Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Ngoại thương Hà Nội
LuËn V¨n tèt nghiÖp
Môc lôc
Ch−¬ng I: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt l−îng tÝn dông cña Ng©n Hµng
th−¬ng m¹i...............................................................................................................................3
1.1. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i................................ 3
1.1.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng tÝn dông .............................................................. 3
1.1.2. C¸c h×nh thøc tÝn dông cña Ng©n hµng ................................................. 4
1.1.3. Vai trß cña ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 8
1.2. ChÊt l−îng tÝn dông cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i............................... 10
1.2.1. Kh¸i niÖm chÊt l−îng tÝn dông ............................................................. 10
1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông ............................................ 11
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông ............................... 16
1.3.1. C¸c nh©n tè tõ phÝa Ng©n hµng ............................................................. 16
1.3.2. C¸c nh©n tè tõ phÝa kh¸ch hµng ........................................................... 20
1.3.3. C¸c nh©n tè kh¸c ................................................................................... 22
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i
th−¬ng Hµ Néi .......................................................................................................................24
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi .................................. 24
2.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ chøc n¨ng nhiÖm vô cña Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................ 24
2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng Ngo¹i Th−¬ng Hµ Néi ........................ 25
2.2. C¸c kÕt qu¶ kinh doanh chñ yÕu cña Ng©n hµng Ngo¹i Th−¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................ 28
2.2.1. VÒ huy ®éng vèn .................................................................................. 29
2.2.2. VÒ sö dông vèn...................................................................................... 32
2.2.3. c¸c c«ng t¸c kh¸c ................................................................................. 36
2.3. C¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi .................................................................................... 38
2.3.1. M«i tr−êng kinh tÕ ................................................................................ 39
2.3.2. Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ vÜ m« cña Nhµ n−íc ...................................... 42
2.3.3. M«i tr−êng xI héi ................................................................................. 42
2.3.4. M«i tr−êng tù nhiªn .............................................................................. 43
2.4. Thùc tr¹ng vÒ chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng ngo¹i th−¬ng
1
LuËn V¨n tèt nghiÖp
Hµ Néi ........................................................................................................... 43
2.4.1. C¸c v¨n b¶n nghiÖp vô tÝn dông mµ Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi
®ang ¸p dông ................................................................................................... 45
2.4.2.§¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông t¹i ng©n hµng ngo¹i th−¬ng Hµ Néi theo c¸c
chØ tiªu ®Þnh tÝnh ............................................................................................. 45
2.4.3. §¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi theo
c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng ................................................................................... 46
2.5. C¸c biÖn ph¸p mµ Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi ®· ®Ò ra nh»m
n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông ...................................................................... 53
2.6. §¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi 54
2.6.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc ....................................................................... 54
2.6.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n ............................................................ 55
Ch−¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng t¹i Ng©n hµng Ngo¹i
th−¬ng Hµ Néi .......................................................................................................................60
3.1. §Þnh h−íng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi .... 60
3.1.1. Dù b¸o c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng tÝn dông trong thêi gian tíi 60
3.1.2. Ph−¬ng h−íng vµ nhiÖm vô cña tÝn dông n¨m 2003 ............................. 63
3.2. Sù cÇn thiÕt n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................ 63
3.3. Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông t¹i ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng
Hµ Néi ............................................................................................................ 65
3.3.1. ChÝnh s¸ch tÝn dông .............................................................................. 65
3.3.2. VÒ quy tr×nh tÝn dông ........................................................................... 69
3.3.3. Chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî ........................................................... 76
3.3.4. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn,cã ®Þnh h−íng ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc .......................................................................................................... 76
3.4. KiÕn nghÞ ................................................................................................. 77
3.4.1. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng ViÖt Nam ........................ 77
3.4.2. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc ............................................... 78
3.4.3. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc ............................................... 81
2
LuËn V¨n tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang trë thµnh
xu h−íng phæ biÕn th× bªn c¹nh qu¸ tr×nh hîp t¸c theo nguyªn t¾c hai bªn cïng
cã lîi, gi÷a c¸c quèc gia lu«n kÌm theo qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t, khèc liÖt.
§Ó cã thÓ vùc dËy vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ víi mét c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm
vÒ mäi mÆt, ®Ó cã thÓ th¾ng ®−îc trong c¹nh tranh, chóng ta cÇn cã rÊt nhiÒu
vèn. Kªnh dÉn vèn trong n−íc quan träng nhÊt cho nÒn kinh tÕ lµ hÖ thèng
ng©n hµng. §Ó cã thÓ thu hót ®−îc nhiÒu vèn th× mét trong nh÷ng ®iÒu cÇn ph¶i
lµm lµ lµm tèt c«ng t¸c t¹o ®Çu ra, tøc lµ cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ.
TÝn dông Ng©n hµng ®−îc coi lµ ®ßn bÈy quan träng cho nÒn kinh tÕ.
NghiÖp vô nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa víi nÒn kinh tÕ mµ nã cßn lµ nghiÖp vô
hµng ®Çu, cã ý nghÜa quan träng, quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
tõng ng©n hµng. ChÝnh v× vËy, lµm thÕ nµo ®Ó cñng cè vµ n©ng cao chÊt l−îng
tÝn dông lµ ®iÒu mµ tr−íc ®©y, b©y giê vµ sau nµy ®Òu ®−îc c¸c nhµ qu¶n lý
Ng©n hµng, c¸c nhµ chÝnh s¸ch vµ c¸c nhµ nghiªn cøu quan t©m.
Víi Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi, ho¹t ®éng tÝn dông trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y lµ kh¸ tèt, d− nî qua c¸c n¨m t¨ng cao, tû lÖ nî qu¸ h¹n gi¶m.
Tuy nhiªn, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông vÉn ch−a cao nh− mong muèn. Chóng ta
sÏ thÊy râ ®iÒu ®ã trong phÇn thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông cña Ng©n hµng
Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi ®−îc ®Ò cËp ë ch−¬ng 2 cña chuyªn ®Ò nµy. Tr−íc xu thÕ
héi nhËp vµ c¹nh tranh Ng©n hµng cÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l−îng tÝn dông.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, em ®I chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt
l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi” nh»m môc ®Ých ®−a ra
nh÷ng gi¶i ph¸p cã c¨n cø khoa häc vµ thùc tiÔn, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò cßn h¹n chÕ ®Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n hµng
Ngo¹i th−¬ng Hµ Néi.
Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam, ho¹t ®éng tÝn dông bao gåm
nhiÒu ho¹t ®éng nh− chiÕt khÊu, b¶o lInh, cho vay, cho thuª... Song trong b¶n
®Ò ¸n nµy em chØ ®Ò cËp tíi chÊt l−îng tÝn dông ë gãc ®é cho vay.
3
LuËn V¨n tèt nghiÖp
B¶n chuyªn ®Ò ®−îc chia lµm 3 ch−¬ng
Ch−¬ng I: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt l−îng
l−îng tÝn dông cña Ng©n hµng
th−¬ng m¹i.
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i
Th−¬ng Hµ Néi.
Ch−¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông t¹i Ng©n
Hµng Ngo¹i Th−¬ng Hµ Néi.
4
LuËn V¨n tèt nghiÖp
ch−¬ng i
C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt l−îng tÝn dông cña
ng©n hµng th−¬ng m¹i
1.1. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i
1.1.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng tÝn dông
Ng©n hµng lµ n¬i biÓu hiÖn tËp trung nhÊt mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®Êt
n−íc. Nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng lu«n lµ mèi quan
t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp, chÝnh phñ vµ c¸c tÇng líp d©n c−.
Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh tÕ, ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc
tiÒn tÖ. Trong ®ã, ho¹t ®éng tµi trî cho kh¸ch hµng trªn c¬ së tÝn nhiÖm (tÝn
dông) lµ ho¹t ®éng chñ yÕu ®em l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng th−¬ng m¹i. Qui
m«, chÊt l−îng tÝn dông ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
ng©n hµng.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ mèi quan hÖ kinh tÕ
gi÷a bªn cho vay (ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay.
Trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao cho bªn ®i vay sö dông mét l−îng gi¸ trÞ
(th−êng d−íi h×nh th¸i tiÒn) trong mét thêi gian nhÊt dÞnh theo nh÷ng ®iÒu kiÖn
mµ hai bªn ®I tho¶ thuËn (thêi gian, ph−¬ng thøc thanh to¸n lIi- gèc, thÕ
chÊp...)
Qua ®ã ta thÊy:
TÝn dông lµ sù cung cÊp mét l−îng gi¸ trÞ dùa trªn c¬ së lßng tin- ng−êi
cho vay tin t−ëng ng−êi ®i vay sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ sau mét thêi gian
nhÊt ®Þnh vµ do ®ã cã kh¶ n¨ng tr¶ ®−îc nî. Víi ng©n hµng, ®Ó cã thÓ tin ®−îc
vµo kh¸ch hµng, ng©n hµng lu«n thÈm ®Þnh ®Þnh gi¸ kh¸ch hµng tr−íc khi cho
vay. NÕu kh©u nµy thùc hiÖn mét c¸ch kh¸ch quan, chÝnh x¸c th× viÖc cho vay
cña ng©n hµng gÆp Ýt rñi ro vµ ng−îc l¹i.
TÝn dông lµ sù chuyÓn nh−îng mét l−îng gi¸ trÞ cã thêi h¹n. §Æc tr−ng
nµy cña tÝn dông xuÊt ph¸t tõ tÝnh chuyÓn nh−îng t¹m thêi. §Ó ®¶m b¶o thu håi
nî ®óng h¹n, ng©n hµng x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay dùa vµo qu¸ tr×nh lu©n
chuyÓn vèn cña kh¸ch hµng vµ tÝnh chÊt vèn cña ng©n hµng. NÕu ng©n hµng
5
LuËn V¨n tèt nghiÖp
®Þnh kú h¹n nî mét c¸ch phï hîp víi kh¸ch hµng th× kh¶ n¨ng tr¶ nî ®óng h¹n
cao vµ ng−îc l¹i.
TÝn dông dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ lIi. Së dÜ nh− vËy lµ v×
vèn ho¹t ®éng cña ng©n hµng chñ yÕu lµ huy ®éng tõ bªn ngoµi, vèn chñ së
h÷u Ýt khi ®−îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mµ ®−îc sö dông chñ yÕu ®Ó
®Çu t− vµo tµi s¶n cè ®Þnh. ChÝnh v× vËy, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh ng©n hµng
ph¶i tr¶ l¹i cho ng−êi göi ng©n hµng. MÆt kh¸c ng©n hµng cÇn ph¶i cã nguån
®Ó bï ®¾p chi phÝ nh− tr¶ l−¬ng, khÊu hao… Do ®ã, ng−êi vay ngoµi viÖc tr¶
gèc cßn ph¶i tr¶ cho ng©n hµng mét kho¶n lIi. §ã lµ nguån thu nhËp chÝnh cña
ng©n hµng, lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
Khi cho vay, c¸i mµ ng©n hµng thu ®−îc lµ lîi nhuËn sau khi ®I trõ ®i tÊt
c¶ c¸c kho¶n phÝ. §ång thêi ®i kÌm víi lîi nhuËn dù kiÕn cã rñi ro. Rñi ro tÝn
dông sÏ x¶y ra khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng cam kÕt trong
hîp ®ång tÝn dông (Kh«ng tr¶ ®óng h¹n hoÆc kh«ng tr¶). Ng©n hµng lu«n ph¶i
xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn vµ rñi ro ®Ó ®Þnh ra mét møc lIi suÊt phï
hîp. Râ rµng, víi mét dù ¸n cã ®é rñi ro cao h¬n th× chi phÝ nî cña doanh
nghiÖp ®ã ph¶i cao h¬n vµ ng−îc l¹i.
1.1.2. C¸c h×nh thøc tÝn dông cña Ng©n hµng
Ph©n lo¹i tÝn dông lµ viÖc s¾p xÕp c¸c kho¶n vay theo nhãm dùa trªn mét
sè tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Ph©n lo¹i tÝn dông mét c¸ch khoa häc sÏ gióp cho nhµ
qu¶n trÞ lËp mét quy tr×nh tÝn dông thÝch hîp, gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông. Trong
qu¸ tr×nh ph©n lo¹i cã thÓ dïng nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i, song thùc tÕ c¸c
nhµ kinh tÕ häc th−êng ph©n lo¹i tÝn dông theo c¸c tiªu thøc sau ®©y:
1.1.2.1.Theo môc ®Ých sö dông tiÒn vay vµ cña ng−êi vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ng−êi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
- TÝn dông ®èi víi ng−êi s¶n xuÊt vµ l−u th«ng hµng ho¸: Lµ lo¹i cÊp tÝn
dông cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, l−u th«ng hµng ho¸.
Nguån tr¶ nî cña ho¹t ®éng nµy lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy Ng©n
hµng cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kh¸ch hµng cña m×nh, vÒ
ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña hä.
- TÝn dông tiªu dïng: Lµ lo¹i tÝn dông cho c¸c c¸ nh©n ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu tiªu dïng nh− mua s¾m nhµ cöa, xe cé, c¸c lo¹i hµng ho¸ l©u bÒn nh− m¸y
6
LuËn V¨n tèt nghiÖp
giÆt, ®iÒu hoµ, tñ l¹nh. ...ë ®©y, nguån tr¶ nî lµ thu nhËp trong t−¬ng lai cña
ng−êi vay.
Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, ng©n hµng sÏ cã quy tr×nh nghiÖp vô cô thÓ ®Ó
®¶m b¶o ng©n hµng cã ®ñ tiÒn ®Ó cho vay vµ thu håi nî theo ®¸nh gi¸ møc ®é
rñi ro vµ møc lIi xuÊt ®−îc ®Æt ra cho tõng lo¹i.
1.1.2.2. Theo thêi h¹n sö dông tiÒn vay cña ng−êi vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ng−êi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
- TÝn dông cã thêi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông mµ thêi ®iÓm tr¶ nî ®−îc x¸c
®Þnh cô thÓ. §ã cã thÓ lµ mét n¨m, hai n¨m,....
+TÝn dông ng¾n h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n d−íi mét n¨m vµ
®−îc sö dông ®Ó bæ sung sù thiÕu hôt t¹m thêi vÒ vèn l−u ®éng cña doanh
nghiÖp vµ phôc vô c¸c nhu cÇu sinh ho¹t cña c¸c c¸ nh©n. Víi lo¹i tÝn dông
nµy, Ýt cã rñi ro cho ng©n hµng v× trong thêi gian ng¾n Ýt cã biÕn ®éng x¶y ra vµ
nÕu cã x¶y ra th× ng©n hµng cã thÓ dù tÝnh ®−îc.
+TÝn dông trung h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n tõ mét n¨m ®Õn
n¨m n¨m vµ chñ yÕu ®−îc sö dông ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi
míi kü thuËt, më réng s¶n xuÊt vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá, cã thêi h¹n thu
håi vèn nhanh. Lo¹i tÝn dông nµy cã møc ®é rñi ro kh«ng cao v× ng©n hµng cã
kh¶ n¨ng dù ®o¸n ®−îc nh÷ng biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra.
+TÝn dông dµi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn n¨m n¨m,
®−îc sö dông ®Ó cÊp vèn cho x©y dùng c¬ b¶n, ®Çu t− x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp
míi, c¸c c«ng tr×nh thuéc c¬ së h¹ tÇng( ®−êng x¸, bÕn c¶ng, s©n bay... ), c¶i
tiÕn vµ më réng s¶n xuÊt víi quy m« lín. Lo¹i tÝn dông nµy cã møc ®é rñi ro
rÊt lín v× trong thêi gian dµi th× cã nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra kh«ng l−êng tr−íc
®−îc.
- TÝn dông kh«ng thêi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông mµ thêi h¹n hoµn tr¶ tiÒn vay
kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh khi ký hîp ®ång vay mµ thay vµo ®ã lµ ®iÒu kiÖn vÒ viÖc
thu håi kho¶n tiÒn cho vay cña ng©n hµng hoÆc viÖc tr¶ nî cña ng−êi vay. VÝ dô
ng©n hµng kh«ng thu gèi theo thêi h¹n nhÊt ®Þnh mµ chØ thu lIi; ng−êi vay sÏ
tr¶ nî cho Ng©n hµng khi nhu cÇu vay thªm kh«ng cÇn thiÕt n÷a do quy m« s¶n
xuÊt gi¶m hoÆc doanh nghiÖp lÊy nguån kh¸c ®Ó tù bæ xung; ng©n hµng muèn
thu håi gèc ph¶i b¸o tr−íc cho ng−êi vay. Nh− vËy khi quy m« s¶n xuÊt cña
7
LuËn V¨n tèt nghiÖp
doanh nghiÖp t¨ng lªn, doanh nghiÖp sÏ ®i vay kh«ng thêi h¹n (v× hÕt tiÒn ®Çu
t− cho chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nµy l¹i cÇn tiÕp).
1.1.2.3. Theo ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, tÝn dông ®−îc chia lµm hai lo¹i:
- TÝn dông cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i tÝn dông dùa trªn c¬ së c¸c b¶o ®¶m nh−
thÕ chÊp, cÇm cè, hoÆc cã sù b¶o lInh cña ng−êi thø ba. Ng©n hµng n¾m gi÷ tµi
s¶n cña ng−êi vay ®Ó xö lý thu håi nî khi ng−êi vay kh«ng thùc hiÖn ®−îc c¸c
nghÜa vô ®I ®−îc cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. H×nh thøc nµy ®−îc ¸p
dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng cã uy tÝn cao víi ng©n hµng. MÆc dï lµ
cã tµi s¶n ®¶m b¶o nh−ng h×nh thøc tÝn dông nµy vÉn cã ®é rñi ro cao v× tµi s¶n
cã thÓ bÞ mÊt gi¸ hay ng−êi b¶o lInh kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.
- TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i tÝn dông kh«ng cã tµi s¶n thÕ
chÊp, cÇm cè, hoÆc kh«ng cã sù b¶o lInh cña ng−êi thø ba. ViÖc cÊp tÝn dông
chØ dùa vµo uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng. Muèn vËy, ng©n hµng ph¶i ®¸nh
gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tiÒn vay cña ng−êi vay, kh¸ch hµng kh«ng ®−îc phÐp giao
dÞch víi bÊt kú ng©n hµng nµo kh¸c. MÆc dï kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o nh−ng
®©y lµ mét lo¹i tÝn dông Ýt rñi ro cho ng©n hµng v× kh¸ch hµng cã uy tÝn rÊt lín
vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî rÊt cao th× míi ®−îc cÊp tÝn dông mµ kh«ng cÇn ®¶m b¶o.
1.1.2.4. Theo ®ång tiÒn ®−îc sö dông trong cho vay
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, tÝn dông ®−îc chia lµm hai lo¹i:
- Cho vay b»ng ®ång b¶n tÖ: Lµ lo¹i tÝn dông mµ ng©n hµng cÊp tiÒn cho
kh¸ch hµng b»ng VND. N−íc ta quy ®Þnh, cho vay ®Ó thanh to¸n trong n−íc th×
chØ ®−îc vay b»ng VND.
- Cho vay b»ng ngo¹i tÖ: Lµ lo¹i tÝn dông mµ ng©n hµng cÊp tiÒn cho
kh¸ch hµng b»ng ®ång ngo¹i tÖ. N−íc ta quy ®Þnh, cho vay b»ng ngo¹i tÖ chØ
phôc vô cho nhËp khÈu; ®èi víi kh¸ch hµng thu mua hµng xuÊt khÈu th× Ng©n
hµng cho vay b»ng ngo¹i tÖ nh−ng ph¶i b¸n lu«n cho ng©n hµng vµ dïng VND
®i mua hµng xuÊt khÈu.
1.1.2.5. Theo ®èi t−îng tÝn dông
C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ng−êi ta chia tÝn dông ra lµm hai lo¹i:
8
LuËn V¨n tèt nghiÖp
- Cho vay ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ tµi s¶n l−u ®éng: Lµ lo¹i tÝn dông ®−îc
sö dông ®Ó bï ®¾p vèn l−u ®éng thiÕu hôt t¹m thêi. §©y lµ lo¹i tÝn dông cã møc
®é rñi ro thÊp v× vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp lµ vèn lu©n chuyÓn trong chu
kú s¶n xuÊt kinh doanh nªn Ng©n hµng cã thÓ theo dâi th−êng xuyªn vµ nÕu cã
biÕn ®éng x¶y ra th× kÞp thêi thu håi vèn.
- Cho vay ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ lo¹i tÝn dông ®−îc
sö dông ®Ó ®Çu t− mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, më
réng s¶n xuÊt, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c c«ng tr×nh míi. H×nh thøc tÝn
dông nµy th−êng cã møc ®é rñi ro cao v× kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm h¬n.
1.1.2.6. Ngoµi ra tÝn dông cßn ®−îc ph©n chia theo c¸c c¸ch sau
Theo xuÊt xø cña tÝn dông cã:
- TÝn dông gi¸n tiÕp.
- TÝn dông trùc tiÕp.
Theo ®èi t−îng ®−îc cho vay cã:
- TÝn dông cho doanh nghiÖp, tæ chøc tµi chÝnh kh¸c vay.
- TÝn dông cho nhµ n−íc vay.
- TÝn dông cho ng−êi tiªu dïng vay.
Dùa vµo c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, c¸c nhµ ph©n tÝch sÏ biÕt ®−îc kÕt cÊu tÝn
dông cña tõng lo¹i tÝn dông (lµ tû träng cña tõng loaÞ tÝn dông trªn tæng d− nî).
Tõ kÕt cÊu tÝn dông ®ã, so s¸nh víi kÕt cÊu nguån huy ®éng, so víi nhu cÇu cña
nÒn kinh tÕ, sÏ gióp cho c¸c nhµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸, xem xÐt kÕt cÊu tÝn dông
®I phï hîp víi ng©n hµng ch−a. Tõ ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp.
1.1.3. Vai trß cña ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c quan hÖ kinh tÕ vËn ®éng theo c¸c quy
luËt kh¸ch quan nh−: Quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung- cÇu, quy luËt c¹nh
tranh.... C¸c doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn th−¬ng tr−êng th× cÇn ph¶i
cã vèn ®Ó ®Çu t− vµ tÝn dông ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nguån vèn tèi −u ®Ó
doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c. C¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn còng cã nghÜa lµ
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh− vËy, tÝn dông ng©n hµng lµ ®ßn bÈy m¹nh mÏ thóc
9
LuËn V¨n tèt nghiÖp
®Èy sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ gãp phÇn ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Vai
trß cña tÝn dông ng©n hµng ®−îc thÓ hiÖn trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
- Thø nhÊt: TÝn dông ng©n hµng lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ.
C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dùa trªn vèn chñ së
h÷u vµ vèn vay. Mét trong nh÷ng nguån ®Ó vay lµ tõ ng©n hµng, ®ã lµ
nguån tµi trî hiÖu qu¶ bëi v× nã tho¶ mIn nhu cÇu vèn vÒ sè l−îng vµ
thêi h¹n. H¬n n÷a, ®Ó cã thÓ vay vèn ®−îc tõ ng©n hµng th× c¸c doanh
nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao uy tÝn cña m×nh ®èi víi ng©n hµng, ®¶m b¶o
®−îc c¸c nguyªn t¾c tÝn dông. Muèn vËy, trong c¸c dù ¸n kinh doanh
cña m×nh, doanh nghiÖp ph¶i chä dù ¸n cã møc sinh lIi cao nhÊt. §Ó c¸c
dù ¸n kh¶ thi, doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu thÞ tr−êng khai th¸c th«ng tin
®Ó ®Þnh l−îng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh sao cho cã hiÖu qu¶. §iÒu
®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n, ph−¬ng ¸n.
MÆt kh¸c, mét trong nh÷ng quy ®Þnh tÝn dông cña ng©n hµng lµ kh©u
gi¸m s¸t sö dông vèn vay. Víi viÖc gi¸m s¸t nµy cña ng©n hµng, b¾t
buéc doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, ph¶i nh¹y bÐn
víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr−êng, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶
kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, vai trß t− vÊn cña c¸n bé tÝn dông sÏ gióp cho
doanh nghiÖp l−êng tr−íc ®−îc nh÷ng khã kh¨n, v−ît qua khã kh¨n ®Ó
®øng v÷ng, ®iÒu nµy còng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.
- Thø hai: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng
liªn tôc cña nguån vèn, lµm t¨ng tèc ®é chu chuyÓn tiÒn tÖ trong
nÒn kinh tÕ t¹o c¬ chÕ ph©n phèi vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn nªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
c¸c doanh nghiÖp lu«n cã sù kh«ng ¨n khíp vÒ thêi gian vµ khèi l−îng
gi÷a l−îng tiÒn cÇn thiÕt ®Ó dù tr÷ vËt t− hµng ho¸ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh tr−íc ®ã. V× vËy, lu©n chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp cã
lóc thõa, cã lóc thiÕu vèn. Nguån vèn doanh nghiÖp t¹m thêi nhµn rçi
cïng víi c¸c nguån tiÕt kiÖm tõ d©n c−, nguån kÕt d− tõ ng©n s¸ch...
®−îc ng©n hµng th−¬ng m¹i huy ®éng vµ sö dông ®Ó ®Çu t− cho c¸c
doanh nghiÖp ®ang t¹m thêi thiÕu vèn, cho nhu cÇu tiªu dïng t¹m thêi
v−ît qu¸ thu nhËp cña d©n chóng, còng nh− cho nhu cÇu chi cña ng©n
s¸ch nhµ n−íc khi ch−a cã nguån thu.
10
LuËn V¨n tèt nghiÖp
Th«ng qua c¬ chÕ sµng läc, gi¸m s¸t Ng©n hµng th−¬ng m¹i sÏ chØ cho
vay c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao, kh¶ n¨ng thu håi vèn lín. §iÒu nµy t¹o
nªn mét c¬ chÕ ph©n phèi vèn hiÖu qu¶.
- Thø ba: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn hç trî c¸c chiÕn l−îc kinh
tÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng cña ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ kh¶
n¨ng t¹o tiÒn th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n. Khi nhµ n−íc
muèn t¨ng khèi l−îng tiÒn cung øng th× Ng©n hµng nhµ n−íc cã thÓ t¨ng
h¹n møc tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ
ng−îc l¹i. Do vËy th«ng qua h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng nhµ n−íc cã
thÓ kiÓm so¸t ®−îc khèi l−îng tiÒn cung øng trong l−u th«ng.
- Thø t−: TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng
mèi quan hÖ giao l−u kinh tÕ quèc tÕ.
Tr−íc xu thÕ quèc tÕ ho¸, sù giao l−u kinh tÕ gi÷a c¸c n−íc lu«n ®−îc
®Æt ra. Trong nÒn kinh tÕ më th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã quan hÖ
mua b¸n víi c¸c thµnh phÇn kh¸c trong nÒn kinh tÕ mµ cßn cã nh÷ng
quan hÖ xuÊt nhËp khÈu víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi. Ng©n hµng
th−¬ng m¹i cã thÓ thóc ®Èy mèi quan hÖ nµy th«ng qua h×nh thøc b¶o
lInh, cho vay... ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña
doanh nghiÖp trªn tr−êng quèc tÕ.
Nh− vËy, tÝn dông Ng©n hµng cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ xI héi cña mét ®Êt n−íc, nã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng vµ
ph¸t triÓn.
§Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng tÝn dông cña mét Ng©n hµng th−¬ng m¹i cã tèt
hay kh«ng, cÇn xem xÐt chÊt l−îng tÝn dông.
1.2. ChÊt l−îng tÝn dông cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i
1.2.1. Kh¸i niÖm chÊt l−îng tÝn dông
ChÊt l−îng, gi¸ c¶ vµ l−îng hµng ho¸ lµ ba chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh
gi¸ søc m¹nh vµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong ho¹t
®éng kinh doanh th× viÖc c¶i thiÖn chÊt l−îng s¶n phÈm lµ ®iÒu tÊt yÕu. C¸c nhµ
kinh tÕ nãi ®Õn chÊt l−îng b»ng nhiÒu c¸ch: ChÊt l−îng lµ "Sù phï hîp víi môc
®Ých vµ sù sö dông", lµ" mét tr×nh ®é dù kiÕn tr−íc vÒ ®é ®ång ®Òu vµ ®é tin
11
LuËn V¨n tèt nghiÖp
cËy víi chi phÝ thÊp vµ phï hîp víi thÞ tr−êng" hay chÊt l−îng lµ" n¨ng lùc cña
mét s¶n phÈm hoÆc mét dÞch vô nh»m tho¶ mIn nh÷ng nhu cÇu cña ng−êi sö
dông".
Víi c¸ch ®Ò cËp nh− vËy, th× chÊt l−îng tÝn dông lµ sù ®¸p øng yªu cÇu
cña kh¸ch hµng, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng vµ phï hîp víi
sù ph¸t triÓn kinh tÕ xI héi.
§Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ chÊt l−îng tÝn dông, ta xem xÐt sù thÓ hiÖn chÊt
l−îng tÝn dông trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
- §èi víi kh¸ch hµng: ChÊt l−îng tÝn dông ®−îc thÓ hiÖn ë chç sè tiÒn
mµ Ng©n hµng cho vay ph¶i cã lIi xuÊt vµ kú h¹n hîp lý, thñ tôc ®¬n gi¶n,
thuËn lîi, thu hót ®−îc nhiÒu kh¸ch hµng nh−ng vÉn ®¶m b¶o nguyªn t¾c tÝn
dông.
- §èi víi Ng©n hµng th−¬ng m¹i: ChÊt l−îng tÝn dông ®−îc thÓ hiÖn ë
ph¹m vi, møc ®é, giíi h¹n tÝn dông ph¶i phï hîp víi thùc lùc cña b¶n th©n
ng©n hµng vµ ®¶m b¶o ®−îc tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng víi nguyªn t¾c hoµn
tr¶ ®óng h¹n vµ cã lIi. §èi víi mét ng©n hµng nhá th× nªn cÊp tÝn dông víi møc
®é vµ trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh ®Ó tho¶ mIn mét c¸ch tèt nhÊt kh¸ch hµng cña
m×nh.
- §èi víi ChÝnh phñ, víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ xI héi: ChÊt l−îng tÝn dông
®−îc thÓ hiÖn ë viÖc tÝn dông phôc vô s¶n xuÊt vµ l−u th«ng hµng ho¸, gãp
phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong nÒn kinh
tÕ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ
gi÷a t¨ng tr−ëng tÝn dông víi t¨ng tr−ëng kinh tÕ.
1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông
ChÊt l−îng tÝn dông lµ mét chØ tiªu tæng hîp, nã ph¶n ¸nh ®é thÝch nghi
cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i víi sù thay ®æi cña m«i tr−êng bªn ngoµi, nã thÓ
hiÖn søc m¹nh cña mét ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t
triÓn. ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc ng©n hµng ®ã m¹nh hay yÕu th× ph¶i ®¸nh
gi¸ ®−îc chÊt l−îng tÝn dông. Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn
dông, cã chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh l−îng cã chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh tÝnh.
12
LuËn V¨n tèt nghiÖp
1.2.2.1. ChØ tiªu ®Þnh tÝnh
C¶m gi¸c an t©m cña kh¸ch hµng khi ®Õn giao dÞch víi Ng©n hµng nÕu
Ng©n hµng cã b¶o vÖ, cã bIi göi xe, cã nh©n viªn tr«ng xe kh«ng thu lÖ phÝ th×
Ng©n hµng sÏ t¹o ®−îc mét Ên t−îng ®Çu tiªn rÊt tèt ®Ñp trong lßng kh¸ch
hµng.
NÕu ng©n hµng cã s¬ ®å lµm viÖc cña c¸c phßng ban sÏ gióp kh¸ch hµng
kh«ng bÞ bì ngì vµ ®ì tèn thêi gian. Tõ ®ã kh¸ch hµng sÏ cã Ên t−îng tèt vÒ
Ng©n hµng.
C¸ch bè trÝ s¾p sÕp trong phßng lµm viÖc cña ng©n hµng, trang phôc cña
nh©n viªn, ®Æc biÖt lµ th¸i ®é cña c¸n bé tÝn dông ¶nh h−ëng rÊt lín tíi chÊt
l−îng tÝn dông cña ng©n hµng. NÕu chÊt l−îng tÝn dông cao th× ch¾c ch¾n Ng©n
hµng sÏ cã nhiÒu kh¸ch hµng míi.
Uy tÝn cña ng©n hµng còng gãp phÇn lµm nªn chÊt l−îng tÝn dông cña
Ng©n hµng.
C¸c Ng©n hµng n−íc ngoµi, ng©n hµng cæ phÇn trong n−íc vµo ViÖt Nam
kh«ng l©u nh−ng phong c¸ch lµm viÖc, th¸i ®é phôc vô kh¸ch hµng cña hä lµ
rÊt tèt. Trong sè nµy cã thÓ kÓ ®Õn ng©n hµng ANZ, lµ mét ng©n hµng cña óc
míi vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1992. Kh¸ch hµng khi ®Õn giao dÞch víi ANZ bao
giê còng rÊt yªn t©m vµ tho¶i m¸i bëi ë ®©y cã mét ®éi ngò nh©n viªn b¶o vÖ
rÊt chuyªn nghiÖp, mét ban lÔ t©n niÒm në vµ h−íng dÉn kh¸ch hµng tËn t×nh,
chu ®¸o, mét kh«ng khÝ lµm viÖc nghiªm tóc. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®I gãp
phÇn t¹o nªn uy tÝn cña ng©n hµng ANZ ë ViÖt Nam.
Nh− vËy, dùa vµo c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc phÇn nµo
chÊt l−îng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i.
1.2.2.2. C¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng
1.2.2.2.1. ChØ tiªu tæng d− nî vµ kÕt cÊu d− nî
Tæng d− nî lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh khèi l−îng tiÒn ng©n hµng cÊp cho
nÒn kinh tÕ t¹i mét thêi ®iÓm. Tæng d− nî bao gåm d− nî cho vay ng¾n h¹n,
trung h¹n, dµi h¹n. Tæng d− nî thÊp chøng tá ho¹t ®éng cña ng©n hµng yÕu
kÐm, kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ cña ng©n hµng kÐm, tr×nh
®é c¸n bé c«ng nh©n viªn thÊp. MÆc dï vËy, kh«ng cã nghÜa lµ chØ tiªu nµy
13
LuËn V¨n tèt nghiÖp
cµng cao th× chÊt l−îng tÝn dông cµng cao bëi v× ®»ng sau nh÷ng kho¶n tÝn
dông ®ã cßn nh÷ng rñi ro tÝn dông mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu.
ChØ tiªu tæng d− nî ph¶n ¸nh quy m« tÝn dông cña ng©n hµng, sù uy tÝn
cña Ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp. Tæng d− nî cña ng©n hµng khi so s¸nh
víi thÞ phÇn tÝn dông cña ng©n hµng trªn ®Þa bµn sÏ cho chóng ta biÕt ®−îc d−
nî cña ng©n hµng lµ cao hay thÊp.
KÕt cÊu d− nî ph¶n ¸nh tû träng cña c¸c lo¹i d− nî trong tæng d− nî.
Ph©n tÝch kÕt cÊu d− nî sÏ gióp ng©n hµng biÕt ®−îc g©n hµng cÇn ®Èy m¹nh
cho vay theo lo¹i h×nh nµo ®Ó c©n ®èi víi thùc lùc cña ng©n hµng. KÕt cÊu d−
nî khi so víi kÕt cÊu nguån huy ®éng sÏ cho biÕt rñi ro cña lo¹i h×nh cho vay
nµo lµ nhiÒu nhÊt.
1.2.2.2.2. ChØ tiªu tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n lµ hiÖn t−îng ph¸t sinh tõ mèi quan hÖ tÝn dông kh«ng hoµn
h¶o khi ng−êi ®i vay kh«ng thùc hiÖn ®−îc nghÜa vô tr¶ nî cña m×nh cho ng©n
hµng ®óng h¹n.
Tû lÖ nî qu¸ h¹n lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a nî qu¸ h¹n vµ tæng d− nî cña
ng©n hµng th−¬ng m¹i ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, th−êng lµ cuèi th¸ng, cuèi
quý, cuèi n¨m.
Tû lÖ nî
Nî qu¸ h¹n
=
Qu¸ h¹n
Tæng d− nî
XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt, tÝn dông lµ sù hoµn tr¶, do ®ã tÝnh an toµn lµ yÕu tè
quan träng bËc nhÊt ®Ó cÊu thµnh chÊt l−îng tÝn dông. Khi mét kho¶n vay
kh«ng ®−îc tr¶ ®óng h¹n nh− ®I cam kÕt, mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× nã
sÏ bÞ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n víi lIi suÊt cao h¬n lIi suÊt b×nh th−êng. Trªn
thùc tÕ, phÇn lín c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò cã kh¶ n¨ng
mÊt vèn. Nh− vËy, tû lÖ nî qu¸ h¹n cµng cao th× ng©n hµng th−¬ng m¹i cµng
gÆp khã kh¨n trong kinh doanh v× sÏ cã nguy c¬ mÊt vèn, mÊt kh¶ n¨ng thanh
to¸n vµ gi¶m lîi nhuËn, tøc lµ tû lÖ nî qu¸ h¹n cµng cao, chÊt l−îng tÝn dông
cµng thÊp.
14
LuËn V¨n tèt nghiÖp
MÆt kh¸c, ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n chØ tiªu nµy ng−êi ta chia tû lÖ nî
qu¸ h¹n ra lµm hai lo¹i:
Tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi
=
cã kh¶ n¨ng thu håi.
Nî qu¸ h¹n
Tû lÖ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi
=
kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi.
Nî qu¸ h¹n
Hai chØ tiªu nµy cho chóng ta biÕt ®−îc bao nhiªu phÇn tr¨m trong tæng
nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi, bao nhiªu phÇn tr¨m kh«ng cã kh¶ n¨ng thu
håi. Do vËy sö dông thªm chØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n chÊt
l−îng tÝn dông.
1.2.2.2.3. ChØ tiªu vßng quay vèn tÝn dông
§©y lµ chØ tiªu th−êng ®−îc c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i tÝnh to¸n hµng
n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý vèn tÝn dông vµ chÊt l−îng tÝn dông
trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
Vßng quay vèn
Doanh sè thu nî
=
tÝn dông
D− nî b×nh qu©n
HÖ sè nµy ph¶n ¸nh sè vßng chu chuyÓn cña vèn tÝn dông. Vßng quay
vèn tÝn dông cµng cao chøng tá nguèn vèn vay ng©n hµng ®I lu©n chuyÓn
nhanh, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ l−u th«ng hµng ho¸. Víi mét sè
vèn nhÊt ®Þnh, nh−ng do vßng quay vèn tÝn dông nhanh nªn ng©n hµng ®I ®¸p
øng ®−îc nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp, mÆt kh¸c ng©n hµng cã vèn ®Ó
tiÕp tôc ®Çu t− vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c. Nh− vËy, hÖ sè nµy cµng t¨ng ph¶n ¸nh
t×nh h×nh qu¶n lý vèn tÝn dông cµng tèt, chÊt l−îng tÝn dông cµng cao.
15
LuËn V¨n tèt nghiÖp
1.2.2.2.4. ChØ tiªu thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông
Kh«ng thÓ nãi mét kho¶n tÝn dông cã chÊt l−îng cao khi nã kh«ng ®em l¹i
mét kho¶n thu nhËp cho ng©n hµng. Nguån thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông lµ nguån
thu chñ yÕu ®Ó ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Lîi nhuËn do tÝn dông ®em l¹i
chøng tá c¸c kho¶n vay kh«ng nh÷ng thu håi ®−îc gèc mµ cßn cã lIi, ®¶m b¶o
®−îc ®é an toµn cña nguån vèn cho vay.
Thu nhËp tõ
LIi tõ ho¹t ®éng tÝn dông
=
ho¹t ®éng tÝn dông
Tæng thu nhËp
Ta thÊy r»ng nÕu ng©n hµng th−¬ng m¹i chØ chó träng vµo viÖc gi¶m vµ
duy tr× mét tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp mµ kh«ng t¨ng ®−îc thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn
dông th× tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp còng kh«ng cã ý nghÜa. ChÊt l−îng tÝn dông
®−îc n©ng cao chØ thùc sù cã ý nghÜa khi nã gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng sinh
lêi cña ng©n hµng.
1.2.2.2.5. ChØ tiªu doanh sè cho vay
Doanh sè cho vay lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« cÊp tÝn dông cña g©n hµng
®èi víi nÒn kinh tÕ. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, tuyÖt ®èi vÒ ho¹t ®éng
cho vay trong mét thêi gian dµi, thÊy ®−îc kh¶ n¨ng ho¹t ®éng tÝn dông qua
c¸c n¨m
1.2.2.2.6. ChØ tiªu c¸c th«ng sè quy ®Þnh
Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn th× chÊt l−îng tÝn dông cßn ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng
qua viÖc ®¶m b¶o c¸c quy chÕ thÓ lÖ tÝn dông nh− cho vay mét kh¸ch hµng, hÖ
sè an toµn vèn tèi thiÓu 8%.
+ Giíi h¹n cho vay mét kh¸ch hµng: §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n,
bÊt cø mét Ng©n hµng th−¬ng m¹i nµo còng chØ ®−îc cÊp tÝn dông cho mét
kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã.
+ Tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu (hÖ sè Cook): Tû lÖ nµy cho biÕt mét ®ång
vèn tù cã b¶o vÖ cho bao nhiªu ®ång tµi s¶n cã rñi ro cña Ng©n hµng th−¬ng
m¹i. Nã ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
16
LuËn V¨n tèt nghiÖp
Tû lÖ an toµn
Vèn tù cã
=
vèn tèi thiÓu
Tµi s¶n cã rñi ro qui ®æi
+ D− nî cña 1 kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 10% vèn ®iÒu lÖ vµ c¸c quü.
Trªn ®©y lµ c¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông. Dùa vµo
c¸c chØ tiªu ®ã ta cã thÓ nhËn ®Þnh ®−îc chÊt l−îng tÝn dông ng©n hµng cao hay
thÊp. Tuy nhiªn chÊt l−îng tÝn dông cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸c.
1.2.2.2.7. ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn
Ph©n tÝch c¬ cÊu cho vay trong tæng nguån vèn huy ®éng lµ viÖc xem xÐt
®¸nh gi¸ tû träng cho vay ®I phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¸p øng cña b¶n th©n ng©n
hµng còng nh− ®ßi hái vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ ch−a. Trªn c¬ së ®ã, c¸c ng©n
hµng th−¬ng m¹i cã thÓ biÕt ®−îc kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña m×nh. Tõ ®ã,
cã thÓ quyÕt ®Þnh quy m«, tû träng ®Çu t− vµo c¸c lÜnh vùc mét c¸ch hîp lý ®Ó
võa ®¶m b¶o an toµn vèn cho vay, võa cã thÓ thu l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cã thÓ.
ChØ tiªu nµy cã thÓ ®−îc biÓu thÞ b»ng c«ng thøc
HiÖu suÊt
Tæng d− nî
=
sö dông vèn
Tæng vèn huy ®éng
1.2.2.2.8.Tû lÖ thanh to¸n nî do b¸n tµi s¶n cña ng−êi vay
VÒ nguyªn t¾c, nguån tr¶ nî cho ng©n hµng chÝnh lµ tiÒn b¸n hµng (víi
tÝn dông ng¾n h¹n), lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc ®Çu t−
b»ng nguån vèn vay ®ã, lîi nhuËn sau thuÕ cã thÓ tõ tµi s¶n ®ã hoÆc tÊt c¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh (®èi víi tÝn dông trung vµ dµi h¹n).
Tuy vËy, cã nhiÒu tr−êng hîp do sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶, s¶n xuÊt
kinh doanh thua lç, ph¸ s¶n. .. nªn ng−êi vay ph¶i b¸n tµi s¶n thÕ chÊp (cã thÓ
do tù nguyÖn hoÆc b¾t buéc) ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. Tû lÖ nµy ®−îc x¸c ®Þnh nh−
sau:
Tû lÖ thanh to¸n nî do
Sè tiÒn thu nî do b¸n tµi s¶n thÕ chÊp
=
b¸n tµi s¶n cña ng−êi vay
*100%
Tæng doanh sè thu nî
17
LuËn V¨n tèt nghiÖp
1.2.2.2.9. L·i treo
LIi treo lµ lIi tÝnh trªn nî gèc vµ c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng
nh−ng ch−a thu håi ®−îc.
Tæng c¸c kho¶n lIi treo trªn c¸c mãn nî cµng thÊp cµng tèt. LIi treo
cµng cao ph¶n ¸nh rñi ro mÊt vèn cña ng©n hµng cµng lín, ng©n hµng cã kh¶
n¨ng mÊt c¶ vèn lÉn lIi. Tõ ®ã chÊt l−îng tÝn dông gi¶m vµ ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu
qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng.
Trªn ®©y lµ c¸c chØ tiªu ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông,
tuy nhiªn ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng
tíi chÊt l−îng tÝn dông.
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông
Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña mét ng©n hµng, ho¹t ®éng
tÝn dông ph¸t triÓn còng kÐo theo c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng ph¸t triÓn.
N©ng cao chÊt l−îng tÝn dông ®I, ®ang, vµ sÏ lµ c¸i ®Ých mµ tÊt c¶ c¸c ng©n
hµng th−¬ng m¹i h−íng tíi. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn
dông. Bªn c¹nh c¸c nh©n tè tõ chÝnh ng©n hµng, cßn cã nh÷ng nh©n tè tõ kh¸ch
hµng cña ng©n hµng vµ c¸c nh©n tè kh¸ch quan kh¸c.
1.3.1.C¸c nh©n tè tõ phÝa Ng©n hµng
1.3.1.1. ChÝnh s¸ch tÝn dông cña Ng©n hµng
ChÝnh s¸ch tÝn dông cña lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch trong chiÕn l−îc
kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ yÕu tè ®Çu tiªn t¸c ®éng dÕn viÖc cung
øng vèn cho nÒn kinh tÕ.
ChÝnh s¸ch tÝn dông ®−îc hiÓu lµ ®−êng lèi, chñ tr−¬ng ®¶m b¶o cho
ho¹t ®éng tÝn dông ®i ®óng quü ®¹o, liªn quan ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp
tÝn dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm: h¹n møc tÝn dông, kú h¹n cña c¸c
kho¶n vay, lIi suÊt cho vay vµ møc lÖ phÝ, c¸c lo¹i cho vay ®−îc thùc hiÖn. C¸c
®iÒu kho¶n cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®−îc x©y dùng dùa trªn nhiÒu yÕu tè kh¸c
nhau nh− c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh cña ng©n hµng
Nhµ n−íc, kh¶ n¨ng vÒ vèn cña ng©n hµng vµ nhu cÇu tÝn dông cña kh¸ch hµng.
Khi c¸c yÕu tè nµy thay ®æi, chÝnh s¸ch tÝn dông còng thay ®æi theo. §èi víi
mçi kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch kh¸c nhau cho phï
18
LuËn V¨n tèt nghiÖp
hîp. VÝ dô nh− víi c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn víi ng©n hµng th× ng©n hµng cã
thÓ cho vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o, cã h¹n møc cao h¬n, lIi suÊt −u ®Ii h¬n;
cßn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c, viÖc cã tµi s¶n ®¶m b¶o lµ cÇn thiÕt.
Mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n sÏ thu hót nhiÒu kh¸ch hµng, ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng sinh lêi tõ ho¹t ®éng tÝn dông trªn c¬ së h¹n chÕ rñi ro, tu©n thñ
ph−¬ng ph¸p, ®−êng lèi chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng xI
héi. §iÒu ®ã còng cã nghÜa chÊt l−îng tÝn dông tuú thuéc vµo viÖc x©y dùng
chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng th−¬ng m¹i cã ®óng ®¾n hay kh«ng. BÊt cø
Ng©n hµng nµo muèn cã chÊt l−îng tÝn dông tèt còng ®Òu ph¶i cã chÝnh s¸ch
tÝn dông khoa häc, phï hîp víi thùc tÕ cña ng©n hµng còng nh− cña thÞ tr−êng.
1.3.1.2. Quy tr×nh tÝn dông
Quy tr×nh tÝn dông lµ tËp hîp nh÷ng néi dung, nghiÖp vô c¬ b¶n, c¸c
b−íc tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh cho vay, thu nî nh»m ®¶m b¶o an toµn vèn tÝn
dông. Nã bao gåm c¸c b−íc b¾t ®Çu tõ kh©u chuÈn bÞ cho vay, ph¸t tiÒn vay,
kiÓm tra trong qu¸ tr×nh cho vay cho ®Õn khi thu håi ®−îc nî.
Trong quy tr×nh tÝn dông, b−íc chuÈn bÞ cho vay rÊt quan träng (kh¸ch
hµng nhËp hå s¬ vay vèn ). Bao gåm 3 giai ®o¹n: khai th¸c vµ t×m kiÕm kh¸ch
hµng; h−íng dÉn kh¸ch hµng vÒ ®iÒu kiÖn tÝn dông vµ thµnh lËp hå s¬ vay; ph©n
tÝch thÈm ®Þnh kh¸ch hµng vµ ph−¬ng ¸n, dù ¸n vay vèn. ChÊt l−îng tÝn dông
tuú thuéc nhiÒu vµo chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh vµ quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn,
thñ tôc cho vay cña tõng ng©n hµng th−¬ng m¹i.
KiÓm tra qu¸ tr×nh sö dông vèn vay gióp cho ng©n hµng n¾m ®−îc diÔn
biÕn cña kho¶n tÝn dông ®I cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó cã nh÷ng hµnh ®éng
®iÒu chØnh can thiÖp khi cÇn thiÕt, sím ng¨n ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra. ViÖc lùa
chän vµ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c h×nh thøc kiÓm tra sÏ thiÕt lËp ®−îc mét hÖ
thèng phßng ngõa h÷u hiÖu, gi¶m rñi ro tÝn dông, nãi c¸ch kh¸c sÏ n©ng cao
chÊt l−îng tÝn dông.
Thu håi vµ gi¶i quyÕt nî lµ kh©u quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l−îng tÝn dông. Sù
nh¹y bÐn cña ng©n hµng trong viÖc kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn bÊt lîi
x¶y ra ®èi víi kh¸ch hµng còng nh− nh÷ng biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, t− vÊn cho
kh¸ch hµng sÏ gi¶m thiÓu ®−îc nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n vµ ®iÒu ®ã sÏ cã t¸c
dông tÝch cùc ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông.
19
LuËn V¨n tèt nghiÖp
§ång thêi víi c¸c b−íc trong quy tr×nh tÝn dông lµ c«ng t¸c thu thËp
th«ng tin. Th«ng tin tÝn dông cµng nhanh, cµng chÝnh x¸c vµ toµn diÖn th× kh¶
n¨ng phßng chèng rñi ro tÝn dông cµng tèt. Th«ng tin tÝn dông cã thÓ thu thËp
®−îc tõ rÊt nhiÒu nguån: tõ trung t©m tÝn dông cña Ng©n hµng Nhµ n−íc, tõ
phßng th«ng tin tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i, qua b¸o chÝ, c¸c tæ
chøc nghÒ nghiÖp, qua viÖc c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp thu thËp t¹i c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh cña kh¸ch hµng, qua b¸o c¸o tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.
Quy tr×nh tÝn dông cña ng©n hµng th−¬ng m¹i kh«ng mang tÝnh cøng
nh¾c. §èi víi mçi kh¸ch hµng kh¸c nhau, ng©n hµng cã thÓ chñ ®éng, linh
ho¹t,thùc hiÖn c¸c b−íc trong quy tr×nh tÝn dông cho phï hîp. VÝ dô nh− ®èi
víi c¸c dù ¸n lín, b−íc ph©n tÝch lµ rÊt quan träng. ThËm chÝ cã tr−êng hîp
qu¸ phøc t¹p, ng©n hµng ph¶i thµnh lËp tæ thÈm ®Þnh riªng. §èi víi nh÷ng mãn
vay tiªu dïng, viÖc gi¸m s¸t môc ®Ých sö dông vèn cÇn ®−îc chó träng nhiÒu
h¬n.
1.3.1.3. C«ng t¸c tæ chøc ng©n hµng
Tæ chøc cña ng©n hµng cÇn cô thÓ ho¸ vµ s¾p xÕp cã khoa häc, cã tÝnh
linh ho¹t trªn c¬ së t«n träng c¸c nguyªn t¾c ®I quy ®Þnh.
Ng©n hµng ®−îc tæ chøc mét c¸ch cã khoa häc sÏ ®¶m b¶o ®−îc sù phèi hîp
chÆt chÏ, nhÞp nhµng gi÷a c¸c phßng ban, gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau trong
toµn hÖ thèng còng nh− víi c¸c c¬ quan liªn quan kh¸c. Qua ®ã sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn ®¸p øng kÞp thêi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng, qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c
kho¶n vèn tÝn dông, ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c kho¶n tÝn dông cã vÊn
®Ò, tõ ®ã n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông.
1.3.1.4. PhÈm chÊt vµ tr×nh ®é c¸n bé
ChÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh
b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung vµ trong ho¹t ®éng
tÝn dông nãi riªng. Sì dÜ nh− vËy lµ v× c¸n bé tÝn dông lµ ng−êi tham gia trùc
tiÕp vµo mäi kh©u cña quy tr×nh tÝn dông, tõ b−íc ®Çu tiªn ®Õn b−íc cuèi cïng.
C¸n bé tÝn dông mµ kh«ng cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, lµm viÖc thiÕu tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm, cè ý lµm tr¸i ph¸p luËt sÏ lµm ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn
dông. Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô còng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña
c«ng t¸c tÝn dông. C¸n bé tÝn dông giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, cã kü n¨ng,
20
- Xem thêm -