Môc lôc
Ch¬ng I: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n Hµng
th¬ng m¹i................................................................................................................................3
1.1. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i...................................3
1.1.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng tÝn dông ..............................................................3
1.1.2. C¸c h×nh thøc tÝn dông cña Ng©n hµng..................................................4
1.1.3. Vai trß cña ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 8
1.2. ChÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i....................................10
1.2.1. Kh¸i niÖm chÊt lîng tÝn dông ...............................................................10
1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông ..............................................11
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông ....................................16
1.3.1. C¸c nh©n tè tõ phÝa Ng©n hµng..............................................................16
1.3.2. C¸c nh©n tè tõ phÝa kh¸ch hµng ............................................................20
1.3.3. C¸c nh©n tè kh¸c...................................................................................22
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
Hµ Néi ........................................................................................................................................24
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi .....................................24
2.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ chøc n¨ng nhiÖm vô cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................24
2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi ...........................25
2.2. C¸c kÕt qu¶ kinh doanh chñ yÕu cña Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................28
2.2.1. VÒ huy ®éng vèn ..................................................................................29
2.2.2. VÒ sö dông vèn......................................................................................32
2.2.3. c¸c c«ng t¸c kh¸c ..................................................................................36
2.3. C¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ......................................................................................38
2.3.1. M«i trêng kinh tÕ ..................................................................................39
2.3.2. Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ vÜ m« cña Nhµ níc .........................................42
2.3.3. M«i trêng x· héi ...................................................................................42
2.3.4. M«i trêng tù nhiªn ................................................................................43
2.4. Thùc tr¹ng vÒ chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng
Hµ Néi ...........................................................................................................43
2.4.1. C¸c v¨n b¶n nghiÖp vô tÝn dông mµ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®ang
¸p dông............................................................................................................45
2.4.2.§¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông t¹i ng©n hµng ngo¹i th¬ng Hµ Néi theo c¸c
chØ tiªu ®Þnh tÝnh .............................................................................................45
2.4.3. §¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi theo c¸c
chØ tiªu ®Þnh lîng ............................................................................................46
2.5. C¸c biÖn ph¸p mµ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®· ®Ò ra nh»m
n©ng cao chÊt lîng tÝn dông .........................................................................53
1
2.6. §¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ......54
2.6.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc ..........................................................................54
2.6.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n.............................................................55
Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
Hµ Néi ........................................................................................................................................60
3.1. §Þnh híng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi .........60
3.1.1. Dù b¸o c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng tÝn dông trong thêi gian tíi 60
3.1.2. Ph¬ng híng vµ nhiÖm vô cña tÝn dông n¨m 2003..................................63
3.2. Sù cÇn thiÕt n©ng cao chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................63
3.3. Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông t¹i ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ
Néi ..................................................................................................................65
3.3.1. ChÝnh s¸ch tÝn dông ..............................................................................65
3.3.2. VÒ quy tr×nh tÝn dông ............................................................................69
3.3.3. Chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî ............................................................76
3.3.4. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn,cã ®Þnh híng ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc ..........................................................................................................76
3.4. KiÕn nghÞ.................................................................................................77
3.4.1. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ..........................77
3.4.2. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ níc .................................................78
3.4.3. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ níc .................................................81
Lêi nãi ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang trë thµnh
xu híng phæ biÕn th× bªn c¹nh qu¸ tr×nh hîp t¸c theo nguyªn t¾c hai bªn cïng
cã lîi, gi÷a c¸c quèc gia lu«n kÌm theo qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t, khèc liÖt.
§Ó cã thÓ vùc dËy vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ víi mét c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm
vÒ mäi mÆt, ®Ó cã thÓ th¾ng ®îc trong c¹nh tranh, chóng ta cÇn cã rÊt nhiÒu
vèn. Kªnh dÉn vèn trong níc quan träng nhÊt cho nÒn kinh tÕ lµ hÖ thèng ng©n
hµng. §Ó cã thÓ thu hót ®îc nhiÒu vèn th× mét trong nh÷ng ®iÒu cÇn ph¶i lµm lµ
lµm tèt c«ng t¸c t¹o ®Çu ra, tøc lµ cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ.
TÝn dông Ng©n hµng ®îc coi lµ ®ßn bÈy quan träng cho nÒn kinh tÕ.
NghiÖp vô nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa víi nÒn kinh tÕ mµ nã cßn lµ nghiÖp vô
hµng ®Çu, cã ý nghÜa quan träng, quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
tõng ng©n hµng. ChÝnh v× vËy, lµm thÕ nµo ®Ó cñng cè vµ n©ng cao chÊt lîng tÝn
dông lµ ®iÒu mµ tríc ®©y, b©y giê vµ sau nµy ®Òu ®îc c¸c nhµ qu¶n lý Ng©n
hµng, c¸c nhµ chÝnh s¸ch vµ c¸c nhµ nghiªn cøu quan t©m.
Víi Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi, ho¹t ®éng tÝn dông trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y lµ kh¸ tèt, d nî qua c¸c n¨m t¨ng cao, tû lÖ nî qu¸ h¹n gi¶m. Tuy
2
nhiªn, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông vÉn cha cao nh mong muèn. Chóng ta sÏ
thÊy râ ®iÒu ®ã trong phÇn thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng Ngo¹i
th¬ng Hµ Néi ®îc ®Ò cËp ë ch¬ng 2 cña chuyªn ®Ò nµy. Tríc xu thÕ héi nhËp vµ
c¹nh tranh Ng©n hµng cÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng tÝn dông.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt
lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi” nh»m môc ®Ých ®a ra
nh÷ng gi¶i ph¸p cã c¨n cø khoa häc vµ thùc tiÔn, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò cßn h¹n chÕ ®Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng Hµ Néi.
Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam, ho¹t ®éng tÝn dông bao gåm
nhiÒu ho¹t ®éng nh chiÕt khÊu, b¶o l·nh, cho vay, cho thuª... Song trong b¶n ®Ò
¸n nµy em chØ ®Ò cËp tíi chÊt lîng tÝn dông ë gãc ®é cho vay.
B¶n chuyªn ®Ò ®îc chia lµm 3 ch¬ng
Ch¬ng I: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n Hµng
Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi.
Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n
Hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi.
3
ch¬ng i
C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt lîng tÝn dông cña
ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng tÝn dông
Ng©n hµng lµ n¬i biÓu hiÖn tËp trung nhÊt mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®Êt
níc. Nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng lu«n lµ mèi quan
t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp, chÝnh phñ vµ c¸c tÇng líp d©n c.
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh tÕ, ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc tiÒn
tÖ. Trong ®ã, ho¹t ®éng tµi trî cho kh¸ch hµng trªn c¬ së tÝn nhiÖm (tÝn dông)
lµ ho¹t ®éng chñ yÕu ®em l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng th¬ng m¹i. Qui m«,
chÊt lîng tÝn dông ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n
hµng.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ mèi quan hÖ kinh tÕ
gi÷a bªn cho vay (ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay.
Trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao cho bªn ®i vay sö dông mét lîng gi¸ trÞ (thêng díi h×nh th¸i tiÒn) trong mét thêi gian nhÊt dÞnh theo nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ
hai bªn ®· tho¶ thuËn (thêi gian, ph¬ng thøc thanh to¸n l·i- gèc, thÕ chÊp...)
Qua ®ã ta thÊy:
TÝn dông lµ sù cung cÊp mét lîng gi¸ trÞ dùa trªn c¬ së lßng tin- ngêi
cho vay tin tëng ngêi ®i vay sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ sau mét thêi gian
nhÊt ®Þnh vµ do ®ã cã kh¶ n¨ng tr¶ ®îc nî. Víi ng©n hµng, ®Ó cã thÓ tin ®îc
vµo kh¸ch hµng, ng©n hµng lu«n thÈm ®Þnh ®Þnh gi¸ kh¸ch hµng tríc khi cho
vay. NÕu kh©u nµy thùc hiÖn mét c¸ch kh¸ch quan, chÝnh x¸c th× viÖc cho vay
cña ng©n hµng gÆp Ýt rñi ro vµ ngîc l¹i.
TÝn dông lµ sù chuyÓn nhîng mét lîng gi¸ trÞ cã thêi h¹n. §Æc trng nµy
cña tÝn dông xuÊt ph¸t tõ tÝnh chuyÓn nhîng t¹m thêi. §Ó ®¶m b¶o thu håi nî
®óng h¹n, ng©n hµng x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay dùa vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn
vèn cña kh¸ch hµng vµ tÝnh chÊt vèn cña ng©n hµng. NÕu ng©n hµng ®Þnh kú
h¹n nî mét c¸ch phï hîp víi kh¸ch hµng th× kh¶ n¨ng tr¶ nî ®óng h¹n cao vµ
ngîc l¹i.
TÝn dông dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. Së dÜ nh vËy lµ v×
vèn ho¹t ®éng cña ng©n hµng chñ yÕu lµ huy ®éng tõ bªn ngoµi, vèn chñ së
h÷u Ýt khi ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mµ ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó ®Çu
t vµo tµi s¶n cè ®Þnh. ChÝnh v× vËy, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh ng©n hµng ph¶i
tr¶ l¹i cho ngêi göi ng©n hµng. MÆt kh¸c ng©n hµng cÇn ph¶i cã nguån ®Ó bï
®¾p chi phÝ nh tr¶ l¬ng, khÊu hao… Do ®ã, ngêi vay ngoµi viÖc tr¶ gèc cßn ph¶i
4
tr¶ cho ng©n hµng mét kho¶n l·i. §ã lµ nguån thu nhËp chÝnh cña ng©n hµng, lµ
c¬ së ®Ó ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
Khi cho vay, c¸i mµ ng©n hµng thu ®îc lµ lîi nhuËn sau khi ®· trõ ®i tÊt
c¶ c¸c kho¶n phÝ. §ång thêi ®i kÌm víi lîi nhuËn dù kiÕn cã rñi ro. Rñi ro tÝn
dông sÏ x¶y ra khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng cam kÕt trong
hîp ®ång tÝn dông (Kh«ng tr¶ ®óng h¹n hoÆc kh«ng tr¶). Ng©n hµng lu«n ph¶i
xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn vµ rñi ro ®Ó ®Þnh ra mét møc l·i suÊt phï
hîp. Râ rµng, víi mét dù ¸n cã ®é rñi ro cao h¬n th× chi phÝ nî cña doanh
nghiÖp ®ã ph¶i cao h¬n vµ ngîc l¹i.
1.1.2. C¸c h×nh thøc tÝn dông cña Ng©n hµng
Ph©n lo¹i tÝn dông lµ viÖc s¾p xÕp c¸c kho¶n vay theo nhãm dùa trªn mét
sè tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Ph©n lo¹i tÝn dông mét c¸ch khoa häc sÏ gióp cho nhµ
qu¶n trÞ lËp mét quy tr×nh tÝn dông thÝch hîp, gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông. Trong
qu¸ tr×nh ph©n lo¹i cã thÓ dïng nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i, song thùc tÕ c¸c
nhµ kinh tÕ häc thêng ph©n lo¹i tÝn dông theo c¸c tiªu thøc sau ®©y:
1.1.2.1.Theo môc ®Ých sö dông tiÒn vay vµ cña ngêi vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ngêi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
- TÝn dông ®èi víi ngêi s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸: Lµ lo¹i cÊp tÝn
dông cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, lu th«ng hµng ho¸.
Nguån tr¶ nî cña ho¹t ®éng nµy lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy Ng©n
hµng cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kh¸ch hµng cña m×nh, vÒ ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña hä.
- TÝn dông tiªu dïng: Lµ lo¹i tÝn dông cho c¸c c¸ nh©n ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu tiªu dïng nh mua s¾m nhµ cöa, xe cé, c¸c lo¹i hµng ho¸ l©u bÒn nh m¸y
giÆt, ®iÒu hoµ, tñ l¹nh. ...ë ®©y, nguån tr¶ nî lµ thu nhËp trong t¬ng lai cña ngêi
vay.
Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, ng©n hµng sÏ cã quy tr×nh nghiÖp vô cô thÓ ®Ó
®¶m b¶o ng©n hµng cã ®ñ tiÒn ®Ó cho vay vµ thu håi nî theo ®¸nh gi¸ møc ®é
rñi ro vµ møc l·i xuÊt ®îc ®Æt ra cho tõng lo¹i.
1.1.2.2. Theo thêi h¹n sö dông tiÒn vay cña ngêi vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ngêi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
- TÝn dông cã thêi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông mµ thêi ®iÓm tr¶ nî ®îc x¸c
®Þnh cô thÓ. §ã cã thÓ lµ mét n¨m, hai n¨m,....
+TÝn dông ng¾n h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n díi mét n¨m vµ
®îc sö dông ®Ó bæ sung sù thiÕu hôt t¹m thêi vÒ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp
vµ phôc vô c¸c nhu cÇu sinh ho¹t cña c¸c c¸ nh©n. Víi lo¹i tÝn dông nµy, Ýt cã
rñi ro cho ng©n hµng v× trong thêi gian ng¾n Ýt cã biÕn ®éng x¶y ra vµ nÕu cã
x¶y ra th× ng©n hµng cã thÓ dù tÝnh ®îc.
5
+TÝn dông trung h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n tõ mét n¨m ®Õn
n¨m n¨m vµ chñ yÕu ®îc sö dông ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi
míi kü thuËt, më réng s¶n xuÊt vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá, cã thêi h¹n thu
håi vèn nhanh. Lo¹i tÝn dông nµy cã møc ®é rñi ro kh«ng cao v× ng©n hµng cã
kh¶ n¨ng dù ®o¸n ®îc nh÷ng biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra.
+TÝn dông dµi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn n¨m n¨m, ®îc
sö dông ®Ó cÊp vèn cho x©y dùng c¬ b¶n, ®Çu t x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp míi,
c¸c c«ng tr×nh thuéc c¬ së h¹ tÇng( ®êng x¸, bÕn c¶ng, s©n bay... ), c¶i tiÕn vµ
më réng s¶n xuÊt víi quy m« lín. Lo¹i tÝn dông nµy cã møc ®é rñi ro rÊt lín v×
trong thêi gian dµi th× cã nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra kh«ng lêng tríc ®îc.
- TÝn dông kh«ng thêi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông mµ thêi h¹n hoµn tr¶ tiÒn vay
kh«ng ®îc x¸c ®Þnh khi ký hîp ®ång vay mµ thay vµo ®ã lµ ®iÒu kiÖn vÒ viÖc
thu håi kho¶n tiÒn cho vay cña ng©n hµng hoÆc viÖc tr¶ nî cña ngêi vay. VÝ dô
ng©n hµng kh«ng thu gèi theo thêi h¹n nhÊt ®Þnh mµ chØ thu l·i; ngêi vay sÏ tr¶
nî cho Ng©n hµng khi nhu cÇu vay thªm kh«ng cÇn thiÕt n÷a do quy m« s¶n
xuÊt gi¶m hoÆc doanh nghiÖp lÊy nguån kh¸c ®Ó tù bæ xung; ng©n hµng muèn
thu håi gèc ph¶i b¸o tríc cho ngêi vay. Nh vËy khi quy m« s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp t¨ng lªn, doanh nghiÖp sÏ ®i vay kh«ng thêi h¹n (v× hÕt tiÒn ®Çu t cho
chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nµy l¹i cÇn tiÕp).
1.1.2.3. Theo ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, tÝn dông ®îc chia lµm hai lo¹i:
- TÝn dông cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i tÝn dông dùa trªn c¬ së c¸c b¶o ®¶m nh
thÕ chÊp, cÇm cè, hoÆc cã sù b¶o l·nh cña ngêi thø ba. Ng©n hµng n¾m gi÷ tµi
s¶n cña ngêi vay ®Ó xö lý thu håi nî khi ngêi vay kh«ng thùc hiÖn ®îc c¸c
nghÜa vô ®· ®îc cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông
®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng cã uy tÝn cao víi ng©n hµng. MÆc dï lµ cã tµi
s¶n ®¶m b¶o nhng h×nh thøc tÝn dông nµy vÉn cã ®é rñi ro cao v× tµi s¶n cã thÓ
bÞ mÊt gi¸ hay ngêi b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.
- TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i tÝn dông kh«ng cã tµi s¶n thÕ
chÊp, cÇm cè, hoÆc kh«ng cã sù b¶o l·nh cña ngêi thø ba. ViÖc cÊp tÝn dông chØ
dùa vµo uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng. Muèn vËy, ng©n hµng ph¶i ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ sö dông tiÒn vay cña ngêi vay, kh¸ch hµng kh«ng ®îc phÐp giao dÞch
víi bÊt kú ng©n hµng nµo kh¸c. MÆc dï kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o nhng ®©y lµ
mét lo¹i tÝn dông Ýt rñi ro cho ng©n hµng v× kh¸ch hµng cã uy tÝn rÊt lín vµ kh¶
n¨ng tr¶ nî rÊt cao th× míi ®îc cÊp tÝn dông mµ kh«ng cÇn ®¶m b¶o.
1.1.2.4. Theo ®ång tiÒn ®îc sö dông trong cho vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, tÝn dông ®îc chia lµm hai lo¹i:
6
- Cho vay b»ng ®ång b¶n tÖ: Lµ lo¹i tÝn dông mµ ng©n hµng cÊp tiÒn cho
kh¸ch hµng b»ng VND. Níc ta quy ®Þnh, cho vay ®Ó thanh to¸n trong níc th×
chØ ®îc vay b»ng VND.
- Cho vay b»ng ngo¹i tÖ: Lµ lo¹i tÝn dông mµ ng©n hµng cÊp tiÒn cho
kh¸ch hµng b»ng ®ång ngo¹i tÖ. Níc ta quy ®Þnh, cho vay b»ng ngo¹i tÖ chØ
phôc vô cho nhËp khÈu; ®èi víi kh¸ch hµng thu mua hµng xuÊt khÈu th× Ng©n
hµng cho vay b»ng ngo¹i tÖ nhng ph¶i b¸n lu«n cho ng©n hµng vµ dïng VND ®i
mua hµng xuÊt khÈu.
1.1.2.5. Theo ®èi tîng tÝn dông
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ngêi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
- Cho vay ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ tµi s¶n lu ®éng: Lµ lo¹i tÝn dông ®îc sö
dông ®Ó bï ®¾p vèn lu ®éng thiÕu hôt t¹m thêi. §©y lµ lo¹i tÝn dông cã møc ®é
rñi ro thÊp v× vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp lµ vèn lu©n chuyÓn trong chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh nªn Ng©n hµng cã thÓ theo dâi thêng xuyªn vµ nÕu cã biÕn
®éng x¶y ra th× kÞp thêi thu håi vèn.
- Cho vay ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ lo¹i tÝn dông ®îc sö
dông ®Ó ®Çu t mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, më réng
s¶n xuÊt, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c c«ng tr×nh míi. H×nh thøc tÝn dông nµy
thêng cã møc ®é rñi ro cao v× kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm h¬n.
1.1.2.6. Ngoµi ra tÝn dông cßn ®îc ph©n chia theo c¸c c¸ch sau
Theo xuÊt xø cña tÝn dông cã:
- TÝn dông gi¸n tiÕp.
- TÝn dông trùc tiÕp.
Theo ®èi tîng ®îc cho vay cã:
- TÝn dông cho doanh nghiÖp, tæ chøc tµi chÝnh kh¸c vay.
- TÝn dông cho nhµ níc vay.
- TÝn dông cho ngêi tiªu dïng vay.
Dùa vµo c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, c¸c nhµ ph©n tÝch sÏ biÕt ®îc kÕt cÊu tÝn
dông cña tõng lo¹i tÝn dông (lµ tû träng cña tõng loaÞ tÝn dông trªn tæng d nî).
Tõ kÕt cÊu tÝn dông ®ã, so s¸nh víi kÕt cÊu nguån huy ®éng, so víi nhu cÇu cña
nÒn kinh tÕ, sÏ gióp cho c¸c nhµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸, xem xÐt kÕt cÊu tÝn dông
®· phï hîp víi ng©n hµng cha. Tõ ®ã ®a ra c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp.
1.1.3. Vai trß cña ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c quan hÖ kinh tÕ vËn ®éng theo c¸c quy
luËt kh¸ch quan nh: Quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung- cÇu, quy luËt c¹nh tranh....
7
C¸c doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn th¬ng trêng th× cÇn ph¶i cã vèn ®Ó
®Çu t vµ tÝn dông ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nguån vèn tèi u ®Ó doanh
nghiÖp cã thÓ khai th¸c. C¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn còng cã nghÜa lµ nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn. Nh vËy, tÝn dông ng©n hµng lµ ®ßn bÈy m¹nh mÏ thóc ®Èy sù t¨ng
trëng kinh tÕ vµ gãp phÇn ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Vai trß cña tÝn dông
ng©n hµng ®îc thÓ hiÖn trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
- Thø nhÊt: TÝn dông ng©n hµng lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ.
C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dùa trªn vèn chñ së
h÷u vµ vèn vay. Mét trong nh÷ng nguån ®Ó vay lµ tõ ng©n hµng, ®ã lµ
nguån tµi trî hiÖu qu¶ bëi v× nã tho¶ m·n nhu cÇu vèn vÒ sè lîng vµ thêi
h¹n. H¬n n÷a, ®Ó cã thÓ vay vèn ®îc tõ ng©n hµng th× c¸c doanh nghiÖp
cÇn ph¶i n©ng cao uy tÝn cña m×nh ®èi víi ng©n hµng, ®¶m b¶o ®îc c¸c
nguyªn t¾c tÝn dông. Muèn vËy, trong c¸c dù ¸n kinh doanh cña m×nh,
doanh nghiÖp ph¶i chä dù ¸n cã møc sinh l·i cao nhÊt. §Ó c¸c dù ¸n kh¶
thi, doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu thÞ trêng khai th¸c th«ng tin ®Ó ®Þnh lîng
ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh sao cho cã hiÖu qu¶. §iÒu ®ã lµm t¨ng
hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n, ph¬ng ¸n.
MÆt kh¸c, mét trong nh÷ng quy ®Þnh tÝn dông cña ng©n hµng lµ kh©u
gi¸m s¸t sö dông vèn vay. Víi viÖc gi¸m s¸t nµy cña ng©n hµng, b¾t
buéc doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, ph¶i nh¹y bÐn
víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ trêng, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
tÕ. Bªn c¹nh ®ã, vai trß t vÊn cña c¸n bé tÝn dông sÏ gióp cho doanh
nghiÖp lêng tríc ®îc nh÷ng khã kh¨n, vît qua khã kh¨n ®Ó ®øng v÷ng,
®iÒu nµy còng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.
- Thø hai: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng
liªn tôc cña nguån vèn, lµm t¨ng tèc ®é chu chuyÓn tiÒn tÖ trong
nÒn kinh tÕ t¹o c¬ chÕ ph©n phèi vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn nªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
c¸c doanh nghiÖp lu«n cã sù kh«ng ¨n khíp vÒ thêi gian vµ khèi lîng
gi÷a lîng tiÒn cÇn thiÕt ®Ó dù tr÷ vËt t hµng ho¸ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh tríc ®ã. V× vËy, lu©n chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp cã lóc
thõa, cã lóc thiÕu vèn. Nguån vèn doanh nghiÖp t¹m thêi nhµn rçi cïng
víi c¸c nguån tiÕt kiÖm tõ d©n c, nguån kÕt d tõ ng©n s¸ch... ®îc ng©n
hµng th¬ng m¹i huy ®éng vµ sö dông ®Ó ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp
®ang t¹m thêi thiÕu vèn, cho nhu cÇu tiªu dïng t¹m thêi vît qu¸ thu
nhËp cña d©n chóng, còng nh cho nhu cÇu chi cña ng©n s¸ch nhµ níc khi
cha cã nguån thu.
Th«ng qua c¬ chÕ sµng läc, gi¸m s¸t Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ chØ cho
vay c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao, kh¶ n¨ng thu håi vèn lín. §iÒu nµy t¹o
nªn mét c¬ chÕ ph©n phèi vèn hiÖu qu¶.
8
- Thø ba: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn hç trî c¸c chiÕn lîc kinh tÕ
vµ c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ kh¶
n¨ng t¹o tiÒn th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n. Khi nhµ níc
muèn t¨ng khèi lîng tiÒn cung øng th× Ng©n hµng nhµ níc cã thÓ t¨ng
h¹n møc tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ
ngîc l¹i. Do vËy th«ng qua h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng nhµ níc cã thÓ
kiÓm so¸t ®îc khèi lîng tiÒn cung øng trong lu th«ng.
- Thø t: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng
mèi quan hÖ giao lu kinh tÕ quèc tÕ.
Tríc xu thÕ quèc tÕ ho¸, sù giao lu kinh tÕ gi÷a c¸c níc lu«n ®îc ®Æt ra.
Trong nÒn kinh tÕ më th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã quan hÖ mua
b¸n víi c¸c thµnh phÇn kh¸c trong nÒn kinh tÕ mµ cßn cã nh÷ng quan hÖ
xuÊt nhËp khÈu víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi. Ng©n hµng th¬ng m¹i
cã thÓ thóc ®Èy mèi quan hÖ nµy th«ng qua h×nh thøc b¶o l·nh, cho vay...
®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn
trêng quèc tÕ.
Nh vËy, tÝn dông Ng©n hµng cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi cña mét ®Êt níc, nã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn.
§Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng tÝn dông cña mét Ng©n hµng th¬ng m¹i cã tèt hay
kh«ng, cÇn xem xÐt chÊt lîng tÝn dông.
1.2. ChÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.2.1. Kh¸i niÖm chÊt lîng tÝn dông
ChÊt lîng, gi¸ c¶ vµ lîng hµng ho¸ lµ ba chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸
søc m¹nh vµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong ho¹t ®éng
kinh doanh th× viÖc c¶i thiÖn chÊt lîng s¶n phÈm lµ ®iÒu tÊt yÕu. C¸c nhµ kinh
tÕ nãi ®Õn chÊt lîng b»ng nhiÒu c¸ch: ChÊt lîng lµ "Sù phï hîp víi môc ®Ých vµ
sù sö dông", lµ" mét tr×nh ®é dù kiÕn tríc vÒ ®é ®ång ®Òu vµ ®é tin cËy víi chi
phÝ thÊp vµ phï hîp víi thÞ trêng" hay chÊt lîng lµ" n¨ng lùc cña mét s¶n phÈm
hoÆc mét dÞch vô nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña ngêi sö dông".
Víi c¸ch ®Ò cËp nh vËy, th× chÊt lîng tÝn dông lµ sù ®¸p øng yªu cÇu cña
kh¸ch hµng, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng vµ phï hîp víi sù
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
§Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ chÊt lîng tÝn dông, ta xem xÐt sù thÓ hiÖn chÊt
lîng tÝn dông trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
- §èi víi kh¸ch hµng: ChÊt lîng tÝn dông ®îc thÓ hiÖn ë chç sè tiÒn mµ
Ng©n hµng cho vay ph¶i cã l·i xuÊt vµ kú h¹n hîp lý, thñ tôc ®¬n gi¶n, thuËn
lîi, thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng nhng vÉn ®¶m b¶o nguyªn t¾c tÝn dông.
9
- §èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i: ChÊt lîng tÝn dông ®îc thÓ hiÖn ë ph¹m
vi, møc ®é, giíi h¹n tÝn dông ph¶i phï hîp víi thùc lùc cña b¶n th©n ng©n hµng
vµ ®¶m b¶o ®îc tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng víi nguyªn t¾c hoµn tr¶ ®óng h¹n
vµ cã l·i. §èi víi mét ng©n hµng nhá th× nªn cÊp tÝn dông víi møc ®é vµ trong
ph¹m vi nhÊt ®Þnh ®Ó tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt kh¸ch hµng cña m×nh.
- §èi víi ChÝnh phñ, víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi: ChÊt lîng tÝn dông
®îc thÓ hiÖn ë viÖc tÝn dông phôc vô s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, gãp phÇn
gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong nÒn kinh tÕ,
thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a
t¨ng trëng tÝn dông víi t¨ng trëng kinh tÕ.
1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông
ChÊt lîng tÝn dông lµ mét chØ tiªu tæng hîp, nã ph¶n ¸nh ®é thÝch nghi
cña Ng©n hµng th¬ng m¹i víi sù thay ®æi cña m«i trêng bªn ngoµi, nã thÓ hiÖn
søc m¹nh cña mét ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc ng©n hµng ®ã m¹nh hay yÕu th× ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng tÝn dông. Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông, cã chØ
tiªu mang tÝnh ®Þnh lîng cã chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh tÝnh.
1.2.2.1. ChØ tiªu ®Þnh tÝnh
C¶m gi¸c an t©m cña kh¸ch hµng khi ®Õn giao dÞch víi Ng©n hµng nÕu
Ng©n hµng cã b¶o vÖ, cã b·i göi xe, cã nh©n viªn tr«ng xe kh«ng thu lÖ phÝ th×
Ng©n hµng sÏ t¹o ®îc mét Ên tîng ®Çu tiªn rÊt tèt ®Ñp trong lßng kh¸ch hµng.
NÕu ng©n hµng cã s¬ ®å lµm viÖc cña c¸c phßng ban sÏ gióp kh¸ch hµng
kh«ng bÞ bì ngì vµ ®ì tèn thêi gian. Tõ ®ã kh¸ch hµng sÏ cã Ên tîng tèt vÒ
Ng©n hµng.
C¸ch bè trÝ s¾p sÕp trong phßng lµm viÖc cña ng©n hµng, trang phôc cña
nh©n viªn, ®Æc biÖt lµ th¸i ®é cña c¸n bé tÝn dông ¶nh hëng rÊt lín tíi chÊt lîng
tÝn dông cña ng©n hµng. NÕu chÊt lîng tÝn dông cao th× ch¾c ch¾n Ng©n hµng
sÏ cã nhiÒu kh¸ch hµng míi.
Uy tÝn cña ng©n hµng còng gãp phÇn lµm nªn chÊt lîng tÝn dông cña
Ng©n hµng.
C¸c Ng©n hµng níc ngoµi, ng©n hµng cæ phÇn trong níc vµo ViÖt Nam
kh«ng l©u nhng phong c¸ch lµm viÖc, th¸i ®é phôc vô kh¸ch hµng cña hä lµ rÊt
tèt. Trong sè nµy cã thÓ kÓ ®Õn ng©n hµng ANZ, lµ mét ng©n hµng cña óc míi
vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1992. Kh¸ch hµng khi ®Õn giao dÞch víi ANZ bao giê
còng rÊt yªn t©m vµ tho¶i m¸i bëi ë ®©y cã mét ®éi ngò nh©n viªn b¶o vÖ rÊt
chuyªn nghiÖp, mét ban lÔ t©n niÒm në vµ híng dÉn kh¸ch hµng tËn t×nh, chu
®¸o, mét kh«ng khÝ lµm viÖc nghiªm tóc. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· gãp phÇn t¹o
nªn uy tÝn cña ng©n hµng ANZ ë ViÖt Nam.
10
Nh vËy, dùa vµo c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc phÇn nµo chÊt
lîng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.2.2.2. C¸c chØ tiªu ®Þnh lîng
1.2.2.2.1. ChØ tiªu tæng d nî vµ kÕt cÊu d nî
Tæng d nî lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh khèi lîng tiÒn ng©n hµng cÊp cho nÒn
kinh tÕ t¹i mét thêi ®iÓm. Tæng d nî bao gåm d nî cho vay ng¾n h¹n, trung
h¹n, dµi h¹n. Tæng d nî thÊp chøng tá ho¹t ®éng cña ng©n hµng yÕu kÐm,
kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ cña ng©n hµng kÐm, tr×nh ®é c¸n
bé c«ng nh©n viªn thÊp. MÆc dï vËy, kh«ng cã nghÜa lµ chØ tiªu nµy cµng cao
th× chÊt lîng tÝn dông cµng cao bëi v× ®»ng sau nh÷ng kho¶n tÝn dông ®ã cßn
nh÷ng rñi ro tÝn dông mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu.
ChØ tiªu tæng d nî ph¶n ¸nh quy m« tÝn dông cña ng©n hµng, sù uy tÝn
cña Ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp. Tæng d nî cña ng©n hµng khi so s¸nh víi
thÞ phÇn tÝn dông cña ng©n hµng trªn ®Þa bµn sÏ cho chóng ta biÕt ®îc d nî cña
ng©n hµng lµ cao hay thÊp.
KÕt cÊu d nî ph¶n ¸nh tû träng cña c¸c lo¹i d nî trong tæng d nî. Ph©n
tÝch kÕt cÊu d nî sÏ gióp ng©n hµng biÕt ®îc g©n hµng cÇn ®Èy m¹nh cho vay
theo lo¹i h×nh nµo ®Ó c©n ®èi víi thùc lùc cña ng©n hµng. KÕt cÊu d nî khi so
víi kÕt cÊu nguån huy ®éng sÏ cho biÕt rñi ro cña lo¹i h×nh cho vay nµo lµ
nhiÒu nhÊt.
1.2.2.2.2. ChØ tiªu tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n lµ hiÖn tîng ph¸t sinh tõ mèi quan hÖ tÝn dông kh«ng hoµn
h¶o khi ngêi ®i vay kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô tr¶ nî cña m×nh cho ng©n
hµng ®óng h¹n.
Tû lÖ nî qu¸ h¹n lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a nî qu¸ h¹n vµ tæng d nî cña
ng©n hµng th¬ng m¹i ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, thêng lµ cuèi th¸ng, cuèi quý,
cuèi n¨m.
Tû lÖ nî
Nî qu¸ h¹n
=
Qu¸ h¹n
Tæng d nî
XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt, tÝn dông lµ sù hoµn tr¶, do ®ã tÝnh an toµn lµ yÕu tè
quan träng bËc nhÊt ®Ó cÊu thµnh chÊt lîng tÝn dông. Khi mét kho¶n vay kh«ng
®îc tr¶ ®óng h¹n nh ®· cam kÕt, mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× nã sÏ bÞ
chuyÓn sang nî qu¸ h¹n víi l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt b×nh thêng. Trªn thùc tÕ,
phÇn lín c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò cã kh¶ n¨ng mÊt vèn.
Nh vËy, tû lÖ nî qu¸ h¹n cµng cao th× ng©n hµng th¬ng m¹i cµng gÆp khã kh¨n
trong kinh doanh v× sÏ cã nguy c¬ mÊt vèn, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ gi¶m
lîi nhuËn, tøc lµ tû lÖ nî qu¸ h¹n cµng cao, chÊt lîng tÝn dông cµng thÊp.
11
MÆt kh¸c, ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n chØ tiªu nµy ngêi ta chia tû lÖ nî
qu¸ h¹n ra lµm hai lo¹i:
Tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi
=
cã kh¶ n¨ng thu håi.
Nî qu¸ h¹n
Tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi
=
kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi.
Nî qu¸ h¹n
Hai chØ tiªu nµy cho chóng ta biÕt ®îc bao nhiªu phÇn tr¨m trong tæng
nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi, bao nhiªu phÇn tr¨m kh«ng cã kh¶ n¨ng thu
håi. Do vËy sö dông thªm chØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n chÊt lîng tÝn dông.
1.2.2.2.3. ChØ tiªu vßng quay vèn tÝn dông
§©y lµ chØ tiªu thêng ®îc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i tÝnh to¸n hµng n¨m
®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý vèn tÝn dông vµ chÊt lîng tÝn dông trong
viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
Vßng quay vèn
Doanh sè thu nî
=
tÝn dông
D nî b×nh qu©n
HÖ sè nµy ph¶n ¸nh sè vßng chu chuyÓn cña vèn tÝn dông. Vßng quay
vèn tÝn dông cµng cao chøng tá nguèn vèn vay ng©n hµng ®· lu©n chuyÓn
nhanh, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. Víi mét sè
vèn nhÊt ®Þnh, nhng do vßng quay vèn tÝn dông nhanh nªn ng©n hµng ®· ®¸p
øng ®îc nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp, mÆt kh¸c ng©n hµng cã vèn ®Ó tiÕp
tôc ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c. Nh vËy, hÖ sè nµy cµng t¨ng ph¶n ¸nh t×nh h×nh
qu¶n lý vèn tÝn dông cµng tèt, chÊt lîng tÝn dông cµng cao.
1.2.2.2.4. ChØ tiªu thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông
Kh«ng thÓ nãi mét kho¶n tÝn dông cã chÊt lîng cao khi nã kh«ng ®em l¹i
mét kho¶n thu nhËp cho ng©n hµng. Nguån thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông lµ nguån
thu chñ yÕu ®Ó ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Lîi nhuËn do tÝn dông ®em l¹i
chøng tá c¸c kho¶n vay kh«ng nh÷ng thu håi ®îc gèc mµ cßn cã l·i, ®¶m b¶o
®îc ®é an toµn cña nguån vèn cho vay.
Thu nhËp tõ
L·i tõ ho¹t ®éng tÝn dông
12
=
ho¹t ®éng tÝn dông
Tæng thu nhËp
Ta thÊy r»ng nÕu ng©n hµng th¬ng m¹i chØ chó träng vµo viÖc gi¶m vµ
duy tr× mét tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp mµ kh«ng t¨ng ®îc thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn
dông th× tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp còng kh«ng cã ý nghÜa. ChÊt lîng tÝn dông ®îc
n©ng cao chØ thùc sù cã ý nghÜa khi nã gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi
cña ng©n hµng.
1.2.2.2.5. ChØ tiªu doanh sè cho vay
Doanh sè cho vay lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« cÊp tÝn dông cña g©n hµng
®èi víi nÒn kinh tÕ. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, tuyÖt ®èi vÒ ho¹t ®éng
cho vay trong mét thêi gian dµi, thÊy ®îc kh¶ n¨ng ho¹t ®éng tÝn dông qua c¸c
n¨m
1.2.2.2.6. ChØ tiªu c¸c th«ng sè quy ®Þnh
Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn th× chÊt lîng tÝn dông cßn ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua
viÖc ®¶m b¶o c¸c quy chÕ thÓ lÖ tÝn dông nh cho vay mét kh¸ch hµng, hÖ sè an
toµn vèn tèi thiÓu 8%.
+ Giíi h¹n cho vay mét kh¸ch hµng: §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n,
bÊt cø mét Ng©n hµng th¬ng m¹i nµo còng chØ ®îc cÊp tÝn dông cho mét kh¸ch
hµng kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã.
+ Tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu (hÖ sè Cook): Tû lÖ nµy cho biÕt mét ®ång
vèn tù cã b¶o vÖ cho bao nhiªu ®ång tµi s¶n cã rñi ro cña Ng©n hµng th¬ng
m¹i. Nã ®îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
Tû lÖ an toµn
Vèn tù cã
=
vèn tèi thiÓu
Tµi s¶n cã rñi ro qui ®æi
+ D nî cña 1 kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 10% vèn ®iÒu lÖ vµ c¸c quü.
Trªn ®©y lµ c¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông. Dùa vµo
c¸c chØ tiªu ®ã ta cã thÓ nhËn ®Þnh ®îc chÊt lîng tÝn dông ng©n hµng cao hay
thÊp. Tuy nhiªn chÊt lîng tÝn dông cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸c.
1.2.2.2.7. ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn
Ph©n tÝch c¬ cÊu cho vay trong tæng nguån vèn huy ®éng lµ viÖc xem xÐt
®¸nh gi¸ tû träng cho vay ®· phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¸p øng cña b¶n th©n ng©n
hµng còng nh ®ßi hái vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ cha. Trªn c¬ së ®ã, c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i cã thÓ biÕt ®îc kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña m×nh. Tõ ®ã, cã thÓ
quyÕt ®Þnh quy m«, tû träng ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc mét c¸ch hîp lý ®Ó võa ®¶m
b¶o an toµn vèn cho vay, võa cã thÓ thu l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cã thÓ.
ChØ tiªu nµy cã thÓ ®îc biÓu thÞ b»ng c«ng thøc
13
HiÖu suÊt
Tæng d nî
=
sö dông vèn
Tæng vèn huy ®éng
1.2.2.2.8.Tû lÖ thanh to¸n nî do b¸n tµi s¶n cña ngêi vay
VÒ nguyªn t¾c, nguån tr¶ nî cho ng©n hµng chÝnh lµ tiÒn b¸n hµng (víi
tÝn dông ng¾n h¹n), lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ®Çu t
b»ng nguån vèn vay ®ã, lîi nhuËn sau thuÕ cã thÓ tõ tµi s¶n ®ã hoÆc tÊt c¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh (®èi víi tÝn dông trung vµ dµi h¹n).
Tuy vËy, cã nhiÒu trêng hîp do sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶, s¶n xuÊt kinh
doanh thua lç, ph¸ s¶n. .. nªn ngêi vay ph¶i b¸n tµi s¶n thÕ chÊp (cã thÓ do tù
nguyÖn hoÆc b¾t buéc) ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. Tû lÖ nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Tû lÖ thanh to¸n nî do
=
Sè tiÒn thu nî do b¸n tµi s¶n thÕ chÊp
*100%
Tæng doanh sè thu nî
b¸n tµi s¶n cña ngêi vay
1.2.2.2.9. L·i treo
L·i treo lµ l·i tÝnh trªn nî gèc vµ c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng nhng
cha thu håi ®îc.
Tæng c¸c kho¶n l·i treo trªn c¸c mãn nî cµng thÊp cµng tèt. L·i treo
cµng cao ph¶n ¸nh rñi ro mÊt vèn cña ng©n hµng cµng lín, ng©n hµng cã kh¶
n¨ng mÊt c¶ vèn lÉn l·i. Tõ ®ã chÊt lîng tÝn dông gi¶m vµ ¶nh hëng ®Õn hiÖu
qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng.
Trªn ®©y lµ c¸c chØ tiªu ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông, tuy
nhiªn ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi
chÊt lîng tÝn dông.
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông
Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña mét ng©n hµng, ho¹t ®éng
tÝn dông ph¸t triÓn còng kÐo theo c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng ph¸t triÓn.
N©ng cao chÊt lîng tÝn dông ®·, ®ang, vµ sÏ lµ c¸i ®Ých mµ tÊt c¶ c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i híng tíi. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông. Bªn
c¹nh c¸c nh©n tè tõ chÝnh ng©n hµng, cßn cã nh÷ng nh©n tè tõ kh¸ch hµng cña
ng©n hµng vµ c¸c nh©n tè kh¸ch quan kh¸c.
1.3.1.C¸c nh©n tè tõ phÝa Ng©n hµng
1.3.1.1. ChÝnh s¸ch tÝn dông cña Ng©n hµng
ChÝnh s¸ch tÝn dông cña lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch trong chiÕn lîc
kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ yÕu tè ®Çu tiªn t¸c ®éng dÕn viÖc cung
øng vèn cho nÒn kinh tÕ.
14
ChÝnh s¸ch tÝn dông ®îc hiÓu lµ ®êng lèi, chñ tr¬ng ®¶m b¶o cho ho¹t
®éng tÝn dông ®i ®óng quü ®¹o, liªn quan ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp tÝn
dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm: h¹n møc tÝn dông, kú h¹n cña c¸c kho¶n
vay, l·i suÊt cho vay vµ møc lÖ phÝ, c¸c lo¹i cho vay ®îc thùc hiÖn. C¸c ®iÒu
kho¶n cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®îc x©y dùng dùa trªn nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau
nh c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh cña ng©n hµng Nhµ níc, kh¶ n¨ng vÒ vèn cña ng©n hµng vµ nhu cÇu tÝn dông cña kh¸ch hµng. Khi
c¸c yÕu tè nµy thay ®æi, chÝnh s¸ch tÝn dông còng thay ®æi theo. §èi víi mçi
kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ ®a ra c¸c chÝnh s¸ch kh¸c nhau cho phï hîp. VÝ
dô nh víi c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn víi ng©n hµng th× ng©n hµng cã thÓ cho vay
kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o, cã h¹n møc cao h¬n, l·i suÊt u ®·i h¬n; cßn ®èi víi
c¸c kh¸ch hµng kh¸c, viÖc cã tµi s¶n ®¶m b¶o lµ cÇn thiÕt.
Mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n sÏ thu hót nhiÒu kh¸ch hµng, ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng sinh lêi tõ ho¹t ®éng tÝn dông trªn c¬ së h¹n chÕ rñi ro, tu©n thñ ph ¬ng ph¸p, ®êng lèi chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. §iÒu
®ã còng cã nghÜa chÊt lîng tÝn dông tuú thuéc vµo viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch tÝn
dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i cã ®óng ®¾n hay kh«ng. BÊt cø Ng©n hµng nµo
muèn cã chÊt lîng tÝn dông tèt còng ®Òu ph¶i cã chÝnh s¸ch tÝn dông khoa häc,
phï hîp víi thùc tÕ cña ng©n hµng còng nh cña thÞ trêng.
1.3.1.2. Quy tr×nh tÝn dông
Quy tr×nh tÝn dông lµ tËp hîp nh÷ng néi dung, nghiÖp vô c¬ b¶n, c¸c bíc
tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh cho vay, thu nî nh»m ®¶m b¶o an toµn vèn tÝn dông.
Nã bao gåm c¸c bíc b¾t ®Çu tõ kh©u chuÈn bÞ cho vay, ph¸t tiÒn vay, kiÓm tra
trong qu¸ tr×nh cho vay cho ®Õn khi thu håi ®îc nî.
Trong quy tr×nh tÝn dông, bíc chuÈn bÞ cho vay rÊt quan träng (kh¸ch
hµng nhËp hå s¬ vay vèn ). Bao gåm 3 giai ®o¹n: khai th¸c vµ t×m kiÕm kh¸ch
hµng; híng dÉn kh¸ch hµng vÒ ®iÒu kiÖn tÝn dông vµ thµnh lËp hå s¬ vay; ph©n
tÝch thÈm ®Þnh kh¸ch hµng vµ ph¬ng ¸n, dù ¸n vay vèn. ChÊt lîng tÝn dông tuú
thuéc nhiÒu vµo chÊt lîng c«ng t¸c thÈm ®Þnh vµ quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn, thñ tôc
cho vay cña tõng ng©n hµng th¬ng m¹i.
KiÓm tra qu¸ tr×nh sö dông vèn vay gióp cho ng©n hµng n¾m ®îc diÔn
biÕn cña kho¶n tÝn dông ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó cã nh÷ng hµnh ®éng
®iÒu chØnh can thiÖp khi cÇn thiÕt, sím ng¨n ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra. ViÖc lùa
chän vµ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c h×nh thøc kiÓm tra sÏ thiÕt lËp ®îc mét hÖ
thèng phßng ngõa h÷u hiÖu, gi¶m rñi ro tÝn dông, nãi c¸ch kh¸c sÏ n©ng cao
chÊt lîng tÝn dông.
Thu håi vµ gi¶i quyÕt nî lµ kh©u quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng tÝn dông. Sù
nh¹y bÐn cña ng©n hµng trong viÖc kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn bÊt lîi
x¶y ra ®èi víi kh¸ch hµng còng nh nh÷ng biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, t vÊn cho
15
kh¸ch hµng sÏ gi¶m thiÓu ®îc nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n vµ ®iÒu ®ã sÏ cã t¸c
dông tÝch cùc ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông.
§ång thêi víi c¸c bíc trong quy tr×nh tÝn dông lµ c«ng t¸c thu thËp
th«ng tin. Th«ng tin tÝn dông cµng nhanh, cµng chÝnh x¸c vµ toµn diÖn th× kh¶
n¨ng phßng chèng rñi ro tÝn dông cµng tèt. Th«ng tin tÝn dông cã thÓ thu thËp
®îc tõ rÊt nhiÒu nguån: tõ trung t©m tÝn dông cña Ng©n hµng Nhµ níc, tõ
phßng th«ng tin tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, qua b¸o chÝ, c¸c tæ
chøc nghÒ nghiÖp, qua viÖc c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp thu thËp t¹i c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh cña kh¸ch hµng, qua b¸o c¸o tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.
Quy tr×nh tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng mang tÝnh cøng
nh¾c. §èi víi mçi kh¸ch hµng kh¸c nhau, ng©n hµng cã thÓ chñ ®éng, linh
ho¹t,thùc hiÖn c¸c bíc trong quy tr×nh tÝn dông cho phï hîp. VÝ dô nh ®èi víi
c¸c dù ¸n lín, bíc ph©n tÝch lµ rÊt quan träng. ThËm chÝ cã trêng hîp qu¸ phøc
t¹p, ng©n hµng ph¶i thµnh lËp tæ thÈm ®Þnh riªng. §èi víi nh÷ng mãn vay tiªu
dïng, viÖc gi¸m s¸t môc ®Ých sö dông vèn cÇn ®îc chó träng nhiÒu h¬n.
1.3.1.3. C«ng t¸c tæ chøc ng©n hµng
Tæ chøc cña ng©n hµng cÇn cô thÓ ho¸ vµ s¾p xÕp cã khoa häc, cã tÝnh
linh ho¹t trªn c¬ së t«n träng c¸c nguyªn t¾c ®· quy ®Þnh.
Ng©n hµng ®îc tæ chøc mét c¸ch cã khoa häc sÏ ®¶m b¶o ®îc sù phèi hîp chÆt
chÏ, nhÞp nhµng gi÷a c¸c phßng ban, gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau trong toµn hÖ
thèng còng nh víi c¸c c¬ quan liªn quan kh¸c. Qua ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng
kÞp thêi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng, qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c kho¶n vèn tÝn
dông, ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c kho¶n tÝn dông cã vÊn ®Ò, tõ ®ã n©ng
cao chÊt lîng tÝn dông.
1.3.1.4. PhÈm chÊt vµ tr×nh ®é c¸n bé
ChÊt lîng ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh
b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung vµ trong ho¹t ®éng
tÝn dông nãi riªng. Sì dÜ nh vËy lµ v× c¸n bé tÝn dông lµ ngêi tham gia trùc tiÕp
vµo mäi kh©u cña quy tr×nh tÝn dông, tõ bíc ®Çu tiªn ®Õn bíc cuèi cïng.
C¸n bé tÝn dông mµ kh«ng cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, lµm viÖc thiÕu tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm, cè ý lµm tr¸i ph¸p luËt sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn
dông. Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô còng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña
c«ng t¸c tÝn dông. C¸n bé tÝn dông giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, cã kü n¨ng,
cã kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, x¸c ®Þnh ®îc tÝnh
ch©n thùc cña c¸c b¸o c¸o ta× chÝnh, ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi cè t×nh lõa ®¶o cña
kh¸ch hµng (nh söa ch÷a b¸o c¸o tµi chÝnh, lËp hå s¬ thÕ chÊp gi¶, dïng mét tµi
s¶n thÕ chÊp ®i vay ë nhiÒu n¬i..) tõ ®ã ph©n tÝch ®îc kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ n¨ng
lùc thùc sù cña kh¸ch hµng ®Ó quyÕt ®Þnh cã cho vay hay kh«ng.
16
Bªn c¹nh ®ã c¸n bé tÝn dông cÇn cã sù hiÓu biÕt réng vÒ ph¸p luËt, m«i
trßng kinh tÕ x· héi, ®êng lèi ph¸t triÓn cña ®Êt níc, sù thay ®æi cña thÞ trêng…
dù ®o¸n tríc ®îc nh÷ng biÕn ®éng cã thÓ xÈy ra tõ ®ã t vÊn l¹i cho kh¸ch hµng
x©y dùng l¹i ph¬ng ¸n kinh doanh cho phï hîp.
1.3.1.5. KiÓm so¸t néi bé
Th«ng qua kiÓm so¸t néi bé gióp cho nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng n¾m ®îc
t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh ®ang diÔn ra; ph¸t hiÖn nh÷ng thuËn lîi, khã
kh¨n, sai tr¸i tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi.
ChÊt lîng tÝn dông phô thuéc vµo viÖc chÊp hµnh nh÷ng quy ®Þnh, thÓ
lÖ, chÝnh s¸ch vµ møc ®é ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c sai sãt còng nguyªn nh©n dÉn
®Õn nh÷ng lÖch l¹c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn mét kho¶n tÝn dông.
1.3.1.6. T×nh h×nh huy ®éng vèn
T×nh h×nh huy ®éng vèn ¶nh hëng tíi chÊt lîng tÝn dông.Vèn huy ®éng
ng¾n h¹n lµ nguån chñ yÕu ®Ó cho vay ng¾n h¹n, vèn huy ®éng trung dµi h¹n lµ
nguån chñ yÕu ®Ó cho vay trung dµi h¹n. Vèn huy ®éng cµng lín, ng©n hµng
th¬ng m¹i cµng cã kh¶ n¨ng cho vay, më réng ho¹t ®éng tÝn dông. NÕu ë ng©n
hµng kh«ng cã sù phï hîp vÒ kú h¹n gi÷a nguån huy ®éng vµ cho vay mµ
kh«ng dù kiÕn dîc nguån bï ®¾p th× rñi ro thanh kho¶n sÏ x¶y ra.
1.3.2. C¸c nh©n tè tõ phÝa kh¸ch hµng
Kh¸ch hµng lµ ngêi lËp ph¬ng ¸n, dù ¸n xin vay vµ sau khi ®îc ng©n
hµng chÊp nhËn, kh¸ch hµng lµ ngêi trùc tiÕp sö dông vèn vay ®Ó kinh doanh.
V× vËy, kh¸ch hµng còng ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông.
1.3.2.1. N¨ng lùc cña kh¸ch hµng
N¨ng lùc cña kh¸ch hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc kh¸ch hµng sö
dông vèn vay cã hiÖu qu¶ hay kh«ng.
NÕu n¨ng lùc cña kh¸ch hµng yÕu kÐm, thÓ hiÖn ë viÖc kh«ng dù ®o¸n ®îc nh÷ng biÕn ®éng lªn xuèng cña nhu cÇu thÞ trêng; kh«ng hiÓu biÕt nhiÒu
trong viÖc s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm …th× sÏ dÔ dµng bÞ
gôc ng· trong c¹nh tranh. Tõ ®ã lµm ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî ng©n hµng,
chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng bÞ ¶nh hëng. Vµ ngîc l¹i n¨ng lùc cña kh¸ch
hµng cµng cao th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng cµng lín, vèn vay cµng ®îc sö dông cã hiÖu qu¶.
1.3.2.2. Sù trung thùc cña kh¸ch hµng
Sù trung thùc cña kh¸ch hµng ¶nh hëng lín tíi chÊt lîng tÝn dông cña
ng©n hµng
17
NÕu c¸c doanh nghiÖp vay vèn Ng©n hµng kh«ng cung cÊp c¸c sè liÖu
trung thùc, vi ph¹m chÕ ®é kÕ to¸n thèng kª ®· ®îc ban hµnh th× sÏ g©y khã
kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, còng
nh viÖc qu¶n lý vèn vay cña kh¸ch hµng ®Ó qua ®ã cã thÓ ®a ra quyÕt ®Þnh cho
vay ®óng ®¾n.
NÕu kh¸ch hµng sö dông vèn vay ng©n hµng kh«ng ®óng ®èi tîng kinh
doanh, kh«ng ®óng víi ph¬ng ¸n, môc dÝch khi xin vay th× sÏ kh«ng tr¶ ®îc nî
dóng h¹n.
1.3.2.3. Rñi ro trong c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng
Rñi ro lµ thuËt ng÷ ®îc sö dông ®Ó chØ nh÷ng biÕn cè (sù kiÖn) x¶y ra
ngoµi mong muèn vµ ®em l¹i hËu qu¶ xÊu. Rñi ro trong kinh doanh lµ mét yÕu
tè tÊt yÕu nh ngêi ta thêng nãi” rñi ro lµ ngêi b¹n ®ång hµnh cña kinh doanh”.
Rñi ro ph¸t sinh mu«n mµu mu«n vÎ vµ lµ hÖ qu¶ cña nh÷ng nh©n tè chñ quan
hay kh¸ch quan, nhng chñ yÕu lµ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan ngoµi dù ®o¸n cña
doanh nghiÖp.
Trong s¶n xuÊt kinh doanh, rñi ro ph¸t sinh díi nhiÒu h×nh th¸i kh¸c
nhau: do thiªn tai, ho¶ ho¹n, do n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh yÕu kÐm, lµ n¹n
nh©n cña sù thay ®æi chÝnh s¸ch cña nhµ níc, do bÞ lõa ®¶o, trém c¾p…VÝ dô
nh gi¸ b¸n nguyªn vËt liÖu t¨ng vät nhng gi¸ b¸n s¶n phÈm kh«ng thay ®æi sÏ
lµm lîi nhuËn cña doanh nghiÖp gi¶m, ¶nh hëng ®Õn viÖc tr¶ nî Ng©n hµng.
NÕu doanh nghiÖp t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm lªn th× sÏ bÞ khã kh¨n trong viÖc tiªu
thô s¶n phÈm, kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm, dÔ dµng vi ph¹m viÖc tr¶ nî Ng©n
hµng vÒ mÆt thêi h¹n.
1.3.2.4. Tµi s¶n ®¶m b¶o
QuyÒn së h÷u tµi s¶n lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó ®îc cÊp tÝn dông
(cã thÓ lµ tµi s¶n ®¶m b¶o hoÆc tÝn chÊp). Tuy nhiªn hiÖn nay cã rÊt nhiÒu tµi
s¶n cña c¸c ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n kh«ng cã giÊy chøng nhËn sì h÷u. Tµi s¶n cè
®Þnh phÇn lín lµ nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu kh«ng ®ñ tiªu chuÈn thÕ
chÊp. Trong khi ®ã nhu cÇu vay vèn ng©n hµng lµ rÊt lín. Nh vËy nÕu cho vay
theo ®óng chÕ ®é th× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cho vay
hoÆc ®îc cho vay nhng kh«ng ®¸ng kÓ
1.3.2.5. Sù kh«ng theo kÞp víi qu¸ tr×nh ®æi míi
NhiÒu doanh nghiÖp nhµ níc thêng cã thãi quen dùa dÉm tr«ng chê vµo
nhµ níc. Vèn tù cã cña hä Ýt nhng l¹i ®îc giao nh÷ng nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh
doanh lín. H¬n n÷a, do ®· quen víi kiÓu lµm ¨n bao cÊp nªn khi chuyÓn sang
c¬ chÕ thÞ trêng tù h¹ch to¸n kinh doanh, hä vay vèn ng©n hµng ®Ó kinh doanh
nhng khi thua lç vÉn tr«ng chê vµo sù gióp ®ì cña nhµ níc nh tríc ®©y. §iÒu
18
nµy ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông, ®Æc biÖt lµ chÊt lîng tÝn dông trung dµi
h¹n.
1.3.3. C¸c nh©n tè kh¸c
1.3.3.1. M«i trêng kinh tÕ
NÒn kinh tÕ lµ mét hÖ thèng bao gåm c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cã quan hÖ
biÖn chøng, rµng buéc lÉn nhau nªn bÊt kú mét sù biÕn ®éng cña mét ho¹t
®éng kinh tÕ nµo ®ã còng sÏ g©y ¶nh hëng ®Õn viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña
c¸c lÜnh vùc cßn l¹i. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ ®îc coi lµ
chiÕc cÇu nèi gi÷a c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. V× vËy, sù æn ®Þnh
hay mÊt æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ sÏ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng cña
ng©n hµng- ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tÝn dông.
C¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« nh l¹m ph¸t, khñng ho¶ng sÏ ¶nh hëng rÊt lín
tíi chÊt lîng tÝn dông. Mét nÒn kinh tÕ æn ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t võa ph¶i sÏ t¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c kho¶n tÝn dông cã chÊt lîng cao. Tøc lµ c¸c doanh nghiÖp
ho¹t ®éng trong mét m«i trêng æn ®Þnh th× kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cao h¬n,
tõ ®ã mµ cã thÓ tr¶ vèn vµ l·i cho ng©n hµng. Ngîc l¹i khi nÒn kinh tÕ biÕn
®éng th× c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh còng thÊt thêng ¶nh hëng ®Õn
thu nhËp cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng thu nî cña ng©n hµng.
Chu kú kinh tÕ cã t¸c ®éng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng tÝn dông. Trong thêi
kú suy tho¸i, s¶n xuÊt vît qu¸ nhu cÇu dÉn tíi hµng tån kho lín, ho¹t ®éng tÝn
dông gÆp nhiÒu khã kh¨n do c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn ®îc. H¬n n÷a
nÕu ng©n hµng bá qua c¸c nguyªn t¾c tÝn dông th× l¹i cµng lµm gi¶m chÊt lîng
tÝn dông. Ngîc l¹i trong thêi kú hng thÞnh, tèc ®é t¨ng trëng cao, c¸c doanh
nghiÖp cã xu híng më réng s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu tÝn dông t¨ng vµ rñi
ro Ýt, do ®ã chÊt lîng tÝn dông còng t¨ng. Tuy nhiªn trong thêi kú nµy cã nh÷ng
kho¶n vay vît qu¸ quy m« s¶n xuÊt còng nh kh¶ n¨ng qu¶n lý cña kh¸ch hµng
nªn nh÷ng kho¶n vay nµy vÉn gÆp rñi ro.
1.3.3.2. Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc
C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh còng t¸c ®éng
®Õn chÊt lîng tÝn dông. Khi c¸c chÝnh s¸ch nµy kh«ng æn ®Þnh sÏ g©y khã kh¨n
cho doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã g©y trë ng¹i cho
ng©n hµng khi thu håi nî vµ ngîc l¹i.
HÖ thèng ph¸p luËt lµ c¬ së ®Ó ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ.
NÕu hÖ thèng ph¸p luËt kh«ng ®ång bé, hay thay ®æi sÏ lµm cho ho¹t ®éng kinh
doanh gÆp khã kh¨n. Ngîc l¹i nÕu nã phï hîp víi thùc tÕ kh¸ch quan th× sÏ t¹o
mét m«i trêng ph¸p lý cho mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh thuËn
lîi vµ ®¹t kÕt qu¶ cao.
19
1.3.3.3. M«i trêng x· héi
Quan hÖ tÝn dông ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së lßng tin. Nã lµ cÇu nèi gi÷a
ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. §¹o ®øc x· héi ¶nh hëng tãi chÊt lîng tÝn dông.
Trong trêng hîp ®¹o ®øc x· héi kh«ng tèt, lîi dông lßng tin ®Ó lõa ®¶o sÏ lµm
gi¶m chÊt lîng tÝn dông. H¬n n÷a tr×nh ®é d©n trÝ cha cao, kÐm hiÓu biÕt vÒ
ho¹t ®éng ng©n hµng còng sÏ lµm gi¶m chÊt lîng tÝn dông.
1.3.3.4. M«i trêng tù nhiªn
Nh÷ng biÕn ®éng bÊt kh¶ kh¸ng x¶y ra trong m«i trêng tù nhiªn nh thiªn
tai (h¹n h¸n, lò lôt, ®éng ®Êt…), ho¶ ho¹n lµm ¶nh h ëng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ trong c¸c ngµnh cã liªn quan ®Õn n«ng
nghiÖp, thuû s¶n, h¶i s¶n.V× vËy khi m«i trêng tù nhiªn kh«ng thuËn lîi th×
doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n tõ ®ã lµm gi¶m chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i
Trªn ®©y lµ nh÷ng nh©n tè chÝnh t¸c ®éng tíi chÊt lîng tÝn dông cña
Ng©n hµng th¬ng m¹i. §Ó n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, chóng ta cÇn nghiªn
cøu vµ nhËn thøc ®óng ®¾n c¸c yÕu tè trªn, cïng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc
tiÔn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i, ®Ó tõ ®ã ®a ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc cã
tÝnh kh¶ thi cao.
20
- Xem thêm -