Tài liệu Giải pháp hoàn thiện chính sách cổ tức tại công ty.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ còng trë nªn ®a d¹ng vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Môc tiªu t¨ng tr-ëng kinh tÕ cña n-íc ta n¨m 2005 lµ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng h¬n 2000 doanh nghiÖp Nhµ n-íc, nh»m t¹o nªn mét m«i tr-êng b×nh ®¼ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. §ång thêi, §¶ng vµ Nhµ n-íc còng ®-a ra mét lo¹t chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t- trong vµ ngoµi n-íc ®Ó hç trî phÇn nµo cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi héi nhËp AFTA còng nh- hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §-îc h×nh thµnh tõ dù ¸n më réng s¶n xuÊt cña Tæng C«ng ty ®iÖn tö Hanel, ngay tõ giai ®o¹n míi h×nh thµnh, C«ng ty cæ phÇn Hanel xèp nhùa ®· nhËn ®-îc sù hç trî rÊt lín tõ phÝa Nhµ n-íc vµ ®Æc biÖt lµ Tæng C«ng ty Hanel. Víi h¬n 40% vèn ®iÒu lÖ lµ do sù gãp vèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Tæng c«ng ty Hanel, C«ng ty ®· lµm hµi lßng c¸c cæ ®«ng bëi kÕt qu¶ kinh doanh liªn tôc cã l·i trong 8 n¨m liªn tiÕp. §ång thêi, c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ®· chiÕm lÜnh ®-îc thÞ tr-êng xèp nhùa, xèp chÌn vµ môc tiªu ®Æt ra trong n¨m 2005 lµ tham gia thµnh c«ng trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. §Ó cã ®-îc sù thµnh c«ng nh- vËy, C«ng ty ®· kÕt hîp rÊt nhiÒu quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, trong ®ã cã sù thµnh c«ng cña chÝnh s¸ch cæ tøc. Trong khi rÊt nhiÒu c«ng ty cæ phÇn cßn lóng tóng trong viÖc ph©n chia lîi nhuËn sau thuÕ th× C«ng ty ®· x©y dùng mét chÝnh s¸ch cæ tøc kh¸ hoµn chØnh vµ cô thÓ, võa ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c cæ ®«ng, võa ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña C«ng ty trong t-¬ng lai. Tuy nhiªn, ®Ó phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn cu¶ nÒn kinh tÕ, C«ng ty còng ph¶i h-íng tíi mét chÝnh s¸ch cæ tøc hoµn thiÖn h¬n. ChÝnh v× vËy, em xin ®-îc chän ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch cæ tøc t¹i C«ng ty cæ phÇn Hanel xèp nhùa” víi hi väng qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cã thÓ gióp em n©ng cao hiÓu biÕt, gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc nghiªn cøu t¹i gi¶ng ®-êng §¹i häc. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi môc lôc, kÕt luËn vµ danh môc tham kh¶o, néi dung chuyªn ®Ò gåm cã 3 ch-¬ng : Ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch cæ tøc cña C«ng ty cæ phÇn; Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng cña chÝnh s¸ch cæ tøc t¹i C«ng ty cæ phÇn Hanel xèp nhùa; Ch-¬ng 3: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch cæ tøc t¹i C«ng ty. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS. TS L-u ThÞ H-¬ng, còng nh- toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Ng©n hµng – Tµi chÝnh ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng 1 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch cæ tøc cña C«ng ty cæ phÇn 1.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña C«ng ty cæ phÇn: NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng trªn thÕ giíi tõ khi thai nghÐn ®Õn lóc ph¸t triÓn trong mÊy tr¨m n¨m ®· tõng b-íc h×nh thµnh ba lo¹i h×nh doanh nghiÖp c¬ b¶n: Doanh nghiÖp t- nh©n, doanh nghiÖp theo chÕ ®é hïn vèn vµ doanh nghiÖp theo chÕ ®é C«ng ty. Sù diÔn biÕn cña c¸c lo¹i doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cËn ®¹i vµ hiÖn ®¹i ®· thÓ hiÖn sù hoµn thiÖn tõng b-íc vµ sù chÝn muåi cña lo¹i h×nh C«ng ty. Sù ph«i thai cña C«ng ty b¾t ®Çu tõ thÕ kû 15. Thêi ®ã, th-¬ng m¹i, bu«n b¸n ë vïng ven biÓn §Þa Trung H¶i t-¬ng ®èi ph¸t triÓn, chiÕm ®Þa vÞ chi phèi trªn thÞ tr-êng. Tíi thÕ kû thø 16, do ¶nh h-ëng cña th-¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn vµ chÝnh s¸ch cña chñ nghÜa träng th-¬ng ®· xuÊt hiÖn ë Anh mét lo¹t C«ng ty th-¬ng m¹i gãp cæ phÇn nh»m ph¸t triÓn bu«n b¸n h¶i ngo¹i vµ c-íp ®o¹t c¸c n-íc thuéc ®Þa. Cïng víi n-íc Anh, ë Hµ Lan vµ Ph¸p còng lÇn l-ît xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng ty nh- vËy lµ ph¸p nh©n ®éc lËp, cã n¨ng lùc ph¸p lý, mét lo¹i h×nh tæ chøc c«ng ty gãp cæ phÇn æn ®Þnh, vèn cæ phÇn trë thµnh ®Çu t- dµi h¹n, cæ phiÕu chØ cã thÓ chuyÓn nh-îng mµ kh«ng ®-îc rót vèn, lîi tøc cæ phiÕu ®-îc tr¶ theo ®Þnh kú, thÞ tr-êng bu«n b¸n chuyÓn nh-îng cæ phiÕu còng b¾t ®Çu xuÊt hiÖntiÒn th©n cña thÞ tr-êng chøng kho¸n. Tõ thÕ kû thø 18 ®Õn nöa cuèi thÕ kû 19 lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn ®· ®-îc ph¸t triÓn nhanh chãng ë Ph¸p, §øc, Mü kh«ng nh÷ng chØ kinh doanh th-¬ng m¹i mµ cßn ë c¸c ngµnh ng©n hµng, giao th«ng vËn t¶i , x©y dùng ®-êng s¾t, c¸c ngµnh chÕ t¹o c¬ khÝ, khai th¸c má, sù nghiÖp c«ng céng vµ b¶o hiÓm ë c¸c n-íc t- b¶n ph¸t triÓn, vÒ sau xuÊt hiÖn ë c¸c n¬i trªn thÕ giíi. GÇn 400 n¨m ®· tr«i qua kÓ tõ ngµy c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi n¨m 1600 ë n-íc Anh. Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghÖ s¶n xuÊt lóc bÊy giê ®ßi hái mét sè ngµnh ph¶i thµnh lËp nh÷ng doanh nghiÖp mµ sè vèn ®Ó ho¹t ®éng v-ît qu¸ sè vèn riªng lÎ cña tõng doanh nghiÖp t- nh©n. Ngay c¶ sè vèn mµ t- nh©n ®i vay còng kh«ng thÓ ®¸p øng ®-îc v× nh÷ng doanh nghiÖp nµy ph¶i sau mét thêi gian ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dµi míi cã thÓ ®em l¹i mét l-îng lîi nhuËn tèi ®a. Trong khi ®ã ë tõng c¸ nh©n trong x· héi vÉn lu«n cã nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Sù tån t¹i kh¸ch quan ®ã ®· gióp c¸c nhµ doanh nghiÖp gi¶i quyÕt ®-îc m©u thuÉn vÒ tiÒn vèn b»ng mét h×nh thøc s¸ng t¹o lµ thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn mµ M¸c ®· chØ râ: "...Ngay trong buæi ®Çu cña nÒn s¶n xuÊt ®· ®ßi hái mét sè t- b¶n tèi thiÓu mµ lóc bÊy giê tõng c¸ nh©n riªng lÎ ch-a thÓ cã ®-îc. T×nh h×nh ®ã mét mÆt dÉn ®Õn viÖc Nhµ n-íc ph¶i trî cÊp cho nh÷ng t- nh©n nh- ë Ph¸p d-íi thêi C«n- Be, nh- mét sè c«ng quèc ë §øc cho tíi ngµy nay. MÆt kh¸c, nã dÉn ®Õn viÖc thµnh lËp nh÷ng héi n¾m gi÷ ®éc quyÒn do ph¸p luËt thõa nhËn ®Ó kinh doanh trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp th-¬ng nghiÖp nhÊt ®Þnh. §ã lµ tiÒn th©n cña nh÷ng c«ng ty cæ phÇn hiÖn ®¹i..." 1.1.1 Kh¸i niÖm c«ng ty cæ phÇn: C«ng ty cæ phÇn hay cßn gäi lµ c«ng ty h÷u h¹n cæ phÇn, ë Anh vµ Mü gäi lµ C«ng ty c«ng khai hay C«ng ty c«ng chóng. Vèn ®¨ng ký cña c«ng ty trªn c¬ së c¸c lo¹i cæ phÇn kh¸c nhau gãp vèn vµ th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó thu gãp vèn. C«ng ty dïng toµn bé tµi s¶n cña m×nh ®Ó b¶o ®¶m tÝnh ph¸p nh©n ®èi víi tµi s¶n nî cña c«ng ty. So s¸nh víi c¸c lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c th× c«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty gãp vèn ®iÓn h×nh, ph¸p luËt c¸c n-íc xem nã lµ ph¸p nh©n ®éc lËp. Nãi mét c¸ch kh¸c, c«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së huy ®éng vèn c¸ nh©n b»ng c¸ch ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, mçi chñ së h÷u chØ h-ëng quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong phÇn vèn gãp cña m×nh. Lîi nhuËn cña c«ng ty cæ phÇn ®-îc ph©n phèi cho c¸c cæ ®«ng theo sè l-îng cæ phiÕu. Vai trß, ®Þa vÞ vµ tÝn nhiÖm cña cæ ®«ng kh«ng cã ý nghÜa khi gia nhËp c«ng ty, v× bÊt kú ng-êi nµo muèn bá vèn vµo ®Òu cã thÓ trë thµnh cæ ®«ng, kh«ng h¹n chÕ t- c¸ch, cæ ®«ng trë thµnh ng-êi chñ së h÷u cæ phiÕu ®¬n thuÇn, quyÒn 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lîi cña hä chñ yÕu thÓ hiÖn trªn cæ phiÕu, nã thay ®æi tuú theo sù thay ®æi cña cæ phiÕu. VËy c«ng ty cæ phÇn lµ mét c«ng ty cã sè vèn ®-îc chia lµm nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn vµ ®-îc thµnh lËp gåm nhiÒu thµnh viªn lµ cæ ®«ng, chØ chÞu lç l·i trong sè vèn mµ hä ®· gãp. GiÊy chøng nhËn cæ phÇn gäi lµ cæ phiÕu. C«ng ty cæ phÇn lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, lµ tæ chøc rÊt ph¸t triÓn ë c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa nh- M¸c ®· ®¸nh gi¸ vai trß cña c«ng ty cæ phÇn: ".. NÕu ph¶i chê ®îi t- b¶n t- nh©n tÝch tô cho ®Õn lóc nã ®ñ søc lµm c¸c con ®-êng s¾t th× cã lÏ cho ®Õn ngµy nay ch©u ¢u vÉn ch-a cã ®-êng s¾t, nh-ng nhê viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn cho nªn viÖc Êy ®· lµm ®-îc dÔ dµng nhtrë bµn tay vËy..". C«ng ty cæ phÇn víi t- c¸ch lµ c«ng ty hîp vèn hay cßn gäi lµ c«ng ty ®èi vèn, chø kh«ng ph¶i lµ c«ng ty hîp doanh (c«ng ty ®èi nh©n) vµ yÕu tè chñ yÕu lµ cÇn cã tiÒn ®Ó mua cæ phiÕu vµ trë thµnh cæ ®«ng cña c«ng ty, lµ mét tæ chøc kinh doanh do nhiÒu ng-êi cïng gãp vèn lËp ra ®Ó cïng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ kh¸i niÖm trªn, ta thÊy cã 3 néi dung ph¸p lý cÇn ®Æc biÖt chó ý: 1. C«ng ty cæ phÇn ph¶i do nhiÒu ng-êi thµnh lËp (tèi thiÓu lµ 3) 2. C¸c héi viªn ®-a vèn cña m×nh ra vµ gãp vèn chung l¹i ®Ó kinh doanh. §ã lµ vèn cña c¸c thµnh viªn gãp, kh«ng thÓ chuyÓn thµnh tµi s¶n së h÷u chung cña c¸c thµnh viªn, song quyÒn së h÷u c¸ nh©n cña vèn gãp kh«ng thay ®æi. Cã nghÜa lµ c«ng ty cæ phÇn trë thµnh ng-êi ®i vay ®Æc biÖt cña c¸c thµnh viªn, cßn c¸c thµnh viªn l¹i trë thµnh ng-êi cho vay ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. Nh- vËy quyÒn sö dông vèn cña c¸c thµnh viªn còng kh«ng cßn n÷a. VËy ai lµ ng-êi ®-îc sö dông vèn chung ®ã? Ng-êi nµy lµ mét chñ thÓ ®-îc lËp ra theo khÕ -íc thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, ®ã lµ ph¸p nh©n c«ng ty, cho nªn c«ng ty cæ phÇn ph¶i ®-îc ph¸p luËt thõa nhËn th× míi cã t- c¸ch lµ mét ph¸p nh©n. Tæng sè vèn cña c«ng ty chia ®Òu cho tõng cæ phÇn cã møc tiÒn b»ng nhau, cæ ®«ng bá nhiÒu vèn sÏ chiÕm nhiÒu cæ phiÕu nh-ng kh«ng thÓ t¨ng riªng lÎ møc tiÒn vèn cña tõng cæ phiÕu. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 4. Môc ®Ých cña viÖc thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn lµ ®Ó thu lîi nhuËn vµ chia cho c¸c cæ ®«ng. Cæ ®«ng cña c«ng ty bÊt kÓ hä lµ ai ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng ty, kh«ng thÓ tr¶ cæ phiÕu nh»m b¶o ®¶m æn ®Þnh vèn cña c«ng ty. §©y lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n g¾n liÒn víi c«ng ty cæ phÇn, tõ lóc h×nh thµnh, ph¸t triÓn cho ®Õn khi gi¶i thÓ. Ngoµi ra, còng nh- c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, c«ng ty cæ phÇn còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung t-¬ng tù nh- c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ nh÷ng ®Æc tr-ng riªng cña lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn. 1.1.2 §Æc ®iÓm cña C«ng ty cæ phÇn M« h×nh tæ chøc c¸c doanh nghiÖp d-íi d¹ng c«ng ty cã mét lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi ®i tõ thÊp ®Õn cao, tõ gi¶n ®¬n ®Õn phøc t¹p, tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín, tõ gi¶n ®¬n ®Õn phøc t¹p, tõ mét ng-êi së h÷u ®Õn nhiÒu ng-êi së h÷u, tõ c«ng ty hîp doanh ®Õn C«ng ty hîp vèn, tõ C«ng ty tr¸ch nhiÖm v« h¹n ®Õn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, tõ c«ng ty quèc gia ®Õn c«ng ty ®a quèc gia. C«ng ty cæ phÇn lµ mét doanh nghiÖp ®-îc thµnh lËp theo ®óng ph¸p luËt cña nhµ n-íc, nhµ n-íc phª duyÖt ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña c«ng ty, ®ã lµ tµi liÖu ph¸p lý mµ nhµ n-íc cho phÐp thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn cã 4 ®Æc tr-ng c¬ b¶n sau: 1. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý h÷u h¹n: NghÜa lµ nh÷ng cæ ®«ng chØ trÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng c«ng nî cña c«ng ty trong phÇn vèn ®ãng gãp cña m×nh. NÕu c«ng ty bÞ ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ, chñ nî cña c«ng ty chØ cã thÓ ®ßi nî trªn c¬ së sè tµi s¶n cña c«ng ty chø kh«ng cã quyÒn ®ßi nî trùc tiÕp cæ ®«ng. 2. TÝnh cã thÓ chuyÓn nh-îng cña cæ phiÕu: Nãi chung c¸c cæ phiÕu cã thÓ tù do mua b¸n, khi ng-êi ta cã tiÒn nhµn rçi hä cã thÓ mua cæ phiÕu ®Ó hi väng kiÕm ®-îc cæ tøc. Song khi hä cÇn tiÒn, hä kh«ng thÓ b¾t c«ng ty hoµn l¹i vèn ®· mua cæ phiÕu, nh-ng hä cã thÓ b¸n cæ phiÕu Êy cho mét ng-êi kh¸c trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. 3. T- c¸ch ph¸p nh©n: Mäi c«ng ty cæ phÇn ®Òu cã t- c¸ch ph¸p nh©n, cã ®¨ng ký ho¹t ®éng, cã con dÊu riªng, cã quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång s¶n xuÊt kinh doanh víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. C«ng ty cã quyÒn ®i kiÖn vµ bÞ kiÖn (nÕu vi ph¹m ph¸p luËt). C«ng ty ®-îc trao ®æi ë Së giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tr-êng, c«ng ty cã thÓ c«ng khai ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ cã thÓ chuyÓn nh-îng tù do trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. 4. Thêi gian kh«ng h¹n ®Þnh: Nãi chung thêi gian tån t¹i cña mét c«ng ty cæ phÇn dµi h¬n kh¶ n¨ng ®ãng gãp cña tõng cæ ®«ng. §ã chÝnh lµ -u thÕ quan träng cña c«ng ty cæ phÇn. Nhê -u thÕ nµy mµ c¸c c«ng ty míi cã kh¶ n¨ng tËp trung søc lùc vµo viÖc ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh. Ngoµi 4 ®Æc tr-ng c¬ b¶n trªn, ng-êi ta cßn cã thÓ nhËn thÊy ®iÓm kh¸c biÖt râ rµng gi÷a c«ng ty cæ phÇn víi c¸c lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c, ®Æc biÖt lµ khi so s¸nh víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, lµ ë tÝnh "më" cña nã. NÕu nh- c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n th-êng lµ mét ph¸p nh©n mang tÝnh "®ãng"- nghÜa lµ c¸c thµnh viªn cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n th-êng lµ thµnh viªn trong mét gia ®×nh hoÆc mét nhãm ng-êi cã sù quen biÕt, tin cËy lÉn nhau th× c«ng ty cæ phÇn l¹i ®-îc coi lµ cã tÝnh "më"- thÓ hiÖn ë viÖc nã cã thÓ b¸n cæ phÇn cña m×nh cho c¶ nhµ ®Çu t- mµ thËm chÝ kh«ng mÊy quan t©m ®Õn c«ng ty. Qua nghiªn cøu, mét sè ng-êi cho r»ng lý do khiÕn c¸c nhµ ®Çu t- lùa chän lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn lµ: thø nhÊt, c¸c nhµ ®Çu t- kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n ®èi víi c¸c kho¶n nî cña c«ng ty, do ®ã, c«ng ty cã thÓ ®Çu t- vµo ngµnh nghÒ kinh doanh mang tÝnh rñi ro cao nh- ngµnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn; thø hai, nhµ ®Çu t- cã thÓ chØ ®¬n thuÇn lµ ng-êi gãp vèn, kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n, kh«ng cÇn ph¶i tham gia qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng ty, ®ång thêi dÔ dµng rót lui khái ho¹t ®éng kinh doanh b»ng viÖc chuyÓn nh-îng phÇn vèn gãp cña m×nh mét c¸ch tù do. MÆc dï nh÷ng ®Æc tr-ng cña c«ng ty cæ phÇn ®· thÓ hiÖn nh÷ng lîi thÕ, song bªn c¹nh ®ã, c«ng ty cæ phÇn còng chøa ®ùng rÊt nhiÒu rñi ro cho nh÷ng ng-êi tham gia gãp vèn vµ ng-êi qu¶n lý c«ng ty hay mua b¸n cæ phiÕu, thËm chÝ cã thÓ g©y ra nh÷ng rñi ro cho nÒn kinh tÕ nÕu nh- viÖc sö dông c¸c ph-¬ng tiÖn tµi chÝnh m¹nh mÏ nµy kh«ng nh»m vµo môc ®Ých chung. * C¸c c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam: N-íc ta do ¶nh h-ëng cña nÒn kinh tÕ Liªn X« vµ §«ng ¢u x©y dùng theo mét m« h×nh tæ chøc qu¶n lý thèng nhÊt tõ Trung -¬ng tíi c¬ së doanh nghiÖp víi c¬ chÕ g¾n chÆt bé m¸y cña §¶ng, ®oµn thÓ quÇn chóng vµ Nhµ n-íc (ng-êi 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ta th-êng gäi lµ "bé tø"), lÊy tinh thÇn lµm chñ tËp thÓ trªn c¬ së ®éng viªn chÝnh trÞ lµm chÝnh. Do vËy bé m¸y ®iÒu hµnh tõ Trung -¬ng ®Õn c¸c doanh nghiÖp trªn c¬ së kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, lao ®éng ®-îc coi lµ cã tÝnh chÊt x· héi trùc tiÕp, Nhµ n-íc thu tÊt c¶ vµ chi tÊt c¶. Víi c¸c tiÒn ®Ò trªn, mçi doanh nghiÖp quèc doanh cã nhiÖm vô s¶n xuÊt ®-îc chuyªn m«n ho¸ theo ngµnh kinh tÕ - kü thuËt; Gi¸m ®èc chØ biÕt ®iÒu hµnh s¶n xuÊt vµ lo giao nép s¶n phÈm ®óng sè l-îng vµ thêi gian quy ®Þnh, kh«ng cÇn biÕt c¸c s¶n phÈm ®ã ®-îc tiªu thô ra sao (viÖc tiªu thô hµng ho¸ trong n-íc lµ do c¸c c«ng ty th-¬ng nghiÖp, hoÆc c«ng ty vËt t-... ®¶m nhiÖm; cßn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu th× do c¬ quan xuÊt nhËp khÈu thuéc Bé Ngo¹i th-¬ng cò phô tr¸ch), hoµn toµn t¸ch biÖt s¶n xuÊt víi tiªu thô ng-îc h¼n víi c¬ chÕ thÞ tr-êng. Ngµy 21/12/1990 Quèc Héi ta ®· th«ng qua LuËt C«ng ty. §©y lµ mét mèc quan träng trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN. Ngµy 02/01/1991 Héi ®ång Nhµ n-íc ®· c«ng bè LuËt c«ng ty cña ViÖt Nam quy ®Þnh hai h×nh thøc tæ chøc c«ng ty ë ViÖt Nam: c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ C«ng ty cæ phÇn. C¶ hai lo¹i c«ng ty nµy ®Òu ®-îc ®Þnh nghÜa theo LuËt lµ " doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng gãp vèn, cïng chia nhau lîi nhuËn, cïng chia lç t-¬ng øng víi phÇn gãp vèn vµ chØ chÞu c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong phÇn vèn cña m×nh gãp vµo c«ng ty" §Ó ph¸t huy néi lùc phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mµ c¸c kú häp §¹i héi §¶ng toµn quèc ®Ò ra, ®Èy m¹nh quyÒn tù do b×nh ®¼ng trøoc ph¸p luËt trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, t¨ng c-êng hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n-íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt doanh nghiÖp ngµy 12/6/1999 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/1/2000. KÓ tõ ®ã, LuËt doanh nghiÖp ®-îc coi lµ v¨n b¶n ph¸p quy cã gi¸ trÞ lín nhÊt quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, trong ®ã bao gåm c¶ c«ng ty cæ phÇn. 1.2 ChÝnh s¸ch cæ tøc cña c«ng ty cæ phÇn 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.1 Kh¸i niÖm cæ tøc vµ chÝnh s¸ch cæ tøc: Tr-íc khi nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò vÒ cæ tøc, ta h·y xem cæ phÇn, cæ phiÕu trong c«ng ty cæ phÇn ®-îc ®Þnh nghÜa nh- thÕ nµo. * Cæ phÇn: Vèn ®iÒu lÖ cña C«ng ty cæ phÇn ®-îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau vµ mçi phÇn nµy ®-îc gäi lµ cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn ph¶i cã cæ phÇn phæ th«ng; ng-êi së h÷u cæ phÇn phæ th«ng gäi lµ cæ ®«ng phæ th«ng. C«ng ty cæ phÇn còng cã thÓ cã cæ phÇn -u ®·i; ng-êi së h÷u cæ phÇn -u ®·i gäi lµ cæ ®«ng -u ®·i. Cæ phÇn -u ®·i gåm cã:  Cæ phÇn -u ®·i biÓu quyÕt lµ cæ phÇn cã sè phiÕu biÓu quyÕt nhiÒu h¬n so víi cæ phÇn phæ th«ng, do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh.  Cæ phÇn -u ®·i cæ tøc lµ cæ phÇn ®-îc tr¶ cæ tøc víi møc cao h¬n so víi møc cæ tøc cña cæ phÇn phæ th«ng hoÆc møc æn ®Þnh hµng n¨m.  Cæ phÇn -u ®·i hoµn l¹i lµ cæ phÇn sÏ ®-îc c«ng ty hoµn l¹i vèn gãp bÊt kú khi nµo theo yªu cÇu cña ng-êi së h÷u hoÆc theo c¸c ®iÒu kiÖn ®-îc ghi l¹i t¹i cæ phiÕu cña cæ phÇn -u ®·i hoµn l¹i.  Cæ phÇn -u ®·i kh¸c do c«ng ty quy ®Þnh. Së dÜ ph¶i nghiªn cøu c¸c lo¹i cæ phÇn bëi v× khi ph©n chia cæ tøc, héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty cæ phÇn lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng ®Æc biÖt, tøc lµ nh÷ng cæ ®«ng ®ang n¾m gi÷ nh÷ng cæ phÇn -u ®·i. Hä cã thÓ lµ cæ ®«ng s¸ng lËp, hoÆc lµ nh÷ng cæ ®«ng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng mµ c«ng ty cÇn ph¶i gi÷ mèi quan hÖ, do ®ã, mÆc dï sè l-îng cæ ®«ng nµy kh«ng nhiÒu, song hä còng lµ nh÷ng thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu khi nãi ®Õn c«ng ty cæ phÇn. * Cæ phiÕu: Cæ phiÕu lµ lo¹i chøng kho¸n x¸c nhËn quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p ®èi víi thu nhËp vµ tµi s¶n cña mét c«ng ty cæ phÇn. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cæ phiÕu ®-îc chia thµnh 2 lo¹i c¬ b¶n lµ cæ phiÕu th-êng vµ cæ phiÕu -u ®·i, t-¬ng øng víi cæ phÇn phæ th«ng vµ cæ phÇn -u ®·i. Cæ phiÕu th-êng lµ cæ phiÕu mµ ng-êi së h÷u cã thÓ tham gia §¹i héi cæ ®«ng cña C«ng ty cæ phÇn vµ ®-îc h-ëng lîi tøc cæ phÇn theo nguyªn t¾c " Lêi ¨n lç chÞu" v× lîi tøc cæ phÇn nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo lîi nhuËn cña C«ng ty cæ phÇn trong n¨m ®ã. Ng-êi mua cæ phiÕu th-êng ph¶i chÊp nhËn tÝnh m¹o hiÓm rñi ro, cho nªn cÇn suy tÝnh kü, xem xÐt thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty cæ phÇn mµ m×nh cã ý ®Þnh mua cæ phiÕu (®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· tham gia niªm yÕt trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n). Cæ phiÕu th-êng gåm cã:  Cæ phiÕu tiÒn: Cæ ®«ng gãp b»ng tiÒn mÆt, gãp tèi thiÓu lµ mét nöa mÖnh gi¸ cæ phiÕu khi thµnh lËp c«ng ty, phÇn cßn l¹i gãp theo sù gãp vèn c«ng ty. Theo luËt cña mét sè n-íc nhPh¸p th× thêi h¹n tèi ®a ®Ó gäi hÕt vèn c«ng ty cæ phÇn lµ 5 n¨m. Cßn trong luËt c«ng ty cæ phÇn ViÖt Nam ch-a thÊy ®Ò cËp ®Õn giíi h¹n tèi ®a nµy.  Cæ phiÕu hiÖn vËt: Cæ ®«ng gãp b»ng hiÖn vËt hay b¶n quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, ph¶i gãp ®ñ 100% ngay khi thµnh lËp c«ng ty. Theo th«ng lÖ quèc tÕ c¸c cæ phiÕu hiÖn vËt ph¶i lµ cæ phiÕu ký danh vµ kh«ng giao ngay cho cæ ®«ng mµ göi l¹i t¹i gèc trong vßng 2 n¨m (®Ó ®¶m b¶o tÝnh ch©n thùc vµ tr¸ch nhiÖm trong viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ hiÖn vËt dïng ®Ó mua cæ phiÕu). CæphiÕu -u ®·i: Lµ cæ phiÕu mµ ng-êi mua ®-îc h-ëng mét sè quyÒn lîi ®Æc biÖt nµo ®ã vÒ quyÒn lùc hoÆc vÒ kinh tÕ.  Cæ phiÕu -u ®·i vÒ quyÒn lùc (biÓu quyÕt) th-êng lµ cña nh÷ng cæ ®«ng gi÷ c¸c c-¬ng vÞ l·nh ®¹o trong c¸c c¬ quan qu¶n lý c«ng ty nh- Héi ®ång qu¶n trÞ, Héi ®ång kiÓm so¸t, Gi¸m ®èc hiÖn hµnh... Møc ®é -u ®·i, thêi gian cã hiÖu lùc vµ mäi thÓ thøc thùc hiÖn ®Òu do ®iÒu lÖ cña C«ng ty quyÕt ®Þnh nh- ®-îc 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 h-ëng siªu lîi tøc cæ phÇn hay ®-îc chia c¸c kho¶n dù tr÷ vµ thanh lý lóc gi¶i thÓ c«ng ty. Cæ phiÕu -u ®·i vÒ quyÒn lùc b¶o ®¶m cho cæ ®«ng cã nhiÒu quyÒn lùc h¬n trong viÖc bµn b¹c vµ quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc cña c«ng ty.  Cæ phiÕu -u ®·i vÒ kinh tÕ (cæ tøc, hoµn l¹i) th-êng dµnh cho nh÷ng cæ ®«ng cã nhiÒu cèng hiÕn vµ lµm viÖc l©u n¨m ë c«ng ty, cã thÓ ®· nghØ h-u, nh- ®-îc -u tiªn hoµn vèn tr-íc cæ ®«ng th-êng hoÆc cã thÓ ®-îc chia l·i theo tû lÖ cè ®Þnh theo ®iÒu lÖ quy ®Þnh. Ngoµi 2 lo¹i cæ phiÕu trªn, c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn cã mét lo¹i cæ phiÕu quü, ®©y lµ lo¹i cæ phiÕu cña chÝnh c«ng ty ®· ph¸t hµnh vµ ®-îc c«ng ty mua l¹i b»ng nguån vèn hîp ph¸p theo quy ®Þnh. * Cæ tøc: Cæ tøc lµ sè tiÒn hµng n¨m ®-îc trÝch tõ lîi nhuËn cña c«ng ty ®Ó tr¶ cho mçi cæ phÇn mµ c¸c cæ ®«ng ®ang n¾m gi÷, phÇn lîi nhuËn nµy ph¶i t-¬ng øng víi sè l-îng cæ phÇn mµ hä ®ang cã. Theo lý thuyÕt, cæ tøc ®-îc coi lµ kho¶n l·i chia cho mçi cæ phÇn hµng n¨m dùa trªn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. Cæ tøc theo ®ã lµ tû lÖ phÇn tr¨m tÝnh trªn mÖnh gi¸ cæ phiÕu. ë ®©y, cÇn ph©n biÖt thÞ gi¸ cæ phiÕu lµ gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña mçi cæ phiÕu cã thÓ trao ®æi trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Hay nãi c¸ch kh¸c, thÞ gi¸ cæ phiÕu lµ gi¸ cã thÓ b¸n hoÆc mua trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. ThÞ gi¸ cæ phiÕu kh«ng phô thuéc mÖnh gi¸ cæ phiÕu mµ phô thuéc: + Ho¹t ®éng cña C«ng ty + Tèc ®é t¨ng tr-ëng cña C«ng ty + Xu h-íng ph¸t triÓn cña C«ng ty +C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ + C¸c nh©n tè mang tÝnh chÊt tù nhiªn vµ x· héi. + Còng nh- c¸c lo¹i gi¸ c¶ kh¸c, thÞ gi¸ cæ phiÕu còng chÞu sù ®iÒu tiÕt cña quy luËt cung cÇu trªn thÞ tr-êng, n¹n ®Çu c¬ tÝch tr÷... 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThÝ dô, mÖnh gi¸ 1 cæ phiÕu cña tËp ®oµn MICROSOFT trong thêi ®iÓm b¾t ®Çu ph¸t hµnh n¨m 1975 lµ 10$ nh-ng ®Õn n¨m 1998, thÞ gi¸ cæ phiÕu nµy ®-îc x¸c ®Þnh theo chØ sè DOWNJOHN quy ®æi lµ 189,7$, tøc lµ cã thÓ mua cæ phiÕu ®ã víi gi¸ lµ 189,7 $. TrÞ gi¸ cæ phiÕu ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp vµ còng chÞu ¶nh h-ëng bëi nhiÒu nh©n tè. ThÝ dô, mét DN cæ phÇn ban ®Çu ph¸t hµnh 1.000 cæ phiÕu víi mÖnh gi¸ lµ 100.000 ®ång, gi¸ trÞ doanh nghiÖp sÏ lµ 100.000.000 ®ång. Sau ba n¨m ho¹t ®éng, gi¸ trÞ tµi s¶n tÝch luü ®-îc bæ sung hµng n¨m lµm tæng tµi s¶n cña doanh nghiÖp lªn ®Õn 200.000.000 ®ång. Víi mét phÐp tÝnh thuÇn tuý, ta cã thÓ thÊy gi¸ trÞ cæ phiÕu lóc nµy kh«ng cßn lµ 100.000 ®ång n÷a mµ lµ 200.000 ®ång. Tuy nhiªn, thÞ gi¸ cña cæ phiÕu cã thÓ kh«ng ph¶i lµ con sè nµy. Sau khi xem xÐt c¸c nh©n tè t¸c ®éng, thÞ tr-êng chøng kho¸n x¸c ®Þnh thÞ gi¸ cæ phiÕu nµy. Ch¼ng h¹n, nÕu C«ng ty cæ phÇn ®ã cã tèc ®é t¨ng tr-ëng hµng n¨m 10% vµ xu h-íng cßn cao h¬n, ngµnh nghÒ mµ C«ng ty ®ang ho¹t ®éng cã xu h-ãng ph¸t triÓn m¹nh, s¶n phÈm cã vÞ trÝ vµ danh tiÕng trªn thÞ tr-êng... th× thÞ gi¸ x¸c ®Þnh cã thÓ lµ 220.000 ®ång.Tuy nhiªn, nÕu c«ng ty b¾t ®Çu l©m vµo t×nh tr¹ng lµm ¨n sa sót, s¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®-îc, ngµnh nghÒ ®ang bÞ Nhµ n-íc thu hÑp, kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn th× thÞ gi¸ cã thÓ xuèng tíi 150.000 ®ång, thËm chÝ cßn xuèng thÊp h¬n mÖnh gi¸. H·ng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng næi tiÕng NESTLE (Thuþ SÜ), sau khi thÞ tr-êng thÕ giíi loan ra mét th«ng tin lµ s¶n phÈm b¸nh ngät cña h·ng nµy cã chøa nh÷ng vi khuÈn nhiÔm ®éc, lËp tøc thÞ gi¸ cæ phiÕu t¹i thêi ®iÓm ®ãng cöa so víi thêi ®iÓm më cöa cña C«ng ty gi¶m 18,9%.(Nguån:C¸c th«ng tin thÞ tr-êng chøng kho¸n thÕ giíiwww.aol.com) Còng theo nguyªn t¾c trªn, th× cæ tøc sÏ ®-îc thanh to¸n dùa trªn c¬ së mÖnh gi¸ cæ phiÕu ®-îc thÈm ®Þnh qua Uû ban chøng kho¸n vµ ®-îc niªm yÕt trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. Hµng n¨m, trªn c¬ së lîi nhuËn sau thuÕ,Héi ®ång qu¶n trÞ C«ng ty sÏ quyÕt ®Þnh trÝch mét phÇn lîi nhuËn chia ®Òu cho c¸c cæ ®«ng, phÇn cßn l¹i ®-îc t¸i ®Çu t-. HiÖn t¹i, c¸c c«ng ty cæ phÇn cña ViÖt Nam còng ®ang ¸p dông h×nh thøc nµy. Tuy nhiªn, do cßn h¹n chÕ trong c«ng khai tµi 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chÝnh, c¸c cæ ®«ng chØ biÕt tØ lÖ cæ tøc c«ng bè chø ch-a ®-îc biÕt ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña C«ng ty vµ theo ®ã kh«ng ®ñ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ tû lÖ cæ tøc ®-îc c«ng bè cã hîp lý hay kh«ng, xu h-íng ph¸t triÓn cña c«ng ty ra sao? ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng trÞ gi¸ cæ phiÕu, thÞ gi¸ cæ phiÕu, c¬ së tÝnh to¸n cæ tøc hµng n¨m ®ang lµ vÊn ®Ò ®Æt ra tr-íc Uû ban chøng kho¸n nhµ n-íc vµ lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n cña mçi c«ng ty cæ phÇn mÆc dï mét sè c«ng ty ®· b¾t ®Çu lùa chän mét chÝnh s¸ch cæ tøc thÝch hîp song ®©y lµ mét vÊn ®Ò kh¸ míi mÎ ®èi víi phÇn lín c¸c c«ng ty. Mçi c«ng ty ho¹t ®éng kinh doanh cã thÓ tr¶ cæ tøc theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh hoÆc gi÷ l¹i cæ tøc nµy cho ho¹t ®éng ®Çu t- nÕu ®-îc cæ ®«ng chÊp thuËn th«ng qua §¹i héi cæ ®«ng hµng n¨m. ThËm chÝ c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn cã quyÒn tr¶ cæ tøc d-íi nhiÒu d¹ng, nÕu ®-îc §¹i héi cæ ®«ng chÊp nhËn. Th«ng th-êng, c¸c c«ng ty cæ phÇn th-êng lùa chän tr¶ cæ tøc b»ng tiÒn mÆt theo quý, theo th¸ng hoÆc ®Þnh kú. ViÖc tr¶ cæ tøc b»ng tiÒn mÆt cã nhiÒu thuËn lîi, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng cæ ®«ng chØ mong muèn nhËn ®-îc tiÒn l·i hµng n¨m ®èi víi phÇn vèn mµ m×nh ®ãng gãp; tuy nhiªn, ë mét sè c«ng ty lín, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n-íc ph¸t triÓn, tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu l¹i ®-îc -a chuéng h¬n, cã lÏ mét phÇn lµ do thÞ tr-êng chøng kho¸n ë c¸c n-íc nµy kh¸ ph¸t triÓn vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t- h¬n lµ nh÷ng kho¶n tiÒn mÆt nhá. Mäi cæ ®«ng ®Òu cã quyÒn ®-îc nhËn cæ tøc theo quyÕt ®Þnh cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng. Tuy nhiªn, tuú theo tÝnh chÊt cña sè cæ phÇn mµ cæ ®«ng n¾m gi÷, cæ tøc ®-îc chi tr¶ d-íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn -u ®·i cæ tøc ®-îc -u tiªn tr¶ cæ tøc víi møc cao h¬n so víi møc cæ tøc cña cæ phÇn phæ th«ng hoÆc møc æn ®Þnh hµng n¨m vµ møc cæ tøc nµy bao gåm cæ tøc cè ®Þnh vµ cæ tøc th-ëng, trong ®ã cæ tøc cè ®Þnh hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. Tuy nhiªn, cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn -u ®·i biÓu quyÕt l¹i kh«ng ®-îc nhËn -u ®·i vÒ cæ tøc nh- cæ phÇn -u ®·i cæ tøc. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * ChÝnh s¸ch cæ tøc: Mét doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn v× nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh-: tèi ®a hãa lîi nhuËn, tèi ®a ho¸ doanh thu trong rµng buéc tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, tèi ®a hãa ho¹t ®éng h÷u Ých cña c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp v.v.. song tÊt c¶ c¸c môc tiªu cô thÓ ®ã ®Òu nh»m môc tiªm bao trïm nhÊt lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cho c¸c chñ së h÷u. ë c¸c c«ng ty cæ phÇn, môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cho c¸c chñ së h÷u nµy thÓ hiÖn ë gi¸ cña cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng, do ®ã, môc tiªu t¨ng tèi ®a gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng chÝnh lµ c¸i ®Ých cuèi cïng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ viÖc ®Æt ra môc tiªu tr-íc m¾t, mµ ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, bao gåm: quyÕt ®Þnh ®Çu t-, quyÕt ®Þnh huy ®éng vèn, quyÕt ®Þnh vÒ ph©n phèi, ng©n quü. B¶n th©n c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh nµy còng cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ buéc c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i c©n nh¾c c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi ®Ó ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së h÷u, hay t¨ng gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn trªn thÞ tr-êng. Muèn thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Çu t-, bªn c¹nh viÖc tÝnh to¸n ®é kh¶ thi cña dù ¸n, c¸c c«ng ty lu«n ph¶i ®øng tr-íc vÊn ®Ò nguån vèn. Doanh nghiÖp cã thÓ cã ®-îc vèn b»ng c¸ch nµo ®Ó ®Çu t- dµi h¹n? Th«ng th-êng doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän 3 c¸ch huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t-: o Nguån vèn tõ lîi nhuËn kh«ng chia o Ph¸t hµnh cæ phiÕu - tr¸i phiÕu o Huy ®éng nî th«ng qua tÝn dông ng©n hµng vµ tÝn dông th-¬ng m¹i. Trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp th-êng sö dông linh ho¹t 3 ph-¬ng thøc trªn sau khi ®· c©n nh¾c lîi - h¹i cña tõng ph-¬ng thøc huy ®éng. Ch¼ng h¹n nÕu nh- huy ®éng nî ®Ó bæ sung vèn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp sÏ lu«n ph¶i chÞu mét ¸p lùc rÊt lín tõ phÝa c¸c chñ nî, ë ®©y cã thÓ lµ ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, thªm vµo ®ã, thñ tôc xin vay ®Ó thùc hiÖn dù ¸n t-¬ng ®èi phøc t¹p, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hoÆc cã uy tÝn trªn thÞ tr-êng. ChÊp nhËn h×nh thøc huy ®éng nµy lu«n ®Æt c¸c doanh nghiÖp ë trong t×nh tr¹ng rñi ro, cã thÓ ph¸ s¶n nÕu viÖc kinh doanh bÞ thua lç, ®ång thêi tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc lµ rÊt nÆng nÒ. C¸c c«ng ty còng cã thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu hoÆc cæ phiÕu ®Ó t¨ng vèn tuú theo c¬ cÊu vèn cña c«ng ty ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Tuy nhiªn, cã mét ph-¬ng thøc huy ®éng vèn Ýt m¹o hiÓm h¬n vµ cho ®Õn thêi ®iÓm nµy ®-îc ®¸nh gi¸ lµ cã -u thÕ nhÊt trong sè c¸c ph-¬ng thøc huy ®éng vèn, ®ã lµ gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t-. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× nguån vèn tÝch luü tõ lîi nhuËn kh«ng chia chÝnh lµ ph-¬ng thøc t¹o nguån tµi chÝnh quan träng vµ kh¸ hÊp dÉn cña c¸c doanh nghiÖp. ¦u thÕ cña ph-¬ng thøc nµy lµ ë chç, doanh nghiÖp võa cã thÓ gi¶m bít chi phÝ cña viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu hay tr¸i phiÕu - tøc lµ gi¶m bít sù phô thuéc vµo bªn ngoµi, võa gi¶m bít g¸nh nÆng nî nÇn trªn vai c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh cña c«ng ty so víi viÖc huy ®éng nî tõ ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. Thùc tÕ còng cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp coi träng chÝnh s¸ch t¸i ®Çu t- tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i vµ hä ®Æt ra môc tiªu ph¶i cã mét khèi l-îng lîi nhuËn ®Ó l¹i ®ñ lín nh»m tù ®¸p øng nhu cÇu vèn ngµy cµng t¨ng trong t-¬ng lai. Nguån vèn t¸i ®Çu t- tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i chØ cã thÓ thùc hiÖn ®-îc nÕu nhdoanh nghiÖp ®· vµ ®ang ho¹t ®éng vµ cã lîi nhuËn, ®-îc phÐp tiÕp tôc ®Çu t-. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, viÖc t¸i ®Çu t- kh«ng chØ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp mµ cßn phô thuéc vµo chÝnh s¸ch t¸i ®Çu t- cña Nhµ n-íc. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn th× viÖc ®Ó l¹i lîi nhuËn liªn quan ®Õn mét sè yÕu tè rÊt nh¹y c¶m. Khi c«ng ty ®Ó l¹i mét phÇn lîi nhuËn cho t¸i ®Çu t-, tøc lµ kh«ng dïng sè lîi nhuËn ®ã ®Ó chia l·i cæ phÇn, c¸c cæ ®«ng kh«ng ®-îc nhËn tiÒn l·i cæ phÇn (cæ tøc) nh-ng bï l¹i, hä cã quyÒn së h÷u sè vèn cæ phÇn t¨ng lªn cña C«ng ty. Nh- vËy, gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c cæ phiÕu sÏ t¨ng lªn cïng víi viÖc tù tµi trî b»ng nguån vèn néi bé. §iÒu nµy mét mÆt, khuyÕn khÝch cæ ®«ng gi÷ cæ phiÕu l©u dµi , nh-ng mÆt kh¸c, dÔ lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña cæ phiÕu trong thêi kú tr-íc m¾t (ng¾n h¹n) do cæ ®«ng chØ nhËn ®-îc mét phÇn cæ tøc nhá h¬n. NÕu tû 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lÖ chi tr¶ cæ tøc thÊp, hoÆc sè l·i rßng kh«ng ®ñ hÊp dÉn th× gi¸ cæ phiÕu cã thÓ bÞ gi¶m sót. §iÒu nµy liªn quan tíi chÝnh s¸ch cæ tøc cña c«ng ty, vµ chÝnh bëi tÝnh chÊt quan träng cña viÖc c©n nh¾c mét tû lÖ hîp lý gi÷a chi tr¶ cæ tøc víi lîi nhuËn gi÷ l¹i ®· buéc c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¶i xem xÐt ë nhiÒu khÝa c¹nh. VÒ mÆt lý thuyÕt, chÝnh s¸ch cæ tøc chÝnh lµ quyÕt ®Þnh c©n nh¾c gi÷a viÖc chi tr¶ cæ tøc cho cæ ®«ng hay gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t-. Tuú thuéc vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, mçi c«ng ty cã thÓ lùa chän cho m×nh mét chÝnh s¸ch cæ tøc thÝch hîp, sao cho võa ph¶i tho¶ m·n lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng nh÷ng thµnh viªn gãp vèn cña c«ng ty, võa ph¶i ®¸p øng ®-îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t-¬ng lai. Tr-íc khi nghiªn cøu t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch cæ tøc, bµi viÕt xin ®-îc xem xÐt nh÷ng c¨n cø ®Ó x©y dùng mét chÝnh s¸ch cæ tøc vµ néi dung cña chÝnh s¸ch cæ tøc trong c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh cña c«ng ty. 1.2.2 C¨n cø x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc: Kh«ng gièng nh- c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc - nÕu ho¹t ®éng thua lç th× cã thÓ nhê tíi sù gióp ®ì cña ng©n s¸ch nhµ n-íc, c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. ChØ khi nµo c«ng ty ho¹t ®éng cã l·i míi ph¶i chi tr¶ cæ tøc, ®ã lµ c¬ së ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc cña c«ng ty, v× b¶n chÊt cña chÝnh s¸ch cæ tøc chÝnh lµ quyÕt ®Þnh ph©n phèi lîi nhuËn. Th«ng th-êng, ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc, c«ng ty cÇn ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn c¬ b¶n:  Ho¹t ®éng cã l·i v-ît møc kÕ ho¹ch, Ýt nhÊt lµ trong 5  ThiÕt lËp c¬ cÊu vèn trong tõng giai ®o¹n t¨ng tr-ëng  X¸c ®Þnh tû lÖ chi tr¶ cæ tøc. n¨m Thø nhÊt lµ c«ng ty ph¶i cã l·i trong thêi gian tèi thiÓu lµ 5 n¨m (thêi h¹n nµy cã thÓ -u tiªn ®èi víi c¸c c«ng ty míi thµnh lËp), bëi v× c¬ së cña viÖc chi tr¶ cæ tøc còng nh- lîi nhuËn gi÷ l¹i lµ phÇn lîi nhuËn sau thuÕ cña c«ng ty. NÕu b¶n th©n c«ng ty ho¹t ®éng kh«ng cã l·i th× hoµn toµn kh«ng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n lîi tøc cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng, vµ ®iÒu nµy cã nghÜa lµ c«ng 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ty còng kh«ng thÓ gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t-,do ®ã kh«ng thÓ thiÕt lËp chÝnh s¸ch cæ tøc nÕu nh- c«ng ty kh«ng cã lîi nhuËn. C¨n cø thø hai quyÕt ®Þnh tíi viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc chÝnh lµ c¬ cÊu vèn hiÖn t¹i cña c«ng ty. VÊn ®Ò nµy liªn quan tíi quyÕt ®Þnh gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t- sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu vèn nh- thÕ nµo, vµ c«ng ty ph¶i c©n nh¾c kü l-ìng khi x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc. Ngoµi hai yÕu tè trªn, chÝnh s¸ch cæ tøc cßn ®-îc x©y dùng dùa trªn c¬ së c«ng ty x¸c lËp tû lÖ chi tr¶ cæ tøc hîp lý. Tû lÖ nµy nªn lµ cao hay thÊp, -u thÕ vµ nh-îc ®iÓm cña nã nh- thÕ nµo, bµi viÕt sÏ ®Ò cËp ë phÇn sau, tuy nhiªn cã thÓ nãi khi x©y dùng chÝnh s¸ch cæ tøc, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kh«ng thÓ bá qua nh÷ng m« h×nh tÝnh to¸n c¬ b¶n nµy, bëi nã lµ nÒn t¶ng cña quyÕt ®Þnh ph©n phèi lîi nhuËn cña c«ng ty. 1.2.3 Néi dung c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch cæ tøc cña c«ng ty cæ phÇn: ChÝnh s¸ch cæ tøc bao gåm 3 néi dung c¬ b¶n:  Lîi nhuËn sau thuÕ ®-îc ph©n phèi nh- thÕ nµo.  Cæ tøc ®-îc chi tr¶ d-íi d¹ng tiÒn mÆt hay b»ng cæ phiÕu.  Sù æn ®Þnh cña cæ tøc lµ nh- thÕ nµo vµ chiÒu h-íng cña sù thay ®æi diÔn ra nh- thÕ nµo. Ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ nh- thÕ nµo cho hîp lý kh«ng chØ lµ c©u hái ®Æt ra cña riªng c«ng ty cæ phÇn, mµ lµ mét quyÕt ®Þnh tµi chÝnh rÊt quan träng ®èi víi hÇu hÕt c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña c«ng ty cæ phÇn - lîi nhuËn sau thuÕ kh«ng chØ ®-îc ph©n phèi cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty mµ cßn ph¶i tr¶ mét kho¶n lîi tøc cho c¸c cæ ®«ng, nh÷ng ng-êi ®· gãp vèn cho ho¹t ®éng cña c«ng ty, ®©y chÝnh lµ kho¶n tiÒn th-ëng hay cßn ®-îc gäi lµ chi phÝ c¬ héi cña phÇn vèn mµ c¸c cæ ®«ng ®· gãp. VËy trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp xö lý phÇn lîi nhuËn sau thuÕ nh- thÕ nµo? Tr-íc hÕt, ph¶i x¸c ®Þnh lîi nhuËn sau thuÕ lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a lîi nhuËn tr-íc thuÕ vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp = Lîi nhuËn tr-íc thuÕ * ThuÕ suÊt thuÕ TNDN Lîi nhuËn sau thuÕ = Lîi nhuËn tr-íc thuÕ - ThuÕ TNDN Ph©n phèi lîi nhuËn nh»m môc ®Ých chñ yÕu lµ t¸i ®Çu t- më réng n¨ng lùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiªp, khuyÕn khÝch c¸c cæ ®«ng yªn t©m vÒ phÇn vèn mµ hä ®· bá ra còng nh- ng-êi lao ®éng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn nãi riªng. VÒ nguyªn t¾c, lîi nhuËn sau thuÕ cña doanh nghiÖp ®-îc sö dông mét phÇn ®Ó chia l·i cæ phÇn, phÇn cßn l¹i lµ lîi nhuËn kh«ng chia. ë c¸c c«ng ty cæ phÇn, tû lÖ phÇn lîi nhuËn chia l·i vµ lîi nhuËn kh«ng chia tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch cæ tøc mµ ®¹i héi cæ ®«ng th«ng qua trong mçi thêi kú nhÊt ®Þnh. §©y lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt ®-îc ®Ò cËp trong chÝnh s¸ch ph©n phèi cæ tøc, bëi v× môc tiªu chÝnh cña viÖc thiÕt lËp chÝnh s¸ch cæ tøc lµ tÝnh to¸n vµ c©n nh¾c tû lÖ hîp lý gi÷a cæ tøc thanh to¸n cho cæ ®«ng víi phÇn lîi nhuËn gi÷ l¹i ®Ó ®Çu t-. Sau khi chuyÓn lç cho c¸c n¨m tr-íc, phÇn lîi nhuËn sau thuÕ ®-îc ph©n phèi theo tr×nh tù: 1. Bï c¸c kho¶n lç n¨m tr-íc kh«ng ®-îc trõ vµo lîi nhuËn tr-íc thuÕ; 2. Tr¶ tiÒn ph¹t vi ph¹m ph¸p luËt nhµ n-íc nh-: vi ph¹m luËt thuÕ, luËt giao th«ng, luËt m«i tr-êng, luËt th-¬ng m¹i vµ quy chÕ hµnh chÝnh.. sau khi ®· trõ tiÒn båi th-êng tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n g©y ra (nÕu cã); 3. Trõ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· chi nh-ng kh«ng ®-îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ; 4. PhÇn lîi nhuËn cßn l¹i sau khi trõ ®i c¸c kho¶n trªn ®-îc ph©n phèi nh- sau: 4.1 TrÝch 10% vµo quü dù phßng tµi chÝnh. Khi sè d- cña quü nµy b»ng 25% vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp th× kh«ng trÝch n÷a; 4.2 TrÝch tèi thiÓu 50% vµo quü ®Çu t- ph¸t triÓn; 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 4.3 TrÝch 5 % vµo quü dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm. Khi sè d- quü nµy ®¹t 6 th¸ng l-¬ng thùc hiÖn cña c«ng ty th× kh«ng ph¶i trÝch n÷a; 4.4 Chia l·i cæ phÇn 4.5 Sè lîi nhuËn cßn l¹i sau khi trÝch c¸c quü trªn ®-îc trÝch lËp quü khen th-ëng vµ quü phóc lîi. Møc trÝch tèi ®a cho c¶ 2 quü c¨n cø vµo tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn. Môc ®Ých cña viÖc thiÕt lËp c¸c quü nµy : Qòy ®Çu t- ph¸t triÓn: quü nµy ®-îc sö dông nh»m môc ®Ých:  §Çu t- më réng vµ ph¸t triÓn kinh doanh.  §æi míi, thay thÕ m¸y mãc, thiÕt bÞ d©y chuyÒn c«ng nghÖ.  Nghiªn cøu khoa häc, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt nghiÖp vô cña c«ng ty.  Bæ sung vèn l-u ®éng. Quü dù phßng tµi chÝnh: Dïng ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chªnh lÖch tõ nh÷ng tæn thÊt, thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n do thiªn tai, ho¶ ho¹n, nh÷ng rñi ro trong kinh doanh kh«ng ®-îc tÝnh trong gi¸ thµnh vµ ®Òn bï cña c¬ quan b¶o hiÓm. ViÖc trÝch lËp ®Ó h×nh thµnh quü dù phßng tµi chÝnh theo tû lÖ do Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty quyÕt ®Þnh hµng n¨m. Quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lµm: Dïng ®Ó trî cÊp cho ng-êi lao ®éng cã thêi gian lµm viÖc t¹i c«ng ty ®ñ mét n¨m trë lªn bÞ mÊt viÖc lµm vµ chi cho viÖc ®µo t¹o l¹i chuyªn m«n, kü thuËt cho ng-êi lao ®éng do thay ®æi c«ng nghÖ hoÆc chuyÓn sang viÖc míi. HoÆc dïng ®Ó trî cÊp cho ng-êi lao ®éng mÊt viÖc lµm do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan nh-: lao ®éng d«i ra v× thay ®æi c«ng nghÖ, do thay ®æi tæ chøc trong khi ch-a bè trÝ c«ng viÖc kh¸c... Quü phóc lîi : dïng ®Ó ®Çu t- x©y dùng hoÆc söa ch÷a, bæ sung vèn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng cña doanh nghiÖp, gãp vèn ®Çu t- x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi chung trong ngµnh... Ngoµi ra, c«ng ty cã thÓ sö dông quü nµy ®Ó chi trî cÊp khã kh¨n cho ng-êi lao ®éng cña c«ng ty ®· vÒ h-u, 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mÊt søc hay l©m vµo hoµn c¶nh khã kh¨n.. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®-îc th«ng qua Héi ®ång qu¶n trÞ vµ c«ng ®oµn cña c«ng ty. Quü khen th-ëng: dïng ®Ó th-ëng cuèi n¨m hoÆc th-êng kú cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c«ng ty, møc th-ëng còng ho Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh. C¨n cø vµo tû lÖ ph©n chia c¸c quü nh- trªn, phÇn lîi nhuËn cßn l¹i chiÕm kho¶ng 30 -40% sÏ ®-îc quyÕt ®Þnh chi tr¶ cho c¸c cæ ®«ng d-íi d¹ng cæ tøc hay gi÷ l¹i ®Ó ®Çu t-. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh rÊt nh¹y c¶m ®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn, v× chi tr¶ cæ tøc kh«ng chØ liªn quan tíi th¸i ®é cña cæ ®«ng mµ cßn t¸c ®éng tíi gi¸ cña cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng, tõ ®ã ¶nh h-ëng tíi uy tÝn vµ triÓn väng ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t-¬ng lai mµ bµi viÕt sÏ ®Ò cËp tíi khi nghiªn cøu t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch cæ tøc. Néi dung thø hai ®-îc nh¾c ®Õn khi thiÕt lËp chÝnh s¸ch cæ tøc ®ã lµ c¸ch thøc chi tr¶ cæ tøc mµ Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty ph¶i th«ng qua. Bëi v× c«ng ty cæ phÇn kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ c¸ch thøc tr¶ cæ tøc. C«ng ty cã thÓ tr¶ phÇn l·i cæ phÇn cho cæ ®«ng d-íi d¹ng tiÒn mÆt (cæ tøc) hoÆc b»ng cæ phiÕu, tuy nhiªn viÖc tr¶ cæ tøc d-íi d¹ng tiÒn mÆt th-êng ®-îc -a chuéng h¬n, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng cæ ®«ng nhá chØ quan t©m tíi tiÒn l·i thu ®-îc mµ kh«ng cã sù tÝnh to¸n l©u dµi vÒ triÓn väng ph¸t triÓn cña c«ng ty. Ta sÏ xem t¹i sao chi tr¶ cæ tøc tiÒn mÆt l¹i ®-îc lùa chän h¬n cæ phiÕu? §ã lµ do t©m lý cña nh÷ng ng-êi gãp vèn, muèn nhanh chãng nhËn ®-îc phÇn th-ëng cho sù hy sinh quyÒn sö dông phÇn vèn cña m×nh. Hä lµ nh÷ng cæ ®«ng nhá, kh«ng quan t©m tíi lîi thÕ cña viÖc n¾m gi÷ mét sè l-îng cæ phiÕu lín cña c«ng ty. Thªm vµo ®ã, víi phÇn tiÒn mÆt cña m×nh, hä sÏ dÔ dµng tham gia ho¹t ®éng ®Çu t- kh¸c nÕu muèn hoÆc sö dông l-îng tiÒn nµy ®Ó göi tiÕt kiÖm - mét biÖn ph¸p an toµn vµ ®¬n gi¶n. Tuy nhiªn, nh÷ng cæ ®«ng lín l¹i -a thÝch quyÒn lùc h¬n lµ n¾m gi÷ mét kho¶n tiÒn kh«ng ®¸ng kÓ so víi sè vèn gãp ban ®Çu cña hä. Nh÷ng cæ ®«ng nµy th-êng lµ thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ, hay chÝ Ýt th× còng quan t©m tíi viÖc tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh c«ng ty mµ hä lµ cæ ®«ng. Do ®ã, chi tr¶ cæ tøc d-íi d¹ng cæ phiÕu sÏ gióp hä thùc hiÖn ®-îc 2 môc ®Ých: võa t¨ng sè cæ phiÕu, võa t¨ng quyÒn ®iÒu 20