Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Ch¬ng 1:
cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng th¬ng m¹i vµ
nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng
1.1 Néi dung vµ vai trß cña cho vay tiªu dïng.
1.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh nghiÖp vô cho vay tiªu dïng cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i
Quan s¸t ho¹t ®éng mua b¸n th«ng thêng ngêi ta thÊy trªn thùc
tÕ cã hiÖn tîng sau ph¸t sinh: ngêi tiªu dïng cã mong muèn sö dông
hµng ho¸ tríc khi cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. §ã lµ nhu cÇu tÊt yÕu cña
con ngêi ph¸t sinh trong cuéc sèng hµng ngµy. Lóc cßn trÎ, con ng êi
cÇn ®i l¹i nhiÒu h¬n, khi ®ã cã mét chiÕc «t« th× gi¸ trÞ sö dông rÊt cao
nhng l¹i kh«ng cã tiÒn mua. §Õn khi cã tuæi míi tiÕt kiÖm ®ñ tiÒn ®Ó
mua s¾m th× nhu cÇu ®i l¹i kh«ng cßn nhiÒu n÷a. VËy t¹i sao ta kh«ng
hëng thô ngay tõ b©y giê nh÷ng thø ta ch¾c ch¾n kiÕm ®îc trong t¬ng
lai? Còng mét vÝ dô kh¸c t¬ng tù: b©y giê ta cÇn tiÒn ®Ó ®i häc ®¹i häc,
nhng hiÖn t¹i ta l¹i kh«ng cã tiÒn th× íc m¬ ®i häc ®Ó cã viÖc lµm tèt
sau nµy sÏ trë nªn xa vêi. Trong khi ®ã, ta biÕt r»ng, nÕu häc ®¹i hoc
xong th× khi ra trêng ta cã thÓ dÔ dµng t×m viÖc h¬n, kiÕm tiÒn nhanh
h¬n vµ nhiÒu h¬n. VËy t¹i sao ta l¹i kh«ng thÓ sö dông sè tiÒn mµ ta cã
thÓ kiÕm ®îc trong t¬ng lai ®Ó ®Çu t cho viÖc häc tËp trong hiÖn t¹i?
Lµm thÕ nµo ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu tiªu dïng vµ kh¶
n¨ng thanh to¸n, ®ã thùc sù ®ã lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m.
Trªn thùc tÕ ®· diÔn ra hai c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn nãi trªn:
C¸ch thø nhÊt ®ã lµ mua b¸n chÞu, c¸ch nµy cã nhiÒu bÊt lîi ®èi víi
ngêi b¸n v× ngêi b¸n thu håi vèn chËm, l¹i gÆp ph¶i nhiÒu rñi ro. H×nh
thøc mua b¸n chÞu chØ kh¶ thi trong trêng hîp ngêi mua cã uy tÝn, cã
kh¶ n¨ng thanh to¸n trong t¬ng lai vµ ngêi b¸n ®îc tæ chøc kh¸c tµi trî
vèn. C¸ch thø hai, c¸ch nµy lµm ngêi mua vay ®îc tiÒn nªn cã ®ñ kh¶
n¨ng thanh to¸n, c¸ch nµy võa tho¶ m·n nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng
mµ nhµ s¶n xuÊt còng b¸n ®ù¬c hµng vµ thu håi ®îc vèn ngay.
Nh vËy, lµ cÇn ®Õn mét tæ chøc thø 3 thùc hiÖn viÖc cho vay ®èi
víi ngêi mua hoÆc hç trî cho ngêi b¸n. SÏ kh«ng cã mét tæ chøc nµo
®¶m nhËn ®îc vÞ trÝ nµy b»ng c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh, mµ quan
träng nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Thùc hiÖn cho vay tiªu dïng lµ
ng©n hµng ®· më réng ho¹t ®éng kinh doanh thu ®îc lîi nhuËn – môc
tiªu quan träng nhÊt cña c¸c tæ chøc kinh tÕ.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Tãm l¹i cho vay tiªu dïng lµ mét ho¹t ®éng tÊt yÕu h×nh thµnh
do yªu cÇu cña thÞ trêng nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò: ngêi tiªu dïng cã
nhu cÇu tiªu dïng vît qua kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i, ngêi b¸n mong
muèn tiªu thô ®îc hµng ho¸ vµ ngêi cã tiÒn mong muèn t×m kiÕm thu
nhËp tõ ho¹t ®éng nµy. §ã lµ ba lÝ do chÝnh h×nh thµnh nªn nghiÖp vô
cho vay tiªu dïng.
Trong lÞch sö, hÇu hÕt c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng tÝch cùc
cho vay ®èi víi c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh v× hä tin r»ng c¸c kho¶n cho
vay tiªu dïng nãi chung cã quy m« rÊt nhá vµ rñi ro vì nî t ¬ng ®èi cao
vµ do ®ã lµm cho chóng trë nªn cã møc sinh lêi thÊp. §Çu thÕ kû nµy,
c¸c ng©n hµng B¾t ®Çu dùa nhiÒu h¬n vµo tiÒn göi cña kh¸ch hµng ®Ó
tµi trî cho nh÷ng mãn vay th¬ng m¹i lín. Vµ råi sù c¹nh tranh khèc
liÖt trong biÖc giµnh giËt thÞ trêng tiÒn göi vµ cho vay ®· buéc c¸c
ng©n hµng ph¶i híng tíi ngêi tiªu dïng nh lµ mét kh¸ch hµng trung
thµnh, tiÒm n¨ng. Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n khiÕn cho ng©n
hµng cã vÞ trÝ thèng trÞ trªn lÜnh vùc cho vay tiªu dïng lµ ng©n hµng
kh«ng ngõng khai th¸c nguån tiÒn göi d©n c vµ coi ®©y lµ nguån vèn
quan träng nhÊt. RÊt nhiÒu hé gia ®×nh sÏ kh«ng muèn göi tiÒn vµo
mét ng©n hµng nÕu hä kh«ng thÊy ®îc r»ng m×nh sÏ cã triÓn väng vay
l¹i tiÒn tõ chÝnh ng©n hµng ®ã khi cã nhu cÇu. Do vËy, nhiÒu ng©n hµng
lín ®· thµnh lËp nh÷ng phßng tÝn dông tiªu dïng lín m¹nh.
Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, cho vay tiªu dïng ®· trë thµnh
mét trong nh÷ng lo¹i h×nh tÝn dông cã møc t¨ng trëng nhanh nhÊt. C¸c
ng©n hµng ®· liªn tôc ph¸t triÓn vµ trë thµnh nh÷ng tæ chøc cÊp tÝn
dông chÝnh trong lÜnh vùc cho vay tiªu dïng.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tèc ®é t¨ng trëng cña cho vay tiªu
dïng ®· chËm l¹i do nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn chËm l¹i. Tuy
nhiªn, ngêi tiªu dïng vÉn tiÕp tôc lµ nguån vèn chñ yÕu cña ng©n hµng
th¬ng m¹i vµ t¹o ra mét trong sè nh÷ng nguån thu quan träng nhÊt.
ChiÕn lîc cho vay tiªu dïng sÏ tiÕp tôc ®ãng vai trß chñ ®¹o trong c¸c
dÞch vô ng©n hµng còng nh trong qu¶n lý ng©n hµng. Xu híng nµy diÔn
ra bëi v× cho vay tiªu dïng kh«ng chØ lµ mét trong nh÷ng kho¶n môc
mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho ng©n hµng mµ cßn bëi v× ngêi tiªu
dïng víi tr×nh ®é d©n trÝ ngµy cµng cao sÏ vay nhiÒu h¬n ®Ó n©ng møc
sèng b¶n th©n vµ ®¸p øng c¸c kÕ ho¹ch chi tiªu trªn c¬ së triÓn väng vÒ
thu nhËp trong t¬ng lai.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Trong t¬ng lai, cho vay tiªu dïng sÏ híng theo môc tiªu vÒ sù
thuËn tiÖn, ng©n hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸ nh©n, hé gia ®×nh nhËn ® îc kho¶n vay sím h¬n trong khi vÉn duy tr× ®îc sù kiÓm so¸t ®èi víi
mãn vay tiªu dïng ®Ó tr¸nh nh÷ng gi¶m sót ®¸ng kÓ vÒ chÊt l îng tÝn
dông. §©y còng chÝnh lµ xu híng chñ yÕu mµ ho¹t ®éng cho vay tiªu
dïng sÏ ph¸t triÓn trong t¬ng lai.
1.1.2 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ c¸c lo¹i cho vay tiªu dïng.
1.1.2.1 Kh¸i niÖm
Cho vay tiªu dïng lµ c¸c kho¶n cho vay nh»m tµi trî cho nhu
cÇu chi tiªu cña ngêi tiªu dïng, bao gåm c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh. c¸c
kho¶n cho vay tiªu dïng lµ nguån tµi chÝnh quan träng gióp ng êi tiªu
dïng cã thÓ trang tr¶i c¸c nhu cÇu trong cuéc sèng nh : nhµ ë, ph¬ng
tiÖn ®i l¹i, tiÖn nghi sinh ho¹t, häc tËp, du lÞch, y tÕ....tr íc khi hä cã ®ñ
kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó hëng thô.
1.1.2.2 §Æc ®iÓm cña cho vay tiªu dïng
Do cho vay tiªu dïng lµ h×nh thøc tµi trî cho môc ®Ých chi tiªu
cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh nªn nã cã ®Æc ®iÓm riªng kh¸c víi tÝn dông
ng©n hµng nãi chung. Cô thÓ:
- Kh¸ch hµng vay lµ c¸ nh©n vµ c¸c hé gia ®×nh
- Môc ®Ých vay nh»m phôc vô nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n, hé
gia ®×nh kh«ng ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých kinh doanh. Do ®ã phô
thuéc vµo nhu cÇu, tÝnh c¸ch cña tõng ®èi tîng kh¸ch hµng vµ chu kú
kinh tÕ cña ngêi ®i vay.
- Kh¸ch hµng vay tiªu dïng thêng Ýt quan t©m ®Õn l·i suÊt mµ
thêng quan t©m ®Õn sè tiÒn hä ph¶i thanh to¸n.
- VÒ l·i suÊt, do quy m« c¸c kho¶n vay thêng nhá (trõ nh÷ng
kho¶n vay ®Ó mua bÊt ®éng s¶n) dÉn ®Õn chi phÝ cao. Do vËy, l·i suÊt
cho vay tiªu dïng thêng cao h¬n l·i suÊt cho vay th¬ng m¹i.
- C¸c nguån tr¶ nî chñ yÕu cña ngêi ®i vay cã thÓ biÕn ®éng lín
phô thuéc vµo qu¸ tr×nh lµm viÖc, kü n¨ng vµ kinh nghiÖm ®èi víi c«ng
viÖc cña ngêi nµy.
- Nh÷ng kh¸ch hµng cã viÖc lµm, møc thu nhËp æn ®Þnh vµ cã
tr×nh ®é häc vÊn lµ nh÷ng tiªu chÝ quan träng ®Ó ng©n hµng th¬ng m¹i
quyÕt ®Þnh cho vay.
1.1.2.3 C¸c lo¹i h×nh cho vay tiªu dïng
a/ C¨n cø vµo môc ®Ých cho vay
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Cho vay tiªu dïng c tró ( Residential morage loan): lµ c¸c
kho¶n cho vay nh»m phôc vô nhu cÇu x©y dùng, mua s¾m hoÆc c¶i t¹o
nhµ ë c¸ nh©n, hé gia ®×nh.
Cho vay tiªu dïng kh«ng c tró ( Nonresidential morage loan):
lµ c¸c kho¶n cho vay phôc vô nhu cÇu c¶i thiÖn ®êi sèng nh mua s¾m
ph¬ng tiÖn, ®å dïng, du lÞch, häc hµnh hoÆc gi¶i trÝ....
b/ C¨n cø vµo h×nh thøc cho vay
Cho vay tiªu dïng trùc tiÕp ( Direct consumer loan): lµ lo¹i
cho vay trong ®ã kh¸ch hµng trùc tiÕp xin vay, nhËn tiÒn vay vµ trùc
tiÕp tr¶ nî ng©n hµng. Gåm cã c¸c h×nh thøc sau:
- Cho vay tiªu dïng tr¶ theo ®Þnh kú
- Theo h×nh thøc thÎ tÝn dông: lµ nghiÖp vô tÝn dông mµ trong ®ã
ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cho nh÷ng ngêi cã tµi kho¶n ng©n hµng cã ®ñ
®iÒu kiÖn cÊp thÎ vµ Ên ®Þnh møc giíi h¹n tÝn dông tèi ®a mµ ng êi cã
thÎ ®îc phÐp sö dông.
Cho vay tiªu dïng trùc tiÕp cã mét sè u ®iÓm sau:
Trong cho vay tiªu dïng trùc tiÕp ng©n hµng cã thÓ tËn dông ® îc
së trêng cña nh©n viªn tÝn dông. Nh÷ng ngêi nµy thêng ®îc ®µo t¹o
chuyªn m«n vµ cã nhiÒu kinh nghiÖm trong lÜnh vùc tÝn dông cho nªn
c¸c quyÕt ®Þnh tÝn dông trùc tiÕp cña ng©n hµng thêng cã chÊt lîng cao
h¬n so víi trêng hîp chóng ®îc quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng c«ng ty b¸n lÎ.
Ngoµi ra, trong ho¹t ®éng cña m×nh nh©n viªn tÝn dông ng©n
hµng cã xu híng chó träng ®Õn viÖc t¹o ra c¸c kho¶n vay cã chÊt l îng
tèt trong khi nh©n viªn cña nh÷ng c«ng ty b¸n lÎ thêng chó träng ®Õn
viÖc b¸n cho ®îc nhiÒu hµng. Bªn c¹nh ®ã, t¹i thêi ®iÓm b¸n hµng, c¸c
quyÕt ®Þnh tÝn dông thêng ®îc ®a ra véi vµng vµ nh vËy cã thÓ cã nhiÒu
kho¶n tÝn dông ®îc cÊp ra mét c¸ch kh«ng chÝnh ®¸ng. H¬n n÷a, trong
mét sè trêng hîp do quyÕt ®Þnh nhanh, c«ng ty b¸n lÎ cã thÓ tõ chèi
cÊp tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng tèt cña m×nh. nÕu ngêi cÊp tÝn dông lµ
ng©n hµng, ®iÒu nµy cã thÓ ®îc h¹n chÕ.
Cho vay tiªu dïng trùc tiÕp cã u ®iÓm lµ linh ho¹t h¬n so víi cho
vay tiªu dïng gi¸n tiÕp.
Khi kh¸ch hµng co quan hÖ trùc tiÕp víi ng©n hµng, cã rÊt nhiÒu
lîi thÕ cã thÓ ph¸t sinh cã kh¶ n¨ng lµm tho¶ m·n quyÒn lîi cho c¶ hai
phÝa kh¸ch hµng lÉn ng©n hµng.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp ( Indirect consumer loan): lµ lo¹i
tÝn dông ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ng©n hµng mua c¸c phiÕu b¸n hµng
cña c¸c cöa hµng b¸n lÎ. Nh vËy, chÝnh lµ c¸ch tµi trî b¸n hµng tr¶ gãp
cña ng©n hµng. Nã ®îc thùc hiÖn mét trong hai c¸ch sau:
C¸ch 1:
(1)
(2)
Ngêi mua
(5)
Ngêi b¸n
(3)
(4)
Ng©n hµng th¬ng m¹i
Víi:
(1) Ngêi mua tr¶ tríc tõ 20% ®Õn 30% gi¸ trÞ cña tµi s¶n
(2) Ngêi b¸n giao tµi s¶n cho ngêi mua, nhng vÉn n¾m quyÒn së
h÷u tµi s¶n.
(3) Ngêi b¸n giao quyÒn së h÷u tµi s¶n cho ng©n hµng vµ phiÕu
b¸n hµng ®Ó thÕ chÊp tµi s¶n
(4) Ng©n hµng tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n
(5) Ngêi mua tr¶ gãp cho ng©n hµng theo ®Þnh kú vµ møc ®· ®Þnh
C¸ch 2.
(1)
Ngêi mua (4)
Ngêi b¸n
(5)
(2)
(3)
Ng©n hµng th¬ng m¹i
Víi :
(1) Ngêi mua mua chÞu hµng ho¸ vµ giao kú phiÕu cho ngêi b¸n
(2) Ngêi mua kÝ quü cho ng©n hµng tõ 20% ®Õn 30% gi¸ trÞ tµi
s¶n vµ cam kÕt thÕ chÊp tµi s¶n
(3) Ng©n hµng chiÕt khÊu kú phiÕu cña ngêi b¸n giao
(4) Ngêi b¸n giao tµi s¶n vµ quyÒn së h÷u cho ngêi mua
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
(5) Ngêi mua tr¶ gãp cho ng©n hµng theo ®Þnh kú vµ møc ®·
®Þnh
víi h×nh thøc cho vay gi¸n tiÕp cã mét sè u ®iÓm sau:
- Cho phÐp ng©n hµng dÔ dµng t¨ng doanh sè cho vay tiªu dïng.
- Cho phÐp ng©n hµng tiÕt gi¶m ®îc chi phÝ trong cho vay.
- Lµ nguån gèc cña viÖc më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ c¸c
ho¹t ®éng ng©n hµng kh¸c.
Bªn c¹nh mét sè u ®iÓm, cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp cã mét sè nhîc
®iÓm sau:
- Ng©n hµng kh«ng tiÕp xóc trùc tiÕp víi ngêi tiªu dïng ®· ®îc
b¸n chÞu
- ThiÕu sù kiÓm so¸t cña ng©n hµng khi c«ng ty b¸n lÎ thùc hiÖn
viÖc b¸n chÞu hµng ho¸.
- Kü thuËt nghiÖp vô cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp cã tÝnh phøc t¹p
cao.
Do nh÷ng nhîc ®iÓm trªn nªn cã rÊt nhiÒu ng©n hµng kh«ng mÆn
mµ víi cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp. Cßn nh÷ng ng©n hµng nµo tham gia
vµo ho¹t ®éng nµy th× ®Òu cã c¸c c¬ chÕ kiÓm so¸t tiªu dïng chÆt chÏ.
Cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp thêng ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ph¬ng
thøc sau:
- Tµi trî truy ®ßi toµn bé: theo ph¬ng thøc nµy khi b¸n cho ng©n
hµng c¸c kho¶n nî mµ ngêi tiªu dïng ®· mua chÞu, C«ng ty b¸n lÎ cam
kÕt sÏ thanh to¸n cho ng©n hµng toµn bé c¸c kho¶n nî nÕu, khi ®Õn h¹n
ngêi tiªu dïng kh«ng thanh to¸n cho ng©n hµng.
- Tµi trî truy ®ßi h¹n chÕ: theo ph¬ng thøc nµy, tr¸ch nhiÖm cña
c«ng ty b¸n lÎ ®èi víi c¸c kho¶n nî ngêi tiªu dïng mua chÞu kh«ng
thanh to¸n chØ giíi h¹n trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, phô thuéc vµo
c¸c ®iÒu kho¶n ®· ®îc tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng víi c«ng ty b¸n lÎ.
Díi ®©y lµ c¸c kho¶n tho¶ thuËn thêng gÆp trong trêng hîp truy ®ßi
h¹n chÕ:
* C«ng ty b¸n lÎ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n mét phÇn nî
trong trêng hîp nÕu ngêi mua chÞu kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó tr¶ tríc mét sè
tiÒn nhÊt ®Þnh khi mua chÞu hoÆc kh«ng ®ñ c¸c tiªu chuÈn tÝn dông do
ng©n hµng ®Ò ra.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
* C«ng ty b¸n lÎ cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm cho toµn bé sè nî ®·
b¸n chÞu cho ®Õn khi ng©n hµng thu håi ®îc mét sè lîng c¸c kho¶n nî
nhÊt ®Þnh ®óng h¹n.
* Toµn bé tr¸ch nhiÖm thanh to¸n nî cña c«ng ty b¸n lÎ ®îc giíi
h¹n theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi tæng sè nî trong mét thêi h¹n nhÊt
®Þnh.
* Toµn bé tr¸ch nhiÖm thanh to¸n nî cña c«ng ty b¸n lÎ ®îc giíi
h¹n trong ph¹m vi sè tiÒn dù phßng ký göi t¹i ng©n hµng. Th êng sè
tiÒn dù phßng ®îc trÝch tõ chªnh lÖch gi÷a chi phÝ tµi trî mµ c«ng ty
b¸n lÎ b¸n cho ngêi mua chÞu vµ chi phÝ tµi trî mµ ng©n hµng tÝnh cho
c«ng ty b¸n lÎ. §©y lµ trêng hîp ®îc c¸c ng©n hµng ¸p dông phæ biÕn
nhÊt. Sè tiÒn dù phßng ký göi t¹i ng©n hµng cã t¸c dông h¹n chÕ rñi ro
cho ng©n hµng khi ngêi mua chÞu kh«ng tr¶ nî hoÆc tr¶ nî tríc h¹n.
- Tµi trî miÔn truy ®ßi: theo ph¬ng thøc nµy sau khi b¸n c¸c
kho¶n nî cho ng©n hµng, c«ng ty b¸n lÎ kh«ng cßn chÞu tr¸ch nhiÖm
cho viÖc chóng cã ®îc hoµn tr¶ hay kh«ng. Ph¬ng thøc nµy chøa ®ùng
nhiÒu rñi ro cao cho ng©n hµng nªn chi phÝ tµi trî thêng ®îc ng©n hµng
tÝnh cao h¬n so víi c¸c ph¬ng thøc nãi trªn vµ c¸c kho¶n nî ®îc mua
còng ®îc kÐn chän rÊt kü. Ngoµi ra, chØ cã nh÷ng c«ng ty b¸n lÎ rÊt ® îc ng©n hµng tin cËy míi ¸p dông h×nh thøc nµy.
- Tµi trî cã mua l¹i: khi thùc hiÖn cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp
theo ph¬ng thøc niÔm truy ®ßi hoÆc truy ®ßi mét phÇn nÕu rñi ro x¶y
ra, ngêi tiªu dïng kh«ng tr¶ nî th× ng©n hµng thêng ph¶i thanh lý tµi
s¶n ®Ó thu håi nî. Trong trêng hîp nµy, nÕu cã tho¶ thuËn tríc th× ng©n
hµng cã thÓ b¸n trë l¹i cho c«ng ty b¸n lÎ phÇn nî m×nh cha ®îc thanh
to¸n, kÌm víi tµi s¶n ®· ®îc thô ®¾c trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh.
c/ C¨n cø vµo ph¬ng thøc hoµn tr¶
Cho vay tiªu dïng tr¶ gãp: ®©y lµ h×nh thøc cho vay trong ®ã
ngêi ®i vay tr¶ nî (gåm c¶ gèc vµ l·i) cho ng©n hµng nhiÒu lÇn, theo
nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh trong thêi h¹n cho vay. Ph¬ng thøc nµy thêng
®îc ¸p dông cho c¸c kho¶n vay cã gi¸ trÞ lín hoÆc thu nhËp tõng ®Þnh
kú cña ngêi ®i vay kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n hÕt mét lÇn sè nî
vay.
§èi víi lo¹i cho vay tiªu dïng nµy, c¸c ng©n hµng thêng chó ý
tíi mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau:
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
- Lo¹i tµi s¶n ®îc tr¶ nî: thiÖn chÝ tr¶ nî cña ngêi ®i vay sÏ tèt
h¬n nÕu tµi s¶n h×nh thµnh tõ tiÒn vay ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu ®èi
víi hä l©u dµi trong t¬ng lai. Khi lùa chän tµi s¶n ®Ó tµi trî ng©n hµng
thêng chó ý ®Õn ®iÒu nµy, nªn ng©n hµng thêng chØ muèn tµi trî cho
nhu cÇu mua s¾m nh÷ng tµi s¶n cã thêi h¹n sö dông l©u bÒn hoÆc cã
gi¸ trÞ lín. V× r»ng, víi nh÷ng lo¹i tµi s¶n nµy ngêi tiªu dïng sÏ ®îc hëng nh÷ng tiÖn Ých tõ chóng trong mét thêi gian dµi.
- Sè tiÒn ph¶i øng tríc: Th«ng thêng, ng©n hµng yªu cÇu ngêi ®i
vay ph¶i thanh to¸n trø¬c mét phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cÇn mua s¾m. sè tiÒn
nµy ®îc gäi lµ sè tiÒn tr¶ tríc, phÇn cßn l¹i ng©n hµng sÏ cho vay. Sè
tiÒn tr¶ tríc cÇn ph¶i ®ñ lín ®Ó mét mÆt lµm cho ngêi ®i vay nghÜ r»ng
hä chÝnh lµ chñ së h÷u cña tµi s¶n, mÆt kh¸c cã t¸c dông h¹n chÕ rñi
ro cho ng©n hµng. Mét khi kh«ng c¶m nhËn ®îc r»ng m×nh lµ chñ së
h÷u cña tµi s¶n h×nh thµnh tõ tiÒn vay th× ngêi ®i vay cã thÓ sÏ cã th¸i
®é miÔn cìng trong viÖc tr¶ nî. Ngoµi ra, khi kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî
trong nhiÒu trêng hîp ng©n hµng ®µnh ph¶i ®¾c thô hoÆc ph¸t m¹i tµi
s¶n ®Ó thu håi nî. HÇu hÕt c¸c tµi s¶n ®· qua sö dông ®Òu bÞ gi¶m gi¸
trÞ, tøc lµ gi¸ trÞ thÞ trêng nhá h¬n gi¸ trÞ h¹ch to¸n cña tµi s¶n, cho nªn
sè tiÒn tr¶ tríc cã mét vai trß quan träng gióp ng©n hµng h¹n chÕ ®îc
rñi ro.
Sè tiÒn tr¶ tríc nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau:
+ Lo¹i tµi s¶n: ®èi víi tµi s¶n cã møc ®é gi¶m gi¸ nhanh th× sè
tiÒn tr¶ tríc nhiÒu vµ ngîc l¹i, ®èi víi tµi s¶n cã møc ®é gi¶m gi¸ chËm
th× sè tiÒn tr¶ tríc Ýt.
+ ThÞ trêng tiªu thô tµi s¶n sau khi ®· sö dông: tµi s¶n sau khi ®·
sö dông nÕu vÉn cã thÓ tiÕp tôc mua b¸n dÔ dµng th× sè tiÒn tr¶ tríc cã
xu híng thÊp, ngîc l¹i nÕu tµi s¶n ®· qua sö dông mµ rÊt khã t×m ®îc
thÞ trêng tiªu thô th× sè tiÕn tr¶ tríc cã xu híng cao h¬n.
+ M«i trêng kinh tÕ
+ N¨ng lùc tµi chÝnh cña ngêi ®i vay
- Chi phÝ tµi trî: chi phÝ tµi trî lµ chi phÝ mµ ngêi ®i vay ph¶i tr¶
cho ng©n hµng cho viÖc sö dông vèn. Chi phÝ tµi trî chñ yÕu bao gåm
l·i vay vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Chi phÝ tµi trî ph¶i trang tr¶i
cho ®îc chi phÝ vèn tµi trî, chi phÝ ho¹t ®éng, rñi ro, ®ång thêi mang
l¹i mét phÇn lîi nhuËn tho¶ ®¸ng cho ng©n hµng.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
- §iÒu kho¶n thanh to¸n:khi x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n liªn quan
®Õn viÖc thanh to¸n nî cña kh¸ch hµng, ng©n hµng thêng chó ý tíi mét
sè vÊn ®Ò sau:
+ Sè tiÒn thanh to¸n mçi kú ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng vÒ thu
nhËp, trong mèi quan hÖ hµi hoµ víi c¸c nhu cÇu chi tiªu kh¸c cña
kh¸ch hµng.
+ Gi¸ trÞ cña tµi s¶n tµi trî kh«ng ®îc thÊp h¬n sè tiÒn tµi trî cha
®îc thu håi.
+ Kú h¹n tr¶ nî ph¶i thuËn lîi cho viÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng.
Kú h¹n tr¶ nî thêng theo th¸ng. Bëi v×, th«ng thêng nguån tr¶ nî chÝnh
cña ngêi vay tiªu dïng lµ thu nhËp nhËn ®îc hµng th¸ng.
+ Thêi h¹n tr¶ nî kh«ng nªn qu¸ dµi. Thêi h¹n tr¶ nî bÞ giíi h¹n
bëi thêi h¹n ho¹t ®éng cña tµi s¶n tµi trî. Thêi h¹n tµi trî qu¸ dµi th×
thiÖn chÝ tr¶ nî cña ngêi ®i vay còng nh viÖc thu håi nî thêng gÆp
nhiÒu r¾c rèi.
+ Sè tiÒn kh¸ch hµng ph¶i thanh to¸n cho ng©n hµng mçi ®Þnh kú
cã thÓ ®îc tÝnh b»ng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
* Ph¬ng ph¸p gép: ®©y lµ ph¬ng ph¸p thêng ®îc ¸p dông trong
cho vay tiªu dïng tr¶ gãp, do tÝnh chÊt ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu cña nã.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt l·i ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy vèn gèc nh©n
víi l·i suÊt vµ thêi h¹n vay, sau ®ã céng gép vµo vèn gèc råi chia cho
sè kú h¹n ph¶i thanh to¸n ®Ó t×m sè tiÒn ph¶i thanh to¸n ë mçi ®Þnh kú.
C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau:
V+L
T =
n
Víi : L = V x r x n
Trong ®ã:
T : sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ng©n hµng mçi kú h¹n
L : Chi phÝ tµi trî, bao gåm l·i vay ph¶i thanh to¸n v× c¸c chi phÝ
kh¸c cã liªn quan.
V : Vèn gèc
n : sè kú h¹n
r : l·i suÊt tÝnh cho mçi kú h¹n.
* Ph¬ng ph¸p l·i ®¬n: theo ph¬ng ph¸p nµy, vèn gèc ngêi ®i vay
ph¶i tr¶ tõng ®Þnh kú ®îc tÝnh ®Òu nhau, b»ng c¸ch lÊy vèn gèc ban
®Çu chia cho sè kú h¹n thanh to¸n. Cßn l·i ph¶i tr¶ mçi ®Þnh kú ® îc
tÝnh trªn sè tiÒn kh¸ch hµng thùc sù cßn thiÕu ng©n hµng.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
* Ph¬ng ph¸p hiÖn gi¸: theo ph¬ng ph¸p nµy, sè tiÒn gèc vµ l·i
mµ ngêi ®i vay ph¶i thanh to¸n ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p hoµn tr¶ theo
niªn kim. C«ng thøc tÝnh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo tõng kú:
V(1+i)n i
a = V(1+i)
n -1
Trong ®ã:
a : sè tiÒn gèc vµ l·i ph¶i tr¶ theo tõng kú nhÊt ®Þnh
V : sè vèn gèc ban ®Çu
i : l·i suÊt cho vay
n : sè kú h¹n tr¶ nî
+ VÊn ®Ò ph©n bæ l·i cho vay theo thêi gian:khi sö dông ph¬ong
ph¸p gép ®Ó tÝnh, c¸c ng©n hµng thêng tiÕn hµnh ph©n bæ l¹i phÇn l·i
cho vay ®· ®îc tÝnh. ViÖc ph©n bæ cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo ®Þnh kú
g¾n liÒn víi c¸c kú thanh to¸n hoÆc còng cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo quý
hay theo n¨m tµi chÝnh. Tuy nhiªn,viÖc ph©n bæ l·i cho vay theo n¨m
tµi chÝnh thêng ®îc c¸c ng©n hµng ¸p dông nhiÒu h¬n.
+ VÊn ®Ó tr¶ nî tríc h¹n:Th«ng thêng, ngêi ®i vay ®îc quyÒn
thanh to¸n tiÒn vay tríc h¹n mµ kh«ng bÞ ph¹t. NÕu tiÒn tr¶ gãp ® îc
tÝnh theo ph¬ng ph¸p l·i ®¬n vµ ph¬ng ph¸p hiÖn gi¸ th× vÊn ®Ó rÊt gi¶n
®¬n, ngêi ®i vay ph¶i thanh to¸n toµn bé sè vèn gèc cßn thiÕu vµ l·i
vay hiÖn t¹i cho ng©n hµng. Tuy nhiªn, nÕu tiÒn tr¶ gãp ®îc tÝnh b»ng
ph¬ng ph¸p gép th× vÊn ®Ò cã phÇn phøc t¹p h¬n. V× ph¬ng ph¸p gép,
l·i ®îc tÝnh trªn c¬ së gi¶ ®Þnh r»ng tiÒn vay sÏ ®îc kh¸ch hµng sö
dông cho ®Õn lóc kÕt thóc hîp ®ång tÝn dông. Cho nªn, nÕu kh¸ch hµng
tr¶ nî tríc thêi h¹n th× thêi h¹n nî thùc tÕ sÏ kh¸c víi thêi h¹n nî gi¶
®Þnh ban ®Çu vµ nh vËy sè tiÒn l¸i ph¶i tr¶ còng cã sù ®æi thay. Trong
trêng hîp nµy, ng©n hµng thêng ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gièng nh
ph©n bæ l·i vay nãi trªn.
Cho vay tiªu dïng phi tr¶ gãp: theo ph¬ng thøc nµy tiÒn vay ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n cho ng©n hµng chi mét lÇn khi ®Õn h¹n. th êng th× c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng phi tr¶ gãp chØ ®îc cÊp cho c¸c
kho¶n vay cã gi¸ trÞ nhá víi thêi h¹n kh«ng dµi.
Cho vay tiªu dïng tuÇn hoµn: lµ c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng
trong ®ã ng©n hµng cho phÐp kh¸ch hµng sö dông thÎ tÝn dông hoÆc
ph¸t hµnh lo¹i sÐc ®îc phÐp thÊu chi dùa trªn tµi kho¶n v·ng lai. Theo
ph¬ng ph¸p nay, trong thêi h¹n tÝn dông ®îc tho¶ thuËn tríc, c¨n cø
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
vµo nhu cÇu chi tiªu vµ thu nhËp kiÕm ®ù¬c tõng kú, kh¸ch hµng ® îc
ng©n hµng cho phÐp thùc hiÖn viÖc vay vµ tr¶ nî nhiÒu kú mét c¸ch
tuÇn hoµn, theo mét h¹n møc tÝn dung.
1.1.3 Vai trß cña cho vay tiªu dïng
1.1.3.1 §èi víi ngêi tiªu dïng:
Nh×n chung, cã mét sè nhu cÇu ®îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu
cña c¶ ®êi ngêi, ®ã lµ nh÷ng nhu cÇu mµ bÊt kú mét ngêi b×nh thêng
nµo còng cè g¾ng biÕn nã trë thµnh nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Nh nhu cÇu mua nhµ, tiÖn nghi sinh ho¹t, c¸c ph¬ng tiÖn ®i l¹i.... ngoµi
ra, lµ c¸c nhu cÇu mµ con ngêi tho¶ m·n cµng sím cµng tèt. Ch¼ng
h¹n, nhu cÇu vÒ häc hµnh cña hä hay con c¸i hä, c¸c nhu cÇu ph¸t sinh
khi chuÈn bÞ mét c«ng viÖc lµm ¨n míi.
Trong mét ®êi ngêi cña c¶i ®îc tÝch luü dÇn theo thêi gian. Tuú
®iÒu kiÖn mçi ngêi, nhng th«ng thêng viÖc mua s¾m ®Çy ®ñ c¸c tiÖn
nghi trong gia ®×nh thêng mÊt kho¶n thêi gian dµi. Khi ®ã lîi Ých c¶m
nhËn tõ viÖc hëng thô ®Òu cã xu híng gi¶m dÇn. Cho nªn, ngêi tiªu
dïng lu«n t×m c¸ch phèi hîp khÐo lÐo gi÷a viÖc tho¶ m·n nhu cÇu víi
yÕu tè thêi gian vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i, t¬ng lai(t×m c¸ch hëng thô tríc sè tiÒn sÏ cã ®îc trong t¬ng lai)
ChÝnh v× nh÷ng nguyªn nh©n trªn, viÖc ng©n hµng thùc hiÖn vµ
më réng ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng sÏ ®em ®Õn cho ngõêi tiªu dïng
nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh. Ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ngêi tiªu dïng lµ
ngêi ®îc hëng lîi trùc tiÕp vµ nhiÒu nhÊt nh÷ng lîi Ých mµ h×nh thøc
cho vay tiªu dïng mang l¹i.
1.1.3.2 §èi víi nhµ s¶n xuÊt
Lîi Ých ®èi víi nhµ s¶n xuÊt kinh doanh lµ gia t¨ng kh¶ n¨ng tiªu
thô s¶n phÈm vèn ®îc thu håi vµ quay vßng nhanh tõ ®ã ®em l¹i lîi
nhuËn më réng quy m« s¶n xuÊt, më réng hÞ trêng khi ®ã nhµ s¶n xuÊt
thuª thªm c«ng nh©n t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng. VËy lµ cho vay
tiªu dïng l¹i gi¸n tiÕp mang l¹i lîi Ých cho x· héi. Nhng ®ång thêi, cho
vay tiªu dïng t¹o sù c¹nh tranh cao h¬n gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt, gi÷a
c¸c nhµ kinh doanh c¶ vÒ sè lîng, mÉu m·, chñng lo¹i s¶n phÈm. Mét
mÆt thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, mét mÆt ngêi tiªu dïng cã nhiÒu lùa
chän h¬n, qua ®ã t¹o sù n¨ng ®éng cho nÒn kinh tÕ.
1.1.3.3 §èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
Ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ nhËn tiÒn göi,
cung cÊp dÞch vô thanh to¸n vµ cho vay. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i song
song víi nç lùc huy ®éng vèn lµ khai th¸c tèi ®a thÞ tr êng tÝn dông,
nghÜa lµ ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu tÝn dông cña nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng
cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng ®èi víi c¸c c¸ nh©n cã quy m« nhá
nhng sè lîng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vµ sù ®a d¹ng cña nhu cÇu l¹i v«
cïng to lín. Nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng gÇn nh lµ v« tËn, ®ã lµ
nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña ng©n hµng khi tiÕn hµnh cho vay tiªu dïng. L·i
suÊt thùc ng©n hµng ¸p dông trong lo¹i h×nh cho vay lµ rÊt cao, ®iÒu
nµy khiÕn cho ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cã tû suÊt lîi nhuËn kh«ng
nhá.
H¬n n÷a, xu thÕ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ph¸t
triÓn ®a n¨ng tæng hîp, lu«n t×m c¸ch më réng c¸c nghiÖp vô còng nh
®a ra c¸c s¶n phÈm míi. ViÖc thùc hiÖn vµ ph¸t triÓn cho vay tiªu dïng
võa më réng ®îc kh¸ch hµng cho vay, sö dông nguån vèn huy ®éng
mét c¸ch cã hiÖu qu¶, võa ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, dÞch vô ng©n hµng.
Tõ ®ã ng©n hµng t¨ng cêng søc m¹nh trong c¹nh tranh ®ång thêi t¹o ra
nh÷ng nÐt ®Æc trng hÊp dÉn riªng.
1.1.3.4 §èi víi nÒn kinh tÕ
Mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña x· héi lµ
møc sèng cña ngêi d©n. Cho vay tiªu dïng gióp ngêi d©n n©ng cao
chÊt lîng cuéc sèng b»ng c¸ch sö dông c¸c hµng ho¸, dÞch vô khi cha
cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n. ThÞ trêng cho vay tiªu dïng ®· t¹o nªn sù
s«i ®éng cña nÒn kinh tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, t¹o nguån vèn
cho khu vùc s¶n xuÊt trong níc, t¹o søc hót vèn ®Çu t níc ngoµi. Víi
cho vay tiªu dïng mµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cung cÊp chñ yÕu t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho khu vùc s¶n xuÊt, c¬ héi kinh doanh cho c¸c
doanh nghiÖp, thÞ trêng hµng ho¸ néi ®Þa ph¸t triÓn.
NÕu cho vay tiªu dïng ®Ó tµi trî cho c¸c chi tiªu vÒ hµng ho¸ vµ
dÞch vô trong níc th× nã cã t¸c dông rÊt tèt cho viÖc kÝch cÇu, t¹o ®iÒu
kiÖn thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. Song, nÕu c¸c kho¶n cho vay tiªu
dïng kh«ng ®îc dïng nh vËy th× ch¼ng nh÷ng kh«ng kÝch ®îc cÇu mµ
nhiÒu khi cßn lµm gi¶m kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm trong níc.
Tãm l¹i, ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng lµ mét tÊt yÕu, phï hîp víi
sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ tu©n theo quy luËt kinh tÕ. Dï cho lµ bªn
nµo: ngêi tiªu dïng, ngêi cung cÊp, ng©n hµng th¬ng m¹i hay tæng
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
quan nÒn kinh tÕ nãi chung ®Òu ®îc hëng lîi Ých tõ ho¹t ®éng nµy. V×
nã lµ mét ho¹t ®éng tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ®ãng vai trß kh«ng nhá
trong ®êi sèng x· héi hiÖn nay.
1.2 Më réng cho vay tiªu dïng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h ëng
®Õn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng
1.2.1 Më réng cho vay tiªu dïng
a/Kh¸i niÖm
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh tranh gay g¾t, bÊt cø mét
tæ chøc kinh tÕ nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, ®ßi hái tæ chøc kinh tÕ ®ã ph¶i kh«ng ngõng më réng vµ
c¶i thiÖn chÊt lîng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh nh»m tho¶ m·n tèt
nhÊt nhu cÇu cña thÞ trêng.
Khi nãi ®Õn viÖc më réng cho vay, ngêi ta sÏ nghÜ ®Õn viÖc lµm thÕ
nµo ®Ó më réng hoÆc t¨ng quy m«, khèi lîng tøc lµ nãi ®Õn sù ph¸t triÓn
theo chiÒu ngang v× vËy th«ng thêng më réng cho vay thêng ®îc hiÖu lµ
sù gia t¨ng ®¬n thuÇn vÒ doanh sè hay møc d nî cho vay tiªu dïng trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh. ViÖc më réng cho vay tiªu dïng thÓ hiÖn b»ng nhÞp
®é gia t¨ng tæng d nî tÝn dông n¨m sau so víi n¨m tríc.
§Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng ®îc thÓ hiÖn:
- §èi víi kh¸ch hµng cho vay tiªu dïng ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c
lo¹i h×nh, ph¬ng thøc cho vay nh»m tho¶ m·n ®îc tèi ®a c¸c yªu cÇu
hîp lý cña kh¸ch hµng.
- §èi víi nÒn kinh tÕ cho vay tiªu dïng ph¶i ®¸p øng ® îc yªu
cÇu bøc xóc vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ, lµ kªnh dÉn vèn gi¸n tiÕp ®ãng vai
trß quan träng trong viÖc chuyÓn dÞch mét khèi lîng lín c¸c nguån lùc
tµi chÝnh, trî gióp ng©n s¸ch nhµ níc thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp
CNH-H§H ®Êt níc.
- §èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i: cho vay tiªu dïng lu«n ®îc coi
lµ mÆt trËn hµng ®Çu, lµ kh©u then chèt vµ chiÕm tû träng hîp lý trong
toµn bé ho¹t ®éng tÝn dông cu¶ ng©n hµng th¬ng m¹i.
b/ Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh më réng cho vay tiªu dïng.
- Doanh sè cho vay tiªu dïng: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« cÊp
tÝn dông tiªu dïng cña ng©n hµng ®èi víi nÒn kinh tÕ. §©y lµ chØ tiªu
tuyÖt ®èi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng trong
mét thêi gian dµi, thÊy ®îc kh¶ n¨ng ho¹t ®éng qua c¸c n¨m. Do ®ã,
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
nÕu kÕt hîp ®îc doanh sè cho vay tiªu dïng cña nhiÒu thêi kú th× ta
còng sÏ thÊy ®îc mét phÇn nµo vÒ xu thÕ ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng.
- T¨ng trëng d nî cho vay tiªu dïng:
D nî cho vay tiªu dïng lµ chØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh khèi lîng tiÒn
ng©n hµng cÊp cho nÒn kinh tÕ nh»m môc ®Ých tiªu dïng t¹i mét thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh.
Doanh sè
D nî cho vay
D nî cho vay
Doanh sè thu nî
cho vay tiªu
tiªu dïng n¨m =
tiªu dïng
+
- cho vay tiªu dïng
dïng n¨m
nay
n¨m tríc
n¨m nay.
nay
T¨ng trëng d nî cho vay tiªu dïng lµ chØ tiªu t¬ng ®èi thÓ hiÖn
b»ng nhÞp ®é gia t¨ng tæng d nî cho vay tiªu dïng n¨m sau so víi n¨m
tríc. ChØ tiªu nµy cµng cao thÓ hiÖn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cña
ng©n hµng ngµy cµng cao kh«ng cã nghÜa chÊt lîng cho vay tiªu dïng
cña ng©n hµng ®ã cµng cao.
1.2.2 C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng
§èi víi c¸c ng©n hµng cã chiÕn lîc trë thµnh ng©n hµng b¸n lÎ
th× cho vay tiªu dïng lµ ho¹t ®éng kinh doanh quan träng t¹o ®iÒu kiÖn
cho sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. V× vËy, viÖc xem xÐt ®Õn c¸c nh©n tè
¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng lµ hoµn toµn
cÇn thiÕt. Sau ®©y lµ c¸c nhãm nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tèc ®é t¨ng trëng
d nî vµ chÊt lîng cho vay tiªu dïng.
1.2.2.1 Nhãm nh©n tè VÜ m«.
Mét sè nh©n tè ¶nh hëng ®Õn cho vay tiªu dïng cã thÓ kÓ ®Õn
nh lµ m«i trêng kinh tÕ – x· héi, yÕu tè v¨n ho¸, m«i trêng ph¸p lý,
c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nhµ níc.
+ M«i trêng kinh tÕ – X· héi: mµ ®Æc trng cña nã lµ tr×nh ®é
ph¸t triÓn kinh tÕ, thu nhËp quèc d©n, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ
møc sèng cña d©n c cïng víi yÕu tè kinh tÕ – x· héi kh¸c. ChÝnh m«i
trêng kinh tÕ- x· héi cã nh÷ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn quy m« cho vay
tiªu dïng.
+ M«i trêng v¨n ho¸: quyÕt ®Þnh hµnh vi ®i vay cña ngêi tiªu
dïng. QuyÕt ®Þnh vay tiªu dïng cña d©n c phô thuéc vµ nhiÒu yÕu tè
nh : thãi quen t©m lý, tr×nh ®é d©n trÝ, b¶n s¾c d©n téc (thÓ hiÖn qua
c¸c nÐt tÝnh c¸ch tiªu biÓu cña ngêi d©n nh tÝnh cÇn cï, trung thùc,
ham lao ®éng vµ t»n tiÖn hay a thÝch hëng thô..)
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
+ M«i trêng ph¸p lý: lµ mét nh©n tè cã t¸c ®éng s©u réng ®Õn
cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng, m«i trêng ph¸p lý t¸c ®éng ®Õn tÝnh
trËt tù, tÝnh æn ®Þnh vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng ® îc diÔn ra th«ng suèt, ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, h¹n chÕ nh÷ng r¾c rèi cã
thÓ n¶y sinh, tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña c¸c bªn tham gia quan hÖ tÝn dông
vµ thËm chÝ cßn tæn h¹i ®Õn lîi Ých quèc gia. ë nhiÒu n íc, ®Æc biÖt lµ
nh÷ng níc ph¸t triÓn ®· cã luËt cho vay tiªu dïng vµ ho¹t ®éng cho
vay tiªu dïng còng rÊt ph¸t triÓn.
+ C¸c chÝnh s¸ch nhµ níc: còng ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay
tiªu dïng. NÕu nhµ níc t¨ng ®Çu t hay ®a ra c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p
th«ng tho¸ng ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc vµ thu hót ®Çu t níc
ngoµi nh ®iÒu tiÕt l·i suÊt thÊp, gi¶m c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®èi víi
c¸c nhµ ®Çu t... mét mÆt nh»m môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, mÆt kh¸c
lµm gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng tõ ®ã møc sèng
cña ngêi d©n còng n©ng cao. §©y râ rµng lµ mét tiÒn ®Ò thuËn tiÖn ®Ó
ph¸t triÓn cho vay tiªu dïng. Ngoµi ra, c¸ chÝnh s¸ch nhµ níc nh chÝnh
s¸ch thuÕ thu nhËp, chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi hé nghÌo vay vèn, tÝn
dông tÝn chÊp cho n«ng d©n... tríc m¾t vµ l©u dµi ®Òu ¶nh hëng ®Õn
møc cÇu cho vay tiªu dïng.
1.2.2.2 Nhãm nh©n tè vi m«
Nh÷ng nh©n tè vi m« ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng
trong pham vi ng©n hÇng bao gåm c¸c nh©n tè kh¸ch quan ®Õn tõ phÝa
kh¸ch hµng nh ®¹o ®øc ngêi vay, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng,
tµi s¶n ®¶m b¶o vµ nh÷ng nh©n tè chñ quan tõ phÝa ng©n hµng nh chÊt
lîng c¸n bé tÝn dông, kü thuËt vµ thñ tôc thÈm ®Þnh.
a/ c¸c nh©n tè kh¸ch quan:
+ Trong nhãm nh©n tè kh¸ch quan lµ nhãm nh©n tè t¸c ®éng ®Õn
cho vay tiªu dïng ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña ng©n hµng. Tríc hÕt, ph¶i
kÓ ®Õn lµ ®¹o ®øc cña ngêi vay, ®îc ®¸nh gi¸ dùa trªn n¨ng lùc ph¸p lý
vµ ®é tÝn nhiÖm. ®©y ®îc coi lµ yÕu tè t¸c ®éng lín ®Õn hµnh vi tr¶ nî.
V× r»ng, ngay c¶ khi mét ngêi vay cã nguån thu nhËp kh¶ thi ®Ó tr¶ nî,
thËm chÝ ®a ra nh÷ng tµi s¶n b¶o ®¶m tèt nhng ®¹o ®øc l¹i kh«ng tèt
th× còng kh«ng høa hÑn mét th¸i ®é thiÖn chÝ khi thùc hiÖn nghÜa vô tr¶
nî. CÇn lu ý ë ®©y lµ ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng trong lÜnh vùc ng©n
hµng, tøc lµ ngoµi ®øc tÝnh tèt cña kh¸ch hµng th× ng©n hµng cßn quan
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
t©m tíi sù s½n lßng tr¶ nî cña kh¸ch hµng, ý muèn kiªn quyÕt cña
kh¸ch hµng trong viÖc thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c giao íc trong hîp ®ång tÝn
dông.
+ Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng lµ mét nh©n tè cã ¶nh hëng rÊt quan träng ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng
cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng nãi riªng. PhÇn lín c¸c mãn vay nµy
®îc x¸c ®Þnh nguån hoµn tr¶ lµ thu nhËp thêng xuyªn cña kh¸ch hµng
trong t¬ng lai, ngo¹i trõ tÝn dông ng¾n h¹n. Kh¸ch hµng cã thu nhËp
cao, viÖc thanh to¸n nî ng©n hµng cµng Ýt ¶nh hëng ®Õn c¸c chi tiªu
kh¸c, ®Æc biÖt c¸c chi tiªu th«ng thêng hay thiÕt yÕu cña gia ®×nh ngêi
vay vµ Ýt ¶nh hëng tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña gia ®×nh th× kho¶n tÝn
dông cµng trë nªn an toµn h¬n. Khi cho vay tiªu dïng, viÖc quy ®Þnh
møc cho vay nhÊt thiÕt ph¶i c¨n cø trªn c¸c nguån hoµn tr¶ cña kh¸ch
hµng, thùc ra ®ã lµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.
+ Tµi s¶n b¶o ®¶m tÝn dông lµ thiÕt lËp nh÷ng c¬ së ph¸p lý ®Ó
cã thªm mét nguån thu nî thø 2 ngoµi nguån thu nî thø nhÊt trong tr êng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ®óng cam kÕt trong hîp ®ång tÝn
dông, mang tÝnh dù phßng rñi ro, do vËy nã còng gãp phÇn lµm t¨ng
møc an toµn cho kho¶n tÝn dông cña ng©n hµng, ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông. Tuy tµi s¶n lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn xÐt duyÖt cho
vay nhng kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn quan träng nhÊt, kh«ng ph¶i yÕu tè
quyÕt ®Þnh cho vay. Víi kh¸ch hµng cã nguån tr¶ nî kh«ng ch¾c ch¾n
t c¸ch kh«ng tèt th× tµi s¶n b¶o ®¶m cho vay cã ý nghÜa quan träng tíi
chÊt lîng cña kho¶n vay.
a/ C¸c nh©n tè chñ quan
+ NÕu nh ®¹o ®øc cña ngêi vay ®îc xÕp vµo vÞ trÝ hµng ®Çu trong
nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan th× ®¹o ®øc nguêi tÝn dông còng ® îc xÕp lªn
vÞ trÝ ®Çu tiªn trong nhãm c¸c nh©n tè chñ quan. NÕu c¸n bé tÝn dông
kh«ng cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp th× dï cã giái mÊy còng v« gi¸ trÞ. V× t
lîi c¸ nh©n hä s½n sµng lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña ng©n hµng. Tuy
nhiªn, chØ xÐt ®¹o ®øc th«i kh«ng ®ñ, c¸n bé tÝn dông cßn ph¶i cã tr×nh
®é nghiÖp vô cao, tr×nh ®é hiÓu biÕt s©u réng th× míi thÈm ®Þnh chÝnh
x¸c ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh tÝn dông ®óng ®¾n.
Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cña mét ng©n
hµng th¬ng m¹i chñ yÕu do chÝnh néi lùc cña ng©n hµng quyÕt ®Þnh,
nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®Þnh híng ph¸t triÓn cña ng©n hµng, nÕu ng©n
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
hµng kh«ng cã mét chiÕn lîc tæng thÓ vµ ph¸t triÓn cho vay tiªu dïng
th× còng cã nghÜa lµ kh«ng cã ®éng lùc nµo tõ chÝnh ng©n hµng dµnh
cho sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng nµy
+Néi quy lµm viÖc cña ng©n hµng vµ chÕ ®é thëng ph¹t c«ng
b»ng còng cã nh÷ng ¶nh hëng nhÊt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn cña ng©n
hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng nãi riªng. Tríc hÕt,
yÕu tè nµy t¸c ®éng ®Õn phong c¸ch lµm viÖc cña c¸n bé nh©n viªn
ng©n hµng. Ngoµi ra, b»ng c¸c kÝch thÝch vËt chÊt cã thÓ khuyÕn khÝch
c¸n bé tÝn dông quan t©m vµ dµnh nhiÒu nç lùc h¬n, ph¸t huy hÕt kh¶
n¨ng cña minh.
+ Kü thuËt vµ thñ tôc thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ vµ kh«ng rêm rµ, phøc
t¹p lµ mét trong ph¬ng thøc quan träng l«i kÐo kh¸ch hµng. Tuy nhiªn,
sù tån t¹i cña c¸c kü thuËt vµ thñ tôc nµy kh«ng ph¶i v× môc ®Ých ®ã
mµ v× ®Ó ®a ra c¸c ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ kh¸ch hµng vµ c¸c kho¶n tÝn
dông, tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh cho vay mét c¸ch chuÈn x¸c. Mét hÖ
thèng c¸c thñ tôc vµ kü thuËt ®îc x©y dùng mét c¸ch khoa häc, hîp lý
vµ ®îc thùc hiÖn nghiªm chØnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh
®Õn chÊt lîng cña c¸c kho¶n cho vay.
+ Ngoµi ra quy m« vèn cña ng©n hµng còng lµ mét yÕu tè gi÷ vai
trß quan träng ¶nh hëng ®Õn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung
vµ ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng nãi riªng. Mét ng©n hµng th ¬ng m¹i
còng gièng nh mét doanh nghiÖp muèn tiÕn hµnh kinh doanh ph¶i cã
vèn. Vèn tù cã cña ng©n hµng cµng lín th× ng©n hµng cµng cã nhiÒu
kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ më réng c¸c ho¹t ®éng, c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm,
dÞch vô cña ng©n hµng, ®Çu t vµo c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ ®ã t¨ng
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng trªn th¬ng trêng, ®ång thêi b¶o
®¶m ®îc an toµn, h¹n chÕ ®îc rñi ro trong ho¹t ®éng.
1.3 Mét sè kinh nghiÖm cho vay tiªu dïng vµ bµi häc kinh
nghiÖm cho ViÖt Nam.
1.3.1 Kinh nghiÖm cho vay tiªu dïng ë Mü
Vµo nh÷ng n¨m 1980, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cña Mü
ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch víi lý do díi søc Ðp cña c¹nh tranh, vÒ viÖc
thùc hiÖn nghiÖp vô cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i gÆp nhiÒu bÊt lîi.
Trong thùc tÕ, søc m¹nh c¹nh tranh ®· t¹o ra nh÷ng thay ®æi trong lÜnh
vùc c«ng nghÖ,d©n sè hoc,luËt ph¸p vµ chÝnh nã còng gãp phÇn vµo sù
thay ®æi vÒ dÞch vô mµ ng©n hµng cung øng, ®ång thêi còng lµm gi¶m
vai trß cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong hÖ thèng tµi chÝnh dÉn ®Õn
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
sù thay ®æi c¬ cÊu trong c¸c ng©n hµng. M«i trêng c¹nh tranh thay ®æi
mét c¸ch nhanh chãng, cïng víi nã lµ viÖc c¸c ng©n hµng kh«ng cßn
duy tr× ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh tríc. §Æc biÖt cuéc khñng ho¶ng
trong hÖ thèng ng©n hµng b¾t ®Çu vµo nh÷ng n¨m 1970 khi c¸c nhµ
m«i giíi lËp ra “thÞ trêng tiÒn tÖ b¸n lΔ dÉn ®Õn cuéc c¹nh tranh gi÷a
c¸c c«ng ty tµi chÝnh tiªu dïng, c¸c c«ng ty th¬ng m¹i víi c¸c ng©n
hµng. Do ®ã, ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 1980 tríc ®ßi hái cña c¸c ng©n hµng
vÒ mét “lÜnh vùc tham gia ë møc ®é cao h¬n”. Quèc héi Mü ®· cho
phÐp c¸c ng©n hµng cung øng nhiÒu s¶n phÈm dÞch vô míi.
Cïng víi thêi gian, ho¹t ®éng cÊp tÝn dông cña c¸c ng©n hµng ®·
thay ®æi. NÕu nh tríc ®©y c¸c ng©n hµng chØ giíi h¹n ph¹m vi ho¹t
®éng trong cho vay th¬ng m¹i th× ngµy nay hä ®· më réng thªm ho¹t
®éng cho vay tiªu dïng ®Æc biÖt lµ sau cuéc khñng ho¶ng vµo nh÷ng
n¨m 1930.
C¶i c¸ch lín nhÊt trong lÜnh vùc tµi chÝnh trong thêi gian nµy lµ
viÖc c¸c quy ®Þnh vÒ kiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ c¸c qui ®Þnh kh¸c ®èi víi c¸c
tæ chøc tµi chÝnh lµm nhiÖm vô ký th¸c ®· ®îc ban hµnh thµnh luËt. S¾c
luËt nµy cho phÐp c¸c ng©n hµng tiÕt kiÖm c«ng céng liªn bang ® îc
kinh doanh, hîp t¸c vµ cã c¸c quan hÖ cho vay víi c¸c doanh nghiÖp
nhËn tiÒn ký th¸c ®îc tiÕn hµnh cho vay tiªu dïng vµ cung øng c¸c
dÞch vô kh¸c.
Nh vËy hÖ thèng ng©n hµng Mü ®· cã sù c¶i tæ ®Ó n©ng cao tÝnh
c¹nh tranh kh«ng chØ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trong níc mµ víi c¶ c¸c
tæ chøc níc ngoµi. Tõ ®ã cho vay tiªu dïng ®· ra ®êi vµ chÝnh thøc ® îc
c«ng nhËn nh mét nghiÖp vô cña ng©n hµng. ®Õn n¨m 1987 sau kho¶ng
7 n¨m ban hµnh luËt nµy, c¸c ng©n hµng mü ®· cung cÊp 80% khèi l îng tÝn dông tiªu dïng, trong ®ã 45% dùa trªn c¬ së cho vay tr¶ gãp,
ngµy nay cho vay tiªu dïng ®· ph¸t triÓn m¹nh theo xu thÕ chung cña
nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
1.3.2 Kinh nghiÖm cho vay tiªu dïng ë Trung quèc.
§èi víi Trung quèc th× c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn cho vay tiªu
dïng Trung quèc ®· chÝn muåi. Thu nhËp quèc néi ®Çu ngêi cña Trung
quèc ®¹t 800 USD/1n¨m vµ nhu cÇu nhµ ë t nh©n dù kiÕn t¨ng trong t¬ng lai. Tiªu dïng «t« t¨ng sau khi Trung quèc xo¸ bá nh÷ng thuÕ
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
quan quan träng phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn cña WTO. VÒ mÆt kü
thuËt, c«ng nghÖ xö lý sè liÖu ®· ®îc sö dông réng r·i vµ cã thÓ hç trî
cho viÖc x©y dùng mét hÖ thèng b¸o c¸o tÝn dông quèc gia. v× vËy c¸c
ng©n hµng ®· quan t©m ®Õn cho vay tiªu dïng, nhng ®©y vÉn lµ m¶nh
®Êt mµu mì ®èi víi c¸c ng©n hµng ë Trung quèc
Sù ph¸t triÓn cho vay tiªu dung ë Trung quèc:
C¸c kho¶n cho vay tiªu dïng ®îc b¾t ®Çu ë Trung quèc vµo gi÷a
nh÷ng n¨m 1980 vµ ph¸t triÓn nhanh kÓ tõ n¨m 1998. Vµo n¨m 1998,
chÝnh phñ Trung quèc b¾t ®Çu thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch tµi chÝnh
chñ ®éng vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng võa ph¶i ®Ó thóc ®Èy nhu cÇu
trong níc vµ duy tr× t¨ng trëng kinh tÕ. Mét phÇn quan träng trong
chÝnh s¸ch nµy lµ khuyÕn kÝch ph¸t triÓn c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng,
bao gåm c¸c kho¶n cho vay mua nhµ vµ cho vay sinh viªn.
Phï hîp víi sù khuyÕn khÝch cña chÝnh phñ, ng©n hµng trung ¬ng Trung quèc ®· ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ c¸c kho¶n cho
vay tiªu dïng. kÓ tõ n¨m 1998, ng©n hµng ®· ban hµnh 18 v¨n b¶n
chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng.
Víi nh÷ng rµo c¶n ®· ®îc dì bá vµ c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi chÝn
muåi, c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é rÊt nhanh.
Vµo cuèi n¨m 1997,c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng cña Trung quèc ®¹t
17,2 tû NDT (2,07 tû USD), chiÕm 0,3% tæng d nî cho vay tiªu dïng
cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng. Sè lîng c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng lªn
tíi 646,4 tû NDT(77,88 tû USD) vµo th¸ng 10/2001 gÊp 38 lÇn con sè
cña 1997. Tû träng cho vay tiªu dïng còng t¨ng lªn tíi 6% trong tæng
d nî tÝn dông cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng.
T¹i Trung quèc, c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng còng ®· ®îc sö
dông ngµy cµng nhiÒu ®Ó mua hµng ho¸, trong ®ã chñ yÕu lµ ®Ó mua
nhµ ë. Trong thêi gian qua chÝnh phñ Trung quèc ®· ®Çu t kh¸ nhiÒu
vµo viÖc ph¸t triÓn nhµ ë ®« thÞ. §ång thêi, do nhu nhËp cña ngêi d©n
t¨ng lªn vµ hµng triÖu ngêi ®ang cã nhu cÇu mua nhµ ë, nªn c¸c kho¶n
cho vay mua nhµ tr¶ chËm chiÕm tíi 90% tæng d nî cho vay tiªu dïng
ë Trung quèc vµ ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kho¶ng 30%/ n¨m. vµo th¸ng
10/2001 sè d cña c¸c kho¶n cho vay mua nhµ ë Trung quèc lµ 511,8 tû
NDT(1,66tû USD). Gi¶ sö, møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i
suÊt cho vay mua nhµ tr¶ chËm vÉn ®îc duy tr× nh hiÖn nay th× c¸c
ng©n hµng cã thÓ thu lîi kho¶ng 100 triÖu NDT mçi n¨m. §©y lµ lÜnh
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tr¬ng Thanh Trµ
vùc kinh doanh kh¸ lín, tù do vµ Ýt chÞu t¸c ®éng chÝnh trÞ, lµ mét
trong c¸c llÜnh vùc mµ ng©n hµng Trung quèc cã thÓ dùa vµo ®Ó b¾t
®Çu x©y dùng m« h×nh kinh doanh thùc sù cho 5 n¨m tíi.
C¸c kho¶n cho vay sinh viªn chiÕm vÞ trÝ thø hai trong c¸c lo¹i
h×nh cho vay tiªu dung. Vµo th¸ng 9/2001 :4,03 tû NDT c¸c kho¶n cho
vay sinh viªn ®· ®îc cÊp cho 1,074 triÖu sinh viªn tèt nghiÖp. Bªn c¹nh
®ã, c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng còng ®îc sö dông ®Ó mua «t« vµ
nhiÒu vËt dông kh¸c trong nhµ.
Cho vay mua nhµ tr¶ chËm sÏ ®îc u tiªn h¬n v× chóng Ýt rñi ro
h¬n so víi c¸c h×nh thøc kh¸c cña cho vay tiªu dïng. c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i Trung quèc ®ang ®îc khuyÕn khÝch cÊp c¸c kho¶n vay cho
c¸c gia ®×nh cã møc thu nhËp trung b×nh vµ thu nhËp thÊp. Ng©n hµng
trng ¬ng Trung quèc còng yªu cÇu c¸c ng©n hµng th ¬ng m¹i ph¶i c¶i
thiÖn dÞch vô cña hä b»ng c¸ch cñng cè c«ng t¸c qu¶n lý néi bé vµ c¶i
thiÖn dÞch vô ng©n hµng.
*Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn cho vay tiªu dïng ë Trung
quèc.
- Thu nhËp kh«ng æn ®Þnh, sù gi¶m sót trong thu nhËp cña nh÷ng
ngêi n«ng d©n vµ mét bé phËn d©n thµnh thÞ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
®· lµm gi¶m kú väng cña hä vµo thu nhËp trong t¬ng lai, do ®ã t¸c
®éng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc cho vay tiªu dïng.
- Trung quèc cha thµnh lËp hÖ thèng th«ng tin tÝn dông c¸ nh©n,
cha cã hÖ thèng x¸c nhËn chøng minh cña ngêi d©n, hÖ thèng ®¸nh gi¸
tµi kho¶n c¸ nh©n, nguån thu nhËp, tµi s¶n c¸ nh©n còng nh t×nh tr¹ng
tÝn dông trong qu¸ khø. Ngoµi ra, Trung quèc còng cha cã hÖ thèng
®¨ng ký tµi s¶n gia ®×nh
- HÖ thèng b¶o hiÓm th¬ng m¹i cha tham gia vµo lÜnh vùc cho
vay tiªu dïng.
- Mét sè quy ®Þnh liªn quan ®Õn cho vay tiªu dïng cha hoµn
thiÖn. VÝ dô, nh÷ng quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ b¶o l·nh cha cã ®ñ c¸c ®iÒu
kho¶n liªn quan ®Õn cho vay tiªu dïng, g©y khã kh¨n cho ng êi tiªu
dïng trong viÖc lùa chän c¸ch thøc b¶o l·nh khi muèn vay mét kho¶n
cho vay tiªu dïng. Sù ph¸t triÓm chËm ch¹p cña thÞ tr êng bÊt ®éng s¶n
thø cÊp vµ phÝ ®¨ng ký qu¸ cao còng c¶n trë ngêi tiªu dïng. Ngoµi ra,
viÖc b¸n c¸c quyÒn tµi s¶n ®èi víi nh÷ng ng«i nhµ ®· ® îc dïng lµm tµi
s¶n thÕ chÊp còng rÊt khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, thuÕ vµ phÝ ®èi víi «t«
20