinh tế cao và ổn định phát triển đi lên. 1.1.3. Phân loại vốn kinh doanh Để thuận tiện cho việc quản lý và sử dụng vốn cần tiến hành phân loại vốn. Có nhiều tiêu thức để phân loại vốn nhưng để có được cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về vốn ta có thể lựa chọn tiêu thức: vai trò và đặc điểm lưu chuyển của vốn. Chia VKD thành 2 loại: vốn cố định (VCĐ) và vốn lưu động (VLĐ). 1.1.3.1. Vốn cố định của doanh nghiệp VCĐ là biểu hiện bằng tiền giá trị tài sản cố định (TSCĐ), là số vốn đầu tư ứng trước hình thành nên TSCĐ của doanh nghiệp, sự vận động của nó luôn gắn liền với sự vận hành và chu chuyển của TSCĐ. Vì vậy để có thể nghiên cứu sâu hơn về VCĐ cần phải tìm hiểu những đặc điểm của TSCĐ. Theo quy định hiện nay thì tài sản được ghi nhận là TSCĐ khi nó thỏa mãn các tiêu chuẩn sau: SV: Hoàng Thị Hà 7 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Tiêu chuẩn về thời gian: Có thời gian sử dụng từ một năm trở lên. Tiêu chuẩn về giá trị: Phải có giá trị tối thiểu từ 10 triệu đồng trở lên. Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó. Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách rõ ràng và đáng tin cậy. Đặc điểm chung của các TSCĐ trong doanh nghiệp là tham gia vào nhiều chu kì sản xuất kinh doanh với vai trò là công cụ lao động. Trong quá trình sử dụng, hình thái vật chất ban đầu và đặc tính sử dụng ban đầu của TSCĐ là không thay đổi. Song giá trị của nó lại được chuyển dịch từng phần vào giá trị sản phẩm sản xuất ra, bộ phận này cấu thành một yếu tố chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong quá trình tham gia vào hoạt động kinh doanh, VCĐ thực hiện chu chuyển giá trị của nó. Sự chu chuyển này của VCĐ chịu sự chi phối rất lớn bởi đặc điểm kinh tế kĩ thuật của TSCĐ. Có thể khái quát đặc điểm chu chuyển chủ yếu của VCĐ trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp như sau: Trong quá trình tham gia vào hoạt động kinh doanh, VCĐ chu chuyển giá trị dần dần từng phần và được thu hồi giá trị từng phần sau mỗi chu kỳ kinh doanh. VCĐ tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh mới hoàn thành một vòng chu chuyển. Trong quá trình tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh, TSCĐ bị hao mòn, giá trị của TSCĐ chuyển dần từng phần vào giá trị sản phẩm dưới hình thức khấu hao, tương ứng với phần hao mòn TSCĐ. VCĐ chỉ hoàn thành một vòng chu chuyển khi tái sản xuất được TSCĐ về mặt giá trị - tức là khi thu hồi đủ tiền khấu hao TSCĐ. VCĐ là một bộ phận quan trọng của VKD, giữ vị trí then chốt và đặc điểm vận động của VCĐ tuân theo tính quy luật riêng, nên việc quản lý VCĐ được coi là một trọng điểm của công tác quản lý VKD. Để quản lý sử dụng VCĐ hiệu quả cần thực hiện các biện pháp khấu hao TSCĐ: bảo toàn cả về mặt giá trị và mặt hiện vật. Về mặt hiện vật: doanh nghiệp không chỉ giữ nguyên hình thái vật chất và đặc tính sử dụng ban đầu của TSCĐ mà quan trọng hơn là duy trì thường xuyên năng lực sản xuất ban đầu của nó. SV: Hoàng Thị Hà 8 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Về mặt giá trị: doanh nghiệp phải duy trì được sức mua của VCĐ ở thời điểm hiện tại so với thời điểm bỏ vốn đầu tư ban đầu bất kể có sự biến động của nền kinh tế thị trường. Muốn vậy doanh nghiệp cần phải lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp, tính chính xác thời gian khấu hao, nguyên giá khấu hao… Doanh nghiệp cũng cần quan tâm đến tiến bộ khoa học kĩ thuật để giảm thiểu sự ảnh hưởng của hao mòn vô hình. Đồng thời quản lý quỹ khấu hao hiệu quả nhằm đảm bảo việc tái đầu tư TSCĐ kịp thời. Như vậy, qua việc nhận thức đúng đắn đặc điểm của TSCĐ và VCĐ sẽ tạo ra cơ sở để quản lý, sử dụng có hiệu quả TSCĐ, góp phần quản lý nâng cao hiệu quả sử dụng VCĐ của doanh nghiệp cũng như hiệu quả sử dụng VKD. 1.1.3.2. Vốn lưu động của doanh nghiệp Để đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành thường xuyên liên tục, đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lượng tài sản lưu động (TSLĐ) nhất định. Do đó, để hình thành nên các TSLĐ, doanh nghiệp phải ứng ra một số vốn tiền tệ nhất định đầu tư vào các tài sản đó. Số vốn tiền tệ này được gọi là VLĐ của doanh nghiệp. VLĐ của doanh nghiệp là số vốn ứng ra để hình thành nên các TSLĐ nhằm đảm bảo cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên, liên tục. TSLĐ của doanh nghiệp bao gồm hai loại: TSLĐ sản xuất và TSLĐ lưu thông. TSLĐ sản xuất bao gồm các loại nguyên vật liệu, phụ tùng thay thế, bán thành phẩm,…đang trong quá trình dự trữ hoặc chế biến. TSLĐ lưu thông bao gồm các sản phẩm chờ tiêu thụ, các loại vốn bằng tiền, vốn trong thanh toán,… Trong quá trình sản xuất kinh doanh, TSLĐ sản xuất và TSLĐ lưu thông luôn luôn vận động, thay thế và chuyển hóa lẫn nhau, đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành liên tục. VLĐ của doanh nghiệp thường xuyên vận động, chuyển hóa lần lượt qua nhiều hình thái khác nhau. Đối với doanh nghiệp sản xuất, VLĐ từ hình thái đầu là SV: Hoàng Thị Hà 9 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương tiền được chuyển hóa sang hình thái vật tư dự trữ, sản phẩm dở dang, thành phẩm hàng hóa, khi kết thúc quá trình tiêu thụ lại trở về hình thái ban đầu là tiền. Đối với doanh nghiệp thương mại, sự vận động của VLĐ nhanh hơn từ hình thái vốn bằng tiền chuyển hóa sang hình thái hàng hóa và cuối cùng chuyển về hình thái tiền. Quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục không ngừng, nên sự tuần hoàn của VLĐ cũng diễn ra liên tục lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của VLĐ. Do bị chi phối bởi các đặc điểm của TSLĐ nên VLĐ của doanh nghiệp có các đặc điểm sau: VLĐ trong quá trình chu chuyển luôn thay đổi hình thái biểu hiện. VLĐ chuyển toàn bộ giá trị ngay trong một lần và được hoàn lại toàn bộ sau mỗi chu kì kinh doanh. VLĐ hoàn thành một vòng tuần hoàn sau một chu kỳ kinh doanh. VLĐ là điều kiện vật chất không thể thiếu được của quá trình tái sản xuất, là công cụ phản ánh, đánh giá quá trình vận động của vật tư. Để thực hiện tốt công tác quản lý VLĐ cần phải quản lý tốt các mặt sau: vốn bằng tiền và các khoản phải thu, vốn về hàng tồn kho. Đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải bố trí VLĐ ở các khâu một cách hợp lý, đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra bình thường, đồng thời tiết kiệm được vốn. Mặt khác phải rút ngắn thời gian VLĐ chuyển qua các khâu, sẽ rút ngắn được kỳ luân chuyển VLĐ, tăng số vòng luân chuyển, nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ. 1.1.4. Nguồn hình thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp Để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh diễn ra liên tục không bị gián đoạn thì nhu cầu vốn phải luôn được đảm bảo đầy đủ, kịp thời. Do nhu cầu VKD của doanh nghiệp thường rất lớn nên thường được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, mỗi nguồn có chi phí sử dụng khác nhau, có ưu nhược điểm khác nhau. Để tổ chức huy động, quản lý và sử dụng VKD, doanh nghiệp cần phải nghiên cứu nguồn hình thành VKD. VKD thường được phân loại theo các tiêu thức sau: SV: Hoàng Thị Hà 10 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương 1.1.4.1. Căn cứ vào quan hệ sở hữu vốn Dựa vào tiêu thức này có thể chia nguồn vốn của doanh nghiệp thành hai loại: VCSH và nợ phải trả Vốn chủ sở hữu (VCSH) là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, bao gồm số VCSH bỏ ra và phần bổ sung từ kết quả kinh doanh. Tùy theo từng loại hình doanh nghiệp mà VCSH là vốn nhà nước, vốn tự bổ sung từ lợi nhuận sau thuế và từ các quỹ của doanh nghiệp. Đặc điểm của nguồn VCSH là không có thời gian đáo hạn, có độ an toàn cao, lợi nhuận chi trả không ổn định, phụ thuộc vào tình hình kinh doanh và chính sách phân phối lợi nhuận của doanh nghiệp. Nợ phải trả là thể hiện bằng tiền những nghĩa vụ mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế khác như: nợ vay, các khoản phải trả cho người bán, cho Nhà nước, cho người lao động trong doanh nghiệp…Nợ phải trả có thể là nợ phải trả ngắn hạn (là các khoản nợ có thời gian đáo hạn dưới 1 năm) hoặc nợ phải trả dài hạn (là các khoản nợ có thời gian đáo hạn trên một năm). VCSH = Tổng tài sản - Nợ phải trả Để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả cao, thông thường một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn: VCSH và nợ phải trả. Sự kết hợp hai nguồn này phụ thuộc vào đặc điểm của ngành mà doanh nghiệp hoạt động, và quyết định của người quản lý. Việc phân loại theo tiêu thức này giúp nhà quản trị tài chính doanh nghiệp xác định được mức độ an toàn trong công tác huy động vốn, giúp doanh nghiệp tìm được biện pháp tổ chức quản lý, sử dụng vốn hợp lý. Các nhà quản trị doanh nghiệp cần phải xác định giới hạn huy động vốn nhằm cung cấp đầy đủ kịp thời vốn cho nhu cầu sản xuất, tìm ra cơ cấu vốn tối ưu đồng thời vẫn đảm bảo được an toàn tài chính. 1.1.4.2. Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng nguồn vốn Căn cứ theo tiêu thức này có thể chia nguồn vốn của doanh nghiệp ra làm hai loại: SV: Hoàng Thị Hà 11 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Nguồn vốn thường xuyên: Là tổng thể các nguồn có tính chất ổn định mà doanh nghiệp có thể sử dụng vào hoạt động kinh doanh. Nguồn này thường dùng để mua sắm, hình thành TSCĐ và một bộ phận TSLĐ thường xuyên cần thiết cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Nguồn vốn thường xuyên của doanh nghiệp = VCSH + Nợ dài hạn Nguồn vốn tạm thời: Là các nguồn vốn có tính chất ngắn hạn doanh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng các yêu cầu có tính chất tạm thời phát sinh trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này thường bao gồm vay ngắn hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng, các nợ ngắn hạn khác. Phương pháp phân loại này giúp cho các nhà quản lý xem xét huy động các nguồn vốn phù hợp với thời gian sử dụng của các yếu tố cần thiết cho quá trình kinh doanh đáp ứng đầy đủ kịp thời VKD và góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.1.4.3. Căn cứ vào phạm vi huy động vốn Căn cứ theo phạm vi huy động các nguồn vốn của doanh nghiệp có thể chia thành nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài. Nguồn vốn bên trong: Là nguồn vốn có thể huy động được vào đầu tư từ chính hoạt động của bản thân doanh nghiệp tạo ra. Nguồn vốn bên trong thể hiện khả năng tự tài trợ của doanh nghiệp. Nguồn vốn này có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư, khoản khấu hao TSCĐ, tiền nhượng bán tài sản, vật tư không cần dùng hoặc thanh lý TSCĐ. Nguồn vốn bên ngoài: Là nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể huy động từ bên ngoài đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh của đơn vị mình. Bao gồm vay của người thân, vay ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính khác, gọi góp vốn liên doanh liên kết, tín dụng thương mại của nhà cung cấp, thuê tài sản, huy động vốn bằng phát hành chứng khoán. Việc huy động vốn từ bên ngoài sẽ tạo ra sự linh hoạt trong cơ cấu tài chính, gia tăng tỷ suất sinh lời VCSH. SV: Hoàng Thị Hà 12 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương Việc phân loại nguồn vốn theo phạm vi huy động vốn sẽ giúp doanh nghiệp điều chỉnh được cơ cấu tài trợ một cách hợp lý, dựa trên nguyên tắc huy động trước các nguồn có chi phí sử dụng vốn thấp sau đó mới đến nguồn tài trợ có chi phí sử dụng vốn cao hơn. 1.2. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh 1.2.1. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp Hiệu quả sử dụng VKD là một trong các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp. Vậy sử dụng vốn như thế nào là có hiệu quả? Có nhiều quan điểm khác nhau về hiệu quả sử dụng VKD như sau: Quan điểm 1: Theo các nhà đầu tư, tùy thuộc vào vị trí của các nhà đầu tư mà việc xem xét hiệu quả sử dụng vốn có sự khác nhau. Với nhà đầu tư trực tiếp, hiệu quả sử dụng vốn được đánh giá qua tỷ suất sinh lời vốn đầu tư và sự gia tăng giá trị doanh nghiệp mà họ đầu tư. Với các nhà đầu tư gián tiếp, hiệu quả sử dụng vốn được đánh giá thông qua tỷ suất lợi tức của một đồng vốn vay và bảo toàn giá trị thực tế của vốn cho vay qua thời gian. Quan điểm 2: Hiệu quả sử dụng vốn được xem xét trên cơ sở kết quả kinh doanh của doanh nghiệp Lợi nhuận = doanh thu thuần – giá vốn hàng bán – (chi phí bán hàng + chi phí quản lý doanh nghiệp) Lợi nhuận càng nhiều thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao. Quan điểm 3: hiệu quả sử dụng vốn được xem xét trên cơ sở thu nhập thực tế. Trong điều kiện nền kinh tế có lạm phát, điều mà các nhà đầu tư quan tâm không phải là lợi nhuận ròng danh nghĩa mà là lợi nhuận ròng thực tế. Qua các quan điểm nêu trên, đều cho thấy một điểm chung là: hiệu quả sử dụng vốn là biểu hiện của một mặt về hiệu quả kinh doanh, nó phản ánh về trình độ quản lý sử dụng vốn trong việc tối đa hóa lợi ích. 1.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng VKD của doanh nghiệp SV: Hoàng Thị Hà 13 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương - Xuất phát từ tầm quan trọng của vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn là yếu tố cơ bản cần thiết quyết định tới sự tồn tại và phát triển, sự sống còn của doanh nghiệp. Vốn sẽ quyết định trực tiếp quy mô, trình độ trang bị kỹ thuật, công nghệ sản xuất, quy mô doanh nghiệp, ảnh hưởng tới năng suất lao động, khối lượng sản phẩm tiêu thụ, chất lượng sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm từ đó tăng lợi nhuận, đẩy mạnh khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Vốn càng nhiều, hiệu quả sử dụng vốn càng cao thì sức cạnh tranh của doanh nghiệp càng lớn, là điều kiện để doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu. Yêu cầu đặt ra đối với các nhà quản trị tài chính doanh nghiệp là phải luôn tìm kiếm các giải pháp để không ngừng bảo toàn và phát triển vốn, đảm bảo đủ vốn cho nhu cầu sản xuất kinh doanh. Việc thiếu vốn, mất vốn, nhu cầu vốn không được đáp ứng kịp thời có thể dẫn tới phá sản doanh nghiệp trong điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay. - Xuất phát từ ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng VKD + Đối với doanh nghiệp Nâng cao hiệu quả sử dụng VKD là với số vốn nhất định doanh nghiệp có thể tạo ra nhiều doanh thu hơn, thu về nhiều lợi nhuận hơn, đầu tư thêm được trang thiết bị máy móc, cơ sở vật chất, hiện đại hóa quy trình công nghệ…góp phần làm tăng quy mô kinh doanh, tối đa hóa lợi nhuận. Bất kì một doanh nghiệp nào tham gia vào hoạt động kinh doanh đều mong muốn tối đa hóa lợi nhuận. Tức cùng một đồng vốn có thể mang lại lợi nhuận cao nhất. Trong đó, việc nâng cao hiệu quả sử dụng VKD là yếu tố có tính chất quyết định. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn không chỉ mang lại lợi nhuận trước mặt mà còn có ý nghĩa lâu dài đối với sự phát triển của doanh nghiệp. + Đối với xã hội Việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ tận dụng được các nguồn lực của xã hội, tăng thu nhập cho người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội. SV: Hoàng Thị Hà 14 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương - Xuất phát từ thực trạng quản lý và sử dụng vốn trong các doanh nghiệp hiện nay Trong thời kì bao cấp, nguồn vốn của doanh nghiệp chủ yếu là do nhà nước cấp phát, không phải chịu trách nhiệm về số vốn doanh nghiệp đã sử dụng, làm cho vai trò của tài chính trở nên mờ nhạt. Tuy nhiên trong nền kinh tế thị trường, với sự hoạt động của nhiều thành phần kinh tế, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp không chỉ trong nước mà cả các doanh nghiệp nước ngoài, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tự nâng cao hiệu quả sử dụng vốn thì mới có thể tồn tại và phát triển được. Nhưng hiện nay, tình trạng kém lành mạnh về tài chính đang diễn ra ở rất nhiều doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư của nhà nước có xu hướng gia tăng. Do việc đầu tư ồ ạt, không tính toán đến hiệu quả đầu tư, gây thất thoát vốn của nhà nước. Ngoài ra còn thêm nhiều hành vi tham nhũng, rút vốn và chiếm đoạt vốn của nhà nước của một số cá nhân trong doanh nghiệp… Điều này đặt ra yêu cầu làm sao để bảo toàn và phát triển vốn trong các doanh nghiệp. Mặt khác trong xu thế kinh tế hội nhập hiện nay, tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp như các phương thức đầu tư, liên doanh, liên kết kinh tế song cũng gây nhiều áp lực cạnh tranh đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng phát triển sản xuất kinh doanh và đặc biệt quản lý sử dụng vốn một cách hợp lý thì mới có thể đứng vững trên thị trường. 1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp 1.2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định Hi ệ u su ấ t s ử d ụ ng VC Đ= Doanhthu thầ n trong k ỳ VC Đ b ì nh qu â n trong k ỳ Trong đó: VC Đ bì nh qu â n= VC Đ đầ u k ỳ +VC Đ cu ố i k ỳ Chỉ tiêu này phản ánh cứ một 2 đồng VCĐ có thể tham gia tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần trong kỳ. SV: Hoàng Thị Hà 15 Lớp:DHTN5TH Báo cáo thực tập GVHD: Ths.Nguyễn Thị Phương H à ml ượ ng VC Đ= VC Đ b ình qu â n trong k ỳ Doanh thuthu ầ n Chỉ tiêu này phản ánh số VCĐ cần thiết để tạo ra một đồng doanh thu thuần trong kỳ. H ệ s ố hao m ò n TSC Đ= S ố ti ề n kh ấ u hao lũ y k ế Nguy ê n gi á TSC Đ ở th ờ i đ i ể mđá nh gi á Chỉ tiêu này phản ánh mức độ hao mòn của TSCĐ trong doanh nghiệp, đồng thời phản ánh tổng quát tình trạng về năng lực còn lại của TSCĐ cũng như VCĐ ở thời điểm đánh giá so với thời điểm ban đầu. Hi ệ u su ấ t s ử d ụ ng TSC Đ= Doanhthu th ầ n trong k ỳ Nguy ê n gi á TSC Đ b ình qu â n trong k ỳ Chỉ tiêu này phản ánh một đồng TSCĐ trong kỳ tham gia tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu. 1.2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VLĐ 1. Hệ số khả năng thanh toán - Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn ( Khả năng thanh toán hiện thời). H ệ s ố thanh¿ á n hiệ n thờ i= T ổ ng TSL Đ N ợ ng ắ n h ạ n Hệ số này phản ánh khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền để trang trải các khoản nợ ngắn hạn do đó cũng thể hiện mức độ đảm bảo thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp. - Hệ số khả năng thanh toán nhanh Là một chỉ tiêu đánh giá chặt chẽ hơn về khả năng thanh toán của doanh nghiệp. H ệ s ố thanh¿ á n nhanh= - T ổ ng TSL Đ−H à ng t ồ n kho N ợ ng ắ n h ạ n Hệ số khả năng thanh toán tức thời SV: Hoàng Thị Hà 16 Lớp:DHTN5TH