Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại nhno&ptnt hà nội...

Tài liệu Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại nhno&ptnt hà nội

.PDF
60
115
68

Mô tả:

Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại NHNo&PTNT Hà Nội
chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng Lêi nãi ®Çu Trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc ®ang tõng b−íc vµo ®êi sèng kinh tÕ x# héi. Tuy nhiªn hiÖn nay tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang bÞ ch÷ng l¹i bëi nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng nhÊt lµ vÊn ®Ò vÒ vèn. Cã thÓ nãi vèn lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó c¸c doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®æi míi c«ng nghÖ. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¹o vèn b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: cã thÓ tÝch luü tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, huy ®éng vèn, liªn doanh liªn kÕt, hay vay m−în chiÕm dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Nh−ng muèn æn ®Þnh vµ cã lîi thÕ nhÊt gióp c¸c doanh nghiÖp t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, ®æi míi c«ng nghÖ lµ nguån vèn trung vµ dµi h¹n tõ c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®ang thiÕu vèn nhÊt lµ vèn trung vµ dµi h¹n trong khi vèn tån ®äng trong c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i kh«ng ph¶i lµ Ýt. Nh− vËy, kh«ng ph¶i chóng ta thiÕu vèn mµ lµ chóng ta ch−a cã c¸ch chuyÓn vèn huy ®éng ®−îc vµo s¶n xuÊt kinh doanh. NHNo&PTNT Hµ Néi còng kh«ng n»m ngoµi t×nh tr¹ng ®ã. HiÖn nay nguån vèn cho vay trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng kÐm ®a d¹ng vª c¬ cÊu kh¸ch hµng. HÇu nh− Ng©n hµng chØ tËp trung vµo doanh nghiÖp Nhµ n−íc, ch−a quan t©m tíi c¸c ®èi t−îng kh¸ch hµng kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. V× lý do ®ã “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi ®−îc chän lµm ®Ò tµi nh»m ®¸p øng ®ßi hái thiÕt thùc cña thùc tiÔn, võa mang tÝnh thêi sù trong kinh doanh tiÒn tÖ cña Ng©n hµng hiÖn nay. Tõ nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i, bµi viÕt nµy sÏ ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng, t×m nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c mÆt h¹n chÕ hiÖn nay t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña bµi viÕt nµy lµ ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi tõ 2000 ®Õn n¨m 2002. Bµi viÕt nµy ®−îc kÕt cÊu nh− sau: Ch−¬ng I. TÝn dông Ng©n hµng vµ chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n Ch−¬ng II Thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. Ch−¬ng III Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em rÊt mong sÏ nhËn ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ ®Ó vÊn ®Ò nghiªn cøu ®−îc hoµn thiÖn h¬n. §Ó hoµn thiÖn bµi viÕt nµy, tr−íc hÕt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi c« gi¸o Ph¹m Hång V©n- ng−êi ®# trùc tiÕp h−íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn bµi viÕt nµy. §ång thêi em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« Líp: Ng©n hµng 41C 1 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng chó, anh chÞ c¸n bé c«ng t¸c t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi ®# gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn Vò V¨n C−êng Líp: Ng©n hµng 41C 2 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng Ch−¬ng I. TÝn dông Ng©n hµng vµ chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n I. Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. 1. Kh¸i niÖm. Ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi tõng céng ®ång ®Þa ph−¬ng, chñ thÓ tham gia nãi riªng. Víi vai trß quan träng nh− vËy, nh−ng quan niÖm nh− thÕ nµo vÒ mét Ng©n hµng, vµ sù ph©n biÖt nã víi c¸c tæ chøc phi Ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n. Râ rµng, cã thÓ ®Þnh nghÜa Ng©n hµng th«ng qua chøc n¨ng mµ chóng thùc hiÖn trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò ë chç kh«ng chØ chøc n¨ng cña c¸c Ng©n hµng thay ®æi, mµ cã sù “th©m nhËp” vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng Ng©n hµng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Do ®ã tuú theo ®IÒu kiÖn cña mçi n−íc vµ sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh n−íc ®ã mµ cã nh÷ng ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ Ng©n hµng. Theo luËt Ng©n hµng cña Ph¸p th× Ng©n hµng ®−îc ®Þnh nghÜa:”Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ nh÷ng xÝ nghiÖp hay c¬ së nµo ®ã th−êng xuyªn nhËn cña c«ng chóng d−íi h×nh thøc ký th¸c, hay h×nh thøc kh¸c sè tiÒn mµ hä dïng cho chÝnh hä vµo nghiÖp vô chiÕt khÊu, tÝn dông hay dÞch vô tµi chÝnh.” Cßn luËt ph¸p Ên ®é l¹i cã c¸i nh×n vÒ Ng©n hµng nh− sau, hä ®Þnh nghÜa:” Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ c¬ së nhËn c¸c kho¶n ký th¸c ®Ó cho vay hay tµi trî vµ ®Çu t−.” §ã lµ c¸c quan niÖm vÒ Ng©n hµng ®øng trªn gi¸c ®é luËt ph¸p. Cßn ®øng trªn gi¸c ®é tµi chÝnh Ng©n hµng th× sao? Mét ®Þnh nghÜa kh¸c vÒ Ng©n hµng ®−îc Gi¸o s− Peter Rose ®−a ra nh− sau: ”Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tµt chÝnh cung cÊp mét danh môc c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm vµ dÞch vô thanh to¸n – vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ.” ¥ ViÖt Nam, theo quy ®Þnh t¹i luËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× Ng©n hµng ®−îc ®Þnh nghÜa nh− sau: “ Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th−êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph−¬ng tiÖn thanh to¸n.” Nh− vËy th«ng qu© mét sè kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th−¬ng m¹i, ta cã thÓ hiÓu Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh trªn lÜnh tÝn dông víi môc ®Ých thu lîi nhuËn, vµ nã cã nh÷ng ®Æc tr−ng nh− sau: -Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét tæ chøc ®−îc phÐp nhËn ký th¸c cña c«ng chóng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶. -Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét tæ chøc ®−îc phÐp sö dông ký th¸c cña c«ng chóng ®Ó cho vay, chiÕt khÊu vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô tµI chÝnh kh¸c. C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ môc tiªu ho¹t ®éng, ë n−íc ta c¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng th−¬ng m¹i ®−îc ho¹t phÐp ho¹t ®éng theo luËt tæ chøc tÝn dông Líp: Ng©n hµng 41C 3 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng bao gåm: Ng©n hµng th−¬ng m¹i, Ng©n hµng ph¸t triÓn, Ng©n hµng ®Çu t−, Ng©n hµng chÝnh s¸ch, Ng©n hµng hîp t¸c vµ c¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng kh¸c. 2. C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i tËp trung chñ yÕu vµo nhiÖm vô nhËn tiÒn göi vµ cho vay, ®ã lµ hai mÆt ho¹t ®éng tÝn dông. Trong xu thÕ hiÖn nay, c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i ho¹t ®éng theo lo¹i h×nh ®a n¨ng th× ho¹t ®éng cña nã tËp trung vµo ba ho¹t ®éng chÝnh: ho¹t ®éng huy ®éng vèn, ho¹t ®éng sö dông vèn, ho¹t ®éng trung gian. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn ®èi víi Ng©n hµng ®©y lµ ho¹t ®éng “®Çu vµo” cña Ng©n hµng. Nguån vèn ho¹t ®éng chñ yÕu cña mét Ng©n hµng ®−îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån chÝnh sau ®©y: vèn tù cã cña doanh nghiÖp, vèn vay (vay cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, vay cña d©n c−, vay cña Ng©n hµng trung −¬ng), lîi nhuËn ®Ó l¹i, ngoµi ra ®èi víi mét sè Ng©n hµng nguån vèn ho¹t ®éng cã thÓ h×nh thµnh tõ vèn ®IÒu lÖ hay vèn uû th¸c...Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, Ng©n hµng th−¬ng m¹i phÇn lín dùa vµo viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng nguyªn thuû cña Ng©n hµng lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ ®©y vÉn lµ nguån ®Çu vµo chñ yÕu cña Ng©n hµng. Cã nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng tíi quy m« tiÒn göi cña kh¸ch hµng t¹i Ng©n hµng nh−: l#i suÊt, ph−¬ng thøc huy ®éng cña Ng©n hµng, t×nh h×nh kinh tÕ x# héi tõng thêi kú, phong tôc tËp qu¸n cña tõng vïng, uy tÝn cña tõng Ng©n hµng, c¸c dÞch vô do Ng©n hµng cung cÊp...vv. N¾m ®−îc yÕu tè ®ã, Ng©n hµng cã thÓ ®IÒu chØnh l−îng vèn huy ®éng sao cho phï hîp víi nhu cÇu vèn cña m×nh. C¸c lo¹i tiÒn göi mµ Ng©n hµng cung cÊp ®Ó huy ®éng vèn lµ: tiÒn göi thanh to¸n kh«ng kú h¹n, tiÒn göi cã kú h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm. Ngoµi ra, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông vµ ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh, Ng©n hµng cã thÓ vay vèn tõ d©n c− , c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c th«ng qua mét sè h×nh thøc nh−: ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu hoÆc vay t¸i chiÕt khÊu tõ Ng©n hµng trung −¬ng. §Ó ®−îc ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn huy ®éng vèn, Ng©n hµng ph¶i cã mét l−îng nhÊt ®Þnh gäi lµ vèn tù cã. L−îng vèn nµy chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá trong tæng vèn sö dông song nã cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Vèn tù cã lµ ®IÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó Ng©n hµng cã ®−îc giÊy phÐp tæ chøc vµ ho¹t ®éng tr−íc khi nã cã thÓ huy ®éng ®−îc nh÷ng kho¶n tiÒn göi ®Çu tiªn. Vèn tù cã cßn ®ãng vai trß lµ mét tÊm ®Öm gióp chèng l¹i rñi ro ph¸ s¶n, nh÷ng thua lç vÒ tµI chÝnh trong ho¹t ®éng t¹m thêi. Nã t¹o niÒm tin cho c«ng chóng vµ lµ sù ®¶m b¶o ®èi víi chñ nî vÒ søc m¹nh tµi chÝnh cña Ng©n hµng. Vµ nã cßn cung cÊp n¨ng lùc tµi chÝnh cho sù t¨ng tr−ëng vµ sù ph¸t triÓn dÞch vô míi, cho nh÷ng ch−¬ng tr×nh vµ trang thiÕt bÞ míi. Líp: Ng©n hµng 41C 4 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng §èi víi ho¹t ®éng sö dông vèn, ®©y lµ ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t− bao gåm ho¹t ®éng ng©n quü, ho¹t ®éng cho vay, ho¹t ®éng ®Çu t− chøng kho¸n. Ho¹t ®éng ng©n quü nh»m b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n th−êng xuyªn cña Ng©n hµng cho kh¸ch hµng. §©y lµ tµi s¶n kh«ng sinh lêi hoÆc sinh lêi thÊp nh−ng tÝnh láng cao ®−îc coi nh− tiÒn mÆt. Do ®ã Ng©n hµng ph¶i duy tr× l−îng tiÒn mÆt ë mét møc ®é hîp lý sao cho võa ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n võa ®¶m b¶o tÝnh sinh lêi. Ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña Ng©n hµng v× ®©y lµ ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu cña Ng©n hµng. Còng v× vËy mµ ®©y lµ ho¹t ®éng chøa nhiÒu rñi ro nhÊt. §Ó tr¸nh ®IÒu ®ã, viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay ®−îc tiÕn hµnh rÊt chÆt chÏ, ®Æc biÖt lµ mãn vay lín, víi thêi h¹n dµi. Ng©n hµng th−¬ng m¹i cã thÓ cho vay theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Ngoµi ra Ng©n hµng cßn sö dông vèn vµo ho¹t ®éng ®Çu t− chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng ®Ó thu lîi nhuËn vµ mét phÇn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Ng©n hµng. Ho¹t ®éng trung gian lµ viÖc Ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng mét lo¹t c¸c dÞch vô cã liªn quan. Ng©n hµng sÏ nhËn ®−îc mét kho¶n thu d−íi h×nh thøc hoa hång. C«ng nghÖ Ng©n hµng cµng ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng nµy cµng phong phó vµ doanh thu cµng lín. C¸c ho¹t ®éng tiªu biÓu lµ: chuyÓn tiÒn, thanh to¸n hé kh¸ch hµng th«ng qua c¸c h×nh thøc ghi chÐp trªn tµi kho¶n cña kh¸ch hµng t¹i Ng©n hµng, ph¸t hµnh sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, th− tÝn dông, m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n, qu¶n lý hé tµi s¶n cho kh¸ch hµng, t− vÊn cho doanh nghiÖp...vv. Ngµy nay, xu h−íng cña Ng©n hµng lµ ho¹t ®éng ®a n¨ng trªn nhiÒu lÜnh vùc víi nhiÒu nghiÖp vô kh¸c nhau. C¸c nghiÖp vô cã quan hÖ chÆt chÏ, hç trî cho nhau nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu cuèi cïng lµ lîi nhuËn cao nhÊt. 3. C¸c lo¹i h×nh tÝn dông Ng©n hµng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, tuú theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ môc tiªu qu¶n lý cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i mµ cã c¸ch ph©n lo¹i tÝn dông nh− sau: 3.1. NÕu c¨n cø vµo thêi h¹n, tÝn dông chia thµnh c¸c lo¹i sau ®©y: - TÝn dông ng¾n h¹n: cã thêi h¹n tõ 12 th¸ng trë xuèng - TÝn dông trung h¹n: cã thêi gian tõ 1 n¨m ®Õn 5 n¨m (cã n¬i quy ®Þnh lµ 7 n¨m). - TÝn dông dµi h¹n: cã thêi h¹n tõ 5 n¨m trë nªn (cã n¬i quy ®Þnh lµ 7 n¨m). Thêi h¹n tÝn dông ®ã chÝnh lµ thêi h¹n mµ trong ®ã ng©n hµng cam kÕt cÊp cho kh¸ch hµng mét kho¶n tÝn dông vµ nã ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ ngµy, th¸ng, n¨m. Hay thêi h¹n tÝn dông cßn ®−îc hiÓu lµ thêi h¹n ®−îc tÝnh tõ lóc ®ång vèn ®Çu tiªn cña ng©n hµng ®−îc ph¸t ra cho ®Õn lóc ®ång vèn vµ l#i cuèi cïng ph¶i thu vÒ. Líp: Ng©n hµng 41C 5 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng TÝn dông ng¾n h¹n th−êng g¾n víi nh÷ng kho¶n vay cña doanh nghiÖp ®Ó bæ sung vµo tµi s¶n l−u ®éng, bëi v× tµi s¶n l−u ®éng th−êng cã vßng quay trªn mét vßng thÊp h¬n mét n¨m. Do vËy trong mét n¨m doanh nghiÖp cã thÓ hoµn tr¶ ®−îc sè tiÒn vay ë Ng©n hµng. C¸c tµi s¶n cè ®Þnh nh− ph−¬ng tiÖn s¶n xuÊt, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, mét sè c©y trång vËt nu«i ... c¸c trang thiÕt bÞ nhanh hao mßn cã nhu cÇu nguån vèn tõ 1 n¨m ®Õn 5 n¨m. Ng−îc l¹i, nh÷ng c«ng tr×nh ®Çu t− lín, thu håi vèn l©u, thuéc tÇm vÜ m« nh−: m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghiÖp nÆng, x©y dùng cÇu ®−êng... cã nhu cÇu nguån vèn tõ 5 n¨m ®Õn 10 n¨m cã khi tíi 20 n¨m. TÊt nhiªn cïng víi ®é dµi cña thêi gian, viÖc thu håi vèn ®èi víi c¸c dù ¸n cã thêi h¹n dµi gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n do ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i doanh nghiÖp khã cã thÓ tÝnh ®−îc hÕt khã kh¨n sÏ gÆp trong t−¬ng lai. Do vËy møc ®é rñi ro cña c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi gian lín ®èi víi Ng©n hµng sÏ t¨ng nªn. §iÒu nµy mét phÇn lý gi¶i t¹i sao l#i suÊt c¸c kho¶n cho vay dµi h¹n th−êng cao h¬n c¸c kho¶n c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n. Ph©n lo¹i TÝn dông theo thêi gian cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. Nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng hoµn tr¶, ®é rñi ro còng nh− ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh an toµn vµ sinh lîi cña mét Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. 3.2. Ph©n lo¹i theo h×nh thøc cho vay. C¨n cø theo h×nh thøc cho vay ta cã c¸c lo¹i tÝn dông sau: - ChiÕt khÊu lµ viÖc Ng©n hµng Th−¬ng m¹i øng tr−íc tiÒn cho kh¸ch hµng t−¬ng øng víi gi¸ trÞ cña th−¬ng phiÕu sau khi ®# trõ ®i phÇn thu nhËp cña Ng©n hµng ®Ó së h÷u mét th−¬ng phiÕu ch−a ®Õn h¹n. VÒ mÆt ph¸p lý th× Ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ nhµ cho vay víi chñ së h÷u th−¬ng phiÕu vµ chØ lµ h×nh thøc trao ®æi tr¸i quyÒn. Tuy nhiªn ®èi víi Ng©n hµng, viÖc bá tiÒn ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i ®Ó thu vÒ mét kho¶n tiÒn lín h¬n trong t−¬ng lai víi l#i suÊt Ên ®Þnh tr−íc ®−îc coi nh− lµ ho¹t ®éng tÝn dông, nh−ng cã lÏ coi ®©y lµ mét ho¹t ®éng ®Çu t− cña Ng©n hµng h¬n lµ mét ho¹t ®éng tÝn dông. - Cho vay ®−îc hiÓu lµ viÖc Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng víi sù cam kÕt kh¸ch hµng ph¶i hoµn tr¶ gèc vµ l#i trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh víi møc l#i suÊt cam kÕt. Cho vay ®−îc gäi lµ mét trong c¸c nghiÖp truyÒn thèng cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i, nã ®−îc h×nh thµnh ngay tõ buæi s¬ khai cña c¸c Ng©n hµng, vµ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ho¹t ®éng sinh lêi cao nhÊt cho c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. - B¶o l#nh lµ viÖc Ng©n hµng cam kÕt thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh thay kh¸ch hµng cña m×nh khi kh¸ch hµng cña m×nh kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. MÆc dï kh«ng ph¶i xuÊt tiÒn ra, song Ng©n hµng vÉn thu ®−îc lîi tõ kh¸ch hµng nhê uy tÝn cña m×nh. NghiÖp vô nµy ®−îc ®−a vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn nÕu cã nghiÖp vô ph¸t sinh tøc lµ Ng©n hµng ®øng ra thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hµng cña m×nh th× nã l¹i ®−îc ®−a vµo tµi kho¶n néi b¶ng. - Cho thuª ®ã lµ viÖc Ng©n hµng ®øng ra bá tiÒn mua tµi s¶n ®Ó cho kh¸ch hµng thuª theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Sau thêi gian ®ã kh¸ch Líp: Ng©n hµng 41C 6 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng hµng ph¶i tr¶ c¶ gèc lÉn l#i cho Ng©n hµng. §©y lµ ho¹t ®éng kh¸ míi mÎ víi Ng©n hµng. Tuy nhiªn ho¹t ®éng nµy sinh lêi kh¸ cao, nh−ng nã còng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro trong ®ã cã yÕu tè vÒ c«ng nghÖ. §iÒu nµy ®ßi hái c¸n bé tÝn dông kh«ng nh÷ng ph¶i cã chuyªn m«n vÒ nghÒ nghiÖp mµ cßn cã c¶ sù hiÓu biÕt vÒ kü thuËt, vÒ c«ng nghÖ. 3.3Ph©n lo¹i tÝn dông theo tµi s¶n ®¶m b¶o. NÕu c¨n cø vµo tµi s¶n ®¶m b¶o th× ta cã c¸c lo¹i h×nh tÝn dông sau ®©y: - TÝn dông ®¶m b¶o ®ã lµ sù cam kÕt cña ng−êi nhËn tÝn dông vÒ viÖc dïng tµi s¶n ®¶m b¶o thuéc së h÷u cña m×nh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi Ng©n hµng trong tr−êng hîp kh«ng tr¶ ®−îc nî. Trong tr−êng hîp nµy khi kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc nî, hoÆc v× sö dông sai môc ®Ých nguån vèn vay dÉn ®Õn kh«ng thanh to¸n ®−îc th× Ng©n hµng sÏ b¸n tµi s¶n ®i ®Ó thu håi nguån vèn. TÝn dông ®¶m b¶o ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã ®é rñi ro cao nh− kh¸ch hµng míi hay nh÷ng kh¸ch hµng cã t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng tèt... - TÝn dông kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o ®ã lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn víi mét h¹n møc nhÊt ®Þnh mµ kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o. Lo¹i tÝn dông nµy th−êng ®−îc cÊp cho c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn cao, nh÷ng kh¸ch hµng cã mèi quan hÖ tèt vµ l©u dµI ®èi víi Ng©n hµng, hä cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã mèi quan hÖ tèt víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh. Còng cã thÓ lµ c¸c kho¶n vay thùc hiªn theo chØ thÞ cña ChÝnh phñ, hay ChÝnh phñ yªu cÇu kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o. Bªn c¹nh nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i trªn, c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i cßn sö dông c¸c tiªu thøc kh¸c tuú theo ®èi t−îng cho vay, tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm hay tÝnh chuyªn m«n ho¸ trong ngµnh ®Ó ph©n chia vÝ dô nh−: TÝn dông lµnh m¹nh, tÝn dông cã vÊn ®Ò, tÝn dông s¶n xuÊt, tÝn dông tiªu dïng... II. Vai trß tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng 1. TÝn dông trung vµ dµi h¹n TÝn dông trung vµ dµi h¹n “ lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh cho kh¸ch hµng vay vèn trung vµ dµi h¹n nh»m thùc hiÖn c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, phôc vô ®êi sèng”. TÝn dông lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng mang l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu vµ nã chiÕm phÇn lín ho¹t ®éng trong c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i, song kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i ®Òu thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng nµy. Mét sè Ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý vµ thu håi nî, mét sè kh¸c l¹i gÆp khã kh¨n trong viÖc kh«ng thÓ t×m ®−îc dù ¸n thÝch hîp ®Ó cho vay hoÆc gÆp khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn. V× vËy viÖc xem xÐt chÊt l−îng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông nhÊt lµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Nã gióp c¸c Ng©n hµng cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh tõ ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, thiÕu sãt vµ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng tÝn dông. Líp: Ng©n hµng 41C 7 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng ChÊt l−îng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c tÝn dông Ng©n hµng ®−îc nh×n nhËn tõ 3 phÝa: c¸c nhµ Ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp, vµ tõ nÒn kinh tÕ. Trong bµi viÕt nµy, chóng ta t¹m giíi h¹n viÖc nghiªn cøu chÊt l−îng tÝn dông d−íi gi¸c ®é cña Ng©n hµng. NÕu xÐt theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ Ng©n hµng th× ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®−îc xem lµ cã hiÖu qu¶ khi nã ®¶m b¶o ®−îc 3 yÕu tè: kh¶ n¨ng sinh lîi, kh¶ n¨ng thu håi c¶ gèc vµ l#i ®óng h¹n vµ kh¶ n¨ng thanh kho¶n tõ phÝa nguån. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c Ng©n hµng khi tiÕn hµnh cho vay trung dµi h¹n th× kho¶n vay ®ã ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i ®−îc chi phÝ tr¶ cho l#i suÊt huy ®éng hoÆc ®i vay, chi phÝ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ l#i dù tÝnh. Song kh«ng ph¶i c¸c Ng©n hµng cø cho vay nhiÒu, mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn lµ cã hiÖu qu¶ cao bëi v× nÕu chØ cho vay ra mµ kh«ng thu håi ®−îc vèn cho vay hoÆc cho vay kh«ng c©n xøng víi nguån huy ®éng ®−îc th× sím hay muén, Ng©n hµng còng r¬i vµo t×nh tr¹ng thua lç, ®æ bÓ. Ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n cã c¸c h×nh thøc sau: - Ho¹t ®éng tÝn dông theo h×nh thøc dù ¸n ®Çu t− - H×nh thøc cho thuª tµi chÝnh - ThÊu chi - B¶o l#nh trung vµ dµi h¹n 2. Vai trß cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n. 2.1. Vai trß cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp - TÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ nguån tµi trî gióp doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, më réng thÞ tr−êng. §ã lµ môc tiªu hµng ®Çu cña doanh nghiÖp. BÊt cø doanh nghiÖp nµo còng muèn më réng thÞ tr−êng ho¹t ®éng cña m×nh vµ nÕu vËy ph¶i më réng s¶n xuÊt. Më réng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng mµ doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh mét sím mét chiÒu. §ã lµ ho¹t ®éng l©u dµi vµ cÇn cã nguån vèn dµi h¹n. Nh−ng kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng ®ñ vèn ®Ó tiÕn hµnh më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy nhu cÇu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp rÊt cÇn thiÕt. Víi nh÷ng lîi thÕ ®Æc thï, tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng ®−îc c¸c doanh nghiÖp −a thÝch h¬n h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu. - TÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ, thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt. §iÒu ®ã gióp doanh nghiÖp thÝch nghi víi t×nh h×nh thÞ tr−êng còng nh− ®Æc thï cña chÝnh doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. VÒ dµi h¹n, c¸c doanh Líp: Ng©n hµng 41C 8 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng nghiÖp lu«n chó träng ®Õn viÖc më réng s¶n xuÊt, x©y dùng nhµ x−ëng, mua s¾m m¸y mãc, ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng s¶n phÈm vµ gi¶m chi phÝ ®Õn møc tèi thiÓu. §Æc biÖt ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, nhu cÇu vèn x©y dùng c¬ b¶n lµ rÊt lín trong lóc c¸c nhµ kinh doanh ch−a tÝch luü ®−îc nhiÒu, ch−a cã nhiÒu thêi gian ®Ó tÝch luü vèn, t©m lý ®Çu t− trùc tiÕp cña c«ng chóng vµo c¸c doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ. ViÖc vay vèn trung vµ dµi h¹n ë ng©n hµng th−¬ng m¹i sÏ lµm cho doanh nghiÖp cã thÓ tù chñ vµ cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®éc lËp ®−îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh mµ kh«ng ph¶i ph©n chia quyÒn kiÓm so¸t víi c¸c cæ ®«ng nÕu huy ®éng vèn b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu. - TÝn dông trung vµ dµi h¹n cßn lµ trî thñ ®¾c lùc cña doanh nghiÖp trong viÖc tho¶ mCn vµ chíp c¬ héi kinh doanh. Khi cã c¬ héi kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhanh chãng vay vèn cña Ng©n hµng ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, gia t¨ng s¶n l−îng ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. Khi doanh nghiÖp ®i vay vèn trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng th−¬ng m¹i sÏ cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc kú h¹n nî, nghÜa lµ hä cã thÓ tr¶ nî sím h¬n thêi gian ®Õn h¹n tr¶ nî khi hä kh«ng cÇn ®Õn viÖc sö dông vèn trung vµ dµi h¹n n÷a. Khi doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong viÖc tr¶ nî t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã th× cã xin Ng©n hµng gia h¹n nî. Ngoµi ra, tÝn dông trung vµ dµi h¹n tr¸nh ®−îc c¸c chi phÝ ph¸t hµnh, lÖ phÝ b¶o hiÓm, lÖ phÝ ®¨ng ký... ViÖc tr¶ nî trung vµ dµi h¹n còng ®−îc x©y dùng theo mét sù ph©n chia æn ®Þnh vµ hîp lý do ®ã doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng t×m kiÕm c¸c nguån tr¶ nî mét c¸ch dÔ dµng h¬n. 2.2. Vai trß cña tÝn dông trung dµi h¹n ®èi víi nÒn kinh tÕ - TÝn dông trung vµ dµi h¹n thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn, ®iÒu hoµ l−îng cung cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ. Víi chøc n¨ng lµ trung gian tµi chÝnh, c¸c Ng©n hµng tËp trung c¸c nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ vµ cho vay ®èi víi c¸c ®èi t−îng cã nhu cÇu ®iÒu ®ã ®−îc thÓ hiÖn râ trong ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng, nã gióp c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung ho¹t ®éng mét c¸ch liÒn m¹ch kh«ng ng¾t qu#ng vµ lµ mét kªnh truyÒn dÉn vèn cã hiÖu qu¶. Th«ng qua cho vay trung vµ dµi h¹n mµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ®æi míi c«ng nghÖ, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, ®Çu t− ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng tÝn dông thóc ®Èy l−u th«ng hµng ho¸, ®Èy nhanh chu chuyÓn tiÒn tÖ, thóc ®Èy t¸i s¶n xuÊt më réng. - TÝn dông trung vµ dµi h¹n còng cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, t¨ng tû träng c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt lµ nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt Líp: Ng©n hµng 41C 9 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng n−íc, ®¸p øng nhu cÇu tr−íc m¾t còng nh− l©u dµi. §Çu t− cho vay trung dµi h¹n trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp gãp phÇn ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, æn ®Þnh l¹m ph¸t, n©ng cao ®êi sèng cña d©n c−, ph¸t triÓn lùc l−îng lao ®éng, gióp nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng æn ®Þnh. - TÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia lu«n g¾n víi thÞ tr−êng thÕ giíi, nÒn kinh tÕ ®ãng tr−íc ®©y ®# nh−êng b−íc cho nÒn kinh tÕ më ph¸t triÓn. TÝn dông trung vµ dµi h¹n ®# trë thµnh mét trong nh÷ng ph−¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ c¸c n−íc víi nhau d−íi c¸c h×nh thøc: tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu, tÝn dông hç trî ph¸t triÓn, cho vay viÖn trî... N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông lµ nhiÖm vô cã ý nghÜa víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong c¶ hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. VÊn ®Ò nµy cµng trë nªn cÊp thiÕt víi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n−íc ta hiÖn nay: Nhu cÇu vèn cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ rÊt lín trong khi viÖc sö dông vèn cßn cã nhiÒu bÊt cËp, hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng cao, cßn thÊt tho¸t vµ g©y l#ng phÝ lín. 2.3. Vai trß cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®èi víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i . - TÝn dông trung vµ dµi h¹n mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho Ng©n hµng, ®ång thêi n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng. TÝn dông trung dµi h¹n c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng lµ ho¹t ®éng mang tÝnh chiÕn l−îc cña c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. Víi nh÷ng kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n cã quy m« lín vµ l#i suÊt cao, thêi gian dµi, tÝn dông trung vµ dµi h¹n mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho Ng©n hµng. Do vËy tÝn dông trung vµ dµi h¹n mang l¹i thu nhËp chñ yÕu trong tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i tõ tr−íc ®Õn nay. - Khi ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng chÝnh lµ ng©n hµng ®ang t¹o ra vµ duy tr× kh¸ch hµng cña m×nh trong t−¬ng lai. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ thÕ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Khi Ng©n hµng kh«ng ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng cho vay, ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng, thêi h¹n vay tiÒn th× ng©n hµng kh«ng thÓ ®øng v÷ng ®−îc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c Ng©n hµng kh¸c. MÆt kh¸c, tÝn dông trung vµ dµi h¹n cßn lµ c«ng cô c¹nh tranh hiÖu qu¶ cña Ng©n hµng nh»m thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Khi cã ®−îc mèi quan hÖ, Ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn l«i kÐo kh¸ch hµng sö dông c¸c dÞch vô kh¸c do m×nh cung cÊp - MÆt kh¸c tÝn dông trung vµ dµi h¹n cßn lµ c¸ch thøc kh¶ thi ®Ó gi¶i quyÕt nguån vèn huy ®éng cßn d− thõa t¹i mçi ng©n hµng th−¬ng m¹i. §ång thêi lµ c¸ch ®Ó Ng©n hµng gäi vèn tõ nÒn kinh tÕ ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp. V× vËy cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶, thu ®−îc lîi nhuËn qua ®ã ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña m×nh, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. Líp: Ng©n hµng 41C 10 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng III. Néi dung nghiÖp vô cho vay trung vµ dµi h¹n. 3.1. Môc ®Ých cho vay. NÕu nh− tÝn dông ng¾n h¹n ®−îc cho vay chñ yÕu ®Ó bæ sung vµo nguån vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp, th× tÝn dông trung vµ dµi h¹n l¹i nh»m ®Çu t− vµo c¸c dù ¸n cã thêi gian t−¬ng ®èi dµi nh− mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, x©y dùng söa ch÷a nhµ x−ëng c¬ së vËt chÊt kü thuËt nh»m ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, vµ ph¸t triÓn trong t−¬ng lai cña doanh nghiÖp. 3.2. §èi t−îng cho vay. Víi môc ®Ých cho vay nh− trªn, nªn ®èi t−îng cho vay cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ c¸c chi phÝ cÊu thµnh trong tæng møc ®Çu t− cña dù ¸n kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, lµ tæ chøc, c¸ nh©n hay lµ doanh nghiÖp, bao gåm: gi¸ trÞ vËt t−, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ chuyÓn giao, chi phÝ nh©n c«ng, gi¸ thuÕ vµ chuyÓn nh−îng ®Êt ®ai, gi¸ thuª mua c¸c tµi s¶n, chi phÝ mua b¶o hiÓm vµ c¸c chi phÝ kh¸c. 3.3. §iÒu kiÖn cho vay §Ó ®−îc vay vèn, ®¬n vÞ xin vay ph¶i göi ®Õn ng©n hµng ®¬n xin vay, luËn chøng kinh tÕ, kü thuËt vµ dù to¸n ®# ®−îc thÈm ®Þnh vµ cÊp trªn phª duyÖt vµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña m×nh trong mét vµi n¨m tr−íc. Ngoµi ra, ®¬n vÞ xin vay ph¶i göi ®Õn Ng©n hµng b¶n tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña dù ¸n, lîi nhuËn mµ dù ¸n mang l¹i qua c¸c n¨m, c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n nh− NPV, IRR...Bªn c¹nh ®ã cã tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c sè tiÒn xin vay, c¸c nguån tr¶ nî vµ lÖnh tr¶ nî. Ng©n hµng cho vay sÏ xem xÐt kü c¸c tµi liÖu nh»m ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng cña ®¬n vÞ vay vèn tr−íc khi quyÕt ®Þnh cho vay, t×nh h×nh tµi chÝnh vµ nghi# vô cña hä víi Nhµ n−íc vµ c¸c tæ chøc tµichÝnh nh− thÕ nµo. Khi ng©n hµng quyÕt ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp vay trung vµ dµi h¹n, ng©n hµng cÇn ph¶i n¾m ch¾c hiÖu qu¶ cña ph−¬ng ¸n, dù ¸n, ch−¬ng tr×nh s¶n xuÊt cña bªn vay vèn. Mét trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó cho c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i cho vay lµ thÕ chÊp. §ã còng lµ ®¶m b¶o tÝn dông ®−îc thùc hiÖn d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh−ng nh×n chung cã thÓ chia lµm hai lo¹i: ®¶m b¶o ®èi vËt vµ ®¶m b¶o ®èi nh©n. - §¶m b¶o ®èi vËt: ®¶m b¶o ®èi vËt lµ h×nh thøc ®¶m b¶o tÝn dông mµ trong ®ã Ng©n hµng ®ãng vai trß lµ chñ nî ®−îc thõa h−ëng mét sè quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh ®èi víi tµi s¶n cña kh¸ch hµng nh»m lµm c¨n cø ®Ó thu håi nî trong tr−êng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Cã 2 h×nh thøc ®¶m b¶o ®èi vËt chÝnh lµ thÕ chÊp vµ cÇm cè. Líp: Ng©n hµng 41C 11 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng + ThÕ chÊp lµ ph−¬ng tiÖn chuyÓn dÞch quyÒn lîi vÒ tµi s¶n sang cho chñ nî víi môc ®Ých lµm ®¶m b¶o cho mãn nî hoÆc miÔn trõ mét nghÜa vô. Ng−êi ®i vay ®−îc gäi lµ ng−êi thÕ chÊp vµ ng−êi cho vay ®−îc gäi lµ ng−êi ®−îc thÕ chÊp. + CÇm cè lµ hµnh vi giao nép tµi s¶n hoÆc c¸c chøng tõ chøng nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n cña con nî (ng−êi ®−îc cÇm cè) ®Ó thùc hiÖn mét nghÜa vô. NghÜa vô cÇm cè trong quan hÖ tÝn dông lµ ng−êi ®i vay thùc hiÖn nghÜa vô hoµn tr¶ nî ®óng h¹n hîp ®ång. Trong tr−êng hîp ng−êi ®i vay kh«ng thanh to¸n nî ®óng h¹n theo hîp ®ång th× Ng©n hµng cã quyÒn b¸n tµi s¶n cÇm cè vµ ®−îc −u tiªn thu nî tr−íc c¸c chñ nî kh¸c. Nh÷ng lo¹i tµi s¶n cÇm cè th«ng dông ®Ó ®¶m b¶o cho vay Ng©n hµng gåm: cÇm cè hµng ho¸, chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu, cÇm cè c¸c chøng kho¸n kh¸c. - §¶m b¶o ®èi nh©n: §¶m b¶o ®èi nh©n lµ sù cam kÕt cña mét hoÆc nhiÒu ng−êi vÒ viÖc tr¶ nî Ng©n hµng thay cho kh¸ch hµng vay vèn khi ng−êi nµy kh«ng tr¶ ®−îc nî. Trong ®¶m b¶o ®èi nh©n cã 3 chñ thÓ liªn quan víi nhau nh− sau: Ng−êi ®i vay 1 Ng©n hµng 2 Ng−êi b¶o l#nh 1: Hîp ®ång tÝn dông ®−îc ký gi÷a ng©n hµng vµ ng−êi ®i vay. 2: Hîp ®ång b¶o l#nh ®−îc ký gi÷a ng©n hµng vµ ng−êi b¶o l#nh. Khi xÐt duyÖt mét b¶o l#nh ng©n hµng cÇn chó ý ®Õn mét sè ®iÓm nh− sau: + Ng−êi b¶o l#nh ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc b¶o l#nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu lµ ph¸p nh©n th× ng−êi ®øng ra b¶o l#nh ph¶i lµ ng−êi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ph¸p nh©n. + ThÓ nh©n hoÆc ph¸p nh©n ®øng ra b¶o l#nh ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô ®# cam kÕt. + Uy tÝn cña ng−êi b¶o l#nh. §¶m b¶o tÝn dông ®−îc coi lµ tiªu chuÈn khi xÐt duyÖt cho vay nh−ng ph¶i thÊy r»ng ®©y kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn quan träng nhÊt hay nãi c¸ch kh¸c kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn mang tÝnh nguyªn t¾c. Tuy nhiªn trong thêi gian qua, c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i n−íc ta vÉn xÕp ®¶m b¶o tiÒn vay vµo vÞ trÝ sè mét Líp: Ng©n hµng 41C 12 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng 3.4. Nguån vèn Ng©n hµng cã thÓ sö dông c¸c nguån vèn sau ®Ó cÊp tÝn dông trung vµ dµi h¹n cho kh¸ch hµng. - Vèn tù cã: §©y lµ nguån vèn chñ yÕu h×nh thµnh nguån vèn cho vay trung vµ dµi h¹n cña c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i gãp vèn hoÆc tÝch luü trong qu¸ tr×nh kinh doanh. C¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i cã vèn tù cã lín sÏ cã nhiÒu −u thÕ trong cho vay trung dµi h¹n. §èi víi c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i ViÖt Nam hiÖn nay th× ®©y lµ mét trë ng¹i v× vèn tù cã cña b¶n th©n mçi ng©n hµng cßn rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ. - Ng©n hµng cã thÓ huy ®éng vèn cña d©n c− d−íi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n hoÆc huy ®éng tiÒn göi ®Þnh kú dµi h¹n ®Ó cho vay trung dµi h¹n. Nguån vèn nµy hiÖn nay rÊt h¹n chÕ do d©n chóng Ýt ng−êi muèn göi tiÒn dµi h¹n vµ kú h¹n cña tr¸i phiÕu huy ®éng kh«ng dµi. - Vèn vay tõ Ng©n hµng Trung −¬ng: Nguån tiÒn nµy còng bÞ h¹n chÕ vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Trung −¬ng - Vay nî n−íc ngoµi ®Ó cho vay trung dµi h¹n: §©y lµ mét h×nh thøc ®−îc c¸c Ng©n hµng trªn thÕ giíi sö dông th−êng xuyªn víi khèi l−îng lín. ¦u ®iÓm cña nguån vèn nµy lµ cã khèi l−îng lín vµ l#i suÊt chÊp nhËn ®−îc nh−ng c¸c Ng©n hµng chØ nªn sö dông nguån vèn nµy nÕu cã dù ¸n ®Çu t− cã hiÖu qu¶ cao tr¸nh viÖc kh«ng hoµn tr¶ ®−îc nî vay. - Vèn nhËn uû th¸c vµ vèn tµi trî ®Ó cho vay theo ch−¬ng tr×nh hoÆc dù ¸n ®Çu t− cña Nhµ n−íc, tæ chøc kinh tÕ-tµi chÝnh, tÝn dông, x# héi trong vµ ngoµi n−íc. §Æc ®iÓm cña nguån vèn nµy lµ kh«ng æn ®Þnh, c¸c dù ¸n ®Çu t− th−êng ®−îc chØ ®Þnh tr−íc, Ng©n hµng chØ lµ ng−êi trung gian ®ãng vai trß qu¶n lý, gi¶i ng©n vµ thu håi vèn ®Çu t− mµ kh«ng cã quyÒn lùa chän. - Ngoµi nh÷ng nguån vèn trªn, ®èi víi c¸c Ng©n hµng quèc doanh ViÖt nam th× hµng n¨m c¸c Ng©n hµng nµy cßn nhËn ®−îc mét kho¶n vèn ®iÒu lÖ tõ Ng©n hµng Trung −¬ng. §ã còng lµ nguån vèn h×nh thµnh vèn vay trung vµ dµi h¹n t¹i c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i, nhÊt lµ ®èi víi dù ¸n vay theo sù chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ. 3.5. Thêi h¹n cho vay Thêi h¹n cho vay lµ trªn 1 n¨m, ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo yªu cÇu cña dù ¸n, kh¶ n¨ng tr¶ vèn cña dù ¸n ®Çu t− vµ tÝnh chÊt nguån vèn cña bªn cho vay. Thêi gian cho vay ®−îc tÝnh tõ khi bªn vay nhËn ®−îc kho¶n vèn ®Çu tiªn cho ®Õn khi tr¶ hÕt nî. Th«ng th−êng, Ng©n hµng c¨n cø vµo thêi gian khÊu hao ®Ó ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cho vay. Thêi gian cho vay ng¾n h¬n hoÆc dµi h¬n qu¸ nhiÒu so víi thêi gian khÊu hao ®Òu ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh hoµn tr¶ cña kh¸ch hµng v× khÊu hao tõ tµi s¶n lµ mét trong nh÷ng nguån chñ Líp: Ng©n hµng 41C 13 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng yÕu ®Ó tr¶ nî cho kh¸ch hµng. Thêi h¹n cho vay bao gåm thêi gian ©n h¹n (nÕu cã) vµ thêi gian tr¶ nî. - Thêi gian ©n h¹n ®−îc tÝnh t−¬ng xøng víi thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh, thêi gian l¾p ®Æt m¸y mãc vµ s¶n xuÊt thö s¶n phÈm. - Thêi gian tr¶ nî: tuú vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ vay, tuú vµo kh¶ n¨ng thu nhËp cña bªn vay mµ hai bªn tho¶ thuËn kú h¹n tr¶ nî vµ sè tiÒn tr¶ nî tõng kú. 3.6. LCi suÊt cho vay VÒ c¬ b¶n, kho¶n ®Çu t− cã kú h¹n cµng dµi th× rñi ro cµng lín. V× thÕ l#i suÊt cho vay trung dµi h¹n th−êng cao h¬n l#i suÊt cho vay ng¾n h¹n. L#i suÊt cho vay ®−îc x¸c ®Þnh tuú vµo dù ¸n, ngµnh nghÒ, lÜnh vùc ®Çu t−, chÝnh s¸ch cña ng©n hµng còng nh− sù tho¶ thuËn gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. L#i suÊt cho vay cã thÓ ®−îc tÝnh theo l#i suÊt cè ®Þnh hoÆc l#i suÊt biÕn ®éng. L#i suÊt cè ®Þnh lµ l#i suÊt gi÷ nguyªn kh«ng thay ®æi trong suèt thêi kú thùc hiÖn hîp ®ång. L#i suÊt biÕn ®æi lµ l#i suÊt cã thÓ thay ®æi lªn xuèng trong thêi h¹n vay. Trong cho vay trung dµi h¹n, phÇn lín c¸c ng©n hµng sö dông l#i suÊt biÕn ®æi ®Ó tr¸nh rñi ro cho ng©n hµng vµ ng−êi vay khi l#i suÊt trªn thÞ tr−êng biÕn ®éng. Th«ng th−êng, ®èi víi c¸c kho¶n vay trung vµ dµI h¹n t¹i c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i th× l#i suÊt ®−îc ®IÒu chØnh 6 th¸ng mét lÇn vµ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: l#i suÊt ®IÒu chØnh = l#i suÊt huy ®éng tiÕt kiÖm 12 th¸ng + 0,1%/th¸ng 3.7. H¹n møc tÝn dông H¹n møc tÝn dông lµ møc d− nî vay tèi ®a ®−îc duy tr× trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh mµ Ng©n hµng cã thÓ cung cÊp cho mét kh¸ch hµng theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. H¹n møc tÝn dông phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè: - Quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n−íc, môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. - H¹n møc tÝn dông cßn phô thuéc vµo chÝnh b¶n th©n c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i, vµo khèi l−îng vèn huy ®éng cña Ng©n hµng cµng lín th× møc tÝn dông mµ Ng©n hµng cã thÓ cung cÊp cho tõng kh¸ch hµng cµng nhiÒu, vµ vµo chÝnh s¸ch tÝn dông cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i tõng thêi kú vµ ®èi víi mçi dù ¸n còng cã kh¸c nhau. - Nhu cÇu vay vèn cña ng−êi vay, t×nh h×nh tµi chÝnh vµ uy tÝn cña ng−êi vay ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi h¹n møc tÝn dông. C¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i th−êng c¨n cø vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng cã tèt hay kh«ng, uy tÝn cña hä víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®Ó ra quyÕt ®Þnh h¹n møc tÝn dông. - Sù æn ®Þnh hay bÊt æn cña nÒn kinh tÕ. Khi nÒn kinh tÕ bÊt æn th× rñi ro trªn thÞ tr−êng sÏ cao nªn. Do vËy kh¶ n¨ng thu håi vèn sÏ xÊu ®i. 8. ThÈm ®Þnh dù ¸n Khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh hå s¬ vay vèn, Ng©n hµng cÇn chó ý thÈm ®Þnh hai néi dung: ThÈm ®Þnh chñ ®Çu t− vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t−. Trong kh©u Líp: Ng©n hµng 41C 14 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng thÈm ®Þnh, Ng©n hµng cÇn n¾m ch¾c ph−¬ng diÖn tµi chÝnh cña dù ¸n nh»m x¸c ®Þnh ®−îc ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ cña dù ¸n thÓ hiÖn trªn c¸c chØ tiªu: kh¶ n¨ng sinh lêi, thêi gian hoµn vèn vµ ®iÓm hoµ vèn. ThÈm ®Þnh chñ ®Çu t− Môc ®Ých cña viÖc thÈm ®Þnh chñ ®Çu t− lµ ®Ó xem xÐt chñ ®Çu t− cã nguyÖn väng còng nh− kh¶ n¨ng tr¶ nî cho Ng©n hµng hay kh«ng, nãi c¸ch kh¸c lµ ®Ó thÈm ®Þnh xem cã nhu cÇu vay vèn thùc sù, tr¸nh tr−êng hîp kh¸ch sö dông vèn vµo môc ®Ých kh¸c. Khi thÈm ®Þnh chñ ®Çu t−, Ng©n hµng cÇn xem xÐt c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: - Xem xÐt vÒ t− c¸ch ph¸p nh©n cña chñ ®Çu t− ®Ó cã thÓ biÕt ®−îc chñ ®Çu t− cã kh¶ n¨ng chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt hay kh«ng. - Ph©n tÝch vÒ uy tÝn cña chñ ®Çu t− nh»m thÊy ®−îc ®Þa vÞ cña chñ ®Çu t−. Uy tÝn cña chñ ®Çu t− rÊt quan träng v× nh÷ng ng−êi chñ ®Çu t− cã uy tÝn lín th× hä s½n sµng t×m mäi c¸ch ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. - Ph©n tÝch n¨ng lùc tµi chÝnh cña chñ ®Çu t− nh»m thÊy ®−îc kh¶ n¨ng tù c©n ®èi c¸c nguån tiÒn cña chñ ®Çu t− cã thÓ sö dông ®−îc khi cÇn thiÕt. C¸c chØ tiªu th−êng ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ: hÖ sè tµi trî, kh¶ n¨ng thanh to¸n chung, kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi. Sau khi ph©n tÝch kh¶ n¨ng tµi chÝnh, Ng©n hµng cÇn xem xÐt ®Õn kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, sù tÝn nhiÖm vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− Sau khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh chñ ®Çu t−, Ng©n hµng tiÕn hµnh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t−. - ThÈm ®Þnh ph−¬ng diÖn thÞ tr−êng: B−íc thÈm ®Þnh nµy rÊt quan träng ®èi víi dù ¸n s¶n phÈm míi, më réng thÞ tr−êng s¶n phÈm. Nghiªn cøu thÞ tr−êng nh»m gióp Ng©n hµng thÊy ®−îc xu thÕ t−¬ng lai cña s¶n phÈm mµ dù ¸n s¶n xuÊt ra: s¶n phÈm ®ã cã ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn hay kh«ng, nhiÒu hay Ýt, thÞ hiÕu cña ng−êi tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm, c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ tr−êng... + Nghiªn cøu kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cïng lo¹i trong thêi gian qua, c¸c hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm cïng c¸c v¨n b¶n giao dÞch vÒ s¶n phÈm nh− ®¬n ®Æt hµng, biªn b¶n ®µm ph¸n ...§Ó thÊy ®−îc doanh thu −íc l−îng cña dù ¸n qua c¸c n¨m. + Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh: Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng lµ rÊt quan träng. Cã tiªu thô ®−îc s¶n phÈm míi thu ®−îc lîi nhuËn, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh sù tån t¹i cña s¶n phÈm còng nh− cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng. Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i ®¸nh gia s¶n phÈm c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng, gi¸ c¶ cña nã, tû träng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng, ®¸nh gÝa cña ng−êi tiªu dïng vÒ s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh. Ngoµi ra, cßn ph¶i tÝnh ®Õn c¸c s¶n phÈm thay thÕ ®ang l−u hµnh trªn thÞ tr−êng vµ gi¸ c¶ cña nã còng nh− c¸c ®èi thñ tiÒm tµng trong t−¬ng lai. - ThÈm ®Þnh ph−¬ng diÖn kü thuËt: Ph©n tÝch quy m« dù ¸n vµ c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ nh»m thÊy ®−îc sù phï hîp cña dù ¸n víi sù tiªu thô s¶n Líp: Ng©n hµng 41C 15 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng phÈm còng nh− sö dông trang thiÕt bÞ hîp lý. ThÈm ®Þnh tr×nh ®é tiªn tiÕn cña c«ng nghÖ, thêi gian ra ®êi c«ng nghÖ míi. ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c. ThÈm ®Þnh ph−¬ng diÖn tæ chøc, qu¶n lý thùc hiÖn vµ vËn hµnh dù ¸n ®Ó cã thÓ chän ®−îc ®¬n vÞ thiÕt kÕ, thi c«ng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ nhÊt. - ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t−: C¸n bé tÝn dông tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c chØ tiªu vÒ mÆt tµi chÝnh cña dù ¸n xin vay bao gåm kh¶ n¨ng tr¶ nî, s¶n l−îng hoµ vèn, ®iÓm hoµ vèn tiÒn tÖ, ®iÓm hoµ vèn tr¶ nî, NPV, IRR. - Ph©n tÝch c¸c tr−êng hîp rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi dù ¸n: Tr−êng hîp s¶n l−îng gi¶m, chi phÝ biÕn ®æi t¨ng, ®¬n vÞ gi¸ b¸n gi¶m, sù l¹c hËu cña c«ng nghÖ dÉn ®Õn sù c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm gi¶m, c¸c thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc... Sau khi tiÕn hµnh gi¶i ng©n, c¸n bé tÝn dông ph¶i th−êng xuyªn kiÓm tra viÖc sö dông vèn vay cã ®óng víi môc ®Ých xin vay hay kh«ng, ®Þnh kú kiÓm tra t×nh h×nh vËn hµnh dù ¸n trong s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu thÊy doanh nghiÖp sö dông sai môc ®Ých th× ph¶i b¸o c¸o ngay víi l#nh ®¹o ®Ó xö lý kÞp thêi vµ ¸p dông c¸c chÕ tµi ®# ghi trong hîp ®ång tÝn dông.ChuÈn bÞ ®Õn thêi kú tr¶ nî gèc vµ l#i, c¸n bé tÝn dông ph¶i lËp phiÕu nh¾c thu nî ®Ó doanh nghiÖp chuÈn bÞ ®ång thêi phèi hîp víi nh©n viªn kÕ to¸n theo dâi thu nî gèc vµ thu l#i. Khi hÕt h¹n hîp ®ång tÝn dông mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc hÕt nî th× c¸n bé tÝn dông chuyÓn phÇn d− nî tÝn dông cßn l¹i sang theo dâi trªn tµi kho¶n nî qu¸ h¹n, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã, cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, cã thÓ gia h¹n nî hoÆc cã thÓ ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®Ó thu håi nî. NÕu hÕt h¹n hîp ®ång tÝn dông kh¸ch hµng ®# thanh to¸n ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l#i th× c¸n bé tÝn dông cïng kh¸ch hµng tiÕn hµnh thanh lý hîp ®ång tÝn dông. IV. ChÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n 1. Quan niÖm vÒ chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®−îc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi ba c©u hái lín ®ã lµ: s¶n xuÊt c¸i gi? S¶n xuÊt cho ai? Vµ s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo? ®©y lµ ba vÊn ®Ò c¬ b¶n mµ c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §Ó lµm ®−îc ®IÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶I quan t©m ®Õn mét yÕu tè rÊt quan träng ®ã lµ chÊt l−îng cña s¶n phÈm. Ng©n hµng còng lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ trªn thÞ tr−êng, nh÷ng kho¶n cho vay còng lµ mét s¶n phÈm, nã còng cã gi¸ c¶ vµ chÊt l−îng nh− nh÷ng hµng ho¸ kh¸c. ChÊt l−îng cña mét kho¶n tÝn dông lµ : "Møc ®é ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng (c¶ ng−êi vay lÉn ng−êi cho vay tiÒn), phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - xC héi vµ ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña b¶n th©n ng©n hµng, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng “ ChÊt l−îng cho vay ®−îc xem xÐt trªn nh÷ng gãc ®é: Líp: Ng©n hµng 41C 16 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng - §èi víi kh¸ch hµng: §ã lµ vay ®−îc tiÒn phï hîp víi môc ®Ých sö dông víi c¸c ®iÒu kho¶n vÒ l#i suÊt, kú h¹n nî, thñ tôc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn ®¶m b¶o thanh to¸n phï hîp víi lîi Ých cña kh¸ch hµng vµ luËt ph¸p hiÖn hµnh nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng duy tr× vµ më réng s¶n xuÊt, t¨ng c−êng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. - §èi víi Ng©n hµng th−¬ng m¹i: cho vay cung cÊp phï hîp víi thùc lùc tµi chÝnh vµ qu¶n lý cña Ng©n hµng, phï hîp víi chiÕn l−îc kh¸ch hµng, phï hîp víi nguyªn t¾c cho vay, chiÕn l−îc c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn, ®¶m b¶o nguyªn t¾c hoµn tr¶ ®óng h¹n vµ cã l#i víi gi¸ thµnh hîp lý, ®¶m b¶o viÖc tu©n thñ ph¸p luËt hiÖn hµnh vµ thùc hiÖn vai trß cña Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. - §èi víi nÒn kinh tÕ: Cho vay cung cÊp ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh hµng hãa, ®¶m b¶o cung cÊp vèn ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ cho viÖc duy tr× s¶n xuÊt. Më réng kinh doanh, t¨ng c−êng hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x# héi nh− t¹o viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ míi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia... Nh− vËy, chóng ta cã thÓ rót ra mét sè vÊn ®Ò vÒ c¸ch tiÕp cËn kh¸i niÖm chÊt l−îng cho vay hay chÊt l−îng tÝn dông: -§©y lµ mét kh¸i niÖm t−¬ng ®èi: nã võa cô thÓ (thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n nh− kÕt qu¶ kinh doanh, nî qu¸ h¹n...) l¹i võa trõu t−îng (thÓ hiÖn qua n¨ng lùc thu hót kh¸ch hµng, t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ...). - ChÊt l−îng cho vay lµ mét chØ tiªu tæng hîp vµ ®−îc x¸c ®Þnh qua nhiÒu yÕu tè nh−: l#i, møc ®é an toµn vèn cña kinh doanh, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng.... 2. ChØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt l−îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n Nh− ta ®# ph©n tÝch ë trªn dùa vµo quan ®iÓm vÒ chÊt l−îng tÝn dông ta thÊy chÊt l−îng tÝn dông thÓ hiÖn ë sù hµi lßng cña kh¸ch hµng khi ®Õn víi Ng©n hµng tuy kh«ng ®−a ra nh÷ng chØ tiªu cô thÓ nh−ng qua giao dÞch hµng ngµy víi kh¸ch hµng Ng©n hµng sÏ nhËn thÊy hiÖu qu¶ cña chÊt l−îng tÝn dông qua sè l−îng kh¸ch hµng qua c¸c thêi kú l−îng tÝn dông cÊp ®−îc ®é tho¶ m#n cña kh¸ch hµng qua th¸i ®é cña hä còng nh− truyÒn thèng giao dÞch cña hä còng nh− gãp ý cña kh¸ch hµng. §Ó biÕt nh÷ng ph¶n øng cña kh¸ch hµng trong chiÕn l−îc kh¸ch hµng ng©n hµng nªn t×m hiÓu ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp ®Ó ®¹t môc tiªu ®Ò ra. Líp: Ng©n hµng 41C 17 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng c«ng t¸c tÝn dông cña Ng©n hµng, ng−êi ta th−êng so s¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng n¨m nay víi n¨m tr−íc, cña Ng©n hµng víi t×nh h×nh cña toµn hÖ thèng Ng©n hµng vµ chñ yÕu sö dông c¸c chØ sè t−¬ng ®èi. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c tÝn dông th−êng ®−îc sö dông * ChØ tiªu vÒ huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n : Vèn trung vµ dµi h¹n /Tæng nguån vèn huy ®éng : ph¶n ¸nh c¬ c©u vèn trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng vµ kh¶ n¨ng cung øng vèn cho ®Çu t− vµ ph¸t triÓn. Ng©n hµng kh«ng cã c¬ héi më réng ho¹t ®éng tÝn dông nÕu nh− tû lÖ nµy qu¸ thÊp. * Møc t¨ng doanh sè cho vay: Trong ®iÒu kiÖn ®¸p øng yªu cÇu vÒ giíi h¹n an toµn do Ng©n hµng Trung −¬ng qui ®Þnh trong tõng thêi kú th× møc t¨ng nµy cµng lín cµng tèt. ChØ tiªu møc t¨ng doanh sè cho vay trªn thÞ tr−êng I trªn tæng tµi s¶n thÓ hiÖn kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c s¶n phÈm cho vay cña c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ ®−îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cho vay trong tõng thêi kú. * D− nî tÝn dông trung vµ dµi h¹n : ph¶n ¸nh l−îng vèn trung vµ dµi h¹n ®# ®−îc gi¶i ng©n t¹i mét thêi ®iÓm cô thÓ * Vßng quay vèn tÝn dông: §−îc x¸c ®Þnh b»ng doanh sè cho vay trong kú chia cho d− nî b×nh qu©n trong kú. ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tæ chøc, qu¶n lý vèn tÝn dông, ®ång thêi thÓ hiÖn chÊt l−îng cho vay cña Ng©n hµng trong viÖc sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn cho vay vµ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÊt l−îng tÝn dông, hoÆc ®−îc qui ®æi ®ång nhÊt trong viÖc ¸p dông cho tõng lo¹i vay cô thÓ. * Ng©n hµng còng cÇn quan t©m xem xÐt ®Õn chØ tiªu: D− nî tÝn dông trung vµ dµi h¹n / Tæng d− nî : cho biÕt tû träng vèn trung dµi h¹n lín hay nhá trong tæng d− nî * Doanh sè thu nî trung vµ dµi h¹n : Ph¶n ¸nh l−îng vèn trung vµ dµi h¹n mµ ng©n hµng ®# cho vay vµ ®# thu håi vÒ * HiÖu qu¶ sö dông vèn vay: lîi nhuËn hoÆc hiÖu qu¶ x# héi ®−îc t¹o ra tõ vèn vay ng©n hµng). Th«ng th−êng ng©n hµng ®¸nh gi¸ ®Þnh kú xem xÐt møc ®é hiÖu qu¶ nµy tõ ®ã t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p hîp lý ®Ó qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. Nhãm chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò: * Tû lÖ nî qu¸ h¹n= Nî qu¸ h¹n c¸c lo¹i trong kú/Tæng d− nî b×nh qu©n Líp: Ng©n hµng 41C 18 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng §Ó tû lÖ nµy ph¶n ¸nh ®óng chÊt l−îng cho vay nªn lo¹i trõ c¸c kho¶n nî khoanh ra khái nî qu¸ h¹n còng nh− lo¹i trõ c¸c kho¶n cho vay −u ®#i vµ cho vay theo chØ ®Þnh cña Nhµ n−íc ra khái tæng d− nî. * Tû lÖ nî qu¸ h¹n th«ng th−êng (cho c¸c kho¶n nî d−íi 180 ngµy) chØ tiªu nµy cã ý nghÜa víi ban l#nh ®¹o ng©n hµng th−¬ng m¹i trong viÖc ®èc thóc c¸n bé cho vay thu nî ®óng h¹n. Tuy vËy, nã ch−a ph¶n ¸nh chÝnh x¸c chÊt l−îng cho vay bëi cã nh÷ng kho¶n vay do kh¸ch quan mµ doanh nghiÖp kh«ng tÝnh to¸n ®−îc hîp lý nguån tiÒn mÆt ®Ó tr¶ nî ®óng h¹n nh−ng doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî vµo mét thêi gian ng¾n sau ®ã. * Tû lÖ nî qu¸ h¹n khª ®äng: ¸p dông cho c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 6-12 th¸ng. §©y lµ kho¶n nî qu¸ h¹n cã vÊn ®Ò víi ng©n hµng, thÓ hiÖn chÊt l−îng cho vay cña kho¶n vay kÐm. Ng©n hµng nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p xö lý kho¶n nî nµy sÏ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng tæn thÊt. * Tû lÖ nî qu¸ h¹n khã ®ßi (nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng mÊt tr¾ng): ¸p dông cho nî qu¸ h¹n trªn mét n¨m. NÕu tû lÖ nµy cao, ng©n hµng kh«ng nh÷ng ph¶i g¸nh chÞu rñi ro cho vay cao, chÊt l−îng cho vay kÐm mµ ng©n hµng cßn cã nguy c¬ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. ViÖc ®ßi nî víi nh÷ng kho¶n vay nµy lµ rÊt khã kh¨n vµ tæn thÊt lµ ®iÒu rÊt cã thÓ x¶y ra. * Tû lÖ tæn thÊt so víi tæng nguån vèn: qui m« c¸c kho¶n nî tæn thÊt ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c kho¶n nî tr×nh héi ®ång cho vay cña ng©n hµng xem xÐt xo¸ nî hµng kú. NÕu tû lÖ nµy qu¸ lín, chÊt l−îng cho vay kh«ng ®−îc c¶i thiÖn ®ång thêi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng còng bÞ lung lay, Ng©n hµng cÇn ph¶i duy tr× tû lÖ nµy ë møc cµng gÇn b»ng kh«ng cµng tèt. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i 3.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi 3.1.1. M«i tr−êng ph¸p lý: C¸c nh©n tè ph¸p lý bao gåm tÝnh ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p luËt. TÝnh ®Èy ®ñ vµ thèng nhÊt cña c¸c v¨n b¶n d−íi luËt, ®ång thêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh chÊp hµnh ph¸p luËt vµ tr×nh ®é d©n trÝ. M«i tr−êng ph¸p lý t¹o hµnh lang cho kinh doanh tÝn dông Ng©n hµng, Ng©n hµng ho¹t ®éng trong hµnh lang hÑp ®−îc kiÓm so¸t chÆt chÏ bëi Nhµ n−íc v× ®©y lµ lÜnh vùc quan träng vµ nh¹y c¶m cÇn ph¶i kiÓm so¸t hËu qu¶ cña nã, tuy vËy kh«ng ph¶i lµ kh«ng cÇn cßn nhiÒu bÊt cËp. HiÖn nay, ®iÒu kiÖn cho vay ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh gÇn nh− Líp: Ng©n hµng 41C 19 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vò V¨n C−êng b¾t buéc lµ ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n trong khi ®ã chóng ta ch−a cã LuËt vÒ së h÷u nªn kh«ng cã c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm cÊp chøng th− së h÷u tµi s¶n vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch së h÷u tµi s¶n. V× thÕ trong nhiÒu tr−êng hîp Ng©n hµng khã cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chñ së h÷u cña tµi s¶n ®ã, hoÆc ph¶i lÊy chøng nhËn cña c¬ quan nµo vÒ nguån gèc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc nguån gèc sè tiÒn tr¶ nî lµ hîp ph¸p. MÆt kh¸c, ph¸p luËt cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt nh−ng l¹i ph¶i cã ®iÒu kiÖn g¾n víi tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña chÝnh m×nh cho nªn quy ®Þnh nµy khã cã thÓ ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc. C¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c yªu cÇu gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp tè tông vÒ hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång d©n sù ph¸t m¹i tµi s¶n, b¸n ®Êu gi¸ cßn ch−a râ rµng, cô thÓ. Cã v¨n b¶n th× qui ®Þnh cho ng©n hµng cã quyÒn ph¸t m¹i tµi s¶n trªn ®Êt ®Ó thu håi vèn vµ l#i, cã v¨n b¶n th× qui ®Þnh ng©n hµng cã quyÒn yªu cÇu b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp (c¶ quyÒn sö dông ®Êt - §iÒu 359 BLDS). Nh−ng ®Õn nghÞ ®Þnh 86/ChÝnh phñ th× ng©n hµng kh«ng cã quyÒn ph¸t m¹i, b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp. ViÖc b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt l¹i ph¶i cã sù chÊp nhËn cña UBND cÊp cã thÈm quyÒn cho phÐp. Thêi gian khëi kiÖn vô ¸n kinh tÕ qu¸ dµi, tè tông vÒ hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång d©n sù th× r−êm rµ, phøc t¹p. Quy ®Þnh vÒ viÖc v« hiÖu hîp ®ång qu¸ réng, c¸c biÖn ph¸p c−ìng chÕ d©n sù ®Ó thu håi tµi s¶n tr¶ cho ng©n hµng cßn ch−a ®Çy ®ñ vµ tÝnh kh¶ thi trong thùc tÕ cßn ch−a cao. Thùc chÊt lµ c¸c ng©n hµng cßn rÊt ng¹i khëi kiÖn ®Ó tranh tông vÒ kinh tÕ vµ d©n sù. §Æc biÖt lµ ph¸p luËt cßn ch−a quy ®Þnh râ cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi trùc tiÕp cÇm tiÒn, ng−êi sö dông tiÒn vay ®Ó ng¨n chÆn hµnh vi lõa ®¶o, lÉn lén gi÷a tr¸ch nhiÖm cña ng−êi vay víi tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé ng©n hµng, ®ång thêi cßn rÊt khã ph©n biÖt gi÷a kinh tÕ víi d©n sù, h×nh sù, lÉn lén tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh, h×nh sù. ViÖc qu¶n lý cña Nhµ n−íc, qu¶n lý kinh doanh cña NHNN ®èi víi ng©n hµng cÊp d−íi, c¸c ng©n hµng cæ phÇn cßn ch−a chÆt chÏ, ®Çy ®ñ ®óng víi chøc n¨ng lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng. NHNN chñ yÕu míi chØ qu¶n lý ®iÒu hµnh b»ng mÖnh lÖnh, v¨n b¶n võa cøng nh¾c võa kh«ng cô thÓ vµ kh«ng n¾m ®−îc t×nh h×nh vµ hç trî cho ng©n hµng cÊp d−íi. 3.1.2. M«i tr−êng kinh tÕ M«i tr−êng kinh doanh cßn ch−a æn ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n−íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ hoµn thiÖn, ®ßi hái ph¶i thËt n¨ng ®éng, nhiÒu doanh nghiÖp ch−a ®iÒu chØnh kÞp kÕ ho¹ch kinh doanh víi sù thay ®æi cña chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« hoÆc cã Líp: Ng©n hµng 41C 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng