Tài liệu Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại tổng công ty tài chính cổ phần dầu khí (pvfc)

0 Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n ---------------- nguyÔn thuú linh n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc) Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng ngêi híng dÉn khoa häc: ts. trÇn thÞ thanh tó Hµ Néi - 2011 LỜI CẢM ƠN Tác giả xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Khoa Ngân hàng Tài chính, Viện Đào tạo Sau đại học của trường. Tác giả đặc biệt cám ơn TS. Trần Thị Thanh Tú và Quý Thầy Cô đã tận tình hướng dẫn, ủng hộ em hoàn thành luận văn. Tác giả xin cảm ơn bạn bè, toàn thể học viên lớp CH18A, đồng nghiệp và những người thân trong gia đình đã ủng hộ, tạo điều kiện và thường xuyên động viên tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. 2 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ TÓM TẮT LUẬN VĂN...........................................................................................i LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH.......................................................................................................5 1.1. Một số vấn đề cơ bản về Công ty Tài chính.................................................5 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Công ty Tài chính........................................ 1.1.2. Các hoạt động cơ bản của Công ty Tài chính........................................... 1.1.3. Phân loại Công ty Tài chính (các mô hình Công ty Tài chính).............. 1.2. Hoạt động cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính....................13 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của cho vay trung và dài hạn............................ 1.2.2. Các hình thức cho vay trung và dài hạn................................................. 1.2.3. Quy trình cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính..................... 1.3. Chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính..................21 1.3.1. Khái niệm chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính..... 1.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính...................................................................................................... 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính...............................................................................................28 1.4.1. Nhân tố chủ quan (các nhân tố về phía Công ty Tài chính)................... 1.4.2. Nhân tố khách quan............................................................................... CHƯƠNG 2: CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI TỔNG CÔNG TY TÀI CHÍNH CỔ PHẦN DẦU KHÍ (PVFC).....................................38 2.1. Giới thiệu chung về Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC).....38 2.1.1. Sự hình thành và phát triển của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)............................................................................................... 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)............................................................................................................ 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của PVFC...................................................................... 2.1.4. Các hoạt động cơ bản của PVFC........................................................... 3 2.1.5. Tình hình hoạt động kinh doanh của PVFC giai đoạn 2008-2010 (từ 18/3/2008 đến hết năm 2010 – sau khi cổ phần hóa)....................................... 2.2. Chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)........................................................................................52 2.2.1. Thực trạng cho vay trung và dài hạn của PVFC.................................... 2.2.2. Đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC...................... CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA TỔNG CÔNG TY TÀI CHÍNH CỔ PHẦN DẦU KHÍ (PVFC)...................................................................................................................76 3.1. Định hướng phát triển của PVFC..............................................................76 3.1.1. Định hướng phát triển chung của PVFC................................................ 3.1.2. Định hướng phát triển hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC...... 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC......78 3.2.1. Tiếp tục hoàn thiệnvà ứng dụng Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ......................................................................................................................... 3.2.2. Hoàn thiện và ứng dụng Mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng................................................................................................................. 3.2.3. Tăng cường, nâng cao chất lượng thẩm định trước cho vay và kiểm soát sau khi cấp tín dụng.................................................................................. 3.2.4. Tăng cường công tác thu hồi nợ và xử lý nợ quá hạn............................ 3.2.5. Tiếp tục cơ cấu, thanh toán tài sản rủi ro và kém hiệu quả.................... 3.2.6. Hoàn thiện, chuẩn hóa quy chế, quy trình cho vay trung và dài hạn...... 3.2.7. Tăng cường huy động vốn trung và dài hạn đảm bảo đầu vào ổn định cho hoạt động cho vay trung và dài hạn.......................................................... 3.2.8. Đẩy mạnh công tác chăm sóc khách hàng............................................. 3.2.9. Đẩy mạnh công tác marketing............................................................... 3.2.10. Thực hiện tốt công tác đào tạo, tiếp tục hoàn thiện chính sách nhân sự ......................................................................................................................... 3.2.11. Tiếp tục cải tiến hệ thống máy móc, công nghệ phục vụ hoạt động cho vay trung và dài hạn theo hướng hiện đại hóa và cập nhật không ngừng ......................................................................................................................... 3.3. Kiến nghị......................................................................................................87 3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước......................................................................... 3.3.2. Kiến nghị với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN)................ 4 KẾT LUẬN............................................................................................................91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................92 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. CDM : Clean Development Mechanism (Cơ chế phát triển sạch) 2. CVTD : Chuyên viên tín dụng 3. NHNN : Ngân hàng Nhà nước 4. PVN : Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam 5. PVFC : Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí 6. TW : Trung ương DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 1.1: Các đặc điểm phân biệt Công ty Tài chính và Ngân hàng theo các quy định của Việt Nam.......................................................................... Bảng 2.1: Kết quả thực hiện các chỉ tiêu chủ yếu năm 2008 (từ 18/3/2008 đến 31/12/2008) – 2010 của PVFC............................................................. Bảng 2.2: Cơ cấu nguồn huy động của PVFC năm 2008 - 2010........................... Bảng 2.3: Dư nợ cho vay của PVFC giai đoạn 2008 – 2010................................. Bảng 2.4: Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC giai đoạn 2008 – 2010............................................................... Bảng 2.5: Số liệu phân loại nợ của PVFC theo Quyết định 493/2005/QĐNHNN.................................................................................................. Bảng 2.6: Một số chỉ tiêu quan trọng về hạn mức tín dụng được quyết định bởi vốn tự có theo quy định của Ngân hàng Nhà nước............................... Sơ đồ 1.1: Quy trình cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính................... Sơ đồ 2.1: Các nội dung thẩm định dự án đầu tư.................................................. Sơ đồ 2.2: Quy trình cho vay trung và dài hạn tại PVFC...................................... Hình 2.1: Biểu đồ tăng trưởng tín dụng của PVFC giai đoạn 2008 - 2010........... Hình 2.2: Cơ cấu đầu tư của PVFC giai đoạn 2008 - 2010................................... Hình 2.3: Dư nợ cho vay trung và dài hạn so với tổng dư nợ cho vay của PVFC giai đoạn 2008-2010.................................................................. Hình 2.4: Tỷ lệ nợ quá hạn của PVFC qua các năm 2008, 2009, 2010................. Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n ---------------- nguyÔn thuú linh n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc) Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng Hµ Néi - 2011 i TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong các nền kinh tế, hoạt động cho vay trung và dài hạn là một trong những hoạt động có vai trò quan trọng, giúp điều hòa và đáp ứng nhu cầu về vốn nhằm nâng cao cơ sở vật chất, cải thiện công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, góp phần làm tăng năng lực cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp, mỗi đơn vị. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn ở các tổ chức tín dụng nhằm phục vụ ngày một tốt hơn nhu cầu về vốn của khách hàng đã trở thành mục tiêu cấp thiết. Nền kinh tế càng phát triển, các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực tín dụng, tài chính, ngân hàng cũng ngày càng xuất hiện nhiều hơn, các sản phẩm, dịch vụ tín dụng cũng được đa dạng hóa và hoàn thiện hơn. Hiện nay, bên cạnh tổ chức tín dụng là các ngân hàng thương mại, xuất hiện nhiều công ty tài chính, tuy lĩnh vực hoạt động bị hạn chế so với các ngân hàng thương mại nhưng đã giúp đáp ứng tốt hơn nhu cầu về tài chính, tín dụng của khách hàng. Trong số các công ty tài chính, Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí nổi bật lên như là một định chế tài chính mạnh, hoạt động dưới một Tập đoàn lớn – Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) với chức năng chính là quản trị nguồn vốn, điều hòa, đáp ứng nhu cầu về vốn trong nội bộ Tập đoàn. Mặc dù hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC đã có bước phát triển nhất định, đạt được nhiều kết quả khả quan, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế ảnh hưởng đến chất hoạt động tín dụng nói chung và chất lượng cho vay trung và dài hạn nói riêng tại tổ chức này. Do đó, đề tài của luận văn là “Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)”. Theo đó, luận văn sẽ tập trung làm rõ thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC); qua đó, sẽ đưa ra giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại PVFC. Mục đích nghiên cứu của luận văn là nhằm hệ thống hóa một số vấn đề lý thuyết liên quan đến công ty tài chính và hoạt động cho vay trung và dài hạn tại các công ty tài chính; thống nhất về quan điểm “chất lượng” trong hoạt động cho vay trung và dài hạn; đề ra các nhân tố ảnh hưởng và các tiêu chí ảnh hưởng đến hoạt ii động cho vay trung và dài hạn; tổng hợp các số liệu về hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC… từ đó tính toán theo các chỉ tiêu để thấy được thực trạng chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn tại công ty tài chính này. Trên cơ sở kết quả tính toán, luận văn đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế trong hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC, tìm ra nguyên nhân của hạn chế; qua đó, kiến nghị một số giải pháp nhằm phát huy những thành tựu đồng thời hạn chế, xử lý các tồn tại, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động cho vay trung và dài hạn tại tổ chức này. Cơ sở lý luận của luận văn là một số lý thuyết cơ bản về công ty tài chính như khái niệm, vai trò, các hoạt động cơ bản, các mô hình công ty tài chính; về hoạt động cho vay trung và dài hạn như: quy trình cho vay, các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay và các chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay trung và dài hạn… Dựa trên những lý thuyết cơ sở này, luận văn đi vào thực tế từng vấn đề của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC), như là: các hoạt động cơ bản của PVFC, quy trình cho vay trung và dài hạn của PVFC, thực trạng hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC… Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của luận văn là phương pháp thống kê, suy luận logic, so sánh và những phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích báo cáo tài chính, bao gồm: phương pháp phân tích xu thế, phương pháp phân tích tỷ trọng, phương pháp phân tích tỷ số. Số liệu được sử dụng cho tính toán các chỉ tiêu được chiết xuất từ các báo cáo tài chính của PVFC (bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính) chủ yếu trong ba năm gần đây 2008, 2009 và 2010, sau khi PVFC đã chuyển đổi mô hình sang Tổng Công ty Cổ phần. Dựa trên cơ sở lý luận là những lý thuyết về công ty tài chính và hoạt động cho vay trung và dài hạn của công ty tài chính, đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể, luận văn đã đạt được một số kết quả nhất định. Thứ nhất, luận văn đã cập nhật được những số liệu mới nhất về tình hình hoạt động, kinh doanh nói chung và về hoạt động cho vay trung và dài hạn nói riêng iii của PVFC trong ba năm gần đây 2008-2010. Điều này cho thấy bức tranh toàn cảnh về tình hình hoạt động của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí, từ đó, có thể thấy được tiềm lực tài chính, vị thế, uy tín, triển vọng phát triển của Công ty. Thứ hai, tổng hợp và tính toán được một số chỉ tiêu về cho vay trung và dài hạn của PVFC từ số liệu trên báo cáo tài chính, đặc biệt là trong giai đoạn ba năm gần đây nhất, sau khi PVFC cổ phần hóa. Đây là bước nền tảng để thực hiện cho việc đánh giá chất lượng hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC. Thứ ba, đánh giá được những mặt tốt (kết quả, thành tựu: dư nợ tín dụng trung và dài hạn không ngừng tăng qua các năm, lợi nhuận từ hoạt động cho vay trung và dài hạn cũng gia tăng; hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, mô hình quản trị rủi ro và CoreBanking được triển khai, áp dụng giúp công tác tiếp xúc khách hàng, thẩm định, kiểm tra được cải thiện, tăng tính an toàn của hoạt động cho vay trung và dài hạn…) và những mặt yếu kém trong hoạt động cho vay của PVFC (tồn tại, hạn chế: tập trung ở khâu kiểm soát, đánh giá rủi ro: chất lượng báo cáo kiểm tra, kiểm soát chưa cao, các phát hiện chủ yếu tập trung vào tính không tuân thủ quy chế, quy trình; chưa đánh giá tốt hiệu quả của khoản vay, khoản đầu tư…). Thứ tư, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động cho vay trung và dài hạn của Tổng Công ty Tài chính Dầu khí chủ yếu là do: tuy các mô hình quản trị rủi ro và hệ thống xếp hạng tín dụng tuy đã được áp dụng nhưng vẫn trong giai đoạn ban đầu, còn nhiều vấn đề cần sửa đổi, hoàn thiện, vì vậy vẫn gây một số khó khăn cho cán bộ tín dụng trong thực thi, phối hợp giữa các bộ phận, ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn. Thứ năm, trên cơ sở đánh giá thành quả, hạn chế và nguyên nhân của hoạt động cho vay trung và dài hạn tại PVFC, luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của tổ chức này. Những giải pháp không chỉ nhằm giải quyết, hạn chế những tồn tại trong hoạt động cho vay mà còn nhằm phát huy những kết quả khả quan mà PVFC đã đạt được trong thời gian qua. Những giải pháp đó bao gồm: Tiếp tục hoàn thiện và ứng dụng Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ; iv Hoàn thiện và ứng dụng Mô hình Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng; Tăng cường, nâng cao công tác thẩm định trước cho vay và công tác kiểm soát sau khi cấp tín dụng; Tăng cường công tác thu hồi nợ và xử lý nợ quá hạn; Tiếp tục cơ cấu, thanh toán tài sản rủi ro và kém hiệu quả; Hoàn thiện, chuẩn hóa quy chế, quy trình cho vay trung và dài hạn; Tăng cường huy động vốn trung và dài hạn đảm bảo đầu vào ổn định cho hoạt động cho vay trung và dài hạn; Đẩy mạnh công tác chăm sóc khách hàng; Đẩy mạnh công tác marketing, công tác đào tạo, tiếp tục hoàn thiện chính sách nhân viên – nhân sự; Tiếp tục cải tiến hệ thống máy móc, công nghệ phục vụ hoạt động cho vay trung và dài hạn theo hướng hiện đại hóa và cập nhật không ngừng. Thứ sáu, bên cạnh đề xuất những giải pháp nhằm phát huy thành tựu và hạn chế tồn tại trong hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC, từ đó, nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn, luận văn còn đưa ra một số kiến nghị đối với cơ quan Nhà nước và với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam – “công ty mẹ” của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí PVFC. Cụ thể là, Nhà nước cần tạo ra môi trường kinh tế, pháp lý thuận lợi hơn nữa cho hoạt động của doanh nghiệp nói chung và các tổ chức tín dụng nói chung (trong đó có công ty tài chính) bằng việc hoàn thiện, chuẩn hóa các chính sách về kinh tế tài chính, tiền tệ theo hướng thống nhất, đồng bộ, thông thoáng và lành mạnh. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi và kích thích nhu cầu sản xuất, đầu tư phát triển của các doanh nghiệp; từ đó làm tăng nhu cầu vay vốn, kết quả là tác động tích cực đến hoạt động cho vay trung và dài hạn của các công ty tài chính nói chung và PVFC nói riêng. Việc điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách kinh tế, tài chính theo hướng kể trên còn giúp tạo ra môi trường an toàn, lành mạnh hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp; đảm bảo các hoạt động kinh tế, đầu tư diễn v ra an toàn, hiệu quả hơn; góp phần làm giảm nguy cơ nợ xấu, nợ quá hạn trong lĩnh vực tín dụng, nâng cao chất lượng của hoạt động cho vay. Về phía Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), Tập đoàn cần tiếp tục tạo điều kiện cho PVFC tăng vốn điều lệ nhằm tăng khả năng cho vay của Tổng Công ty, đồng thời hỗ trợ PVFC trong công tác tìm kiếm, đào tạo, tuyển dụng nhân tài, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng. Thông qua việc nâng cao chất lượng nhân lực, chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC cũng sẽ được cải thiện. Bên cạnh một số kết quả đã đạt được, luận văn vẫn còn mặt hạn chế do chưa giải quyết được một vấn đề đang vướng mắc, làm ảnh hưởng đến chất lượng cho vay trung và dài hạn của PVFC, đó là vụ việc nợ quá hạn của Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin). Đối với khoản nợ quá hạn của Vinashin, trong năm 2010, theo Chỉ thị của Chính phủ, PVFC đã tiến hành khoanh nợ, cơ cấu lại khoản nợ và chưa đưa vào nợ xấu, tiếp tục cho Vinashin vay để hoàn thiện các dự án còn dang dở. Tuy nhiên, đến cuối năm 2010, PVFC vẫn chưa thu hồi đủ các khoản nợ từ phía Vinashin. Việc này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng tín dụng của PVFC. Vì vậy, nếu có điều kiện tiếp tục nghiên cứu nâng cao, luận văn sẽ tập trung vào việc giải quyết vấn đề nợ xấu, nợ quá hạn tại PVFC, trong đó sẽ đề xuất giải pháp cho vụ việc Vinashin, nhằm cải thiện chất lượng của hoạt động cho vay trung và dài hạn tại đơn vị này. Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n ---------------- nguyÔn thuú linh n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i tæng c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn dÇu khÝ (pvfc) Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tµi chÝnh - ng©n hµng ngêi híng dÉn khoa häc: ts. trÇn thÞ thanh tó Hµ Néi - 2011 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ, tăng trưởng kinh tế luôn đạt tỷ lệ cao. Trong hai năm 2008, 2009, trong khi các nền kinh tế trên thế giới rơi vào khủng hoảng sâu sắc, kinh tế Việt Nam vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng khá, lần lượt là 6,3 % vào năm 2008 và 5,3% năm 2009; tốc độ tăng trưởng GDP trung bình giai đoạn 2000 - 2009 đạt khoảng 7,26%/năm. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về vốn phục vụ cho đầu tư phát triển, cho mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh không ngừng tăng lên qua các năm. Do nền kinh tế Việt Nam đi lên từ một xuất phát điểm thấp, các trang thiết bị, công nghệ, máy móc phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn trong tình trạng nghèo nàn và lạc hậu. Điều này khiến cho các doanh nghiệp trong nước không đủ sức cạnh tranh với bên ngoài. Muốn cải thiện được tình trạng này, các doanh nghiệp phải sử dụng đến một khối lượng vốn khá lớn và trong khoảng thời gian tương đối dài. Chính vì lí do trên, nhu cầu đối với các khoản vay trung và dài hạn nhằm cải thiện, nâng cao cơ sở vật chất, công nghệ góp phần tăng năng lực cạnh tranh, mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh ngày càng trở nên cần thiết. Để đáp ứng nhu cầu này, nhiều tổ chức tín dụng đã được thành lập. Tuy nhiên, một số vấn đề còn tồn tại trên thực tế khiến cho chất lượng tín dụng trung và dài hạn ở Việt Nam vẫn còn ở mức thấp đó là: Thứ nhất, tình hình huy động vốn trung và dài hạn của các tổ chức tín dụng còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến các rủi ro tiềm ẩn do chênh lệch về kỳ hạn giữa nguồn vốn và sử dụng vốn. Khả năng thanh khoản, tính an toàn không đảm bảo do vốn ngắn hạn huy động được sử dụng cho vay trung và dài hạn còn nhiều. Thứ hai, quy trình cho vay trung và dài hạn còn nhiều phức tạp, rườm rà, gây mất thời gian và công sức cho cả Công ty Tài chính và doanh nghiệp đi vay. 2 Thứ ba, về thẩm định khách hàng, khả năng nắm bắt và phân tích khách hàng của cán bộ tín dụng chưa đồng đều dẫn đến chất lượng và thời gian ra quyết định chưa thực sự đáp ứng nhu cầu làm số dự án được vay vốn bị hạn chế, gián tiếp làm tăng chi phí, giảm lợi nhuận. Thứ tư, quy mô cho vay chưa tương xứng với nguồn huy động gây tình trạng lãng phí nguồn vốn. Sự xuất hiện của các tổ chức tín dụng tuy còn nhiều vấn đề cần điều chỉnh song đã đáp ứng được phần nào nhu cầu vốn trung và dài hạn phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Bên cạnh các tổ chức tín dụng là Ngân hàng thương mại, còn xuất hiện nhiều Công ty Tài chính, trong đó đáng chú ý là Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). Nhiệm vụ chính của PVFC là đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn cho PetroVietnam, các đơn vị thành viên và các doanh nghiệp trong ngành, đặc biệt là nhu cầu vốn trung và dài hạn để thực hiện các dự án lớn, hiện đại hóa tài sản cố định phục vụ tốt hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Để làm tốt nhiệm vụ này, vấn đề đặt ra cho PVFC chính là phải làm sao để nâng cao chất lượng cho vay trung - dài hạn sao cho nguồn vốn được phân bổ đúng nơi và được sử dụng có hiệu quả. Chính vì vậy, việc phân tích thực trạng và đi tìm giải pháp để nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn trở thành mục tiêu chính của luận văn “Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC)”. 2. Mục đích nghiên cứu Một là, hệ thống hóa một số khái niệm liên quan đến Công ty Tài chính và cho vay trung và dài hạn. Hai là, mô tả thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). Từ đó, chỉ ra những kết quả đã đạt được trong hoạt động cho vay trung và dài hạn của PVFC và những tồn tại, hạn chế cũng như nguyên nhân gây ra những tồn tại, hạn chế này. 3 Ba là, kiến nghị, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC). Thông qua các số liệu thể hiện trong các báo cáo tài chính thu thập được của PVFC, luận văn sẽ tính toán các chỉ số và áp vào các tiêu chí để đưa ra đánh giá, nhận xét về thực trạng chất lượng cho vay trung, dài hạn của PVFC (những mặt tốt và những tồn tại, hạn chế). Sau khi đánh giá và nhận xét, một hệ thống các giải pháp sẽ được xây dựng nhằm mục đích phát huy những mặt tốt và hạn chế, khắc phục những tồn tại; từ đó giúp nâng cao chất lượng tín dụng trung, dài hạn tại Công ty này. Thời gian nghiên cứu chủ yếu tập trung vào giai đoạn ba năm gần đây, năm 2008, 2009, 2010 sau khi PVFC chuyển từ mô hình 100% vốn nhà nước sang mô hình Tổng Công ty Cổ phần. 4. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Vấn đề chất lượng cho vay trung và dài hạn đã được đề cập đến trong khá nhiều luận văn. Tuy nhiên, cho vay trung và dài hạn trong phần lớn các luận văn đó là cho vay trung và dài hạn tại các Ngân hàng Thương mại. Tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân có luận văn thạc sỹ năm 2010 của tác giả Phạm Hiền Hạnh, tên đề tài: “Nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP các doanh nghiệp ngoài quốc doanh Việt Nam”; luận văn thạc sỹ năm 2009 của tác giả Trần Thị Thu Huyền với đề tài: “Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội”... Cả hai luận văn này đều đề cập đến vấn đề nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng Thương mại. Vì vậy, đề tài này ngoài việc học hỏi, kế thừa những kiến thức cơ bản về cho vay trung và dài hạn đã được đề cập trong hai luận văn trên, sẽ đi sâu nghiên cứu vấn đề chất lượng cho vay trung và dài hạn tại một tổ chức tín dụng phi ngân, cụ thể là tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí; như vậy, có thể đưa ra cái nhìn đầy đủ hơn về chất lượng cho vay trung và dài hạn của các tổ chức tín dụng. 4 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập thông tin: Thông tin thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, website của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC) và một số trang thông tin khác. Phương pháp xử lý thông tin: Luận văn sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, suy luận logic, phân tích định lượng và một số phương pháp được phổ biến trong phân tích báo cáo tài chính như: phân tích xu thế, phân tích tỷ trọng, phân tích tỷ số… dựa trên những dữ liệu thực tế để nghiên cứu. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, nội dung luận văn gồm ba chương: Chương 1: Chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính Chương 2: Thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu Khí (PVFC) Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC) 5 CHƯƠNG 1 CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH 1.1. Một số vấn đề cơ bản về Công ty Tài chính 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Công ty Tài chính 1.1.1.1. Khái niệm Công ty Tài chính Trong cuốn The Economics of Money, Banking and Financial Markets (Tiền tệ, Ngân hàng và Thị trường tài chính), Fedric S. Miskhin đã đưa ra khái niệm tổng quát về Công ty Tài chính. Đó là các công ty thu hút vốn bằng việc phát hành thương phiếu hoặc cổ phiếu và trái khoán, sau đó dùng tiền thu được để cho vay các doanh nghiệp và người tiêu dùng, do các món tiền này thường là các món tiền nhỏ, thích hợp với nhu cầu của các đối tượng kể trên. Cùng là tổ chức tín dụng song giữa Công ty Tài chính và Ngân hàng Thương mại có điểm khác biệt cơ bản, đó là: Ngân hàng Thương mại được phép nhận tiền gửi và có chức năng trung gian thanh toán, trong khi Công ty Tài chính thì không được phép nhận tiền gửi với thời hạn ngắn và dưới hình thức mở tài khoản đồng thời không có chức năng trung gian thanh toán. Điểm khác biệt quan trọng giữa hai loại hình tổ chức tín dụng này đó là: Công ty Tài chính không bị điều hành, quản lý chặt chẽ bởi Chính phủ như các Ngân hàng. Ngoài việc quy định số tiền cực đại mà Công ty Tài chính có thể cho các cá nhân, người tiêu dùng vay và kỳ hạn của hợp đồng nợ, Chính phủ không có hạn chế nào đối với Công ty Tài chính về việc mở chi nhánh, về những tài sản có và sự thu nhận vốn của Công ty Tài chính. Điều này giúp cho các Công ty Tài chính có thể phục vụ tốt hơn nhu cầu của khách hàng hơn là các Ngân hàng. Ở Việt Nam, khái niệm về Công ty Tài chính đã được quy định rõ ràng trong Nghị định số 79/2002/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Công ty Tài chính: “Công ty Tài chính là loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng, với chức 6 năng là sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư; cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác theo quy định của pháp luật, nhưng không được làm dịch vụ thanh toán, không được nhận tiền gửi dưới một năm.” 1.1.1.2. Đặc điểm của Công ty Tài chính Trong nền kinh tế này càng phát triển theo hướng mở cửa và hội nhập như hiện nay, Công ty Tài chính không còn là một khái niệm xa lạ ở Việt Nam. Tuy nhiên, để hiểu rõ và chính xác hơn về Công ty Tài chính, cụ thể là các Công ty Tài chính ở Việt Nam, cần phân biệt được Công ty Tài chính với các tổ chức tín dụng là các Ngân hàng. Giữa các Công ty Tài chính và các Ngân hàng có những khác biệt cơ bản, theo tác giả Đoàn Ngọc Lưu viết trong Tạp chí Kế toán, sự khác biệt này có thể được phân biệt qua các phương diện như: Bản chất và phạm vi hoạt động; mức vốn pháp định; thời hạn hoạt động; các loại hình tổ chức hoạt động; cơ hội cạnh tranh và lợi ích mang lại. Bảng 1.1: Các đặc điểm phân biệt Công ty Tài chính và Ngân hàng theo các quy định của Việt Nam Công ty Tài chính Bản chất và - Là tổ chức tín dụng phi ngân hàng. phạm vi hoạt động - Các hoạt động: sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư; cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ… Không được làm dịch vụ thanh toán và không được nhận tiền gửi dưới một năm. Ngân hàng - Là tổ chức tín dụng được thực hiện đầy đủ các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. - Các hoạt động: hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng như là nhận tiền gửi, sự dụng số tiền huy động được để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Mức vốn - Mức vốn pháp định của Công ty Tài chính thấp hơn Ngân hàng theo pháp định Nghị định 141/2006/NĐ-CP, ngày 22/11/2006 của Chính phủ: