0
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
----------------
nguyÔn thuú linh
n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i
tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc)
Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng
ngêi híng dÉn khoa häc: ts. trÇn thÞ thanh tó
Hµ Néi - 2011
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Khoa Ngân
hàng Tài chính, Viện Đào tạo Sau đại học của trường. Tác giả đặc biệt cám ơn TS.
Trần Thị Thanh Tú và Quý Thầy Cô đã tận tình hướng dẫn, ủng hộ em hoàn thành
luận văn.
Tác giả xin cảm ơn bạn bè, toàn thể học viên lớp CH18A, đồng nghiệp và
những người thân trong gia đình đã ủng hộ, tạo điều kiện và thường xuyên động
viên tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
2
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
TÓM TẮT LUẬN VĂN...........................................................................................i
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA CÔNG
TY TÀI CHÍNH.......................................................................................................5
1.1. Một số vấn đề cơ bản về Công ty Tài chính.................................................5
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Công ty Tài chính........................................
1.1.2. Các hoạt động cơ bản của Công ty Tài chính...........................................
1.1.3. Phân loại Công ty Tài chính (các mô hình Công ty Tài chính)..............
1.2. Hoạt động cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính....................13
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của cho vay trung và dài hạn............................
1.2.2. Các hình thức cho vay trung và dài hạn.................................................
1.2.3. Quy trình cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính.....................
1.3. Chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính..................21
1.3.1. Khái niệm chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính.....
1.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công
ty Tài chính......................................................................................................
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay trung và dài hạn của
Công ty Tài chính...............................................................................................28
1.4.1. Nhân tố chủ quan (các nhân tố về phía Công ty Tài chính)...................
1.4.2. Nhân tố khách quan...............................................................................
CHƯƠNG 2: CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI TỔNG
CÔNG TY TÀI CHÍNH CỔ PHẦN DẦU KHÍ (PVFC).....................................38
2.1. Giới thiệu chung về Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC).....38
2.1.1. Sự hình thành và phát triển của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần
Dầu khí (PVFC)...............................................................................................
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí
(PVFC)............................................................................................................
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của PVFC......................................................................
2.1.4. Các hoạt động cơ bản của PVFC...........................................................
3
2.1.5. Tình hình hoạt động kinh doanh của PVFC giai đoạn 2008-2010 (từ
18/3/2008 đến hết năm 2010 – sau khi cổ phần hóa).......................................
2.2. Chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ
phần Dầu khí (PVFC)........................................................................................52
2.2.1. Thực trạng cho vay trung và dài hạn của PVFC....................................
2.2.2. Đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC......................
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG
VÀ DÀI HẠN CỦA TỔNG CÔNG TY TÀI CHÍNH CỔ PHẦN DẦU KHÍ
(PVFC)...................................................................................................................76
3.1. Định hướng phát triển của PVFC..............................................................76
3.1.1. Định hướng phát triển chung của PVFC................................................
3.1.2. Định hướng phát triển hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC......
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC......78
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiệnvà ứng dụng Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ
.........................................................................................................................
3.2.2. Hoàn thiện và ứng dụng Mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động tín
dụng.................................................................................................................
3.2.3. Tăng cường, nâng cao chất lượng thẩm định trước cho vay và kiểm
soát sau khi cấp tín dụng..................................................................................
3.2.4. Tăng cường công tác thu hồi nợ và xử lý nợ quá hạn............................
3.2.5. Tiếp tục cơ cấu, thanh toán tài sản rủi ro và kém hiệu quả....................
3.2.6. Hoàn thiện, chuẩn hóa quy chế, quy trình cho vay trung và dài hạn......
3.2.7. Tăng cường huy động vốn trung và dài hạn đảm bảo đầu vào ổn định
cho hoạt động cho vay trung và dài hạn..........................................................
3.2.8. Đẩy mạnh công tác chăm sóc khách hàng.............................................
3.2.9. Đẩy mạnh công tác marketing...............................................................
3.2.10. Thực hiện tốt công tác đào tạo, tiếp tục hoàn thiện chính sách nhân sự
.........................................................................................................................
3.2.11. Tiếp tục cải tiến hệ thống máy móc, công nghệ phục vụ hoạt động
cho vay trung và dài hạn theo hướng hiện đại hóa và cập nhật không ngừng
.........................................................................................................................
3.3. Kiến nghị......................................................................................................87
3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước.........................................................................
3.3.2. Kiến nghị với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN)................
4
KẾT LUẬN............................................................................................................91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................92
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1. CDM
: Clean Development Mechanism (Cơ chế phát triển sạch)
2. CVTD : Chuyên viên tín dụng
3. NHNN : Ngân hàng Nhà nước
4. PVN
: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam
5. PVFC : Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí
6. TW
: Trung ương
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Bảng 1.1: Các đặc điểm phân biệt Công ty Tài chính và Ngân hàng theo các
quy định của Việt Nam..........................................................................
Bảng 2.1: Kết quả thực hiện các chỉ tiêu chủ yếu năm 2008 (từ 18/3/2008 đến
31/12/2008) – 2010 của PVFC.............................................................
Bảng 2.2: Cơ cấu nguồn huy động của PVFC năm 2008 - 2010...........................
Bảng 2.3: Dư nợ cho vay của PVFC giai đoạn 2008 – 2010.................................
Bảng 2.4: Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn của
PVFC giai đoạn 2008 – 2010...............................................................
Bảng 2.5: Số liệu phân loại nợ của PVFC theo Quyết định 493/2005/QĐNHNN..................................................................................................
Bảng 2.6: Một số chỉ tiêu quan trọng về hạn mức tín dụng được quyết định bởi
vốn tự có theo quy định của Ngân hàng Nhà nước...............................
Sơ đồ 1.1: Quy trình cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính...................
Sơ đồ 2.1: Các nội dung thẩm định dự án đầu tư..................................................
Sơ đồ 2.2: Quy trình cho vay trung và dài hạn tại PVFC......................................
Hình 2.1: Biểu đồ tăng trưởng tín dụng của PVFC giai đoạn 2008 - 2010...........
Hình 2.2: Cơ cấu đầu tư của PVFC giai đoạn 2008 - 2010...................................
Hình 2.3: Dư nợ cho vay trung và dài hạn so với tổng dư nợ cho vay của
PVFC giai đoạn 2008-2010..................................................................
Hình 2.4: Tỷ lệ nợ quá hạn của PVFC qua các năm 2008, 2009, 2010.................
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
----------------
nguyÔn thuú linh
n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i
tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc)
Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng
Hµ Néi - 2011
i
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Trong các nền kinh tế, hoạt động cho vay trung và dài hạn là một trong những
hoạt động có vai trò quan trọng, giúp điều hòa và đáp ứng nhu cầu về vốn nhằm nâng
cao cơ sở vật chất, cải thiện công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, góp phần làm
tăng năng lực cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp, mỗi đơn vị. Chính vì vậy, việc nâng
cao chất lượng cho vay trung và dài hạn ở các tổ chức tín dụng nhằm phục vụ ngày một
tốt hơn nhu cầu về vốn của khách hàng đã trở thành mục tiêu cấp thiết.
Nền kinh tế càng phát triển, các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực tín dụng,
tài chính, ngân hàng cũng ngày càng xuất hiện nhiều hơn, các sản phẩm, dịch vụ tín
dụng cũng được đa dạng hóa và hoàn thiện hơn. Hiện nay, bên cạnh tổ chức tín
dụng là các ngân hàng thương mại, xuất hiện nhiều công ty tài chính, tuy lĩnh vực
hoạt động bị hạn chế so với các ngân hàng thương mại nhưng đã giúp đáp ứng tốt
hơn nhu cầu về tài chính, tín dụng của khách hàng. Trong số các công ty tài chính,
Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí nổi bật lên như là một định chế tài chính
mạnh, hoạt động dưới một Tập đoàn lớn – Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam
(PVN) với chức năng chính là quản trị nguồn vốn, điều hòa, đáp ứng nhu cầu về
vốn trong nội bộ Tập đoàn. Mặc dù hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC đã
có bước phát triển nhất định, đạt được nhiều kết quả khả quan, tuy nhiên vẫn còn
tồn tại một số hạn chế ảnh hưởng đến chất hoạt động tín dụng nói chung và chất
lượng cho vay trung và dài hạn nói riêng tại tổ chức này. Do đó, đề tài của luận văn
là “Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần
Dầu khí (PVFC)”. Theo đó, luận văn sẽ tập trung làm rõ thực trạng chất lượng cho vay
trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC); qua đó, sẽ đưa
ra giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại PVFC.
Mục đích nghiên cứu của luận văn là nhằm hệ thống hóa một số vấn đề lý
thuyết liên quan đến công ty tài chính và hoạt động cho vay trung và dài hạn tại các
công ty tài chính; thống nhất về quan điểm “chất lượng” trong hoạt động cho vay
trung và dài hạn; đề ra các nhân tố ảnh hưởng và các tiêu chí ảnh hưởng đến hoạt
ii
động cho vay trung và dài hạn; tổng hợp các số liệu về hoạt động cho vay trung và
dài hạn của PVFC… từ đó tính toán theo các chỉ tiêu để thấy được thực trạng chất
lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn tại công ty tài chính này. Trên cơ sở
kết quả tính toán, luận văn đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế trong
hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC, tìm ra nguyên nhân của hạn chế; qua
đó, kiến nghị một số giải pháp nhằm phát huy những thành tựu đồng thời hạn chế,
xử lý các tồn tại, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động cho vay trung và dài
hạn tại tổ chức này.
Cơ sở lý luận của luận văn là một số lý thuyết cơ bản về công ty tài chính
như khái niệm, vai trò, các hoạt động cơ bản, các mô hình công ty tài chính; về hoạt
động cho vay trung và dài hạn như: quy trình cho vay, các nhân tố ảnh hưởng đến
chất lượng cho vay và các chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay trung và dài hạn…
Dựa trên những lý thuyết cơ sở này, luận văn đi vào thực tế từng vấn đề của Tổng
Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC), như là: các hoạt động cơ bản của
PVFC, quy trình cho vay trung và dài hạn của PVFC, thực trạng hoạt động cho vay
trung và dài hạn tại PVFC…
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của luận văn là phương pháp thống kê, suy
luận logic, so sánh và những phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích
báo cáo tài chính, bao gồm: phương pháp phân tích xu thế, phương pháp phân tích
tỷ trọng, phương pháp phân tích tỷ số. Số liệu được sử dụng cho tính toán các chỉ
tiêu được chiết xuất từ các báo cáo tài chính của PVFC (bảng cân đối kế toán, báo
cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính)
chủ yếu trong ba năm gần đây 2008, 2009 và 2010, sau khi PVFC đã chuyển đổi mô
hình sang Tổng Công ty Cổ phần.
Dựa trên cơ sở lý luận là những lý thuyết về công ty tài chính và hoạt động
cho vay trung và dài hạn của công ty tài chính, đồng thời sử dụng các phương pháp
nghiên cứu cụ thể, luận văn đã đạt được một số kết quả nhất định.
Thứ nhất, luận văn đã cập nhật được những số liệu mới nhất về tình hình
hoạt động, kinh doanh nói chung và về hoạt động cho vay trung và dài hạn nói riêng
iii
của PVFC trong ba năm gần đây 2008-2010. Điều này cho thấy bức tranh toàn cảnh
về tình hình hoạt động của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí, từ đó, có thể
thấy được tiềm lực tài chính, vị thế, uy tín, triển vọng phát triển của Công ty.
Thứ hai, tổng hợp và tính toán được một số chỉ tiêu về cho vay trung và dài
hạn của PVFC từ số liệu trên báo cáo tài chính, đặc biệt là trong giai đoạn ba năm
gần đây nhất, sau khi PVFC cổ phần hóa. Đây là bước nền tảng để thực hiện cho
việc đánh giá chất lượng hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC.
Thứ ba, đánh giá được những mặt tốt (kết quả, thành tựu: dư nợ tín dụng
trung và dài hạn không ngừng tăng qua các năm, lợi nhuận từ hoạt động cho vay
trung và dài hạn cũng gia tăng; hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, mô hình quản trị
rủi ro và CoreBanking được triển khai, áp dụng giúp công tác tiếp xúc khách hàng,
thẩm định, kiểm tra được cải thiện, tăng tính an toàn của hoạt động cho vay trung và
dài hạn…) và những mặt yếu kém trong hoạt động cho vay của PVFC (tồn tại, hạn
chế: tập trung ở khâu kiểm soát, đánh giá rủi ro: chất lượng báo cáo kiểm tra, kiểm
soát chưa cao, các phát hiện chủ yếu tập trung vào tính không tuân thủ quy chế, quy
trình; chưa đánh giá tốt hiệu quả của khoản vay, khoản đầu tư…).
Thứ tư, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động cho vay
trung và dài hạn của Tổng Công ty Tài chính Dầu khí chủ yếu là do: tuy các mô
hình quản trị rủi ro và hệ thống xếp hạng tín dụng tuy đã được áp dụng nhưng vẫn
trong giai đoạn ban đầu, còn nhiều vấn đề cần sửa đổi, hoàn thiện, vì vậy vẫn gây
một số khó khăn cho cán bộ tín dụng trong thực thi, phối hợp giữa các bộ phận, ít
nhiều ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn.
Thứ năm, trên cơ sở đánh giá thành quả, hạn chế và nguyên nhân của hoạt
động cho vay trung và dài hạn tại PVFC, luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm
nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của tổ chức này. Những giải pháp
không chỉ nhằm giải quyết, hạn chế những tồn tại trong hoạt động cho vay mà còn
nhằm phát huy những kết quả khả quan mà PVFC đã đạt được trong thời gian qua.
Những giải pháp đó bao gồm:
Tiếp tục hoàn thiện và ứng dụng Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ;
iv
Hoàn thiện và ứng dụng Mô hình Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng;
Tăng cường, nâng cao công tác thẩm định trước cho vay và công tác kiểm
soát sau khi cấp tín dụng;
Tăng cường công tác thu hồi nợ và xử lý nợ quá hạn;
Tiếp tục cơ cấu, thanh toán tài sản rủi ro và kém hiệu quả;
Hoàn thiện, chuẩn hóa quy chế, quy trình cho vay trung và dài hạn;
Tăng cường huy động vốn trung và dài hạn đảm bảo đầu vào ổn định cho
hoạt động cho vay trung và dài hạn;
Đẩy mạnh công tác chăm sóc khách hàng;
Đẩy mạnh công tác marketing, công tác đào tạo, tiếp tục hoàn thiện chính
sách nhân viên – nhân sự;
Tiếp tục cải tiến hệ thống máy móc, công nghệ phục vụ hoạt động cho vay
trung và dài hạn theo hướng hiện đại hóa và cập nhật không ngừng.
Thứ sáu, bên cạnh đề xuất những giải pháp nhằm phát huy thành tựu và hạn
chế tồn tại trong hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC, từ đó, nâng cao
chất lượng cho vay trung và dài hạn, luận văn còn đưa ra một số kiến nghị đối với
cơ quan Nhà nước và với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam – “công ty mẹ” của
Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí PVFC.
Cụ thể là, Nhà nước cần tạo ra môi trường kinh tế, pháp lý thuận lợi hơn nữa
cho hoạt động của doanh nghiệp nói chung và các tổ chức tín dụng nói chung (trong
đó có công ty tài chính) bằng việc hoàn thiện, chuẩn hóa các chính sách về kinh tế
tài chính, tiền tệ theo hướng thống nhất, đồng bộ, thông thoáng và lành mạnh. Điều
này sẽ tạo điều kiện thuận lợi và kích thích nhu cầu sản xuất, đầu tư phát triển của
các doanh nghiệp; từ đó làm tăng nhu cầu vay vốn, kết quả là tác động tích cực đến
hoạt động cho vay trung và dài hạn của các công ty tài chính nói chung và PVFC
nói riêng. Việc điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách kinh tế, tài chính theo
hướng kể trên còn giúp tạo ra môi trường an toàn, lành mạnh hơn cho hoạt động sản
xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp; đảm bảo các hoạt động kinh tế, đầu tư diễn
v
ra an toàn, hiệu quả hơn; góp phần làm giảm nguy cơ nợ xấu, nợ quá hạn trong lĩnh
vực tín dụng, nâng cao chất lượng của hoạt động cho vay.
Về phía Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), Tập đoàn cần tiếp
tục tạo điều kiện cho PVFC tăng vốn điều lệ nhằm tăng khả năng cho vay của
Tổng Công ty, đồng thời hỗ trợ PVFC trong công tác tìm kiếm, đào tạo, tuyển
dụng nhân tài, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng. Thông qua việc nâng cao chất
lượng nhân lực, chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC
cũng sẽ được cải thiện.
Bên cạnh một số kết quả đã đạt được, luận văn vẫn còn mặt hạn chế do chưa
giải quyết được một vấn đề đang vướng mắc, làm ảnh hưởng đến chất lượng cho
vay trung và dài hạn của PVFC, đó là vụ việc nợ quá hạn của Tập đoàn Công
nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin). Đối với khoản nợ quá hạn của Vinashin,
trong năm 2010, theo Chỉ thị của Chính phủ, PVFC đã tiến hành khoanh nợ, cơ cấu
lại khoản nợ và chưa đưa vào nợ xấu, tiếp tục cho Vinashin vay để hoàn thiện các
dự án còn dang dở. Tuy nhiên, đến cuối năm 2010, PVFC vẫn chưa thu hồi đủ các
khoản nợ từ phía Vinashin. Việc này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng
tín dụng của PVFC. Vì vậy, nếu có điều kiện tiếp tục nghiên cứu nâng cao, luận văn
sẽ tập trung vào việc giải quyết vấn đề nợ xấu, nợ quá hạn tại PVFC, trong đó sẽ đề
xuất giải pháp cho vụ việc Vinashin, nhằm cải thiện chất lượng của hoạt động cho
vay trung và dài hạn tại đơn vị này.
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
----------------
nguyÔn thuú linh
n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n
t¹i tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc)
Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng
ngêi híng dÉn khoa häc: ts. trÇn thÞ thanh tó
Hµ Néi - 2011
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước phát
triển mạnh mẽ, tăng trưởng kinh tế luôn đạt tỷ lệ cao. Trong hai năm 2008, 2009,
trong khi các nền kinh tế trên thế giới rơi vào khủng hoảng sâu sắc, kinh tế Việt
Nam vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng khá, lần lượt là 6,3 % vào năm 2008 và 5,3%
năm 2009; tốc độ tăng trưởng GDP trung bình giai đoạn 2000 - 2009 đạt khoảng
7,26%/năm. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về vốn phục vụ cho đầu
tư phát triển, cho mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh không ngừng tăng lên qua
các năm. Do nền kinh tế Việt Nam đi lên từ một xuất phát điểm thấp, các trang thiết
bị, công nghệ, máy móc phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh
nghiệp vẫn trong tình trạng nghèo nàn và lạc hậu. Điều này khiến cho các doanh
nghiệp trong nước không đủ sức cạnh tranh với bên ngoài. Muốn cải thiện được tình
trạng này, các doanh nghiệp phải sử dụng đến một khối lượng vốn khá lớn và trong
khoảng thời gian tương đối dài.
Chính vì lí do trên, nhu cầu đối với các khoản vay trung và dài hạn nhằm cải
thiện, nâng cao cơ sở vật chất, công nghệ góp phần tăng năng lực cạnh tranh, mở
rộng, phát triển sản xuất kinh doanh ngày càng trở nên cần thiết. Để đáp ứng nhu
cầu này, nhiều tổ chức tín dụng đã được thành lập. Tuy nhiên, một số vấn đề còn
tồn tại trên thực tế khiến cho chất lượng tín dụng trung và dài hạn ở Việt Nam vẫn
còn ở mức thấp đó là:
Thứ nhất, tình hình huy động vốn trung và dài hạn của các tổ chức tín dụng
còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến các rủi ro tiềm ẩn do chênh lệch về kỳ hạn giữa
nguồn vốn và sử dụng vốn. Khả năng thanh khoản, tính an toàn không đảm bảo do
vốn ngắn hạn huy động được sử dụng cho vay trung và dài hạn còn nhiều.
Thứ hai, quy trình cho vay trung và dài hạn còn nhiều phức tạp, rườm rà, gây
mất thời gian và công sức cho cả Công ty Tài chính và doanh nghiệp đi vay.
2
Thứ ba, về thẩm định khách hàng, khả năng nắm bắt và phân tích khách
hàng của cán bộ tín dụng chưa đồng đều dẫn đến chất lượng và thời gian ra quyết
định chưa thực sự đáp ứng nhu cầu làm số dự án được vay vốn bị hạn chế, gián tiếp
làm tăng chi phí, giảm lợi nhuận.
Thứ tư, quy mô cho vay chưa tương xứng với nguồn huy động gây tình trạng
lãng phí nguồn vốn.
Sự xuất hiện của các tổ chức tín dụng tuy còn nhiều vấn đề cần điều chỉnh
song đã đáp ứng được phần nào nhu cầu vốn trung và dài hạn phục vụ mở rộng
sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Bên cạnh các tổ chức tín dụng là Ngân
hàng thương mại, còn xuất hiện nhiều Công ty Tài chính, trong đó đáng chú ý là
Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC).
Nhiệm vụ chính của PVFC là đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn cho
PetroVietnam, các đơn vị thành viên và các doanh nghiệp trong ngành, đặc biệt là
nhu cầu vốn trung và dài hạn để thực hiện các dự án lớn, hiện đại hóa tài sản cố
định phục vụ tốt hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Để làm tốt nhiệm vụ này,
vấn đề đặt ra cho PVFC chính là phải làm sao để nâng cao chất lượng cho vay trung
- dài hạn sao cho nguồn vốn được phân bổ đúng nơi và được sử dụng có hiệu quả.
Chính vì vậy, việc phân tích thực trạng và đi tìm giải pháp để nâng cao chất lượng
cho vay trung và dài hạn trở thành mục tiêu chính của luận văn “Giải pháp nâng
cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu
khí (PVFC)”.
2. Mục đích nghiên cứu
Một là, hệ thống hóa một số khái niệm liên quan đến Công ty Tài chính và
cho vay trung và dài hạn.
Hai là, mô tả thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công
ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). Từ đó, chỉ ra những kết quả đã đạt được
trong hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC và những tồn tại, hạn chế cũng
như nguyên nhân gây ra những tồn tại, hạn chế này.
3
Ba là, kiến nghị, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay
trung và dài hạn của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC).
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng
Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). Thông qua các số liệu thể hiện trong
các báo cáo tài chính thu thập được của PVFC, luận văn sẽ tính toán các chỉ số và
áp vào các tiêu chí để đưa ra đánh giá, nhận xét về thực trạng chất lượng cho vay
trung, dài hạn của PVFC (những mặt tốt và những tồn tại, hạn chế). Sau khi đánh
giá và nhận xét, một hệ thống các giải pháp sẽ được xây dựng nhằm mục đích phát
huy những mặt tốt và hạn chế, khắc phục những tồn tại; từ đó giúp nâng cao chất
lượng tín dụng trung, dài hạn tại Công ty này.
Thời gian nghiên cứu chủ yếu tập trung vào giai đoạn ba năm gần đây, năm
2008, 2009, 2010 sau khi PVFC chuyển từ mô hình 100% vốn nhà nước sang mô
hình Tổng Công ty Cổ phần.
4. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Vấn đề chất lượng cho vay trung và dài hạn đã được đề cập đến trong khá
nhiều luận văn. Tuy nhiên, cho vay trung và dài hạn trong phần lớn các luận văn đó
là cho vay trung và dài hạn tại các Ngân hàng Thương mại. Tại trường Đại học
Kinh tế Quốc dân có luận văn thạc sỹ năm 2010 của tác giả Phạm Hiền Hạnh, tên đề
tài: “Nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP các doanh
nghiệp ngoài quốc doanh Việt Nam”; luận văn thạc sỹ năm 2009 của tác giả Trần
Thị Thu Huyền với đề tài: “Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Ngân
hàng TMCP Nhà Hà Nội”... Cả hai luận văn này đều đề cập đến vấn đề nâng cao
chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng Thương mại. Vì vậy, đề tài này
ngoài việc học hỏi, kế thừa những kiến thức cơ bản về cho vay trung và dài hạn đã
được đề cập trong hai luận văn trên, sẽ đi sâu nghiên cứu vấn đề chất lượng cho vay
trung và dài hạn tại một tổ chức tín dụng phi ngân, cụ thể là tại Tổng Công ty Tài
chính Cổ phần Dầu khí; như vậy, có thể đưa ra cái nhìn đầy đủ hơn về chất lượng
cho vay trung và dài hạn của các tổ chức tín dụng.
4
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin: Thông tin thứ cấp được thu thập từ các báo
cáo tài chính, website của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC) và một
số trang thông tin khác.
Phương pháp xử lý thông tin: Luận văn sử dụng phương pháp thống kê, so
sánh, suy luận logic, phân tích định lượng và một số phương pháp được phổ biến
trong phân tích báo cáo tài chính như: phân tích xu thế, phân tích tỷ trọng, phân tích
tỷ số… dựa trên những dữ liệu thực tế để nghiên cứu.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, nội dung luận văn gồm ba chương:
Chương 1: Chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính
Chương 2: Thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty
Tài chính Cổ phần Dầu Khí (PVFC)
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của
Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)
5
CHƯƠNG 1
CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA
CÔNG TY TÀI CHÍNH
1.1. Một số vấn đề cơ bản về Công ty Tài chính
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Công ty Tài chính
1.1.1.1. Khái niệm Công ty Tài chính
Trong cuốn The Economics of Money, Banking and Financial Markets (Tiền
tệ, Ngân hàng và Thị trường tài chính), Fedric S. Miskhin đã đưa ra khái niệm tổng
quát về Công ty Tài chính. Đó là các công ty thu hút vốn bằng việc phát hành
thương phiếu hoặc cổ phiếu và trái khoán, sau đó dùng tiền thu được để cho vay các
doanh nghiệp và người tiêu dùng, do các món tiền này thường là các món tiền nhỏ,
thích hợp với nhu cầu của các đối tượng kể trên.
Cùng là tổ chức tín dụng song giữa Công ty Tài chính và Ngân hàng Thương
mại có điểm khác biệt cơ bản, đó là: Ngân hàng Thương mại được phép nhận tiền
gửi và có chức năng trung gian thanh toán, trong khi Công ty Tài chính thì không
được phép nhận tiền gửi với thời hạn ngắn và dưới hình thức mở tài khoản đồng
thời không có chức năng trung gian thanh toán. Điểm khác biệt quan trọng giữa hai
loại hình tổ chức tín dụng này đó là: Công ty Tài chính không bị điều hành, quản lý
chặt chẽ bởi Chính phủ như các Ngân hàng. Ngoài việc quy định số tiền cực đại mà
Công ty Tài chính có thể cho các cá nhân, người tiêu dùng vay và kỳ hạn của hợp
đồng nợ, Chính phủ không có hạn chế nào đối với Công ty Tài chính về việc mở chi
nhánh, về những tài sản có và sự thu nhận vốn của Công ty Tài chính. Điều này
giúp cho các Công ty Tài chính có thể phục vụ tốt hơn nhu cầu của khách hàng hơn
là các Ngân hàng.
Ở Việt Nam, khái niệm về Công ty Tài chính đã được quy định rõ ràng trong
Nghị định số 79/2002/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Công ty Tài chính:
“Công ty Tài chính là loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng, với chức
6
năng là sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư;
cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác
theo quy định của pháp luật, nhưng không được làm dịch vụ thanh toán, không
được nhận tiền gửi dưới một năm.”
1.1.1.2. Đặc điểm của Công ty Tài chính
Trong nền kinh tế này càng phát triển theo hướng mở cửa và hội nhập như
hiện nay, Công ty Tài chính không còn là một khái niệm xa lạ ở Việt Nam. Tuy
nhiên, để hiểu rõ và chính xác hơn về Công ty Tài chính, cụ thể là các Công ty Tài
chính ở Việt Nam, cần phân biệt được Công ty Tài chính với các tổ chức tín dụng là
các Ngân hàng. Giữa các Công ty Tài chính và các Ngân hàng có những khác biệt
cơ bản, theo tác giả Đoàn Ngọc Lưu viết trong Tạp chí Kế toán, sự khác biệt này có
thể được phân biệt qua các phương diện như: Bản chất và phạm vi hoạt động; mức
vốn pháp định; thời hạn hoạt động; các loại hình tổ chức hoạt động; cơ hội cạnh
tranh và lợi ích mang lại.
Bảng 1.1: Các đặc điểm phân biệt Công ty Tài chính và Ngân hàng theo các quy định
của Việt Nam
Công ty Tài chính
Bản chất và - Là tổ chức tín dụng phi ngân hàng.
phạm
vi
hoạt động
- Các hoạt động: sử dụng vốn tự có,
vốn huy động và các nguồn vốn khác
để cho vay, đầu tư; cung ứng các dịch
vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ… Không
được làm dịch vụ thanh toán và không
được nhận tiền gửi dưới một năm.
Ngân hàng
- Là tổ chức tín dụng được thực
hiện đầy đủ các hoạt động ngân
hàng và các hoạt động kinh
doanh khác có liên quan.
- Các hoạt động: hoạt động kinh
doanh tiền tệ và dịch vụ ngân
hàng như là nhận tiền gửi, sự
dụng số tiền huy động được để
cấp tín dụng và cung ứng các
dịch vụ thanh toán.
Mức
vốn - Mức vốn pháp định của Công ty Tài chính thấp hơn Ngân hàng theo
pháp định
Nghị định 141/2006/NĐ-CP, ngày 22/11/2006 của Chính phủ:
- Xem thêm -