Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
ViÖt Nam ®ang trong thêi kú héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chÝnh v× vËy nÒn
kinh tÕ ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn lín, vai trß cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
®· ®îc kh¼ng ®Þnh cïng víi sù ®¸nh gi¸ cao nh÷ng ®ãng gãp cña khoa häc kü
thuËt. Nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng c«ng
nghiÖp nh c«ng ty TNHH KTC Hµ Néi, ®îc ¸p dông d©y truyÒn m¸y mãc tiªn tiÕn
sÏ cho ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm víi ®é chÝnh x¸c cao vÒ kü thuËt vµ chÊt lîng t«t.
Nhng dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay mét doanh nghiÖp kinh doanh trong bÊt kú
lÜnh vùc nµo th× ngoµi yÕu tè chÊt lîng vµ mÉu m· ra th× yÕu tè gi¸ còng ®ãng vai
trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiªp. Nhng ®Ó s¶n xuÊt ra
®îc nh÷ng s¶n phÈm tèt, gi¸ c¶ hîp lý mµ vÉn mang l¹i ®îc lîi nhuËn cao nhÊt ®ßi
hái nhµ s¶n xuÊt ph¶i biÕt sö dông nguån vèn m×nh bá ra cho thËt hiÖu qu¶. §Ó lµm
®îc ®iÒu nµy th× c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i c©n nh¾c tríc khi ®a ra bÊt kú quyÕt ®Þnh nµo
liªn quan ®Õn viÖc chi tiªu, sö dông ®ång vèn cña m×nh. Vµ nh÷ng th«ng tin cña
phßng kÕ to¸n lóc nµy lµ thùc sù h÷u Ých. Bëi vËy, bé phËn kÕ to¸n ph¶i lu«n ghi
chÐp, cËp nhËt mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh.
Tõ ®ã tæng hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y chÝnh lµ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ to¸n cµng lµm c«ng viÖc nµy chÝnh x¸c ®Çy ®ñ bao
nhiªu th× cµng gióp cho nhµ qu¶n lý cã ®îc c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n bÊy nhiªu.
ChÝnh v× thÕ em lùa chän ®Ò tµi “N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH KTC Hµ Néi” lµm
luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®îc chia thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty TNHH KTC Hµ Néi.
Ch¬ng 3: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH KTC Hµ Néi.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng 1:
Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1.1 Kh¸i niÖm, mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1.1.1.Chi phÝ s¶n xuÊt
1.1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh
“Chi phÝ s¶n xuÊt-kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh
nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n
phÈm”, [88, 1]. Kh¸i niÖm nµy nhÊn m¹nh ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t
sinh trong mét kú nhÊt ®Þnh. §©y còng lµ c¬ së ®Ó ta cã thÓ ph©n biÖt kh¸i niÖm
nµy víi kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh sau nµy.
1.1.1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i
chi phÝ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ c¸c môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý, chi
phÝ s¶n xuÊt còng ®îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Sau ®©y em xin
giíi thiÖu 2 c¸ch ph©n lo¹i:
a) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ
C¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó s¾p
xÕp c¸c chi phÝ cã chung cïng mét tÝnh chÊt vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi
phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, ë ®©u. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy
cßn ®îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè.
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc chia thµnh 7 yÕu tè sau:
Thø nhÊt lµ yÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông
cô...sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp
l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
Thø hai lµ yÕu tè chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
Thø ba lµ yÕu tè chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè
tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ toµn bé c«ng nh©n, viªn chøc.
Thø t lµ yÕu tè chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn: Ph¶n
¸nh phÇn b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tû lÖ quy
®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn.
Thø n¨m lµ yÕu tè chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao
tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt
kinh doanh trong kú.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thø s¸u lµ yÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô
mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Thø b¶y lµ yÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng
tiÒn cha ph¶n ¸nh ë c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
kú.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ cung cÊp th«ng tin cho ban qu¶n lý mét c¸ch rÊt cô
thÓ, nh»m phôc vô hiÖu qu¶ cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông tõng lo¹i
chi phÝ cô thÓ ë trªn vµ so s¸nh chi phÝ gi÷a c¸c kú víi nhau. Tõ ®ã cã thÓ ®a ra
nh÷ng quyÕt ®Þnh, kÕ ho¹ch sö dông tõng lo¹i chi phÝ phï hîp cho t¬ng lai.
Tuy nhiªn c¸ch ph©n lo¹i nµy cha ph©n chia ®îc râ phÇn chi phÝ nµo sö dông
cho viÖc s¶n xuÊt trùc tiÕp ë díi ph©n xëng, phÇn chi phÝ nµo lµ sö dông ë bé phËn
qu¶n lý doanh nghiÖp...
b) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho
viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc ph©n chia theo kho¶n môc. Theo quy ®Þnh
hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm ë ViÖt Nam bao gåm 5 kho¶n môc chi phÝ:
Thø nhÊt lµ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn, vËt
liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm
hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Thø hai lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch cho c¸c quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo
tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh.
Thø ba lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi
ph©n xëng (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp).
Thø t lµ chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan
®Õn tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô.
Vµ cuèi cïng lµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh
liªn quan ®Õn qu¶n trÞ kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh trong doanh nghiÖp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé vµ ®· gi¶i quyÕt ®îc nhîc ®iÓm cña c¸ch ph©n lo¹i trªn. §ã lµ ®· tËp hîp ®îc riªng tõng lo¹i chi phÝ
t¹i ph©n xëng s¶n xuÊt vµ chi phÝ sö dông cho bé phËn qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Tõ ®ã ban qu¶n lý cã thÓ theo dâi, ®¸nh gÝa, nhËn xÐt vµ ®a ra c¸c ®iÒu chØnh phï
hîp trong viÖc sö dông chi phÝ ë tõng bé phËn sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt.
Tuy nhiªn nhîc ®iÓm cña c¸ch ph©n lo¹i nµy l¹i chÝnh lµ u ®iÓm cña c¸ch ph©n
lo¹i trªn, tøc lµ nã kh«ng thÓ tËp hîp tõng lo¹i chi phÝ mét c¸ch cô thÓ ®îc.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.1.2.1.Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
“Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh
nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm
®· hoµn thµnh trong kú”, [91, 1]. Trong kh¸i niÖm nµy nhÊn m¹nh ®Õn nh÷ng chi
phÝ s¶n xuÊt mµ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh trong
mét kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy rÊt quan träng v× nã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh
chÝnh x¸c cña viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét c«ng ty.
1.1.2.2.C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m môc ®Ých
ngµy cµng h¹ thÊp gi¸ thµnh, kÕ to¸n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau.
Cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh nh sau:
a)XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu, gÝa thµnh ®îc chia thµnh 3 lo¹i:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt
kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch, ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ
c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. Nã ®îc xem nh lµ mét môc
tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh
thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ
ho¹ch ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ do bé
phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc
x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ
ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi
trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc l¹i ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ
ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña
c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Cuèi kú, c¨n cø vµo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh vµ so s¸nh víi ®Þnh møc cña tõng
lo¹i chi phÝ trong gi¸ thµnh ®Þnh møc, kÕ to¸n cã thÓ ®a ra c¸c ph¬ng híng h¹ch
to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cho phï hîp víi luËt kÕ to¸n. Cßn c¸c nhµ
qu¶n lý cã thÓ dùa vµo ®ã ®Ó cã nh÷ng ph©n tÝch, nhËn xÐt vµ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh,
kÕ ho¹ch vÒ chi phÝ phï hîp.
Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n
xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp hîp ®îc trong kú vµ s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n
xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶
®Êu tranh cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - tæ
chøc - kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt
qña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Kh¸c víi hai lo¹i gi¸ thµnh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm chØ cã thÓ ®îc tÝnh to¸n khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
chÕ t¹o s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
b) Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh ®îc chÝa lµm 2 lo¹i:
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng): bao gåm c¸c chi phÝ s¶n
xuÊt: chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n
xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng lao vô s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña
s¶n phÈm ®îc sö dông ghi sæ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao cho
kh¸ch hµng, ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép.
Gi¸ thµnh toµn bé (hay gi¸ thµnh tiªu thô): bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi
phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn
bé cña s¶n phÈm chØ ®îc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô
®îc tiªu thô vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh l·i tríc thuÕ lîi tøc cña doanh
nghiÖp.
1.1.3.Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tæng hîp c¸c chi phÝ ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n
phÈm, dÞch vô nhÊt ®Þnh. Nã lµ kÕt qu¶ cña sù dÞch chuyÓn c¸c yÕu tè chi phÝ vµo
s¶n phÈm vµ lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gÝa viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ, kÕ
ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó lËp dù to¸n, ®Þnh møc
chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. Gi¸ thµnh sÏ bÞ ph¶n ¸nh sai nÕu mét trong c¸c yÕu tè
chi phÝ bÞ bá sãt hoÆc bÞ ph¶n ¸nh sai nh÷ng chi phÝ kh«ng ph¶i lµ chi phÝ tham gia
vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nh vËy, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi
quan hÖ chÆt chÏ, thèng nhÊt trong mét s¶n phÈm.
MÆt kh¸c, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau vÒ lîng
bëi c¸c kho¶n chi phÝ vÒ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn
rÊt râ qua s¬ ®å sau:
Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú
Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
S¬ ®å 1.1: S¬ ®å mèi liªn hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Tæng gi¸
thµnh s¶n
phÈm hoµn
thµnh
=
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë
dang ®Çu
kú
+
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong
kú(®· trõ c¸c
kho¶n thu håi ghi
gi¶m chi phÝ)
-
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang
cuèi kú
Nh×n vµo c«ng thøc trªn ta thÊy khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm
dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
VËy, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi tõng thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ, cßn gi¸
thµnh s¶n phÈm ph¶i g¾n víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· s¶n xuÊt
hoµn thµnh.
1.2.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt
1.2.1.ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.2.1.1. ý nghÜa cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp trùc tiÕp s¶n xuÊt ra cña c¶i, vËt
chÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. §Ó tiÕn hµnh ®îc c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt
®Þnh, ®ã lµ c¸c chi phÝ vÒ t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ lao ®éng sèng. MÆt
kh¸c, c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do ®ã, trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i
lu«n quan t©m tíi chi phÝ ph¸t sinh. Bëi lÏ, mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm
gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
HiÖn nay, níc ta ®ang héi nhËp kinh tÕ, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp
diÔn ra v« cïng khèc liÖt. V× thÕ, mét doanh nghiÖp muèn cã chç ®øng v÷ng ch¾c
trªn thÞ trêng th× lu«n ph¶i t×m c¸ch n©ng cao chÊt lîng vµ h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm.
Trªn gãc ®é qu¶n lý cña mét doanh nghiÖp kh«ng cã c¸ch lùa chän nµo v÷ng ch¾c
h¬n lµ ph¶i tæ chøc qu¶n lý tèt viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt,
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng giíi h¹n møc thÊp nhÊt cã thÓ ®îc. V× vËy, chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ l·nh
®¹o quan t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp.
1.2.1.2. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m
v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng cña
ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i s¶n phÈm, lao
vô còng nh kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,
®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ,
t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Ó cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý thÝch hîp.
§Ó tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, ®¸p øng ®Çy ®ñ, trung thùc vµ kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn ®îc c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau:
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh thÝch hîp.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ghi chÐp, ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c tõng nghiÖp vô chi phÝ ph¸t sinh theo
®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh.
§Þnh kú tËp hîp c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh theo tõng kho¶n môc vµ c¸c yÕu tè
chi phÝ quy ®Þnh, cung cÊp nh÷ng sè liÖu th«ng tin ®· tæng hîp cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh.
§Þnh kú dùa vµo nh÷ng con sè ®· tæng hîp vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®·
chän, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú mét c¸ch
chÝnh x¸c, ®óng ®¾n.
Vµo cuèi mçi kú, lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho c¸c
nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®ång thêi tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c
®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ
ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng cã thÓ ®Ó cã thÓ ®Ò xuÊt
biÖn ph¸p thÝch hîp phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.2.2.Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c kÞp
thêi, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy cã tÇm
quan träng ®Æc biÖt c¶ trong lý luËn còng nh trong thùc tiÔn h¹ch to¸n vµ lµ néi
dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp
chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ:
-N¬i ph¸t sinh chi phÝ nh: ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt, tæ s¶n xuÊt hoÆc mét bé
phËn s¶n xuÊt nµo ®ã
-N¬i g¸nh chÞu chi phÝ (§èi tîng chÞu chi phÝ): s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm cïng
lo¹i, ®¬n ®Æt hµng...
Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh
phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ.
§Ó ph©n biÖt ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau ®©y:
Thø nhÊt ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay
phøc t¹p.
TiÕp theo lµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt: §¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng Ýt
hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín.
Cuèi cïng lµ yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.
ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín, mang tÝnh ®Þnh híng
cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt
VÒ mÆt kÕ to¸n, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai bíc c«ng viÖc liªn tiÕp g¾n bã h÷u c¬ víi nhau, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, sù chÝnh x¸c cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
quyÕt ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc tÝnh chÝnh x¸c gi¸
thµnh sÏ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. V× vËy, ta cÇn ph¶i n¾m ®îc râ ph¬ng ph¸p ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh mµ cã sù ph©n biÖt gi÷a ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Î tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi
giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö
dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý tÝnh to¸n chi
phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
1.2.3.1.Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n theo s¶n phÈm, theo ®¬n ®Æt hµng, theo giai ®o¹n c«ng nghÖ, theo ph©n
xëng, theo nhãm s¶n phÈm... Mçi ph¬ng ph¸p øng víi mét lo¹i ®èi tîng h¹ch to¸n
chi phÝ nªn tªn gäi cña mçi ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn ®èi tîng mµ nã cÇn tËp hîp.
ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tr¶i qua tr×nh tù c¸c bíc sau:
Bíc 1: C¨n cø vµo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· lùa chän, tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh theo nh÷ng kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh, bao gåm: chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bíc 2: Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi tîng cÇn tÝnh gi¸
thµnh theo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. NÕu
c¸c chi phÝ ®· ®îc tËp hîp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× ph©n
bæ chóng cho c¸c ®èi t¬ng chÞu chi phÝ theo nh÷ng ph¬ng thøc thÝch hîp.
Bíc 3: §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p phï hîp.
Bíc 4: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tiÕn hµnh nhËp kho thµnh phÈm.
§©y lµ 4 bíc c¬ b¶n cña quy tr×nh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Tuy nhiªn tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ®îc ¸p dông trong
tõng doanh nghiÖp mµ ¸p dông c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng
®iÓm kh¸c nhau. Sau ®©y chóng ta sÏ ®i vµo cô thÓ theo tõng ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
hµng tån kho. Do c«ng ty h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh
kú nªn trong phÇn nµy ta sÏ nghiªn cøu ph¬ng ph¸p nµy s©u h¬n.
a)H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm
kª kho thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho cuèi kú. Tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ
hµng ho¸ vËt t ®· xuÊt trong kú.
a1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ toµn bé vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn
liÖu… tham gia trùc tiÕp vµo chÕ t¹o s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ cña nã ® îc chuyÓn vµo
s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
TK sö dông: .TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: KÕt cÊu cña tµi kho¶n
nh sau:
Nî
TK 621
Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL xuÊt dïng
trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm
hay thùc hiÖn dÞch vô trong kú
h¹ch to¸n
Cã
- Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL dïng kh«ng
hÕt nhËp l¹i kho
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt
liÖu trùc tiÕp.
Tµi kho¶n nµy kh«ng tån t¹i sè d v× ®©y lµ tµi kho¶n trung gian ®Ó tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ ®Õn cuèi kú nã sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n
631.
Nguyªn t¾c ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n:
- ChØ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn, vËt liÖu thùc tÕ sö dông
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trong kú. Chi phÝ nguyªn
vËt liÖu thùc tÕ sö dông ph¶i tÝnh theo gi¸ thùc tÕ c¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
hµng xuÊt kho cña doanh nghiÖp.
- Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
- Trong kú kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc ghi chÐp, tËp hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc
tiÕp vµo bªn nî tµi kho¶n nµy theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (Theo
tõng ®èi tîng sö dông trùc tiÕp c¸c nguyªn, vËt liÖu nµy nÕu khi xuÊt chóng ®Ó sö
dông x¸c ®Þnh ®îc cô thÓ, râ rµng cho tõng ®èi tîng sö dông; hoÆc tËp hîp chung
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thùc hiÖn dÞch vô nÕu khi xuÊt chóng ®Ó sö dông kh«ng thÓ
x¸c ®Þnh ®îc cô thÓ, râ rµng cho tõng ®èi tîng sö dông).
- Cuèi kú kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn (nÕu nguyªn, vËt liÖu ®É ®îc tËp hîp
riªng cho tõng ®èi tîng sö dông) hoÆc tiÕn hµnh tÝnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ
nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (nÕu kh«ng tËp hîp riªng cho tõng ®èi tîng sö dông) vµo
c¸c tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng. Khi tiÕn hµnh tÝnh ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn,
vËt liÖu thùc tÕ sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn lùa chän c¸c tiªu thøc ph©n
bæ hîp lý. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao,
theo hÖ sè, theo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm… C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Chi phÝ NVL ph©n bæ
=
Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn
ph©n bæ
x
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tæng tiªu thøc
ph©n bæ cho
tõng ®èi tîng
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
cho tõng ®èi tîng
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Do ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, gi¸ trÞ cña NVL t¨ng trong kú ®îc ph¶n ¸nh trªn TK 611- Mua hµng cßn TK 152 - Nguyªn vËt liÖu chØ sö dông ®Çu
kú vµ cuèi kú h¹ch to¸n ®Ó kÕt chuyÓn sè d ®Çu kú vµ sè d cuèi kú. Cuèi kú tiÕn
hµnh kiÓm kª, tÝnh to¸n míi x¸c ®Þnh ®îc sè vËt liÖu xuÊt dïng. V× vËy chi phÝ
NVL xuÊt dïng rÊt khã ph©n ®Þnh ®îc lµ xuÊt cho môc ®Ých s¶n xuÊt , qu¶n lý hay
cho tiªu thô s¶n phÈm mµ xuÊt cho s¶n xuÊt th× còng kh«ng biÕt ®îc xuÊt bao
nhiªu cho mçi ®èi tîng s¶n xuÊt. §Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ
to¸n dùa vµo tû lÖ ®Þnh møc ph©n bæ sè vËt liÖu xuÊt dïng nµy cho tõng ®èi tîng.
Vµo cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ, x¸c ®Þnh trÞ gi¸ nguyªn, vËt
liÖu xuÊt kho trong kú theo c«ng thøc :
Ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ
c¸c nghiÖp vô liªnTrÞquan
trÞ gÝa vËt
TrÞ gi¸
TrÞ gi¸
gi¸ tíi viÖc x¸c ®Þnh
TrÞ gi¸
vËt ®îc thÓ hiÖn
nguyªn
vËt®å:
nguyªn vËt
nguyªn vËt
liÖunguyªn
xuÊt dïng
qua s¬
liÖu xuÊt kho
trong kú
TK 331, 111,
112, 411…
=
liÖu tån kho
®Çu kú
+
TK 611
liÖu nhËp
kho trong
kú
-
liÖu tån kho
cuèi kú
TK 621
TK 631
KÕt chuyÓn
Gi¸ trÞ NVL dïng
chi phÝ NVL
trùc tiÕp chÕ t¹o
trùc tiÕp
s¶n phÈm
Gi¸ trÞ vËt liÖu
t¨ng trong kú
TK 151, 152
Gi¸ trÞ vËt liÖu cha
dïng cuèi kú
KÕt chuyÓn gi¸ trÞ vËt liÖu cha dïng ®Çu kú
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (KK§K)
a2. H¹ch to¸n chÝ phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã
tÝnh chÊt l¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm thªm giê, phô cÊp lµm ca
®ªm…) vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cho quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao
®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh do nhµ níc
quy ®Þnh.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®îc tÝnh cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt. Do ®ã nÕu chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
tõng ®èi tîng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chi phÝ th× ph¶i ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo mét tiªu thøc nhÊt ®Þnh. C¸c tiªu
thøc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, giê
c«ng s¶n xuÊt, hÖ sè. C«ng thøc x¸c ®Þnh møc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
nh sau:
Chi phÝ nh©n c«ng
Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc
trùc tiÕp ph©n bæ =
x
tiÕp trong kú
cho tõng ®èi tîng
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
tîngphÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Tµi kho¶n sö dông : Tµi kho¶nc¸c
622®èi
- Chi
TK nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ. KÕt cÊu TK 622 nh sau :
Nî
TK622
Cã
- TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
ph¸t sinh trong kú
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc tãm lîc qua s¬ ®å sau :
TK 622
TK334
TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp
TK 631
KÕt chuyÓn chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 338
C¸c kho¶n ®ãng gãp theo tû
lÖ víi tiÒn l¬ng thùc tÕ cña
nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh
TK 335
PhÇn trÝch tríc
tiÒn l¬ng nghØ phÐp
S¬ ®å 1.3: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ( KK§K)
a3.H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc
Trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cã nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh rÊt lín mµ kh«ng
chØ liªn quan ®Õn mét kú s¶n xuÊt. KÕ to¸n kh«ng thÓ tÝnh nh÷ng chi phÝ ®ã vµo
mét kú mµ ph¶i ph©n bæ cho nh÷ng kú s¶n xuÊt liªn quan. Nh÷ng chi phÝ nµy gäi
lµ chi phÝ tr¶ tríc hay cßn gäi lµ chi phÝ chê ph©n bæ.
VËy chi phÝ tr¶ tríc lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha tÝnh hÕt
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú nµy mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú
ho¹ch to¸n sau ®ã.Chi phÝ tr¶ tríc cã thÓ gåm c¸c kho¶n sau :
- Gi¸ trÞ CCDC nhá xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Gi¸ trÞ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ngoµi kÕ ho¹ch.
- TiÒn thuª tµi s¶n cè ®Þnh, ph¬ng tiÖn kinh doanh… tr¶ tríc.
- Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª xuÊt dïng
- Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh, lÖ phÝ giao th«ng bÕn b·i
- L·i tiÒn vay tr¶ tríc
- L·i vÒ mua tr¶ gãp tµi s¶n cè ®Þnh
Nh÷ng chi phÝ tr¶ tríc nµy sÏ ®îc kÕt chuyÓn vµo kú kÕ to¸n hiÖn t¹i vµ c¸c kú
sau ®ã theo mét kÕ ho¹ch dùa trªn c¬ së c¸c dù to¸n chi phÝ vµ kÕ ho¹ch ph©n bæ
chi phÝ. TK sö dông :
TK 142 - Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n
TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
KÕt cÊu cña TK 142 vµ Tk 242 nh sau :
Nî
TK 142, 242
- TËp hîp c¸c kho¶n môc chi phÝ tr¶
tríc thùc tÕ ph¸t sinh
Cã
- Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú
nµy.
- Sè d nî: C¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®·
ph¸t sinh cha ph©n bæ vµo
chi phÝ kinh doanh
Quy tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc ®îc tãm lîc qua s¬ ®å:
TK 111, 112, 153,
331, 2413…
TK 142, 242
TK 627, 641, 642
D§K xxx
Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tríc
TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc thùc
vµo c¸c kú kÕ to¸n cã liªn
tÕ ph¸t sinh
quan
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo (nÕu cã)
TK 133
S¬ ®å 1.4: H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc
a4. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶
Chi phÝ ph¶i tr¶ (chi phÝ trÝch tríc) lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh
nhng ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n.
§©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ
s¶n xuÊt, kinh doanh kú nµy cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ ®Ó ®¶m b¶o khi c¸c
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kho¶n chi tr¶ ph¸t sinh thùc tÕ kh«ng g©y ®ét biÕn cho chi phÝ s¶n xuÊt, kinh
doanh. ViÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh
trong kú ph¶i thùc hiÖn theo nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ ph¸t
sinh trong kú. Thuéc lo¹i chi phÝ ph¶i tr¶, bao gåm c¸c kho¶n sau :
- TrÝch tríc chi phÝ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trong thêi gian nghØ
phÐp.
- Chi phÝ söa ch÷a lín cña nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®Æc thï do viÖc söa ch÷a lín cã
tÝnh chu kú, doanh nghiÖp ®îc phÐp trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a cho n¨m kÕ ho¹ch
hoÆc mét sè n¨m tiÕp theo
- Chi phÝ trong thêi gian doanh nghiÖp ngõng s¶n xuÊt theo mïa, vô cã thÓ x©y
dùng theo kÕ ho¹ch ngõng s¶n xuÊt. KÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh tríc vµ h¹ch to¸n vµo
chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú nh÷ng chi phÝ sÏ ph¶i chi trong thêi gian
ngõng s¶n xuÊt
- TrÝch tríc chi phÝ l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ trong trêng hîp vay tr¶ l·i sau, l·i tr¸i phiÕu
tr¶ sau (khi tr¸i phiÕu ®¸o h¹n)
ChØ ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng néi dung chi phÝ ph¶i tr¶ theo quy
®Þnh trªn. Ngoµi c¸c néi dung quy ®Þnh nµy, nÕu ph¸t sinh nh÷ng kho¶n kh¸c ph¶i
tÝnh tríc vµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú, doanh nghiÖp
ph¶i cã gi¶i tr×nh vÒ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®ã.
Tµi kho¶n sö dông : TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶. KÕt cÊu TK 335 :
Nî
TK 335
- C¸c kho¶n chi tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Cã
- C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc ghi nhËn
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
®îc tÝnh vµo chi phÝ ph¶i tr¶
- Sè d: c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nhng thùc
tÕ cha ph¸t sinh.
Quy tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú nh sau:
TK 334, 2413
111, 112…
TK 622, 627
641, 642
TK 335
TËp hîp chi phÝ ph¶i tr¶
TrÝch tríc vµo chi phÝ trong
trong kú
kú
TK 133
ThuÕ GTGT ®îc khÊu
trõ (nÕu cã)
S¬ ®å 1.5: Tæng hîp chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
a5 H¹ch to¸n c¸c thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt
H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng
S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng tháa m·n c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng vµ ®Æc
®iÓm kü thuËt cña s¶n xuÊt vÒ mµu s¾c, kÝch cì, träng lîng, c¸ch thøc l¾p r¸p…
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, b¶o qu¶n còng nh tiªu thô kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng
s¶n phÈm bÞ háng mµ nguyªn nh©n cã thÓ do chñ quan (c«ng nh©n l¬ lµ trong s¶n
xuÊt, thiÕu tr¸ch nhiÖm) hay do kh¸ch quan (m¸y háng, háa ho¹n…). X¸c ®Þnh ® îc
sù viÖc nµy nªn c¸c doanh nghiÖp thêng ®Þnh møc tríc sè s¶n phÈm háng ®Ó chñ
®éng trong qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, sè s¶n phÈm nµy ®îc gäi lµ sè s¶n phÈm háng
trong ®Þnh møc. Cßn nh÷ng s¶n phÈm háng ph¸t sinh thªm kh«ng trong dù kiÕn ®îc gäi lµ nh÷ng s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc.
§èi víi nh÷ng s¶n phÈm háng doanh nghiÖp cÇn ph¶i kiÓm tra møc ®é háng hãc
®Ó x¸c ®Þnh xem liÖu cã söa ®îc hay kh«ng vµ söa ®îc liÖu cã hiÖu qu¶ h¬n kh«ng
söa hay kh«ng.
V× s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc ®· ®îc dù ®o¸n tríc nªn chi phÝ cho sè s¶n
phÈm háng nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc h¹ch to¸n nh ®èi víi
chÝnh phÈm. Cßn s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc lµ do x¶y ra bÊt thêng, kh«ng
n»m trong dù kiÕn nªn toµn bé chi phÝ cho nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng ®îc tÝnh lµ
chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi ®Ó cã híng gi¶i quyÕt riªng nh b¾t båi thêng, b¸n
phÕ liÖu, trõ vµo thu nhËp…
Toµn bé gi¸ trÞ thiÖt h¹i tõ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc ®îc tËp hîp vµo TK
1381 -S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc (Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc)
KÕt cÊu tµi kho¶n 1381 nh sau:
Nî
TK 1381
Cã
- Xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i tõ s¶n
- TËp hîp chi phÝ s÷a ch÷a s¶n
phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm háng
kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc
- Sè d: sè chi phÝ liªn quan ®Õn
s¶n phÈm háng cha ®îc xö lý
1381háng ngoµi ®Þnh møc TK
Quy
tr×nh
phÈm
nh sau
: 152, …
TK
152,
153,h¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶nTK
1388,
Chi phÝ s÷a ch÷a s¶n phÈm háng
Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi vµ c¸c
cã thÓ söa ch÷a ®îc
kho¶n båi thêng
TK 631, 155
632, 157
Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng
thÓ s÷a ch÷a ®îc
TK 415, 811
Gi¸ trÞ thiÖt h¹i tõ c¸c s¶n
phÈm háng N§M
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
S¬ ®å 1.6: H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt
ThiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt còng lµ mét thiÖt h¹i ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguyªn nh©n cã thÓ do chñ quan
hoÆc kh¸ch quan nh thiªn tai b·o lôt, thiÕu nguyªn vËt liÖu,… Nªn doanh nghiÖp
lu«n ph¶i dù tÝnh tríc thiÖt h¹i nµy b»ng mét kho¶n chi phÝ trÝch tríc. Vµ kho¶n chi
phÝ trÝch tríc nµy ®îc theo dâi trªn TK 335 chi phÝ ph¶i tr¶ (®· tr×nh bµy trong môc
a4). Trêng hîp ngõng s¶n xuÊt bÊt thêng, c¸c chi phÝ bá ra trong thêi gian nµy
kh«ng ®îc tÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt trong kú nªn ph¶i theo dâi riªng trªn TK 1381
(chi tiÕt thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt) t¬ng tù nh h¹ch to¸n s¶n phÈm háng ngoµi
®Þnh møc nãi trªn.
Quy tr×nh h¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt nh sau :
TK 334, 338,
153, 214
TK 1381
TK 632, 415
TËp hîp chi phÝ chi ra trong
ThiÖt h¹i thùc tÕ vÒ ngõng s¶n
thêi gian ngõng s¶n xuÊt
xuÊt
ngoµi kÕ ho¹ch
TK 1388, 111, …
Gi¸ trÞ båi thêng cña tËp
thÓ, c¸ nh©n g©y ra ngõng
s¶n xuÊt
S¬ ®å 1.7: H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt.
a6.H¹ch to¸n chÝ phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm
sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. ChØ nh÷ng chi phÝ
ph¸t sinh trong c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi ®îc tÝnh lµ
chi phÝ s¶n xu©t chung.
Tµi kho¶n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ TK 627 – Chi phÝ s¶n
xuÊt chung, më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt riªng. Trong chi phÝ
s¶n xuÊt chung cã rÊt nhiÒu c¸c chi phÝ kh¸c nhau v× vËy TK 627 ®îc ph©n thµnh
c¸c tiÓu kho¶n sau:
TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272 – Chi phÝ vËt liÖu
TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277 – Chi phÝ dÞch vô mua hµng
TK 6278 – C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
V× ®©y lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm trong
ph©n xëng do vËy cuèi kú chi phÝ cÇn ph¶i ®îc ph©n bæ ®Òu cho tõng ®èi tîng theo
tiªu thøc phï hîp (theo ®Þnh møc, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt thùc tÕ, theo
sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n…). KÕt cÊu TK 627
Nî
Cã
TK 627
- TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
chung thùc tÕ ph¸t sinh
- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ
- CPSX cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ ®îc ghi
nhËn vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú do
møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra thÊp h¬n
c«ng suÊt b×nh thêng.
- KÕt chuyÓn CPSX chung vµo TK 631
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc m« t¶ qua s¬ ®å sau:
TK 334, 338,
TK 627
Chi phÝ nh©n viªn ph©n x
ëng
TK 611
Chi phÝ VL, dông cô
TK 142, 242,
335 Ph©n bæ dÇn CP tr¶ tríc vµ
trÝch tríc vµo CPSX
TK 214
Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 331, 111, 112
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi chi
phÝ b»ng tiÒn kh¸c
TK 111, 112, 152
C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m
chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 1388, 111,…
Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn)
chi phÝ s¶n xuÊt chung cho
c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸
TK 1388, 111,…
Chi phÝ SXC cè ®Þnh kh«ng ®îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm
(do møc SX thùc tÕ nhá h¬n
møc c«ng suÊt b×nh thêng)
TK 1331
S¬ ®å 1.8: S¬ ®å h¹chThuÕ
to¸nGTGT
chi phÝ
s¶n
xuÊt
theo
ph¬ng
®Çu
vµo
®îcchung
khÊu trõ
(nÕu
cã) ph¸p KK§K
a7)chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng
trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 631- gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm theo s¬ ®å sau :
.
phÈm
dë dang
®ÇuKK§K)
kú
S¬ ®å 1.9 : H¹ch to¸n tæng hîp chi Gi¸
phÝ trÞ
s¶ns¶n
xuÊt
(ph¬ng
ph¸p
gi¸thêng
thµnh s¶n
xuÊt(KKTX)
b)H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p Tæng
kª khai
xuyªn
cña s¶n phÈm dÞch vô
ChÝ phÝ s¶n xuÊt chung
Chi hoÆc
phÝ nh©n
Gi¸ thµnh
trÞ s¶nnhËp
phÈmkho,
dë göi
hoµn
kÕt chuyÓn
ph©n
Chi phÝ
NVL
b¸n hay tiªu thô trùc tiÕp
dang cuèi kú
trùc
tiÕptÝnh gi¸
bæ cho C«ng
c¸ctrùc
®èi
tîng
TK
631
TK
tiÕp
TK 627
621
622
TK 154
632
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
VÒ c¬ b¶n c¸ch tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p nµy t¬ng tù nh theo
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Tuy nhiªn còng cã mét sè kh¸c biÖt do theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn th× c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån kho
®îc ph¶n ¸nh thêng xuyªn trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. Do ®ã c¸ch tËp hîp chi phÝ theo
ph¬ng ph¸p nµy kh¸c c¸ch tËp hîp chi phÝ theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ë
nh÷ng ®iÓm chÝnh sau :
b1)H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Theo c¸ch nµy, tÊt c¶ c¸c th«ng sè vÒ tån kho nguyªn vËt liÖu ®Çu kú, cuèi kú,
vµ nguyªn vËt liÖu nhËp mua trong kú ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trùc tiÕp vµo tµi kho¶n 152
- Nguyªn vËt liÖu mµ kh«ng ph¶n ¸nh qua tµi kho¶n 611.
b2)H¹ch to¸n chÝ phÝ s¶n xuÊt chung
Néi dung h¹ch to¸n t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Tuy nhiªn chi phÝ
vËt liÖu, dông cô s¶n xuÊt l¹i ®îc ph¶n ¸nh theo tõng lÇn xuÊt dïng trong kú mµ
kh«ng th«ng qua tµi kho¶n 611 n÷a.
b3) TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng
trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (gi¸
thµnh c«ng xëng) theo quy tr×nh sau :
S¬ ®å 1.10: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (ph¬ng ph¸p KKTX)
1.2.3.2. §¸nh
gi¸ s¶n phÈm dë dangTK
cuèi
kú
TK 621
154
TK 152, 111..
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng
s¶n
phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn cßn ®ang
D§K:
xxx
n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do vËy ®¸nhC¸c
gi¸ kho¶n
s¶n phÈm
gi¶mdëchidang
phÝ cuèi kú lµ viÖc
tÝnh to¸n xem doanh
nghiÖp
bá tiÕp
bao nhiªu chi phÝ vµo sè s¶n phÈm nµy, møc ®é
Chi phÝ
NVL®·trùc
hoµn thµnh lµ bao nhiªu. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú lµ cña ph©n xëng,
bé phËn, tæ x¶n xuÊt… lµ ®Ó s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm c¶ dë dang vµ hoµn
thµnh trong kú. V× vËy ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh
kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
TK 155, 152
Tïy theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n
TK 622nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm mµ doanh
NhËp kho
phÈm dë dang sau:
Ph¬ng ph¸p 1: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL chÝnh:
ChÝ phÝ nh©n c«ng
Theo ph¬ng ph¸p nµy toµn
trùcbé
tiÕpchi phÝ chÕ biÕn ®îc tÝnh hÕt cho thµnh phÈm. Do
vËy, trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh mµ th«i.
TK 157
Toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh dë dang ®Çu kú
vµ xuÊt dïng trong kú
Sè lîng s¶n phÈm dë
*
Gi¸ thµnh
dang cuèi kú
Sè lîng thµnh+
Sè lîng
TK 627
Göi
b¸n
phÈm
s¶n phÈm
dë tÕ
dang cuèi
thùc
kú
Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh
n»m trong s¶n phÈm =
dë dang
TK 632
Chi phÝ SXC
Tiªu thô
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph¬ng ph¸p 2: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lîng íc tÝnh t¬ng ®¬ng:
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang ®Ó quy
®æi s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa
vµo tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng, ®Þnh møc…
Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh
n»m trong s¶n phÈm
dë dang (chi phÝ bá
vµo mét lÇn)
=
Toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh dë dang ®Çu
kú vµ xuÊt dïng trong kú
Sè lîng thµnh
phÈm
Chi phÝ chÕ biÕn n»m
trong s¶n phÈm dë
dang
(chi phÝ bá vµo dÇn)=
Tæng gi¸ trÞ s¶n
phÈm
=
dë dang
+
Sè lîng
s¶n phÈm dë dang
kh«ng quy ®æi
x
Sè lîng s¶n phÈm dë
dang cuèi kú
(kh«ng quy ®æi)
Tæng chi phÝ chÕ biÕn dë dang ®Çu kú vµ
xuÊt dïng trong kú tõng lo¹i
Sè lîng thµnh +
phÈm
Sè lîng s¶n phÈm dë x
dang quy ®æi ra thµnh
phÈm
Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh
n»m trong s¶n phÈm dë dang +
(chi phÝ bá vµo mét lÇn)
Sè lîng s¶n phÈm dë
dang cuèi kú
(kh«ng quy ®æi)
Chi phÝ chÕ biÕn
n»m trong s¶n phÈm dë dang
(chi phÝ bá vµo dÇn)
Ph¬ng ph¸p 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn
Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë
dang
=
cha hoµn thµnh
Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
chÝnh n»m trong
+
s¶n phÈm dë dang
50% chi phÝ
chÕ biÕn
Ph¬ng ph¸p 4: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ
ho¹ch
C¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao (hoÆc chi phÝ kÕ ho¹ch) cho c¸c kh©u, c¸c b íc, c¸c
c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.
1.2.3.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ gi¸ thµnh s¶n phÈm
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n xuÊt
trong s¶n phÈm cña mçi doanh nghiÖp. MÆc dï viÖc tÝnh gi¸ s¶n phÈm dùa trªn c¬
së chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh nhng ë mçi doanh nghiÖp cã c¸ch qu¶n lý vµ
tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau. Do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ®îc tÝnh theo nh÷ng ph¬ng ph¸p kh¸c nhau.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông
®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm nã mang tÝnh thuÇn tóy kü thuËt tÝnh to¸n
chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµo ph¶i
tïy theo ®Æc ®iÓm cña tong ®èi tîng tÝnh gi¸ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®èi tîng tËp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phæ biÕn:
a) Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n)
§©y lµ ph¬ng ph¸p ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt
gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n do ®ã phï
hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thèng nhÊt.
Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng
lo¹i s¶n phÈm hay dÞch vô vµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi
kú tríc, kú nµy ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
Z = D§K + C - DCK
Trong ®ã:
Z: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú
D§K: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
C: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú
DCK: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
b) Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn ph©n xëng, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng
nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tæng céng chi phÝ s¶n
xuÊt cña c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai
®o¹n, bé phËn s¶n xuÊt t¹o nªn thµnh phÈm.
c) Ph¬ng ph¸p hÖ sè
§iÒu kiÖn ¸p dông: Trong c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy tr×nh s¶n
xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu håi ®ång
thêi mét lîng s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng thÓ tËp hîp riªng cho tõng lo¹i
s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ quy tr×nh s¶n xuÊt.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn
®èi tîng tÝnh gi¸ th× l¹i lµ tõng s¶n phÈm hoµn thµnh.
d) Ph¬ng ph¸p tØ lÖ
§iÒu kiÖn ¸p dông: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã
quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim, c¬ khÝ chÕ t¹o… kÕ to¸n th êng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i, ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n
phÈm.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§èi víi ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a tæng sè chi phÝ
thùc tÕ vµ tæng chi phÝ kÕ ho¹ch (®Þnh møc) cña tÊt c¶ c¸c nhãm s¶n phÈm cã liªn
quan ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
thùc tÕ cña
tõng s¶n phÈm
Tû lÖ
gi¸ thµnh
=
=
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (®Þnh møc)
x
®¬n vÞ tõng s¶n phÈm
Tû lÖ
gi¸ thµnh
Tæng chi phÝ thùc tÕ cña c¶ nhãm s¶n phÈm
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (§Þnh møc) cña c¶ nhãm s¶n phÈm
e) Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy tr×nh
s¶n xuÊt bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm phô, do ®ã kÕ
to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó tÝnh
ra gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc ¸p dông theo nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch,…
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸
lµ s¶n phÈm chÝnh hoµn toµn.
Tæng gi¸ thµnh
s¶n phÈm chÝnh
=
Gi¸ trÞ SPDD CPSX ph¸t sinh
®Çu kú +
trong kú
Gi¸ trÞ
Gi¸ trÞ SPDD cuèi
s¶n phÈm phô kú
f) Ph¬ng ph¸p liªn hîp
Lµ ph¬ng ph¸p ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kh¸ch
nhau.Trªn thùc tÕ, kÕ to¸n cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng
céng chi phÝ, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ víi ph¬ng ph¸p tû lÖ,…
g) Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo ®¬n ®Æt hµng
Gi¸ thµnh cña tõng ®¬n ®Æt hµng lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh tõ khi b¾t
®Çu s¶n xuÊt cho ®Õn khi hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng theo yªu cÇu kü thuËt ®· ®Ò ra
trong hîp ®ång.
TÝnh gi¸ theo ®¬n ®Æt hµng ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¬n
chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng. §Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tÝnh gi¸ riªng biÖt theo tõng ®¬n hµng nªn viÖc tæ chøc h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc chi tiÕt theo tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ.
Trong ph¬ng ph¸p nµy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng vµ lµ s¶n
phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. V× vËy chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp theo tõng ®¬n ®Æt hµng. Cßn c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt chung vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c v× liªn quan ®Õn nhiÒu ®¬n ®Æt hµng
.DOC 
68 
68 
81 
