Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp Hµ néi
-------------------------
Bïi Sü Dòng
Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho
vay hé n«ng d©n cña ng©n hµng n«ng nGhiÖp
vµ ph¸t triÓn n«ng Th«n huyÖn N«ng Cèng,
tØnh thanh ho¸
LuËn v¨n th¹c sÜ qu¶n trÞ kinh doanh
Chuyªn ngµnh: Qu¶n trÞ Kinh doanh
M sè: 60 34 05
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS Lª H÷u ¶nh
Hµ Néi - 2011
LỜI CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược sử dụng ñể
bảo vệ một học vị nào.
Tôi cam ñoan rằng, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã
ñược cảm ¬n và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 07 tháng 9 năm 2011.
Tác giả luận văn
Bùi Sỹ Dũng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
i
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện ñề tài, tôi ñã nhận ñược sự giúp
ñỡ nhiệt tình và ñóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc PGS. TS Lê Hữu Ảnh người thầy ñã trực tiếp hướng dẫn và giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập,
nghiên cứu ñề tài và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn ViÖn sau ñại học, quý thầy cô thuộc khoa Kế
toán- Quản trị kinh doanh, Bộ môn Tài chính ñã giúp tôi hoàn thành quá
trình học tập và thực hiện luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh ñạo Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn huyện Nông Cống,Như Xuân ñã giúp ñỡ mọi mặt, tạo
ñiều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập; xin cảm ơn các ñồng
nghiệp chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện
Nông Cống ñã tạo ñiều kiện thu thập số liệu, cung cấp thông tin cần thiết cho
việc nghiên cứu ñề tài.
Xin cám ơn gia ñình, bạn bè ñã ñộng viên và giúp ñỡ tôi hoàn thành
chương trình học tập và thực hiện luận văn này.
Hà Nội, ngày 07 tháng 9 năm 2011.
Tác giả luận văn
Bùi Sỹ Dũng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ðOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................. ii
MỤC LỤC....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. vi
1. Më ®Çu.......................................................................................................... 1
1.1
Sù cÇn thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ................................................. 1
1.2
Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi ............................................................. 3
1.3.
C©u hái nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu .......................................... 4
1.3.1 C©u hái nghiªn cøu ............................................................................... 4
1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu............................................................................... 4
2. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi .......................................................... 5
2.1
Mét sè kh¸i niÖm .................................................................................. 5
2.1.1 TÝn dông hé n«ng d©n ........................................................................... 5
2.1.2 ChÊt l−îng tÝn dông............................................................................... 5
2.1.3 Nî cã vÊn ®Ò.......................................................................................... 6
2.2
TÝn dông hé n«ng d©n ë ViÖt Nam........................................................ 7
2.2.1 Chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vÒ khuyÕn khÝch vay vèn ®èi víi
hé n«ng d©n........................................................................................... 7
2.2.2 Vai trß cña vèn tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n.... 10
2.2.3 C¸c tæ chøc cung cÊp tÝn dông cho hé n«ng d©n ............................... 17
2.2.4 Ph−¬ng thøc tiÕp cËn vèn vay ®èi víi hé n«ng d©n ............................ 19
2.2.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n.... 21
2.3
ChÊt l−îng tÝn dông trong cho vay hé n«ng d©n ë ViÖt Nam ............. 28
2.3.1 Quan ®iÓm vÒ chÊt l−îng tÝn dông ...................................................... 28
2.3.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông ®èi víi hé n«ng d©n.......... 31
2.3.3 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông.................................... 33
3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ...................................... 36
3.1
§Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu.............................................................. 36
3.1.1. §Æc ®iÓm c¬ b¶n huyÖn N«ng Cèng ................................................... 36
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
iii
3.1.2
3.1.3
§Æc ®iÓm hé n«ng d©n ........................................................................ 37
§Æc ®iÓm Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn
N«ng Cèng .......................................................................................... 37
3.2
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ..................................................................... 38
3.2.1 Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu .............................................................. 38
3.2.2 Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra........................................................................... 39
4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn ............................................................. 42
4.1
T×nh h×nh huy ®éng vèn vµ cho vay cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng.............................................. 42
4.1.1 C«ng t¸c huy ®éng vèn ....................................................................... 42
4.1.2 C«ng t¸c cho vay vµ thu nî ................................................................. 44
4.2
Thùc tr¹ng chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i Ng©n hµng
N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng, tØnh Thanh
Ho¸ ...................................................................................................... 48
4.2.1 Thùc tr¹ng chung ................................................................................ 48
4.2.2 Thùc tr¹ng tõ nghiªn cøu c¸c hé ®iÒu tra............................................ 50
4.3
C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé vay n«ng d©n
t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng,
tØnh Thanh Ho¸.................................................................................... 59
4.3.1 T¨ng c−êng c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu vÒ
vèn cho hé n«ng d©n ........................................................................... 59
4.3.2 Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t quy tr×nh,
kiÓm tra xö lý nî vay........................................................................... 60
4.3.3 N©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông .................................... 62
4.3.4 Th−êng xuyªn tæ chøc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng....................... 64
4.3.5 Th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ rñi ro, phßng ngõa vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro
tÝn dông ............................................................................................... 65
5. KÕt LuËn .................................................................................................... 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 69
Phô lôc............................................................................................................ 71
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBCNV
: C¸n bé c«ng nh©n viªn
CBTD
: C¸n bé tÝn dông
CNH-H§H
: C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
DNNN
: Doanh nghiÖp nhµ n−íc
H§QT
: Héi ®ång qu¶n trÞ
H§BT
: Héi ®ång Bé tr−ëng
NHNo&PTNT
: Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n
NHNN
: Ng©n hµng Nhµ n−íc
NHCSXH
: Ng©n hµng ChÝnh s¸ch X héi
NHTM
: Ng©n hµng Th−¬ng m¹i
NQLT
: NghÞ quyÕt liªn tÞch
N§-CP
: NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ
NPV
: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña luång tiÒn
Q§
: QuyÕt ®Þnh
XLRR
: Xö lý rñi ro
TDHo
: TÝn dông hé
T-H-T
: TiÒn, hµng, tiÒn
TG
: TiÒn göi
UBND
: Uû ban nh©n d©n
WB
: Ng©n hµng ThÕ giíi
FAO
: Tæ chøc N«ng nghiÖp vµ L−¬ng thùc Liªn hiÖp quèc
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
B¶ng 3.1:
Sè l−îng mÉu ®iÒu tra t¹i c¸c ®iÓm nghiªn cøu .......................... 40
B¶ng 4.1:
KÕt qu¶ huy ®éng vèn n¨m 2008 - 2010 theo lo¹i tiÒn göi ........ 42
B¶ng 4.2:
KÕt qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn n¨m 2008-2010 theo thêi
h¹n göi tiÒn.................................................................................. 43
B¶ng 4.3:
T×nh h×nh cho vay vµ thu nî cña NHNo&PTNT huyÖn
N«ng Cèng .................................................................................. 45
B¶ng 4.4:
C¬ cÊu d− nî ®−îc ph©n theo lo¹i cho vay t¹i NHNo&PTNT
huyÖn N«ng Cèng ....................................................................... 46
B¶ng 4.5:
C¬ cÊu d− nî ®−îc ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ ...................... 47
B¶ng 4.6:
C¬ cÊu d− nî cho vay hé n«ng d©n cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n
t¹i NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng.......................................... 47
B¶ng 4.7:
ChÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i NHNo&PTNT
huyÖn N«ng Cèng ....................................................................... 49
B¶ng 4.8:
T×nh h×nh chÊt l−îng tÝn dông t¹i chi nh¸nh n¨m 2010.............. 51
B¶ng 4.9:
Tæng hîp ®iÒu tra t×nh h×nh vay vèn, sö dông vèn vay............... 53
B¶ng 4.10: ChÊt l−îng tÝn dông cña c¸c x ®iÒu tra n¨m 2010..................... 55
B¶ng 4.11: KÕt qu¶ ®iÒu tra nî cã vÊn ®Ò t¹i ®Þa bµn nghiªn cøu................. 57
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
vi
1. më ®Çu
1.1 Sù cÇn thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi
Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng, trong thêi
kú héi nhËp, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam ngµy
cµng ph¸t triÓn toµn diÖn ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc
tÝn dông kh¸c. §Ó cñng cè vµ n©ng cao vÞ thÕ cña m×nh, ®ßi hái tËp thÓ lnh
®¹o ng©n hµng vµ ng−êi c¸n bé ng©n hµng, ph¶i kh«ng ngõng häc tËp n¾m
v÷ng chuyªn m«n nghiÖp vô, am hiÓu c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, x héi
trong n−íc vµ thÕ giíi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô. Tõ mét n−íc n«ng
nghiÖp víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i h×nh kinh tÕ kh¸c, lóc nµy
kinh tÕ hé míi kh¼ng ®Þnh ®−îc m×nh. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ® mang l¹i
nh÷ng kÕt qu¶ to lín cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng
th«n nãi riªng. Mét thµnh tùu ph¶i kÓ ®Õn lµ n−íc ta tõ mét n−íc ph¶i nhËp
khÈu l−¬ng thùc, giê ®©y ViÖt Nam ® trë thµnh mét trong ba n−íc cã s¶n
l−îng g¹o xuÊt khÈu lín nhÊt thÕ giíi. Trong t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay kinh tÕ
hé chñ yÕu cung cÊp c¸c s¶n phÈm tiªu dïng cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Do ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµ yªu cÇu cÇn thiÕt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn
kinh tÕ tr−íc m¾t vµ trong t−¬ng lai.
Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi cña kinh tÕ ®Êt n−íc, hÖ thèng ng©n hµng
ViÖt Nam ® cã nh÷ng ®æi míi kh«ng chØ vÒ c¬ cÊu tæ chøc chuyÓn tõ hÖ
thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp mµ cßn ®æi míi c¶
vÒ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng vµ chÊt l−îng ho¹t ®éng.
Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ hé lµ sù trî gióp vÒ vèn cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i [4]. Víi t− c¸ch
lµ ng−êi b¹n ®ång hµnh cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, Ng©n hµng N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (NHNo&PTNT) ViÖt Nam cã chøc n¨ng,
nhiÖm vô c¬ b¶n vµ l©u dµi lµ phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n.
Víi nhiÖm vô chñ yÕu cho vay ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, NHNo&PTNT
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
1
® h−íng dÉn cô thÓ b»ng c¸c v¨n b¶n: Quy ®Þnh 499A/ NHNo –1993 vÒ
nghiÖp vô cho hé s¶n xuÊt vay vèn ®Ó ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng− nghiÖp; QuyÕt
®Þnh 180/Q§- H§QT 1998 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch
hµng; QuyÕt ®Þnh 67/Q§-CP-1999 mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông Ng©n hµng
phôc vô ph¸t triÓn N«ng nghiÖp N«ng th«n; NghÞ quyÕt liªn tÞch
2308/NQLT/1999 gi÷a Trung −¬ng Héi N«ng d©n ViÖt Nam vµ NHNo&PTNT
ViÖt Nam vÒ viÖc thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông Ng©n hµng phôc vô
N«ng nghiÖp N«ng th«n; QuyÕt ®Þnh 06/Q§-H§QT 2001; QuyÕt ®Þnh
666/Q§-H§QT-TDHo 2010 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch
hµng vµ gÇn ®©y ChÝnh phñ ® ban hµnh NghÞ ®Þnh 41/2010/N§-CP vÒ chÝnh
s¸ch tÝn dông ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Thùc tÕ qua h¬n 20 n¨m kÓ
tõ ngµy thµnh lËp cho ®Õn nay. Kh¸ch hµng vay vµ tæng d− nî cña hé s¶n xuÊt
n«ng, l©m, ng− nghiÖp vÉn lu«n chiÕm tû träng qu¸ nöa cña NHNo&PTNT
ViÖt Nam[6]. Trong nh÷ng n¨m qua NHNo&PTNT ViÖt Nam víi c¸c chi
nh¸nh cña m×nh ® vµ ®ang lµ kªnh chuyÓn t¶i vèn chñ yÕu ®Õn hé n«ng d©n
gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm gióp ng−êi d©n lµm giµu chÝnh ®¸ng b»ng søc
lao ®éng cña m×nh. Tuy nhiªn c«ng t¸c cho vay hé n«ng d©n cã tÝnh chÊt phøc
t¹p nh− mãn vay nhá lÎ, chi phÝ nghiÖp vô cao, ®Þa bµn ho¹t ®éng réng, chÕ ®é
tÝn dông ban hµnh cßn ch−a ®ång bé ch−a ¨n khíp víi c¸c chÝnh s¸ch n«ng
nghiÖp – n«ng th«n, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cßn r−êm rµ, chång chÐo, s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp lu«n ®èi mÆt víi thiªn tai, h¹n h¸n, c¬ chÕ b¶o hiÓm cho c©y
trång vËt nu«i ch−a cã, tr×nh ®é tiÕp thu c¸i míi, tæ chøc s¶n xuÊt cña n«ng
d©n cßn nhiÒu h¹n chÕ… nªn viÖc cho vay hé n«ng d©n cßn gÆp nhiÒu khã
kh¨n. ChÝnh v× c¸c lý do ®ã nªn hiÖn nay nhiÒu chi nh¸nh NHNo&PTNT gÆp
khã kh¨n trong ho¹t ®éng tÝn dông cña lÜnh vùc nµy. §iÒu ®ã ®ßi hái mäi c¬
chÕ, quy ®Þnh, thÓ lÖ chÕ ®é cho vay hé s¶n xuÊt cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ vµ phï
hîp thùc tiÔn, ®¶m b¶o ®¬n gi¶n gän nhÑ xong ph¶i an toµn vèn, dÔ hiÓu, dÔ
thùc hiÖn xong ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý. C¸n bé ng©n hµng ®Æc biÖt lµ c¸n
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
2
bé tÝn dông cÇn ph¶i ®−îc trang bÞ kiÕn thøc ®Çy ®ñ, th«ng th¹o c¸c nghiÖp vô
cô thÓ trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, gi¶i ng©n, kiÓm tra, xö lý thu håi nî… ngoµi
ra c¸n bé Ng©n hµng ph¶i am hiÓu t×nh h×nh x héi, cã tr×nh ®é nghiÖp vô,
chuyªn m«n giái, t©m huyÕt víi nghÒ, c¸n bé tÝn dông ph¶i hiÓu, thùc hiÖn
®Çy ®ñ vµ ®óng quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng ban hµnh theo QuyÕt
®Þnh sè 666/Q§-H§QT-TDHo ngµy 15/6/2010 cña Chñ tÞch H§QTNHNo&PTNT ViÖt Nam. §ång thêi cã sù ®ång tr¸ch nhiÖm, cã sù phèi kÕt
hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, c¸c ngµnh ®oµn thÓ míi cã thÓ ®¶m
b¶o cho kho¶n vay cã hiÖu qu¶, an toµn vèn vµ n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông.
N«ng Cèng lµ mét huyÖn ë phÝa t©y nam cña tØnh Thanh Ho¸, phÇn lín
d©n c− sèng chñ yÕu b»ng nghÒ n«ng, ngoµi ra còng cã mét sè nghÒ phô kh¸c
mang l¹i thu nhËp. Theo ®Þnh h−íng, NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ®
b¸m s¸t nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng bé huyÖn, chñ ®éng ®Çu t− vèn, gãp phÇn
triÓn khai thµnh c«ng c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i ®Þa ph−¬ng. Tõ
nh÷ng nguån vèn huy ®éng ®−îc NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng ® ®¸p
øng kÞp thêi ®Çy ®ñ nhu cÇu vèn cho c¸c hé n«ng d©n s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi
sèng n«ng d©n trong khu vùc ®−îc c¶i thiÖn.
NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò cho vay hé n«ng d©n, t«i
chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n
cña ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn N«ng Cèng tØnh
Thanh Ho¸" víi mong muèn gãp mét phÇn nhá bÐ vµo c«ng t¸c tÝn dông hé
n«ng d©n cña NHNo&PTNT huyÖn N«ng Cèng.
1.2 Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Môc tiªu chung
§¸nh gi¸ chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè
gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n.
Môc tiªu cô thÓ
- Gãp phÇn hÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ tÝn dông cho vay
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
3
hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n.
- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c cho vay hé n«ng d©n, chÊt
l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n t¹i huyÖn N«ng Cèng.
- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay
hé n«ng d©n t¹i NHNo & PTNT huyÖn N«ng Cèng.
1.3. C©u hái nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu
1.3.1 C©u hái nghiªn cøu
ThÕ nµo lµ tÝn dông hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n lµ g×?
Cho vay hé n«ng d©n, chÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n cã g× kh¸c víi c¸c ®èi
t−îng cho vay kh¸c?
ChÊt l−îng tÝn dông ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña
hé n«ng d©n vµ ng©n hµng n¬i cho vay?
Nh÷ng yÕu tè nµo ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng
d©n?
Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n?
1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu
Ph¹m vi kh«ng gian: huyÖn N«ng Cèng lµ ®Þa ®iÓm thùc hiÖn ®Ò tµi víi 3
®iÓm nghiªn cøu lµ x Th¨ng long, x C«ng ChÝnh, x V¹n Th¾ng.
Ph¹m vi thêi gian: nghiªn cøu chÊt l−îng tÝn dông cho vay hé n«ng d©n
trong 3 n¨m tõ n¨m 2008, 2009 vµ n¨m 2010. Sè liÖu ®iÒu tra tËp trung n¨m
2010.
Ph¹m vi néi dung: chÊt l−îng tÝn dông trong n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Æc
biÖt chó träng ®Õn chÊt l−îng tÝn dông cho vay ®èi víi hé n«ng d©n.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
4
2. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
2.1 Mét sè kh¸i niÖm
2.1.1 TÝn dông hé n«ng d©n
TÝn dông lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸. B¶n chÊt cña tÝn dông
lµ sù chuyÓn nh−îng t¹m thêi quyÒn sö dông vèn trong mét thêi gian nhÊt
®Þnh, cã hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ vèn vµ li[9].
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã nhiÒu lo¹i h×nh tÝn dông nh− tÝn dông
th−¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ n−íc.
TÝn dông ng©n hµng lµ sù tin t−ëng lÉn nhau trong quan hÖ ®i vay vµ cho
vay gi÷a c¸c NH víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x héi, ®−îc thùc hiÖn d−íi
h×nh thøc chñ yÕu b»ng tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ cã li.
Víi ®Æc ®iÓm tÝn dông b»ng tiÒn, vèn tÝn dông ng©n hµng cã kh¶ n¨ng
®Çu t− vµo bÊt cø lÜnh vùc nµo cña s¶n xuÊt l−u th«ng hµng ho¸. V× vËy, tÝn
dông ng©n hµng ngµy cµng trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông quan träng trong
c¸c h×nh thøc tÝn dông hiÖn cã.
Hé n«ng d©n lµ mét bé phËn cña hé gia ®×nh, hé gia ®×nh lµ nh÷ng hé mµ
c¸c thµnh viªn cã tµi s¶n chung ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ chung trong quan hÖ sö
dông ®Êt, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ trong mét sè lÜnh
vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.
TÝn dông hé n«ng d©n lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã
NHNo&PTNT giao cho kh¸ch hµng lµ hé n«ng d©n sö dông mét kho¶n tiÒn ®Ó
sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã
hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn li.
2.1.2 ChÊt l−îng tÝn dông
ChÊt l−îng tÝn dông lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro trong b¶ng
tæng hîp cho vay cña mét tæ chøc tÝn dông. §Ó ph¶n ¸nh chÊt l−îng tÝn dông,
cã rÊt nhiÒu chØ tiªu nh−ng nãi chung ng−êi ta th−êng quan t©m: tû lÖ nî xÊu
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
5
trªn tæng d− nî, tû lÖ vµ c¬ cÊu tµi s¶n ®¶m b¶o. Ngoµi ra ®Ó ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh
vÒ chÊt l−îng tÝn dông, ng−êi ta cßn quan t©m ®Õn c¬ cÊu d− nî c¸c kho¶n vay
ng¾n - dµi h¹n trong t−¬ng quan c¬ cÊu nguån vèn cña tæ chøc tÝn dông, d− nî
cho vay c¸c lÜnh vùc rñi ro cao t¹i thêi ®iÓm ®ã.
ChÊt l−îng tÝn dông hé n«ng d©n ®−îc hiÓu lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh
møc ®é rñi ro trong cho vay hé n«ng d©n cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn n«ng th«n. ë ViÖt Nam, chÊt l−îng tÝn dông ®−îc Ng©n hµng Nhµ n−íc
ViÖt Nam c¨n cø vµo:
- Nî cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n/Tæng d− nî
- Nî vay dµi h¹n/ Tæng nguån vèn
- Nî xÊu/Tæng d− nî
- Nî khã ®ßi/Tæng nî qu¸ h¹n
- Nî khã ®ßi rßng (= nî khã ®ßi - dù phßng rñi ro ch−a sö dông) nhá h¬n
hoÆc b»ng 0[1].
Nh− vËy chÊt l−îng tÝn dông ®èi víi cho vay nãi chung, cho vay hé n«ng
d©n nãi riªng ®−îc coi lµ tèt khi c¸c mãn vay ®−îc sö dông vµo ®óng môc ®Ých
vay vèn, dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, mãn vay cã ®¶m b¶o b»ng tµi
s¶n, c¬ cÊu nî vay phï hîp víi c¬ cÊu nguån vèn vµ kho¶n vay ®−îc trÝch lËp
dù phßng rñi ro ®Çy ®ñ.
2.1.3 Nî cã vÊn ®Ò
Nî cã vÊn ®Ò lµ nh÷ng kho¶n nî vay ® qu¸ h¹n thanh to¸n, thanh to¸n
kh«ng ®óng kú h¹n (nî qu¸ h¹n th«ng th−êng, nî khã ®ßi, nî chê xö lý, nî
khoanh, nî tån ®äng) vµ c¶ nh÷ng kho¶n vay trong h¹n nh−ng cã nh÷ng dÊu
hiÖu kh«ng an toµn cã thÓ dÉn tíi rñi ro.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
6
2.2 TÝn dông hé n«ng d©n ë ViÖt Nam
2.2.1 Chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vÒ khuyÕn khÝch vay vèn ®èi
víi hé n«ng d©n
ChØ thÞ 202/ CT- H§BT ban hµnh ngµy 28/6/1991 quy ®Þnh râ: viÖc cho
vay cña ng©n hµng ®Ó ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng−, diªm nghiÖp cÇn chuyÓn sang
cho vay trùc tiÕp ®Õn hé s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé s¶n xuÊt thuéc c¸c
ngµnh nµy thùc sù trë thµnh mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ.
NghÞ ®Þnh 14/ N§- CP ban hµnh ngµy 02/3/1993 vÒ viÖc cho hé s¶n xuÊt
vay vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n ® ®−a ra mét c¸ch cô thÓ kh¸i niÖm
hé s¶n xuÊt bao gåm: hé gia ®×nh, doanh nghiÖp, hîp t¸c x, tËp ®oµn s¶n
xuÊt. Qua ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý cña hé n«ng d©n ®−îc kh¼ng ®Þnh râ lµ mét ®¬n vÞ
kinh tÕ tù chñ. §ång thêi NghÞ ®Þnh 14/N§- CP còng khuyÕn khÝch c¸c tæ
chøc tÝn dông cho vay trùc tiÕp ®Õn hé s¶n xuÊt ë n«ng th«n trªn c¬ së ®a d¹ng
®èi t−îng vay vµ thêi h¹n vay. C¨n cø vµo néi dung ® ®−îc quy ®Þnh trong
ChØ thÞ 202/H§BT vµ N§/14 CP cho thÊy môc tiªu cô thÓ cña chÝnh s¸ch ®Ò ra
lµ ®Èy m¹nh viÖc cho vay trùc tiÕp tíi c¸c hé s¶n xuÊt, ®ång thêi n©ng cao tÝnh
tù chñ cña c¸c hé s¶n xuÊt. C¸c hé s¶n xuÊt cã nhiÒu c¬ héi tiÕp cËn vèn. Tuy
nhiªn, sù phøc t¹p cña thñ tôc vay vèn trong giao dÞch sÏ lµ trë ng¹i lín khi
tr×nh ®é cña ng−êi n«ng d©n cßn h¹n chÕ.
QuyÕt ®Þnh 67/1999/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy
30/3/1999 vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n
bao gåm c¸c néi dung:
- Nguån vèn huy ®éng gåm: Vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng, vèn
ng©n s¸ch nhµ n−íc, vèn vay cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ.
- C¸c ng©n hµng ph¶i c©n ®èi ®ñ nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn
dông cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n víi ba lo¹i: tÝn dông th«ng th−êng, tÝn dông
−u ®i vµ tÝn dông chÝnh s¸ch.
- §æi míi c¬ chÕ tÝn dông theo h−íng níi láng viÖc ®¶m b¶o tiÒn vay.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
7
Hé gia ®×nh ®−îc vay ®Õn 10 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n. C¸c hîp
t¸c x vµ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc dïng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®Ó
thÕ chÊp.
- Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch xö lý nî ®èi víi ng−êi vay vµ ng©n hµng khi
gÆp rñi ro do c¸c nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng.
- X¸c ®Þnh NHNo&PTNT gi÷ vÞ trÝ chñ lùc, khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng
th−¬ng m¹i kh¸c cung øng vèn tÝn dông phôc vô n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
QuyÕt ®Þnh 103/ 2000/ Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ký ngµy 28/
5/ 2000 cho phÐp c¸c hé n«ng d©n nu«i trång thuû s¶n ®−îc vay ®Õn 50 triÖu
®ång mµ kh«ng cÇn ph¶i thÕ chÊp. C¸c hé nghÌo ®−îc vay tÝn chÊp th«ng qua
c¸c tæ chøc héi.
NghÞ quyÕt 11/2000/ NQ-CP ban hµnh ngµy 31/7/2000 cho phÐp c¸c hé
gia ®×nh, trang tr¹i ®−îc vay ®Õn 20 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thÕ chÊp[15].
Th«ng t− 10/2000/ TT-NHNN ban hµnh ngµy 31/8/2000 cña Thèng ®èc
NHNN cho phÐp vay kh«ng b¶o ®¶m ®èi víi c¸c kho¶n vay nhá. C¸c néi dung
cña Th«ng t− quy ®Þnh ®èi víi hé n«ng d©n, chñ trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n mang tÝnh s¶n xuÊt hµng ho¸, cã
ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt hiÖu qu¶, cã kh¶ n¨ng tr¶ nî vay th× tæ chøc tÝn dông xem
xÐt cho vay ®Õn 20 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m
tiÒn vay b»ng tµi s¶n, chØ nép b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt,
hoÆc giÊy x¸c nhËn cña UBND x, ph−êng, thÞ trÊn vÒ diÖn tÝch ®Êt ®ang sö
dông kh«ng cã tranh chÊp kÌm theo giÊy ®Ò nghÞ vay vèn.
QuyÕt ®Þnh 546/2002/Q§-NHNN ban hµnh ngµy 30/5/2002 cña
Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ li suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t
®éng tÝn dông th−¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam cña c¸c tæ chøc tÝn dông
®èi víi kh¸ch hµng. Víi c¬ chÕ li suÊt nh− vËy th× li suÊt cho vay b»ng
®ång ViÖt Nam ®−îc c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh trªn c¬ së cung – cÇu
vèn tÝn dông trªn thÞ tr−êng vµ møc ®é tÝn nhiÖm víi kh¸ch hµng. Víi c¬
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
8
chÕ tù do ho¸ nh− vËy tr−íc hÕt sÏ t¹o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c tæ
chøc tÝn dông, n©ng cao kh¶ n¨ng tù chñ, ®éc lËp tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc
nµy. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng lµ ng−êi ®i vay cã quyÒn lùa chän c¸c tæ
chøc tÝn dông nµo cho vay víi møc li suÊt thÊp nhÊt, ®iÒu kiÖn, thñ tôc
vay thuËn lîi nhÊt.
NghÞ ®Þnh 78/2002/N§-CP ban hµnh ngµy 04/10/2002 cña ChÝnh phñ
vÒ tÝn dông ®èi víi ng−êi nghÌo vµ c¸c ®èi t−îng chÝnh s¸ch kh¸c ®−îc vay
vèn kh«ng ph¶i thÕ chÊp vµ ®−îc miÔn lÖ phÝ lµm thñ tôc cho vay vèn víi
nguån vay chÝnh thøc th«ng qua NHCSXH. Hé nghÌo ph¶i cã ®Þa chØ c− tró
hîp ph¸p, cã trong danh s¸ch c¸c hé nghÌo ®−îc UBND x quyÕt ®Þnh theo
chuÈn møc nghÌo cña Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X héi, ®−îc tæ tiÕt kiÖm
vµ vay vèn b×nh xÐt, lËp thµnh danh s¸ch cã x¸c nhËn cña UBND x. Li suÊt
cho vay −u ®i do Thñ t−íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh cho tõng thêi kú theo ®Ò
nghÞ cña Héi ®ång qu¶n trÞ NHCSXH.
NghÞ ®Þnh 41/2010/N§-CP ban hµnh ngµy 12/4/2010 cña ChÝnh phñ vÒ
chÝnh s¸ch tÝn dông phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. NghÞ ®Þnh nµy
quy ®Þnh chÝnh s¸ch tÝn dông phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ
n©ng cao ®êi sèng cña n«ng d©n vµ c− d©n sèng ë n«ng th«n. C¸c ®èi t−îng
kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n, hé gia ®×nh, hé s¶n xuÊt kinh doanh ë n«ng th«n, chñ
trang tr¹i, hîp t¸c x tæ chøc tÝn dông ®−îc xem xÐt cho vay kh«ng cã ®¶m
b¶o b»ng tµi s¶n theo c¸c møc:
- Tèi ®a ®Õn 50 triÖu ®ång ®èi víi ®èi t−îng lµ c¸c c¸ nh©n, hé s¶n xuÊt
n«ng, l©m, ng−, diªm nghiÖp;
- Tèi ®a ®Õn 200 triÖu ®ång ®èi víi c¸c hé kinh doanh, s¶n xuÊt ngµnh
nghÒ hoÆc lµm dÞch vô phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n;
- Tèi ®a ®Õn 500 triÖu ®ång ®èi víi ®èi t−îng lµ hîp t¸c x, chñ trang tr¹i;
C¸c chÝnh s¸ch tÝn dông ®−îc ban hµnh cã liªn quan ®Õn hé n«ng d©n
® thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi ®èi t−îng trùc
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
9
tiÕp cña chÝnh s¸ch lµ hé n«ng d©n. Cô thÓ lµ, kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh cña
hé ®−îc n©ng cao, c¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay dÇn ®−îc níi láng, møc
vèn vay cho hé n«ng d©n ® ®−îc c¶i thiÖn n©ng cao dÇn, c¬ chÕ li suÊt tho¶
thuËn ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù do ho¸ li suÊt, c¸c hé chÝnh s¸ch, hé nghÌo
®−îc vay vèn víi li suÊt −u ®i ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
2.2.2 Vai trß cña vèn tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n
§Ó cã vèn s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c hé n«ng d©n ®Òu coi tÝn dông nh−
mét nguån tµi trî quan träng. TÝn dông lµ mét nguån tµi trî quan träng vµ lµ
mét c«ng cô cã thÓ ®em ®Õn c¬ héi kinh doanh tèt h¬n ®èi víi nh÷ng hé n«ng
d©n biÕt sö dông hîp lý nguån vèn, ng−îc l¹i, tÝn dông cã thÓ trë thµnh g¸nh
nÆng, lµ con nî l©u dµi cña hé n«ng d©n nÕu sö dông vèn vay mét c¸ch kh«ng
hîp lý.
Vai trß cña tÝn dông ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ th«ng qua viÖc tæ chøc vµ ®iÒu
hµnh c¸c ho¹t ®éng tÝn dông mét c¸ch ®óng ®¾n, phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. TÝn
dông víi vai trß ®ßn bÈy kinh tÕ, tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Çu t− vèn t¨ng n¨ng
lùc s¶n xuÊt, còng nh− gãp phÇn t¸i c¬ cÊu vµ ph©n phèi l¹i c¸c nguån tµi
chÝnh trong n«ng nghiÖp nãi riªng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung. ChÝnh
s¸ch tÝn dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng vµ lµ c«ng cô quan träng
®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.
Víi chøc n¨ng cña mét tæ chøc tÝn dông, th«ng qua chøc n¨ng ph©n
phèi l¹i vèn tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c hoµn tr¶, c¸c nguån vèn b»ng tiÒn vµ hiÖn
vËt ®−îc ®−a vµo lu©n chuyÓn vµ khai th¸c sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶, hîp lý
trong s¶n xuÊt. C¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ ®−îc ®−a vµo vËn ®éng vµ di
chuyÓn ®Õn nh÷ng n¬i mµ ë ®ã chóng ®−îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n ®Ó t¨ng
nhanh s¶n xuÊt. NÕu thiÕu sù tham gia cña tÝn dông vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi
l¹i vèn tiÒn tÖ, th× nh÷ng kh¶ n¨ng trªn ®©y khã trë thµnh hiÖn thùc.
Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt
ph¶i lµ sù “tËp trung hãa” s¶n xuÊt. ë ®©y tËp trung hãa s¶n xuÊt cã thÓ ®−îc hiÓu
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
10
lµ sù ®ång nghÜa víi sù tËp trung hãa c¸c nguån lùc ®Çu t− cho s¶n xuÊt, mµ
trong ®ã nguån vèn tÝn dông cã vai trß quan träng, kh«ng thÓ thiÕu khi mµ c¸c
nguån vèn tù cã vµ c¸c nguån lùc tµi chÝnh tµi trî tõ ChÝnh phñ cßn h¹n chÕ. TËp
trung hãa s¶n xuÊt còng cã nghÜa lµ cÇn ph¶i x©y dùng mét c¬ së h¹ tÇng cã tÝnh
chÊt c«ng nghiÖp, víi quy m« hiÖn ®¹i phôc vô cho s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng
nghiÖp theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa lín, tiÕp cËn thÞ tr−êng. Muèn vËy ph¶i cã
mét nguån vèn ®Çu t− ban ®Çu ®ñ ®Ó quy ho¹ch vµ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng
®ã. CNH-H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng cã nghÜa ph¶i ®Çu t− mét hÖ thèng
c«ng cô lao ®éng tËp trung h¬n, cã c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i trong ch¨n nu«i,
trång trät vµ chÕ biÕn s¶n phÈm ®Ó ®¹t ®−îc n¨ng suÊt cao h¬n, gi¸ thµnh thÊp
h¬n vµ chÊt l−îng tèt h¬n. §iÒu ®ã kh«ng thÓ kh«ng cÇn mét l−îng vèn ®ñ lín
cho c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh trång trät vµ ch¨n nu«i, s¶n xuÊt vµ
chÕ biÕn s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më cöa, sù c¹nh tranh thÞ tr−êng
quèc tÕ gay g¾t, viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu trong lÜnh vùc n«ng,
l©m nghiÖp vµ thuû h¶i s¶n ngµy cµng ph¶i ®¹t ®−îc yªu cÇu s¶n phÈm chÊt l−îng
cao, gi¸ thµnh h¹. §iÒu ®ã ® vµ ®ang ®ßi hái c¸c ngµnh nu«i trång, ®¸nh b¾t, s¶n
xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu ph¶i thùc sù ®−îc ®Çu t− chiÒu s©u trªn ph−¬ng
diÖn kü thuËt, c«ng nghÖ cho c¶ mét quy tr×nh kÓ tõ kh©u nu«i trång ®Õn kh©u
chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu, ®ång thêi ph¶i ®−îc ®Çu t− cho ph¸t triÓn më réng quy m«
theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa lín, cã tÝnh thÞ tr−êng ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh.
Nh− vËy râ rµng lµ, ®Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu nµy, tÝn dông ng©n hµng sÏ lµ gi¶i ph¸p
c¬ b¶n gi¶i quyÕt cho nh÷ng nhu cÇu vèn ®ã. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn cña n−íc
ta n¨ng lùc vèn tù cã cña doanh nghiÖp vµ hé gia ®×nh nãi chung trong lÜnh vùc
n«ng nghiÖp n«ng th«n cßn qu¸ nhá bÐ, tÝnh chÊt ph©n t¸n nhá, nhá lÎ trong quy
m« s¶n xuÊt. ThÞ tr−êng vèn ®Çu t− trung dµi h¹n theo h×nh thøc tÝch tô vµ tËp
trung ch−a ®¸ng lµ bao. ChÝnh v× vËy, vèn tÝn dông ng©n hµng vÉn ®−îc xem nh−
nguån vèn chñ ®¹o nhÊt ®Ó cung øng cho nh÷ng nhu cÇu ®Çu t− vµ ph¸t triÓn.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc thï cña s¶n phÈm, còng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
11
nh− tÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ x héi trong lÜnh vùc n«ng
nghiÖp, n«ng th«n, cã thÓ nãi r»ng, tÝn dông ng©n hµng lµ h×nh thøc tµi trî,
®Çu t− vèn phï hîp vµ hiÖu qu¶ nhÊt. §Çu t− vèn cho n«ng nghiÖp n«ng th«n
cã thÓ b»ng nhiÒu nguån: vèn cña ng©n s¸ch Nhµ n−íc, vèn cña NHTM, vèn
cña Ng©n hµng chÝnh s¸ch, vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc, tµi
trî nh©n ®¹o,... th«ng qua c¸c h×nh thøc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, tiÒn tÖ hoÆc
hiÖn vËt, tµi s¶n hoÆc lao ®éng. NÕu so s¸nh chung, trong c¸c nguån vèn vµ
h×nh thøc tµi trî, tÝn dông ng©n hµng lµ ph−¬ng thøc ®Çu t− tèi −u hãa vÒ lîi
Ých x héi còng nh− lîi Ých riªng cã cña c¸c bªn tham gia trong quan hÖ tÝn
dông. S¶n xuÊt vµ kinh doanh trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n th−êng
cã quy m« nhá, lÎ, tÝnh thêi vô vµ chÞu nhiÒu t¸c ®éng kh¸ch quan cña c¸c
®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng. Nguån lùc ban ®Çu cho ®Çu t− s¶n xuÊt
phô thuéc nhiÒu vµo sù hç trî c¸c nguån lùc bªn ngoµi, mµ vèn tù cã ban ®Çu
cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, hay c¸c hé gia ®×nh kh«ng lín, møc ®é tÝch tô
vµ tËp trung hãa trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l¹i kh«ng cao, s¶n xuÊt kinh doanh
chÞu nhiÒu rñi ro bëi thiªn tai. ChÝnh v× vËy, nguån vèn nhµn rçi nhá lÎ còng
nh− nhu cÇu vèn bæ sung cho tõng hé s¶n xuÊt, tõng ngµnh nghÒ trång trät
ch¨n nu«i víi ph−¬ng thøc tÝn dông ng©n hµng sÏ gi¶i quyÕt mét c¸ch kÞp thêi
nhÊt, phï hîp nhÊt.
MÆt kh¸c, trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n, do quy m« s¶n xuÊt,
do tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é vÒ qu¶n lý kinh doanh, tr×nh ®é vÒ khoa häc kü thuËt,
do tÝnh chÊt quan hÖ s¶n xuÊt c¸ nh©n vµ tËp thÓ, do kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cã tÝnh
chÊt hµng hãa, do tËp tôc vµ thãi quen... th× ph−¬ng thøc tÝn dông, cã vay – cã
tr¶, sÏ lµ sù thÝch hîp vµ hiÖu qu¶ nhÊt xÐt vÒ lîi Ých kinh tÕ vµ x héi. TÝn
dông cã vai trß ®ßn bÈy buéc c¸c hé gia ®×nh ph¶i tÝnh to¸n hiÖu qu¶ khi vay
vèn ®Ó ®¶m b¶o tr¶ nî ®ñ gèc vµ li. TÝn dông lµ ph−¬ng thøc cã kh¶ n¨ng t¸i
t¹o nguån vèn, tËp trung nguån vèn, c¬ ®éng trong viÖc ph©n t¸n rñi ro, gi¶i
quyÕt linh ho¹t nhu cÇu vèn lªn xuèng phï hîp víi tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
12
n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
XÐt mét c¸ch cô thÓ h¬n, vai trß cña tÝn dông thÓ hiÖn tr−íc hÕt th«ng
qua sù tµi trî (cho vay) ®èi víi c¸c hé gia ®×nh, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh trong
n«ng nghiÖp vµ liªn quan víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nhê cã “tÝn dông”, c¸c hé
n«ng d©n cã ®ñ vèn trang tr¶i cho c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, kh¾c phôc khã kh¨n vÒ
thiªn tai, thËm chÝ c¶ khi thÊt b¸t. MÆt kh¸c, tÝn dông còng buéc c¸c hé n«ng
d©n ph¶i tÝnh to¸n hiÖu qu¶ ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh, ®−a vèn vay vµo nh÷ng
ho¹t ®éng sinh lêi.
Nh÷ng mÆt t¸c ®éng nµy h×nh thµnh trªn c¬ së b¶n chÊt cña quan hÖ tÝn
dông. Khi Ng©n hµng cho vay, bao giê còng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc
nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi tiÒn cho vay cña ng©n hµng. NÕu ng−êi vay
kh«ng thùc hiÖn ®−îc nghÜa vô tr¶ nî theo nh÷ng ®iÒu kiÖn ® cam kÕt, ng©n
hµng “cã quyÒn” thu håi nh÷ng tµi s¶n thuéc së h÷u cña ng−êi vay ®Ó bï ®¾p
phÇn vèn cho vay bÞ mÊt. MÆt kh¸c qu¸ tr×nh sö dông vèn vay sÏ h×nh thµnh
nh÷ng hé n«ng d©n s¶n xuÊt giái cã kinh nghiÖm, hä më réng s¶n xuÊt b»ng
tÝch tô ®Êt ®ai tõ nh÷ng hé lµm ¨n kÐm hoÆc v× nhiÒu lý do kh¸c sÏ chuyÓn
nh−îng quyÒn sö dông ®Êt. §©y lµ t¸c ®éng tÝch cùc v« cïng to lín cña tÝn
dông trong t¸i c¬ cÊu quyÒn sö dông ruéng ®Êt, qua ®ã ruéng ®Êt ®−îc tËp
trung h¬n vµo nh÷ng ng−êi qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ – tiÒn ®Ò cña tËp
trung hãa s¶n xuÊt – vµ còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ, m¸y
mãc hiÖn ®¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
B»ng viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu ®Çu t−, c¬ cÊu nguån vèn, c¬ cÊu thêi h¹n
cña tÝn dông sÏ trùc tiÕp t¸c ®éng vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña s¶n xuÊt, c¬
cÊu ngµnh nghÒ nãi riªng vµ c¬ cÊu kinh tÕ nãi chung. C¬ cÊu s¶n xuÊt trong
n«ng nghiÖp th−êng ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch tù nhiªn, trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu
kiÖn hiÖn cã mµ thiªn nhiªn “ban tÆng”. VÝ dô, nh÷ng vïng ®Êt tròng, mÇu mì
cã thÓ trång lóa, trång mµu... vïng cao nguyªn, ®ång cá cã thÓ ph¸t triÓn ch¨n
nu«i... Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn s½n cã, khai th¸c mi
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………………….
13
- Xem thêm -