Tài liệu Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng(hoặc hiệu quả sử dụng vốn) của ngân hàng thương mại việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Lêi nãi ®Çu. §Çu t- s¶n xuÊt bï ®¾p cho nh÷ng thiÕu hôt cña tiªu dïng, tõ ®ã t¨ng sè l-îng viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, t¨ng hiÖu qu¶ cËn biªn cña t- b¶n vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh- vËy ®Çu t- lµ ch×a kho¸ trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. HiÖn nay ë n-íc ta, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn nhá, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¹c hËu vµ ®ang rÊt cÇn nhiÒu nguån vèn ®Çu t- trong vµ ngoµi n-íc ®Ó c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt l-îng s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy, vai trß cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i trong viÖc ®Çu t- cho t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng. Nã lµ kªnh dÉn vèn chÝnh trong nÒn kinh tÕ. Lµ ng-êi dÉn vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu, ®Èy nhanh sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng vèn. Tõ ®ã ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vÒ vèn, gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn ®Êt n-íc. C¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ë n-íc ta h×nh thµnh víi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi kho¶ng thêi gian h¬n 10 n¨m ®æi míi. Nªn ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i vÉn cßn nhiÒu v-íng m¾c, lo¹i h×nh ho¹t ®éng ch-a ®a vµ phong phó, chÊt l-îng ch-a cao. V× vËy ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông(hoÆc hiÖu qu¶ sö dông vèn) cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam “ ®-îc lùa chän. Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ lµm râ c¸c kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tÝn dông Ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã xem xÐt thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng nµy vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng -u nh-îc ®iÓm ®Ó ®-a ra nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ tÝn dông Ng©n hµng th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: c¸c lo¹i tÝn dông – Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng. Ch-¬ng II: Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam. Ch-¬ng III: gi¶i ph¸p n©ng cao vµ më réng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Ch-¬ng i: c¸c lo¹i h×nh tÝn dông – vai trß tÝn dông Ng©n hµng. i. kh¸i niÖm 1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông TÝn dông xuÊt hiÖn tõ khi x· héi cã sù ph©n c«ng lao ®éng s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. TÝn dông xuÊt hiÖn trªn c¬ së sù mÊt c©n ®èi vÒ nguån nh©n lùc vµ nhu cÇu sö dông nguån nh©n lùc vµo ®êi sèng vµ s¶n xuÊt. Khu vùc cÇn nguån lùc ®Ó sö dông trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt sÏ thu hót b»ng c¸ch vay m-în, thuª quyÒn sö dông nguån lùc cña khu vùc d- thõa. Nh- vËy tÝn dông lµ quan hÖ vay m-în, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn nh-îng t¹m thêi vÒ quyÒn sö dông vèn gi÷a ng-êi cho vay vµ ng-êi ®i vay. Quan hÖ nµy ®-îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l·i sau mét thêi gian tho¶ thuËn. L·i vay lµ chi phÝ cho viÖc sö dông l-îng vèn vay. §Æc ®iÓm cña tÝn dông lµ trong qu¸ tr×nh tÝn dông kh«ng cã sù vËn ®éng cña quyÒn së h÷u. Ng-êi ®i vay chØ ®-îc quyÒn sö dông l-îng vèn vay vµ còng chØ ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông l-îng vèn nµy. Chøc n¨ng cña tÝn dông lµ cung cÊp, ®iÒu phèi vµ qu¶n lý vèn trong nÒn kinh tÕ. Cô thÓ lµ: - Huy ®éng vµ tËp trung vèn ®Ó cho vay: c¸c bªn cña qu¶n lý vay vµ ®i vay ®Òu cã thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp, d©n c- hay ChÝnh phñ (t¹i tõng thêi ®iÓm) thiÕu hay thõa vèn. Ngoµi ra cung hoÆc cÇu cho vay cßn cã thÓ lµ sù gia t¨ng hay gi¶m thÊp møc cung tiÒn tÖ. - KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng ®ång tiÒn lµ viÖc ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ hîp ph¸p cña viÖc sö dông vèn. Ng-êi ®i vay sÏ ph¶i chÞu sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña ng-êi cho vay nh»m ®¶m b¶o vèn vay sÏ ®-îc sö dông cã hiÖu qu¶ vµ ®óng víi môc ®Ých ban ®Çu. Vai trß cña tÝn dông rÊt quan träng, ho¹t ®éng tÝn dông t¸c ®éng tíi c¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi. §ã lµ: - Lµm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch th-êng xuyªn vµ æn ®Þnh. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B - TÝch tô vµ tËp trung vèn t¹o ra sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ h×nh thµnh nguån vèn. - VÒ mÆt x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. - §-îc sö dông nh- mét c«ng cô vÜ m« ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu th«ng qua ®iÒu chØnh vèn, chèng l¹m ph¸t æn ®Þnh tiÒn tÖ (chÝnh s¸ch l·i suÊt, cöa sæ chiÕt khÊu). - H-íng dÉn cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. -KiÓm so¸t vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B 2. Mét sè h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu. TÝn dông th-¬ng m¹i: lµ sù vay m-în b»ng hµng ho¸ )®-îc quy ra tiÒn) ®-îc bªn mua b¸n tho¶ thuËn kú h¹n tr¶ nî còng nh- c¸ch thøc xö lý ph¸t sinh khi rñi ro cã thÓ x¶y ra tr-íc kú h¹n tr¶ nî. Nãi c¸ch kh¸c tÝn dông th-¬ng m¹i lµ h×nh thøc vËn dông gi÷a nh÷ng ng-êi mau b¸n chÞu hµng ho¸ cña nhau, hai bªn mua b¸n tho¶ thuËn ®Þnh kú thanh to¸n cho nhau. TÝn dông th-¬ng m¹i cã -u ®iÓm lµ lµm cho ng-êi s¶n xuÊt chó ý ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm vµ thÞ hiÕu ng-êi tiªu dïng, t×m c¸ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tiªu thô nhanh chãng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng g¨m hµng chê gi¸ cao, mua b¸n lßng vßng, vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¶ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy còng cã mét sè nh-îc ®iÓm nh-: Thø nhÊt cã sù h¹n chÕ vÒ kh«ng gian ®Þa lý vµ nÕu ®Õn kú thanh to¸n mµ v× mét lý do nµo ®ã ®èi t¸c kh«ng thanh to¸n hoÆc kh«ng cã ®ñ tiÒn thanh to¸n th× tÝn dông sÏ gÆp bÕ t¾c. Thø hai: tæng sè tÝn dông th-¬ng m¹i sÏ bÞ giíi h¹n bëi quy m« cña vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi hiÖu cã trong tay c¸c ®¬n vÞ cã quan hÖ mua b¸n chÞu hµng ho¸ cña nhau. Thø ba, tÝn dông th-¬ng m¹i bÞ giíi h¹n vÒ môc ®Ých sö dông, nã chØ diÔn ra víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trùc tiÕp víi nhau trong mua b¸n hµng ho¸. - TÝn dông Ng©n hµng lµ quan hÖ vay m-în trªn c¬ së hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i gi÷a Ng©n hµng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi. TÝn dông Ng©n hµng h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô Ng©n hµng. H×nh thøc tÝn dông nµy kh¾c phôc ®-îc hÇu hÕt c¸c nhu cÇu cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã cã thÓ nãi ®©y lµ h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu vµ quan träng nhÊt ë mçi quèc gia trong giai ®o¹n hiÖn nay. - TÝn dông Nhµ n-íc: lµ quan hÖ tÝn dông mµ Nhµ n-íc ®ãng vai trß lµ ng-êi ®i vay, ng-êi cho vay lµ d©n chóng, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ Ng©n hµng. Nhµ n-íc ë ®©y lµ mét chñ thÓ cã ng©n s¸ch riªng vµ kho b¹c Nhµ n-íc lµ ng-êi ®¹i diÖn cho viÖc thùc hiÖn c¸c kho¶n thu ng©n s¸ch Nhµ n-íc. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B - TÝn dông quèc tÕ: lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a hai bªn (ë hai hay nhiÒu quèc gia) cã nhu cÇu ®i vay vµ cho vay. Mèi quan hÖ nµy ®-îc thùc hiÖn th«ng qua Ng©n hµng theo tho¶ thuËn. §©y lµ mèi quan hÖ quèc tÕ dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi. Qua c¸c h×nh thøc tÝn dông ë trªn, chóng ta cã thÓ thÊy tÝn dông Ng©n hµng lµ h×nh thøc tÝn dông bao trïm vµ chñ chèt cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi. Víi chuyªn m«n vµ nghiÖp vô tÝn dông ngµy cµng cao, Ng©n hµng lu«n ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vèn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ii. vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng 1. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn lµm gi¶m hÖ sè tiÒn nhµn rçi trong l-u th«ng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Trong mçi nÒn kinh tÕ th-êng xuyªn cã nh÷ng khu vùc kinh tÕ thõa vèn vµ thiÕu vèn. Vai trß cña ng-êi dÉn vèn kµ huy ®éng ®Ó cho vay, do ®ã tÝn dông Ng©n hµng ®-îc coi nh- lµ mét c«ng cô ®Ó gi¶i quyÕt cung cÇu vèn tiÒn tÖ thÞ tr-êng. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng víi môc tiªu hµng ®Çu lµ lîi nhuËn, mËt ®é c¹nh tranh rÊt cao ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc Ng©n hµng, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng ph¶i nç lùc thùc hiÖn thËt tèt vai trß trung gian tµi chÝnh cña m×nh. C¸c Ng©n hµng ph¶i dïng nhiÒu ph-¬ng ph¸p ®Ó thu hót nguån vèn nhµn rçi tõ d©n c- vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®ång thêi tËp trung cho vay cã hiÖu qu¶ hÖ th× míi thu ®-îc lîi nhuËn vµ míi cã thÓ tån t¹i ®-îc. V« h×nh chung tÝn dông Ng©n hµng ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn tôc cña nguån vèn. §iÒu nµy võa lµm t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü c¬ b¶n cña Ng©n hµng võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t¨ng tr-ëng kinh tÕ. 2. TÝn dông Ng©n hµng t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng, thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. C¸c nhµ doanh nghiÖp lu«n cã kh¸t väng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, muèn ®¹t ®-îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, khoa häc c«ng nghÖ vµ muèn ®æi míi th× ph¶i cã vèn. TÝn dông Ng©n hµng sÏ tµi trî cho nhu cÇu ®ã Song ®æi míi lµ c¶ qu¸ tr×nh liªn tôc, ®Ó ®-îc Ng©n hµng cho vay vµ ®-îc vay vèn nhiÒu lÇn, c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i t×m biÖn ph¸p ®Ó kinh 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B doanh cã l·i, t¨ng vßng quay vèn, thu håi vèn ®Ó tr¶ nî vµ l·i vay ®óng h¹n. Trong cuéc ch¹y ®ua gay go quyÕt liÖt. C¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cã liªn quan tÊt nhiªn sÏ trë lªn s«i ®éng h¬n. 3. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn, mét m« h×nh tæ chøc “h÷u hiÖu“ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Cæ phÇn ho¸ hiÖn nay ®ang lµ xu thÕ ph¸t triÓn chung cña c¸c c«ng ty trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. C¸c tËp ®oµn lín nhÊt trªn thÕ giíi nh- Deawoo, Toyota… ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn vµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn lµ kh«ng thÓ t¸ch rêi vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng do: TÝn dông Ng©n hµng sÏ cung cÊp nh÷ng cæ ®«ng s½n sµng bá vèn mua cæ phiÕu cña c«ng ty v-ît qu¸ kh¶ n¨ng vèn liÕng s½n cã cña c«ng ty. TÝn dông Ng©n hµng t¹o ra m«i tr-êng thuËn lîi cho c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, chuyÓn nh-îng vµ mua b¸n cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty. §Çu t- vµo cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty còng lµ mét h×nh thøc tÝn dông míi cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i. 4. TÝn dông Ng©n hµng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi giao l-u kinh tÕ quèc tÕ . Xu thÕ kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay lµ hîp t¸c b×nh ®¼ng ®«i bªn cïng cã lîi, nguån ®Çu t- n-íc ngoµi vµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ hai lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ quan träng vµ th«ng dông. Vèn lµ nh©n tè ®Çu tiªn quan träng cho viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy vµ do ®ã Ng©n hµng sÏ lµ trî thñ ®¾c lùc vÒ vèn cho c¸c nhµ ®Çu t- vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. 5. TiÕt kiÖm tiÒn mÆt trong l-u th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¶n lý l-u th«ng tiÒn tÖ. B»ng nghiÖp vô tÝn dông cña m×nh, Ng©n hµng huy ®éng l-îng tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn cho vay ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ – kinh doanh mµ kh«ng cÇn ph¸t hµnh thªm tiÒn mÆt. Ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng më réng th× cµng h¹n chÕ ®-îc sè l-îng tiÒn trong thanh to¸n do Ng©n hµng dïng biÖn ph¸p chuyÓn kho¶n hay thÎ tÝn dông… theo ®ã, phÝ cho l-u th«ng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ gi¶m theo. H¬n n÷a th«ng qua ho¹t ®éng huy 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B ®éng vèn vµ cho vay, Ng©n hµng ®· thùc hiÖn biÖn ph¸p nghiÖp vô ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c vïng, ngµnh, thµnh phÇn kinh tÕ, gãp phÇn qu¶n lý l-u th«ng tiÒn tÖ. 6. TÝn dông Ng©n hµng ®ãng vai trß kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Qua viÖc cho vay vµ thu håi vèn, Ng©n hµng cã thÓ kiÓm tra, kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn th«ng qua trung t©m tÝn dông ®-îc tiÕn hµnh qua c¸c giai ®o¹n. KiÓm tra tr-íc khi cho vay. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn vay vèn trong qu¸ tr×nh sö dông vèn. KiÓm tra sau khi vay nh»m môc ®Ých kiÓm tra viÖc sö dông vèn cã ®óng víi môc ®Ých cho vay vèn. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Ch-¬ng ii: ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam. i. Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam – nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng tÝn dông. 1. Kh¸i niÖm vµ chøc n¨ng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i. a. Kh¸i niÖm Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®-îc quan niÖm lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tªh mµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña nã lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n. Ng©n hµng th-¬ng m¹i ho¹t ®éng ®a d¹ng vµ phong phó nh- nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm cho vay øng tr-íc, dÞch vô chuyÓn tiÒn, c¸c dÞch vô tµi chÝnh vµ t- vÊn dÞch vô ngo¹i hèi. Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã vÞ trÝ kinh tÕ rÊt quan träng bëi v× chóng ho¹t ®éng nh- c¸c trung gian tµi chÝnh gi÷a ng-êi nh- c¸c trung gian tµi chÝnh gi÷a ng-êi göi vµ ng-êi vay. Chóng khuyÕn khÝch tiÕt kiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p thu hót vµ huy ®éng vèn th«ng qua c¸c d¹ng tµi kho¶n kh¸c nhau trªn mét m¹ng l-íi réng kh¾p, ®ång thêi ®-a vèn vµo sö dông cã hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn c¸c ngµnh kh¸c, ®Õn hÇu hÕt mäi ng-êi trong x· héi; dï cho hä lµ kh¸ch göi tiÒn, mét ng-êi cho vay hay ®¬n gi¶n lµ ng-êi ®ang lµm viÖc cho mét doanh nghiÖp cã vay vèn vµ sö dông c¸c dÞch vô Ng©n hµng. Do vËy ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i lu«n ph¶i theo mét khu«n khæ chÆt chÏ vµ th-êng xuyªn bÞ c¸c nhµ chøc tr¸ch kiÓm tra, xem xÐt ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng Ng©n hµng vµ æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ. b. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i. - Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®-îc coi lµ tæ chøc tµi chÝnh trung gian. Nã lµ “ng­êi dÉn vèn” cho nÒn kinh tÕ, tõ n¬i thiÕu sang n¬i thõa, gióp ng-êi cã vèn vµ ng-êi cÇu vèn gÆp nhau, thu ®-îc l-îng tiÒn nhµn rçi cho ®Çu t- vµ ph¸t triÓn, gióp cho viÖc ®Çu t- cña nhµ ®Çu t- cã hiÖu qu¶ vµ gióp cho nÒn kinh tÕ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn ®-îc. §Æc biÖt lµ trong t×nh h×nh kinh tÕ n-íc ta, l-îng vèn nhµn rçi rÊt lín kh«ng ®-îc ®-a vµo ®Çu t- x©y dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ th× vai trß cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i l¹i ®Æc biÖt quan träng. HiÖn nay tØ träng kÕt cÊu tµi s¶n nî cña doanh nghiÖp th× vèn vay Ng©n hµng th-êng chiÕm tû träng rÊt cao. - Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ thñ quü cña c¸c doanh nghiÖp . Ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng nµy th«ng qua nghiÖp vô thanh to¸n nh- thu hé, chi héi cho doanh nghiÖp chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c doanh nghiÖp … gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao ®-îc vßng quay vèn, tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ trong l-u th«ng. Ngµy nay ë c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c kho¶n thu chi cña c¸ nh©n còng ®-îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng th-¬ng m¹i gióp gi¶m ®-îc chi phÝ vËn chuyÓn, mÉu b¶o qu¶n tiÒn mÆt.. vµ còng gióp Nhµ n-íc qu¶n lý tèt h¬n dßng l-u th«ng, æn ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ cña ®Êt n-íc. - Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã chøc n¨ng t¹o tiÒn, chøc n¨ng nµy ®-îc thùc hiÖn th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông cña hÖ thèng Ng©n hµng th-¬ng m¹i trong mèi quan hÖ víi hÖ thèng dù tr÷ quèc gia. HÖ thèng tÝn dông n¨ng ®éng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn kinh tÕ theo hÖ sè t¨ng tr-ëng v÷ng ch¾c. Môc ®Ých cña chÝnh s¸ch dù tr÷ quèc gia lµ ®-a mét khèi l-îng tiÒn cung øng phï hîp víi chÝnh s¸ch æn ®Þnh gi¸ c¶, t¨ng tr-ëng kinh tÕ æn ®Þnh vµ t¹o ®-îc viÖc lµm. C¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy. 2. C¸c nguyªn t¾c cña tÝn dông Ng©n hµng. Thø nhÊt, cho vay cã kÕ ho¹ch cã môc ®Ých vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. §¬n vÞ xin vay ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ ®¬n xin vay göi ®Õn Ng©n hµng, trong ®ã ph¶i nãi râ sè l-îng vèn cÇn vay, thêi h¹n vay vèn vµ môc ®Ých sö dông vèn vay. KÕ ho¹ch vµ ®¬n xin vay cña c¸c ®¬n vÞ ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh tiªu thô s¶n phÈm dùa trªn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt lao ®éng tiÒn l-¬ng…Trªn c¬ së kÕ ho¹ch xin vay cña c¸c ®¬n vÞ, Ng©n hµng ph¶i cã kÕ ho¹ch cho vèn cña m×nh. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Thø hai, cho vay ph¶i hoµn tr¶ ®óng kú h¹n c¶ vèn lÉn l·i. §¬n vÞ vay vèn ph¶i tr¶ l¹i vèn vay cho Ng©n hµng bëi v× nguån vèn ®ã Ng©n hµng còng ph¶i ®i vay. §¬n vÞ vay còng ph¶i tr¶ lîi tøc cho Ng©n hµng v× ®ã lµ mét trong nh÷ng kho¶n thu nhËp cña Ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng tæ chøc h¹ch to¸n ks vµ thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh víi ng©n s¸ch Nhµ n-íc. Thø ba: cho vay cã gi¸ trÞ hµng ho¸ t-¬ng ®-¬ng b¶o ®¶m. §Ó vay vèn ë Ng©n hµng ®¬n vÞ vay vèn ph¶i xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ ho¸ ®¬n vÒ mua, b¸n vËt t- hµng ho¸ c¸c hîp ®ång kinh tÕ mua, b¸n vËt thµng ho¸ c¸c hîp ®ång kinh tÕ vÒ mua, b¸n vËt t- hµng ho¸ vµ c«ng t¸c phôc vô. Trªn c¬ së ®ã c¸c Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh xÐt duyÖt cho vay mét l-îng tiÒn t-¬ng ®-¬ng víi gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸. Víi mét sè ®¬n vÞ Ng©n hµng yªu cÇu ph¶i cã thÕ chÊp b»ng tµi s¶n hoÆc b»ng c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay, c¸c ®¬n vÞ vay vèn còng lu«n lu«n ph¶i cã ®ñ gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ b¶o ®¶mvµ nÕu nh- cac bé tÝn dông kiÓm tra thÊy gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ nhá h¬n vèn vay Ng©n hµng th× Ng©n hµng sÏ thu håi vèn tr-íc h¹n ®èi víi phÇn vèn kh«ng cã gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ b¶o ®¶m. Tr-êng hîp ng-îc l¹i nÕu gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ lín h¬n vèn vay th× Ng©n hµng cã thÓ cho vay thªm nÕu ®¬n vÞ yªu cÇu. Nguyªn t¾c nµy ®-îc ¸p dông tèt c¶ c¸c tæ chøc c¸ nh©n, ®¬n vÞ kinh doanh ngoµi quèc doanh, cßn ®èi víi tæ chøc kinh tÕ quèc doanh khi vay vèn Ng©n hµng kh«ng yªu cÇu ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B 3. TÝn dông trung vµ dµi h¹n ë c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ c¸c hÝnh thøc cña nã. TÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ mét h×nh thøc tÝn dông Ng©n hµng nh-ng chóng cã thêi kú ®¸o h¹n thanh to¸n cña kho¶n vay. Nh×n chung c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n cã ha ®Æc tr-ng c¬ b¶n sau ®©y. - Chóng cã thêi gian ®¸o h¹n trªn mét n¨m. - Chóng ®-îc tr¶ dÇn b»ng nh÷ng kho¶n tr¶ vay theo thêi gian (cã thÓ theo quý, th¸ng, n¨m…) trong kú h¹n cña kho¶n vay. - Chóng th-êng ®-îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n l-u ®éng ®em ra thÕ chÊp hoÆc vËt t- cÇm cè tµi s¶n cè ®Þnh. Cã nhiÒu mí hå s¬ xung quanh ®Þnh nghÜa vÒ kho¶n vay trung vµ dµi h¹n. Kh«ng ph¶i chuyÖn bÊt th-êng khi thÊy mét kho¶n cho vay cã kú h¹n 10 n¨m l¹i ®-îc xem lµ kho¶n vay trung h¹n, nhiÒu kho¶n vay cho tiªu dïng còng cã thÓ coi lµ chi vay trung h¹n. Th«ng th-êng c¸c kho¶n cho vay cho ®Çu t- tµi trî c¸c c¬ së th-¬ng m¹i, c«ng nghiÖp, c¸c kho¶n vay ®Ó mua bÊt ®éng s¶n, nhµ ë th-êng lµ nh÷ng kho¶n cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n ngµy cµng phong phó vµ hÊp dÉn. Cã thÓ kÓ ra mét sè h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n sau ®©y: - Cho vay theo dù ¸n: ®©y lµ h×nh thøc cho vay chñ yÕu cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh n-íc ta hiÖn nay. Dù ¸n do doanh nghiÖp ®-a ra sau khi ®· ®-îc c¸c cÊp , Bé chñ qu¶n xÐt duyÖt c¸c tiªu chÝ vÒ kinh tÕ, kü thuËt, x· héi sÏ ®-îc ®-a tíi Ng©n hµng nÕu doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn tµi trî cho dù ¸n. C¸n bé tÝn dông cña Ng©n hµng sau khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh, còng nh- tÝnh chÊt hîp lý cña dù n¸ vÒ khÝa c¹nh tµi chÝnh sÏ quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng cho vay. - TÝn dông thuª mua: doanh nghiÖp ®-îc ®¸p øng mét phÇn hoÆc tÊt c¶ nhu cÇu tÝn dông trung h³n cña hä b´ng thuª mua c²c t¯i s°n cè ®Þnh. Hä “vay t¯i s°n” h¬n l¯ vay tiÒn ®Ó mua t¯i s°n. Ng©n h¯ng sÏ l¯ ng­êi gãp phÇn trùc tiÕp cho viÖc tµi trî vµo ho¹t ®éng thuª mua, thùc hiÖn dÞch vô thuª mua ®èi 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B víi doanh nghiÖp. V× vËy cã thÓ xem dÞch vô thuª mua tµi s¶n ®-îc Ng©n hµng thùc hiÖn nh- mét h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n. - Cho vay tµi trî vµ uû th¸c: Ng©n hµng nhËn ®-îc nh÷ng nguån tµi trî vµ uû th¸c cña c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n-íc ®Ó tiÕn hµnh cho vay tµi trî vµ uû th¸c cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn theo môc ®Ých cña tæ chøc tµi trî theo ch-¬ng tr×nh tÝn dông b»ng nguån vèn n-íc ngoµi. iii. thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ë së gi¸o dÞch Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam. Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®-îc thµnh n¨m 1980, cã trô së t¹i sè 47 - 49 Lý Th¸i Tæ thuéc Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam. Së cã chøc n¨ng chØ ®¹o ®iÒu hµnh tæ chøc vµ ho¹t ®éng kinh doanh c¶u toµn hÖ thèng Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng. Ngoµi ra Së cßn trùc tiÕp tham gia kinh doanh, lµm ®Çu mèi thanh to¸n trong n-íc vµ quèc tÕ. Quan träng h¬n Së cßn lµ n¬i thö nghiÖm c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi ®Ó rót ra kinh nghiÖm chØ ®¹o triÓn khai ra toµn hÖ thèng. 1. T×nh h×nh huy ®éng vèn cña Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam. - Víi ph­¬ng ch©m “coi nguån vèn trong n­íc lµ chñ yÕu nguån vèn n­íc ngo¯i l¯ quan träng” Së giao dÞch ®± chñ ®éng ®a d³ng ho², thay ®æi c¬ cÊu nguån vèn huy ®éng cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ. Së ®· dïng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó thu hót tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n c¶ vÒ néi vµ ngo¹i tÖ tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¶ trong d©n c- vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. Thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó thu hót l-îng vèn tr«i næi trong c¸c tÇng líp d©n c-, trong c¸c doanh nghiÖp, trong c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi b»ng nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p huy ®éng da d¹ng vµ hÊp dÉn. Nh×n chung, trong nh÷ng n¨m qua, Ng©n hµng ®· thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ mét sè gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh vµ t¨ng tr-ëng hîp lý nguån vèn huy ®éng, t¨ng tèi ®a hÖ sè sö dông vèn, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ®èi víi kh¸ch hµng. Nguån vèn huy ®éng qua c¸c n¨m t¨ng ®Òu, n¨m 1997 ®¹t 1064,129 triÖu ®ång t¨ng 50,37% so víi n¨m 1996, n¨m 1998 ®¹t 4042.187 triÖu ®ång 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B t¨ng 27,25% so víi n¨m 1997 vµ n¨m 1999 nguån vèn huy ®éng tiÕp tôc t¨ng 4,21% so víi n¨m 1998. §Ó cã ®-îc kÕt qu¶ huy ®éng nh- vËy, Së giao dÞch ®· liªn tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng linh ho¹t, n©ng cao chÊt l-îng thanh to¸n, më réng m¹ng l-íi phôc vô kh¸ch hµng. Tuy nguån vèn huy ®éng qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng tr-ëng theo chiÒu h-íng tèt nh-ng nguån vèn trung vµ dµi h¹n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ch-a ®¹t kÕt qu¶ cao, vèn huy ®éng chñ yÕu lµ ng¾n h¹n. Cã thÓ nãi ®©y lµ bÊt lîi lín cho Së giao dÞch Ng©n hµng Ngo¹i ViÖt Nam v× nguån vèn huy ®éng trung vµ dµi h¹n chiÕm tû träng rÊt nhá so víi l-îng cho vay trung vµ dµi h¹n. 2. T×nh h×nh sö dông vèn cña Së giao dÞch Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam: Së giao dich Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®-îc coi lµ mét chi nh¸nh thµnh c«ng trong viÖc sö dông vèn, Së giao dÞch ®· sö dông vèn ®óng môc ®Ých, cho vay vèn cã hiÖu qu¶, lu«n ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vay vèn cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, thu håi vèn nhanh, ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn, phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng vµ Nhµ n-íc ®Ò ra. B»ng nh÷ng biÖn ph¸p cho vay kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng nh- cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung vµ dµi h¹n, tÝn dông th-¬ng m¹i vµ liªn doanh, cho vay tµi trî uû th¸c… vµ nh÷ng h×nh thøc b¶o l·nh, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng vay vèn, mua bÊt ®éng s¶n… trong nh÷ng n¨m qua, xu thÕ chung c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t- ë Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®Òu cã chiÒu h-íng tèt. Qua 3 n¨m 19996, 1997, 1998 t×nh h×nh tÝn dông nh×n chung ®Òu t¨ng, së giao dÞch ®· n©ng cao hÖ sè sö dông vèn víi môc tiªu ®a d¹ng, an toµn, hiÖu qu¶. §Æc biÖt lµ trong n¨m 1999 tæng d- nî tÝn dông ®¹t 906.013 triÖu ®ång t¨ng 22,09% so víi n¨m 1998 ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, cho vay s¶n xuÊt thu mua hµng xuÊt khÈu, ®ång thêi t¨ng c-êng cho vay trung vµ dµi h¹n ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ doanh nghiÖp. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Qua b¶ng 2 cho ta thÊy, tæng d- nî tÝn dông kh«ng ngõnh theo thêi gian. N¨m 1997 tæng d- nî tÝn dông lµ 699.476 triÖu ®ång, n¨m 1998 ®¹t 742.113 triÖu ®ång vµ trong n¨m 1999 ®¹t 906.013 triÖu ®ång. C¬ cÊu tÝn dông còng tõng b-íc chuyÓn dÞch phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc. Nh×n chung, d- nî ng¾n h¹n n¨m 1997 lµ 527.177 triÖu ®ång ®Õn n¨m 1999 ®¹t 618.337 triÖu ®ång t¨ng 19,21% so víi n¨m tr-íc. TÝn dông trung vµ dµi h¹n còng ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan, n¨m 1997 ®¹t 138.293 triÖu ®ång, n¨m 1998 ®¹t 130.318 triÖu ®ång (gi¶m so víi n¨m tr-íc 5,77%) nh-ng ®Õn n¨m 1999 ®¹t møc 244.011 triÖu ®ång (t¨ng 87,24% so víi n¨m 1998). Nh- vËy c¬ cÊu tÝn dông Së giao dÞch ®· tõng b-íc chuyÓn dÞch theo chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ thñ ®«. Vµ v× môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc Së giao dÞch ®· chñ ®éng vµ khai th¸c, bæ sung c²c nguån vèn cho nÒn kinh tÕ víi môc tiªu “®Çu t­ theo chiÒu s©u cho doanh nghiÖp còng chÝnh lµ ®Çu t- cho t-¬ng lai ngµnh Ng©n hµng). Ph©n lo¹i tÝn dông b»ng tiÒn ®ång vµ b»ng ngo¹i tÖ ta thÊy, n¨m 1996, 1997 d- nî tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ quy ®æi ra VND t¨ng (®¹t 278.972 triÖu ®ång vµo n¨m 1997) nh-ng ®Õn n¨m 1998 hÇu nh- ®· ch÷ng l¹i, gi¶m xuèng cßn 278.591 triÖu ®ång nguyªn nh©n lµ do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë c¸c n-íc §«ng Nam ¸ lµm cho gi¸ USD t¨ng cao so víi c¸c ®ång tiÒn tÖ kh¸c trong khu vùc lµm cho c¸c doanh nghiÖp lo l¾ng nÕu vay b»ng ngo¹i tÖ ë thêi ®iÓm nµy th× trong t-¬ng lai hä sÏ ph¶i tr¶ mét l-îng ngo¹i tÖ lín. Tuy nhiªn, d- nî tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ ë Së giao dÞch chØ bÞ ch÷ng l¹i chø kh«ng gi¶m m¹nh nh- c¸c chi nh¸nh kh¸c cña NHCT v× Së giao dÞch cã nh÷ng kh¸ch hµng lín quen thuäoc vµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ Së giao dÞch ®-îc coi lµ mét chi nh¸nh ®Æc biÖt cña NHCT nªn kh«ng chÞu møc ph¸n quyÕt cña héi Së. Mét hiÖn t-îng n÷a cÇn ph¶i ®-îc xem xÐt, ®ã lµ, trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï d- nî tÝn dông cña Së giao dÞch kh«ng ngõng ®-îc n©ng cao nh-ng c¬ cÊu tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ l¹i ®¸ng lo ng¹i. Qua b¶ng ta thÊy tû lÖ cho vay ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tuy ngµy cµng ®-îc n©ng cao 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B nh-ng vÉn cßn ë trong t×nh tr¹ng thÊp. N¨m 1996 lµ 10,93% tæng d- nî tÝn dông, n¨m 1997 lµ 16,13% vµ ®Õn n¨m 1999 tû lÖ nµy l¹i gi¶m xuèng cßn 11,93% tæng d- nî tÝn dông. §©y cã lÏc lµ xu thÕ chung cña c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i quèc doanh, bëi v× cho vay khu vùc kinh tÕ nµy cã ®é rñi ro kh¸ lín do c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hÇu hÕt cã vèn Ýt, quy m« nhá vµ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cho vay vèn ®Æc biÖt lµ vèn trung vµ dµi h¹n. Ngoµi ra, Së giao dÞch cßn thùc hiÖn nhiÒu ho¹t ®éng ®Çu t- kh¸c ch¼ng h¹n: cho vay b»ng nguån vèn ng¾n h¹n ®èi víi c¸c dù ¸n do ChÝnh phñ chØ ®Þnh, thùc hiÖn nh÷ng ch-¬ng tr×nh tÝn dông b»ng ng«n ng÷ n-íc ngoµi nhch-¬ng tr×nh tÝn dông §µi Loan, cho vay b»ng nguån vèn DTA, KFW… 3. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Mét lµ, vÊn ®Ò nan gi¶i ®Æt ra cho c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ nguån vèn huy ®éng ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n ë ®©u? nguån vèn huy ®éng ®Ó cho vay chñ yÕu lµ nguån vèn ng¾n h¹n, do ®ã khi Ng©n hµng ph¶i sö dông c¶ mét phÇn vèn ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n, ®iÒu nµy rÊt nguy hiÓm dÔ t¹o ra rñi ro cho Ng©n hµng. Song thùc tÕ lµ ng-êi d©n n-íc ta rÊt ng¹i khi göi tiÒn tiÕt kiÖm trung vµ dµi h¹n, hä chØ muèn göi víi kú h¹n ng¾n ®Ó dÔ rót vèn khi cÇn thiÕt, v× vËy thu hót nguån vèn nµy lµ mét ®iÒu hÕt søc khã kh¨n chung ch toµn hÖ thèng Ng©n hµng. Hai lµ, mét sè doanh nghiÖp phµn nµn ®èi víi c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh, lµ thêi gian xÐt duyÖt mét c«ng tr×nh cßn qu¸ kÐo dµi, thñ tôc r-êm rµ v× cã qu¸ nhiÒu tê, biÓu mÉu, ®ång thêi cã nhiÒu quy ®Þnh cña c¸c cÊp liªn quan ch-a ®-îc ®ång bé. Nh÷ng quy ®Þnh do Ng©n hµng cÊp trªn ban hµnh, Së vµ c¸c chi nh¸nh buéc ph¶i thùc hiÖn vµ chØ ®-îc gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc trong thÈm quyÒn cho phÐp do ®ã lµm c¸n bé tÝn dông mÊt nhiÒu thêi gian lµm cho doanh nghiÖp vay vèn ch¸n n¶n. V× vÊn ®Ò nµy mµ nhiÒu doanh nghiÖp ®· bá Ng©n hµng ®Ó ®i t×m sù cøu trî kh¸c kÓ c¶ Ng©n hµng n-íc ngoµi lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh. Ba lµ, sau khi cã NghÞ ®Þnh 49/CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ viÖc mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, Ng©n hµng l¹i vÊp vµo mét khã kh¨n 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B míi - ®ã lµ vÊn ®Ò an toµn vèn. Nh×n chung ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n nh¨mf lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh chång chÐo, thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt vÒ quy chÕ thÕ chÊp tµi s¶n. Nh-ng thùc hiÖn nghÞ ®Þnh nµy, cã nghÜa lµ Ng©n hµng hoµn toµn ph¶i chÞu tæn thÊt nÕu nh- dù ¸n ®Çu t- kh«ng cã hiÖu qu¶ do nguyªn nh©n kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ vµ nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, kh«ng ph¶i mäi dù ¸n ®Òu ®-îc thùc hiÖn ®óng dù to¸n, khi dù ¸n thÊt b¹i sÏ cã nhiÒu c©u hái ®Æt ra cho ng-êi vay vèn vµ ng-êi cho vay vèn vµ ng-êi cho vay tõ phÝa ph¸p luËt còng nh- c«ng chóng vµ gi¶ sö kh«ng cã nghi ngê vÒ “®éng c¬ mê ²m”; “t­ tói” th× còng dÔ d¯ng bÞ quy téi “thiÕu tinh thÇn tr²ch nhiÖm”. Do ®ã ®iÒu n¯y g©y t©m lý sî sÖt cho Ng©n hµng khi cho vay vèn. Bèn lµ, hÇu hÕt c¸c dù ¸n vay vèn ®Òu bÞ gß Ðp thêi gian vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn giÊy tê ®Ó ®-îc Ng©n hµng cho vay vèn, nh-ng trªn thùc tÕ th× kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ sÏ kh«ng ®¹t ®-îc nh- ý muèn, lµm n¶y sinh ra t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n. MÆt kh¸c, mét sè kh¸ch hµng ®· sö dông vèn vay sai môc ®Ých, chiÕm dông vèn l-u ®éng ®Ó x©y dùng c¬ b¶n vµ ®Çu t- tµi s¶n cè ®Þnh do ®ã khi hÕt thêi h¹n vèn l-u ®éng, doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®-îc nî vµ sau ®ã Ng©n hµng l¹i ph¶i cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp tôc vay vèn trung vµ dµi h¹n. ChÝnh v× vËy mµ chÊt l-îng tÝn dông ngµy cµng thÊp. N¨m lµ, c¬ cÊu tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n nãi riªng mÊt c©n ®èi, d- nî tÝn dông ®èi v íi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng rÊt lín (tõ 80-90% tæng d- nî tÝn dông) . Thùc tÕ mét phÇn lµ do c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã qui m«, vèn nhá, kh«ng cã dù ¸n kh¶ thi, qu¶n lý kÐm, kinh doanh rÊt dÔ thua lç; cßn doanh nghiÖp quèc doanh th× th-êng lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn lín, vã nhiÒu dù ¸n kh¶ thi do ®ã cho khu vùc kinh tÕ vay vèn th× ®é an toµn vèn cao. §Ó Ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× tr-íc hÕt Ng©n hµng ®ã ph¶i cã lîi nhuËn ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu nµy, Ng©n hµng cÇn ph¶i ®Çu t- vµo nh÷ng dù ¸n cã hiÖu qu¶, ®é an toµn vèn cao vµ ®-¬ng nhiªn sÏ rót vèn ra khái nh÷ng lÜnh vùc cã rñi ro cao. Tuy nhiªn, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng vµ cã nhiÒu 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B tiÒm n¨ng nhÊt trong c¬ chÕ thÞ tr-êng do nã cã c¬ cÊu gän nhÑ, dÔ thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m«i tr-êng, nªn cÇn ph¶i ®-îc quan t©m vµ ®Çu t- thÝch ®¸ng. H¬n n÷a, muèn ph¸t triÓn kinh tÕ th× ph¶i ph¸t triÓn mäi thµnh phÇn kinh tÕ . V× vËy Ng©n hµng th-¬ng m¹i cÇn ph¶i t×m gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B Ch-¬ng III: mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam. i. vÒ phÝa c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, thiÕu vèn kinh doanh, thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu, trang bÞ ch¾p v¸ kh«ng ®ång bé. Do ®ã ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cÇn ®Õn sù tµi trî cña ng©n hµng ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kinh doanh, t¨ng quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt. Tr-íc t×nh h×nh nh- vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng cÇn ph¶i cã mét sè gi¶i ph¸p nh-: 1. N©ng cao c«ng t¸c thÈm ®Þnh a. Xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Tr-íc khi thiÕt lËp mèi quan hÖ tÝn dông, kh©u ®Çu tiªn Ng©n hµng ph¶i t×m hiÓu b¹n hµng cña m×nh, trong ®ã viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp hÕt søc quan träng v× ®©y lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh viÖc Ng©n hµng cã thu ®-îc nî hay kh«ng. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn qua vèn cè ®Þnh, vèn l-u ®éng, mµ h¬n n÷a, Ng©n hµng cßn ph¶i biÕt ®-îc n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, søc c¹nh tranh hµng ho¸ cña doanh nghiÖp vµ triÓn väng cña doanh nghiÖp trong t-¬ng lai. §èi víi tr-êng hîp doanh nghiÖp vay vèn Ng©n hµng ®Ó quan hÖ bªn th- ba th× Ng©n hµng ph¶i xem xÐt møc ®é phï hîp, hîp lý còng nh- tÝnh ®óng ®¾n cña hîp ®ång kinh doanh nµy ®Ò phßng tr-êng hîp bªn ®i vay bÞ bªn thø ba lõa vµ nÕu bªn ®i vay kh«ng tr¶ ®-îc nî do bÞ lõa th× Ng©n hµng lµ ng-êi thiÖt h¹i tr-íc tiªn. ChÝnh v× vËy ®ßi hái Ng©n hµng cÇn ph¶i ph©n tÝch ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp qua tµi liÖu h¹ch to¸n, ®ång thêi còng qua kh¶o s¸t thùc tÕ, qua th¨m dß doanh nghiÖp qua c¸c tæ chøc kinh tÕ mµ doanh nghiÖp cã quan hÖ mua b¸n, hîp t¸c. b. VÒ vÊn ®Ò l-u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B ViÖc l-u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kho¶n vay lµ rÊt cÇn thiÕt, ®iÒu nµy sÏ gióp cho c¸n bé tÝn dông dÔ dµng ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, l·i Ng©n hµng. Song trªn thùc tÕ lµ ®a sè c«ng viÖc nµy ®Òu ®-îc giao cho c¸n bé tÝn dông qu¶n lý vµ ghi chÐp b»ng tay mÆc dï nhiÒu ho¹t ®éng trong c¸c Ng©n hµng ®· ®-îc vi tÝnh ho¸ do ®ã nªn ®-a nh÷ng hå s¬ l-u tr÷ vµo bé nhí m¸y tÝnh vµ cã ch-¬ng tr×nh tÝnh to¸n thÝch hîp ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, l·i ®ång thêi thuËn lîi cho c«ng viÖc b¶o qu¶n. c. VÒ viÖc n©ng cao chÊt l-îng c¸n bé tÝn dông Ho¹t ®éng tÝn dông lµ c«ng t¸c rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng, nã quyÕt ®Þnh viÖc Ng©n hµng ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng? C«ng t¸c nµy l¹i cµng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nghiÖp vô cho vay trung vµ dµi h¹n (nghiÖp vô cã tÝnh rñi ro cao) do ®ã ®ßi hái c¸n bé tÝn dông ph¶i vËn dông kiÕn thøc tæng hîp vÒ khoa häc tù nhiªn, khoa häc x· héi vµ khoa häc Ng©n hµng ®Ó xem xÐt chÝnh x¸c cña chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ph-¬ng thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, nguån cung øng nguyªn liÖu, kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, ph-¬ng ¸n ®i vay vµ tr¶ nî. Do ®ã viÖc n©ng cao chÊt l-îng c¸n bé tÝn dông lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, song kh«ng cã nghÜa lµ c¸n bé tÝn dông chØ ¸p dông mét c¸ch cøng nh¾c c¸c quy ®Þnh mµ cßn ph¶i xem xÐt ®Õn xÝ nghiÖp khÝa c¹nh v« h×nh cña vÊn ®Ò, nh÷ng khÝa c¹nh kh«ng thÓ n¾m ®-îc trong b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nghiªn cøu thÞ tr-êng. Sau ®ã kÕt hîp víi nghiªn cøu thÞ tr-êng, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ dùa vµo nh÷ng c¶m nhËn thu ®-îc tõ sù quan s¸t t×nh thÕ còng nh- kinh nghiÖm cña b¶n th©n ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®-a ra quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng. Muèn c¸n bé tÝn dông cã ®-îc nh÷ng nghÖ thuËt cho vay th× Ng©n hµng cÇn ph¶i tËp trung x©y dùng, ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé v÷ng m¹nh vÒ kü thuËt, nh¹y bÐn vÒ trùc gi¸c ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông kh«ng 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng« §øc Long - K 27B ngõng n©ng cao, trau dåi, häc hái kinh nghiÖm, nghÖ thuËt cho vay hiÖn ®¹i trong vµ ngoµi n-íc. 2. T¨ng c-êng c¸c biÖn ph¸p thu nî cho Ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m qua, tØ lÖ cho vay cña Së giao dÞch cßn thÊp lµ bëi v× c«ng t¸c thu nî vµ l·i cña Ng©n hµng cßn ch-a ®¹t yªu cÇu, viÖc thu nî cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, sè nî qu¸ h¹n cßn nhiÒu. Mét trong nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c doanh nghiÖp vay vèn cña Ng©n hµng ®Çu t- kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ nî vµ l·i. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¶ hai phÝa. - VÒ phÝa doanh nghiÖp: do kh«ng t×m hiÓu kü thÞ tr-êng nªn sau khi ®Çu t- song kh«ng cã thÞ tr-êng tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l-îng s¶n phÈm lµm ra l¹i kh«ng c¹nh tranh ®-îc víi hµng ngo¹i nhËp, hµng ho¸ Õ Èm, tån kho nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng tr¶ ®-îc nî Ng©n hµng. MÆt kh¸c do tr×nh ®é kü thuËt cña doanh nghiÖp thÊp kÐm nªn khi giao dÞch mua b¸n víi n-íc ngoµi th-êng bÞ lõa, mua ph¶i m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu ®Õn vµi thÕ hÖ do ®ã s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶. -VÒ phÝa Ng©n hµng: C«ng t¸c thÈm ®Þnh ch-a tèt, ch-a thùc hiÖn ®-îc vai trß t- vÊn cña m×nh ®èi víi doanh nghiÖp dÉn ®Õn c«ng tr×nh, dù ¸n ®Çu tkh«ng cã hiÖu qu¶ nªn nî qu¸ h¹n t¨ng. 3. Më réng ®Çu t- víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Trong nÒn kinh tÕ n-íc ta kinh tÕ quèc doanh vÉn lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ vµ cÇn ®-îc chó träng ®Çu t- thÝch ®¸ng. Thùc tÕ kinh tÕ quèc doanh ®· ®-îc Nhµ n-íc rÊt -u ¸i víi hµng lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch -u tiªn mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh n»m m¬ còng kh«ng cã ®-îc. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m qua, thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh mÆc dï ch-a ph¸t triÓn nh-ng vÉn ®ãng gãp vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr-êng thùc sù thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, ngµy nay c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· cã mÆt trªn nhiÒu lÜnh vùc nh-: x©y dùng l-¬ng thùc thùc phÈm, chÕ biÕn m¸y mãc, c¬ khÝ…. 20