Tài liệu Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn yên khánh

Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................... Chương 1: TỔNG QUAN VỀ CHO VAY TRUNG- DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........................................................................................... 1.1 Ngân hàng thương mại và hoạt động cơ bản của NHTM................................ 1.1.1 Ngân hàng thương mại............................................................................. 1.1.2 Hoạt động cơ bản của NHTM................................................................... 1.2 Những nội dung cơ bản về cho vay trung- dài hạn.......................................... 1.2.1 Khái niệm.................................................................................................. 1.2.2 Đặc điểm của cho vay trung – dài hạn:..................................................... 1.2.3 Điều kiện cho vay..................................................................................... 1.2.4 Các hình thức cho vay trung – dài hạn..................................................... 1.2.5 Vai trò của cho vay trung - dài hạn:......................................................... 1.3 Chất lượng cho vay trung & dài hạn của các ngân hàng thương mại............. 1.3.1 Khái niệm về chất lượng cho vay trung- dài hạn.................................... 1.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay trung – dài hạn........................ 1.3.3 Các nhân tố ánh hưởng chất lượng cho vay trung – dài hạn..................10 1.3.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng cho vay trung – dài hạn...................12 Chương 2: THỰC TRẠNG CHO VAY TRUNG & DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNT HUYỆN YÊN KHÁNH........................................................14 2.1. Vài nét về sự ra đời và phát triển của ngân hàng NN&PTNT huyện Yên Khánh...................................................................................................................14 2.1.1 quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng NN&PTNT huyện Yên Khánh.......................................................................................................14 2.1.2 Tổ chức bộ máy......................................................................................15 2.2. Tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng NN&PTNT Chi nhánh huyện Yên Khánh...............................................................................16 2.2.1. Tình hình huy động vốn (2011 – 2013).................................................16 2.2.2 Tình hình sử dụng vốn............................................................................19 2.2.3 Kết quả hoạt động kinh doanh................................................................20 Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn 2.3 Đánh giá chất lượng cho vay trung &dài hạn của ngân hàng NN&PTNT chi nhánh huyện Yên Khánh................................................................................21 2.3.1 Tình hình cho vay, thu nợ, dư nợ các loại kỳ hạn..................................21 2.3.2 Tình hình nợ quá hạn trung &dài hạn.....................................................22 2.3.3 Hiệu suất sử dụng vốn trung – dài hạn...................................................23 2.3.4. Nhận xét và đánh giá chất lượng cho vay trung & dài hạn của NH......23 NN&PT NT chi nhánh huyện Yên Khánh.......................................................23 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY TRUNG & DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG NN&PTNT CHI NHÁNH HUYỆN YÊN KHÁNH.........................................................................26 3.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển cho vay trung- dài hạn giai đoạn 2014 - 1016..........................................................................................................26 3.1.1. Phương hướng cho vay trung & dài hạn................................................26 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay trung – dài hạn tại Ngân hàng NN&PT NT Yên Khánh........................................................................26 3.2.1. Tăng cường huy động vốn để đáp ứng nhu cầu cho vay trung & dài hạn .........................................................................................................................26 3.2.2 Tăng cường giám sát trong quá trình sử dụng vốn vay..........................27 3.2.3.Tập trung xử lí nợ xấu, nợ quá hạn thông qua xử lí tài sản đảm bảo.....27 3.2.4 Xây dựng chiến lược khách hàng...........................................................28 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ của ngân hàng...........28 3.2.6 . Hoàn thiện, nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng , đào tạo cán bộ:. . .29 3.3. Một số kiến nghị...........................................................................................29 3.3.1. Kiến nghị đối với nhà nước...................................................................29 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước................................................30 3.3.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng NN&PTNT Yên Khánh.........................30 KẾT LUẬN.............................................................................................................31 Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NHTM: Ngân hàng thương mại KQHĐKD: Kết quả hoạt động kinh doanh DNNN: Doanh nghiệp nhà nước DNNQD: Doanh nghiệp ngoài quốc doanh TCKT: Tổ chức kinh tế TCTD: Tổ chức tín dụng Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Kết quả huy động vốn của NH NN&PTNT huyện Yên Khánh............17 Bảng 2.2: Cơ cấu dư nợ giai đoạn 2011 - 2013.....................................................19 Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của NH NN&PTNT Yên Khánh..........20 Bảng 2.4: Tình hình cho vay, thu nợ và dư nợ các loại kỳ hạn.............................21 Bảng 2.5: Tình hình nợ quá hạn trung – dài hạn....................................................22 Bảng 2.6: Hiệu suất sử dụng vốn trung – dài hạn..................................................23 Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn LỜI MỞ ĐẦU Nền kinh tế ngày càng phát triển, các quan hệ kinh tế cũng ngày càng được mở rộng và phức tạp thêm. Trong bối cảnh kinh tế hiện nay thì sự xuất hiện của hệ thống ngân hàng thương mại có vai trò hết sức quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế phát triển theo định hướng, các ngân hàng thương mại ngày càng tỏ rõ vai trò là kênh dẫn vốn hữu hiệu từ cá nhân, các tổ chức đến các nhà đầu tư. Và một trong những nghiệp vụ quan trọng nhất của ngân hàng đó là hoạt động cho vay trung và dài hạn. Cho vay trung và dài hạn có vai trò to lớn trong việc ổn định và thúc đẩy sự phát triển kinh tế sau những ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính thế giới. Hiệu quả cảu hoạt động này không chỉ có ý nghĩa đối với ngân hàng mà còn có ý nghĩa với từng cá nhân, từng doanh nghiệp và với cả nền kinh tế và chất lượng của nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: Ngân hàng, khách hàng, môi trường kinh tế... Nhận thức được vai trò to lớn đó, sau một thời gian thực tập và tìm hiểu về cơ sở, em chọn đề tài: ”Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng cho vay trung vµ dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Yên Khánh” làm nội dung nghiên cứu trong chuyên đề tốt nghiệp của mình. Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề có liên quan tới các công tác cho vay trung- dài hạn, về các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn tại ngân hàng, đồng thời tìm hiểu những kết quả, hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân biện pháp khắc phục những hạn chế đó. Luận văn gồm 3 phần: Phần 1: Tổng quan về cho vay trung- dài hạn của ngân hàng thương mại. Phần 2: Thực trạng cho vay trung – dài hạn tại Ngân hàng NN&PTNT Yên Khánh. Phần 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung- dài hạn tại Ngân hàng NN&PTNT Yên Khánh. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS.TS Thái Bá Cẩn và các anh chị cán bộ nhân viên tại ngân hàng NN&PTNT Yên Khánh đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo điề kiện cho em hoàn thành bài luận văn này. Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 1 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn Chương 1 TỔNG QUAN VỀ CHO VAY TRUNG- DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Ngân hàng thương mại và hoạt động cơ bản của NHTM 1.1.1 Ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại là loại hình doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ đặc thù của nền kinh tế thị trường phát triển, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế nói chung và đối với từng cộng đồng địa phương, chủ thể tham gia nói riêng. Chúng ta có thể định nghĩa ngân hàng thông qua chức năng mà chúng thực hiện tỏng nền kinh tế. Vì vậy tùy theo điều kiện mỗi nước và sự phát triển của hệ thống tài chính nước đó mà có những định nghĩa khác nhau về ngân hàng. Ở Việt Nam, Pháp lệnh Ngân hàng,Hợp tác xã tín dụng và công ty tài chính đã ban hành qua nhiều thời kỳ phù hợp với từng giai đoạn phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Luật tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010 đã chỉ rõ: Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động nhận tiên gửi, huy động vốn, cấp tín dụng, mở tài khoản thanh toán, cung ứng các phương tiện và dịch vụ thanh toán và thực hiện các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật hiện hành nhằm mục tiêu lợi nhuận. Các khái niệm hay quy định có thể khác nhau, nhưng qua đó có thể rút ra một số đặc điểm sau : - Ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp đặc biệt, tính đặc biệt thể hiện ở chỗ, Ngân hàng kinh doanh tiền tệ. - Ngân hàng thương mại là trung gian tài chính giúp điều chuyển vốn từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn. - Ngân hàng thờn mại hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, góp phần tăng vốn của chủ sở hữu. - Ngân hàng thương mại thường gắn liền với các dịch vụ tài chính. 1.1.2 Hoạt động cơ bản của NHTM - Hoạt động huy động vốn. - Hoạt động tín dụng. Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 2 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn - Hoạt động thanh toán. - Hoạt động khác. 1.2 Những nội dung cơ bản về cho vay trung- dài hạn 1.2.1 Khái niệm Cho vay trung – dài hạn là hình thức cấp tín dụng mà ngân hàng cung cấp nhằm tài trợ cho nhu cầu vốn thường xuyên của doanh nghiệp. Là các khoản cho vay có thời hạn trên một năm nhưng không dài hơn thời gian khấu hao cần thiết của tài sản hình thành từ vốn vay. Trong hoạt động cho vay của NHTM : - Cho vay trung hạn: là các khoản vay có thời hạn từ trên 12 tháng đến 5 năm. Loại này được cấp chủ yếu để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất và xây dựng công trình nhỏ, có thời hạn thu hồi vốn nhanh. - Cho vay dài hạn: là các khoản vay có thời hạn từ 5 năm trở lên. Loại này chủ yếu được sử dụng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, cải tiến và mở rộng sản xuất với quy mô lớn. 1.2.2 Đặc điểm của cho vay trung – dài hạn: a/ Đối tượng cho vay Đối tượng cho vay trung – dài hạn là toàn bộ chi phí cấu thành trong tổng mức đầu tư của các dự án xây dựng mới, mở rộng cải tạo công nghệ. Trong quan hệ tín dụng ngân hàng, đối tượng cho vay trung – dài hạn là các công trình, hạn mục công trình hoặc các dự án đầu tư xây dựng, mua sắm TSCĐ của các đơn vị kinh tế có luận chứng kỹ thuật tốt, xác thực và tổng dự toán đã phê duyệt. b/ Thời hạn cho vay Là khoảng thời gian tính từ khi khách hàng nhận tiền vay cho đến khi khách hàng hoàn trả hết nợ gốc và tiền lãi cho ngân hàng. Thời gian này do NH và khách hàng thoả thuận được ghi trong hợp đồng tín dụng. Tuy nhiên, thời gian cho vay cũng có thể không hoàn toàn cứng nhắc theo hợp đồng đã ký kết mà có thể điều chỉnh linh hoạt theo tình hình thực tế. Khi doanh nghiệp kinh doanh gặp tình hình khó khăn vì lý do bất khả kháng, NH có thể cho phép doanh nghiệp được gia hạn Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 3 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn nợ hoặc khi mà doanh nghiệp có nguồn thu thì có thể trả nợ trước hạn. c/ Giải ngân trong cho vay trung – dài hạn Trong cho vay trung – dài hạn có thể giải ngân một lần hoặc nhiều lần nhằm đảm bảo cho khách hàng có vốn kịp thời, đúng mục đích sử dụng. Ngân hàng không cho rút tiền khi nhu cầu chi tiêu liên quan đến dự án chưa phát sinh. Ngân hàng và khách hàng thoả thuận rút hết toàn bộ tiền vay một lần trong trường hợp vay để mua sắm máy móc, thiết bị. Đối với các tài sản hình thành trong một thời gian dài thì việc giải ngân được thực hiện theo tiến độ công việc hoàn thành. d/ Lãi suất trong cho vay trung – dài hạn Lãi suất trong cho vay trung – dài hạn cao hơn lãi suất trong cho vay ngắn hạn. Điều này là hợp lý vì thời gian cho vay trung – dài hạn dài nên thường chứa đựng nhiều rủi ro, trả lãi cao để bù đắp những rủi ro đó. Thêm vào đó, ngân hàng sẽ mất cơ hội sử dụng khoản vốn này một cách linh hoạt trong một khoảng thời gian dài, số vòng quay vốn tín dụng ít. Lãi suất cho vay có thể là lãi suất cố định trong suốt thời kỳ vay vốn cũng có thể là lãi suất biến động tuỳ thuộc vào sự biến động của thị trường. Việc thu tiền lãi có thể theo kỳ hạn tháng, quý, năm dựa vào số dư ở mọi kỳ hạn trả nợ và lãi suất cho vay hoặc theo hợp đồng đã thoả thuận giữa NH và khách hàng. e/ Rủi ro trong cho vay trung – dài hạn Khoản vay trung – dài hạn được cung cấp trong thời gian dài nên nó chịu ảnh hưởng của sự biến động không thể lường trước của nền kinh tế. Do đó rủi ro cho vay trung – dài hạn là rất cao. Thời hạn cho vay càng dài thì xác suất xảy ra biến động càng lớn do đó rủi ro tiềm ẩn càng cao. f/ Nguyên tắc vay vốn Khách hàng muốn vay vốn của ngân hàng phải đảm bảo được 3 nguyên tắc tín dụng cơ bản sau: - Sử dụng vốn vay đúng mục đích đã thỏa thuận ghi trong hợp đồng tín dụng. - Phải đảm bảo tiền vay và tiền lãi theo đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. - Phải đảm bảo tiền vay theo quy định của Chính phủ, NHNN. Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 4 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn 1.2.3 Điều kiện cho vay - Có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm trước pháp luật - Đủ khả năng tài chính để đảm bảo trả nợ theo thời hạn đã cam kết. - Có mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp. - Thực hiện các quy định về đảm bảo tiền vay theo quy định + Đảm bảo bằng tài sản thế chấp + Đảm bỏ bằng tài sản cầm cố. + Hình thức bảo lãnh bằng người thứ 3. + Hình thức bảo lãnh bằng tài sản được tạo ra từ nguồn vốn vay. - Doanh nghiệp vay vốn phải là doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có lãi, có vốn tham gia tối thiểu bằng 20% tổng dự toán công trình đầu tư - Doanh nghiệp vay vốn phải chấp hành đầy đủ các quy định của Nhà nước về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và thể lệ tín dụng trung – dài hạn của ngân hàng. 1.2.4 Các hình thức cho vay trung – dài hạn a/ Căn cứ vào tính chất bảo đảm - Cho vay trung – dài hạn không có bảo đảm: là loại tín dụng mà khi cho vay người vay không cần có tài sản cầm cố, thế chấp hoặc sự bảo lãnh của bên thứ ba. Việc cho vay chỉ dựa trên cơ sở lòng tin và uy tín của bản thân khách hàng. - Cho vay trung – dài hạn có bảo đảm: là loại tín dụng khi cho vay đòi hỏi người vay có tài sản cầm cố, thế chấp hoặc sự bảo lãnh của bên thứ ba. b/ Căn cứ theo đối tượng cho vay - Cho vay DNNN. - Cho vay DNNQD. - Cho vay cá nhân, hộ gia đình. c/ Căn cứ vào phương thức cho vay - Cho vay theo dự án: là khoản cho vay dựa trên cơ sở dự án khi đã xem xét khẳng định tính hiệu quả, tính khả thi của dự án đó. Có 2 hình thức cho vay theo dự án: + Cho vay đồng tài trợ: là quá trình cho vay của một nhóm tổ chức tín dụng (từ 2 TCTD trở lên) cho một dự án, do một TCTD làm đầu mối phối hợp với các Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 5 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn bên đồng tài trợ để thực hiện nhằm phân tán rủi ro. + Cho vay trực tiếp theo dự án: đây là hình thức cho vay trung – dài hạn phổ biến trong nền kinh tế thị trường. NHTM tiến hành mọi hoạt động và tự chịu trách nhiệm với từng dự án đầu tư mà họ tài trợ. - Cho vay thuê mua: là hình thức cho vay tài sản thông qua một hợp đồng tín dụng thuê mua. Qua đó người thuê mua chuyển giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho người đi thuê sử dụng và người thuê có trách nhiệm thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê và có thể được quyền sở hữu tài sản thuê, mua bán tài sản thuê hoặc thuê tiếp theo điều kiện thỏa thuận của hai bên. - Cho vay hợp vốn: trường hợp khách hàng có nhu cầu vốn lớn, thời hạn vay vốn khá dài, ngân hàng sẽ đứng ra làm đầu mối dàn xếp, huy động các nguồn vốn từ nhiều định chế tài chính khác nhau trong và ngoài nước để cùng đầu tư vào một hay nhiều dự án. 1.2.5 Vai trò của cho vay trung - dài hạn: a/ Đối với doanh nghiệp Nguồn vốn ngân hàng là một trong những nguồn sẵn có, chi phí hợp lý và linh hoạt nhất. Nó đáp ứng được nhu cầu vốn cho thanh toán, kinh doanh, đầu tư của doanh nghiệp mà không tốn nhiều công sức, chi phí cũng như thời gian cho việc tìm kiếm, đó là nguồn vốn mà doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận được với các điều kiện và phương thức thanh toán phong phú, đa dạng, giúp doanh nghiệp tranh thủ được các cơ hội đầu tư, sản xuất kinh doanh. Cho vay trung – dài hạn là nguồn tài trợ đắc lực giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất, mở rộng thì trường của mình không chỉ trong nước mà còn trên thế giới. Khi doanh nghiệp mở rộng được quy mô sản xuất thì sẽ tăng thêm được lợi nhuận và uy tín nhưng việc mở rộng sản xuất không phải việc mà doanh nghiệp có thể thực hiện trong một sớm một chiều. Hoạt động này cần thời gian dài và nguốn vốn dài hạn, vì thế tín dụng trung – dài hạn là sự lựa chọn phù hợp. Cho vay trung – dài hạn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, thay đổi cơ cấu sản xuất. Điều đó giúp doanh nghiệp thích nghi với tình hình thị trường cũng như tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hơn. Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 6 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn Việc vay vốn trung – dài hạn ở ngân hàng làm cho doanh nghiệp có thể tự chủ và khả năng kiểm soát độc lập hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình tốt hơn. b/ Đối với ngân hàng Cho vay trung – dài hạn mang lại lợi nhuận chủ yếu cho ngân hàng vì lãi suất cho vay trung – dài hạn cao nên thu nhập của ngân hàng lớn. Cho vay trung – dài hạn do có thời gian dài nên ngân hàng có thể kiểm soát được hoạt động của người vay, từ đó có những biện pháp kịp thời nhằm đảm bảo an toàn về vốn đầu tư của mình và giúp cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả hơn. Đồng thời ngân hàng cũng đang tạo ra và duy trì khách hàng của mình trong tương lai. Hoạt động cho vay trung – dài hạn còn làm tăng uy tín, nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng đồng thời thúc đẩy cho vay ngắn hạn và các hình thức dịch vụ khác trong ngân hàng phát triển. Việc mở rộng cho vay trung – dài hạn phát triển thì tiềm lực về vốn của ngân hàng cũng phát triển mạnh mẽ. Chất lượng cho vay cao thể hiện năng lực quản lý, năng lực chuyên môn của cán bộ ngân hàng tốt tạo nên uy tín và sự cạnh tranh cho ngân hàng. Ngoài ra cho vay trung – dài hạn còn là cách thức khả thi để giải quyết vốn huy động còn dư thừa tại mỗi ngân hàng. Vì vậy cần nâng cao chất lượng cho vay trung – dài hạn để giải quyết vấn đề huy động và sử dụng vốn có hiệu quả, thu được lợi nhuận cao. 1.3 Chất lượng cho vay trung & dài hạn của các ngân hàng thương mại 1.3.1 Khái niệm về chất lượng cho vay trung- dài hạn Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp muốn đứng vững và phát triển,tất yếu phải không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động . NH là một loại hình DN hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ. Trong hoạt động của ngân hàng, cho vay là nghiệp vụ chủ yếu và quan trọng nhất của NH. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng TD nói chung và chất lượng cho vay TDH nói riêng là một điều tất yếu. Theo từ điển thuật ngữ kinh tế học thì “chất lượng là toàn bộ các đặc tính của một hàng hóa hoặc dịch vụ đáp ứng yêu cầu của người mua ” hoặc “chất lượng là năng lực của một sản phẩm hoặc một dịch vụ nhằm thoả mãn nhu cầu của người sử Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 7 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn dụng” Chất lượng cho vay trung và dài hạn được hiểu theo đúng nghĩa là vốn cho vay trung và dài hạn của ngân hàng được khách hàng đưa vào quá trình sản xuất kinh doanh, dịch vụ… để tạo ra một số tiền lớn hơn vừa để hoàn trả ngân hàng gốc và lãi vừa trang trải chi phí khác và có lợi nhuận. Chất lượng cho vay TDH là một khái niệm tương đối, nó vừa cụ thể (thể hiện qua các chỉ tiêu có thể tính toán được như kết quả kinh doanh, nợ quá hạn…) vừa trừu tượng (thể hiện qua khả năng thu hút khách hàng, tác động đến nền kinh tế như tốc độ tăng trưởng kinh tế lạm phát, thất nghiệp…). Theo quan điểm của NHTM thì “chất lượng cho vay là tổng hợp các tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư vốn tín dụng của ngân hàng thương mại trong một thời kì nhất định”. 1.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay trung – dài hạn a/ Chỉ tiêu về doanh số cho vay, doanh số thu nợ và dư nợ Hoạt động tín dụng của NH là hoạt động cho vay. Do vậy doanh số cho vay thể hiện rất rõ hoạt động kinh doanh của NH có hiệu quả hay không. Doanh số cho vay mang tính thời kỳ, nó thể hiện quy mô tín dụng trong năm của NH. Để đánh giá NH tốt hay xấu cũng sẽ được thể hiện qua chỉ tiêu này. Doanh số cho vay cao và tăng đều trong từng năm thì NH hoạt động có hiệu quả. Doanh số cho vay không cao và biến động thất thường thì chứng tỏ hoạt động kinh doanh của NH không có hiệu quả. Tuy nhiên để đánh giá một cách chính xác hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và chất lượng cho vay của NH thì bên cạnh nhân tố doanh số cho vay thì NH cũng chú ý đến doanh số thu nợ và dư nợ đối với nền kinh tế. Bởi vì doanh số thu nợ và dư nợ đối với nền kinh tế quá cao hay quá thấp đều ảnh hưởng không tốt đến chất lượng cho vay và đặc biệt là chất lượng cho vay trung – dài hạn của NH. b/ Chỉ tiêu nợ quá hạn: Nợ quá hạn là khoản nợ mà một phần hoặc toàn bộ nợ gốc hoặc lãi đã quá hạn. Một cách tiếp cận khác, nợ quá hạn là những khoản tín dụng không hoàn trả Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 8 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn đúng hạn, không được phép và không đủ điều kiện gia hạn nợ. Đây là chỉ tiêu quan trọng và phổ biến khi đánh giá chất lượng cho vay. Tổng dư nợ quá hạn trung – dài hạn x 100% Tổng dư nợ cho vay trung – dài hạn Dài hạn thì có bao nhiêu % là nợ quá hạn. Khi một khoản nợ quá hạn xảy ra Tỷ lệ nợ quá hạn = thì ngân hàng sẽ gặp phải những rủi ro tiềm ẩn về khả năng thu hồi vốn và lãi nên tỷ lệ này càng thấp càng tốt. Tuy nhiên trong thực tế thì rủi ro kinh doanh là không thể tránh khỏi nên ngân hàng chấp nhận một tỷ lệ nợ quá hạn nhất định được coi là giới hạn an toàn. Ở các nước có nền tài chính phát triển người ta quy định các ngân hàng có tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ  5% thi được coi là chất lượng tín dụng tốt, ngược lại nếu vượt quá 5% thì hoạt động ngân hàng đó không an toàn và có rủi ro cao. c/ Chỉ tiêu nợ xấu Nợ xấu (hay nợ có vấn đề, nợ không lành mạnh, nợ khó đòi, nợ không thể đòi,…) biểu hiện không lành mạnh của quá trình hoạt động của các NHTM thể hiện sự rủi ro mà khách hàng gây ra đối với NH. Tổng nợ xấu trung – dài hạn x 100% Tổng dư nợ cho vay trung – dài hạn Tỷ lệ này cao có khả năng dẫn đến việc mất vốn, mất khả năng thanh toán, Tỷ lệ nợ xấu = ảnh hưởng đến chất lượng cho vay và uy tín của ngân hàng. d/ Chỉ tiêu lợi nhuận Chỉ tiêu này đánh giá hiệu quả các khoản tín dụng trung – dài hạn Tỷ lệ lợi nhuận = Lợi nhuận từ tín dụng trung – dài hạn Tổng dư nợ cho vay trung – dài hạn Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 9 MSV:10D20227N x 100% Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn Thông qua chỉ tiêu này ta có thể biết được khả năng sinh lời của các dự án tín dụng. Chỉ tiêu lợi nhuận càng cao càng tốt cho ngân hàng. e/ Chỉ tiêu vòng quay của vốn Doanh số thu nợ trung – dài hạn Tổng dư nợ cho vay trung – dài hạn Vòng quay của vốn càng lớn càng tốt vì điều đó cho thấy ngân hàng thu được Vòng quay của vốn = nhiều nợ và chứng tỏ nguốn vốn trung – dài hạn đã đầu tư hoạt động có hiệu quả. Ngược lại, vòng quay của vốn nhỏ thì việc thu nợ của ngân hàng là kém, nguồn vốn trung – dài hạn mà ngân hàng đầu tư chưa đạt được hiệu quả. f/ Chỉ tiêu sử dụng vốn Hiệu suất sử dụng vốn = Tổng dư nợ trung – dài hạn x Tổng nguồn vốn huy động trung – dài hạn 100% Chỉ tiêu này phản ánh tỷ lệ vốn cho vay trung – dài hạn của ngân hàng trong tổng nguồn vốn huy động được. Tỷ lệ này dao động trong khoảng 30% - 100%. Nếu tỷ lệ này trên hoặc dưới mức này thì gây ảnh hưởng không tốt cho ngân hàng. Nếu tỷ lệ thấp hơn thì NH không thu được nhiều lợi nhuận, còn nếu tỷ lệ cao hơn thì ảnh hưởng đến tính thanh khoản của ngân hàng do tỷ lệ dự trữ thấp. 1.3.3 Các nhân tố ánh hưởng chất lượng cho vay trung – dài hạn 1.3.3.1. Nhân tố thuộc về ngân hàng a/ Nguồn vốn của ngân hàng Vấn đề huy động vốn của ngân hàng luôn là một vấn đề nan giải. Chính vì thế ngân hàng phải thực hiện chiến lược đa dạng hóa, đa phương hóa các giải pháp huy động từ mọi nguồn để tạo được cơ cấu hợp lý. b/ Thẩm định dự án Công tác thẩm định cho vay trung – dài hạn cần được xem xét, tiến hành chặt chẽ, nếu làm không tốt sẽ ảnh hưởng đến thời gian thu hồi vốn, khả năng xảy ra rủi ro đối với ngân hàng cao và chất lượng cho vay kém. c/ Cán bộ tín dụng Trong hoạt động cho vay trung – dài hạn, cán bộ tín dụng là người tham gia trực tiếp từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng của quá trình cho vay. Chính vì thế Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 10 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn đòi hỏi người cán bộ tín dụng phải giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, phải nắm được đặc thù mỗi ngành sản xuất kinh doanh. Ngoài ra người cán bộ cần phải am hiểu pháp luật, nắm bắt được thông tin thị trường và đặc biệt phải có đạo đức nghề nghiệp, khách quan trong công việc. d/ Chính sách cho vay Chính sách cho vay trung – dài hạn được xây dựng, thực hiện một cách khoa học, chặt chẽ, kết hợp hài hòa lợi ích của ngân hàng, khách hàng, xã hội thì sẽ hứa hẹn một chất lượng cho vay trung – dài hạn tốt. 1.3.3.2. Nhân tố thuộc về khách hàng a/ Tính trung thực của khách hàng Rủi ro đạo đức có thể xảy ra khi khách hàng sử dụng vốn sai mục đích đã ghi trong hợp đồng, sử dụng vốn vào các hoạt động có rủi ro cao dẫn đến thua lỗ không thể hoàn trả khoản nợ cho ngân hàng. b/ Năng lực kinh doanh, quản lý tài chính của khách hàng Một dự án khi lên kế hoạch xây dựng có thể khả thi nhưng khi đưa vào thực hiện nếu không có năng lực quản lý tốt thì có thể dẫn đến thất thoát, thua lỗ và không còn khả năng trả nợ cho ngân hàng c/ Năng lực thị trường của khách hàng Năng lực thị trường được thể hiện qua chất lượng, giá cả của sản phẩm, vị thế của doanh nghiệp đi vào hoạt động cho đến nay để biết được sự phù hợp của dự án so với thực lực của khách hàng. Khách hàng có năng lực thị trường tốt là điều kiện thuận lợi để mở rộng sản xuất, tăng doanh thu. 1.3.3.3. Nhân tố khách quan a/ Đường lối chủ trương phát triển kinh tế của Đảng, Nhà nước va chính quyền địa phương: Đặc trưng cơ bản của hệ thống cho vay là do tính chất và cơ cấu quản lý kinh tế quyết định. Mức độ phát triển kinh tế của địa phương quy định quy mô và khối lượng đầu tư tín dụng. Do đó phạm vi và mức độ cho vay trung và dài hạn phải phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế của Đảng, nhà nước và chính quyền địa phương. b/ Môi trường kinh tế: Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 11 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn Nền kinh tế hưng thịnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản suất, kinh doanh đạt lợi nhuận cao. Ngược lại nền kinh tế suy thoái, sản xuất kinh doanh ngưng trệ, các doanh nghiệp thua lỗ, sẽ không có khả năng trả nợ ngân hàng. Do đó môi trường kinh tế tác động trực tiếp tới chất lượng cho vay của ngân hàng. c/ Môi trường pháp lý: Mọi chế độ thể lệ cho vay của ngân hàng gắn chặt với các quy định của pháp luật nhà nước. Mọi cá nhân và tổ chức kinh tế căn cứ vào qui định của pháp luật để hoạt động. Do đó môi trừơng pháp lý trong nước là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cho vay trung và dài hạn của Ngân hàng Thương Mại. . . .. 1.3.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng cho vay trung – dài hạn a/ Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn là cần thiết để phát triển kinh tế. Đảm bảo chất lượng cho vay trung và dài hạn là điều kiện để ngân hàng làm tốt vai trò trung tâm thanh toán. Khi chất lượng cho vay trung và dài hạn được đảm bảo sẽ tăng vòng quay vốn cho vay, với một lượng tiền như cũ có thể thực hiện số lần giao dịch lớn hơn, tạo điều kiện tiết kiệm tiền trong lưu thông, củng cố sức mua của đồng tiền. Chất lượng cho vay trung và dài hạn góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định tiền tệ, tăng trưởng kinh tế, tăng uy tín quốc gia. Thông qua cho vay chuyển khoản, thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, nghiệp vụ cho vay trung và dài hạn của ngân hàng thương mại đã trực tiếp làm giảm khối lượng tiền trong lưu thông, là nguyên nhân tiềm ẩn của lạm phát. Bởi vậy đảm bảo chất lượng cho vay trung và dài hạn sẽ tạo khả năng giảm bớt tiền thừa trong lưu thông, góp phần hạn chế lạm phát ổn định tiền tệ, tăng uy tín quốc gia. Cho vay trung và dài hạn là công cụ thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế xã hội theo từng ngành, từng lĩnh vực. Thông qua sự đánh giá, phân tích hiệu quả của các dự án đầu tư đã góp phần khai thác mọi tiềm năng về tài nguyên, lao động và tiền vốn để tăng năng lực sản xuất, cung cấp ngày càng nhiều sản phẩm cho xã hội, giải quyết công ăn việc làm, tăng thu nhập cho Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 12 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn người lao động … Do đó chất lượng cho vay trung và dài hạn được nâng cao sẽ góp phần tăng hiệu quả sản xuất xã hội, đảm bảo sự phát triển cân đối giữa các vùng, các ngành trong cả nước, ổn định và phát triển kinh tế. b/ Nâng cao chất lượng cho vay quyết định sư tồn tại và phát triển của các ngân hàng thương mại. Chất lượng cho vay trung và dài hạn được nâng cao làm tăng vòng quay vốn cho vay, (tạo thêm nguồn vốn) tăng khả năng cung cấp dịch vụ của ngân hàng có điều kiện thu hút được nhiều khách hàng.Tạo ra một hình ảnh đẹp về uy tín của ngân hàng và sự gắn bó trung thành của khách hàng với ngân hàng. Chất lượng cho vay trung và dài hạn làm tăng khả năng sinh lời của các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng thông qua việc giảm chi phí nghiệp vụ, quản lý và các chi phí thiệt hại khác. Chất lượng cho vay trung và dài hạn đảm bảo khả năng thanh toán và lợi nhuận của ngân hàng, tạo thế mạnh cho ngân hàng trong cạnh tranh. Chất lượng cho vay trung và dài hạn tao thuận lơị cho sư phát triển bền vững của ngân hàng. Chính nhờ chất lượng cho vay trung và dài hạn ngân hàng có nhiều khách hàng trung thành, uy tín và sản suất kinh doanh có hiệu quả, đó là cơ sở đem lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng. Như vậy chất lượng cho vay sẽ củng cố thêm mối quan hệ xã hội của ngân hàng . Từ những ưu thế trên, việc củng cố và nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn là điều cần thiết cho tồn tại và phát triển lâu dài của Ngân hàng Thương Mại. Chương 2 Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 13 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn THỰC TRẠNG CHO VAY TRUNG & DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNT HUYỆN YÊN KHÁNH 2.1. Vài nét về sự ra đời và phát triển của ngân hàng NN&PTNT huyện Yên Khánh 2.1.1 quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng NN&PTNT huyện Yên Khánh NHNo & PTNT Huyện Yên Khánh tiền thân là được tách ra từ NHNo & PTNT Huyện Yên Mô và được thành lập năm 1994, là Chi nhánh Ngân hàng cấp II trực thuộc NHNo & PTNT tỉnh Ninh Bình. Tính đến nay, sau 20 năm xây dựng và phát triển, mặc dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách, trước yêu cầu của công cuộc đổi mới nền kinh tế nói chung và kinh tế huyện Yên Khánh nói riêng, nhưng bằng sự quyết tâm và phấn đấu nỗ lực của mình, chi nhánh đã thực sự vươn lên thành một chi nhánh mạnh của NHNo & PTNT Tỉnh Ninh Bình, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy nền kinh tế địa phương phát triển thực hiện thắng lợi những mục tiêu kinh tế đề ra, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, ổn định kinh tế và đời sống. Là một Chi nhánh cấp II trực thuộc NHNo & PTNT Tỉnh Ninh Bình, hệ thống tổ chức của NHNo & PTNT Huyện Yên Khánh gồm 03 Phòng nghiệp vụ chính, 04 Phòng giao dịch trực thuộc. Với tổng số 54 cán bộ công nhân viên (44 cán bộ trong biên chế, 10 cán bộ hợp đồng ngắn hạn), mạng lưới hoạt động của chi nhánh tập trung huy động vốn và cho vay đối với các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đóng tại địa bàn cũng như dân cư tại 19 xã và 01 thị trấn. Trụ sở chi nhánh NHNo & PTNT Huyện Yên Khánh được đặt tại khu vực đông dân cư, trung tâm kinh tế năng động là điều kiện để phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động. Bộ máy quản lý điều hành gọn nhẹ, Ban lãnh đạo Ngân hàng luôn luôn quan tâm đến công tác tổ chức tuyển dụng, sắp xếp cán bộ; chất lượng cán bộ ngày càng được nâng cao. Bên cạnh các cán bộ trẻ được đào tạo chính qui và tuyển chọn kỹ lưỡng còn có các anh chị thuộc thế hệ đi trước dày dạn kinh Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 14 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn nghiệm nghiệp vụ. 2.1.2 Tổ chức bộ máy Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Ngân hàng Nông nghiệp huyện Yên Khánh như sau: Giám đốc Phó giám đốc Phòng tín dụng Phó giám đốc Phòng hành chính-nhân sự Phòng kế toán-ngân quỹ Ban giám đốc: gồm 03 người, 01 giám đốc 02 Phó Giám đốc - Giám đốc kiêm bí thư chi bộ phụ trách công tác tổ chức, công tác kiểm tra kiểm soát, công tác kế hoạch. - Phó giám đốc phụ trách công tác kinh doanh của đơn vị - Phó giám đốc phụ trách công tác kế toán-kho quỹ - Phòng Tín dụng: gồm 01 Trưởng Phòng phụ trách chung; 01 Phó phòng phụ trách công tác báo cáo, thống kê, kế hoạch; 01 Phó phòng phụ trách công tác kiểm soát, thẩm định và các cán bộ được phân công bố trí phụ trách địa bàn các xã (thị trấn). Đây là phòng mũi nhọn, tập trung những hoạt động kinh doanh chính của ngân hàng quyết định phần lớn đến kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng Yên Khánh. Phòng Kế toán–Ngân quỹ: gồm 01 trưởng phòng phụ trách chung; 01 Phó phòng phụ trách công tác tiết kiệm nguồn vốn; 01 Phó phòng phụ trách công tác tin học điện toán và các kế toán viên được bố trí thực hiện các công việc có liên quan như: mở tài khoản tiền gửi, thanh toán các loại séc, uỷ nhiệm chi, cho vay – thu nợ… Phòng Kế toán – Ngân quỹ đảm nhiệm việc thu chi tiền mặt, kho quỹ nhằm Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 15 MSV:10D20227N Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: PGS.TS Thái Bá Cẩn phục vụ hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Phòng Hành chính – Nhân sự: Gồm trưởng phòng có nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cho Ban giám đốc, thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tuyển dụng, đề bạt nâng lương, thưởng cho cán bộ công nhân viên…; và các nhân viên đảm nhiệm các công việc liên quan đến công tác hành chính. Ngoài ra còn có 4 phòng giao dịch hoạt động dưới sự kiểm xoát chặt chẽ của ngân hàng chi nhánh Yên Khánh nhằm mục đích đảm bảo sự thuận tiện và chất lượng phục vụ tốt nhất cho khách hàng, bao gồm: Phòng giao dịch Khánh An phụ trách hoạt động của các xã: Khánh Phú, Khánh Hòa, Khánh An, Khánh Cư. Phòng giao dịch Khánh Nhạc phụ trách hoat động của các xã: Khánh Hồng, Khánh Nhạc, Khánh Hội, Khánh Mậu. Phòng giao dịch Khánh Trung phụ trách hoat động của các xã: Khánh Thủy, Khánh Trung, Khánh Thành, Khánh Công. Phòng giao dịch Khánh Thiện phụ trách hoat động của các xã: Khánh Tiên, Khánh Thiện, Khánh Cường, Khánh Lợi. Riêng khu vực trung tâm ngân hàng Yên Khánh phụ trách hoạt động các xã: thị trấn Yên Ninh, xã Khánh Vân, xã Khánh Hải, xã Khánh Ninh đồng thời phụ trách khối doanh nghiệp trên địa bàn huyện Yên Khánh. Bộ máy quản lý của chi nhánh được tổ chức theo mô hình trực tuyến chức năng, vừa gọn nhẹ, đảm bảo linh hoạt trong quá trình hoạt động vừa đảm bảo tiết kiệm chi phí. 2.2. Tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng NN&PTNT Chi nhánh huyện Yên Khánh 2.2.1. Tình hình huy động vốn (2011 – 2013) Huy động vốn là một hoạt động được ngân hàng rất chú trọng, với mục tiêu đảm bảo vốn cho vay, an toàn thanh khoản và tăng nhanh tài sản Có. Bảng 2.1: Kết quả huy động vốn của NH NN&PTNT huyện Yên Khánh Phạm Thị Thu Hiền- Lớp TC15.12 16 MSV:10D20227N