Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại xí nghiệp xây dựng số 2

Lêi nãi ®Çu Sau mét thêi gian chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ míi cho ®Õn nay n−íc ta ® ®¹t ®−îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ vµ ®ang tõng b−íc æn ®Þnh kinh tÕ chuÈn bÞ cho sù ph¸t triÓn nh¶y vät,tr¸nh nguy c¬ tôt hËu b¾t kÞp víi xu h−íng ph¸t triÓn hiÖn nay trªn thÕ giíi.Tuy nhiªn ,chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ còng ®ång nghÜa víi viÖc chÊp nhËn nh÷ng khã kh¨n ,thö th¸ch vµ nh÷ng c¬ héi míi , ®iÒu nµy t¸c ®éng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.Víi m«i tr−êng ho¹t ®éng tho¸ng h¬n , c¹nh tranh gay g¾t vµ tù do h¬n ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i gång m×nh v−ît qua khã kh¨n thö th¸ch tËn dông c¬ héi th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ng−îc l¹i doanh nghiÖp sÏ bÞ ®µo th¶i.ChÝnh v× vËy cã thÓ coi kinh tÕ thÞ tr−êng lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lu«n t×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh nh»m kh¼ng ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr−êng.Trong sè c¸c gi¶i ph¸p ®ã , gi¶i ph¸p vÒ vèn lµ vÊn ®Ò c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm con ®−êng ph¸t triÓn cña m×nh. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn kÕt hîp víi thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 thuéc C«ng ty thiÕt kÕ-x©y dùng dÇu khÝ em ® chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 " lµm ®Ò tµi nghiªn cøu phôc vô cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh. Chuyªn ®Ò bao gåm 3 ch−¬ng: Ch−¬ng I :Lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp Ch−¬ng II :Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 Ch−¬ng III :Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy Vò Duy Hµo vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn phßng KÕ to¸n-XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 ® tËn t×nh h−íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ó thùc tËp tèt nghiÖp nµy. 1 Ch−¬ng i: lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp -------------------- I.Vèn vµ c¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i vèn kinh doanh 1.1.Kh¸i niÖm vèn kinh doanh: §èi víi mçi doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh bÊt kú mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nµo ®ã còng ph¶i cã vèn . Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cã ý nghÜa quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp . Cã vèn ®Ó ®Çu t− mua s¾m c¸c yÕu tè cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh , ®ã lµ t− liÖu lao ®éng , ®èi t−îng lao ®éng , søc lao ®éng . Do sù t¸c ®éng cña søc lao ®éng vµo ®èi t−îng lao ®éng th«ng qua t− liÖu lao ®éng mµ hµng hãa dÞch vô ®−îc t¹o ra vµ tiªu thô trªn thÞ tr−êng , doanh nghiÖp ®−îc thu tiÒn.§Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp kÕt qu¶ thu ®−îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i bï ®¾p toµn bé chi phÝ ® bá ra vµ cã li . Nh− vËy cã thÓ thÊy sè tiÒn ® øng ra ban ®Çu kh«ng chØ ®−îc b¶o tån mµ nã cßn t¨ng thªm do ho¹t ®éng kinh doanh mang l¹i. Tõ ph©n tÝch trªn cho ta thÊy : Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh ®−îc ®Çu t− vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lêi 1.2.§Æc ®iÓm vèn kinh doanh : §Ó qu¶n lý vµ ph©n biÖt vèn kinh doanh víi c¸c lo¹i vèn kh¸c ta cÇn t×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm cña vèn kinh doanh. Vèn kinh doanh ®¹i diÖn cho mét l−îng tµi s¶n nhÊt ®Þnh , ®iÒu nµy cã nghÜa lµ vèn biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh nh− nhµ x−ëng 2 m¸y mãc , thiÕt bÞ , chÊt x¸m th«ng tin ...Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt th× tµi s¶n v« h×nh ngµy cµng ph¸t triÓn phong phó vµ gi÷ vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp nh− :nhn hiÖu , b¶n quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ , bÝ quyÕt c«ng nghÖ ... Vèn ph¶i ®−îc vËn ®éng sinh lêi ®¹t môc tiªu kinh doanh . Vèn ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn , ®Ó biÕn thµnh vèn th× ®ång tiÒn ®ã ph¶i ®−îc vËn ®éng sinh lêi .Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn cã thÓ thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn , nh−ng ®iÓm xuÊt ph¸t vµ ®iÓm cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn ph¶i lµ ®ång tiÒn . §ång tiÒn ph¶i quay vÒ n¬i xuÊt ph¸t víi gi¸ trÞ lín h¬n , ®ã lµ môc tiªu kinh doanh lín nhÊt cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo . Vèn ph¶i ®−îc tÝch tô tËp trung ®Õn mét l−îng nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ph¸t huy ®−îc t¸c dông ®Ó ®Çu t− vµo s¶n xuÊt kinh doanh , ®iÒu nµy cho thÊy ®Ó cã thÓ sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c l−îng vèn cÇn sö dông tr¸nh t×nh tr¹ng thiÕu vèn doanh nghiÖp sÏ r¬i vµo thÕ bÞ ®éng hoÆc thõa vèn sÏ ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn chi phÝ c¬ héi trong qu¸ tr×nh sö dông vèn ,kh«ng thÓ quay vßng vèn nhanh .V× vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ chØ dùa vµo tiÒm n¨ng s½n cã cña m×nh mµ cßn ph¶i t×m c¸ch huy ®éng thu hót vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh− :gãp vèn liªn doanh , vay nî , ph¸t hµnh cæ phiÕu ... Vèn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian :Th«ng qua ®Æc ®iÓm nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i l−u ý ®Õn ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi nh− l¹m ph¸t , t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i tÝnh to¸n vßng quay cña vèn mét c¸c hîp lý. Vèn ph¶i g¾n liÒn víi chñ së h÷u : vèn gãp ,vèn liªn doanh th× chñ së h÷u lµ c¸c bªn tham gia liªn doanh ,gãp vèn, vèn vay thuéc së h÷u cña Ng©n hµng vµ c¸c chñ nî kh¸c , nghiªn cøu kü vÊn ®Ò nµy lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt gióp doanh nghiÖp cã c¸c ph−¬ng ¸n sö dông vèn dµi h¹n vµ ng¾n h¹n hiÖu qu¶ h¬n . Vèn ®−îc coi lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt : ®iÒu nµy cã nghÜa lµ vèn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¶ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông , gi¸ trÞ cña hµng ho¸ vèn chÝnh lµ b¶n th©n nã , gi¸ trÞ sö dông cña vèn thÓ hiÖn ë chç khi ®−a vµo s¶n xuÊt kinh doanh nã sÏ t¹o 3 ra mét gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu . Nh− mäi hµng ho¸ kh¸c vèn còng ®−îc mua b¸n trªn thÞ tr−êng nh−ng ng−êi ta chØ mua vµ b¸n quyÒn sö dông nã ®ã chÝnh lµ yÕu tè lµm cho vèn trë thµnh hµng ho¸ ®Æc biÖt kh¸c c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c . Ng−êi thõa vèn ®−a vèn vµo thÞ tr−êng , ng−êi cÇn vèn tíi thÞ tr−êng vay vµ ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ cho l−îng vèn vay ®ã (li) . Trong qu¸ tr×nh ®ã quyÒn së h÷u vèn sÏ kh«ng thay ®æi mµ chØ thay ®æi quyÒn sö dông vèn . 1.3.Vai trß cña vèn kinh doanh: §èi víi mét doanh nghiÖp ,vèn cã vai trß rÊt quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ,nã võa lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh l¹i còng chÝnh lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ã . Bªn c¹nh ®ã vèn cßn lµ yÕu tè cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ x¸c lËp vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th−¬ng tr−êng .§iÒu nµy cµng thÓ hiÖn râ trong c¬ chÕ thÞ tr−êng hiÖn nay víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t , c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çu t− hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ...tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy muèn ®¹t ®−îc ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét l−îng vèn ®ñ lín vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ . MÆt kh¸c mét doanh nghiÖp muèn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng th× sau mét chu kú kinh doanh vèn cña doanh nghiÖp ph¶i sinh lêi tøc lµ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã li ®¶m b¶o vèn cña doanh nghiÖp ®−îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn .§iÒu ®ã cho thÊy vèn lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ®Çu t− më réng ph¹m vi s¶n xuÊt , th©m nhËp vµo thÞ tr−êng tiÒm n¨ng tõ ®ã më réng thÞ tr−êng tiªu thô , n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th−¬ng tr−êng . NhËn thøc ®−îc vai trß quan träng nh− vËy doanh nghiÖp cÇn hÕt søc thËn träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn .B¾t ®Çu tõ c«ng t¸c ph©n lo¹i vèn vµ t×m c¸c nguån tµi trî cho phï hîp víi yªu cÇu vÒ l−îng vèn vµ thêi gian sö dông.ChØ khi lµm tèt c«ng t¸c nµy doanh nghiÖp míi cã thÓ nghÜ ®Õn vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn , më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ,tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng ,t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng. 4 1.4.Ph©n lo¹i vèn §Ó qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn trë nªn dÔ dµng thuËn lîi vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao , c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n lo¹i vèn thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých vµ lo¹i h×nh cña tõng doanh nghiÖp .Tuy nhiªn theo c¸ch ph©n lo¹i chung th× vèn ®−îc chia thµnh hai lo¹i: 1.4.1.Vèn cè ®Þnh: Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ,sù vËn ®éng cña nã lu«n g¾n liÒn víi sù vËn hµnh vµ chu chuyÓn cña tµi s¶n cè ®Þnh ,chÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ nghiªn cøu s©u h¬n vèn cè ®Þnh tr−íc hÕt ta ph¶i t×m hiÓu nh÷ng ®Æc ®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh . Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t− liÖu lao ®éng chñ yÕu cña doanh nghiÖp mµ theo quy ®Þnh cña nhµ n−íc nã ph¶i tháa mn hai ®iÒu kiÖn : -Thêi gian sö dông tèi thiÓu ph¶i mét n¨m trë lªn -Ph¶i cã gi¸ trÞ ®ñ lín theo quy ®Þnh phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ cña tõng thêi kú (hiÖn nay lµ tõ 5 triÖu ®ång trë lªn) Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tµi s¶n cè bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã (vèn cè ®Þnh ) ®−îc dÞch chuyÓn tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh.Kh¸c víi ®èi t−îng lao ®éng, tµi s¶n cè ®Þnh tham gia nhiÒu chu kú kinh doanh vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Õn lóc háng.Tuú tõng khu vùc, tõng quèc gia mµ quy ®Þnh tµi s¶n kh¸c nhau vµ còng nh− vËy th× cã nhiÒu tµi s¶n cè ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm hai lo¹i: -Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ t− liÖu lao ®éng chñ yÕu, cã h×nh th¸i vËt chÊt , cã gi¸ trÞ lín thêi gian sö dông l©u dµi vµ tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh nh−ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. VÝ dô: nhµ cöa , thiÕt bÞ, m¸y mãc,ph−¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn... Tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: mäi t− liÖu lao ®éng lµ tµi s¶n cè ®Þnh cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ hÖ thèng bao gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau, ®Ó cïng thùc hiÖn mét hay mét sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh mµ nÕu thiÕu bÊt cø bé phËn nµo th× c¶ hÖ thèng kh«ng ho¹t ®éng ®−îc, nÕu ®ång thêi tho¶ mn c¶ hai nhu cÇu sau: 5 -Cã thêi gian sö dông tõ n¨m n¨m trë lªn. -Cã gi¸ trÞ tõ n¨m triÖu ®ång trë lªn. Tr−êng hîp cã mét hÖ thèng gåm nhiÒu tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau trong mçi bé phËn cÊu thµnh cã thêi gian sö dông kh¸c nhau vµ nÕu thiÕu mét bé phËn nµo ®ã mµ c¶ hÖ thèng vÉn thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng ho¹t ®éng chÝnh cña nã, mµ yªu cÇu qu¶n lý ®ßi hái ph¶i qu¶n lý riªng tõng bé phËn tµi s¶n ®ã ®−îc coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®éc lËp. VÝ dô nh− khung vµ ®éng c¬ trong mét m¸y bay. -Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh:lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt thÓ hiÖn mét l−îng gi¸ trÞ ® ®−îc ®Çu t− cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.VÝ dô nh−: chi phÝ sö dông ®Êt, Chi phÝ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ... Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh:mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ® bá ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nÕu ®ång thêi tho¶ mn c¶ hai ®iÒu kiÖn trªn mµ kh«ng thµnh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh th× coi nh− lµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh doanh nghiÖp ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo tÝnh chÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh cô thÓ lµ: Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh gåm: + Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. +Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng. Tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp b¶o qu¶n gi÷ hé cho ®¬n vÞ kh¸c hoÆc gi÷ hé nhµ n−íc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn. Tuy nhiªn t¹i quyÕt ®Þnh1062 TC/Q§/CSTC/ ngµy 14/11/1996 cña Bé tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh còng cã quy ®Þnh riªng nh− sau: Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp tù ph©n lo¹i chi tiÕt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh theo tõng nhãm cho phï hîp. 6 ViÖc nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh. Khi nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh chóng ta ph¶i xÐt trªn hai gãc ®é néi dung kÕ ho¹ch vµ quan hÖ cña mçi bé phËn so víi toµn bé. VÊn ®Ò c¬ b¶n lµ ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu vèn nãi chung vµ c¬ cÊu vèn cè ®Þnh nãi riªng cho phï hîp, hîp lý víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho viÖc sö dông vµ qu¶n lý vèn mét c¸ch hîp lý vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Th«ng qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh ë trªn ta cã thÓ ®−a ra kÕt luËn vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh,sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh chÝnh lµ sù vËn ®éng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nã sÏ lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông. Vèn cè ®Þnh lµ mét bé phËn quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp .V× vËy doanh nghiÖp muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh tr−íc hÕt doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt c«ng qu¶n lý , tæ chøc ph©n bæ vµ sö dông vèn cè ®Þnh. 1.4.2.Vèn l−u ®éng: NÕu mçi doanh nghiÖp chØ cã vèn cè ®Þnh ®iÒu ®ã sÏ kh«ng ®¶m b¶o chu kú s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc b×nh th−êng, nh− vËy ph¶i cã vèn l−u ®éng, ®ã lµ nguån vèn h×nh thµnh trªn tµi s¶n l−u ®éng, lµ l−îng tiÒn øng tr−íc ®Ó cã tµi s¶n l−u ®éng. Kh¸c víi tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l−u ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm t¹o nªn thùc tÕ s¶n phÈm.. §Æc ®iÓm cña tµi s¶n l−u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh lóc nµo còng nhÊt trÝ víi nhau do ®ã ph¶i gi¶m tèi thiÓu sù chªnh lÖch thêi gian nµy ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¬ cÊu vèn l−u ®éng lµ tØ lÖ gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh vèn l−u ®éng vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i vµ cña mçi lo¹i so víi tæng sè. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn l−u ®éng hîp lý cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c sö dông cã hiÖu qu¶ vèn l−u ®éng.Nã ®¸p øng yªu cÇu vÒ vèn trong tõng 7 kh©u,tõng bé phËn ,trªn c¬ së ®¸p øng ®−îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ th× viÖc ph©n lo¹i vèn l−u ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng ®−îc chia lµm 3 lo¹i: Vèn dù tr÷: lµ bé phËn vèn dïng ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ vµ dù tr÷ ®−a vµo s¶n xuÊt. Vèn trong s¶n xuÊt lµ bé phËn vèn trùc tiÕp dïng cho giai ®o¹n s¶n xuÊt nh− s¶n phÈm dë dang, chê chi phÝ ph©n bæ. Vèn trong l−u th«ng lµ bé phËn vèn trùc tiÕp phôc vô cho giai ®o¹n l−u th«ng nh−: thµnh phÈm , vèn b»ng tiÒn mÆt. C¨n cø vµo viÖc x¸c ®Þnh vèn ng−êi ta chia vèn l−u ®éng thµnh hai lo¹i: Vèn ®Þnh møc:lµ vèn l−u ®éng quy ®Þnh møc tèi thiÓu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt kinh doanh.Nã bao gåm vèn dù tr÷, vèn trong s¶n xuÊt , s¶n phÈm hµng ho¸ mua ngoµi dïng cho tiªu thô s¶n phÈm, vËt t− thuª ngoµi chÕ biÕn... Vèn l−u ®éng kh«ng ®Þnh møc: lµ sè vèn kh«ng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh−ng kh«ng cã c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n ®Þnh møc nh−: thµnh phÈm trªn ®−êng göi ®i, vèn kÕ to¸n... C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn vèn l−u ®éng bao gåm : +TiÒn mÆt vµ chøng kho¸n cã thÓ b¸n ®−îc +C¸c kho¶n ph¶i thu +C¸c kho¶n dù tr÷ , vËt t− hµng ho¸ C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh vèn l−u ®éng bao gåm: Vèn l−u ®éng bæ xung lµ sè vèn doanh nghiÖp tù bæ xung tõ lîi nhuËn, c¸c kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ nh−ng ch−a ®Õn h¹n nh− tiÒn l−¬ng, tiÒn nhµ... Vèn l−u ®éng do ng©n s¸ch cÊp: lµ lo¹i vèn mµ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc nhµ n−íc giao quyÒn sö dông. Vèn liªn doanh liªn kÕt: lµ vèn do doanh nghiÖp nhËn liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. 8 Vèn tÝn dông: lµ vèn mµ doanh nghiÖp vay ng©n hµng vµ c¸c ®èi t−îng kh¸c ®Ó kinh doanh. Mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét c¬ cÊu vèn l−u ®éng hîp lý hiÖu qu¶.§Æc biÖt quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong vèn l−u ®éng lu«n thay ®æi nªn ng−êi qu¶n lý cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó ®−a ra mét c¬ cÊu phï hîp víi ®¬n vÞ m×nh trong tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n. 2.C¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp : 2.1.C¨n cø vµo tÝnh chÊt së h÷u: 2.1.1.Nguån vèn chñ së h÷u : Khi doanh nghiÖp ®−îc thµnh lËp bao giê chñ ®Çu t− cña doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra mét sè vèn nhÊt ®Þnh . §èi víi doanh nghiÖp nhµ n−íc vèn tù cã ban ®Çu chÝnh lµ vèn do ng©n s¸ch nhµ n−íc cÊp .§èi víi doanh nghiÖp t− nh©n vèn tù cã lµ sè vèn ph¸p ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó xin ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp ,tøc lµ sè vèn tèi thiÓu chñ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó ®−îc thµnh lËp doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt .Víi c«ng ty cæ phÇn nã lµ nguån vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp ®Ó thµnh lËp c«ng ty . Mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u c«ng ty mµ møc ®é quyÒn h¹n tham gia vµo c«ng ty c¨n cø theo tØ lÖ gãp vèn ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trªn trÞ gi¸ sè cæ phÇn mµ hä n¾m gi÷ . 2.1.2.Nî ph¶i tr¶: BÊt cø doanh nghiÖp nµo muèn ®i vµo ho¹t ®éng kh«ng chØ dùa vµo nguån vèn chñ së h÷u mµ cßn ph¶i tËn dông c¸c mèi quan hÖ huy ®éng thªm vèn tõ bªn ngoµi nh− :Vay ng©n hµng ,vay c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ kh¸c .ThËm chÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã kh¶ n¨ng doanh nghiÖp ph¶i nî ng−êi b¸n ,nî l−¬ng c«ng nh©n viªn ®Ó tÝch luü vèn ®¸p øng nhu cÇu vèn qu¸ lín ë mét kh©u nµo ®ã th× míi cã thÓ duy tr× ®−îc c¸c ho¹t ®éng.TÊt c¶ nh÷ng kho¶n trªn ®−îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nî ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp nªn sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tháa thuËn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ c¶ gèc vµ li cho chñ nî.Trong tr−êng hîp nµy nh÷ng ng−êi tµi trî cho doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ ng−êi chñ së h÷u doanh nghiÖp v× vËy khi doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ nguån nµy sÏ bÞ ¸p lùc ph¶i tr¶ nî vµ kh«ng tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh.MÆc dï vËy 9 nguån tµi trî tõ c¸c kho¶n vay nî vÉn lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho c¸c doanh nghiÖp khi cÇn vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay tÝch luü vèn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng qui m« ho¹t ®éng . §©y lµ c¸ch ph©n chia rÊt c¬ b¶n vµ phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.Dùa vµo c¸ch ph©n chia nµy doanh nghiÖp cã thÓ thiÕt lËp c¬ cÊu nguån tµi trî tèi −u ®Ó t¨ng c−êng hiÖu qu¶ sö dông vèn cña m×nh 2.2 C¨n cø vµo thêi gian huy ®éng : XÐt theo thêi gian huy ®éng th× vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®−îc chia lµm hai lo¹i: 2.2.1.Nguån tµi trî dµi h¹n §©y lµ nguån cã tÝnh chÊt æn ®Þnh mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông dµi h¹n vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh− ®Çu t− mua s¾m TSC§ vµ mét bé phËn tµi s¶n l−u ®éng tèi thiÓu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .Nã cã −u ®iÓm lµ gióp cho doanh nghiÖp gi¶i quyÕt ®−îc nhiÒu vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt dµi h¹n mµ kh«ng gÆp khã kh¨n trong vÊn ®Ò thanh to¸n hoµn tr¶ .Nguån tµi trî dµi h¹n cã thÓ nhËn ®−îc d−íi h×nh thøc vay nî dµi h¹n , vèn cæ phÇn hoÆc mua b¸n trao ®æi c¸c c«ng cô tµi trî dµi h¹n trªn thÞ tr−êng vèn nh− :cæ phiÕu ,tr¸i phiÕu...vµ c¸c h×nh thøc tµi trî tÝn dông kh¸c. Cæ phiÕu th−êng Cæ phiÕu th−êng :lµ mét chøng kho¸n thÓ hiÖn quyÒn së h÷u vÜnh viÔn ®èi víi c«ng ty bëi kh«ng cã sù dù kiÕn tr−íc thêi gian ®¸o h¹n .Gi¸ trÞ ghi trªn bÒ mÆt cæ phiÕu gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu (Par Value).Gi¸ c¶ cæ phiÕu trªn thÞ tr−êng gäi lµ thÞ gi¸ .TrÞ gi¸ cæ phiÕu ®−îc ph¶n ¸nh trong sæ s¸ch cña c«ng ty cæ phÇn gäi lµ gi¸ trÞ ghi sæ .MÖnh gi¸ chØ cã ý nghÜa khi míi ph¸t hµnh cæ phiÕu hay trong thêi gian ng¾n. ThÞ gi¸ ph¶n ¸nh sù ®¸nh gi¸ cña thÞ tr−êng , ph¶n ¸nh lßng tin cña nhµ ®Çu t− ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ty.ThÞ gi¸ thay ®æi xung quanh gi¸ trÞ cæ phiÕu tuú thuéc quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr−êng . Sè l−îng cæ phÇn tèi ®a mµ c«ng ty ®−îc quyÒn huy ®éng ®−îc gäi lµ vèn ph¸p ®Þnh .Sè l−îng cæ phiÕu t−¬ng øng víi sè vèn ph¸p ®Þnh ®−îc ghi trong ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp gäi lµ vèn ®iÒu lÖ . Nh÷ng cæ phÇn sÏ ®−îc ®−a ra b¸n cho d©n chóng ®Çu 10 t− gäi lµ cæ phÇn dù kiÕn ph¸t hµnh vµ sè l−îng ph¸t hµnh th−êng thÊp h¬n sè l−îng ghi trong ®iÒu lÖ .Tæng sè l−îng cæ phÇn tèi ®a mµ c«ng ty ®−îc phÐp ph¸t hµnh gäi lµ vèn cæ phÇn vµ : Vèn cæ phÇn =Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n - c¸c kho¶n nî. C¸c cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phiÕu th−êng chÝnh lµ nh÷ng ng−êi së h÷u c«ng ty , cã quyÒn tham gia kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn c¸c c«ng viÖc cña c«ng ty tuú theo tØ lÖ cæ phÇn mµ hä n¾m gi÷. Tuy nhiªn trong mäi tr−êng hîp ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn c«ng ty cÇn ph¶i l−u ý ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ c«ng ty tr−íc sù th«n tÝnh b»ng cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty kh¸c ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ c«ng ty ph¶i tÝnh ®Õn tØ lÖ cæ phÇn tèi thiÓu mµ mçi cæ ®«ng ®−îc phÐp n¾m gi÷ ®Ó duy tr× tØ lÖ c©n ®èi vÒ së h÷u c«ng ty. Cæ phiÕu −u tiªn:Lµ lo¹i cæ phiÕu cã tØ lÖ cæ tøc cè ®Þnh . Ng−êi chñ cña cæ phiÕu −u tiªn cã quyÒn ®−îc thanh to¸n li tr−íc c¸c cæ ®«ng th−êng .NÕu sè lîi nhuËn rßng chØ ®ñ ®Ó tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng −u tiªn th× c¸c cæ ®«ng th−êng sÏ kh«ng ®−îc nhËn cæ tøc cña kú ®ã.Th«ng th−êng trong tæng sè vèn huy ®éng th× cæ phiÕu −u tiªn chØ chiÕm mét tû träng nhá .Nh−ng trong tr−êng hîp c«ng ty muèn t¨ng vèn chñ së h÷u chèng l¹i sù ph¸ s¶n cña c«ng ty nh−ng kh«ng muèn san sÎ quyÒn lnh ®¹o th× cæ phiÕu −u tiªn l¹i lµ c«ng cô h÷u hiÖu nhÊt do ®Æc ®iÓm cña cæ phiÕu −u tiªn lµ c¸c cæ ®«ng −u tiªn rÊt hiÕm khi cã quyÒn bá phiÕu ®Çy ®ñ nh− cæ ®«ng cæ phiÕu th−êng .ChØ trong tr−êng hîp c¸c cæ phiÕu −u tiªn kh«ng ®−îc tr¶ cæ tøc th× c¸c cæ ®«ng −u tiªn míi cã thÓ ®−îc quyÒn bá phiÕu.v.v Tr¸i phiÕu c«ng ty: Tr¸i phiÕu c«ng ty lµ c¸c giÊy vay nî dµi h¹n vµ trung h¹n do c«ng ty ph¸t hµnh.Tuú theo tËp qu¸n tõng n−íc c¸c c«ng ty ph¸t hµnh tr¸i phiÕu víi nh÷ng kú h¹n kh¸c nhau .Trªn thùc tÕ tr¸i phiÕu c«ng ty cã rÊt nhiÒu lo¹i mçi lo¹i l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nh− chi phÝ tr¶ li , c¸ch thøc tr¶ li , kh¶ n¨ng l−u hµnh vµ tÝnh hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu .V× vËy tr−íc khi ph¸t hµnh nhµ ph¸t hµnh cÇn ph¶i hiÓu râ ®Æc ®iÓm vµ −u nh−îc ®iÓm cña mçi lo¹i tr¸i phiÕu . 11 Tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m : §©y lµ lo¹i tr¸i phiÕu ®−îc b¶o ®¶m b»ng nh÷ng tµi s¶n cña c«ng ty.Nh÷ng tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c tr¸i phiÕu ph¸t hµnh th−êng lµ c¸c bÊt ®éng s¶n cña doanh nghiÖp , trong mét sè tr−êng hîp vËt b¶o ®¶m còng cã thÓ lµ nhµ x−ëng hay nh÷ng thiÕt bÞ ®¾t tiÒn .§ång thêi mét tµi s¶n nµo ®ã còng cã thÓ lµm vËt b¶o ®¶m cho nhiÒu lÇn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nh−ng ph¶i tho¶ mn ®iÒu kiÖn tæng gi¸ trÞ cña tÊt c¶ c¸c tr¸i phiÕu kh«ng ®−îc lín h¬n gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp . Tr¸i phiÕu kh«ng cã b¶o ®¶m : Ng−îc l¹i víi tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m , tr¸i phiÕu kh«ng cã b¶o ®¶m lµ tr¸i phiÕu kh«ng cã mét tµi s¶n cô thÓ nµo cô thÓ nµo ®Ó ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chóng , nh−ng chóng vÉn ®−îc b¶o ®¶m ch¾c ch¾n b»ng thu nhËp t−¬ng lai vµ gi¸ trÞ thanh lý cña c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp theo thø tù −u tiªn cña luËt ph¸ s¶n tøc lµ quyÒn lîi −u tiªn cña c¸c tr¸i phiÕu bao giê còng ®øng tr−íc cæ phiÕu , nh−ng trong c¸c tr¸i phiÕu th× c¸c tr¸i phiÕu míi ph¸t hµnh cã thø tù −u tiªn cao h¬n nh÷ng tr¸i phiÕu ® ph¸t hµnh tr−íc chóng. Tr¸i phiÕu tr¶ li theo thu nhËp : Lµ tr¸i phiÕu mµ tiÒn li chØ ®−îc tr¶ khi ng−êi vay thu ®−îc lîi nhuËn ,nÕu doanh nghiÖp n¨m ®ã cã thu nhËp cao h¬n sè tiÒn li ph¶i tr¶ theo qui ®Þnh th× tr¸i chñ sÏ ®−îc nhËn toµn bé tiÒn li,ng−îc l¹i khi lîi nhuËn mµ ng−êi vay thu ®−îc nhá h¬n sè tiÒn li th× tr¸i chñ chØ ®−îc nhËn tiÒn tr¶ b»ng kho¶n thu nhËp ®ã sè tiÒn cßn thiÕu ®−îc chuyÓn sang nh÷ng n¨m tiÕp theo tuú theo qui ®Þnh trong khÕ −íc cña hai bªn.Lo¹i tr¸i phiÕu nµy cã tÝnh linh ho¹t cao thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Tr¸i phiÕu cã li suÊt cè ®Þnh: Li suÊt tr¸i phiÕu lµ sè tiÒn ng−êi vay ph¶i tr¶ cho tr¸i chñ ®−îc tÝnh lµ chi phÝ bá ra ®Ó ®−îc sö dông vèn ,sè tiÒn nµy ®−îc tr¶ mét lÇn hay nhiÒu lÇn tuú theo qui ®Þnh cña ng−êi ph¸t hµnh .Tr¸i phiÕu cã li suÊt cè ®Þnh lµ lo¹i tr¸i phiÕu phæ biÕn nhÊt trong c¸c lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty , li suÊt tr¸i phiÕu ®−îc ghi trªn mÆt tr¸i phiÕu vµ kh«ng thay ®æi trong suèt kú h¹n cña nã. 12 Tr¸i phiÕu cã li suÊt th¶ næi : Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t vµ li suÊt thÞ tr−êng kh«ng æn ®Þnh dÉn ®Õn li suÊt danh nghÜa cña tr¸i phiÕu còng bÞ ¶nh h−ëng lµm cho tr¸i phiÕu cã li suÊt cè ®Þnh kh«ng ®−îc −u chuéng chÝnh v× vËy c¸c c«ng ty th−êng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã li suÊt th¶ næi ,li suÊt cña lo¹i tr¸i phiÕu nµy phô thuéc vµo mét sè nguån li suÊt quan träng nh− li suÊt LIBOR(London Inter bank offered Rate)hoÆc li suÊt c¬ b¶n PR ( Prime Rate).Th«ng th−êng li suÊt tr¸i phiÕu nµy lÊy li suÊt tr¸i phiÕu kho b¹c lµm chuÈn vµ ®−îc ®Þnh kú ®iÒu chØnh sau nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh theo qui ®Þnh . Nh÷ng tr¸i phiÕu nµy sÏ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t− trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh , thÞ tr−êng tµi chÝnh biÕn ®éng kh«ng ngõng nh−ng cã thÓ g©y khã kh¨n cho c«ng ty trong viÖc ho¹ch ®Þnh ng©n quü v× c«ng ty kh«ng thÓ ph©n biÖt ch¾c ch¾n vÒ chi phÝ li vay cña tr¸i phiÕu ®ång thêi do li suÊt tr¸i phiÕu th−êng xuyªn thay ®æi ®ßi hái c«ng ty ph¶i tèn nhiÒu thêi gian h¬n cho qu¸ tr×nh qu¶n lý tr¸i phiÕu do ph¶i ®iÒu chØnh li suÊt . Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sím : Ngoµi c¸c lo¹i tr¸i phiÕu trªn , tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sím còng lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn ®−îc rÊt nhiÒu c«ng ty sö dông ,®Æc ®iÓm cña lo¹i tr¸i phiÕu nµy lµ c«ng ty cã thÓ mua l¹i vµ mét thêi ®iÓm nµo ®ã tr−íc khi mn h¹n .C«ng ty nµo ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nµy th× ph¶i qui ®Þnh râ vÒ thêi h¹n vµ gi¸ c¶ cña tr¸i phiÕu khi c«ng ty chuéc l¹i ®Ó ng−êi mua tr¸i phiÕu ®−îc biÕt .Trong tr−êng hîp nµy th× nh÷ng tr¸i chñ cña tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sÏ kh«ng kiÕm ®−îc li suÊt mn h¹n (YTM). TÝn dông thuª mua :TÝn dông thuª mua lµ mét h×nh thøc tµi trî tÝn dông th«ng qua c¸c lo¹i tµi s¶n , m¸y mãc thiÕt bÞ ...gióp cho c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn vÉn cã ®−îc tµi s¶n cÇn thiÕt sö dông vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh .§©y lµ ph−¬ng thøc tµi trî th«ng qua hîp ®ång thuª mua gi÷a ng−êi thuª vµ ng−êi cho thuª .Ng−êi thuª ®−îc sö dông tµi s¶n vµ ph¶i tr¶ tiÒn thuª cho ng−êi cho thuª theo thêi h¹n mµ hai bªn tho¶ thuËn , ng−êi cho thuª lµ ng−êi së h÷u tµi s¶n vµ nhËn ®−îc tiÒn cho thuª tµi s¶n. 13 TÝn dông thuª mua cã hai h×nh thøc giao dÞch chñ yÕu lµ thuª vËn hµnh vµ thuª tµi chÝnh: Thuª vËn hµnh :§©y lµ mét h×nh thøc thuª ng¾n h¹n tµi s¶n ,cã thêi gian thuª th−êng rÊt ng¾n so víi toµn bé thêi gian tån t¹i h÷u Ých cña tµi s¶n ,®iÒu kiÖn chÊm døt hîp ®ång chØ cÇn b¸o tr−íc trong mét thêi gian ng¾n .§èi víi ng−êi thuª th× chØ ph¶i tr¶ tiÒn thuª theo tho¶ thuËn , ng−êi cho thuª ph¶i chÞu mäi chi phÝ vËn hµnh tµi s¶n nh− chi phÝ b¶o tr× , b¶o hiÓm , thuÕ tµi s¶n ...cïng mäi rñi ro vÒ hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n .Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho thÊy thuª vËn hµnh hoµn toµn phï hîp víi nh÷ng ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt thêi vô ,sö dông tµi s¶n trong thêi gian ng¾n , ngoµi ra nã cßn cã −u ®iÓm lµ kh«ng cÇn ph¶i ph¶n ¸nh tµi s¶n thuª vµ sæ s¸ch kÕ to¸n , kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông . Thuª tµi chÝnh: lµ ph−¬ng thøc tµi trî tÝn dông trung vµ dµi h¹n theo hîp ®ång .Theo ph−¬ng thøc nµy ng−êi cho thuª th−êng mua tµi s¶n , thiÕt bÞ mµ ng−êi thuª cÇn vµ ® th−¬ng l−îng tõ tr−íc c¸c ®iÒu kiÖn mua l¹i tµi s¶n tõ ng−êi cho thuª .Trong hîp ®ång thuª tµi chÝnh th× thêi h¹n thuª tµi s¶n cña bªn thuª ph¶i chiÕm phÇn lín ®êi sèng h÷u Ých cña tµi s¶n vµ hiÖn gi¸ thuÇn cña toµn bé c¸c kho¶n tiÒn thuª ph¶i ®ñ ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mua tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu hîp ®ång . 2.2.2. Nguån tµi trî ng¾n h¹n : Lµ nguån tµi trî mµ sau khi huy ®éng thêi gian sö dông vèn ng¾n (d−íi 1 n¨m) ,doanh nghiÖp chØ cã thÓ sö dông vèn huy ®éng tõ nh÷ng nguån nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¹m thêi vÒ vèn ph¸t sinh bÊt th−êng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh.Nguån nµy bao gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ,c¸c kho¶n nî ng−êi cung cÊp, nî tiÒn l−¬ng vµ b¶o hiÓm cña ng−êi lao ®éng ... TÝn dông nhµ cung cÊp (tÝn dông th−¬ng m¹i): TÝn dông th−¬ng m¹i lµ c¸c kho¶n mua chÞu tõ ng−êi cung cÊp hoÆc øng tr−íc cña kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp t¹m thêi chiÕm dông . TÝn dông th−¬ng m¹i lu«n g¾n víi mét luång hµng ho¸ dÞch vô cô thÓ , g¾n víi mét quan hÖ thanh 14 to¸n cô thÓ nªn nã chÞu sù t¸c ®éng cña c¬ chÕ thanh to¸n cña chÝnh s¸ch tÝn dông kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp ®−îc h−ëng .C«ng cô ®Ó thùc hiÖn lo¹i tÝn dông nµy phæ biÕn lµ dïng kú phiÕu vµ hèi phiÕu .Víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng nh÷ng ng−êi “cho vay”hoµn toµn cã thÓ dÔ dµng chiÕt khÊu c¸c th−¬ng phiÕu ®Ó lÊy tiÒn phôc vô cho nh÷ng nhu cÇu riªng khi th−¬ng phiÕu ch−a ®Õn h¹n thanh to¸n . §©y lµ ph−¬ng thøc tµi trî linh ho¹t trong kinh doanh vµ nã cßn cã kh¶ n¨ng më réng quan hÖ hîp t¸c kinh doanh mét c¸ch l©u bÒn . Tuy nhiªn c¸c kho¶n tÝn dông th−¬ng m¹i th−êng cã thêi h¹n ng¾n nh−ng nÕu doanh nghiÖp biÕt qu¶n lý mét c¸ch khoa häc th× cã thÓ ®¸p øng ®−îc phÇn nµo nhu cÇu vèn l−u ®éng cho doanh nghiÖp . Vay theo h¹n møc tÝn dông: H¹n møc tÝn dông lµ mét h¹n møc vay do ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn tr−íc víi nhau mµ khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay n»m trong h¹n møc nµy th× ng©n hµng kh«ng cÇn ph¶i thÈm ®Þnh , kh¸ch hµng còng kh«ng ph¶i thÕ chÊp .Vµ còng trong h¹n møc tÝn dông c«ng ty cã thÓ rót hoÆc chi tiÒn v−ît qu¸ sè d− trªn tµi kho¶n .H¹n møc tÝn dông ®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn nhu cÇu vèn bæ xung cña doanh nghiÖp vµ møc cho vay tèi ®a mµ ng©n hµng cã thÓ chÊp nhËn ngoµi ra nã cßn phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vµ dù hiÓu biÕt tin t−ëng gi÷a hai bªn. Th− tÝn dông : Th− tÝn dông lµ mét b¶n cam kÕt tr¶ tiÒn ®−îc sö dông trong nhËp khÈu hµng ho¸ .Khi nhµ nhËp khÈu hµng ho¸ kh«ng cã tiÒn trªn tµi kho¶n th× cã thÓ ®Ò nghÞ ng©n hµng cung cÊp tÝn dông ®Ó mua hµng tõ mét nhµ xuÊt khÈu n−íc ngoµi d−íi h×nh thøc më th− tÝn dông ®¶m b¶o viÖc tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu th«ng qua ng©n hµng phôc vô bªn b¸n .Khi nhËn ®−îc th«ng b¸o cña ng©n hµng phôc vô m×nh lµ ® cã th− rÝn dông th× hµng ho¸ cña nhµ xuÊt khÈu ®−îc chuyÓn ®i , cßn viÖc thanh to¸n sÏ lµ cña ng©n hµng phôc vô bªn mua vµ bªn b¸n. 15 Cho vay theo hîp ®ång : Trong tr−êng hîp nµy ng©n hµng sÏ cho vay theo c¸c hîp ®ång ®−îc ký kÕt gi÷a c«ng ty vµ kh¸ch hµng vÒ s¶n xuÊt gia c«ng .H×nh thøc cho vay nµy tá ra t−¬ng ®èi phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp nhá. Cho vay cã ®¶m b¶o : Cho vay cã b¶o ®¶m cã ba h×nh thøc lµ t¹o vèn b»ng c¸ch b¸n nî ,vay ng¾n h¹n b»ng c¸ch thÕ chÊp kho¶n ph¶i thu ,vay thÕ chÊp b»ng hµng ho¸ vµ chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu. T¹o vèn b»ng c¸ch b¸n nî :C«ng ty cã thÓ gia t¨ng nguån vèn ng¾n h¹n cña m×nh b»ng c¸ch b¸n nh÷ng kho¶n nî mµ c¸c t¸c nh©n kinh tÕ kh¸c nî m×nh ,c¸c tæ chøc mua nî th−êng lµ mét ng©n hµng , mét c«ng ty tµi chÝnh hay mét c«ng ty mua nî ,lóc ®ã sÏ ph¸t sinh mét quan hÖ kinh tÕ cña ng−êi nî cò vµ chñ nî míi lµ bªn mua nî ,bªn mua nî sÏ c¨n cø vµo chøng tõ ®Ó thu håi nî ,Nh÷ng kho¶n nî ®−îc mua cao hay thÊp tuú thuéc vµo tÝnh chÊt vµ møc ®é khã ®ßi . Vay ng¾n h¹n b»ng c¸ch thÕ chÊp kho¶n ph¶i thu: theo ph−¬ng thøc nµy c«ng ty cã thÓ ®em c¸c ho¸ ®¬n thu tiÒn ®Ó lµm vËt b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n vay.Sè tiÒn mµ c¸c ng©n hµng cho vay tuú thuéc vµo møc ®é rñi ro cña c¸c ho¸ ®¬n thu tiÒn nh−ng th«ng th−êng tØ lÖ gi¸ trÞ cho vay chiÕm kho¶ng 30-90% gi¸ trÞ danh nghÜa cña ho¸ ®¬n thu tiÒn. Vay thÕ chÊp b»ng hµng ho¸ :còng t−¬ng tù nh− c¸c ho¸ ®¬n thu tiÒn hµng ho¸ còng cã thÓ ®−îc mang ra thÕ chÊp b¶o ®¶m cho nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n .Sè tiÒn mµ ng©n hµng cho vay kh«ng chØ phô thuéc vµo gi¸ trÞ thùc cña hµng ho¸ thÕ chÊp mµ cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt chuyÓn ®æi cña hµng ho¸ thµnh tiÒn vµ tÝnh æn ®Þnh vÒ gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã .Hµng ho¸ dÔ vËn chuyÓn vµ hµng ho¸ cã gi¸m ®Þnh chÊt l−îng th× ®é rñi ro cao h¬n nªn ng©n hµng cho vay víi tØ lÖ thÊp so víi gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®em thÕ chÊp . ChiÕt khÊu th−¬ng phiÕu :lµ nghiÖp vô qua ®ã ng©n hµng dµnh cho kh¸ch hµng ®−îc quyÒn sö dông cho ®Õn kú h¹n cña th−¬ng phiÕu mét kho¶n tiÒn cña th−¬ng phiÕu sau khi ® trõ kho¶n li ph¶i thu , tøc tiÒn chiÕt khÊu vµ c¸c kho¶n chi phÝ chiÕt khÊu. 16 C¸ch ph©n lo¹i nguån tµi trî thµnh nguån tµi trî ng¾n h¹n vµ nguån tµi trî dµi h¹n nh− trªn gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc nhiÒu chi phÝ huy ®éng , ph©n bæ nguån vèn huy ®éng mét c¸ch hîp lý h¬n tuú theo nhu cÇu vèn lín hay nhá , thêi gian ng¾n hay dµi .Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua c¸c nguån tµi trî doanh nghiÖp cßn cã thÓ thiÕt lËp mét c¬ cÊu vèn tèi −u cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ hiÖu qu¶ nhÊt. II. hiÖu qña sö dông vèn vµ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn: 1.HiÖu qu¶ sö dông vèn: Môc tiªu ®Çu tiªn vµ còng lµ môc tiªu cuèi cïng cña mét doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn hay nãi c¸ch kh¸c lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp .§Ó ®¹t ®−îc môc tiªu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch triÖt ®Ó nh÷ng nguån lùc bªn trong vµ ngoµi doanh nghiÖp .ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ph¶i ®−îc doanh nghiÖp ®Æt lªn hµng ®Çu , ®ã lµ môc tiªu trung gian tÊt yÕu ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu cuèi cïng bëi vèn cã vai trß mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh−ng tr−íc khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn doanh nghiÖp cÇn ph¶i hiÓu hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ g× ,nã bao gåm nh÷ng yÕu tè nµo : Nãi ®Õn hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vµ chi phÝ bá ra ,nã bao gåm hai mÆt : hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qña x héi. - HiÖu qu¶ kinh tÕ: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc thùc hiÖn mçi nhiÖm vô kinh tÕ x héi biÓu hiÖn ë mèi t−¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®−îc vµ chi phÝ bá ra .NÕu xÐt vÒ tæng l−îng ,ng−êi ta chØ thu ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ khi nµo kÕt qu¶ lín h¬n 17 chi phÝ , chªnh lÖch gi÷a hai ®¹i l−îng nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao vµ ng−îc l¹i. - HiÖu qña x héi:Møc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ cao thu ®−îc ph¶n ¸nh sù cè g¾ng nç lùc , tr×nh ®é qu¶n lý ë mçi kh©u mçi cÊp trong hÖ thèng c«ng viÖc vµ sù g¾n bã cña viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu kinh tÕ víi nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu chÝnh trÞ x héi , Nh− vËy , hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®−îc ph¶i cã ®Çy ®ñ c¶ hai mÆt trªn cã nghÜa lµ võa ph¶i ®¶m b¶o sù cã sù chªnh lÖch gi÷a kÕt qu¶ thu ®−îc vµ chi phÝ bá ra ®ång thêi ph¶i ®¹t ®−îc môc tiªu chÝnh trÞ x héi nhÊt ®Þnh . Th«ng qua quan ®iÓm tæng qu¸t ® ®−a ra ë trªn cã thÓ kÕt luËn : HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c ,sö dông nguån vèn cña doanh nghiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lîi tèi ®a víi chi phÝ thÊp nhÊt . §Ó hiÓu râ h¬n vÒ kh¸i niÖm nµy cÇn ph¶i xem xÐt mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vµ chi phÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp : ChØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cã 3 chØ tiªu: ChØ tiªu lîi nhuËn rßng: lµ chØ tiªu quan träng nhÊt, nã lµ chØ tiªu chÊt l−îng thÓ hiÖn râ rµng nhÊt t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh ®−îc mét phÇn c¸c chØ tiªu kh¸c nh− doanh thu vµ thu nhËp.Khi chØ tiªu nµy t¨ng th× th«ng th−êng c¸c chØ tiªu kh¸c còng ®−îc thùc hiÖn t−¬ng ®èi tèt. Nh−ng trong nhiÒu tr−êng hîp ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ lu«n lu«n ®óng. ChØ tiªu doanh thu: mang tÝnh chÊt cña chØ tiªu khèi l−îng, ph¶n ¸nh quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tuy nhiªn khi xem xÐt chØ tiªu nµy ph¶i lu«n so s¸nh víi c¸c chØ tiªu kh¸c. §Æc biÖt lµ chØ tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp míi cã thÓ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ®−îc chØ tiªu doanh thu lµ tÝch cùc hay h¹n chÕ, bëi v× rÊt nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu trong kú lín nh−ng chóng ta biÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ngµy nay viÖc kinh doanh thanh to¸n tr−íc hoÆc chËm tr¶ lµ th−êng xuyªn x¶y ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau do ®ã sè tiÒn thu håi b¸n hµng, thu håi c«ng nî nhanh trªn c¬ së thùc hiÖn doanh thu th× doanh thu míi lµ thùc tÕ , nÕu kh«ng chØ lµ 18 doanh thu trªn danh nghÜa, sau ®ã trõ ®i mét kho¶n chi phÝ bÊt th−êng kh¸c lµm gi¶m doanh thu thùc hiÖn. ChØ tiªu thu nhËp: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé thu nhËp cña c«ng ty ®¹t ®−îc, tuy nhiªn khi xem xÐt chØ tiªu nµy ph¶i c¨n cø vµo lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh ®Ó xem xÐt sù ph©n chia tæng sè thu nhËp doanh nghiÖp ®Ó l¹i ® hîp lý ch−a. Th«ng th−êng c¸c doanh nghiÖp míi ho¹t ®éng th× lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i chiÕm mét tû träng rÊt lín cho ®Çu t− s¶n xuÊt. Qua 3 chØ tiªu trªn ta thÊy r»ng doanh thu thùc hiÖn lín còng ch−a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh− hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp, mµ nã chØ ph¶n ¸nh ®−îc quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng.V× vËy ta ph¶i c¨n cø vµo thu nhËp vµ lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i doanh nghiÖp, so s¸nh chØ tiªu nµy víi kho¶n chi phÝ ®Çu vµo ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ tiªu ph¶n ¸nh chi phÝ: chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ vèn s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn l−u ®éng. Ngoµi ra cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tõng bé phËn vèn kh¸c nhau. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi tõng lo¹i vèn, bé phËn nµo trùc tiÕp t¹o ra doanh thu th× míi trùc tiÕp tÝnh vµo chi phÝ ®Çu vµo. HiÖu qu¶ sö dông vèn ®−îc l−îng ho¸ th«ng qua hÖ thèng c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ,kh¶ n¨ng sinh lêi , tèc ®é lu©n chuyÓn vèn ...Nã ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua th−íc ®o tiÒn tÖ hay cô thÓ lµ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thu ®−îc víi chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .KÕt qu¶ thu ®−îc cµng cao so víi chi phÝ vèn bá ra th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao .Do ®ã doanh nghiÖp muèn ®¹t ®−îc môc tiªu t¨ng tr−ëng vµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Æt vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lªn hµng ®Çu .Tuy nhiªn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng ph¶i lµ mét nhiÖm vô ®¬n gi¶n tr−íc khi t×m ra c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn doanh nghiÖp cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®−îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: 19 -Ph¶i khai th¸c nguån lùc vèn mét c¸ch triÖt ®Ó ,kh«ng ®Ó vèn nhµn rçi ,lng phÝ ,sö dông vèn ®óng môc ®Ých ,tiÕt kiÖm cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc thêi ®iÓm bá vèn ,quy m« bá vèn sao cho ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt . -Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã chiÕn l−îc s¶n xuÊt kinh doanh , cã kÕ ho¹ch qu¶n lý ph©n bæ sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ quan träng lµ ph¶i lu«n huy ®éng ,®Çu t− thªm ®Ó më réng qui m« s¶n xuÊt vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng . §©y lµ nh÷ng yÕu tè cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp ,thùc hiÖn ®−îc nh÷ng yªu cÇu trªn tøc lµ doanh nghiÖp ® t×m ra mét nöa trong sè c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 2.C¸c ph−¬ng ph¸p ®·nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn: Cã hai ph−¬ng ph¸p ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh còng nh− ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ. − Ph−¬ng ph¸p so s¸nh: §Ó ¸p dông ph−¬ng ph¸p so s¸nh cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn so s¸nh ®−îc cña c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ( thèng nhÊt vÒ kh«ng gian, thêi gian, néi dung, tÝnh chÊt vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n... ) vµ theo môc ®Ých ph©n tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so s¸nh. Gèc so s¸nh ®−îc chän lµ gèc vÒ thêi gian hoÆc kh«ng gian, kú ph©n tÝch ®−îc chän lµ kú b¸o c¸o hoÆc kú kÕ ho¹ch, gi¸ trÞ so s¸nh cã thÓ ®−îc lùa chän b»ng sè tuyÖt ®èi, sè t−¬ng ®èi hoÆc sè b×nh qu©n; néi dung so s¸nh bao gåm: So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tr−íc ®Ó thÊy râ xu h−íng thay ®æi vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp. ®¸nh gi¸ sù t¨ng tr−ëng hay thôt lïi trong ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi. So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy râ møc ®é phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp. 20