Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại sở giao d...

Tài liệu Giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại sở giao dịch ngân hàng công thương việt nam

.PDF
63
83
146

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu T¹i §¹i héi §¶ng VIII n¨m 1999, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta x¸c ®Þnh môc tiªu v« cïng quan träng trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam giai ®o¹n 1999 - 2003 lµ ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù nghiÖp qu¸ ®é vµ x©y dùng CNXH ë ViÖt Nam. §¶ng vµ Nhµ n-íc ta nhËn ®Þnh r»ng: c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ nÒn t¶ng cña sù chuyÓn ®æi c¨n b¶n vµ toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi tõ sö dông søc lao ®éng lµ chÝnh sang phæ biÕn sö dông lao ®éng kÕt hîp víi kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tÝen hiÖn ®³i ®Ó t³o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao. “§ã còng l¯ tÊt yÕu kh²ch quan trong qu² tr×nh tån t³i v¯ ph²t triÓn cña CNXH”. §èi víi n-íc ta, c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét n-íc s¶n xuÊt nhá, c«ng nghiÖp l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp thµnh mét n-íc cã c¬ cÊu c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô hiÖn ®¹i, khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao trong c¸c ngµnh, lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó cã thÓ x©y dùng ®-îc c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i, trang bÞ c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, chóng ta ph¶i cã nguån vèn ®Çu t- rÊt lín chñ yÕu lµ nguån vèn trung vµ dµi h¹n. Theo dù b¸o cña c¸c nhµ kinh tÕ, trong giai ®o¹n tõ 1999 - 2003 chóng ta cÇn nguån vèn ®Çu t- Ýt nhÊt lµ 40 ®Õn 42 tû USD bao gåm c¶ nguån vèn ®Çu t- trùc tiÕp, gi¸n tiÕp cña n-íc ngoµi; nguån vèn viÖn trî, -u ®·i, nguån vèn dù ¸n cña c¸c ChÝnh phñ, tæ chøc tµi chÝnh kinh tÕ vµ nguån vèn ®Çu t- trong n-íc. Trªn quan ®iÓm ph¸t huy søc m³nh néi lùc, tranh thñ sù trî gióp ®ì quèc tÕ” v¯ nhÊt l¯ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay thÞ tr-êng chøng kho¸n n-íc ta ch-a ®i vµo ho¹t ®éng th× vai trß nguån vèn tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng trë nªn hÕt søc quan träng vµ mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n-íc. §iÒu ®ã xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh cña ng©n hµng, ®ã lµ n¬i tËp trung mäi nguån vèn trong nÒn kinh tÕ ®ång thêi lµ trung t©m ph©n phèi vèn mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi cho c¸c nhu cÇu hiÖn ®¹i hãa trang thiÕt bÞ, ®Çu t- chiÒu s©u, më réng c¸c ph-¬ng thøc ho¹t ®éng ... cña c¸c doanh nghiÖp, ChÝnh phñ, c¸ nh©n, ng-êi n-íc ngoµi.. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, c¸c chñ thÓ nµy lu«n cã ý muèn më réng vµ ph¸t triÓn nh-ng b¶n th©n chóng l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng tù tµi trî sè l-îng vèn cÇn thiÕt. Do vËy, tÝn dông ng©n hµng ®· trë thµnh nguån vèn ®Çy t- chÝnh bæ sung cho nhu cÇu vèn cßn thiÕu hôt ®ã. MÊy n¨m trë l¹i ®©y, d-íi t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan lÉn chñ 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quan ®· lµm n¶y sinh kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë cho ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng lµm cho ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng cã phÇn ch÷ng l¹i, kh«ng ph¸t huy ®-îc ®Çy ®ñ vai trß vµ tÝnh -u viÖt cña nã. §iÒu ®ã chi phèi rÊt lín ®Õn chÊt l-îng tÝn dông. VËy nh÷ng nguyªn nh©n nµo g©y ra t×nh tr¹ng ®ã vµ lµm c¸ch nµo ®Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë ? Qua thêi gian thùc tËp t¹i SGD Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam, em ®· chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i Së Giao dÞch Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam" nh»m ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn trong ph¹m vi kiÕn thøc cña em vµ vÊn ®Ò nghiªn cøu trªn. Chuyªn ®Ò gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: TÝn dông ng©n hµng vµ chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt l-îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i Së Giao dÞch Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Ch-¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông trung vµ dµi h¹n t¹i Së Giao dÞch Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Qua chuyªn ®Ò nµy, em muèn göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c c¸n bé, nh©n viªn cña Së Giao dÞch Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam vµ ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì cña gi¸o viªn h-íng dÉn PTS NguyÔn ThÞ BÊt ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ch-¬ng tr×nh thùc tËp. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I TÝn dông ng©n hang vµ chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng I. TÝn dông ng©n hµng. 1. Nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Trong nÒn kinh tÕ lu«n tån t¹i 3 lo¹i tÝn dông lµ tÝn dông th-¬ng m¹i, tÝn dông nhµ n-íc, tÝn dông ng©n hµng. Nãi nh- vËy kh«ng cã nghÜa lµ chóng cïng xuÊt hiÖn vµo mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh nµo ®ã. TÝn dông ng©n hµng xuÊt hiÖn ®Çu tiªn vµ ph¶i nhiÒu thÕ kû sau ®ã tÝn dông ng©n hµng míi ra ®êi, tuy muén m»n nh-ng tÝn dông ng©n hµng ®· chiÕm lÜnh vÞ trÝ quan träng nhÊt trong c¸c lo¹i h×nh tÝn dông. Mçi lo¹i h×nh tÝn dông ®Òu mang nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña nã vµ chóng tån t¹i song hµnh víi nhau, bæ sung vµ hç trî cho nhau. TÝn dông th-¬ng m¹i biÓu hiÖn qua quan hÖ mua b¸n chÞu hµng hãa, s¶n phÈm, dÞch vô gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh víi nhau th«ng qua c«ng cô l-u th«ng lµ th-¬ng phiÕu (gåm kú phiÕu vµ hèi phiÕu) vµ c¸c th-¬ng phiÕu nµy l¹i trë thµnh c«ng cô ®Ó t¸i chiÕt khÊu cña c¸c NHTM. TÝn dông Nhµ n-íc ph¶n ¶nh quan hÖ tÝn dông gi÷a ChÝnh phñ vµ d©n chóng th«ng qua c¸c c«ng cô tµi chÝnh nh- tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu kho b¹c, c«ng tr¸i quèc gia.. C¸c c«ng cô nµy còng ®-îc dïng ®Ó cÇm cå vay vèn t¹i ng©n hµng còng ®-îc dïng ®Ó cÇm cè vay vèn t¹i ng©n hµng, chuyÓn nh-îng trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh.. TÝn dông ng©n hµng ph¶n ¸nh quan hÖ tÝn dông (cho vay) gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn bªn kia lµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c v¨n b¶n ph¸p lý lµ c¸c H§TD, khÕ -íc tÝn dông, cam kÕt tÝn dông ... TDNH ra ®êi vµ chiÕm lÜnh vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bëi lÏ, TDNH kh¾c phôc ®-îc nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c lo¹i h×nh tÝn dông kh¸c vÒ c¸c mÆt: thêi gian, kh«ng gian, ®Þa ®iÓm, sè l-îng, 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 qui m«.. mÆt kh¸c cßn lµ do c¸c yªu cÇu bøc thiÕt mµ x· héi ph¸t triÓn ®Æt ra. TÝn dông lµ ho¹t ®éng chÝnh yÕu trong kinh doanh ng©n hµng, mét mÆt nã thÓ hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n cña ng©n hµng lµ ®i vay ®Ó cho vay, mÆt kh¸c nã lµ ho¹t ®éng ®em l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng (chiÕm h¬n 60% tæng thu nhËp, riªng ë n-íc ta tû lÖ ®ã lªn tíi 90%). Trong kinh doanh cña c¸c NHTM, dùa trªn tÝnh chÊt vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh ®· h×nh thµnh c¸c d¹ng h×nh ng©n hµng ®a n¨ng, ng©n hµng chuyªn m«n hãa, ng©n hµng b¸n bu«n hay ng©n hµng b¸n lÎ ... Mçi d¹ng h×nh ®Òu cã nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng riªng nh-ng nãi chung l¹i lµ chóng ®Òu thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hµng chØ kh¸c nhau ë møc ®é ph¹m vi vµ tÝnh th-êng xuyªn cña nghiÖp vô. Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®-îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan nh-: kinh doanh tiÒn tÖ, lµm dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi vµ sö dông tiÒn göi ®Ó cÊp tÝn dông, cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n.. cô thÓ bao gåm c¸c mÆt ho¹t ®éng sau: 1.1. NghiÖp vô tµi s¶n cã (hay sö dông vèn). a/ NghiÖp vô ng©n quÜ: Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c NHTM th-êng xuyªn ph¶i duy tr× mét phÇn tµi s¶n cña m×nh d-íi d¹ng tiÒn dù tr÷ (bao gåm tiÒn mÆt, tiÒn göi t¹i c¸c NHTM, NHNN ...). Môc ®Ých lµ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n chi tr¼ khi cã c¸c luång tiÒn rót ra. Dù tr÷ tiÒn mÆt cã hai d¹ng lµ dù tr÷ tiÒn giÊy vµ dù tr÷ tiÒn kim lo¹i. ViÖc dù tr÷ tiÒn mÆt nhiÒu hay Ýt phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ vµ chiÕn l-îc ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Th«ng th-êng c¸c NHTM kh«ng dù tr÷ nhiÒu tiÒn mÆt bëi lÏ c¸c kho¶n tiÒn dù tr÷ nµy kh«ng sinh lêi tuy nhiªn còng kh«ng dù tr÷ qu¸ nhá tíi møc b¸o ®éng nguy hiÓm. TiÒn dù tr÷ chia lµm hai lo¹i lµ: Dù tr÷ tiÒn göi: tiÒn göi t¹i NHNN, t¹i c¸c NHTM kh¸c.. + TiÒn DT s¬ cÊp: DT tiÒn mÆt: gåm tiÒn giÊy vµ tiÒn kim lo¹i. + TiÒn dù tr÷ thø cÊp: bao gåm c¸c chøng kho¸n cã tÝnh láng cao chñ 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 yÕu lµ c¸c chøng kho¸n chÝnh phñ cã thêi h¹n ng¾n nh-: tÝn phiÕu, kú phiÕu, tr¸i phiÕu.. ViÖc dù tr÷ ph¶i lu«n tu©n thñ c¸c qui ®Þnh dù tr÷ cña NHTW (vÝ dô nh- ë ViÖt Nam tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc lµ 10%/ tæng vèn huy ®éng) vµ NHTM dù tr÷ nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: + M«i tr-êng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, tr×nh ®é d©n trÝ, møc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®Þa ®iÓm cña ng©n hµng... + TÝnh thêi vô: chu kú kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chu kú ph¸t triÓn, suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ ... b- NghiÖp vô tÝn dông §©y lµ nghiÖp vô chñ yÕu cña NHTM, chiÕm tû träng lín trong tæng tµi s¶n cã cña NHTM vµ lµ ho¹t ®éng ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho Ng©n hµng nhÊt nh-ng còng lµ ho¹t ®éng tiÒm Èn, chøa ®ùng nhiÒu rñi ro nhÊt. Khi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tÝn dông, c¸c NHTM th-êng quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c ®èi t-îng vay vèn chø kh«ng coi träng tÝnh thanh kho¶n cña c¸c hîp ®ång tÝn dông bëi v× ®ã lµ nguån b¶o ®¶m thanh to¸n cho kho¶n vay Ng©n hµng vµ ®ã còng lµ biÓu hiÖn b¶n chÊt cña tÝn dông Ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, Ng©n hµng còng cÇn ph¶i dù b¸o ®uîc c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi kho¶n tiÒn cho vay cña m×nh, x¸c ®Þnh thêi h¹n tÝn dông phï hîp víi tÝnh chÊt cña nguån vèn cho vay... c- NghiÖp vô ®Çu t- chøng kho¸n C¸c NHTM sö dông mét phÇn nguån vèn cña m×nh vµo viÖc mua vµ n¾m gi÷ c¸c chøng kho¸n víi c¸c môc ®Ých sau: + T×m kiÕm lîi nhuËn + §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ®Ó ph©n t¸n rñi ro + §¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n bëi v× c¸c chøng kho¸n mµ Ng©n hµng n¾m gi÷ th-êng cã tÝnh láng cao d- C¸c tµi s¶n cña Ng©n hµng bao gåm: Tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô dông cô phôc vô cho ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c lµ nh÷ng tµi s¶n h×nh thµnh do thanh lý c¸c hîp ®ång tÝn dông (khi ®Õn h¹n thanh to¸n, c¸c kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®-îc 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nî vay cho Ng©n hµng, Ng©n hµng sÏ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång tÝn dông nh- tÞch biªn c¸c tµi s¶n cè ®Þnh, cÇm cè... vµ ®-a vµo sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng cña Ng©n hµng). 1.2 NghiÖp vô tµi s¶n nî vµ vèn a- NghiÖp vô huy ®éng vèn: ®©y lµ nÒn t¶ng cho c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Ng©n hµng ®i vay ®Ó cho vay do vËy nguån vèn huy ®éng chÝnh lµ nguyªn liÖu cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. NghiÖp vô huy ®éng vèn bao gåm: + Huy ®éng tiÒn göi: TiÒn göi chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng sè vèn huy ®éng cña Ng©n hµng bao gåm: - TiÒn göi kh«ng k× h¹n lµ lo¹i h×nh tiÒn göi mµ kh¸ch hµng cã thÓ sö dông vµo bÊt cø lóc nµo. Nã chia thµnh 2 lo¹i: TiÒn göi thanh to¸n phôc vô chñ yÕu cho môc ®Ých chi tr¶, thanh to¸n cña kh¸ch hµng mµ kh«ng cã l·i vµ TiÒn göi kh«ng k× h¹n thuÇn tuý cã ®-îc h-ëng l·i nh-ng rÊt thÊp. - TiÒn göi cã k× h¹n lµ lo¹i tiÒn göi mµ gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cã sù tho¶ thuËn rót ra. NÕu kh¸ch hµng rót tr-íc thêi h¹n th× chØ ®-îc h-ëng l·i suÊt kh«ng k× h¹n. Kh¸ch hµng ë ®©y chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã nguån vèn nhµn rçi t¹m thêi göi cã k× h¹n víi môc ®Ých thu l·i cao h¬n tiÒn göi kh«ng k× h¹n. - TiÒn göi tiÕt kiÖm: huy ®éng nguån vèn tiÕt kiÖm, tÝch luü trong d©n c-. §èi víi c¸c n-íc kh¸c trªn thÕ giíi, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã hai lo¹i sau: TiÒn göi tiÕt kiÖm cã th«ng tri: lµ TGTK kh«ng thêi h¹n nh-ng khi kh¸ch hµng muèn rót ra ph¶i cã th«ng b¸o tr-íc cho NH mét sè ngµy nhÊt ®Þnh. TGTK cã môc ®Ých: lµ lo¹i tiÒn göi trong ®ã kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh râ môc ®Ých cña viÖc göi tiÒn lµ ®Ó lµm g× vÝ dô x©y dùng nhµ ë, mua s¾m tiÖn nghi ®¾t tiÒn .. Víi lo¹i h×nh TK nµy, kh¸ch hµng cã thÓ ®-îc vay thªm vèn cña NH ®Ó bæ sung phÇn thiÕu hôt khi sö dông vµo c¸c môc ®Ých trªn. ë VN cã ba lo¹i TGTK lµ 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TGTK kh«ng kú h¹n: lµ lo¹i h×nh tiÕt kiÖm mµ NH vµ Kh¸ch hµng kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n rót tiÒn vµ kh¸ch hµng cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo. - TGTK cã môc ®Ých: §©y lµ h×nh thøc tiÕt kiÖm trung vµ dµi h¹n nh»m phôc vô cho nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh, hiÖn t¹i chñ yÕu lµ h×nh thøc tiÕt kiÖm x©y dùng nhµ ë. - TGTK cã kú h¹n: gåm TGTK cã kú h¹n ®-îc h-ëng l·i vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm cã l·i, cã th-ëng (ngoµi tiÒn l·i kh¸ch hµng cßn ®-îc th-ëng th«ng qua h×nh thøc sæ sè theo ®Þnh kú) + Huy ®éng qua ph¸t hµnh kú phiÕu : Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nÕu ng©n hµng thiÕu vèn trong kinh doanh, Ng©n hµng cã thÓ ph¸t hµnh c¸c chøng chØ tiÒn göi ®Ó huy ®éng vèn chñ yÕu d-íi hai h×nh thøc sau: - Ph¸t hµnh chøng chØ theo mÖnh gi¸: Ng-êi mua sÏ mua b»ng mÖnh gi¸ ®-îc tr¶ l¹i theo ®Þnh kú vµ tr¶ gèc khi ®¸o h¹n. - Ph¸t hµnh chøng chØ chiÕt khÊu mÖnh gi¸: Kh¸ch hµng mua chøng chØ víi gi¸ nhá h¬n mÖnh gi¸. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a mÖnh gi¸ vµ gi¸ mua chÝnh lµ phÇn l·i mµ kh¸ch hµng ®-îc h-ëng. Trong suèt thêi h¹n cña chøng chØ, Ng©n hµng kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho kh¸ch hµng vµ hoµn tr¶ gèc khi ®Õn h¹n. + Vèn ®i vay: Ng©n hµng th-¬ng m¹i th-êng ®i vay c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, vay n-íc ngoµi... vµ vay Ng©n hµng Nhµ n-íc trong nh÷ng tr-êng hîp ®Æc biÖt vµ ®-îc sù cho phÐp cña Thñ t-íng chÝnh phñ tuy nhiªn trong ng¾n h¹n c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i thùc hiÖn vay t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸ trÞ t¹i Ng©n hµng Nhµ n-íc. Ng-îc l¹i Ng©n hµng Nhµ n-íc cho c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i vay d-íi c¸c h×nh thøc: cho vay cã thÕ chÊp bé chøng tõ, cho vay theo ®èi t-îng chØ ®Þnh hay cho vay ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu thanh to¸n cña c¸c NHTM th«ng qua thanh to¸n bï trõ. NÕu vay gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c th× chñ yÕu lµ gi¶i quyÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ cã ®Æc ®iÓm lµ thêi h¹n rÊt ng¾n (Th-êng lµ c¸c tho¶ thuËn vay qua ®ªm) 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi ra, trong ho¹t ®éng huy ®éng vèn cßn ph¸t sinh c¸c nguån vèn kh¸c nh-: - Vèn trong thanh to¸n: Trong quan hÖ th-¬ng m¹i ng-êi mua ph¶i tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n sau khi giao hµng b»ng h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒm mÆt. Ng-êi mua t¹m thêi mÊt quyÒn sö dông sè tiÌn thanh to¸n ®ã nh-ng ng-êi b¸n th× vÉn ch-a nhËn ®-îc ngay kho¶n thanh to¸n ®ã do sù ¶nh h-ëng cña thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ trong hÖ thèng ng©n hµng. Do vËy NHTM vÉn cã thÓ sö dông t¹m thêi sè vèn nµy vµo môc ®Ých ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh cho tíi khi Ng©n hµng thùc hiÖn thanh to¸n cho kh¸ch hµng. - Vèn tõ nghiÖp vô ®¹i lý, uû nhiÖm: Cã hai h×nh thøc  Thø nhÊt lµ Ng©n hµng lµm ®¹i lý ph¸t hµnh chøng kho¸n cho c¸c c«ng ty, cho c¸c kho b¹c hay thùc hiÖn c¸c dÞch vô kh¸c. Trong kho¶n thêi gian cho phÐp Ng©n hµng cã thÓ t¹o ra nguån vèn ho¹t ®éng vµ cã thÓ sö dông nã.  NHTM ®-îc uû th¸c cÊp vèn cho c¸c dù ¸n theo sù uû nhiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, tµi chÝnh, x· héi trong vµ ngoµi n-íc. Th«ng th-êng viÖc cÊp vèn ph¶i theo tiÕn ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña dù ¸n, do vËy ph¸t sinh nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi mµ Ng©n hµng cã thÓ sö dông ®-îc b. Nguån vèn tù cã. Vèn tù cã chiÕm tû träng nhá trong tæng nguån vèn cña ng©n hµng (5%) nh-ng nã quyÕt ®Þnh sù ra ®êi cña c¸c NHTM vµ quyÕt ®Þnh sù më réng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña NHTM. C¸c NHTM sö dông vèn tù cã mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, mét bé phËn dïng ®Ó cho vay, ®Çu t- vµ tèc ®é t¨ng tr-ëng vèn tù cã cña Ng©n hµng thÓ hiÖn thùc lùc cña ng©n hµng ®ã trªn thÞ tr-êng. Theo quy ®Þnh c¸c NHTM chØ ®-îc phÐp huy ®éng vèn tèi ®a phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cña vèn tù cã ( vÝ dô ë ViÖt Nam, nguån vèn huy ®éng kh«ng v-ît qu¸ 20 lÇn vèn tù cã) do vËy khi vèn tù cã t¨ng lªn kÐo theo nguån vèn ho¹t ®éng t¨ng lªn dÉn tíi viÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. ChÝnh v× thÕ c¸c NHTM còng rÊt chó träng 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Õn viÖc n©ng cao quy m« vèn tù cã nh»m phôc vô cho c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Vèn tù cã bao gåm: V§L vµ c¸c quü. Vèn ®iÒu lÖ: lµ vèn cña chñ së h-u Ng©n hµng vµ ®-îc ghi vµo ®iÒu lÖ cña Ng©n hµng. C¸c quü: bao gåm quü dù tr÷ ®Æc biÖt, quü dù phßng rñi ro, quü ph¸t triÓn nghiÖp vô. Hµng n¨m, c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i th-êng ph¶i chÝch mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn lîi nhuËn ®¹t ®-îc bæ sung vµo quü hay V§L nh»m c¸c môc ®Ých ®¶m b¶o an toµn vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng. 1.3 C¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. a. NghiÖp vô thu, chi, chuyÓn tiÒn. NHTM ®øng ra lµm trung gian trong viÖc thu hé, chi hé, chuyÓn tiÒn hé theo c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ nhËn phÝ dÞch vô. b. NghÖp vô uû th¸c- thùc hiÖn theo sù uû th¸c cña kh¸ch hµng. + §èi víi c¸ nh©n: Cã c¸c nghiÖp vô. -Qu¶n lý, ph©n chia tµi s¶n theo chóc th-, c¸c c«ng viÖc cô thÓ bao gåm: thu gom vµ b¶o qu¶n tµi s¶n, thùc hiÖn viÖc thanh to¸n, trang tr¶i cho c¸c chñ nî, ph©n chia tµi s¶n cho c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh.. -NghiÖp vô qu¶n lý ®iÒu hµnh tµi s¶n theo hîp ®ång ®· ký: ng©n hµng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh tµi s¶n thay cho kh¸ch hµng, v× môc tiªu lîi Ých cao nhÊt cña kh¸ch hµng nh-: viÖc mua b¸n, chuyÓn nh-îng tµi s¶n, thay ®æi danh môc ®Çu t-, quyÕt ®Þnh sö dông vèn gèc vµ lîi tøc.. - NghiÖp vô gi¸m hé tµi s¶n: ng©n hµng ®øng ra gi¸m hé tµi s¶n cho nh÷ng kh¸ch hµng ch-a ®ñ hoÆc ch-a ®-îc c«ng nhËn n¨ng lùc ph¸p lý nh»m tr¸nh viÖc sö dông tµi s¶n mét c¸ch l·ng phÝ. - DÞch vô ®¹i diÖn: kh¸ch hµng uû nhiÖm cho ng©n hµng ®øng ra ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc liªn quan ®Õn tµi s¶n cña m×nh. QuyÒn quyÕt ®Þnh vÉn thuéc vÒ kh¸ch hµng. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, x· héi. Ng©n hµng ®-îc c¸c tæ chøc nµy uû th¸c trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý quü h-u trÝ, mua b¸n B§S, thu håi vèn gèc vµ lîi tøc ph©n chia vµ chi tr¶ lîi tøc, cæ tøc.. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c. NgiÖp vô b¶o qu¶n vµ cho thuª tµi s¶n. Ng©n hµng lµm dÞch vô b¶o qu¶n tµi s¶n, cho thuª kÐt s¾t, trang thiÕt bÞ v¨n phßng... nh»m h-ëng phÝ b¶o qu¶n vµ phÝ cho thuª d. DÞch vô t- vÊn Ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng lêi khuyªn tèt nhÊt vÒ c¸c lÜnh vùc hay theo c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng: vÝ dô t- vÊn vµ mua b¸n bÊt ®éng s¶n, mua b¸n chøng kho¸n.. ®. NghiÖp vô cña ng©n hµng trªn TTCK. Ng©n hµng ®øng ra lµm ®¹i lý ph¸t hµnh vµ ph©n phèi chøng kho¸n cho c¸c c«ng ty, ChÝnh phñ hay trùc tiÕp tham gia mua b¸n chøng kho¸n cho m×nh hoÆc theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. e. NghiÖp vô cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i. Ng©n hµng thùc hiÖn viÖc mua b¸n vµng b¹c, ngo¹i tÖ.. kinh doanh chªnh lÖch gi¸ hay thùc hiÖn c¸c hîp ®ång kú h¹n ®èi víi ngo¹i tÖ... -Tuy r»ng c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lu«n cã xu h-íng ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hµng nh-ng thùc tÕ cho thÊy ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng lu«n lµ ho¹t ®éng trung t©m cña mäi ho¹t ®éng ng©n hµng. 2. Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. 2.1 Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ vay vèn trªn nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ vèn cã hoµn tr¶ gèc vµ l·i theo mét thêi gian x¸c ®Þnh gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng th-¬ng m¹i bªn kia lµ doanh nghiÖp, cña tæ chøc kinh tÕ, x· héi, d©n c-... ë ®©y cã sù chuyÓn nh-îng t¹m thêi mét l-îng gi¸ trÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh tõ ng-êi cho vay ( Ng©n hµng ) sang ng-êi di vay(kh¸ch hµng)vµ sau mét thêi h¹n x¸c ®Þnh nã ®-îc quay vÒ víi chñ së h÷u ( Ng©n hµng ) víi mét l-îng gi¸ tri lín h¬n l-îng gi¸ trÞ ban ®Çu. 2.2 Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng. a-TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó duy tr× sù ho¹t ®éng liªn tôc ®ßi hái vèn cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®ång thêi tån t¹i cña ba giai ®o¹n: dù tr÷, 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n xuÊt, l-u th«ng nh-ng ë mét giai ®o¹n nµo ®ã l¹i ph¸t sinh hiÖn t-îng thõa hoÆc thiÕu vèn t¹m thêi. Khi thiÕu vèn c¸c doanh nghiÖp bæ sung b»ng nguån vèn tÝn dông th-¬ng m¹i bao gåm c¶ nguån vèn l-u ®éng vµ vèn cè ®Þnh phôc vô cho môc ®Ých ®Çu t- chiÒu s©u, më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng. Nh- vËy tÝn dông ng©n hµng ®· gãp phÇn ®iÒu tiÕt c¸c nguån vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. Víi môc tiªu më réng s¶n xuÊt th× ®èi víi tõng doanh nghiÖp, yªu cÇu vÒ nguån vèn lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu, bëi lÏ: ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt th× kh«ng chØ tr«ng chê vµo vèn tù cã mµ doanh nghiÖp ph¶i biÕt tËn dông nh÷ng dßng ch¶y cña vèn trong x· héi. Tõ ®ã, tÝn dông ng©n hµng víi t- c¸ch lµ n¬i tËp trung ®¹i bé phËn vèn nhµn rçi sÏ lµ trung t©m ®¸p øng nhu cÇu vèn bæ sung cho ®Çu t- ph¸t triÓn. b-TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn lµm t¨ng quü hµng ho¸ x· héi vµ xuÊt khÈu . Khi ®ång vèn tÝn dông ng©n hµng ®-îc sö dông vµo ®óng môc ®Ých th× nã kÐo theo c¸c luång vËn ®éng cña c¸c nguån lùc trong x· héi nh- tµi nguyªn, nguån nh©n lùc... vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, dÞch vô tõ ®ã gãp phÇn t¹o ra nhiÒu hµng ho¸, s¶n phÈm bæ sung vµo thÞ tr-êng hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ. c. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ c¶. Víi chøc n¨ng tËp trung, tËn dông nh÷ng nguån vèn nhµn rçi trong x· héi, tÝn dông ng©n hµng ®· trùc tiÕp lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn mÆt tån ®äng trong l-u th«ng. L-îng tiÒn mÆt d«i thõa nµy kh«ng ®-îc huy ®éng vµ sö dông mét c¸ch kÞp thêi th× cã thÓ g©y ¶nh h-ëng ®Õn t×nh tr¹ng l-u th«ng tiÒn tÖ, dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi trong quan hÖ tiÒn – hµng vµ hÖ thèng gi¸ c¶ bÞ biÕn ®éng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Do vËy, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ l¹m ph¸t th× tÝn dông ng©n hµng ®-îc xem nh- mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu gãp phÇn lµm gi¶m l¹m ph¸t. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng tÝn dông cßn t¹o ®iÒu kiÖn më réng c¸c ph-¬ng 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Do ®ã, tÝn dông ng©n hµng còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè tÝch cùc lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn mÆt sö dông trong nÒn kinh tÕ gióp hco ng©n hµng dÔ dµng qu¶n lý vµ ®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn tª. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ë hÇu hÕt c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, trong c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc nh»m thùc hiÖn môc tiªu CSTT trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh th× l·i suÊt tÝn dông ®· trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt nh¹y bÐn vµ linh ho¹t ®Ó b¬m, hót tiÒn trong l-u th«ng qua ®ã t¹o ra sù phï hîp gi÷a khèi l-îng tiÒn tÖ víi yªu cÇu t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ. Tõ ®ã cho ta thÊy, tÝn dông ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh gi¸ c¶ vµ lµ tiÒn ®Ò quan träng dÓ s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn. d-TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, æn ®Þnh trËt tù x· héi. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trong m«i tr-êng æn ®Þnh vÒ tiÒn tÖ lµ ®iÒu kiÖn n©ng cao dÇn ®êi sèng cña c¸c thµnh viªn trong x· héi vµ lµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn tèt h¬n c¸c chÝnh s¸ch x· héi tõ ®ã rót ng¾n chªnh lÖch gi÷a c¸c tÇng líp nh©n d©n trong x· héi gãp phÇn thay ®æi cÊu tróc x· héi. MÆt kh¸c, trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay TDNH kh«ng chØ ®¸p øng cho nhu cÇu vèn cña c¸c doanh nghiÖp mµ cßn phôc vô cho c¸c nhu cÇu vèn vÒ tiªu dïng cña c¸c líp d©n c-. Bªn c¹nh ®ã qua ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng, mét bé phËn lao ®éng trong x· héi ®-îc sö dông vµo c¸c môc ®Ých ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng, gi¶m tû lÖ lao ®éng thÊt nghiÖp, tËn dông ®-îc nguån nh©n lùc dåi dµo trong nÒn kinh tÕ... 2.3 Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng. Môc ®Ých cña viÖc ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng lµ ®¹t ®-îc sù hîp lý vµ ®Çu t- tÝn dông. Cã nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng cô thÓ nh- sau: a. C¨n cø vµo thêi h¹n cho vay ( lµ kho¶ng thêi gian tõ lóc ph¸t tiÒn vay 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Õn lóc thu håi xong nî vay): gåm 3 lo¹i. + TÝn dông ng¾n h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n kh«ng qu¸ 12 th¸ng. Nã th-êng tµi trî cho c¸c nhu cÇu vÒ vèn lao ®éng cña doanh nghiÖp, hay nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh. Cã nhiÒu h×nh thøc cÊp tÝn dông ng¾n h¹n nh-: h×nh thøc chiÕt khÊu tÝn dông ng©n quü, tÝn dông b»ng ch÷ ký... + TÝn dông trung h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n cho vay kÐo dµi trong ph¹m vi tõ 1 ®Õn 5 n¨m chñ yÕu tµi trî cho nhu cÇu mua s¾m, ®æi míi trang thiÕt bÞ, thay ®æi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn kü thuËt.. d-íi c¸c h×nh thøc nh-: TÝn dông thuª mua( gi¸n tiÕp cho vay= tµi s¶n) hay trùc tiÕp cho vay b»ng tiÒn ®Ó mua s¾m trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ.. + TÝn dông dµi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m chñ yÕu tµi trî cho XDCB, TSC§, ®Çu t- B§S.. b. C¨n c- vµo ®èi t-îng tÝn dông: Cã 2 lo¹i + TÝn dông VLD: lµ lo¹i tÝn dông nh»m bæ sung c¸c nhu cÇu vèn vÒ TSL§ cña doanh nghiÖp vÝ dô : cho vay mua hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu, DCCC.. + TÝn dông VC§: Lµ lo¹i h×nh tÝn dông nh»m h×nh thµnh nªn c¸c TSC§, ®Çu t- mua s¾m TSC§, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh míi... c. C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vèn vay gåm: + TÝn dông cho s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸: Lµ lo¹i tÝn dông tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, mua b¸n hµng ho¸.. + TÝn dông tiªu dïng: phôc vô cho môc ®Ých tiªu dïng cña c¸ nh©n. + TÝn dông ®Çu t- xuÊt nhËp khÈu : phôc vô cho c¸c quan hÖ s¶n xuÊt, mua b¸n, thanh to¸n... qua ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.. d.C¨n cø vµo ph-¬ng thøc hoµn tr¶ tÝn dông: cã + TÝn dông tr¶ gãp: Lµ lo¹i tÝn dông mµ phÝa ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tháa thuËn víi nhau vÒ viÖc hoµn tr¶ nî theo c¸c ®Þnh kú. Nã th-êng ¸p dông cho tÝn dông trung vµ ng¾n h¹n, tÝn dông tiªu dïng... C¸c sù tho¶ thuËn ë ®©y 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th-êng lµ. - Hoµn tr¶ vèn gèc víi sè tiÒn b»ng nhau, l·i tr¶ ®-îc tÝnh theo sè d- cuèi mçi kú. - Hoµn tr¶ vèn gèc víi sè tiÒn b»ng nhau, l·i tr¶ ®-îc tÝnh cho sè tiÒn tr¶ mçi kú. - Hoµn tr¶ c¶ vèn gèc vµ l·i b»ng nhau vµo cuç mçi kú. + TÝn dông tr¶ gãp mét lÇn: lµ lo¹i tÝn dông trong ®ã kh¸ch hµng thùc hiÖn tr¶ nî mét lÇn khi ®Õn h¹n. L·i tr¶ theo tho¶ thuËn nÕu tr¶ ®Çu kú ¸p dông l·i ®¬n; nÕu tr¶ vµo cuèi kú th× ¸p dông l·i kÐp. + TÝn dông hoµn tr¶ - theo yªu cÇu: §-îc ¸p dông víi kü thuËt thÊu chi tøc lµ tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, hä muèn tr¶ bao nhiªu, khi nµo tr¶ vµo lóc nµo, nh- thÕ nµo phô thuéc vµo ý muèn cña hä. e. NÕu c¨n cø vµo tÝnh chÊt b¶o ®¶m: gåm 2 lo¹i + TÝn dông cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i TÝn dông ®-îc thùc hiÖn kÌm theo c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tÝn dông nh- TC, CC, BL.. + TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i tÝn dông ®-îc thùc hiÖn kh«ng kÌm theo c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tÝn dông. Lo¹i tÝn dông nµy chØ ¸p dông cho c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn cao víi ng©n hµng ( TÝn chÊp) tøc lµ kh¸ch hµng mµ kh¸ch hµng thùc sù tin t-ëng vµo ý muèn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng-êi vay. HiÖn nay, ®èi víi n-íc ta, c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc khi vay vèn ng©n hµng kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n (theo N§ 49/CP ban hµnh ngµy 19/12/1999) nh-ng ph¶i cã ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp nhµ n-íc vay ®-îc vèn cña ng©n hµng. g. C¨n cø vµo h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông: Gåm hai lo¹i + Cho vay b»ng tiÒn: Lµ lo¹i tÝn dông mµ h×nh th¸i gi¸ trÞ biÓu hiÖn b»ng tiÒn tÖ. + Cho vay b»ng tµi s¶n: Lµ lo¹i cho vay biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tµi s¶n. §©y chÝnh lµ tÝn dông thuª mua. H×nh thøc tÝn dông nµy cã ®iÓm thuËn lîi lµ : Ng©n hµng kh«ng trùc tiÕp cho vay b»ng tiÒn mÆt mµ cho vay b»ng tµi s¶n, khi ch-a hÕt thêi h¹n tho¶ thuËn th× tµi s¶n vÉn thuéc quyÒn së 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 h÷u cña ng©n hµng. NÕu kh¸ch hµng cã ®iÒu g× g©y bÊt lîi cho ng©n hµng, ng©n hµng cã quyÒn thu håi l¹i tµi s¶n cho vay. h.NÕu c¨n cø vµo xuÊt xø tÝn dông: Chia lµm 2 lo¹i. + TÝn dông trùc tiÕp: Lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a doanh nghiÖp víi nhau th«ng qua h×nh thøc mua b¸n chÞu, cho vay vèn lÉn nhau.. + TÝn dông gi¸n tiÕp: Lµ h×nh thøc tÝn dông mµ ng©n hµng thùc hiÖn cÊp tÝn dông d-íi h×nh thøc chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸, mua l¹i c¸c phiÕu b¸n hµng, mua nî, tÝn dông b»ng ch÷ ký, tÝn dông chÊp nhËn, tÝn dông chøng tõ, b¶o l·nh Ng©n hµng hay nghiÖp vô b¶o ®oan th-¬ng phiÕu... II. ChÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng trong c¬ chÕ KTTT. 1. ChÊt l-îng tÝn dông vµ ý nghÜa cña sù n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông. Trong ho¹t ®éng kinh doanh c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lu«n lÊy chÊt l-îng tÝn dông lµm tiªu thøc quan t©m hµng ®Çu. NÕu xÐt vÒ mÆt chÊt th× tÝn dông ng©n hµng ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. NÕu xÐt vÒ mÆt l-îng th× tÝn dông ng©n hµng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ ho¹t ®éng tÝn dông ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ. Nh- v©y chÊt l-îng tÝn dông lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi mµ ho¹t ®éng tÝn dông ®em l¹i cho b¶n th©n ng©n hµng vµ cho x· héi. Ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng lµ lo¹i h×nh kinh doanh chøa ®ùng nhiÒu rñi ro nhÊt bëi tÝnh ®Æc thï cña nã lµ kinh doanh quyÒn sö dông hµng ho¸ tiÒn tÖ vµ cã quan hÖ víi toµn bé c¸c ngµnh, lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ. Mµ ®· lµ tiÒn tÖ th× nã v« cïng nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi cña nÒn kinh tÕ x· héi, chÕ ®é chÝnh trÞ.. LÞch sö ®· chøng minh r»ng sù th¨ng trÇm cña nÒn kinh tÕ lu«n kÐo theo nh÷ng biÕn ®éng to lín trong ho¹t ®éng ng©n hµng vµ ng-îc l¹i nh÷ng thay ®æi trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, ng©n hµng l¹i ¶nh h-ëng rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ cña toµn x· héi. Do vËy nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng ®· trë thµnh yªu cÇu cÊp thiÕt 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®èi víi c¶ ng©n hµng vµ ®èi víi c¶ nÒn kinh tÕ.  XÐt trªn gãc ®é ng©n hµng. ChÊt l-îng tÝn dông ®· trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Sù yÕu kÐm vÒ chÊt l-îng tÝn dông lu«n trë thµnh nguy c¬ g©y ra sù ph¸ s¶n cña ng©n hµng thËm chÝ g©y c¶n trë c¶ mét hÖ thèng ng©n hµng do hiÖu øng d©y chuyÒn cña nã. Ng©n hµng ®i vay ®Ó cho vay do vËy ®ång tiÒn qua ho¹t ®éng ng©n hµng lµ ®ång tiÒn cã gi¸ (l·i suÊt), cã thêi h³n. Khi ®ång vèn tÝn dông gÆp rñi ro tøc l¯ “ ®ãng b¨ng” d­íi h×nh thøc nî khã ®ßi hoÆc mÊt vèn th× ngay lËp tøc nã ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng. NÕu ng©n hµng kh«ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu chi tr¶ thanh to¸n rót tiÒn cña kh¸ch hµng th× nguy c¬ ph¸ s¶n cña ng©n hµng lµ tÊt yÕu. Sù ®æ vì cña ng©n hµng ®-îc céng h-ëng thªm bëi lµn sãng t©m lý bÊt æn, t¹o thµnh c¸c luång rót vèn khæng lå ®Ëp tan mäi sù kh¸ng cù cña hÖ thèng ng©n hµng dÉn tíi sôp ®æ c¶ hÖ thèng ng©n hµng ®ång thêi kÐo theo sù ph¸ vì c¸c quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ g©y hËu qu¶n nÆng nÒ vÒ mäi mÆt cho mét quèc gia. MÆt kh¸c trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay th× mçi quèc gia lµ mét m¾t xÝch cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù ®æ vì cña mét m¾t xÝch kÐo theo sù ®æ vì cña c¸c m¾t xÝch cßn l¹i. Do vËy vÊn ®Ò chÊt l-îng tÝn dông kh«ng cßn bã hÑp trong ph¹m vi mét quèc gia n÷a mµ ®· trë thµnh vÊn ®Ò chung cña céng ®ång quèc tÕ. Nh- vËy viÖc n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông lu«n ®Æt ng©n hµng vµo nhiÖm vô hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nh»m ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu kinh tÕ, b¶o ®¶m lîi Ých x· héi ®øng v÷ng trong th-¬ng tr-êng.  XÐt trªn gãc ®é nÒn kinh tÕ. TÝn dông ng©n hµng lµ nguån cung cÊp chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ sö dông vèn tÝn dông vµo c¸c môc ®Ých kinh doanh, ®Çu thay tiªu dïng th× còng ®Òu t¹o nÒn c¸c dßng vËn ®éng nguån lùc trong nÒn kinh tÕ. C¸c nguån lùc trong nÒn kinh tÕ ®-îc kh¬i dËy vµ tËn dông mét c¸ch tèi ®a ( quan träng nhÊt lµ nguån tµi nguyÒn vµ nguån nh©n lùc) sÏ t¹o nªn sù 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¸t triÓn vµ t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ. Do vËy nÕu chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng kÐm tøc lµ viÖc sö dông vèn vay kh«ng hiÖu qu¶ th× nÒn kinh tÕ sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ, chËm ph¸t triÓn. Ng-îc l¹i nÕu viÖc sö dông vèn vay hiÖu qu¶ th× sÏ lµ ®éng lùc cho sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. N©ng cao chÊt l-îng tÝn dông lµ yªu cÇu cÊp b¸ch b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh t¹o ®iÒu kiÖn héi nhËp nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 2. C¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông th× mét chØ tiªu rÊt quan träng ®-îc ®Ò cËp ®Õn lµ chØ tiªu D- nî qu¸ h¹n  d- nî x 100% Theo tiªu chuÈn quèc tÕ chØ tiªu n©ng cao nhÊt lµ 3% ®èi víi n-íc ta theo quy ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n-íc kh«ng 5 % vµ nÕu cµng nhá cµmg tè. Ngoµi ra cã hai chØ tiªu kh¸c còng ®-îc ®Ò cËp ®Õn lµ chØ tiªu D- nî khã ®ßi Møc ®é tæn thÊt 1 Møc ®é tæn thÊt 2 = =  NQH D- nî khã ®ßi  100%  100% x 100%  d- nî Hai chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é tæn thÊt cô thÓ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh còng ®-îc xem nh- c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông. C¸c chØ tiªu nµy xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña vèn tÝn dông ng©n hµng cô thÓ gåm: - Gãp phÇn phôc vô chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña chÝnh phñ. - T¸c ®éng trong viÖc thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ t¨ng c-êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt. - C¸c s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra cã ®¸p øng c¸c nhu cÇu x· héi thÞ 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tr-êng. - Gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông tËp trung chñ yÕu vµo 4 nhãm nh©n tè sau. 3.1 M«i tr-êng kinh tÕ. §ã lµ s©n ch¬i kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ bÞ chi phèi bëi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n-íc ( ë c¸c quèc gia cã sù tham gia ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc - C¬ chÕ bµn tay h÷u h×nh) hay bÞ chi phèi bëi c¸c quy luËt cung cÇu trªn thÞ tr-êng ( C¬ chÕ bµn tay v« h×nh kh«ng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc) hoÆc bÞ chi phèi bëi c¶ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n-íc vµ c¸c quy luËt cung cÇu trªn thÞ tr-êng ( kÕt hîp bµn tay v« h×nh vµ bµn tay h÷u h×nh). Tuy nhiªn, dï lµ ë c¬ chÕ nµo th× còng lu«n tån t¹i nh÷ng bÊt cËp g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ë c¬ chÕ thø nhÊt th× ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n-íc, ë c¬ chÕ thø 2 lµ sù thay ®æi ®ét ngét cña cung cÇu cßn ë c¬ chÕ thø 3 lµ tæng hîp cña hai c¬ chÕ trªn. C¸i khã kh¨n ®ã biÓu hiÖn d-íi h×nh thøc ø ®äng hµng ho¸, kh«ng tiªu thô ®-îc hoÆc kh«ng cã thÞ tr-êng tiªu thô.. dÉn ®Õn thua lç trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÐo theo viÖc kh«ng tr¶ ®-îc nî ng©n hµng ®óng h¹n lµm ph¸t sinh nî NQH, NK§.. Do vËy vÊn ®Ò lµ ph¶i lµm sao t¹o lËp m«i tr-êng kinh tÕ lµnh m¹nh cho ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña chóng gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông.... 3.2 M«i tr-êng ph¸p lý. §©y lµ c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng hîp ph¸p cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nã chÝnh lµ hÖ thèng ph¸p luËt chi phèi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó kh«ng bÞ “v­ît r¯o”. Mét yªu cÇu ®­îc ®Æt ra l¯ ph°i cã sù ®ång bé thèng nhÊt vµ phï hîp gi÷a c¸c bé luËt, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy nh»m t¹o ®-îc sù chÆt chÏ, hiÖu lùc cña ph¸p luËt. NÕu hÖ thèng ph¸p luËt kh«ng ®ång bé sÏ t¹o lªn c¸c kÏ hë ®Ó kÎ xÊu cã thÓ lîi dông khai th¸c hay t¹o nªn c¸c 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 m©u thuÉn lµm mÊt ®i tÝnh hiÖu lùc cña ph¸p luËt hoÆc g©y khã kh¨n, phiÒn hµ trong qu¸ tr×nh xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt ph¸t sinh. §èi víi n-íc ta hiÖn nay th× vÊn ®Ò ph¸p lý ®ang ®-îc tranh c·i nhiÒu nhÊt lµ vÒ viÖc cÊp chøng nhËn së h÷u tµi s¶n vµ xö lý TSTC t¹i ng©n hµng. Tuy r»ng chÝnh phñ ®-a ra nhiÒu N§( 60, 61, 64, 83), quyÕt ®Þnh (217..) nh-ng xem ra t×nh h×nh vÉn ch-a ®-îc gi¶i quyÕt mét c¸ch kh¶ quan cho l¾m. ChÝnh v× bÊt cËp nµy lµ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra t×nh tr¹ng khã kh¨n khi xö lý TSTC t¹i ng©n h¯ng v¯ gi°i to° “nî ®ãng b¨ng” cña ng©n h¯ng.. 3.3 Ng-êi ®i vay. Khi cho vay th× ng©n hµng quan t©m ®Õn n¨ng lùc ph¸p lý, n¨ng lùc tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng-êi ®i vay. NÕu lµ doanh nghiÖp tæ chøc kinh tÕ th× ph¶i cã t- c¸ch ph¸p nh©n ®©ú ®ñ. NÕu lµ t- nh©n ph¶i cã t- c¸ch thÓ nh©n, t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o tÝn dông..Tuy nhiªn cã mét tû träng rÊt lín, ng-êi ®i vay kh«ng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c tÝn dông vµ quyÕt ®Þnh cho vay, thÕ chÊp cña ng©n hµng: VÝ dô nh- lËp ph-¬ng ¸n kinh doanh gi¶ m¹o, dïng tµi s¶n kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thÕ chÊp, cÇm cè.. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn n¨ng lùc tr×nh ®é qu¶n lý, kinh doanh cßn h¹n chÕ, sö dông vèn kh«ng ®óng môc ®Ých, lÊy vèn vay ng¾n h¹n sö dông ®Çu ttrung vµ dµi h¹n.. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n-íc khi vay kh«ng cÇn thÕ chÊp tµi s¶n miÔn lµ cã ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi, chøng tõ th-¬ng m¹i hîp lý.. Do ®ã ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc nh- lËp ho¸ ®¬n, chøng tõ gi¶ kh«ng ®óng thùc tÕ.. ®Ó vay vèn ng©n hµng nh»m phôc vô c¸c môc tiªu bÊt chÝnh kh¸c. 3.4 C¸c yÕu tè thuéc b¶n th©n ng©n hµng. §èi víi b¶n th©n ng©n hµng th× chÊt l-îng tÝn dông thuéc rÊt lín vµo chÊt l-îng nguån nh©n lùc cña ng©n hµng. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ ë tr×nh ®é n¨ng lùc, kü n¨ng chuyªn m«n, nghiÖp vô, phÈm chÊt, ®¹o ®øc... cña c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng. Mét sù h¹n chÕ chÊt l-îng nguån nh©n lùc kÐo theo viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ph-¬ng ¸n kinh doanh thiÕu chÆt chÏ, kh«ng tu©n thñ ®óng quy tr×nh, nghiÖp vô, n¬i láng qu¶n lý gi¸m s¸t vèn vay, kh«ng khoa häc trong viÖc thu lîi dÔ bÞ c¸m dç vËt chÊt tiÕp tay cho kÎ lõa ®¶o.... 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dÉn ®Õn viÖc ®äng vèn hay mÊt vèn tÝn dông ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng. MÆt kh¸c chÊt l-îng nguån th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, th«ng tin tÝn dông, th«ng tin th-¬ng m¹i kh¸c gãp phÇn rÊt lín nh»m n©ng cao chÊt l-îng ho¹t ®éng tÝn dông qua viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh kh¸ch hµng ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh cho vay hîp lý hay lµ kh«ng cho vay.. §iÓm yÕu cña hÖ thèng ng©n hµng th-¬ng m¹i n-íc ta lµ thiÕu hÖ thèng cung cÊp th«ng tin kh¸ch hµng thªm v¯o ®ã l¯ c¨n bÖnh th¯nh tÝch ®± trë th¯nh “ th©m c¨n cè ®Õ” còng gãp phÇn lµm gi¶m chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng. 3.5 M«i tr-êng tù nhiªn. Chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng yÕu tè m«i tr-êng tù nhiÒn ®ang ngµy cµng cã ¶nh h-ëng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng. NhÊt lµ ®èi víi c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc n«ng- l©m- ng- nghiÖp, xuÊt nhËp khÈu.. ë n-íc ta trong hai n¨m 2000-2001 ®· x¶y ra hµng lo¹t c¬n b·o lò lôt lín ë c¸c vïng ®ång b»ng s«ng Cöu long, T©y nguyªn.. g©y thiÖt h¹i rÊt lín ®Õn mïa mµng, vµ Nhµ n-íc ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khoanh nî, xo¸ nî hµng ngµn tû ®ång, ®ång thêi ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n nh»m kh¾c phôc hiÖu qu¶ thiªn tai vµ vùc dËy c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng. 4.C¸c nguyªn t¾c nh»m n©ng cao chÊt l-îng ng©n hµng. Ngoµi c¸c nguyªn t¾c tÝn dông dông sau: +Cho vay cã môc ®Ých. +Ph¶i cã vËt t-, hµng ho¸ t-¬ng ®-¬ng lµm ®¶m b¶o cho kho¶n vay + Hoµn tr¶ ®Çy ®ñ gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n. Cßn mét sè nguyªn t¾c kh¸c cÇn ph¶i ®Ò cËp ®Õn nh»m môc tiªu n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông bao gåm: 4.1 Nguyªn t¾c sµng läc vµ gi¸m s¸t. Nguyªn t¾c n¯y kh¾c phôc t×nh tr³ng “th«ng tin mÊt c©n xøng” v¯ vÊn ®Ò “rñi ro ®³o ®øc”. Theo nguyªn t¾c s¯ng läc c²c ng©n h¯ng sÏ lùa chän ra c¸c ng©n hµng cã triÓn väng nhÊt trong sè c¸c kh¸ch hµng, trªn c¬ së n¾m v÷ng, x¸c thùc c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh cña ng-êi ®ã. ViÖc thu thËp c¸c 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan